LƯU Ý KHI TRUYỀN TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU VÀO CƠ THỂ NGƯỜI

LOGO
LƯU Ý KHI TRUYỀN TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU VÀO
CƠ THỂ NGƯỜI
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
KHOA CÔNG NGHỆ SINH HỌC
GVHD :TS. NGUYỄN HỮU ĐỨC
HÀ NỘI, 2015
Tế bào gốc?
Lưu ý?
2
N I DUNG CHÍNHỘ .
KHÁI NIỆM CƠ BẢN.
MỘT SỐ LƯU Ý
KẾT LUẬN
3
1
2
3
1
-
Tế bào gốc ( stem cell)
là gì ?
-
Thế nào là tế bào gốc
tạo máu (Hematopoietic
Cell Transplantation) ?
Khái niệm
4
Tếù bào gốc
là những tế bào không (hoặc chưa)
chuyên hóa trong mô sống, chúng có khả năng trở thành

các tế bào chuyên hóa với các chức phận sinh lí. Trong điều
kiện in vitro hay in vivo, mỗi tế bào có thể tự làm mới các
tính năng riêng biệt mới _ Theo Phan Kim Ng c, Ph m ọ ạ
V n Phúc và Tr ng nh, 2009. Công nghệ tế bào gốc ă ươ Đị
(29).
Tế bào
thần kinh
Tế bào
máu
Tế bào gan
Tế bào
xương
Chế Tạo Dược liệu
Chữa bệnh,……
Mỹ phẩm,…
NGHIÊN CỨU
Y HỌC
5
Cấy ghép nhân tạo
6
T
ế bào gốc tạo máu
(Hematopoietic Cell Transplantation_ HSC)
là những tế bào tiền thân hay cơ chất đa năng, chúng có khả năng tự
làm mới và tái tạo tất cả các kiểu tế bào khác nhau tạo nenâ máu.
- Theo Phan Kim Ng c, Ph m V n Phúc và Tr ng nh, 2009. Công nghệ tế bào gốc ọ ạ ă ươ Đị
(156).
Hematopoietic stem cell transplantation (HSTC)
7
Tiến hành cấy

ghép.
Tạo vật liệu, và
chuẩn bị cho
bệnh nhân
Chuẩn bị trước
ghép tủy
1
3
2
Chọn nguồn để lấy
tế bào gốc
4
8
2
3
2
Quá trinh cấy ghép tế HSC cần được tiến hành
trong điều kiện nghiêm ngặt. Ngay cả quá
trình cấy ghép thành công vẫn có thể xảy ra
các biến chứng.
•
Một số lưu ý trước khi tiến hành cấy ghép.
•
Chuẩn bị cho bệnh nhân trước khi cấy ghép .
•
Một số lưu ý trong quá trình tiến hành cấy
ghép.
•
Một số dấu hiệu có thể xảy ra đối với bệnh
nhân sau khi được cấy ghép.

Lưu ý
1
Giải đông tế bào ( đối với dòng tế
bào được bảo quản lạnh)
Kiểm tra tính thuần của dòng tế
bào được tạo thành.
Tiến hành kiểm tra thử sự hòa hợp
với HLA của cơ thể bệnh nhân
Chuẩn bị trước khi tiến hành cấy chuyển vào cơ thể người.
-
Vật liệu: ( Dòng tế bào gốc đã được nuôi vấy
chuẩn bị trước)
9
Human leukocyte antigen
(HLA)
10
-
Bệnh nhân:
11
Chuẩn bị tâm lý.
Kiểm tra toàn bộ sức khỏe, bệnh án từ
trước tới khi tiến hành điều trị
Tiến hành các xet nghiệm (tính lượng
máu trogn cơ thể, có bị nhiểm các loại
virus nguy hiểm HIV, viêm gan B,…,
chụp X-quang
Trước khi tiền hành truyền tế bào gốc bệnh nhân sẽ
được điều trị bằng hóa trị hoặc xạ trị (1-2 tuần)

Tạo khoảng trống để đưa tế bào gốc vào cơ thể


Giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch của bệnh nhân, để
làm giảm cơ hội thải ghép

Loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư trong cơ thể.
Chú ý quá trình trị liệu trước khi truyền tế bào gốc rất quan trọng, có ảnh
hưởng trược tiếp tới sức khỏe cảu bệnh nhân trong và sau quá trình truyền tế
bào gốc
12
Sốt
Đa
u
ng
ực
Ph
át
ba
n
Kh
ó
thở
Một số hiện tượng gặp trong quá trình truyền tế bào gốc
tạo máu .
13
Trong quá trình truyền tế bào gốc có thể bệnh
nhân sẽ có một số phản ứng:
•
Sốt/ ớn lạnh
•
Khó thở

•
Phát ban
•
Đau thắt ngực
•
Hạ huyết áp
•
Thấy mệt mỏi,….
Một số hiện tượng gặp sau khi truyền tế bào gốc tạo máu.
NHIỄM TRÙNG

Thường xảy ra sau khi truyền tế bào gốc 6 tuần.

Thường bị nhiễm khuẩn, virut,….

Bênh nhân sau khi được truyền tế bào cần được chăm sóc đặc biêt,
thường xuyên tiến hành kiểm tra sức khỏe hàng ngày, hàng tuần và tránh
xa các nguồn mang mầm bệnh

có thể sủ dụng kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ
14
GRAFT-VERSUS-HOST disease (GVHD)
Thường xảy ra khi tiến hành ghép đồng loại
15
16
GVHD cấp tính

10-90 ngày sau khi tiền hành
truyền


1/3-1/2 ca ghép có hiện tượng

Các dấu hiệu: buồn nôn, đau dạ
dày, tiêu chảy, chán ăn, vàng da và
mắt,giảm cân, đau bụng

Sử dụng thuốc( methotrexate,
ayclosporine, tacrolimus, ) hoặc
loại bỏ tế bào T
100-400 ngày sau khi tiến hành ghép tế bào
gốc.
GVHD mãn tính

100-400 ngày sau khi tiến
hành ghép tế bào gốc.

Các dấu hiệu xuất hiện: sự
thèm ăn giảm, tiêu chảy, da
vàng,bụng trướng, men gan
tăng, bụng đau rút,

Sử dụng thuốc để giảm khả
năng miễn dịch của tế bào T
Hepatic veno-occlusive disease ( VOD) và Ghép thất bại

Hiện tượng mạch máu tại
gan bị tắc nghẽn do tác
dụng phụ của quá trình
điều trị hóa trị


Thường gặp tại bệnh
nhân lớn tuổi

Dấu hiệu của bệnh xuất
hiện vào khoảng tuần
thư 3
17

Hiện tượng cơ thể không chấp
nhân mô ghép

Xảy ra sau 3-4 tuần sau khi
ghép tủy xương( hay ghép máu
ngoại vi)

Có thể tiến hành ghép tế bào
gốc lần 2 nhưng tỉ lệ thành
công giảm, nguy cơ tử vong
cao.
Tái phát

•
Xảy ra sau vài tháng hay vài năm sau
khi được cấy ghép
•
Sử dụng phương pháp điều trị tùy thuộc
vào sức khỏe bênh nhân
•
Có thể tiến hành cấy ghép lần hai.
Ung thư

thứphát
•
Khả năng bị cao gâp 4-11 lần đối với
người không tiến hành cấy ghép ( U
lympho, bệnh bạch cầu cấp tính,…)

TÁI PHÁT HOẶC XUẤT HIỆN UNG THƯ THỨ
CẤP
18
19
2
3
5
Sự ra đời của kỹ thuật cấy ghép tế bào gốc
tạo máu đã mở ra cơ hội chữa trị cho các
bệnh nhân ung thư, mắc bệnh miến dịch. Quy
trình tiến hành khi tiến hành cấy ghép cần
phải được thực hiện một cách tỉ mỉ, chính xác
từng bước. Sau khi ca ghép tiến hành thành
công người bệnh vẫn cần được theo dõi
thường xuyên do vẫn có thể xảy ra các biến
chứng có thể nguy hiểm tới tính mạng.
KẾT LUẬN
1

TÀI LIỆU THAM KHẢO:
•
Stem Cell Transplant (Peripheral Blood, Bone Marrow, and Cord
Blood Transplants)- Theo American cancer society
•

Phan Kim Ngọc, Phạm Văn Phúc, Trương Định, 2009. Công nghệ
tế bào gốc . Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
•
Hans-Jochem Kolb .Graft-versus-leukemia effects of
transplantation and donor lymphocytes. ASH 50th anniversary
review.
•
URL : />20
21
CẢM ƠN SỰ CHÚ Ý LẮNG NGHE
CỦA THẦY VÀ CÁC BẠN.
Phöông chaâm soáng:
Khi bắt đầu làm một việc, hãy cố
gắng kết thúc công việc ấy tốt nhất!