KIỂM ĐỊNH ẢNH HƯỞNG CỦA LẠM PHÁT, GIÁ VÀNG THẾ GIỚI VÀ TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN GIÁ VÀNG TẠI VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VẨ ẨO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH






PHM VN THANH


KIM NH NH HNG CA LM
PHÁT, GIÁ VÀNG TH GII VÀ T GIÁ
HI OÁI N GIÁ VÀNG TI VIT NAM




LUN VN THC S KINH T






TP. H CHÍ MINH - NM 2014
B GIÁO DC VẨ ẨO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH

PHM VN THANH

KIM NH NH HNG CA LM
PHÁT, GIÁ VÀNG TH GII VÀ T GIÁ
HI OÁI N GIÁ VÀNG TI VIT NAM

Chuyên ngành TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Mã s : : 60340201

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS PHM VN NNG


TP. H CHÍ MINH - NM 2014
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan Lun vn Thc s Kinh t vi đ tài “Kim đnh nh hng
ca lm phát, giá vàng th gii và t giá hi đoái đn giá vàng ti Vit Nam” là
công trình nghiên cu ca riêng tôi di s hng dn ca PGS.TS Phm Vn
Nng.
Các s liu, kt qu trong lun vn là trung thc và cha tng đc ai công b
trong bt k công trình nào khác. Tôi s chu trách nhim v ni dung tôi đã trình
bày trong lun vn này.

TP.HCM, ngày tháng 10 nm 2014
Tác gi




Phm Vn Thanh



MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC BNG
DANH MC THUT NG VIT TT
LI M U
TÓM TT
CHNG 1: TNG QUAN V NH HNG CA LM PHÁT, GIÁ
VÀNG TH GII VÀ T GIÁ HI OÁI N GIÁ VÀNG TRONG NN
KINH T
1.1 Tng quan v lm phát 1
1.1.1 Khái nim lm phát 1
1.1.2 Phân loi lm phát 1
1.1.3 o lng lm phát 2
1.1.4 Các nguyên nhân gây ra lm phát 2
1.1.4.1 Tng cu 2
1.1.4.2 Nhu cu xut khu 3
1.1.4.3 S gia tng ca các loi chi phí trong nn kinh t 3
1.1.4.4 Các yu t khác 4

1.1.5 Tác đng ca lm phát đn nn kinh t 5
1.1.5.1 Tác đng tích cc 5
1.1.5.2 Tác đng tiêu cc 5
1.2 Tng quan v t giá hi đoái 6
1.2.1 Khái nim v t giá hi đoái 6
1.2.2 Các yu t c bn nh hng đn t giá hi đoái 6
1.2.3 Các loi t giá hi đoái c bn 7
1.2.3.1 Phân loi theo ch đ qun lý ngoi hi 7
1.2.3.2 Phân loi theo k thut giao dch 7
1.2.3.3 Phân loi theo t giá hi đoái danh ngha, t giá
hi đoái thc 7
1.2.4 Tác đng ca t giá hi đoái đi vi nn kinh t 8
1.3 Tng quan v giá vàng 10
1.3.1 ôi nét v bn v vàng 10
1.3.2 Vai trò ca vàng trong nn kinh t 14
1.3.3 Các yu t tác đng đn giá vàng 17
1.3.3.1 Chính sách điu hành kinh t ca NHNN 18
1.3.3.2 Lm phát 18
1.3.3.3 Giá du 19
1.3.3.4 Yu t chính tr 19
1.3.3.5 Cung và cu vàng 19
1.3.3.6 Nim tin vào USD 20
1.3.3.7 Sc khe các nn kinh t ln 20
1.3.3.8 Mt s yu t khác 20
1.4 Tng quan các nghiên cu trc đây 21
KT LUN CHNG 1

CHNG 2: PHÂN TệCH TÁC NG CA LM PHÁT, GIÁ VÀNG TH
GII VÀ T GIÁ HI OÁI N GIÁ VÀNG TI VIT NAM
2.1 Thc trng lm phát ti Vit Nam 26

2.1.1 Giai đon 1989-1999 26
2.1.2 Giai đon 2000-2013 27
2.2 Thc trng t giá USD/VND ti Vit Nam 29
2.2.1 Giai đon 1989-1999 29
2.2.2 Giai đon 2000-2013 30
2.3 Thc trng giá vàng Vit Nam và th gii 32
2.3.1 Giai đon 1989-1999 32
2.3.2 Giai đon 2000-2013 34
2.4 Hu qu ca vic tng giá vàng 39
2.5 Phân tích s tác đng lm phát, giá vàng th gii và t giá hi
đoái đn giá vàng trong nc 41
2.5.1 Mô hình nghiên cu 41
2.5.2 D liu 44
2.5.2.1 Ngun d liu 44
2.5.2.2 Giai đon nghiên cu 44
2.5.2.3 n v tính ca các bin 44
2.5.2.4 Danh mc các bin 45
2.5.3 Kim đnh s tác đng 45
2.5.3.1 o lng h s tng quan gia các bin 45
2.5.3.2 Kim đnh s tác đng gia các bin 46
2.5.3.3 Kim đnh bin tha trong mô hình kim đnh 47
2.5.3.4 Kim đnh mt s khuyt tt ca mô hình 49
2.5.3.4.1 Kim đnh phng sai thay đi 49
2.5.3.4.2 Kim đnh hin tng t tng quan 52
2.6 ánh giá s tác đng ca lm phát, giá vàng th gii và t giá
hi đoái USD/VND lên giá vàng trong nc 55
KT LUN CHNG 2

CHNG 3: MT S GII PHÁP V CHÍNH SÁCH QUN LÝ TH
TRNG VÀNG VÀ KIM CH T GIÁ
3.1 Rút ngn khong cách giá gia th trng vàng trong nc và th gii 58
3.2 Kim soát t giá 69
KT LUN CHNG 3
KT LUN 76
TÀI LIU THAM KHO
PH LC















DANH MC CÁC HÌNH MINH HA VÀ
BNG BIU

Hình 1.1: Hip c Bretton Woods 12

Hình 1.2 : Sc mua ca USD qua tng nm 15
Hình 1.3: So sánh sc mua ca USD và vàng 16
Hình 1.4: So sánh sc mua ca vàng trong nm 1971 và 2013 17
Hình 1.5: Nhu cu vàng ca th gii theo tng nm 19
Hình 2.1: Lm phát Vit Nam giai đon 1989-1999 26
Hình 2.2: Lm phát Vit Nam giai đon 2000-2013 27
Hình 2.3: T giá USD/VND giai đon 1989-1999 29
Hình 2.4: T giá USD/VND giai đon 2000-2013 30
Hình 2.5: Giá vàng th gii giai đon 1985-2013 32
Hình 2.6: Giá vàng Vit Nam giai đon 1989-1999 33
Hình 2.7: Giá vàng th gii nm 2013 36
Hình 2.8: Giá vàng Vit Nam giai đon 2000-2013 37
Hình 2.9: Giá vàng Vit Nam nm 2013 38
Bng 2.1: H s tng quan gia giá vàng, giá du và lm phát 42
Bng 2.2: Bng h s tng quan gia các bin kim đnh 45
Bng 2.3: Bng h s kim đnh các bin 46
Bng 2.4: Bng kim đnh bin tha trong mô hình kim đnh 48
Bng 2.5: Bng kim đnh phng sai thay đi trong mô hình kim đnh 50
Bng 2.6: Bng kt qu kim đnh phng sai thay đi mô hình kim đnh 51
Bng 2.7: Bng kim đnh hin tng t tng quan 53
Bng 2.8: Bng kt qu kim đnh hin tng t tng quan 55
Hình 3.1: Mt s chính sách tiêu biêu v qun lý vàng ca Chính ph 60
Hình 3.2: Chênh lch giá vàng th gii và giá vàng trong nc 62
DANH MC THUT NG VIT TT

NHTW Ngân hàng Trung ng
NHTM Ngân hàng Thng mi
OLS Ordinary Least Square - Phng pháp c lng bình
phng nh nht
Oz Ounce

SJC Công ty TNHH MTV Vàng Bc đá quý Sài Gòn
TCTD T chc tín dng
TGH T giá hi đoái
USD ng ô la M
VND Vit Nam ng
GOLD_VN Bin giá vàng Vit Nam
INF Bin lm phát ti Vit Nam
GOLD_WORLD Bin giá vàng th gii
EXC Bin t giá hi đoái USD/VND









LI M U
*****************************
1.1. Lý do chn đ tài
S bin đng ca giá vàng đc đánh giá là vt ngoài tm d đoán ca
hu ht chính ph trên th gii. Vn đ vàng hóa và USD hóa luôn đe da nn kinh
t. Kim ch và kim soát tt giá vàng s đóng góp vai trò đáng k trong vic điu
hành các chính sách tin t và tài khóa ca mt quc gia.
Cùng vi tin đng Vit Nam và mt s loi ngoi t khác, vàng luôn đc
xem là tài sn tích tr an toàn ca ngi dân. Không nhng th, đi vi các nhà đu
t thì vàng cng đc xem là mt kênh đu t hiu qu ngoài bt đng sn và
chng khoán. Tuy nhiên giá vàng trong nc đã tri qua nhiu bin đng trong
nhng nm qua, đc bit là luôn chu s tác đng ca nhiu nhân t, t đó gây nên

tình trng bt n cho nn kinh t.
Hin có rt nhiu công trình nghiên cu v vic tác đng đn giá vàng ca
các yu t v mô trên th gii, tuy nhiên, vic xác đnh rõ các yu t v mô nào có
s tác đng đn giá vàng đt trong bi cnh nn kinh t Vit Nam là mt điu ht
sc quan trng, nó giúp cho các nhà hoch đnh kinh t hiu và nm bt nhng yu
t then cht trong vic kim soát giá vàng trong nc, t đó ch ra các bin pháp
bình n giá vàng trong nc.
1.2 Mc tiêu nghiên cu
Hiu rõ và phân tích s tác đng ca lm phát đn giá vàng trong nc,
đng thi tìm hiu s tác đng ca mt s bin kinh t khác nh giá vàng th gii,
t giá hi đoái… nhm xác đnh các yu t có mi liên quan, t đó có nhng bin
pháp tác đng trong vic điu hành th trng theo ý mun ca NHNN và Chính
ph.
Bài lun vn đc tác gi tp trung nghiên cu v s tác đng ca mt s
bin v mô đn giá vàng. Có nhiu nguyên nhân gây nên bin đng giá vàng, và đã
đc nhiu công trình nghiên cu đ cp đn trong thi gian gn đây. Tuy nhiên,
theo tác gi, s tác đng ca các yu t nh lm phát, giá vàng th gii và TGH
lên giá vàng trong nc cn đc nghiên cu k lng hn, nhm rút ra đc
nhng bài hc b ích, ng dng vào tình hình thc tin ti Vit Nam, trong bi cnh
nn kinh t còn non tr, giá vàng luôn cao hn so vi giá vàng th gii ti cùng mt
thi đim và công cuc kim ch lm phát, n đnh th trng tài chính hin nay.
1.3. i tng nghiên cu
S tác đng ca lm phát, giá vàng th gii và t giá USD/VND đn giá
vàng trong nc.
1.4. Phm vi và phng pháp nghiên cu
Phm vi nghiên cu : ch s lm phát Vit Nam, giá vàng trong nc, giá
vàng th gii và
TGH USD/VND.
Phng phá
p nghiên cu : S dng phng pháp nghiên cu đnh lng

thông qua
phng pháp bình phng nh nht (OLS).
Thi gian nghiên cu: Giai đon 1989 – 2013.
2. ụ ngha thc tin ca đ tài:
Bài nghiên cu hi vng s cung cp thông tin và nhng lun c khoa hc đ
các nhà hoch đnh chính sách hiu rõ hn v các nhân t nh hng đn giá vàng,
đc bit là yu t lm phát, giá vàng th gii và t giá hi đoái. T đó, đng trên
phng din là nhng nhà qun lý hot đng trong lnh vc tài chính ngân hàng có
th nhn thc đc vn đ, đa ra nhng chính sách, bin pháp và hành đng c th
nhm kim soát tính n đnh ca th trng vàng trong nc nhm nâng cao tính an
toàn cho nn kinh t.
3. Kt cu ca đ tài:
Bài lun vn bao gm 3 chng:
Chng I: Tng quan v nh hng ca lm phát, giá vàng th gii và t giá hi
đoái đn giá vàng trong nn kinh t
Chng II: Phân tích tác đng ca lm phát, giá vàng th gii và t giá hi đoái đn
giá vàng ti Vit Nam
Chng III: Mt s khuyn ngh v chính sách qun lý th trng vàng và kim ch
t giá

TÓM TT
Bài nghiên cu tin hành nghiên cu tng quan v s tác đng ca mt s
bin v mô nh lm phát, giá vàng th gii và t giá hi đoái lên giá vàng ti Vit
Nam, giai đon 1989-2013. Vi 25 bin quan sát, tác gi s dng mô hình bình
phng nh nht OLS nhm kim đnh s tác đng ca các bin v mô nói trên đn
giá vàng, thông qua vic chng minh bng mô hình đnh lng.
Kt qu thu đc t mô hình cho thy, bin lm phát không có s tác đng
rõ ràng nào lên giá vàng trong nc, thay vào đó, tác gi nhn thy s tác đng ca
bin giá vàng th gii và t giá hi đoái là rt ln và có Ủ ngha thng kê. iu này
là phù hp vi din bin thc t, khi Vit Nam đang trong tình trng l thuc hoàn
toàn vào ngun cung vàng t nhp khu.










T khóa: Giá vàng, lm phát, t giá hi đoái, giá vàng th gii, mô hình, kim đnh
1

CHNG 1: TNG QUAN V NH HNG CA LM PHÁT, GIÁ
VÀNG TH GII VÀ T GIÁ HI OÁI N GIÁ VÀNG TRONG NN
KINH T
1.1 Tng quan v lm phát
1.1.1 Khái nim lm phát
Theo đnh ngha ca kinh t hc thì s tng lên theo thi gian ca mc
giá chung trong nn kinh t s hình thành lm phát. Lm phát cng có th đc đnh
ngha là s suy gim sc mua ca đng tin. Khi so sánh vi các nn kinh t khác
nhau thì lm phát là s phá giá ca mt loi tin t so vi các loi tin t khác. Nu
nn kinh t xut hin lm phát thì vi cùng mt đn v tin t cho trc, lng hàng
hóa và dch v mà ngi tiêu dùng mua đc s gim theo thi gian. Hay nói mt
cách khác, trong bi cnh lm phát, chúng ta s phi chi ngày càng nhiu tin hn
đ mua mt gi hàng hóa và dch v nht đnh.
1.1.2 Phân loi lm phát
Thông thng đ phân loi lm phát, các nhà kinh t thng da theo tính
cht hoc theo mc đ ca t l lm phát, theo đó lm phát đc chia làm mt s
loi chính nh sau:
Lm phát va phi: đc đc trng bi mc giá tng chm và nói chung có
th d đoán trc đc vì loi lm phát này tng đi n đnh, tc đ đng tin b
mt giá không ln và cha nh hng nhiu đn sn xut kinh doanh. Loi lm phát
này thng đc các nc phát trin duy trì nh mt cht xúc tác cho nn kinh t
phát trin.
Lm phát phi mã: khi mc đ lm phát dao đng trong khong hai hoc ba
ch s mt nm. Nu nn kinh t đi mt vi lm phát phi mã kéo dài s gây ra
nhng h ly nghiêm trng, đng tin b mt giá rt nhanh, ngi dân hn ch nm
gi tin mt mà ch gi lng tin ti thiu va đ cho các giao dch hàng ngày.
Mi ngi có xu hng tích tr hàng hóa, mua bt đng sn và chuyn sang s
dng vàng hoc các ngoi t mnh đ làm phng tin thanh toán cho các giao dch
có giá tr ln và tích ly ca ci.

2


Siêu lm phát: là s gia tng quá mc trong cung tin, điu này thng bt
ngun t vic tài tr cho thâm ht ngân sách quá ln, vi tc đ gia tng lm phát
còn hn c lm phát phi mã. Theo thi gian tình hình thâm ht ngân sách s tr nên
không th kim soát đc, lm phát cao dn đn gim mnh ngun thu t thu tính
theo phn trm so vi GDP, làm tng thâm ht ngân sách và chính ph s phi da
nhiu hn vào phát hành tin, mà điu này s đy lm phát dâng lên cao hn.
1.1.3 o lng lm phát
Trong thc t, các s liu công b chính thc v lm phát trên toàn th gii
đu đc tính trên ch s giá tiêu dùng (CPI). Ch s giá tiêu dùng đo lng bin
đng giá ca mt gi hàng hoá và dch v c đnh đc mua bi mt ngi tiêu
dùng đin hình.

T l lm phát là t l phn trm thay đi ca ch s giá theo thi
gian.
Ngoài ra, mt s ch s giá khác đc s dng rng rãi cho vic tính toán
lm phát giá c bao gm: Ch s giá sn xut (PPI) đo lng s thay đi trung bình
trong giá ca nhà sn xut trong nc nhn đc cho đu ra ca h, Ch s giá hàng
hóa đo lng giá ca s la chn các mt hàng và ch s giá c bn.
1.1.4 Các nguyên nhân gây ra lm phát
1.1.4.1 Tng cu
Lm phát v thc cht là s mt giá ca đng tin so vi hàng hóa, dch v,
vi nguyên nhân chung là s mt cân đi gia tng cung và tng cu, mà biu hin
là s mt cân đi gia mi quan h tin – hàng.
Khi mc sn lng ca tng cu gia tng đáng k và đn mt đim ti hn,
khi đã vt quá mc t nhiên s gây ra lm phát. Nguyên nhân đc lý gii là khi
hin trng ca nn kinh t có nhu cu tiêu dùng vt xa nng lc sn xut hin ti
ca nn kinh t ti thi đim xác đnh. Hai yu t quan trng trong tng cu có s

tác đng mnh lên lm phát là tiêu dùng và đu t. Khi đó, ngi tiêu dùng ch quan
tâm đn vic đáp ng nhu cu tiêu dùng mà có v d chu hn v mt giá c ca mt
hàng đó. T đó, h có th sn lòng tr mc giá cao hn khi so sánh vi nhng thi
3


đim trc đó, làm cho lm phát dâng lên và ngc li. Tng t, lm phát cng
ph thuc vào s bin đng trong nhu cu đu t: điu này ph thuc  nim tin vào
nn kinh t trong tng lai hay khu v đu t ca các nhà đu t, t đó to cho h
có đng lc tng nhu cu đu t và do đó đy mc giá tng lên.
1.1.4.2 Nhu cu xut khu
Khi nhu cu xut khu tng cao nhm tng ngun thu ngoi t, hoc nhm
tìm kim t sut sinh li cao hn cho sn phm ca các doanh nghip trong nc gia
tng, s dn đn sn lng sn xut ca các doanh nghip dành cho vic tiêu th
trong nc s b gim đáng k, vô hình chung làm cho s khan him hàng hóa trong
nc gia tng, t đó, đy mc giá trong nc tng cao, to ra đng lc cho lm phát
gia tng.
Ngoài ra, khi nhu cu xut khu gia tng, đng ngha vi vic đt nc thu
v mt lng ln vn t nc ngoài làm lng cung tin trong nn kinh t gia tng
s là mt ri ro tim tàng trong vic gia tng lm phát, đc bit trong ch đ TGH
c đnh.
1.1.4.3 S gia tng các loi chi phí trong nn kinh t
Khi các loi chi phí trong nn kinh t nht lot gia tng, s to đng lc cho
lm phát tng cao. Có th k đn mt s loi chi phí chính là nguyên nhân gây ra
lm phát nh: tin lng, giá xng du, tin đin, nc, thu gián thu, giá nguyên
liu nhp khu đu vào Trc áp lc ca lm phát gia tng mi nm làm gim
tin lng thc t ca ngi dân, doanh nghip s có xu hng xoa du nhân viên
ca mình bng cách tng lng đ gi nhân viên gii, hoc vi lý do chính là mun
duy trì hot đng n đnh ca công ty. Kt qu là doanh nghip s tng giá bán
thành phm đ ly li phn chi phí lng gia tng. iu này s có tác đng mnh

m lên th trng, trong trng hp nn kinh t tn ti nhng công ty đc quyn,
hoc có li th sn xut ln. Kt qu là giá c ca hu ht mt hàng trong xã hi
tng theo thi gian.
4


Hay nh vic Chính ph tìm cách gia tng nhng loi thu tác đng đn các
nhà sn xut cng có th gây ra lm phát. Khi cân đi thu chi ca mt nn kinh t có
vn đ: thu không bù ni chi, s gây ra nhiu khó khn cho nn kinh t. Chính ph
tìm mi cách đ cân đi thu chi bng cách thit lp mt lot các chính sách kinh t
v mô, mà vic tng thu là mt trong nhng bin pháp hu hiu.  đây, thu gián
thu (k c thu nhp khu, các loi l phí bt buc) đóng mt vai trò đc bit quan
trng, vì chúng tác đng trc tip ti giá c hàng hoá. Kt qu là d tr quc gia ca
NHTW tng lên, đng thi cung tin cng tng t ngun thu thu, nh vy thay đi
thu gián thu dng nh có tác đng khá mnh ti lm phát.
i vi nhng nn kinh t nghèo nàn v tài nguyên thiên nhiên, thì vic ph
thuc vào giá nhp nguyên vt liu đ phc v sn xut hàng hóa trong nc rt
đc quan tâm. Ch cn có s bin đng nh v giá nhp khu nguyên liu đu vào
cng s tác đng đn chi phí ca doanh nghip sn xut. Khi mc chu đng s tác
đng ca giá c đu vào vt qua mc ti hn, thì phn ng đu tiên ca doanh
nghip đó là tng giá bán sn phm. Nh mt vòng lun qun, chi phí sn xut trong
nc s tng mnh và lm phát s bùng n vì giá bán thành phm liên tc tng cao.
1.1.4.4 Các yu t khác
Tình trng USD hóa và vàng hóa trong nn kinh t cng có th gây ra
nhng tác đng khá ln đn lm phát. Khi nn kinh t thu hút mt lng ln vàng
và USD lu thông nhng trong khi đó, tc đ sn xut sn phm ca đt nc li
không theo kp thì đó s là mt c hi cho lm phát phát trin. Mt khi hin tng
USD hóa và vàng hóa tng lên, ngi dân s hin nhiên xem vàng và USD nh
phng tin thanh toán, t đó, tng phng tin thanh toán, hay nói cách khác là
tng tin trong nn kinh t tng lên, tác đng xu đn sc mua ca đng tin ni t

nc đó.
Ngoài ra, có th nhn thy giá vàng trong nc luôn bin đng theo chiu
hng thun vi giá vàng th gii, nhng giá vàng trong nc luôn luôn chênh lch
cao hn 7 đn 10% giá tr trên mt Oz quy đi. T đó, lòng tin đi vi giá vàng li
càng đc tng cao hn, dn đn sút gim s tin tng vào đng ni t.
5


1.1.5 Tác đng ca lm phát đn nn kinh t
1.1.5.1 Tác đng tích cc
Lm phát không hoàn toàn là xu, ngc li, mt t l lm phát va phi s
có li cho s phát trin, là cht bôi trn đ kích thích các ngun lc trong nn kinh
t.
Nâng cao s nng đng ca th trng: lm phát to ra s chênh lch giá c
trong hàng hóa và dch v, t đó kích thích s thay đi trong phng thc sn xut
và thng mi, tng bc ci thin theo chiu hng nng đng, cnh tranh hn.
To li th xut khu: lm phát s làm đng ni t mt giá so vi ngoi t,
t đó to li th cho doanh nghip trong vic phát huy các li th sn có nhm gia
tng xut khu, tng thu ngoi t cho nn kinh t, khuyn khích sn xut trong nc
phát trin.
iu chnh th trng lao đng: trong nhiu nghiên cu v mi quan h
gia lm phát và t l tht nghiêp, các nhà nghiên cu khng đnh rng chính lm
phát s gây ra t l tht nghip c đnh, và ngi lao đng s phi cnh tranh nhau
trong vic nâng cao tay ngh, cnh tranh ch làm vic vi nhau, t đó nng lc
chuyên môn không ngng đc ci thin.
1.1.5.2 Tác đng tiêu cc
Trong hot đng sn xut kinh doanh: khi lm phát  mc đ cao và kéo
dài trong khi giá c hàng hóa tng liên tc nhng quy mô sn xut không tng hoc
gim sút do nhu cu phi b sung vn đu t liên tc thì c cu nn kinh t s dn
lâm vào tình trng mt cân đi. Nguyên nhân là do tâm lỦ “ch thi” ca các nhà

đu t, h s có xu hng phát trin nhng ngành sn xut có chu kì ngn, thi gian
thu hi vn nhanh, tránh đu t vào nhng ngành sn xut có chu kì dài, thi gian
thu hi vn chm.
Trong lnh vc thng mi: giá tr tin giy trong nn kinh t b mt giá tr
theo thi gian s là vt cn cho ngi dân trong vic nm gi tin giy trong lu
thông. Ngi dân s chuyn qua nhng tài sn đc đánh giá là “vnh tránh bão”,
6


bo v tài sn ca h tt hn nh đu c tích tr vàng, c phiu, bt đng sn t
đó gây ra s mt cân đi nghiêm trng cho nn kinh t.
Trong lnh vc tin t tín dng: hot đng tín dng ri vào tình trng khng
hong do ngun tin gi trong xã hi b st gim nhanh chóng, nhiu ngân hàng b
phá sn do mt kh nng thanh toán, và thua l trong kinh doanh dn h thng tin
t b ri lon không th kim soát.
1.2 Tng quan v t giá hi đoái
1.2.1 Khái nim v t giá hi đoái
Trong tài chính, TGH (còn đc gi là t giá trao đi ngoi t, t giá
Forex, t giá FX hoc Agio) gia hai tin t là t giá mà ti đó mt đng tin này s
đc trao đi cho mt đng tin khác, và TGH cng đc hiu là s so sánh giá
tr đng tin ca mt quc gia đi vi mt tin t khác. TGH đc xác đnh bi
mi quan h cung – cu ngoi t trên th trng ngoi hi. Nhng mi quan h v
kinh t nh quan h buôn bán, quan h đu t gia các nc, các nhóm nc vi
nhau tt yu dn đn vic cn có s trao đi gia các đng tin khác nhau da trên
c s TGH.
1.2.2 Các yu t c bn nh hng đn t giá hi đoái
Trong mi quan h vi TGH có nhiu yu t tác đng đn t giá, có th
lit kê mt s yu t nh sau:
- Mc chênh lch lm phát gia các quc gia.
- Trng thái cán cân thanh toán quc t tác đng đn s dao đng ca t giá.

- Chênh lch lãi sut gia các nc.
- Mc đ tng hay gim thu nhp quc dân gia các nc.
-  m nn kinh t.
- Chính sách can thip t giá ca Nhà nc.
- nh hng yu t tâm lỦ trc vic điu chnh t giá dn đn vic gm
gi ngoi t, đu c.
- Các nhân t khác nh khng hong kinh t, xã hi, đình công, thiên tai…
7


1.2.3 Các loi t giá hi đoái c bn
TGH đc chia ra làm rt nhiu loi tùy theo mc đích, tiêu thc phân
loi, mt s loi TGH thng gp đc lit kê nh sau:
1.2.3.1 Phân loi theo ch đ qun lý ngoi hi
T giá chính thc: là loi t giá đc công b bi NHTW ca mi nc. T
giá này đc công b hàng ngày vào đu gi làm vic ca NHTW.
T giá kinh doanh: là loi t giá c s phc v trong kinh doanh mua bán
ngoi t. T giá này do NHTM, TCTD đa ra. C s xác đnh t giá là t giá chính
thc do NHTW công b. T giá kinh doanh bao gm t giá mua và t giá bán.
T giá ch đen (hay còn gi là t giá th trng t do): là loi t giá đc
hình thành bên ngoài th trng ngoi t chính thc, và không đc nhà nc tha
nhn.
1.2.3.2 Phân loi theo k thut giao dch
T giá giao ngay (Spot rate): là loi t giá do TCTD yt giá ti thi đim
giao dch. Vic thanh toán gia các bên mua bán phi đc thc hin trong vòng hai
ngày làm vic tip theo sau ngày cam kt mua bán.
T giá giao dch k hn (Forward rate): là loi t giá giao dch do các
TCTD yt giá cho các giao dch dài hn, trong đó thi gian gia ngày ký hp đng
và ngày giao tin thông thng t 1 tháng tr lên.
Ngoài ra còn có t giá mua vào (Bid rate); T giá bán (Ask rate); T giá

tin mt (Bank note rate); T giá chuyn khon (Transfer rate); T giá m ca
(Opening rate); T giá đóng ca (Closing rate).
1.2.3.3 Phân loi theo t giá hi đoái danh ngha, t giá hi đoái thc
TGH danh ngha (Nominal exchange rate – NER hay E) là t giá song
phng mà cha tính đn nhng thay đi trong mc giá gia hai quc gia.
TGH thc (Real exchange rate – RER hay e) là t giá song phng tính
đn s thay đi trong mc giá gia hai quc gia. c tính quan trng nht ca t giá
thc là nó đi din cho kh nng cnh tranh quc t ca mt quc gia.
8


1.2.4 Tác đng ca t giá hi đoái đi vi nn kinh t
TGH là mt trong nhng công c ca chính sách tin t, TGH có tác
đng đn các mi quan h kinh t, đn cán cân thanh toán quc t, giá c ni đa,
lu thông tin t, là công c điu tit hot đng ngoi thng và điu tit ngun vn
làm thay đi cung tin trong nn kinh t.
TGH có liên quan cht ch đn lãi sut và có tác dng điu chnh lãi sut,
trong nn kinh t th trng, khi đng ni t mt giá trong khi khi lng ni t
cung ng ngoài th trng ln s đòi hi NHTW phi lp tc điu chnh lãi sut
nhm n đnh nn kinh t và ngc li. Kinh nghim ca mt s nc Châu Á (nh
Malaixia, Thái lan, Indonexia) cho thy vic x lý hài hoà trong vic phi hp điu
hành lãi sut và t giá ngoi hi đã làm cho t giá luôn đc gi trong biên đ n
đnh và tin t không có bin đng mnh.
Xu hng đu t ra nc ngoài ca nhng nhà đu t trong nc s gp
khó khn trong trng hp TGH liên tc tng lên. Nhà đu t s phi tr mt chi
phí c hi vì h s phi chuyn vn bng đng ni t ra nc ngoài đ đi ly ngoi
t đang tng giá. Trong khi đó, các khon vn đu t này nu đc tái đu t hoc
đ mua hàng hóa trong nc thì s đem li hiu qu khá cao.
Khi đng tin ca mt nc tng giá (tc là tng giá tr so vi các loi đng
tin khác) thì hàng hoá ca nc đó ti nc ngoài tr thành đt hn và hàng hoá

nc ngoài ti nc đó tr nên r hn (giá ni đa ti hai nc gi nguyên) hay sn
phm nhp khu có li th trong khi sn phm trong nc li bt li v giá. iu
này s gây ra nhng hu qu rt ln đn giá tr xut khu hàng hóa ca nc đó, t
đó nh hng đn k hoch m rng sn xut trong tng lai. Hành đng tng t
giá tng đng vi vic đánh thu lên hàng nhp khu, do đó hàng nhp khu tr
nên đt hn, nu tình trng này kéo dài, hàng hóa nhp khu t th trng này có th
đc thay th bng hàng hóa th trng khác hoc sn phm trong nc.
Thông thng, các nc đang phát trin thng có xu hng phá giá đng
ni t đ đy mnh xut khu (Trung Quc, Vit Nam…), tuy nhiên hành đng này
đc đánh giá là con dao hai li. Vic phá giá đng ni t s gây áp lc tng lm
9


phát, nu tc đ tng ca TGH chm hn tc đ tng ca giá c trong nc làm
gim sc cnh tranh ca hàng hoá trong nc trên th trng th gii và xut khu
s b thit hi.
Tác đng vào t giá s tác đng vào xut nhp khu, nên s làm tng ngun
ngoi t hoc hút ngun ngoi t ca th trng ngoi hi.
Khi đi mt vi vn đ TGH, các nhà qun lý s cân nhc rt nhiu trong
vic la chn nhu khu nhng mt hàng nào, loi đng tin quy đi nào nhm ti
u hóa chi phí b ra.
Mt s nhà kinh t cho rng nu mt quc gia đang phát trin có mc đ
m ca giao thng cao và th ni đng tin ca h vi mt đi tác ln, bin đng
trong TGH rt có th dn đn bin đng trong giá mu dch bng đng tin trong
nc. Vic này gây ra s thay đi đáng k trong giá c, có th làm suy yu ni t,
dn đn kh nng thay th tin t và tháo chy dòng vn.
Khi t giá tng (tc đng ni t mt giá) và gi đnh các yu t khác trong
nn kinh t không đi thì s làm mt bng giá c trong nc tng lên tc gây ra lm
phát. Bên cnh đó t giá tng s hn ch nhp khu, giúp phát trin các ngành sn
xut bng ngun lc trong nc to kh nng cnh tranh ca hàng ni đa, tng sn

lng quc gia, to thêm vic làm, gim tht nghip. Ngc li nu t giá gim (ni
t tng giá) và gi đnh các yu t khác không đi thì lm phát s gim, kh nng
cnh tranh gim dn đn sn lng quc gia gim, kéo theo gim khi lng vic
làm trong nn kinh t, tng lng ngi tht nghip.
Khi nn kinh t xy ra lm phát, NHTW cn thit lp kt hp nhiu gii
pháp trong vic n đnh tình hình kinh t, trong đó bao gm vic đm bo hài hòa
gia lm phát và t giá thì mi có th to đc mt nn tin t n đnh. Khá nhiu
quc gia đã s dng ngoi t nhm duy trì t giá n đnh, tuy nhiên, theo đánh giá
ca các nhà kinh t thì đây là mt cách làm không khôn ngoan, s làm cn kit dn
qu d tr ngoi t, và hu qu s rt ln nu trong trng hp qu d tr quc gia
không ln. Mun n đnh TGH, điu nht thit là phi cn c vào cung cu tin t
trong cán cân thanh toán quc t cng nh trong cán cân thng mi, đng thi chú
10


ý ti s thay đi giá c trong nc vi giá c ca nhng nc khác v mt hàng
xut khu t đó có nhng bc điu chnh hp lý, không gây ra nhng bin đng
đt ngt gây ra nhng h ly cho kinh t đi ngoi, và h thng giá c trong nc.
1.3 Tng quan v giá vàng
1.3.1 ôi nét v bn v vàng
Theo đnh ngha ca Wikipedia, bn v vàng là ch đ tin t mà phng
tin tính toán kinh t tiêu chun đc n đnh bng hàm lng vàng. Di ch đ
bn v vàng, mt t chc phát hành tin mt ( dng giy bc hay tin xu) thng
cam kt sn sàng nhn li tin mt và tr vàng nu đc yêu cu. Các Chính ph s
dng thc đo giá tr c đnh này nu chp nhn thanh toán c tin mt ca Chính
ph nc khác bng vàng thì gia nhng nc này tn ti s liên h tin t nht
đnh (lng tin mt lu hành, t giá quy đi )
Nhng ngi theo trng phái ng h thì cho rng ch đ bn v vàng có
th to ra “bc tng thành vng chc” trc s m rng không kim soát ca tng
trng tín dng và vay n. iu khác bit ct lõi ca ch đ bn v vàng (đng tin

đc bo đm bng vàng) so vi ch đ tin lut đnh (đng tin không có vàng bo
đm), là hn ch đc tính tùy tin in tin giy trong lu thông ca Chính ph. c
tính này s ngn đc lm phát trong trng hp giá ca tin t b đnh giá thp, do
s tn ti ca khi lng tin đang lu thông trong nn kinh t là quá nhiu. Ch đ
bn v vàng đc k vng s mang li s n đnh cho h thng tin t, vn lúc nào
cng chu s đe da ca lm phát, cng c đc nim tin t các t chc phát hành
tin t và nâng cao hot đng tín dng, cho vay.
Thêm mt u đim ca ch đ bn v vàng na, đó là to ra s n đnh
thng mi quc t trong vic thit lp đc mt c cu t giá c đnh gia các loi
tin t, thông qua vt bo chng là vàng.
Mt điu thc t là luôn luôn có s chênh lch trong hiu qu sn xut gia
các nc trên th gii. Nu mt nhóm các nc có nn kinh t ni bt hn các nc
còn li bng s chuyên môn hóa, giá c sn phm  các nc đó s thp hn các
nc này. Và nghim nhiên, ngi dân  các nc khác s không t chi mua hàng
11


vi giá thành r hn v s dng. Kt qu là tin và vàng t các nc khác s chy
vào các nc có nn sn xut hiu qu nht. Nhng đây không phi là điu đáng
mng, khi vàng liên tc đ v, các nc này phi tng lên mt lng cung tin nht
đnh, đ hài hòa vi t l vàng quy đi. Và ri lm phát s xy ra. Giá c s tng lên,
tng đn mt mc mà ngi dân trong nc s không mn mà vi sn phm trong
nc na, h s tìm kim nhng sn phm  nc ngoài, và ri dòng tin s li
chy ngc ra ngoài, làm gi c gim xung. iu này mang li s cân bng vn có
cho nn kinh t.
Mt đc đim đáng lu Ủ ca ch đ bn v vàng, đó là nó có th to nên
tính thng nht trong quan h giá tr trao đi gia các loi tin cng nh rút ngn
nhng gii hn c trong hin hu và tng lai.
Lch s đã ghi nhn các trng hp minh ha kinh đin khi mt quc gia áp
dng bn v vàng mt cách không trit đ (đã tuyên b s bo đm giá tr tin giy

bng vàng nhng do mt s lỦ do nh: khng hong, n công, trì tr kinh t, chin
tranh…nên đã phát hành thêm vô ti v tin giy đ lu thông). Và kt qu là s trì
tr v kinh t đã din ra ti t hn (nh nn kinh t thê gii sau cuc chin tranh th
gii th nht, th hai, cuc đi suy thoái kinh t 1929-1930, thâm ht ngân sách M
trong chin tranh Vit Nam).
Ch đ bn v vàng chia làm hai dng tn ti chính: Ch đ bn v vàng
đy đ (tc Nhà nc đm bo quy đi tin t ra lng vàng đã cam kt nu ngi
dân có yêu cu) và ch đ bn v mt phn (ch có mt phn lng tin mt lu
thông đc quy đi ra vàng).
Tuy nhiên, theo mt s nhà nghiên cu và các nhà kinh t hc, ch đ bn
v vàng đy đ không th tn ti lâu dài theo thi gian, do khi lng vàng hin
khai thác đc trên trái đt là quá ít so vi lng tin cn có đ đm bo hot đng
kinh t ca th gii, và lng tin lu thông cho hot đng kinh t không bao gi là
c đnh, mà nó luôn luôn có s bin đng, ph thuc vào nhp điu ca giao thng.
Ch đ bn v vàng ngày nay không đc mt quc gia nào trên th gii
theo đui na, thay vào đó là ch đ tin lut đnh. Khi đó, mi quc gia phát hành
12


đng tin riêng bit, và ch đnh nhân dân nc đó s dng vào tt c hot đng
kinh t nh np thu, nhn tr cp, thc hin quyn và ngha v thanh toán cho
Chính ph bng chính loi đng tin đó. Vì ch đ bn v vàng không đ s linh
hot trong cung tin t và chính sách tài khóa, nu Chính ph mun tng cung tin
hay tác đng đn chính sách tài khóa, h s ri vào vòng lun qun vi vàng. Trong
khi đó, rt khó áp đt t l c đnh gia cung – cu vàng và cung – cu hàng hóa.
Vào tháng 7 nm 1944 Hi ngh Tài chính - tin t quc t ti Thành ph
Bretton Woods (M) đc din ra vi mc đích thit lp mt trt t tin t quc t
mi. Hi ngh đã kt thúc vi nhng quy c thng nht bao gm nhng ni dung
sau:
Các nc chp nhn USD là đn v tin t quc t và đóng vai trò là

đng tin tiêu chun. Các nc cng thng nht v vic s dng USD trong các
hình thc thanh toán quc t và giao thng là không có gii hn.
Mt t giá trao đi c đnh gia đng tin các nc đc thit lp vi giá
vàng đc chun hóa và duy trì c đnh. Vàng có th đc bán đi, mua li hoc vay
mn ln nhau gia NHTW các nc, đ có th bán ra hoc mua vào trong th
trng ni đa kp thi nhm gi giá đng tin không đi. Giá vàng đc quy đnh
vi t giá c đnh là 35 USD đi 1 Oz vàng.
Hình 1.1: Hip c Bretton Woods