Ảnh hưởng của ro thanh khoản đến khả năng sinh lợi của ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu

BăGIỄOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM



TRỊNHăTHăPHNGăTHO


NHăHNGăCAăRIăROăTHANHă
KHONăNăKHăNNGăSINHăLIă
CAăNGỂNăHẨNGăTHNGăMIăCă
PHNăỄăCHỂU


LUNăVNăTHCăSăKINHăT








TP.HăChíăMinhăậ Nmă2014


BăGIỄOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM

TRỊNHăTHăPHNGăTHO


NHăHNGăCAăRIăROăTHANHă
KHONăNăKHăNNGăSINHăLIă
CAăNGỂNăHẨNGăTHNGăMIăCă
PHNăỄăCHỂU
Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng
Mƣăsă:ă60340201


LUNăVNăTHCăSăKINHăT


NGIăHNGăDNăKHOAăHCă:ăPGS.TSăHOẨNGăC



TP.H Chí Minh ậ Nmă2014


LIăCAMăOAN
Tôi cam đoan nhng ni dung trong lun vn này là kt qu ca quá trình hc
tp, nghiên cu khoa hc đc lp và nghiêm túc ca tôi. Các s liu trong lun vn
là trung thc, chính xác và đc thu thp t nhng ngun chính thng và đáng tin
cy.
Tôi cam đoan rng lun vn này cha đc công b trên bt k mt công trình
nghiên cu nào.

TP. H Chí Minh, 2014
Tác gi





Trình Th Phng Tho


MC LC
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
DANH MC BNG BIU
PHN M U 1
1.Tính cp thit caăđ tài 1
2.Mc tiêu nghiên cu 2
3.iătng và phm vi nghiên cu 3
4.Phngăphápănghiênăcu 3
5.Kt cu lunăvn 3
CHNGă 1.TNG QUAN V NHă HNG CA RI RO THANH
KHONăN KH NNGăSINHăLI CAăNGỂNăHẨNGăTHNGăMI
VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 5
1.1Ri ro trong hotăđng kinh doanh caăngơnăhƠngăthngămi: 5
1.1.1 Khái nim ri ro: 5
1.1.2 Các loi ri ro trong hotăđng kinh doanh caăngơnăhƠngăthngămi: 5
1.2 Ri ro thanh khon: 7
1.2.1 Khái nim thanh khon: 7
1.2.2 Khái nim ri ro thanh khon: 7

1.2.3 Các ch tiêuăxácăđnh ri ro thanh khon: 8
1.2.3.1 Trng thái thanh khon ròng 8
1.2.3.2 T l v kh nngăchi tr 9
1.2.3.3 Khe h tài chính (Financing gap) 9
1.2.4 Các nhân t nhăhngăđn ri ro thanh khon: 11
1.3 Kh nngăsinhăli caăngơnăhƠngăthngămi: 12
1.3.1 Khái nim kh nngăsinhăli: 12
1.3.2 Các ch tiêuăxácăđnh kh nngăsinhăli: 12


1.3.2.1 T l li nhun ròng trên vn ch s hu trung bình (ROAE - Return
on average equity) 12
1.3.2.2 T l li nhun ròng trên tng tài sn trung bình (ROAA - Return on
average assets) 13
1.3.2.3 T l thu nhp lãi cn biên (NIM - Net interest margin) 13
1.3.3 Các yu t nhăhngăđn kh nngăsinhăli caăngơnăhƠngăthngămi:
14
1.3.3.1 cătrngăngơnăhƠng 14
1.3.3.2 Cu trúc th trng 15
1.3.3.3 Giám sát và lp quy 15
1.3.3.4 Môiătrngăvămô 16
1.4 Mô hình nghiên cu: 16
1.4.1 Mô t bin: 16
1.4.2 Mô hình nghiên cu: 19
1.4.3 K vng nghiên cu: 20
1.5 Kinh nghim v kim soát nhăhng ca ri ro thanh khon đn kh nngă
sinh li ca NHTM  mt s nc trên th gii: 21
1.5.1Kinh nghim v kim soát nhăhng ca ri ro thanh khon đn kh
nngăsinhăli caăNgơnăhƠngăNothernăRockănmă2007: 21
1.5.1.1Vài nét v Ngân hàng Nothern Rock: 21

1.5.1.2Kinh nghim v kim soát nhăhng ca ri ro thanh khonăđn kh
nngăsinhăli ca Ngân hàng Nothern Rock: 21
1.5.2Kinh nghim kim soát nhăhng ca ri ro thanh khon đn kh nngă
sinh li ca Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC): 22

1.5.2.1TngăquanăvăSumitomoăMitsuiăBankingăCorporation 22
1.5.2.2Kinhănghimăkimăsoátănhăhngăca riăroăthanhăkhon đnăkhănngă
sinhăli caăSumitomoăMitsuiăBankingăCorporation 23
KtălunăChngă1: 24


CHNGă2.ăTHCăTRNGăNH HNGăCAăRIăROăTHANHăKHONă
NăKHăNNGăSINHăLIăCAăNGỂNăHẨNGăTMCPăỄăCHỂU: 25
2.1 TngăquanăvăsăhìnhăthƠnhăvƠăphátătrinăcaăNgơnăhƠngăTMCPăỄăChơu:
25
2.1.1 QuáătrìnhăhìnhăthƠnhăvƠăphátătrinăcaăNgơnăhƠngăTMCPăỄăChơu: 25
2.1.2 CăcuătăchcăcaăNgơnăhƠngăTMCPăỄăChơu: 26
2.1.2.1 Săđătăchc 26
2.1.2.2 CăcuătăchcăqunălỦ 27
2.1.3 KtăquăhotăđngăkinhădoanhăcaăNgơnăhƠngăTMCPăỄăChơu: 27
2.2ăThcătrngăvătìnhăhìnhăthanhăkhonăcaăNgơnăhƠngăTMCPăỄăChơu: 33
2.2.1ăTăchcăqunălỦăriăroăthanhăkhonăcaăNgơnăhƠngăTMCPăỄăChơu: 33
2.2.1.1 yăbanăqunălỦăriăro 33
2.2.1.2 HiăđngăQunălỦăTƠiăsnăcóăvƠăTƠiăsnănă(ALCO) 33
2.2.2ăCácăquyăđnhăcaăNgơnăhƠngăNhƠăNcăVităNamăvăqunălỦ,ăkimăsoátă
riăroăthanhăkhon: 34
2.2.3ăQun lỦăriăroăthanhăkhonăcaăNgơnăhƠngăTMCPăỄăChơu: 35
2.2.4ăThcătrngăvătìnhăhìnhăthanhăkhonăcaăNgơnăhƠngăTMCPăỄăChơu: 36
2.3ăThcătrngăvănhăhngăcaăriăroăthanhăkhonăđnăkhănngăsinhăliăcaă
Ngân hàng TMCP Á Châu: 40

2.3.1ăSăcăthanhăkhonănmă2003: 40
2.3.1.1Dinăbinăsăcăthanhăkhon 40
2.3.1.2 nhăhngăcaăsăcăthanhăkhonă2003ăđnăkhănngăsinhăliăcaăACB
40
2.3.2ăThanhăkhonăvƠng: 40
2.3.2.1 DinăbinăthanhăkhonăvƠng 40
2.3.2.2 nhă hngă caă riă roă thanhă khonă vƠngă đnă khă nngă sinhă liă caă
ACB 42
2.3.3 Săc thanhăkhonăcuiănmă2012ă- 2013: 43
2.3.3.1 Dinăbinăsăcăthanhăkhonăcuiănmă2012ă- 2013 43


2.3.3.2 nhăhngăcaăsăcăthanhăkhonăcuiănmă2012ă- 2013ăđnăkhănngă
sinhăliăcaăACB 44
2.4ăKhoăsátămôăhìnhăănghiênăcuănhăhngăcaăriăroăthanhăkhonăđnăkhă
nngăsinhăliăcaăNgơnăhƠngăTMCPăỄăChơu: 45
2.4.1ăKimăđnhănghimăđnăvăđiăviătínhădng: 45
2.4.2ăcălngămôăhìnhăhiăquy: 45
2.4.2.1ViăROAAălƠăbinăphăthuc 45
2.4.2.2ViăROAEălƠăbinăphăthuc 51
2.4.2.3ViăNIMălƠăbinăphăthuc 55
2.5 ánhă giáă nhă hngă ca riă roă thanhă khon đnă khă nngă sinhă li caă
Ngân hàng TMCP Á Châu: 59
KtălunăChngă2 64
CHNGă3.GIIăPHỄPăKIMăSOỄTăNHăHNGăCA RIăROăTHANHă
KHON Nă KHă NNGă SINHă LI NHMă NỂNGă CAOă KHă NNGă
SINHăLIăCAăNGỂNăHẨNGăTMCPăỄăCHỂU 66
3.1ănhăhngăphátă trină caăNgơnă hƠngă TMCPăỄăChơuă đnănmă 2015ă vƠă
tmănhìnăđnănmă2020: 66
3.1.1ănhăhngăphátătrinăchung: 66

3.1.2ănhăhngăqunălỦăriăroăthanhăkhon: 67
3.2ăGiiăphápăkimăsoát nhăhngăca riăroăthanhăkhon đnăkhănngăsinhă
li nhmăănơngăcaoăkhănngăsinhăliăcaăNgơnăhƠngăTMCPăỄăChơu: 68
3.2.1ăNhómăgiiăphápădoăbnăthơnăNgơnăhƠngăTMCPăỄăChơuăthcăhin: 68
3.2.1.1 Qună lỦ,ă kimă soátă riă roă thanhă khonă thôngă quaă khe hă tƠiă chínhă
(FGAP) 68
3.2.1.2 CăcuăliădanhămcăTƠiăsnănăvƠăTƠiăsnăcó 71
3.2.1.3 Qunătrăttăngunăvnăhuyăđngăđc 72
3.2.1.4 Theoădõiăriăroăthanhăkhonăchoătngăloiăngoiăt 73
3.2.1.5 Lpăkăhochădăphòng,ăđánhăgiáămcăđăriăroăthanhăkhonăvà cách
khcăphc,ăxălỦ 73


3.2.1.6 Thc hinăttăcôngătácătruynăthông 74
3.2.1.7 Nghiênăcuăriăroăthanhăkhonătrongămiătngăquanăcácăloiăriăroă
khác nhau 75
3.2.1.8 Côngă bă thôngă tină minhă bch,ă chính xác,ănă đnhă lòngă tină caă khách
hàng 75
3.2.1.9 Chúătrngăqunătrăngunănhơnălc 76
3.2.2ăNhómăgiiăphápăhătr: 76
3.2.2.1 iăviăNgơnăhƠngăNhƠăNc 76
3.2.2.2 iăviăcácăNgơnăhƠngăthngămiăkhác 81
KtălunăChngă3: 82
KTăLUN 83
TẨIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC


DANHăMCăCỄCăKụăHIU,ăCHăVITăTT
STT

CHăVITăTT
DINăGII
1
ACB
Asia Commercial Bank
(Ngân hàng Thng mi C phn Á Châu)
2
ALCO
Asset – Liability Management Committee
(Hi đng qun lỦ tài sn n - có)
3
BAR
Bank activity regulatory variables
(Bin quy đnh hot đng ngân hàng)
4
CON
Market structure
(Cu trúc th trng)
5
ETA
The ratio of equity to total assets
(t l vn ch s hu trên tng tài sn)
6
FGAP
Financing gap
(Khe h tài chính)
7
FGAPR
The ratio of financing gap to total assets
(T l gia khe h tài chính và tng tài sn)

8
GARP
Global Association of risk Professionals
(Hip hi toàn cu ca chuyên gia ri ro)
9
GDPC
Annual percent change of GDP
(Phn trm thay đi hàng nm ca GDP)
10
IFC
International Finance Corporation
Công ty tài chính quc t
11
IMF
International Monetary Fund
(Qu Tin t Quc t)
12
INF
Annual percent change of inflation
(Phn trm thay đi hàng nm ca lm phát)
13
LLPL
The ratio of loan loss provision to loans
(T l gia d phòng cho vay và cho vay)


14
NHTM
Ngân hàng thng mi
15

NIM
Net interest margin
(T l lãi cn biên)
16
NPLt
Net liquidity position
(Trng thái thanh khon ròng)
17
OSI
Open Solution Institution
(Công ty Open Solutions)
18
OMO
Open Market Operations
(Nghip v th trng m)
19
OSP
Official supervisory power
(Quyn lc ca c quan giám sát)
20
PMI
Private monitoring index
(Ch s giám sát t nhân)
21
PWC
PriceWaterHouseCoopers
22
Q
Quyt đnh
23

ROAA
Return on average asstes
(Hiu sut sinh li trên tng tài sn trung bình)
24
ROAE
Return on average equity
(Hiu sut sinh li trên vn ch s hu trung bình)
25
SCB
Standard Chartered Bank
26
SCP
Structure – Conduct – Performance
(Cu trúc – Qun lỦ – Hiu sut)
27
SIZE
Quy mô ngân hàng
28
SMBC
Sumimoto Mitsui Banking Corporation
29
TCBS
The Complete Banking Slolution
(Gii pháp ngân hàng toàn din)
30
TMCP
Thng mi c phn
31
TT – NHNN
Thông t – Ngân hàng Nhà Nc

32
VAMC
Vietnam Asset Management Company
(Công ty thu mua n quc gia)
33
WB
World Bank
(Ngân hàng Th Gii)


DANHăMCăBNG BIU
Bng
Dinăgii
Trang
Bng 1.1
Bng đánh giá xp hng ca các t chc xp hng quc t
đi vi SMBC
25
Bng 2.1
Kt qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng TMCP Á
Châu
29
Bng 2.2
Bng s liu v khe h tài chính và yêu cu tài chính ca
Ngân hàng TMCP Á Châu t nm 2003 đn nm 2013
39
Bng 2.3
Kt qu c lng mô hình hi quy vi bin ph thuc là

ROAA
48
Bng 2.4
Kt qu c lng mô hình hi quy vi bin ph thuc là
ROAE
54
Bng 2.5
Kt qu c lng mô hình hi quy vi bin ph thuc là
NIM
57
1


PHNăMăU
1.TínhăcpăthităcaăđătƠi:
Cuc khng hong tài chính và suy thoái kinh t toàn cu bt đu t M vào
khong tháng 8 nm 2007 không ch đe da đn M, mà còn tác đng mnh đn nn
kinh t toàn cu, trong khi các ngân hàng ln có nhiu nm tui b phá sn hoc
đng bên b vc phá sn do mt tính thanh khon. Hn na, nó mang li thách thc
to ln cho s phát trin toàn din trong ngn hn và dài hn cho ngành ngân hàng.
Chính vì vy, ri ro thanh khon và công tác qun lỦ thanh khon đã tr thành tâm
đim ca công chúng trong cuc khng hong th chp di chun ca M, khi mà
s can thip ca nhà nc trên quy mô ln cha tng có là điu cn thit đ tránh s
sp đ ca h thng tài chính.
 Vit Nam, tình hình thanh khon ca các ngân hàng thng mi ngày càng
đc chú trng, đc bit khi có mt s s c thanh khon ln, thu hút s chú Ủ ca
d lun, gây nh hng ln đn kh nng sinh li và tình hình hot đng kinh
doanh ca ngân hàng thng mi. Ri ro thanh khon là ri ro ln nht trong các ri
ro ca ngân hàng, nó không ch đe da s an toàn ca bn thân tng ngân hàng
thng mi, mà còn liên quan đn s an toàn ca c h thng, chính vì vy ri ro

thanh khon cn đc quan tâm hn na.
Các quy đnh nghiêm ngt ca ngân hàng nhà nc đi vi các ngân hàng
thng mi ch yu tp trung vào các ri ro nh ri ro tín dng, ri ro hot đng
nhng vn cha thc s chú trng đn ri ro thanh khon trong các ngân hàng
thng mi, mc dù vn đ ri ro thanh khon ngày càng tr nên rõ nét, và có nh
hng to ln đn nn kinh t. Do đó, đ duy trì s n đnh, sc mnh tài chính và
uy tín, cng nh có th ng phó vi nhng tình hung thanh khon có th xy ra bt
c lúc nào, Ngân hàng Thng mi C phn Á Châu cn có chin lc qun tr ri
ro thanh khon đ phù hp vi đc đim kinh doanh và kinh nghim qun lỦ ca
mình. Bên cnh cách đo lng ri ro thanh khon bng t l đm bo kh nng chi
2

tr, Ngân hàng Thng mi C phn Á Châu cn có nhng công c khác h tr đ
có th kim soát ri ro thanh khon mt cách hiu qu.
Chính vì th, bài nghiên cu s s dng công c đo lng mi là t s khe h
thanh khon trên tài sn (FGAPR) vi khe h thanh khon đc gii thiu bi
Saunders & Cornett đ đo lng ri ro thanh khon ca ACB trong bài nghiên cu :
“nh hng ca ri ro thanh khon đn kh nng sinh li ca Ngân hàng Thng
mi C phn Á Châu”.
2.Mcătiêuănghiênăcu:
Bài nghiên cu đ ra nhng mc tiêu nghiên cu nh sau:
- Cung cp cách đo lng và kim soát ri ro thanh khon bng khe h thanh
khon (FGAP) đc gii thiu bi Saunders & Cornett (2006), bên cnh cách
đo lng truyn thng là t l đm bo kh nng chi tr.
- Phân tích thc trng ri ro thanh khon và nh hng ca ri ro thanh khon
đn kh nng sinh li ca Ngân hàng TMCP Á Châu. ánh giá nhng kt qu
đt đc, nhng hn ch và nguyên nhân trong vic kim soát ri ro thanh
khon ca Ngân hàng TMCP Á Châu.
- Kho sát mô hình nh hng ca ri ro thanh khon đn kh nng sinh li ca
Ngân hàng TMCP Á Châu đ tìm ra nh hng cùng chiu hay ngc chiu, và

mc đ nh hng ca ri ro thanh khon đn kh nng sinh li.
-  xut các gii pháp đi vi bn thân Ngân hàng TMCP Á Châu, và các gii
pháp h tr t phía Ngân hàng Nhà Nc và các Ngân hàng thng mi khác
giúp cho Ngân hàng TMCP Á Châu có th qun lỦ tt ri ro thanh khon, nhm
nâng cao kh nng sinh li ca ACB.
3.iătngăvƠăphmăviănghiênăcu:
- i tng nghiên cu : nh hng ca ri ro thanh khon đn kh nng sinh
li ca Ngân hàng TMCP Á Châu.
- Phm vi nghiên cu:
+ V không gian : Ngân hàng TMCP Á Châu.
+ V thi gian : t nm 2003 đn nm 2013.
3

4.Phngăphápănghiênăcu:
Bài nghiên cu s dng phng pháp nghiên cu đnh tính kt hp nghiên cu
đnh lng đ phân tích nh hng ca ri ro thanh khon đn kh nng sinh li ca
Ngân hàng TMCP Á Châu.
- Phng pháp nghiên cu đnh tính :
Phng pháp thng kê, so sánh, phân tích s liu v ri ro thanh khon,
kh nng sinh li ca Ngân hàng TMCP Á Châu t nm 2003 đn nm 2013.
T đó, tìm mi quan h gia ri ro thanh khon và kh nng sinh li trên c s
thc tin, làm tin đ đ thc hin nghiên cu đnh lng, c lng mô hình
hi quy.
- Phng pháp nghiên cu đnh lng :
Phng pháp nghiên cu đnh lng nhm c lng giá tr ca các bin
kho sát : bin ph thuc ( hiu sut sinh li trên tài sn trung bình ROAA, hiu
sut sinh li trên vn ch s hu trung bình ROAE, t l thu nhp thun trên tài
sn có sinh li trung bình NIM) và các bin gii thích : ri ro thanh khon
(FGAPR), quy mô ngân hàng (SIZE), bình phng quy mô ngân hàng (
),

t l vn ch s hu trên tài sn (ETA), cu trúc th trng (CON), t l d
phòng cho vay trên cho vay (LLPL), tng tác gia bin nng lc giám sát ca
c quan giám sát và tc đ tng trng kinh t (OSPxGDPC), tng tác gia
bin giám sát t nhân và tc đ tng trng kinh t (PMIxGDPC), tng tác
gia nghiêm cm ngân hàng hot đng trong các lnh vc bt đng sn, chng
khoán, bo him và tc đ tng trng kinh t (BARxGDPC), tc đ tng
trng kinh t (GDPC), tác đng tr ca tc đ tng trng kinh t (
),
tc đ tng lm phát (INF), tác đng tr ca tc đ tng lm phát (
)
Các bin ROAA, ROAE, NIM, FGAPR, SIZE, , ETA, LLPL đc
tính toán s liu t báo cáo tài chính, báo cáo thng niên ca Ngân hàng
TMCP Á Châu t nm 2003 đn nm 2013.
D liu các bin OSP, PMI, BAR đc thu thp thông qua bng câu hi
kho sát vi các câu hi kho sát đc trích t World Bank. D liu v các bin
4

giám sát OSP, PMI, BAR có sn trong d liu Giám sát và lp quy ngân hàng
và các công trình nghiên cu liên quan ca Barth, Capiro, Levine (2004, đc
cp nht vào 2008, 2012).
D liu các bin GDPC, INF đc thu thp t bng thng kê s liu tng
trng kinh t ca Vit Nam t các ngun Tng cc thng kê Vit Nam, IMF,
WB,…
Sau khi thu thp đ các s liu cn thit, bài nghiên cu s dng phn
mm Eview 7.0 đ h tr x lỦ d liu, c lng mô hình và thc hin các
kim đnh thng kê.
5.Ktăcuălunăvn:
Ngoài phn m đu và kt lun, kt cu lun vn gm 3 chng chính:
- Chng I: Tng quan v nh hng ca ri ro thanh khon đn kh nng sinh
li ca Ngân hàng thng mi, và mô hình nghiên cu

- Chng II: Thc trng nh hng ca ri ro thanh khon đn kh nng sinh
li ca Ngân hàng TMCP Á Châu
- Chng III: Gii pháp kim soát nh hng ca ri ro thanh khon đn kh
nng sinh li nhm nâng cao kh nng sinh li ca Ngân hàng TMCP Á Châu
5

CHNGă1. TNG QUAN V NHăHNG CA RI RO THANH
KHONăN KH NNGăSINHăLI CAăNGỂNăHẨNGăTHNGă
MI VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
1.1 Ri ro trong hotăđng kinh doanh caăngơnăhƠngăthngămi:
1.1.1 Khái nim ri ro:
Theo nghiên cu các loi ri ro ca ngân hàng (2008), GARP (Global
Association of Risk Professionals – Hip hi toàn cu ca chuyên gia ri ro) cho
rng : Ri ro gm mt s đnh ngha sau : kh nng mt s kin không mong mun
xy ra, mc đ thit hi do s kin bt ng, xác xut s vic xy ra ngoài d đoán,
nh hng ca mt kt qu bt li. Các ngân hàng phi đi mt vi mt s loi ri
ro, sau đây là ví d các loi ri ro mà ngân hàng gp phi nh : ngi vay không th
thanh thoán hay thanh toán tr hn, ngi gi tin có th rút tin trc hn, lãi sut
th trng thay đi, khon đu t vào chng khoán có th mt đi, li h thng máy
tính, ri ro đo đc con ngi.
Trn Huy Hoàng, Qun tr ngân hàng (2010, trang 158) : “Ri ro là nhng
bin c không mong đi mà khi xy ra s dn đn s tn tht v tài sn ca ngân
hàng, gim sút li nhun thc t so vi d kin hoc phi b ra thêm mt khon chi
phí đ có th hoàn thành đc mt nghip v tài chính nht đnh”.
Tóm li, Ri ro là kh nng, xác sut nhng bin c không mong đi xy ra
dn đn tn tht v tài sn ca ngân hàng, thua l hay gim sút li nhun thc t so
vi d kin hoc phi gia tng chi phí đ có th hoàn thành mt nghip v tài chính
nht đnh.
1.1.2 Các loi ri ro trong hotăđng kinh doanh caăngơnăhƠngăthngămi:
Theo nghiên cu các loi ri ro ca ngân hàng (2008), GARP (Global

Association of Risk Professionals - Hip hi toàn cu ca chuyên gia ri ro) cho
rng : Basel II tp trung vào các loi ri ro sau : ri ro tín dng, ri ro th trng, ri
ro hot đng, đng thi cng nhc đn trong hot đng ngân hàng cng còn có các
loi ri ro khác.
6

Ri ro tín dng là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp tín dng ca ngân
hàng, khi con n không thc hin ngha v tr lãi hay tr tin vay theo các điu kin
đã tha thun trong hp đng vay. Ri ro tín dng là ri ro ln nht mà hu ht các
ngân hàng phi đi mt. Ri ro tín dng thng đc đnh ngha là kh nng con n
không tr đc n.
Ri ro th trng là ri ro thua l ca ngân hàng phát sinh t s bin đng giá
c ca th trng nh s bin đng lãi sut, t giá hi đoái,c phiu và giá c hàng
hóa. Ri ro th trng bao gm :
Ri ro lãi sut : Là kh nng thua l do s thay đi lãi sut. Ri ro này xut
hin khi các tài sn ca ngân hàng (khon cho vay và trái phiu) thng có k
hn dài hn so vi n ngân hàng (tin gi). Ri ro này đc đnh ngha theo 2
cách : th nht, nu lãi sut tng, giá tr ca các tài sn dài hn s gim so vi
giá tr ca n ngn hn, gim vn ch s hu ca ngân hàng , và th hai, nu
lãi sut tng,các ngân hàng s phi tr lãi sut cao hn đi vi tin gi khi mà
các khon vay dài hn vi lãi sut đã tha thun trc.
Ri ro vn c phn : là ri ro thua l do s thay đi giá c phiu.
Ri ro t giá : là ri ro thay đi giá tr tài sn hay n ca ngân hàng do s bin
đng ca t giá.
Ri ro hàng hóa là ri ro thua l do s thay đi giá c hàng hóa. Có nhiu loi
ri ro hàng hóa, bao gm : ri ro hàng hóa nông nghip (lúa, mì, ), hàng hóa
công nghip và nng lng (gas, du, ). Giá tr ca hàng hóa thay đi theo
cung cu th trng.
Ri ro hot đng là ri ro thua l trong quá trình hot đng xut phát t hot
đng ni b, con ngi và h thng, hoc t bên ngoài. Ri ro hot đng bao gm

c ri ro pháp lỦ, nhng không bao gm ri ro chin lc và ri ro v uy tín.
Ri ro thanh khon liên quan đn kh nng ca ngân hàng không th đáp ng
các ngha v, bao gm c tài tr cho s gia tng ca tài sn.
7

Ri ro kinh doanh là kh nng tn tht do s gim sút v th cnh tranh ca
ngân hàng và các k vng v trin vng phát trin ca ngân hàng khi th trng thay
đi.
Ri ro uy tín là kh nng suy gim uy tín do các d lun. Ngân hàng mt lòng
tin ca khách hàng, mc dù h thng, quy trình và kh nng tài chính đu tt.
1.2 Ri ro thanh khon:
1.2.1 Khái nim thanh khon:
y ban Basel v giám sát ngân hàng (2008) : “Thanh khon là kh nng tài tr
cho s tng lên trong tài sn và thc hin các ngha v khi đn hn. Trong đnh
ngha này, gi đnh các ngha v s đc thc hin  chi phí hp lỦ”.
Trn Huy Hoàng, Qun tr ngân hàng (2010, trang 185) : “Thanh khon là kh
nng tip cn các khon tài sn hoc ngun vn có th dùng đ chi tr vi chi phí
hp lỦ ngay khi nhu cu vn phát sinh”.
Tóm li, thanh khon là kh nng tip cn các khon tài sn hoc ngun vn
đ tài tr cho s tng lên trong tài sn và thc hin các ngha v khi đn hn vi chi
phí hp lỦ.
1.2.2 Khái nim ri ro thanh khon:
y ban Basel v giám sát ngân hàng (2008): “Ri ro thanh khon phát sinh t
vic ngân hàng không có kh nng đáp ng s suy gim trong khon phi tr hay tài
tr cho vic gia tng trong tài sn. Khi mt ngân hàng thiu thanh khon, nó không
th có đ tin bng cách huy đng vn hoc chuyn đi các tài sn kp thi,  chi
phí hp lý, do đó nh hng đn li nhun”.
Trn Huy Hoàng, Qun tr ngân hàng (2010, trang 185) : “Ri ro thanh khon
là loi ri ro xut hin trong trng hp ngân hàng thiu kh nng chi tr, không
chuyn đi kp các loi tài sn ra tin hoc không có kh nng vay mn đ đáp

ng yêu cu ca các hp đng thanh toán”.
Tóm li, ri ro thanh khon là ri ro xut hin trong trng hp ngân hàng
không có kh nng tip cn các khon tài sn hoc ngun vn đ đáp ng s suy
8

gim trong khon phi tr hay tài tr cho vic gia tng trong tài sn  mc chi phí
hp lỦ, do đó nh hng đn li nhun ca ngân hàng.
1.2.3 Các ch tiêuăxácăđnh ri ro thanh khon:
Có rt nhiu ch tiêu khác nhau đ xác đnh ri ro thanh khon ca mt t chc
tín dng, sau đây bài nghiên cu nêu mt s ch tiêu xác đnh ri ro thanh khon
nh sau:
1.2.3.1 Trng thái thanh khon ròng:
Trng thái thanh khon ròng (NPLt) = Tng cung thanh khon – Tng cu
thanh khon.
Vi:
Cung thanh khon : là các khon vn làm tng kh nng chi tr ca ngân hàng,
là ngun cung cp thanh khon cho ngân hàng, bao gm : các khon tin gi
đang đn, doanh thu t vic bán các khon dch v, thu hi các khon tín dng
đã cp, bán các tài sn đang kinh doanh và s dng, vay mn t th trng tin
t.
Cu thanh khon : là nhu cu vn cho các mc đích hot đng ngân hàng,các
khon làm gim qu ca ngân hàng, bao gm : khách hàng rút các khon tin
gi, yêu cu cp các khon tín dng có cht lng cao, hoàn tr các khon vay
mn phi tin gi, chi phí phát sinh khi kinh doanh các sn phm và dch v.
Nhng trng hp có th xy ra :
Thng d thanh khon khi NPLt > 0 : Ngân hàng trong tình trng tha thanh
khon. Nhà qun tr phi đa ra quyt s dng ngun d tha thanh khon đ
đu t kim li cho đn khi ngun thanh khon này đc s dng đ đáp ng
nhu cu thanh khon tng lai.
Thng d thanh khon xy ra khi nn kinh t hot đng kém hiu qu,

ngân hàng không tip cn đc vi khách hàng hoc không la chn đc
nhiu khách hàng đ cho vay. Trong phm vi ca mt ngân hàng, đây là vic
không khai thác ht tim nng sinh li ca tài sn Có, chim gi quá nhiu tài
sn Có không có kh nng sinh li (tn qu tin mt quá ln), hoc có th do
9

ngân hàng tng vn quá nhanh trong khi cha có phng án s dng vn hiu
qu.
Thanh khon tha đc ngân hàng s dng nh sau : mua các chng khoán
d tr th cp đã bán ra trc đó, cho vay trên th trng tin t, gi tin ti các
t chc tín dng khác,….
Thiu ht thanh khon khi NPLt < 0 : Ngân hàng đang trong tình trng thiu ht
vn đ hot đng. Thiu ht thanh khon d đ mt nhng c hi đu t tt
mang li li nhun cho ngân hàng, thm chí có kh nng mt khách hàng.
Trong trng hp thiu ht thanh khon nhà qun tr phi đa ra quyt
đnh b sung thanh khon đ đáp ng nhu cu vn vi chi phí thp nht và kp
thi nht. Ngân hàng có th áp dng các bin pháp sau đ x lỦ: s dng d tr
bt buc d ra nu có, bán d tr th cp (các chng khoán ngn hn do Chính
ph phát hành), vay qua đêm, vay tái chit khu ti Ngân hàng Nhà Nc, huy
đng t th trng tin t : phát hành chng ch tin gi có mnh giá ln đ huy
đng vn.
1.2.3.2 T l v kh nngăchiătr:
T l v kh nng chi tr =

T l v kh nng chi tr đc quy đnh ti Thông t 13/2010/TT-NHNN, và
đc sa đi ti Thông t 19/2010/TT-NHNN. (Xem thêm Ph lc 4)
- T l v kh nng chi tr ti thiu 15% gia giá tr các tài sn “Có” có th
thanh toán ngay và các tài sn “N” s đn hn thanh toán trong thi gian 1
tháng tip theo.
- T l ti thiu bng 1 gia tng tài sn “Có” : có th thanh toán ngay trong

khong thi gian 7 ngày tip theo và tng tài sn N phi thanh toán trong
khong thi gian 7 ngày tip theo.
1.2.3.3 Khe h tài chính (Financing gap)
Khe h tài chính (Financing gap) đo lng ri ro thanh khon đc gii thiu
bi Saunders & Cornet (2007) đc s dng trong bài nghiên cu này.
10

Saunders & Cornet cho rng nên kt hp gia qun tr d tr thanh khon và
qun tr n đ có th đáp ng nhu cu rút tin hoc nhu cu cho vay mi ca khách
hàng. (Xem thêm các ví d  ph lc 1, 2, 3)
Ngoài ra có th tip cn khe h tài chính và xác đnh yêu cu tài chính theo k
hn đ có th qun tr tt thanh khon ca ngân hàng. Các nhu cu thanh khon
thng xuyên hàng ngày, thì có th đc đáp ng bng d tr (d tr tin mt ti
qu, các chng khoán kh mi, tin gi ti các ngân hàng khác), các nhu cu thanh
khon không thng xuyên có th d đoán trc (theo mùa v, chu k và xu
hng) s đc h tr bng các tha thun trc v các hn mc tín dng t các
ngân hàng đi lỦ hoc nhng nhà cp vn khác. Vi nhu cu thanh khon có tính
đt xut, không th lng trc thì đc đáp ng t vay mn ngn hn trên th
trng tin t. Các nhu cu thanh khon dài hn cn đc hoch đnh, có chin lc
d phòng rõ ràng, tng dn d tr các tài sn có tính thanh khon cao, kim soát khe
h tài chính  mc đ cho phép, đng thi tìm kim các ngun vn bên ngoài có th
tài tr khi ri ro thanh khon xy ra.
o lng ri ro thanh khon:
Khe h tài chính (financing gap) = trung bình các khon cho vay - trung bình
các khon tin gi.
Mc dù ngi gi tin có quyn rút tin gi ca h, nhng h không làm vy
trong trng hp bình thng. Vì vy, t chc tín dng cn tính toán lng tin gi
trung bình đ đo lng khe h tài chính ca h, vì lng tin gi trung bình là
lng tin gi khá n đnh, và là ngun c bn đ các t chc tín dng cho vay.
Khe h tài chính đc đnh ngha nh là chênh lch gia trung bình các khon cho

vay và trung bình các khon tin gi ca ngân hàng.
Các t chc tài chính có th vay t ngun vn bên ngoài đ bù đp khe h tài
chính này. Do đó,ngân hàng nào đc lp vi ngun vn bên ngoài thì s dn đn ri
ro thanh khon cao. Tuy nhiên, nu ngân hàng có khe h tài chính quá ln, ngun
vn vay bên ngoài không đ bù đp đc khe h này, thì s dn đn tình trng thiu
ht thanh khon nghiêm trng, d dn đn phá sn.
11

Yêu cu tài chính = khe h thanh khon + tài sn có tính thanh khon cao.
Nu khe h tài chính > 0, hay trung bình các khon cho vay > trung bình các
khon tin gi, ngân hàng cn phi có ngun tài tr t bên ngoài đ đáp ng
khe h tài chính này vi yêu cu tài chính = khe h thanh khon + tài sn có
tính thanh khon cao.
Nu khe h tài chính < 0, hay trung bình các khon cho vay < trung bình các
khon tin gi.
Xét yêu cu tài chính = khe h tài chính + tài sn thanh khon.
Nu yêu cu tài chính < 0 thì ngân hàng có ngun vn d tha và có th gia
tng d tr thanh khon bng cách mua tài sn có tính thanh khon cao, hoc
có th s dng đ cho vay trên th trng liên ngân hàng, đu t tài
chính,…Vic gia tng d tr thanh khon hay cho vay, đu t bên ngoài thì
cn phi cân nhc. Nu gia tng d tr thanh khon thì có th đm bo nhu
cu thanh khon trong tng lai, tuy nhiên li xut hin chi phí vn khi mà tài
sn thanh khon không hoc ít sinh li. Nu đu t vào tài sn khác thì có th
mang li li nhun cao cho ngân hàng nhng đng thi li có ri ro cao hn.
Nu yêu cu tài chính > 0 thì ngân hàng phi có ngun tài tr t bên ngoài, khi
cn thit có th vay đ bù đp thanh khon.
1.2.4 Các nhân t nhăhng đn ri ro thanh khon :
Theo công trình nghiên cu “Thanh khon và hiu sut” ca Yi-Kai-Chen và
cng s (2009) thì có các nhân t tác đng đn ri ro thanh khon nh sau :
- Quy mô ca ngân hàng : Ngân hàng có quy mô ln thì có xu hng cho vay

nhiu hn, do đó khe h tài chính ln hn. Tuy nhiên, các ngân hàng ln nht
s đi mt vi ri ro thanh khoán thp bi vì suy lun “ quá ln đ sp đ”. Do
đó, mi quan h gia quy mô và ri ro thanh khon là phi tuyn.
- T l tài sn có tính thanh khon cao trên tài sn : Ngân hàng có t l tài sn có
tính thanh khon cao trên tài sn cao có th làm gim ri ro thanh khon.
12

- S đc lp vi ngun vn bên ngoài : Các ngân hàng da vào th trng tin t
ngn hn hn là tin gi c bn đ cho vay có th đi mt vi vn đ thanh
khon trong tng lai.
- Giám sát ca c quan giám sát : C quan giám sát có nhiu quyn lc s yêu
cu ngân hàng gia tng tích tr thanh khon, do đó làm gim ri ro thanh khon.
- Giám sát t nhân : Ngân hàng buc phi báo cáo thông tin chính xác cho công
chúng v d tr thanh khon, do đó có th làm gim ri ro thanh khon.
- Các nghiêm cm nghiêm ngt lên hot đng ngân hàng s làm gim ri ro và
gia tng tích tr thanh khon, do đ gim ri ro thanh khon.
- Tc đ tng trng kinh t và lm phát : Khi nn kinh t phát trin, ngân hàng
cho vay nhiu hn, do đó làm gim sút d tr thanh khon, và làm gia tng ri
ro thanh khon.
1.3 Kh nngăsinhăli caăngơnăhƠngăthngămi:
1.3.1 Khái nim kh nng sinh li:
Theo Businessdictionary : Kh nng sinh li là thc đo hiu qu bng tin
dùng đ đánh giá hiu qu hot đng kinh doanh ca mt t chc, doanh nghip
Theo Oxford Dictionary : Kh nng sinh li là mc đ mà mt cá nhân, mt
công ty hoc mt giao dch đt đc li ích tài chính.
Tóm li, kh nng sinh li là thc đo bng tin, đ đo đng mc đ sinh li
ca mt cá nhân, mt t chc, mt doanh nghip.
1.3.2 Các ch tiêuăxácăđnh kh nngăsinhăli:
 đánh giá hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng, có nhiu ch tiêu
liên quan đn li nhun đc s dng. Tuy nhiên, bài lun vn s s dng 3 ch tiêu

sau đ đánh giá kh nng sinh li ca ngân hàng, gm :
1.3.2.1 T l li nhun ròng trên vn ch s hu trung bình (ROAE ậ return
on average equity):
T l li nhun ròng trên vn ch s hu bng li nhun ròng chia cho vn
ch s hu trung bình . Vn ch s hu theo Ngh đnh 146/2005/N- CP gm :
vn điu l, các khon chênh lch do đánh giá li tài sn, chênh lch t giá theo quy
13

đnh ca pháp lut, thng d vn c phn, các qu d tr b sung vn điu l, qu
đu t phát trin nghip v, qu d phòng tài chính và li nhun đ li.
ROAE đo lng t l thu nhp cho các c đông ca ngân hàng, nó th hin thu
nhp mà các c đông nhn đc t vic đu t vn vào ngân hàng.

ụ ngha: V mt lỦ thuyt, ROAE càng cao thì hiu qu s dng vn càng có
hiu qu.
1.3.2.2 T l li nhun ròng trên tng tài sn trung bình (ROAA ậ Return on
average asset):
T l li nhun ròng trên tng tài sn (ROAA) hay còn gi là ch tiêu hoàn
vn tài sn trung bình, h s quay vòng ca tài sn trung bình,t sut sinh li trên
tng tài sn trung bình, bng li nhun ròng chia cho tng tài sn trung bình.
ROAA là ch tiêu đánh giá hiu qu công tác qun lỦ ca ngân hàng, cho thy
kh nng trong quá trình chuyn đi tài sn ca ngân hàng thành thu nhp ròng.

ụ ngha : Nu t s này ln hn 0 thì có ngha doanh nghip làm n có lãi.
T s càng cao cho thy doanh nghip làm n càng hiu qu. Nu t s nh hn 0,
thì doanh nghip làm n thua l. Mc lãi hay l đc đo bng phn trm ca giá tr
bình quân tng tài sn ca doanh nghip. T s cho bit hiu qu qun lỦ và s
dng tài sn đ to ra thu nhp ca doanh nghip.
T l li nhun ròng trên tài sn trung bình ph thuc vào mùa v kinh doanh
và ngành ngh kinh doanh. Do đó, cn phi so sánh doanh nghip vi bình quân

toàn ngành hoc vi doanh nghip khác cùng ngành và so sánh cùng mt thi k.
1.3.2.3 T l thu nhp lãi cn biên (NIM ậ Net interest Margin):
T l thu nhp lãi cn biên (NIM) là chênh lch gia thu nhp lãi và chi phí
lãi, chia cho tích sn sinh lãi trung bình. T l thu nhp lãi cn biên đc các ch
Ngân hàng quan tâm theo dõi vì nó giúp cho ngân hàng d báo trc kh nng sinh