B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
LÂM TH THO TRANG
HOÀN THIN NI DUNG T CHC CÔNG TÁC K TOÁN
TIăCỄCăNăV S NGHIP GIÁO DCăI HC
THUCăI HC QUC GIA THÀNH PH H CHÍ MINH
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP. H Chí Minh ậ Nmă2013
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
LÂM TH THO TRANG
HOÀN THIN NI DUNG T CHC CÔNG TÁC K TOÁN
TIăCỄCăNăV S NGHIP GIÁO DCăI HC
THUCăI HC QUC GIA THÀNH PH H CHÍ MINH
Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60340301
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS . TS. VẪăVNăNH
TP. H Chí Minh ậ Nmă2013
LIăCAMăOAN
Tác gi xin cam đoan đ tài “Hoàn thin ni dung t chc công tác k toán ti các
đn v s nghip giáo dc đi hc thuc i hc Quc gia thành ph H Chí Minh” là
công trình nghiên cu ca chính tác gi vi s c vn, h tr ca ngi hng dn
khoa hc. S liu và kt qu trong lun vn thc s k toán này là trung thc và cha
đc ai công b di bt k hình thc nào.
Tác gi lunăvn
Lâm Th Tho Trang
MC LC
Trang
Trang ph bìa
Liăcamăđoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các hình v,ăđ th
M đu 1
Chngă1: Căs lý lun v t chc công tác k toán tiăcácăđnăv s nghip
công lp 5
1.1. Mt s vn đ lý lun v đn v hành chính s nghip 5
1.1.1. Khái nim đn v hành chính s nghip và đn v s nghip công lp 5
1.1.1.1. Khái nim đn v hành chính s nghip 5
1.1.1.2. Khái nim đn v s nghip công lp 5
1.1.2. Vai trò ca đn v s nghip công lp đi vi hot đng ca nn kinh
t và xã hi 6
1.1.3. Phân loi đn v s nghip công lp 6
1.1.3.1. Cn c vào ngun thu s nghip 6
1.1.3.2. Cn c vào lnh vc s nghip 7
1.1.3.3. Cn c vào cp ngân sách 7
1.1.3.4. Cn c vào cp d toán 7
1.1.4. Ni dung và c ch qun lý tài chính ca đn v s nghip công lp 8
1.1.4.1. Ni dung qun lý tài chính 8
1.1.4.1.1. Ngun tài chính 8
1.1.4.1.2. Ni dung chi 9
1.1.4.2. C ch qun lý tài chính 9
1.2. Ni dung t chc công tác k toán ti các đn v s nghip công lp 10
1.2.1. T chc vn dng ch đ k toán 11
1.2.1.1. T chc vn dng chng t k toán 11
1.2.1.2. T chc vn dng h thng tài khon k toán 12
1.2.1.3. T chc vn dng ch đ s k toán 12
1.2.1.4. T chc lp và np báo cáo tài chính 14
1.2.2. T chc b máy k toán 14
1.2.3. T chc trang b các điu kin vt cht k thut 16
1.2.4. T chc kim tra k toán 16
1.3. c đim ca hot đng giáo dc đi hc chi phi đn t chc công tác k
toán ti các đn v s nghip công lp 17
1.3.1. c đim v quy mô 17
1.3.2. c đim v c cu t chc 18
1.3.3. c đim v hot đng và s hu 18
1.3.4. c đim v c ch qun lý 19
Kt lunăchngă1 20
Chngă2: Thc trng t chc công tác k toán tiăcácăđnăv s nghip giáo
dcăđi hc thucăi hc Quc gia thành ph H Chí Minh 21
2.1. Gii thiu tng quát v i hc Quc gia thành ph H Chí Minh 21
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin i hc Quc gia thành ph H Chí
Minh 21
2.1.2. H thng các đn v thành viên và trc thuc 22
2.1.3. Quan h gia i hc Quc gia thành ph H Chí Minh vi các đn
v thành viên và trc thuc 24
2.1.3.1. V hot đng đào to 24
2.1.3.2. V qun lý tài chính 25
2.1.3.3. V công tác k toán 26
2.2. Thc trng t chc công tác k toán ti các đn v s nghip giáo dc đi
hc thuc i hc Quc gia thành ph H Chí Minh 27
2.2.1. Tình hình chung v t chc công tác k toán ti các đn v s nghip
giáo dc đi hc thuc i hc Quc gia thành ph H Chí Minh 27
2.2.2. Kho sát thc t 29
2.2.2.1. i tng kho sát 29
2.2.2.2. Ni dung kho sát 30
2.2.2.3. Phng pháp kho sát 33
2.2.2.4. Kt qu kho sát 33
2.2.2.4.1. Kt qu v thông tin chung ca đn v 33
2.2.2.4.2. Kt qu v t chc công tác k toán 34
2.3. Mt s nhn xét, đánh giá v thc trng t chc công tác k toán ti các
đn v s nghip giáo dc đi hc thuc i hc Quc gia thành ph H
Chí Minh 38
2.3.1. Nhng kt qu đt đc 38
2.3.2. Mt s hn ch 40
2.3.3. Nguyên nhân 42
2.3.3.1. V c ch qun lý tài chính 42
2.3.3.2. V vn dng ch đ k toán và các quy đnh pháp lý có liên quan 42
2.3.3.3. V b máy k toán 44
2.3.3.4. V công ngh thông tin 45
2.3.3.5. V kim tra k toán, kim soát ni b 47
Kt lun chng 2 49
Chngă3: Mt s gii pháp hoàn thin ni dung t chc công tác k toán ti
cácăđnăv s nghip giáo dcăđi hc thucăi hc Quc gia thành ph
H Chí Minh 50
3.1. Quan đim và phng hng hoàn thin 50
3.1.1. Phù hp vi đc đim ca giáo dc đi hc 50
3.1.2. Phù hp vi đc đim t chc và qun lý tài chính ca i hc Quc
gia thành ph H Chí Minh 51
3.1.3. Tit kim, nâng cao hiu sut công tác 51
3.2. Gii pháp 52
3.2.1. Gii pháp v c ch qun lý tài chính 52
3.2.2. Gii pháp v vn dng ch đ k toán và các quy đnh pháp lý có liên
quan 55
3.2.2.1. V chun mc k toán công 55
3.2.2.1. V ch đ k toán hành chính s nghip 56
3.2.3. Gii pháp v b máy k toán 59
3.2.4. Gii pháp v công ngh thông tin 60
3.2.5. Gii pháp v kim tra k toán, kim soát ni b 62
3.3. Kin ngh 62
3.3.1. i vi Quc hi 62
3.3.2. i vi B Tài chính 63
3.3.3. i vi B Giáo dc và ào to 64
3.3.4. i vi i hc Quc gia thành ph H Chí Minh 65
3.3.5. i vi các đn v s nghip giáo dc đi hc thuc i hc Quc gia
thành ph H Chí Minh 66
Kt lunăchngă3 68
Kt lun 69
Tài liu tham kho
Ph lc 01: S đ t chc i hc Quc gia thành ph H Chí Minh
Ph lc 02: Phiu kho sát
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
CH VIT TT
DIN GII
BCTC
Báo cáo tài chính
HQG-HCM
i hc Quc gia thành ph H Chí Minh
VHCSN
n v hành chính s nghip
VSN
n v s nghip
VSNCL
n v s nghip công lp
GDH
Giáo dc đi hc
GD&T
Giáo dc và ào to
HCSN
Hành chính s nghip
KBNN
Kho bc Nhà nc
NSNN
Ngân sách nhà nc
QCCTNB
Quy ch chi tiêu ni b
TP.HCM
Thành ph H Chí Minh
TSC
Tài sn c đnh
DANH MC CÁC HÌNH V,ă TH
Tên hình v,ăđ th Trang
Biu đ 2.1: Loi hình ca các đn v đc kho sát 33
Biu đ 2.2: C cu thu ngân sách hot đng toàn HQG-HCM nm 2010-2011 38
1
M U
1. Tính cp thit caăđ tài
Sau hn 16 nm hot đng, vi 07 đn v thành viên và 25 đn v trc thuc,
HQG-HCM đư và đang là mt trung tâm đào to đi hc, sau đi hc và nghiên cu
khoa hc – công ngh đa ngành, đa lnh vc, cht lng cao, đt trình đ tiên tin, làm
nòng ct cho h thng GDH, đáp ng nhu cu phát trin kinh t – xã hi. Góp phn
không nh vào s thành công và phát trin ca HQG-HCM là vic thc hin nâng
cao cht lng và không ngng ci tin công tác k hoch – tài chính theo hng nâng
cao tính t ch, t chu trách nhim, s dng hiu qu các ngun lc tài chính, phát
trin dch v nhm to thêm nhiu ngun thu. T nm 2007, HQG-HCM đư t chc
trin khai thc hin c ch qun lý tài chính theo Ngh đnh s 43/2006/N-CP ngày
25/4/2006 ca Chính ph quy đnh quyn t ch, t chu trách nhim v thc hin
nhim v, t chc b máy, biên ch và tài chính đi vi đn v s nghip công lp và
thc hin giao quyn t ch, t chu trách nhim tài chính cho các đn v d toán trc
thuc, trong đó đc bit chú trng hoàn thin t chc công tác k toán. Tuy nhiên, công
tác k toán ca các đn v vn còn nhiu bt cp, cha đáp ng đc yêu cu qun lý.
Do đó, vic đánh giá thc trng và nghiên cu đ xut các gii pháp nhm hoàn thin
t chc công tác k toán ti các đn v thành viên và trc thuc HQG-HCM hot
đng trong lnh vc GDH là mt yêu cu thc t, cp bách và lâu dài.
Xut phát t tính cp thit ca vn đ nêu trên, tác gi xin chn đ tài “Hoàn thin
ni dung t chc công tác k toán ti các đn v s nghip giáo dc đi hc thuc i
hc Quc gia thành ph H Chí Minh” đ làm lun vn tt nghip.
2. Tình hình nghiên cuăđ tài
Trc đây cng đư có mt s lun vn vit v đ tài t chc công tác k toán ti
HQG-HCM nh:
2
- Nguyn Hoàng Dng, 2010. Hoàn thin h thng kim soát chi ngân sách nhà
nc ti C quan Vn phòng i hc Quc gia Thành ph H Chí Minh. Lun vn
Thc s. Trng i hc Kinh t TP.HCM. Bài vit nghiên cu sâu v h thng kim
soát chi NSNN và đ xut mt s gii pháp nhm hoàn thin h thng kim soát chi
NSNN, tuy nhiên không nghiên cu v tng th t chc công tác k toán và cng ch
gii hn ti C quan Vn phòng HQG-HCM, không nghiên cu v các đn v thành
viên và trc thuc HQG-HCM.
- Võ Th Thanh Lan, 2009. Mt s gii pháp hoàn thin công tác k toán ti i
hc Quc gia TP. H Chí Minh. Lun vn Thc s. Trng i hc Kinh t TP.HCM.
Bài vit nghiên cu v công tác k toán và đ xut mt s gii pháp hoàn thin công
tác k toán cho toàn h thng HQG-HCM, tuy nhiên mi ch tp trung bn ni
dung ln ca Quyt đnh 19/2006/Q-BTC, cha nghiên cu đc ht tng th ni
dung t chc công tác k toán, cng cha nghiên cu sâu v các VSN thuc HQG-
HCM hot đng trong lnh vc GDH – hot đng chính ca toàn h thng HQG-
HCM.
Trên c s mn các bài nghiên cu trc đây làm nn tng, tác gi tip tc
nghiên cu sâu hn v t chc công tác k toán ti các VSN GDH thuc HQG-
HCM nhm gii quyt nhng vn đ mà các bài nghiên cu trc cha làm đc nh
đư phân tích trên.
3. Mc tiêu nghiên cu
- Nghiên cu vn đ lý lun v t chc công tác k toán ti các VSNCL.
- Nghiên cu thc trng t chc công tác k toán ti các VSN GDH thuc
HQG-HCM.
- xut nhng gii pháp nhm hoàn thin ni dung t chc công tác k toán ti
các VSN GDH thuc HQG-HCM.
4. iătng và phm vi nghiên cu
3
- i tng nghiên cu: Nghiên cu nhng vn đ liên quan đn lý lun và thc
trng t chc công tác k toán ti các VSN GDH thuc HQG-HCM, vic tuân th
các vn bn pháp quy liên quan đn công tác k toán nh Quyt đnh s 19/2006/Q-
BTC, Ngh đnh s 43/2006/N-CP, Thông t s 185/2010/TT-BTC và mt s vn bn
khác ca các đn v.
- Phm vi nghiên cu: Mt s VSNCL thuc HQG-HCM hot đng trong lnh
vc GDH.
5. Phngăphápănghiênăcu
Tác gi ch yu vn dng phng pháp đnh tính đ nghiên cu đ tài, bao gm
tra cu tài liu, phng pháp so sánh – đi chiu, phng pháp h thng, phng pháp
phân tích – tng hp đ gii quyt các vn đ v c s lý lun. Bên cnh đó phng
pháp đnh lng cng đc s dng trong lun vn, đó là vic kho sát tt c các
VSN GDH thuc HQG-HCM và thng kê s liu thu thp đc, qua đó đánh giá
thc trng đ đa ra phng hng, và đ xut mt s gii pháp, kin ngh đ hoàn
thin vn đ nh mc tiêu đư đt ra.
6. ụănghaăkhoaăhc và thc tin
- V lý lun: Lun vn trình bày h thng và toàn din v t chc công tác k toán
phù hp vi c ch t ch tài chính ti các VSNCL nói chung và VSN GDH nói
riêng.
- V thc tin: Lun vn mô t thc trng v công tác t chc k toán đ qun lý
ngun tài chính ti các đn v thành viên và trc thuc HQG-HCM. T đó đ xut
các gii pháp nhm hoàn thin t chc công tác k toán ti các đn v này.
7. Kt cu
Ngoài phn m đu, phn kt lun và phn ph lc, Lun vn đc chia thành ba
chng nh sau:
- Chng 1: C s lý lun v t chc công tác k toán ti các đn v s nghip
công lp
4
- Chng 2: Thc trng t chc công tác k toán ti các đn v s nghip giáo dc
đi hc thuc i hc Quc gia thành ph H Chí Minh
- Chng 3: Mt s gii pháp hoàn thin ni dung t chc công tác k toán ti các
đn v s nghip giáo dc đi hc thuc i hc Quc gia thành ph H Chí Minh.
5
CHNGă1
CăS LÝ LUN V T CHC CÔNG TÁC K TOÁN TI
CỄCăNăV S NGHIP CÔNG LP
1.1. Mt s vnăđ lý lun v đnăv hành chính s nghip
1.1.1. Khái nimăđnăv hành chính s nghipăvƠăđnăv s nghip công lp
1.1.1.1. Khái nimăđnăv hành chính s nghip
HCSN là khái nim đc s dng đ ch lnh vc hot đng thuc v qun lý nhà
nc, qun lý hành chính và các hot đng phi sn xut liên quan đn s nghip giáo
dc, vn hóa, y t, quc phòng… mà kinh phí hot đng cho lnh vc này đc đài th
t NSNN và các khon thu khác theo lut đnh.
VHCSN là các t chc đc hình thành và hot đng trong lnh vc HCSN mà
vic qun lý tài chính và thc hin k toán các đn v này chu s chi phi trc tip
ca Lut Ngân sách nhà nc.
Theo iu 2 Quyt đnh s 19/2006/Q-BTC ngày 30/3/2006 ca B Tài chính
ban hành Ch đ k toán hành chính s nghip, Ch đ k toán HCSN áp dng cho:
- C quan nhà nc, VSN, t chc có s dng kinh phí NSNN;
- n v v trang nhân dân, k c Tòa án quân s và Vin kim sát quân s (tr các
doanh nghip thuc lc lng v trang nhân dân);
- VSN, t chc không s dng kinh phí NSNN (tr các VSN ngoài công lp).
1.1.1.2. Khái nimăđnăv s nghip công lp
VSNCL là đn v đc c quan nhà nc có thm quyn ban hành quyt đnh
thành lp nhm thc hin mt nhim v chuyên môn nht đnh hay qun lỦ nhà nc
v mt hot đng nào đó, hot đng bng ngun kinh phí NSNN cp toàn b hay cp
mt phn và các ngun khác đm bo chi phí hot đng thng xuyên theo nguyên tc
không bi hoàn trc tip. Trong quá trình hot đng, VSNCL đc Nhà nc cho
phép thu phí, l phí đ bù đp mt phn hay toàn b chi phí hot đng.
6
1.1.2. Vai trò caăđnăv s nghip công lp đi vi hotăđng ca nn kinh t
và xã hi
Các VSNCL có vai trò to ln trong s n đnh và phát trin kinh t, xã hi ca
đt nc, c th là:
- Th nht, cung cp các dch v công v giáo dc, y t, vn hóa, th dc, th
thao…;
- Th hai, thc hin các nhim v chính tr đc giao;
- Th ba, vai trò ch đo trong vic tham gia đ xut và thc hin các đ án,
chng trình ln phc v s phát trin kinh t, xã hi ca đt nc;
- Th t, góp phn tng cng ngun lc, đy mnh đa dng hóa và xã hi hóa
ngun lc thúc đy s phát trin ca xã hi.
1.1.3. Phân loiăđnăv s nghip công lp
1.1.3.1. Cnăc vào ngun thu s nghip
Cn c vào ngun thu s nghip, VSN đc phân loi đ thc hin quyn t
ch, t chu trách nhim v tài chính nh sau:
- VSN t bo đm chi phí hot đng: đn v có ngun thu s nghip t bo đm
toàn b chi phí hot đng thng xuyên;
- VSN t bo đm mt phn chi phí hot đng: đn v có ngun thu s nghip t
bo đm mt phn chi phí hot đng thng xuyên, phn còn li đc NSNN cp;
- VSN do NSNN bo đm toàn b chi phí hot đng: đn v có ngun thu s
nghip thp, VSN không có ngun thu, kinh phí hot đng thng xuyên theo chc
nng, nhim v do NSNN bo đm toàn b chi phí hot đng.
Vic phân loi VSN theo quy đnh này đc n đnh trong thi gian 03 nm,
sau thi gian 03 nm s xem xét phân loi li cho phù hp.
Trong trng hp n đnh phân loi, trng hp VSN có thay đi chc nng,
nhim v, t chc thì c quan nhà nc có thm quyn xem xét điu chnh phân loi
li cho phù hp.
7
1.1.3.2. Cnăc vƠoălnhăvc s nghip
Cn c vào lnh vc s nghip, VSN đc phân loi nh sau:
- VSN Giáo dc – ào to và Dy ngh;
- VSN Y t, m bo xã hi;
- VSN Vn hoá – Thông tin (bao gm c đn v phát thanh truyn hình đa
phng);
- VSN Th dc – Th thao;
- VSN Kinh t;
- VSN khác.
1.1.3.3. Cnăc vào cp ngân sách
Cn c vào cp ngân sách, VSN đc phân loi nh sau:
- VSN trc thuc Trung ng: do B, c quan ngang B, c quan thuc Chính
ph ch qun;
- VSN trc thuc đa phng: do y ban nhân dân các tnh, thành ph trc thuc
Trung ng ch qun.
1.1.3.4. Cnăc vào cp d toán
Các đn v đc th hng t NSNN, có trách nhim t chc k toán, kim tra và
quyt toán NSNN đc quy đnh thành 03 cp, bao gm:
- n v d toán cp I: là đn v trc tip nhn d toán ngân sách nm do Th
tng Chính ph hoc y ban nhân dân giao. n v d toán cp I thc hin phân b,
giao d toán ngân sách cho đn v cp di trc thuc, chu trách nhim trc Nhà
nc v vic t chc, thc hin công tác k toán và quyt toán ngân sách ca đn v
mình và công tác k toán và quyt toán ca các đn v d toán cp di trc thuc theo
quy đnh;
- n v d toán cp II: là đn v cp di đn v d toán cp I, đc d toán cp I
giao d toán và phân b d toán đc giao cho đn v d toán cp III (trng hp
đc y quyn ca đn v d toán cp I), chu trách nhim t chc thc hin công tác
8
k toán và quyt toán ngân sách ca đn v mình, công tác k toán và quyt toán ca
các đn v d toán cp di theo quy đnh;
- n v d toán cp III: là đn v cp di đn v d toán cp II và không có đn
v trc thuc.
1.1.4. NiădungăvƠăcăch qun lý tài chính caăđnăv s nghip công lp
1.1.4.1. Ni dung qun lý tài chính
1.1.4.1.1. Ngun tài chính
- Kinh phí do NSNN cp, gm:
o Kinh phí bo đm hot đng thng xuyên thc hin chc nng, nhim v
đc giao;
o Kinh phí thc hin các nhim v khoa hc và công ngh;
o Kinh phí thc hin chng trình đào to bi dng cán b, viên chc;
o Kinh phí thc hin các chng trình mc tiêu quc gia;
o Kinh phí thc hin các nhim v do c quan nhà nc có thm quyn đt hàng;
o Kinh phí thc hin nhim v đt xut đc cp có thm quyn giao;
o Kinh phí thc hin chính sách tinh gin biên ch theo ch đ do Nhà nc quy
đnh;
o Vn đu t xây dng c bn, kinh phí mua sm trang thit b, sa cha ln
TSC phc v hot đng s nghip theo d án đc cp có thm quyn phê duyt
trong phm vi d toán đc giao hàng nm;
o Vn đi ng thc hin các d án có ngun vn nc ngoài đc cp có thm
quyn phê duyt;
o Kinh phí khác.
- Ngun thu t hot đng s nghip, gm:
o Phn đc đ li t s thu phí, l phí thuc NSNN theo quy đnh ca pháp lut;
o Thu t hot đng dch v;
o Thu t hot đng s nghip khác;
9
o Lưi đc chia t các hot đng liên doanh, liên kt, lãi tin gi ngân hàng.
- Ngun vin tr, tài tr, quà biu, tng, cho theo quy đnh ca pháp lut.
- Ngun khác theo quy đnh ca pháp lut.
1.1.4.1.2. Ni dung chi
- Chi thng xuyên, gm:
o Chi hot đng theo chc nng, nhim v đc cp có thm quyn giao;
o Chi phc v cho vic thc hin công vic, dch v thu phí, l phí;
o Chi cho các hot đng dch v (k c chi thc hin ngha v vi NSNN, trích
khu hao TSC theo quy đnh, chi tr vn, tr lãi tin vay theo quy đnh ca pháp
lut);
- Chi không thng xuyên, gm:
o Chi thc hin các nhim v khoa hc và công ngh;
o Chi thc hin chng trình đào to bi dng cán b, viên chc;
o Chi thc hin chng trình mc tiêu quc gia;
o Chi thc hin các nhim v do Nhà nc đt hàng (điu tra, quy hoch, kho
sát, nhim v khác) theo giá hoc khung giá do Nhà nc quy đnh;
o Chi vn đi ng thc hin các d án có ngun vn nc ngoài;
o Chi thc hin các nhim v đt xut đc cp có thm quyn giao;
o Chi thc hin tinh gin biên ch theo ch đ do Nhà nc quy đnh (nu có);
o Chi đu t xây dng c bn, mua sm trang thit b, sa cha ln TSC thc
hin các d án đc cp có thm quyn phê duyt;
o Chi thc hin các d án t ngun vn vin tr nc ngoài;
o Chi cho các hot đng liên doanh, liên kt;
o Các khon chi khác theo quy đnh.
1.1.4.2. Căch qun lý tài chính
- Lp và chp hành d toán thu, chi NSNN: Cn c vào chc nng, nhim v đc
cp có thm quyn giao, nhim v ca nm k hoch, ch đ chi tiêu tài chính hin
10
hành; cn c kt qu hot đng s nghip, tình hình thu, chi tài chính ca nm trc
lin k; đn v lp d toán thu, chi hot đng thng xuyên ca nm k hoch. i vi
kinh phí hot đng không thng xuyên, đn v lp d toán theo quy đnh hin hành.
- n v có trách nhim xây dng QCCTNB làm cn c đ cán b, viên chc thc
hin và KBNN thc hin kim soát chi. Nguyên tc, ni dung và phm vi xây dng
QCCTNB:
o QCCTNB tho lun rng rãi dân ch, công khai trong đn v và có ý kin
thng nht ca t chc công đoàn đn v;
o QCCTNB phi gi c quan qun lý cp trên, c quan tài chính cùng cp đ
theo dõi, giám sát thc hin; gi KBNN ni đn v m tài khon giao dch đ làm cn
c kim soát chi;
o Ni dung QCCTNB bao gm các quy đnh v ch đ, tiêu chun, đnh mc,
mc chi thng nht trong đn v, đm bo hoàn thành nhim v đc giao, phù hp vi
hot đng đc thù ca đn v, s dng kinh phí tit kim có hiu qu và tng cng
công tác qun lý;
o i vi ni dung chi thuc phm vi xây dng QCCTNB (chi qun lý, chi
nghip v thng xuyên) đư có ch đ tiêu chun, đnh mc do c quan nhà nc có
thm quyn quy đnh;
o i vi nhng ni dung chi, mc chi cn thit cho hot đng ca đn v, trong
phm vi xây dng QCCTNB, nhng c quan nhà nc có thm quyn cha ban hành,
thì th trng đn v có th xây dng mc chi cho tng nhim v, ni dung công vic
trong phm vi ngun tài chính ca đn v.
1.2. Ni dung t chc công tác k toán ti các đnăv s nghip công lp
Ni dung t chc công tác k toán ti các VSNCL là mt b phn ca ni dung
t chc công tác k toán ti các VHCSN.
t chc công tác k toán phù hp vi VHCSN cn phi cn c vào cp d
toán, quy mô và đc đim hot đng, yêu cu qun lỦ và trình đ chuyên môn, tình
11
hình trang b c s vt cht k thut ca VHCSN và đc bit là phi tuân th các quy
đnh pháp lut v k toán áp dng cho VHCSN.
Sau đây là mt s ni dung ch yu ca vic t chc công tác k toán các
VHCSN:
1.2.1. T chc vn dng ch đ k toán
1.2.1.1. T chc vn dng chng t k toán
Theo Khon 7 iu 4 Chng I Lut K toán s 03/2003/QH11, “Chng t k
toán là nhng giy t và vt mang tin phn ánh nghip v kinh t, tài chính phát sinh
và đư hoàn thành, làm cn c ghi s k toán.”.
Chng t k toán là ni dung đu tiên và là điu kin cn trong t chc công tác
k toán. ó va là cn c pháp lý, va là phng tin ghi nhn thông tin. Ch đ k
toán HCSN theo Quyt đnh s 19/2006/Q-BTC quy đnh ch đ chng t k toán
gm 02 h thng:
- H thng chng t k toán bt buc: là h thng chng t phn ánh các quan h
kinh t gia các pháp nhân hoc có yêu cu qun lý cht ch mang tính cht ph bin
rng rưi. i vi loi chng t này, phng pháp lp và áp dng thng nht cho tt c
các lnh vc, các thành phn kinh t;
- H thng chng t k toán hng dn: ch yu là nhng chng t s dng trong
ni b đn v. Nhà nc hng dn các ch tiêu đc trng đ các ngành, các thành
phn kinh t trên c s đó vn dng vào tng trng hp c th thích hp.
T chc lp và x lý chng t k toán đc quy đnh rõ ti Mc I Phn th nht
Quyt đnh s 19/2006/Q-BTC, bao gm: lp chng t, kim tra chng t, hoàn
chnh chng t, luân chuyn chng t, lu tr và bo qun chng t.
B Tài chính quy đnh c th v chng t k toán và h thng chng t k toán
cho tng lnh vc hot đng. i vi các VHCSN, h thng biu mu chng t k
toán đc quy đnh ti iu 2 Mc 1 Phn th nht Quyt đnh s 19/2006/Q-BTC,
bao gm 4 ch tiêu:
12
- Ch tiêu lao đng tin lng;
- Ch tiêu vt t;
- Ch tiêu tin t;
- Ch tiêu TSC;
Và các chng t k toán ban hành theo các vn bn pháp lut khác.
1.2.1.2. T chc vn dng h thng tài khon k toán
Theo iu 1 Mc I Phn th hai Quyt đnh s 19/2006/Q-BTC, “Tài khon k
toán là phng pháp k toán dùng đ phân loi và h thng hóa các nghip v kinh t,
tài chính phát sinh theo ni dung kinh t và theo trình t thi gian. Tài khon k toán
phn nh và kim soát thng xuyên, liên tc, có h thng tình hình v tài sn, tip
nhn và s dng kinh phí do ngân sách nhà nc cp và các ngun kinh phí khác cp,
thu, chi hot đng, kt qu hot đng và các khon khác các đn v hành chính s
nghip.”.
Ch đ k toán Vit Nam nói chung và trong lnh vc HCSN nói riêng đa ra h
thng tài khon thng nht v tên gi tài khon, s hiu tài khon, s lng tài khon,
ni dung và công dng ca tài khon (khác vi hu ht các quc gia trên th gii,
không bt buc v hình thc, hoc nu có thì cng ch mang tính hng dn).
H thng tài khon áp dng cho VHCSN bao gm 07 loi: các tài khon t loi
1 đn loi 6 là các tài khon thc hin theo phng pháp ghi kép. Riêng tài khon loi
0 thc hin theo phng pháp ghi đn.
Các VHCSN cn c vào h thng tài khon k toán đc ban hành đ vn dng
phù hp vi điu kin và các đc đim hot đng ca đn v. VHCSN có th b sung
các tài khon t cp 2 tr đi (ngoi tr các tài khon đư quy đnh) đ phc v cho yêu
cu qun lý ca đn v mình. Trng hp mun b sung thêm tài khon cp 1 thì phi
có s chp thun ca B Tài chính.
1.2.1.3. T chc vn dng ch đ s k toán
13
S k toán là các t s đc thit k theo mt mu nht đnh dùng đ ghi chép, h
thng và lu gi toàn b các nghip v kinh t, tài chính đư phát sinh theo ni dung
kinh t và theo trình t thi gian theo đúng phng pháp ca k toán trên s s s liu
ca chng t gc nhm phc v cho vic lp các báo cáo k toán, vic kim tra, kim
soát tng loi tài sn, tng loi ngun vn cng nh các nghip v thu, chi thanh toán
các đn v.
Mi đn v k toán ch có mt h thng s k toán cho mt k k toán nm.
H thng s k toán bao gm nhiu loi s khác nhau, trong đó có nhng loi s
đc m theo quy đnh chung ca Nhà nc và có nhng loi s đc m theo yêu cu
và đc đim qun lý ca các đn v. t chc h thng s k toán phù hp cn phi
cn c vào quy mô và đc đim hot đng ca đn v, cn c vào yêu cu qun lý và
cung cp thông tin ca cp d toán cng nh đc đim ca đi tng k toán ti
VHCSN. Vic m s, ghi s, khóa s, sa sai trên s phi tuân theo các quy đnh ti
Mc 2 Chng II Lut K toán s 03/2003/QH11 và Mc I Phn th ba Quyt đnh s
19/2006/Q-BTC.
Vic t chc h thng s k toán ph thuc vào hình thc k toán mà VHCSN
đang áp dng. Hình thc k toán là h thng s k toán bao gm loi s, s lng s,
kt cu các loi s, mi quan h gia các loi s dùng đ ghi chép, tng hp, h thng
hóa s liu k toán t chng t gc đ t đó có th lp các báo cáo k toán theo mt
trình t và k thut ghi chép nht đnh. Mi mt hình thc k toán có nhng u, nhc
đim nht đnh. Vic la chn s dng hình thc nào s ph thuc vào đc đim hot
đng ca đn v, trình đ, kh nng ca nhân viên k toán, t chc k toán th công
hay bng máy vi tính.
Theo Phn th ba Quyt đnh s 19/2006/ Q-BTC hng dn thì VHCSN có
th áp dng mt trong các hình thc k toán sau:
- Hình thc k toán: Nht ký chung;
- Hình thc k toán: Nht ký – S cái;
14
- Hình thc k toán: Chng t ghi s.
1.2.1.4. T chc lp và np báo cáo tài chính
BCTC, báo cáo quyt toán ngân sách dùng đ tng hp tình hình v tài sn, tip
nhn và s dng kinh phí NSNN, tình hình thu, chi và kt qu hot đng ca VHCSN
trong k k toán, cung cp thông tin kinh t, tài chính ch yu cho vic đánh giá tình
hình thc trng ca đn v, là cn c quan trng giúp c quan nhà nc, lưnh đo đn
v kim tra, giám sát điu hành hot đng ca đn v.
BCTC bao gm nhng báo cáo đc Nhà nc quy đnh thng nht mà
VHCSN phi có trách nhim lp theo đúng mu quy đnh, đúng phng pháp và phi
gi, np cho các ni theo quy đnh đúng thi hn.
BCTC và báo cáo quyt toán áp dng cho các đn v k toán cp c s bao gm:
- Bng cân đi tài khon;
- Tng hp tình hình kinh phí và quyt toán kinh phí đư s dng;
- Báo cáo chi tit kinh phí hot đng;
- Báo cáo chi tit kinh phí d án;
- Bng đi chiu d toán kinh phí ngân sách ti KBNN;
- Bng đi chiu tình hình tm ng và thanh toán tm ng kinh phí ngân sách ti
KBNN;
- Báo cáo thu, chi hot đng s nghip và hot đng sn xut kinh doanh;
- Báo các tình hình tng gim TSC;
- Báo cáo s kinh phí cha s dng đư quyt toán nm trc chuyn sang;
- Thuyt minh BCTC.
1.2.2. T chc b máy k toán
B máy k toán trên góc đ t chc lao đng k toán là tp hp đng b các nhân
viên k toán đ đm bo thc hin khi lng công tác k toán phn hành vi đy đ
các chc nng thông tin và kim tra hot đng ca đn v c s. Mi cán b, nhân viên
đu đc quy đnh rõ chc nng, nhim v, quyn hn, đ t đó to thành mi liên h
15
có tính v trí, l thuc, ch c ln nhau. Vic t chc thc hin các chc nng nhim
v hch toán k toán trong mt đn v hch toán c s do b máy k toán đm nhim.
Do vy, cn thit phi t chc hp lý b máy k toán cho đn v trên c s đnh hình
đc khi lng công tác k toán cng nh cht lng cn phi đt v h thng thông
tin k toán.
T chc b máy k toán VHCSN đc t chc theo ngành dc phù hp vi
các cp d toán theo quy đnh ca Lut Ngân sách nhà nc. Ni dung t chc b máy
k toán bao gm: xác đnh s lng nhân viên cn phi có, yêu cu v trình đ ngh
nghip; b trí và phân công nhân viên thc hin công vic c th; xác lp mi quan h
gia các b phn k toán vi nhau cng nh gia b phn k toán vi các b phn
qun lý khác có liên quan, k hoch công tác và vic kim tra tình hình thc hin k
hoch… t chc b máy k toán cn cn c vào quy mô ca đn v, trình đ ngh
nghip và yêu cu qun lỦ, đc đim hot đng, qun lỦ và điu kin v c s vt cht
k thut phc v cho vic thu thp và x lý, cung cp thông tin. Ngoài ra khi phân
công lao đng k toán trong b máy còn cn phi tôn trng các điu kin có tính
nguyên tc khác nh nguyên tc bt v thân, bt kiêm nhim, hiu qu và tit kim,
chuyên môn hoá và hp tác hoá lao đng…
Mô hình t chc b máy k toán VHCSN đc đnh hng theo 02 dng: t
chc k toán tp trung và t chc k toán phân tán:
- T chc k toán tp trung: n v ch m mt b s k toán, t chc mt b máy
k toán đ thc hin toàn b công tác k toán t thu nhn, ghi s, x lý thông tin trên
h thng báo cáo phân tích và tng hp ca đn v. Trng hp đn v có các đn v
trc thuc thì đn v trc thuc không đc m s sách và hình thành b máy nhân s
k toán riêng, đn v trc thuc ch là đn v báo s.
- T chc k toán phân tán: B máy k toán đc phân thành cp: k toán trung
tâm và k toán trc thuc, c hai đu có s sách k toán và b máy nhân s tng ng
đ thc hin chc nng, nhim v ca k toán phân cp. Các đn v t chc k toán
16
phân tán bao gi cng tn ti các mi quan h ni b dc (chính vi ph thuc) và h
thng ngang (các đn v trc thuc vi nhau).
- Ngoài ra còn có mô hình t chc k toán hn hp: là mô hình k toán va tp
trung va phân tán, là s kt hp đc trng ca hai mô hình trên.
1.2.3. T chc trang b cácăđiu kin vt cht k thut
t chc tt công tác k toán thì vic trang b các điu kin vt cht k thut
góp phn không nh, bao gm:
- Trang b đy đ máy móc, thit b cn thit phc v cho công tác k toán (máy vi
tính, máy in, đin thoi, máy fax…);
- Có đa đ dung lng đ lu tr các tp d liu k toán trên máy vi tính;
- Có ni lu tr và bo qun h s, chng t, tài liu theo thi hn quy đnh.
1.2.4. T chc kim tra k toán
Kim tra k toán nhm đm bo cho công tác k toán trong VHCSN thc hin
đúng chính sách, ch đ đc ban hành, thông tin do k toán cung cp có đ tin cy
cao, vic t chc công tác k toán tit kim và đt hiu qu cao.
Ni dung kim tra bao gm: kim tra vic tính toán, ghi chép, phn ánh trên các
chng t k toán, s k toán, báo cáo k toán; kim tra vic chp hành ch đ, th l v
k toán, vic t chc b máy k toán, vic xây dng và thc hin k hoch công tác,
vic thc hin nhim v và quyn hn ca k toán trng.
Kim tra k toán phi đc thc hin ngay ti đn v k toán là VHCSN cng
nh các đn v trc thuc. Kim tra k toán cn đc thc hin thng xuyên, liên
tc và có h thng. Mi thi k hot đng ca doanh nghip đu cn đc kim tra k
toán.
Kim tra k toán do đn v k toán thc hin, bên cnh đó còn phi chu s kim
tra ca c quan d toán cp trên và c quan tài chính theo ch đ kim tra k toán.