MỐI QUAN HỆ GIỮA KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN VÀ TĂNG TRƯỞNG CỦA DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ Ở VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



ÀO V PHNG LINH


MI QUAN H GIA KH NNG TIP CN VN
VÀ TNG TRNG CA DOANH NGHIP VA
VÀ NH  VIT NAM

Chuyên ngành : Kinh t Phát trin
Mƣ s : 60310105

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC
TS. PHM KHÁNH NAM








TP. H Chí Minh ậ Nm 2013

LI CAM OAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi, các kt qu
nghiên cu có tính đc lp riêng, cha đc công b ni dung  bt kì đâu; các
s liu, các ngun trích dn trong lun án đc chú thích ngun gc rõ ràng,
trung thc.
Tôi xin cam đoan chu trách nhim v li cam đoan danh d ca tôi.

Hc viên thc hin

ÀO V PHNG LINH



MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc các hình v
CHNG I: GII THIU CHUNG 1
1.1 Lý do chn đ tài 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 3
1.3 Phm vi vƠ đi tng nghiên cu 3
1.4 Phng pháp nghiên cu 3
1.5 Kt cu ca đ tài 4
CHNG 2: TNG QUAN LÝ THUYT 5
2.1. Doanh nghip va và nh 5

2.2 Vai trò ca vn vƠ tng trng doanh nghip 6
2.2.1. Khái nim tng trng doanh nghip 6
2.2.2. o lng tng trng doanh nghip 7
2 2.3 Vai trò ca vn và tng trng doanh nghip 7
2.2.3.1. Hàm Cobb Douglas 7
2,2.3.2.Lý thuyng Doanh nghip ca Penrose 8
2.2.3.3 Lý thuyt v quy mô t 9
2.2.3.4 Lý thuyn 11
2.3 Tài chính cho doanh nghip va và nh 13
2.4 Thông tín bt đi xng 14
2.5 Tng hp nghiên cu liên quan 15
CHNG 3: THC TRNG DOANH NGHIP VA VÀ NH CA VIT
NAM 21
CHNG IV: THIT KÊ NGHIÊN CU 32


4.1 Phng pháp nghiên cu 32
4.2 D liu nghiên cu 33
4.3 Bin s và mô hình phân tích 34
4.3.1 Bin ph thuôc 35
4.3.2 Bin đc lp 35
4.3.3 Bin kim soát 36
4.3.3 Mô hình nghiên cu 39
CHNG V: KT QU NGHIÊN CU 40
5.1. Thng kê mô t mu 40
5.2. Thng kê mô t chi tit các nhân t 41
5.2.1. Bin tui, quy mô và tài chính ca Doanh nghip 41
5.2.2. Bin kh nng tip cn vn theo tng nm 42
5.2.3. Bin s tính cnh tranh ca th trng 44
5.2.4. Bin s tính đi mi ca sn phm 45

5.2.5. Bin s tính đi mi công ngh 46
5.2.6. Bin s tính h tr 47
5.2.7. S doanh nghip tip cn vn theo tng mô hình tip cn vn 48
5.2.8. S doanh nghip hot đng theo ngành 50
5.3 Phân tích kt qu hàm hi quy 52
5.3.1. Mô hình tác đng ca kh nng tip cn vn đn tng trng doanh
nghip 52
5.3.2. Mô hình s khác bit gia hai mô hình tip cn vn (tín d
ng ca doanh nghip 56
CHNG VI: KT LUN ậ KIN NGH 59
6.1 Kt lun 60
6.2 Nhng hn ch ca nghiên cu 61
TÀI LIU THAM KHO 62
PHN PH LC 68
1. Ph lc 1: Bng mô t bin kích c DN 68
2. Ph lc 2: Bng mô t bin tui DN 68
3. Ph lc 3: Bng mô t kh nng tip cn vn ca DN 68


4. Ph lc 4: Bng mô t kh nng tip cn vn ca DN theo tng nm 69
5. Ph lc 5: Bng mô t bin cnh tranh ca th trng 69
6. Ph lc 6: Bng mô t bin đi mi sn phm 70
7. Ph lc 7: Bng mô t bin đi công ngh 70
8. Ph lc 8: Bng mô t bin h tr 70
9. Ph lc 9: Bng mô t s DN tip cn vi quy mô tip cn 70
10.Ph lc 10: Mô hình hi quy 1 71
11. Ph lc 1:1 Mô hình hi quy 2 72

DANH MC CÁC T VIT TT
TING VIT
TCTK
Tng cc Thng kê
SMEs
B d liu điu tra c đim môi trng kinh doanh Vit Nam
DN
Doanh nghip
DNVVN
Doanh nghip va và nh
VCCI
Phòng thng mi và công nghip Vit Nam
N-CP
Ngh đnh chính ph
PTTH
Ph thông trung hc
THPT
Trung hc ph thông
HCMC
H Chí Minh City
TB_GTVT
Thit b giao thông vn ti
TNHH
Trách nhim hu hn
SME

Doanh nghip va và nh
TING ANH
ụ NGHA TING VIT
GDP
Gross Domestic Product
Tng sn phm quc ni
NCR
National Credit Regulator
iu chnh tín dng quc gia
WTO
The World Trade
Organization
T chc thng mi th gii
USAID
The United States Agency for
International Development
C quan phát trin quc t Hoa k
WBES
World Business Environment
Survery
Kho Sát môi trng kinh doanh
th gii
ISIC
International Standard
Industrial Classification of
All Economic Activities.
Tiêu chun quc t v phân loi
công nghip ca tt c các
hot đng kinh t.

DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 3.1: Doanh nghip theo quy mô và hình thc pháp lý. 22
Bng 3.2: T l phn trm DNVVN  các lnh vc hot đng giai đon 2000-
2005 23
Bng 3.3: c đim c bn ca ch s hu doanh nghip 25
Bng 3.4: c đim trình đ ca ngi lao đng 26
Bng 4.1: Bin sô và gi thuyt nghiên cu ca mô hình hi quy 37
Bng 5.1: S lng DN theo quy mô 40
Bng 5.2: T trng DN theo quy mô 40
Bng 5.3:  tui trung bình, quy mô trung bình, s lng vn trung bình hng
nm DN tip cn đc 42
Bng 5.4: Kh nng tip cn vn ca DN nm 2005 43
Bng 5.5: Kh nng tip cn vn nm 2007 43
Bng 5.6: Kh nng tip cn vn nm 2009 44
Bng 5.7: S lng DN hot đng  nhng th trng có tính cnh tranh khác
nhau 45
Bng 5.8: T l phn trm DN hot đng  nhng th trng có tính cnh tranh
khác nhau 45
Bng 5.9: S lng DN thc hin ci thin đi mi sn phm 46
Bng 5.10: Bng t trng DN thc hin ci thin đi mi ca sn phm theo
nm 46
Bng 5.11: S lng DN thc hin ci thin đi mi công ngh 47
Bng 5.12: Bng t trng DN thc hin ci thin đi mi ca sn phm theo
nm 47
Bng 5.13: Bng t trng DN đc h tr theo tng nm 48
Bng 5.14: Bng t trng DN đc h tr theo các nm 48
Bng 5.15: Bng s DN tip cn đc vn theo các nm 49
Bng 5.16: Bng t trng DN tip cn đc vn theo các nm 49

Bng 5.17: Bng s DN tip cn theo các mô hình tip cn vn 49
Bng 5.18 Bng t trng DN tip cn đc vn theo tng mô hình tip cn 50


Bng 5.19: S DN hot đng theo tng ngành 51
Bng 5.20: Kt qu hi quy mô hình 53
Bng 5.21: Kt qu hi quy mô hình 2 57

DANH MC CÁC HÌNH V

1. Hình 2.1: Nm giai đon tng trng ca Doanh nghip 13
2. Hình 3.1: C cu DNVVN theo quy mô ngun vn giai đon 2004-2006 28
3. Hình 3.2: Nhng khó khn ln nht đi vi s tng trng theo nhn thc ca
Doanh nghip 30
4. Hình 3.3: Ngun gc ca đu t 30
5. Hình 3.4: Vic s dng công ngh mi  các Doanh nghip 32
6. Hình 4.1: Mô hình nghiên cu đ xut 35

1



CHNG I
GII THIU CHUNG
1.1 Lý do chn đ tài
Doanh nghip va và nh đóng vai trò quan trng trong nn kinh t Vit
Nam.Bng chng là trong tng s doanh nghip  Vit Nam có khong 97%
doanh nghip va và nh
1
.Báo cáo ca VCCI cng cho thy các doanh nghip
va và nh (DNVVN)  Vit Nam s dng 51% lao đng xã hi và đóng góp
40% GDP ca c nc. Ngoài ra các doanh nghip này còn đóng góp ln trong

vic to ra vic làm mi cho các lao đng cha qua đào to – lc lng lao đng
ch yu trong nn kinh t. Nhng con s thng kê trên phn nào cho thy nhng
đóng góp to ln hay nói cách khác là vai trò ca DNVVN trong nn kinh t Vit
Nam. Mun tng trng và phát trin kinh t quc gia không th nào b qua vn
đ tng trng và phát trin khi doanh nghip đc bit là doanh nghip va và
nh.
c đim ca DNVVN là có quy mô vn và lao đng nh, ch yu bt đu t
các doanh nghip t nhân nhng rt linh hot và ng bin nhanh nhy vi s
thay đi ca th trng và đa dng ngành ngh - điu này cng có ngha là
DNVVN ca Vit Nam có th tham gia  nhiu lnh vc khác nhau và d dàng
nm bt đc xu th th gii.Tuy nhiên vn đ ln nht mà các doanh nghip
này gp phi trong quá trình tng trng và phát trin ca mình đó chính là
ngun vn. Rt nhiu nghiên cu thc chng trên th gii đư đc tin hành cho
thy mi quan h có ý ngha gia vic khó tip cn vn là nhân t tác đng làm
cn tr s tng trng ca doanh nghip. Nghiên cu ca Beck (2004, 2005 và
2006) cho thy các nhân t tác đng cn tr lên tng trng doanh nghip bao


1
Ngh đnh s 56/2009/N-CP ngày 30/6/2009 ca Chính ph, qui đnh s lng lao đng trung bình hàng nm
t 10 ngi tr xung đc coi là doanh nghip siêu nh, t 10 đn di 200 ngi lao đng đc coi là Doanh
nghip nh và t 200 đn 300 ngi lao đng thì đc coi là Doanh nghip va.
2



gm: hn ch v h thng pháp lý; khó tip cn vn t ngun chính thc, hn
ch vn đu t t nc ngoài, vn đ qun lý tài chính; quy mô doanh nghip.
Nghiên cu ca Binks và cng s (1995) và Aghion (2007) khi nghiên cu v
nhng nhân t tác đng làm hn ch tng trngca doanh nghip đu tp trung

xem xét và coi yu t hn ch tín dng nh là mt nhân t chính và nh hng
làm cn tr s tng trng ca doanh nghip.i vi môi trng kinh doanh
ca Vit Nam, dng nh điu này không ngoi l. Theo Do (2001) nhng hn
ch ca doanh nghip va và nh  Vit Nam liên quan đn vic: hn ch tip
cn vn và tín dng, kh nng cnh tranh và gia nhp th trng, trình đ và
thông tin, thái đ ca dân chúng đi vi DN nh, chng trình u đưi h tr ca
chính ph; vn đ v mt bng và c s.
Thông thng, ngun vn t có ca các doanh nghip rt him có th đáp ng
đc nng lc sn xut ca doanh nghip dù cho là doanh nghip ln, vì vy mà
các doanh nghip phi nh đn các ngun vn t bên ngoài ch yu là vn t h
thng ngân hàng. Tuy nhiên,theo Nguyn Th Cành (2008) cho thy ch khong
62.5% DNVVN trong tng s DN điu tra đc cho vay vn t ngân hàng
thng mi, con s đi vi các DN ln là 100%. Hin nay, theo báo cáo ca
kho sát c đim môi trng kinh doanh Vit Nam (2009) cho thy ch có
30% DN np h s vay vn đi vi ngân hàng thng mi trong khi đó có đn
75.3% DN cn vay vn. Rõ ràng, các DNVVN cn vn nhng ti sao s lng
np h s xin vay li thp nh vy, liu rng có phi do nhng th tc rm rà
t h thng ngân hàng mang li rào cn cho DNVVN?
Nh vy, t lý thuyt đn thc t cho chúng ta nhng cái nhìn đu tiên vn đ
khó tip cn vn tín dng là nguyên nhân quan trng nh hng đn tng trng
ca các DNVVN. Tuy nhiên cha có nhiu nghiên cu khoa hc c th  Vit
Nam chng minh mi quan h này. Liu rng, vn đ khó tip cn tín dng là
nguyên nhân ln nht nh hng đn s phát trin ca DNVVN  Vit Nam?
3



cung cp thêm bng chng thc nghim v mi quan h này  môi trng kinh
doanh Vit Nam, tôi đa ra đ tài “Mi quan h gia kh nng tip cn vn và
s tng trng ca Doanh nghip va và nh  Vit Nam”.

1.2 Mc tiêu nghiên cu
T nhng lý do đư nêu  phn trên, mc tiêu nghiên cu tng quát ca đ tài là
nghiên cu, lng hóa mi quan h gia kh nng tip cn vn đi vi s tng
trng ca doanh nghip nhm xem xét vai trò ca kh nng tip cn vn 
Doanh nghip va và nh trong trng hp  Vit Nam.Mc tiêu c th:
- Lng hóa mi quan h gia tng trng và kh nng tip cn vn ca
doanh nghip va và nh  Vit Nam.
- Phân tích vai trò ca các loi hình tip cn vn khác nhau đn tng trng
ca doanh nghip.
1.3 Phm vi vƠ đi tng nghiên cu
 tài s dng b d liu SMEs 2005, 2007 và 2009 (c đim môi trng kinh
doanh  Vit Nam: Kt qu điu tra doanh nghip va và nh  Vit Nam nm
2005, 2007 và 2009). Vì vy:
- i tng nghiên cu: mi quan h gia kh nng tip cn vn và tng
trng ca DNVVN  Vit Nam trong giai đon t 2003 -2008.
- Phm vi nghiên cu: doanh nghip va và nh ca Vit Nam, giai đon
nghiên cu 2003-2008.
1.4 Phng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu đnh lng vi s h tr ca phn mm Stata 11.0
đc s dng ch yu trong đ tài này.  trình bày và tóm tt d liu, các
phng pháp thng kê mô t đc áp dng.  đt đc mc tiêu ca đ tài, mô
hình hi quy tác đng ngu nhiên và tác đng c đnh là la chn phù hp.
Trong mi mô hình các bin gii thích không ch bao gm các thành phn ca
4



khái nim tip cn vn mà còn bao gm các yu t truyn thng tác đng đn
tng trng Doanh nghip nh: tui, đ ln doanh nghip, tính cht th trng
doanh nghip đang hot đng, vn đ ci tin trong sn xut.

1.5 Kt cu ca đ tài
 tài bao gm 6 chng. Sau chng m đu này là nm chng tip theo.
Nhng lý thuyt liên quan đn DNVVN, khái nim tng trng và vai trò cng
nh mi quan h ca vn đi tng trng ca DN đc trình bày  chng th
2. ng thi nhng kt qu t các nghiên cu liên quan cng đc trình bày
trong chng này.Chng ba trình bày s lc nhng đc đim ca DNVVN
đang hot đng ti Vit Nam trong thi gian qua.Chng 4 trình bày các gi
thit nghiên cu, mô hình nghiên cu, mô t cách la chn mu, mô t các bin
và cách đo lng và phng pháp x lý d liu.Chng 5 trình bày kt qu
thng kê mô t v đc đim ca mu, các kt qu hi quy.Cui cùng, chng 6
trình bày tóm lc nhng kt qu ca nghiên cu.









5



Chng II
TNG QUAN LÝ THUYT
2.1 Doanh nghip va và nh
Theo NCR (National Credit Regulator) ca Nam Phi trích dn bi Mahembe (2011)
đnh ngha v các doanh nghip va và nh có th chia làm 2 loi: đnh ngha
theo kinh t và đnh ngha theo thng kê.

- nh ngha theo kinh t: mt doanh nghip đc xem là nh khi nó đáp ng
đc 3 tiêu chí sau: (1) nó chim mt phn nh trong th trng mà nó hot
đng, (2) nó đc qun lý bi nhng ngi ch theo mt cách cá nhân ca
h mà không thông qua mt cu trúc t chc nào khác và (3) nó hot đng
mt cách đc lp ch không ph thuc hoc là mt phn nh ca mt doanh
nghip ln nào khác.
- nh ngha theo thng kê: mt doanh nghip đc xác đnh là nh theo các
tiêu chí sau: (1) xác đnh kích thc
ca doanh nghip và đóng góp ca nó
và GDP, s lng công nhân và giá tr xut khu, (2) so sánh mc đ đóng
góp kinh t ca các công ty nh qua thi gian, (3) so sánh mc đ đóng góp
ca các công ty nh gia các quc gia.
Có rt nhiu đnh ngha v DNVVN và rt khó đ tìm ra mt đnh ngha chung
cho toàn b các quc gia vì mt doanh nghip va và nh hay không ph thuc
vào điu kin ca quc gia đó. Có th doanh nghip nh vy  quc gia này thì
nh nhng  quc gia khác thì không nh th. Mi quc gia li da vào mt cn
c khác nhau đ xác đnh khu vc SME cho mình. Tuy nhiên t chc WTO
cng đa ra 3 tiêu chí đ xác đnh doanh nghip th nào là doanh nghip thuc
khu vc SME. Ba tiêu chí này có th dùng đn l hoc kt hp: (1) s công
nhân làm vic; (2) mc vn đu t hoc tài sn; (3) doanh thu sn xut kinh
doanh hoc là doanh thu trung bình trong mt khong thi gian nht đnh. Tiêu
6



chí đc xác đnh bng s lng công nhân là tiêu chí đc s dng ph bin
nht.  Vit Nam, theo Ngh đnh s 56/2009/N-CP ngày 30/6/2009 ca
Chính ph, qui đnh s lng lao đng trung bình hàng nm t 10 ngi tr
xung đc coi là doanh nghip siêu nh, t 10 đn di 200 ngi lao đng
đc coi là Doanh nghip nh và t 200 đn 300 ngi lao đng thì đc coi là

Doanh nghip va.
2.2 Vai trò ca vn và tng trng doanh nghip
2.2.1 Khái nim tng trng doanh nghip
Sun (2004) đnh ngha tc đ tng trng doanh nghip là quá trình phát trin
doanh nghip t nh đn ln, t yu đn mnh.Ý ngha ca s phát trin doanh
nghip không ch bao gm quá trình ln lên mà nó còn bao hàm c giai đon phát
trin và d báo giai đon phát trin. Tuy nhiên tng trng doanh nghip là quá
trình điu chnh phc tp ca vic m rng t nhng quy mô đn gin. Nó phi
điu chnh cân bng hp lý gia các mi quan h khác nhau c bên trong ln bên
ngoài, nó là s cân bng cho s mt cân bng, t cân bng thp đ cân bng cao
hn. Do đó, ý ngha ca s phát trin doanh nghip là mt quá trình phát trin mà
doanh nghip gi xu hng cân bng và n đnh  tt c các kt qu bao gm sn
lng, li nhun, doanh thu, tng tài sn. S phát trin ca doanh nghip bao gm
các ý ngha sau:
o Thi gian hot đng ca doanh nghip;
o S nng đng ca doanh nghip: s phát trin ca doanh nghip phi
thay đi t cân bng n đnh sang không cân bng, t không cân bng
sang cân bng tr li và t cân bng thp sang cân bng cao hn;

o Tng trng doanh nghip là s thng nht gia s lng và cht
lng. S gia tng v s lng đc th hin trong s m rng v quy
mô bán hàng, m rng s lng bán, th trng c phiu, giá tr sn
7



xut, li nhun và nhân viên. S phát trin v mt cht lng ca tng
trng doanh nghip là kh nng đi mi công ngh, hiu qu ti u
trong đu t và nng lc sn xut, đi mi t chc và ci cách.
2.2.2 o lng tng trng doanh nghip

Theo WTO (1998), tng trng doanh nghip đc đo lng thông qua s thay
đi v s lng lao đng t lúc DN đc thành lp. Theo Liedholm và Mead
(1999) trích bi Ahiawodzi (2012) thì vic các doanh nghip va và nh to ra
vic làm là mc tiêu xã hi quan trng, khách quan và là cn c đ đa ra chính
sách. Trong nghiên cu này nhn mnh đn tng trng DNVVN là tng trng
vic làm.
Tuy nhiên mt s các nghiên cu t ra không đng tình khi s dng lao đng làm
cn c đo lng tng trng. Thay vào đó s dng các ch tiêu sau đ đo lng
nh: Doanh thu bán hàng, sn lng đu ra và tài sn (Bucharest2001). Tác gi
cho rng, do đc thù ca các doanh nghip va và nh thng sn xut theo mùa
v, h s dng lao đng bán thi gian, lao đng gia đình – ngi lao đng trong
gia đình mà không cn phi tr lng, ngi lao đng là tr em.
Theo Acs và Audretsch (1990) đc trích dn bi Ahiawodzi và cng s (2012)
tng trng doanh nghip đc xác đnh bng thay đi trung bình doanh s bán
hàng. Tuy nhiên theo Gupta (1996) đc trích dn bi Voulgaris (2003) tác gi
này thì li cho rng
hot đng doanh nghip và li nhun không có mi liên h
vi tng trng trong doanh s bán hàng vì có mt s công ty vn duy trì li
nhun cao dù có t l tng trng thp v doanh s bán hàng.


8



2.2.3 Vai trò ca vn và tng trng doanh nghip
2.2.3.1 Hàm Cobb Douglas
Vn đóng vai trò rt quan trng đi vi DN. iu đu tiên cho chúng ta nhìn
nhn đc điu này đó là vn là thành phn không th thiu đi vi bt kì s tn
ti nào ca doanh nghip. Doanh nghip mun hình thành, tn ti và tng trng

cn ít nht hai yu t là vn và lao đng. Trong kinh t hc, dng hàm sn xut
ca Cobb Douglas đc s dng rng rưi và nó đc xem là mt hàm sn xut
đn gin và mang tính đi din nht cho tt c các hàm sn xut.Nó th hin mi
quan h gia đu vào và đu ra trong mt quy trình sn xut. Hàm sn xut này
đc đa ra bi Knut Wicksell (1928) và đc th nghim li bi Charles Cobb
và Paul Douglas(1928) (theoHÁJKOVÁ và HURNÍK-2007). Hai nhà nghiên cu
này đư đa ra hàm sn xut này trong quá trình nghiên cu s phát trin ca nn
kinh t M. Mô hình này cho chúng ta mt cái nhìn đn gin hóa v mt nn sn
xut, trong đó các yu t khác đu đc lc gin và ch còn li hai yu t c bn
nht mà mi mô hình sn xut đu phi dùng nó làm đu vào đó là vn và lao
đng.
P(L, K) = bL

K


Trong đó: L: lao đng (tng s lao đng hoc gi lao đng trong nm)
K: vn (giá tr tin t ca tt c máy móc, thit b, c s h tng)
P: tng sn lng (giá tr tin t ca tt c các hàng hóa đc sn
xut trong nm.
b: h s sn xut
2.2.3.2 Lý thuyt tng trng doanh nghip ca Penrose
Lý thuyt này đ cp đn hai vn đ: lý thuyt v thúc đy ngun lc và nhng
gii hn v qun lý đi vi tng trng doanh nghip.
Theo Penrose (trích bi
Pitelis- 2009), tng trng doanh nghip đng ngha vi vic s dng hiu qu
9

các ngun lc và nng lc qun lý có tác đng quan trng đn tng trng. Theo
đó, doanh nghip là mt t chc s dng các ngun lc theo mt cách thc nào
đó. Sau khi nghiên cu, tác gi rút đc hai kt lun: mt là, ngun lc và yu t
dùng cho sn xut và hai là, yu t dùng cho sn xut và c hi sn xut. Bn
thân ca ngun lc cha th là đu vào cho quá trình sn xut mà ch khi nào các
ngun lc này đc đa vào quá trình sn xut theo nhng cách thc nht đnh
ca DN mi tr thành nhân t nh hng đn quá trình tng trng ca DN. Mi
mt doanh nghip li có cách thc s dng khác nhau vào quá trình sn xut khác
nhau nên s mang li các kt qu khác nhau (Kor và Mahone, 2004 trích bi T
Minh Tho và cng s 2006). Penrose nhn mnh nng lc qun lý có tác đng
ln ti tng trng doanh nghip. Nng lc qun lý xut phát t kin thc, kinh
nghim ca đi ng qun lý. Tuy nhiên nng lc ca đi ng qun lý đem li tng
trng doanh nghip trong mt giai đon nht đnh.  gii quyt vn đ này thì
doanh nghip cn b sung yu t mi cho đi ng qun lý. ó là thuê thêm các
nhà qun lý mi có nng lc.
2.2.3.3 Lý thuyt v quy mô doanh nghip ti u
Theo Geroski (1999),nhiu nhà kinh t hc tìm kim trng thái n đnh cân bng
cho s phát trin ca doanh nghip và lý thuyt lâu đi nht đc bit đn là lý
thuyt quy mô doanh nghip ti u. Lý thuyt này nói rng hu ht các doanh
nghip đu hot đng nhm mc đích ti đa hóa li nhun vi quy mô sn xut 
đim thp nht ca đng chi phí trung bình (dng ch U) trong điu kin cnh
tranh. Vì th, trong quá trình hot đng, doanh nghip có xu hng chuyn t quy
mô doanh nghip ban đu sang quy mô có đim chi phí trung bình thp nht. 
đây, tng trng DN đc nghiên cu là s chuyn đi quy mô DN sang quy mô
ti u.Theo lý thuyt này, tng trng din ra khi doanh nghip đt ti quy mô ti
u và tng trng tip tc din ra nu quy mô ti u thay đi. Lý thuyt này cho
10

rng nhng nhân t tác đng đn quy mô ti u ca DN bao gm chi phí sn xut,
mc đ cnh tranh, nng lc qun lý, k thut công ngh. ây là nhng nhân t
ch yu tác đng đn quy mô ca DN và vì th tác đng đn tng trng DN.
Mt kt lun quan trng na ca lý thuyt này là doanh nghip nh tng nhanh
hn DN ln cho đn khi đt ti quy mô sn xut hiu qu. Mt vài nhà kinh t
hc chuyn lý thuyt v quy mô doanh nghip ti u đ cp  trên sang mt mô
hình đn gin và có th kim đnh trên thc t (Geroski,1999):


 


 


  

 





Trong đó:





là quy mô thc ca doanh nghip I ti thi đim t



: là tc đ tng trng ca doanh nghip


là quy mô n đnh trong dài hn ca doanh nghip i
: là tc đ doanh nghip I hi t ti 


khi 


≠


: là phân phi chun đc lp và đng nht
Trong đó, S* ph thuc vào tp hp các bin ngoi sinh 



.
Nhng nhân t tác đng ti tng trng doanh nghip là các bin ngoi sinh
có th quan sát đc trong thc t và thông tin v chúng hoàn toàn có th thu
thp đc. Bao gm các bin sau:
o Chi phí sn xut
o Mc đ cnh tranh
o Nng lc qun lý
o K thut công ngh
o a dng hóa sn phm
o Ngun nhân lc

o S nm hot đng ca doanh nghip
o Hình thc pháp lý (loi hình t chc doanh nghip)
11



o a đim hot đng
o Chính sách và khung pháp lý
o Và mt s nhân t khác
Tuy nhiên cng có lý thuyt có quan đim ngc li nh ca Becchetti và
Trovato cùng cng s (2002). Lý thuyt này nói rng các bin tui, kích thc
ca doanh nghip không có tác đng lên tng trng ca DNVVN. H cho rng,
các bin này ch đc xem xét là bin tim nng nh hng đáng k đn tng
trng doanh nghip sau khi loi b các bin gii thích khác có th nh hng
đáng k đn tng trng bn vng.
2.2.3.4 Lý thuyt tng trng theo giai đon
Các nghiên cu cho rng các doanh nghip phi tri qua nhiu giai đon tng
trng (Churchill và Lewis, 1983). S lng các giai đon tng trng rt đa
dng, ch yu qua ba (Cooper,1979), nm (Greiner, 1972) hay by (Flamholtz,
1986) giai đon. Cng có nhà nghiên cu xây dng mô hình lên ti 10 giai đon
tng trng (Adizes, 1989). Nghiên cu đc quan tâm nht là ca Greiner nm
1972. Tác gi lý lun rng doanh nghip tng trng qua nm giai đon là: sáng
to, s điu khin, y quyn, điu phi và hp tác. Các nhà nghiên cu còn xem
xét giai đon tng trng thông qua các nhân t sau:
- Quy mô doanh nghip: đc xác đnh bi doanh s bán, tng tài sn hoc s
lng ngi lao đng (Timmons, 1994). Barrie (1974) đc trích bi T
Minh Tho (2006) cho rng doanh s và li nhun là nhân t c bn đ xác
đnh đng vòng đi vì các s liu này là thc t, có th thu thp đc và có
ý ngha phn ánh tng lai ca doanh nghip. Nhìn vào doanh s và li
nhun ca doanh nghip qua thi gian s nhn bit đc doanh nghip đang

 giai đon nào.
12



- S nm hot đng ca doanh nghip (tui đi doanh nghip): vn còn nhiu
tranh cãi v quan đim ca Timmons (1994) khi cho rng nhìn vào tui đi
doanh nghip s bit đc mt cách tng đi giai đon ca vòng đi doanh
nghip.
- Tc đ tng trng ca doanh nghip: tc đ tng trng doanh nghp nói
chung là khác nhau  các giai đon tng trng khác nhau (Hanks và cng
s, 1993).
- C cu t chc ca doanh nghip: theo Chandler (1962) trích bi Rajapakshe
(2002), doanh nghip phát trin c cu t chc đ gii quyt khó khn xut
hin trong quá trình hot đng sn xut kinh doanh. Nhìn t khía cnh c
cu t chc ca doanh nghip, có mt s hình thc c cu t chc doanh
nghip là tp trung hóa, phân cp theo chiu dc và s lng các cp doanh
nghip (Hanks và cng s, 1993). C cu t chc doanh nghip và các vn
đ liên quan đn qun lý có nh hng ln nhau, điu này làm cho hình thc
c cu t chc có th đi din cho giai đon nào đó trong vòng đi ca DN
(Hanks và cng s 1993).Khó khn ch yu mà doanh nghip phi đi phó:
khi phân tích các khó khn mà doanh nghip gp phi ta phi xác đnh các
giai đon ca vòng đi DN (Kazanjain, 1988). Theo lý thuyt, các DN 
cùng mt giai đon thng có xu hng đi phó vi mt nhóm khó khn
ging nhau (Churchill và Lewwis, 1983).

13












Hình 2.1: Nm giai đon tng trng ca Doanh nghip
Ngun: T Minh Tho (2006)
Xác đnh đc giai đon ca Doanh nghip đ có đc các k hoch s
dng các ngun lc đ có đc tc đ tng trng hu hiu nht. Vì nu
nh bn có gia tng các nhân t khác tác đng đn tng trng doanh
nghip nhng doanh nghip đư đn giai đon suy thoái và cn đc thay
mi bi mt c cu hoàn toàn mi thì vic gia tng các ngun lc này là vô
hiu hóa hoc s không đt đc k vng v tng trng doanh nghip.
Mc đ tng nhanh hay chm cng ph thuc vào giai đon mà doanh
nghip đang tn ti.
2.3 Tip cn tín dng và tài chính cho Doanh nghip va và nh
Tip cn tín dng đc hiu khác nhau trong nhng nghiên cu khác nhau.
Bebczuk (2004) cho rng tip cn tín dng ca DNVVN là kh nng tip cn bt
kì mt khon tin vay nào trong th trng tài chính chính thc hoc phi chính
thc. Theo Nikaido (2012) kh nng tip cn tín dng t khu vc chính thc ca
Tin thành lp
Thành lp

Tng trng
Tng trng bn
vng
Suy thoái
S tui DN
Tc đ tng
trng
14



DNVVN là khon tín dng th ch mà doanh nghip nhn đc t khu vc tài
chính chính thng đc bo đm bi tài sn th chp.
Theo Mazanai và Fatoki (2012), tài chính tài tr cho doanh nghip va và nh
xut phát t nhiu ngun khác nhau. Ch yu là hai ngun sau:vn ch s hu
hoc vn t vay n. N đc xem là mt ngun chính tài tr cho doanh nghip
va và nh. Theo lp lun ca Churchill và Frankiewicz (2006) đc Mazanai
trích dn (2012)thì cng cn phi xem xét đn vai trò ca các ngun tài chính
khác tài tr cho doanh nghip va và nh là các khon tài chính công và đu t
mo him. Trong nghiên cu này cng trích dn ca Correia và cng s (2008)
nhng ngi này cho rng vic khó tip cn vn t khu vc tài chính to ra cho
các doanh nghip va và nh thách thc trong tái c cu s hu. Do đó các công
ty này s tìm đn nhng ngi cho vay, các c phn u đưi, các khon vay n
hoc các k phiu tín chp, các c phiu u đưi cho ngân hàng hoc tìm đn các
công ty chng khoán. H cho rng vic không có tài sn đm bo ca các hình
thc vn trên là mt điu còn gây ra nhiu tranh cãi. Vic các doanh nghip khó
tip cn tài chính t khu vc chính thng ca các doanh nghip đc cho là do
liên quan gia vic mâu thun li ích trong vic qun lý hay t ngi qun lý và
thông tin bt cân xng mang li (Stiglitz và Weiss, 1981).
2.4 Thông tin bt đi xng

Thông tin bt cân xng là hin tng mt bên tham gia th trng không có thông
tin đy đ bng bên còn li. Thông tin bt cân xng xy ra trong th trng tài
chính có hai dng chính (Bebczuk, 2003) la chn bt li và tâm lý  li. La
chn bt li là hành đng xy ra trc khi kí kt hp đng ca bên có nhiu thông
tin có th gây tn hi đn bên có ít thông tin.Tâm lý  li là hot đng xy ra sau
khi kí kt hp đng làm tn hi đn bên có ít thông tin hn.Trong các hot đng
tín dng thng ngân hàng s là bên có ít thông tin hn v khon tín dng so vi
15



khách hàng ca mình.Hot đng la chn ngc làm cho các ngân hàng khó khn
trong quá trình cho vay. H d dn đn sai lm khi cho vay đi vi nhng ngi
đi vay khó có kh nng tr n hn là nhng ngi d có kh nng tr n hn.
Trong lúc này, ngân hàng không bit làm sao đ phân bit đc ngi đi vay nào
có th tr tin và ngi nào thì không. H cn mt c ch sàng lc đ bo v
quyn li cho chính bn thân các ngân hàng. Bin pháp thng đc s dng
nht là s dng tài sn th chp, tuy nhiên điu này đng ngha vi vic các ngi
cn đi vay vn s càng khó tip cn đc ngun vn vì không có tài sn th chp,
đc bit đi vi nhng ngi đi vay  các quc gia kém và đang phát trin.Hin
tng la chn ngc này còn b hành đng tâm lý  li làm trm trng hn. Hin
tng tâm lý  li làm cho ngi đi vay sau khi vay đc tin thì  li là đư có
tin trong tay, h cho mình quyn s dng s tin này vào các mc đích khác so
vi lúc h đa ra vi ngân hàng khi xin cp tín dng.  kim soát hành đng
này, ngân hàng phi theo kim soát hot đng ca ngi đi vay, tuy nhiên điu
này khó thc hin và tn nhiu chi phí.  gim hin tng này, ngân hàng tip
tc s dng hình thc th chp tài sn làm bc qun lý gim ri ro cho bn thân
và lúc đó li càng to ra khong cách cho ngi cn đi vay vn.
2.5 Tng hp nghiên cu liên quan
Nghiên cu ca Ayyagari và Beck(2005) khi điu tra v các công ty trên 80 quc

gia khác nhau ch ra rng nhng kích thc khác nhau ca môi trng kinh doanh
mà c th là nghiên cu tác đng ca tip cn tín dng, bo v quyn s hu và
cung cp c s h tng, các quy đnh không hiu qu và thu, các công c qun lý
v mô đ qun lý nh qun lý tham nhng, các công c điu tit nn kinh t lên tng
trng ca doanh nghip. Nghiên cu này ch ra rng ch có tài chính, ti phm và
n đnh chính tr là nhng tr ngi tác đng trc tip lên tng trng doanh
nghip.Trong đó, tài chính là nhân t tác đng mnh m nht.
16



S dng d liu điu tra các công ty  52 quc gia, Beck cùng cng s (2004) ch
ra rng mt trong nhng lý do cho s khác nhau trong vic mt s công ty d dàng
tip cn tín dng và hp tác đ duy trì hình thc t nhân đó là các công ty đc
thành lp  các quc gia có lnh vc tài chính phát trin, h thng pháp lut hoàn
chnh. Các công ty này đi mt vi ít các vn đ khó khn v tng trng doanh
nghip hn là các công ty  các nc khác. Quan trng hn na h tìm thy minh
chng cho t l tng trng doanh nghip cao hn  các quc gia có lnh vc tài
chính và h thng pháp lý tt.
Nhng kt qu này cùng nhau khng đnh rng môi trng kinh doanh cnh trnh là
yu t quan trng quyt đnh mt doanh nghip va và nh gia nhp ngành và có
tng trng đc hay không. Tht vy, s trì tr ca phn ln các doanh nghip và
đc bit là DNVVN là sn phm hay nói cách khác là kt qu ca mt môi trng
kinh doanh kém cht lng. Nghiên cu này cng ch ra rng tip cn tín dng là
mt yu t quan trng trong tng th môi trng kinh doanh. Nó có kh nng hn
ch c vic gia nhp ln tng trng doanh nghip.
Berger và Udell (1998); Galindo và Schiantarelli(2003) đc trích bi Köhler-
Ulbrich và Pál (2007), nhng nghiên cu này cho thy rng  c các nc đư và
đang phát trin các công ty nh thng khó tip cn đc vi các ngun vn bên
ngoài và nó tr nên khó khn hn cho vic các công ty này thành lp và tng

trng.
Theo s liu ca The World Business Environment Survey (WBES) khi nghiên cu
các công ty t nm 1999 đn 2000 cho trên 10 000 công ty ca trên 80 quc gia, b
d liu cung cp thông tin v nhng khó khn mà nhng công ty cung cp, nó cho
phép ngi nghiên cu tìm ra mi quan h gia nhng khó khn mà công ty phi
đi mt và tng trng ca các công ty. Phn th hai ca b d liu bao gm các
thông tin đa chiu ca nhiu loi hình công ty, bao gm mt s lng ln các doanh