B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
LÊ HOÀNG TRANG
NGHIÊN CU CÁC NHÂN T NH HNG
MC THA MÃN TRONG CÔNG VIC
CA NHÂN VIÊN NGÂN HÀNG TMCP GIA NH
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh - Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
LÊ HOÀNG TRANG
NGHIÊN CU CÁC NHÂN T NH HNG
MC THA MÃN TRONG CÔNG VIC
CA NHÂN VIÊN NGÂN HÀNG TMCP GIA NH
Chuyên ngành : Thng mi
Mã s : 60.34.10
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
TS.NGÔ TH NGC HUYN
TP. H Chí Minh - Nm 2012
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đ tài “Nghiên cu các nhân t nh hng mc đ tha
mãn trong công vic ca nhân viên ngân hàng TMCP Gia nh” là công trình
nghiên cu ca cá nhân tôi, ni dung bài vit xut phát t tình hình thc t ni tôi
làm vic, d liu kho sát thc t trong phm vi Giadinhbank theo nhn thc, suy
ngh ca bn thân da trên nn tng c s lý thuyt đã đc hc trong sut chng
trình đào to đi hc cng nh sau đi hc di s hng dn khoa hc ca ging
viên hng dn. Công trình nghiên cu đc thc hin vi các thông tin có ngun
gc trung thc.
Tác gi
Lê Hoàng Trang
LI CÁM N
hoàn thành nghiên cu, tôi xin chân thành gi li tri ân sâu sc đn:
Ông bà, cha m, ngi thân trong gia đình đã luôn bên cnh, h tr tôi v vt cht
và tinh thn sut thi gian hc tp và nghiên cu.
Ngi chng thân yêu luôn sát cánh cùng tôi tri qua nhng giai đon khó khn, đng
viên tôi nhng lúc gian nan nht.
Xin chân thành cám n Quý thy, cô trng i hc kinh t TP.HCM đã trang b,
truyn đt kin thc nn tng trong sut thi gian hc tp ti nhà trng.
Ngi hng dn khoa hc TS.Ngô Th Ngc Huyn đã to cho tôi quyt tâm và luôn
hng dn tn tình, dành nhiu thi gian chnh sa bài vit, góp ý cho tôi v phng
pháp nghiên cu cng nh ni dung đ tài.
Các anh ch em, bn bè, đng nghip đã không ngi bt chút thi gian tham gia tr li
phng vn, h tr tôi thu thp, x lý s liu đ hoàn thành lun vn.
Quý thy cô trong hi đng bo v lun vn đã góp ý đ tôi có th chnh sa bài vit
ca mình.
Tuy nhiên, do kinh nghim nghiên cu ca bn thân còn nhiu hn ch, nên bài vit
vn không tránh khi thiu sót. Rt mong nhn đc s phn hi t Quý thy cô, bn bè
đ lun vn này đc hoàn thin hn.
Trân trng!
Tác gi
Lê Hoàng Trang
DANH MC BNG BIU:
Bng 2.1: Kt qu kinh doanh 2010 Trang 21
Bng 2.2 S lng nhân viên Giadinhbank 24
Bng 4.1: Phân chia mu theo khi phòng ban 38
Bng 4.2: Kt qu Cronbach’s Alpha ca các thang đo thành phn 39
Bng 4.3: Kt qu Cronbach’s Alpha ca thang đo 40
“S tha mãn chung vi công vic”
Bng 4.4: Kt qu phân tích EFA nhân t thang đo 41
Bng 4.5: Kt qu phân tích EFA nhân t bin ph thuc 43
Bng 4.6: Ma trn h s tng quan 44
Bng 4.7: Kt qu kim đnh gi thit mi liên h các nhân t 45
Bng 4.8: Anova theo đ tui 48
Bng 4.9: Anova theo thâm niên 49
Bng 4.10: Anova theo trình đ hc vn 50
Bng 4.11: Kt qu phân tích sâu Anova 50
Bng 4.12: Kt qu kim đnh bng mô hình LSD 51
Bng 4.13: Kt qu thng kê theo mc đ tha mãn 52
Ph lc 3:
Bng 1: Báo cáo tình hình tài chính qua các nm Ph lc 3 trang 6
Bng 2: Cân đi k toán 2010 7
Bng 3: Báo cáo kt qu kinh doanh 2010 10
DANH MC HÌNH V:
Hình 2.1: Mô hình 3 làn sóng phát trin kinh t. Trang 7
Hình 2.2: Thuyt cp bc nhu cu 10
Hình 2.3: Thuyt ERG ca Alderfer (1969) 10
Hình 2.4: So sánh ni dung các lý thuyt 12
Hình 2.5: S đ c cu t chc ngân hàng Giadinhbank 22
Hình 3.1: Quy trình thc hin kho sát 28
Hình 3.2: Mô hình ban đu v các nhân t nh hng đn s tha mãn 32
trong công vic ca nhân viên ngân hàng TMCP Gia nh
Hình 4.1 Phân chia mu theo đ tui 36
Hình 4.2 Phân chia mu theo gii tính 36
Hình 4.3: Phân chia mu theo trình đ hc vn 37
Hình 4.4: Phân chia mu theo thâm niên làm vic 37
Hình 4.5: Phân chia mu theo chc v 38
Hình 4.6: Phân chia mu theo thu nhp 38
Hình 4.7: Biu đ thng kê mc đ tha mãn 53
Ph lc 3:
Hình 1: C cu tng tài sn 2010 Giadinhbank Ph lc 3 trang 5
Hình 2: C cu vn huy đng nm 2010 5
Hình 3: C cu d n cho vay 2010 5
DANH MC VIT TT
ATM
(Automated teller machine) Máy rút tin t đng
GDB
Giadinhbank
Giadinhbank
Tên vit gn ting Anh ca Ngân hàng TMCP Gia nh
POS
(Point of sale) Máy chp nhn thanh toán th.
ThS
Thc s
TP.HCM
Thành ph H Chí Minh
TS
Tin s
TMCP
Thng mi c phn
Vietcombank
Tên vit gn ting Anh ca Ngân hàng TMCP Ngoi thng
Vit Nam
WTO
World Trade Organization
MC LC
Li cam đoan
Li cm n
Danh mc hình v
Danh mc bng biu
Danh mc vit tt
Chng 1: Phn m đu 1
1.1 t vn đ 1
1.2 Mc tiêu ca đ tài 2
1.3 Ý ngha và tính mi ca đ tài. 2
1.4 Phm vi nghiên cu. 3
1.5 i tng và phng pháp nghiên cu 3
1.6 Ngun tham kho trong nc. 4
1.7 Kt cu ca lun vn. 5
Chng 2: C s lý thuyt chung và s lc v ngân hàng TMCP Gia nh 7
2.1 Khái quát v dch v 7
2.1.1 Khái nim v dch v và dch v ngân hàng 7
2.1.1.1 Dch v 7
2.1.1.2 Dch v ngân hàng 8
2.1.2 c đim ca dch v và dch v ngân hàng. 8
2.1.2.1 c đim ca dch v 8
2.1.2.2 c đim ca dch v ngân hàng 8
2.2 Lý thuyt v s tha mãn công vic 9
2.2.1 Khái nim v s tha mãn công vic 9
2.2.2 Mt s lý thuyt đin hình 10
2.2.2.1 Thuyt cp bc nhu cu ca Maslow, ERG, thuyt 2 nhân t
và thuyt thành tu 10
2.2.2.2 Thuyt công bng ca Adams 12
2.2.2.3 Thuyt k vng ca Vroom 12
2.2.3 Mt s nghiên cu cùng lnh vc trc đây 13
2.3 Các nhân t nh hng đn mc đ tha mãn trong công vic
ca nhân viên Ngân hàng thng mi 15
2.3.1 Gii thích các bin 15
2.3.2 Mô hình lý thuyt ban đu 17
2.4 Gii thiu Ngân hàng TMCP Gia nh 19
2.4.1 Thành lp 19
2.4.2 Quá trình phát trin 19
2.4.3 Kt qu hot đng kinh doanh 20
2.4.4 C cu t chc 21
2.4.5 Chin lc phát trin trung- dài hn và thay đi thng hiu 22
2.4.6 Tình hình nhân s 23
2.4.7 Mt s nét vn hóa ti ngân hàng TMCP Gia nh 24
Kt lun chng 2 27
Chng 3: Thit k nghiên cu 28
3.1 Các bc trong quá trình nghiên cu 28
3.2 Nghiên cu đnh tính 28
3.2.1 La chn nhân t và mô t nhu cu thông tin chi tit
cho tng nhân t 28
3.2.2 Xây dng gi thit 32
3.2.3 Xây dng thang đo 32
3.3 Nghiên cu đnh lng 34
3.3.1 Chn mu điu tra 34
3.3.2 Cách thc thu thp thông tin 34
3.3.3 K thut phân tích d liu 35
Kt lun chng 3 35
Chng 4: Trình bày kt qu. 36
4.1 Cách thc x lý d liu sau khi kho sát 36
4.2 Thng kê mu theo đc đim cá nhân 36
4.2.1 Mô t mu theo đ tui, gii tính, trình đ hc vn, thâm niên 36
4.2.2 Thng kê mu theo thu nhp, chc v, phòng ban công tác 37
4.3 Kim đnh thang đo 38
4.3.1 Thang đo các nhân t nh hng s tha mãn công vic 38
4.3.2 Thang đo nhân t s tha mãn chung trong công vic 40
4.4 Phân tích nhân t khám phá EFA 41
4.4.1 Kt qu EFA đi vi nhân t ca thang đo. 41
4.4.2 Kt qu EFA đi vi nhân t bin ph thuc 42
4.5 c lng mô hình thông qua phân tích hi quy tuyn tính 44
4.5.1 Ma trn h s tng quan gia các bin 44
4.5.2 Xây dng phng trình hi quy tuyn tính 45
4.5.2.1 ánh giá s phù hp ca mô hình 45
4.5.2.2 Phng trình hi quy 45
4.6 Kim đnh gi thit thông qua ý ngha các h s
và gii thích tm quan trng ca các bin trong mô hình 46
4.7 Kim đnh s khác bit v mc đ tha mãn theo đc đim cá nhân 48
4.7.1 S tha mãn công vic gia nam và n 48
4.7.2 S tha mãn theo đ tui 48
4.7.3 Kim đnh theo thâm niên làm vic 49
4.7.4 Kim đnh theo trình đ hc vn 50
4.7.5 Kim đnh theo mc thu nhp, chc v và khi phòng ban 52
4.8 Kt qu thng kê v mc đ tha mãn đi vi công vic
và mc đ tha mãn theo tng nhân t 52
Kt lun chng 4 54
Chng 5: Các gii pháp liên quan đn nhân s
ti ngân hàng TMCP Gia nh 55
5.1 Kt lun rút ra t nghiên cu 55
5.2 C s đ ra gii pháp 56
5.2.1 Nhân s trong th trng ngân hàng 56
5.2.2 Da vào kt qu thc t kho sát ti Giadinhbank 58
5.3 Gii pháp kin ngh đi vi nhà qun tr ngân hàng Gia nh 58
5.3.1 Nâng cao s hào hng ca nhân viên vi công vic 58
5.3.2 Ci thin hn na mi quan h vi cp trên 60
5.3.3 Nâng cao hiu qu công tác đào to và
to nhiu c hi thng tin cho nhân viên 62
5.3.4 Nâng cao s tha mãn thông qua chính sách thu nhp và phúc li 64
5.3.5 Kin to môi trng làm vic thân thin 66
5.3.6 Gii pháp tng hp nhm xây dng đi ng nhân viên
ch đng sáng to 68
5.4 Hn ch và đ ngh hng nghiên cu tip theo. 70
5.4.1 Hn ch 70
5.4.2 Hng nghiên cu tip theo 73
Tài liu tham kho
Ph lc 1: Ni dung tho lun nhóm Trang 1
Ph lc 2: Bng câu hi kho sát 3
Ph lc 3: Bng biu chng 3 5
Ph lc 4: Kt qu x lý SPSS 11
1
CHNG 1:
PHN M U
1.1 t vn đ:
S phát trin mnh m ca nn kinh t và sc ép gay gt ca cnh tranh trên
th trng đã khin nhu cu nhân s tr thành vn đ cn chú trng ca tt c doanh
nghip nói chung và ngân hàng nói riêng vì:
+ Th nht: Tt c dch v ca ngân hàng đu đc trin khai bi con ngi
nhng không phi đn gin đ tuyn đc đúng ngi mình cn, và khó hn là làm
sao đ có th gi chân nhân viên gii.
+ Th hai: S n đnh đi ng nhân viên s giúp ngân hàng tit kim thi gian,
chi phí (tuyn dng, đào to…), gim thiu sai sót (do nhân viên mi gây ra khi
cha quen công vic). iu này ht sc quan trng đi vi mt ngành đòi hi nhân
s nhiu kinh nghim và quan trng hn ht, góp phn to s tin cy khách hàng
v cht lng sn phm dch v.
+ Th ba: hin nay, biu phí và s đa dng sn phm dch v gn nh ngang
nga gia các đi th nên ngân hàng bt đu lao vào cuc đua nâng cao cht lng
dch v nhm gi chân khách hàng.
Trên th gii đã có nhiu nghiên cu v mi quan h tích cc gia s tha
mãn ca nhân viên và s tha mãn ca khách hàng (customer satisfaction) nh
Band (1988); George (1990); Reynerse & Harker (1992); Schmitt & Allscheid
(1995); Schneider & Bowen (1985); Schneide, White & Paul (1998)… cho rng
mt s thay đi tích cc trong thái đ ca nhân viên s thúc đy đng c làm vic
tt hn, kt qu tác đng tích cc đn s hài lòng ca khách hàng. iu này đc bit
đúng vi nhng ngành có yu t con ngi đóng vai trò quyt đnh cht lng.
[11]
Vì vy tác gi cm thy thc hin đ tài “Nghiên cu các nhân t nh hng đn
mc đ tha mãn trong công vic ca nhân viên Ngân hàng TMCP Gia nh” là
yêu cu cn thit, có ý ngha. Qua đó mong mun to c s điu chnh ch đ,
chính sách, môi trng làm vic, đãi ng nhm hình thành nn tng nhân s vng
chc, tng sc mnh cnh tranh.
2
1.2 Mc tiêu ca đ tài:
Tìm hiu, khám phá các nhân t tác đng đn s tha mãn đi vi công vic
ca nhân viên ngân hàng Gia nh.
Tin hành xác đnh mc đ tha mãn ca nhân viên thi đim hin ti.
Phân tích, kim tra s khác bit nu có gia mc đ tha mãn đt đc theo
các đc đim cá nhân ca mu điu tra.
Cn c kt qu thu đc đ đ xut gii pháp giúp Ngân hàng Gia nh n
đnh đi ng nhân s, nâng cao mc gn kt gia nhân viên vi t chc.
1.3 ụ ngha và tính mi ca đ tài:
Mc dù đã có mt s nghiên cu đi trc ti Vit Nam liên quan đn s tha
mãn ca nhân viên trong công vic nh đo lng mc đ tha mãn ca nhân viên
ngành ngân hàng TP.HCM, s tha mãn ca nhân viên khi vn phòng nói chung
thuc khu vc TP.HCM, hay hoàn thin ngun nhân lc ca ngân hàng TMCP
Quc t Vit Nam… nhng có th nói, đ tài “Nghiên cu các nhân t nh hng
đn mc đ tha mãn trong công vic ca nhân viên Ngân hàng TMCP Gia nh”
là mt nghiên cu mi v mc đ tha mãn đi vi công vic ca riêng nhân viên
Ngân hàng TMCP Gia nh. c bit, trong thi đim Giadinhbank chun b bc
vào giai đon đi mi toàn din thng hiu, c cu, chin lc kinh doanh, thì
nghiên cu này s góp phn điu tra, đánh giá nhm đ ra gii pháp n đnh đi ng
cán b nhân viên, nâng cao cht lng dch v cng nh nng lc cnh tranh trên
th trng ca mt t chc mà mi dch v đu đc thc hin thông qua yu t
“con ngi”.
Vi đ tài này, tác gi mong mun:
Có th xây dng nên mô hình nghiên cu hiu qu, thit thc trong thc tin,
làm c s cho vic đnh k đo lng s tha mãn này ti Giadinhbank.
Giúp nhà qun lý có đc cái nhìn tng quát v mc đ tha mãn hin ti ca
nhân viên đi vi công vic h đang làm, phn nào gii thích đc nhng nguyên
nhân c bn khin thi gian qua, nhiu nhân viên ngh vic, thuyên chuyn công tác
da trên kt qu kho sát và x lý.
3
ng thi, kt qu phân tích s to c s đ đa ra kin ngh mang tính thc
tin giúp nhà qun tr gi chân nhân tài, nâng cao mc đ gn kt gia nhân viên
vi t chc.
1.4 Phm vi nghiên cu:
Nghiên cu tp trung trong gii hn ca cán b nhân viên thuc h thng ngân
hàng Gia nh ti Hi s và chi nhánh-phòng giao dch trc thuc. ây là các cán
b nhân viên thc hin công vic chuyên môn liên quan đn hot đng ngân hàng,
không bao gm đi ng lái xe, bo v hay nhân viên tp v. Thi gian kho sát t
tháng 8/2011 đn tháng 11/2011.
1.5 i tng và phng pháp nghiên cu:
i tng nghiên cu: là s tha mãn chung trong công vic ca nhân viên
Ngân hàng TMCP Gia nh, các nhân t nh hng đn s tha mãn thông qua
bng câu hi điu tra trc tip và email. Bng câu hi chính là công c thu thp d
liu s cp đ đa vào kim đnh SPSS.
Trong quá trình thc hin, đ tài s dng kt hp c phng pháp nghiên cu
đnh tính và đnh lng vì
Nghiên cu đnh tính có th h tr nghiên cu đnh lng bng cách xác đnh
ch đ phù hp vi phng pháp điu tra.
Nghiên cu đnh lng h tr cho nghiên cu đnh tính bng cách khái quát
hóa các phát hin ra mt mu ln hn hay nhn bit các nhóm cn nghiên cu sâu.
Nghiên cu đnh tính li có th giúp gii thích các mi quan h gia các bin
s đc phát hin trong nghiên cu đnh lng.
[22]
(Ngun trích t:
Vi ni dung nghiên cu ca đ tài, tác gi s dng nhng phng pháp này
nh sau:
Trc ht là thông qua nghiên cu đnh tính đ tìm ra các thành phn tác đng
s tha mãn đi vi công vic ca nhân viên Giadinhbank, hình thành thang đo. Kt
qu ca quá trình nghiên cu đnh tính s xây dng nên quy trình và mô hình ban
đu làm nn tng cho quá trình nghiên cu đnh lng tip theo.
4
Sau đó, đo lng đnh lng da trên bng câu hi kho sát đã thit k chnh
sa t nghiên cu đnh tính, thu thp d liu. Vic phân tích s liu bng SPSS bt
đu t kim đnh thang đo vi h s tin cy Cronbach Alpha, phân tích nhân t
khám phá EFA xác đnh nhân t n cha phía sau các bin đc quan sát, tng
quan hi quy tuyn tính, kim đnh T-test kt hp so sánh phng sai ANOVA,…
1.6 Ngun tham kho trong nc:
Tác gi
Tên đ tài
Ni dung chính
ThS. Ngc Nh
Phng (2011)
o lng mc đ
tha mãn vi công
vic ca nhân viên
ngân hàng ti
TP.HCM
Tác gi s dng nghiên cu đnh
tính kt hp vi nghiên cu đnh
lng, thông qua phn mm SPSS
đ đo lng s tha mãn trong
công vic ca nhân viên ngành
ngân hàng ti TP.HCM, t đó đ
xut gii pháp chung cho vn đ
nhân s ngành. Tuy nhiên, do mu
điu tra còn hn ch nên không
tránh khi tính phin din ca kt
qu. Ngoài ra, đây là nghiên cu
chung cho ngành ngân hàng, nên
khó áp dng cho tng t chc c
th hoc các ngành khác.
ThS. Phùng Vn Ngàn
(2010)
Hoàn thin qun tr
ngun nhân lc ti
Ngân hàng TMCP
Quc t Vit Nam
Tác gi đã s dng phng pháp
thng kê mô t và kim đnh giá tr
trung bình trên 200 nhân viên đang
làm vic ti VIB. T đó, phân tích
thc trng công tác qun tr nhân
lc VIB và đ xut gii pháp. Tuy
nhiên, đây là mt lnh vc khá rng
và tác gi ch s dng thng kê mô
5
t nên cha ch rõ đc tác đng
ca tng nhân t đn vn đ này.
ThS. Châu Vn Toàn
(2009)
Các nhân t nh
hng đn s tha
mãn trong công vic
ca nhân viên khi
vn phòng TP.HCM
Tác gi s dng SPSS đ xác đnh
các nhân t tác đng s tha mãn
trong công vic ca nhân viên vn
phòng khu vc TP.HCM, đo lng
cng đ tác đng ca tng nhân
t. Tuy nhiên, mu kho sát trong
nghiên cu này quá rng nên kt
qu điu tra thiu đi tính đc trng
đ áp dng cho tng ngành.
TS. Trn Th Kim Dung
(2005)
Nhu cu, s tha mãn
ca nhân viên và mc
đ gn kt vi t
chc
Tác gi s dng h thng ch s mô
t công vic JDI đ nghiên cu trên
các đi tng là nhân viên làm vic
toàn thi gian đang theo hc ti
chc ti i hc Kinh t TP.HCM
nhm xác đnh s nh hng ca
các nhân t đn mc đ tha mãn
công vic ca nhân viên Vit Nam.
im hn ch là mu kho sát ca
nghiên cu này cha th phn ánh
tng th kt qu nghiên cu trên
toàn b nhân viên Vit Nam.
1.7 Kt cu ca lun vn: Lun vn đc chia thành 5 chng:
Chng 1: Phn m đu
Lý do la chn đ tài, mc tiêu, ý ngha và tính mi ca đ tài, phm vi, đi
tng và phng pháp nghiên cu, các nghiên cu trc đây, kt cu lun vn.
6
Chng 2: C s lý thuyt chung và s lc v ngân hàng TMCP Gia nh
Nêu khái nim c bn v dch v, dch v ngân hàng, các c s lý thuyt v s
tha mãn công vic, mt s nghiên cu cùng lnh vc, xác đnh nhân t nh hng
đn mc đ tha mãn đi vi công vic ca nhân viên ngân hàng TMCP nói chung
đ làm c s cho chng tip theo.
Gii thiu Ngân hàng TMCP Gia nh qua quá trình hình thành, phát trin, c
cu, s kinh doanh, tình hình nhân s và vài nét trong vn hóa doanh nghip.
Chng 3: Thit k nghiên cu
Thit k nghiên cu: nêu rõ quy trình thc hin, phng pháp nghiên cu,
thang đo và to gi thit cho mô hình đo lng mc đ tha mãn ca nhân viên đi
vi công vic
Chng 4: Trình bày kt qu.
Phân tích kt qu thu đc t kho sát trên phn mm SPSS và nêu ra kt lun.
Chng 5: Các gii pháp liên quan đn nhân s ti Ngân hàng TMCP Gia nh
Nêu gii pháp nhm góp phn n đnh nhân s, nâng cao mc đ tha mãn ca
nhân viên ti ngân hàng TMCP Gia nh cn c vào kt qu đã phân tích.
7
CHNG 2:
C S Lụ THUYT CHUNG
VÀ S LC V NGÂN HÀNG TMCP GIA NH
2.1 Khái quát v dch v:
2.1.1 Khái nim v dch v và dch v ngân hàng:
2.1.1.1 Dch v:
Có rt nhiu khái nim dch v. “Dch v là mt hot đng bao gm các nhân
t không hin hu, gii quyt các mi quan h gia khách hàng hoc tài sn mà
khách hàng s hu vi ngi cung cp mà không có s chuyn giao quyn s hu.
Sn phm ca các dch v có th trong phm vi hoc vt quá phm vi ca sn
phm vt cht”
[25]
Hình 2.1: Mô hình 3 làn sóng phát trin kinh t
[31]
Philip Kotler:
[25]
“Dch v là mi hành đng và kt qu mà mt bên có th cung
cp cho bên kia và ch yu là vô hình và không dn đn quyn s hu cái gì đó. Sn
phm ca nó có th có hay không gn lin vi sn phm vt cht…”
T đin Oxford:
[31]
“Dch v là ngành cung cp nhng sn phm vô hình dng.
Dch v là mt loi hàng hóa có đc đim riêng khác vi hàng hóa thông thng”
TS.Bùi Thanh Tráng (2008):
[1]
“Dch v là sn phm ca lao đng, không tn ti
di dng vt th, quá trình sn xut và tiêu th đng thi, nhm đáp ng nhu cu
ca sn xut và tiêu dùng”
8
2.1.1.2 Dch v ngân hàng:
Ngân hàng là dng doanh nghip kinh doanh dch v tin t đáp ng nhu cu
kinh doanh, sinh li, ct tr tài sn,… ca khách hàng, và thu chênh lch lãi sut, t
giá, phí dch v thuc nhóm ngành dch v. Hot đng ngân hàng không trc
tip to ra sn phm c th, nhng vi vic đáp ng nhu cu dch v v tin t, vn,
thanh toán , ngân hàng đã gián tip to ra sn phm dch v trong nn kinh t.
Trong xu hng phát trin, ngân hàng đc coi nh mt siêu th dch v, bách hoá
tài chính vi hàng trm, thm chí hàng nghìn dch v khác nhau tùy theo cách phân
loi và tùy theo trình đ phát trin ca ngân hàng.
2.1.2 c đim ca dch v và dch v ngân hàng:
2.1.2.1 c đim ca dch v:
[31]
Tính vô hình: Dch v không to ra sn phm hàng hóa hu hình nh công
nghip và nông nghip, nhng to ra dch v cn thit h tr cho nông nghip và
công nghip. Dch v không lu kho đc vì không tn ti di dng vt th
Quá trình sn xut và tiêu th xy ra đng thi.
Tính đa chng: mi sn phm đu khác vi sn phm đc to ra trc đó vì
dch v đc thc hin bi nhng nhân s và tiêu dùng bi nhng khách hàng có
đc đim, thái đ, cm nhn khác nhau nhng thi đim khác nhau.
Dch v có giá tr và giá tr s dng, b tác đng bi quy lut cung cu.
2.1.2.2 c đim ca dch v ngân hàng:
Trong bng danh mc phân loi dch v theo khu vc ca WTO thì dch v tài
chính đc xp vào phân ngành th 7 trong 12 phân ngành dch v
[28]
. Dch v tài
chính có tt c dch v bo him và liên quan đn bo him, dch v ngân hàng và
dch v tài chính khác. Do đó, dch v ngân hàng cng mang đc đim ca dch v
nói chung nh:
Tính vô hình: Mc dù dch v mang tính vô hình, nhng dch v ngân hàng li
có th đc h tr bi mt s thit b hu hình nh máy POS chp nhn thanh toán
th… gi là du hiu vt cht ca dch v.
9
Tính không tách ri: xy ra cùng lúc vi s giao tip gia nhà cung cp và
ngi tiêu dùng.
Tính không đng nht: do vic thc hin dch v din ra nhng ni khác
nhau, vào các thi đim khác nhau, vi nhng con ngi khác nhau.
Tính không th lu tr: chính vì mang tính vô hình, quá trình sn xut và tiêu
th xy ra đng thi nên dch v ngân hàng cng không th lu tr.
Và cng mang c đc đim riêng nh:
Tính u th nhm thc hin dch v trn vn và đy đ. u th bao gm:
mng li chi nhánh, công ngh ngân hàng lõi hin đi, tích hp đc nhiu sn
phm dch v phong phú, quan h đi lý trên th gii.
Dch v ngân hàng thc hin chc nng trung gian thanh toán ca ngân hàng
thng mi đ phc v cho nhu cu v tài chính ca khách hàng.
2.2 Lý thuyt v s tha mãn công vic:
2.2.1 Khái nim v s tha mãn công vic:
Hoppock (1935, trích dn bi Scott và đng s, 1960)
[2]
cho rng vic đo
lng s tha mãn công vic bng 2 cách: (a) đo lng s tha mãn công vic nói
chung và (b) đo lng s tha mãn công vic các khía cnh khác nhau liên quan
đn công vic. S tha mãn công vic nói chung không đn thun là tng cng s
tha mãn ca nhiu khía cnh khác nhau, mà có th đc xem nh mt bin riêng.
Schemerhon (1993), Kreitner và Kinicki (2007)
[11]
đnh ngha s tha mãn
công vic nh là phn ng v mt tình cm và cm xúc đi vi các khía cnh khác
nhau ca công vic nh: v trí công vic, s giám sát ca cp trên, mi quan h vi
đng nghip, ni dung công vic, s đãi ng, và các phn thng gm: thng tin,
điu kin vt cht ca môi trng làm vic, cng nh c cu ca t chc.
T đin Oxford Advance Learner: “s tha mãn đi vi công vic là mt cm
giác tt đp mà bn có đc khi bn làm công vic mà bn thích.”
Nh vy, có rt nhiu đnh ngha khác nhau v s tha mãn công vic và các
nguyên nhân có th dn đn s tha mãn công vic thì mi nhà nghiên cu đu có
cách nhìn, lý gii riêng qua công trình nghiên cu ca h.
10
2.2.2 Mt s lý thuyt đin hình:
2.2.2.1 Thuyt cp bc nhu cu, ERG, thuyt 2 nhân t và thuyt
thành tu:
a, Thuyt cp bc nhu cu Maslow (1943)
[5][27]
Maslow là nhà tâm lý hc ngi M, ni ting vi Tháp nhu cu và đc coi
là cha đ ca tâm lý hc nhân vn.
Hình 2.2: Thuyt cp bc nhu cu
[23]
(o/2011/11/thuyet-nhu-cau-cua-maslow.html)
Nhu cu ca con ngi đc chia làm 5 th bc nh mô hình và 2 cp: Cp
cao và cp thp. Cp thp bao gm nhu cu sinh lý và an toàn đc tha mãn ch
yu t bên ngoài. Nhu cu cp cao bao gm: xã hi, t trng và t khng đnh tha
mãn ch yu t ni ti con ngi. Vic tha mãn các nhu cu cp thp d hn nhu
cu cp cao vì nhu cu cp thp là có gii hn và có th đc tha mãn t bên
ngoài. Nhà qun lý cn bit nhân viên ca mình đang cp bc nhu cu nào đ t
đó đng viên h bng cách đáp ng nhu cu cá nhân đó ca h.
b, Thuyt ERG ca Alderfer (1969):
[18]
[2]
Hình 2.3: Thuyt ERG ca Alderfer (1969)
[2]
Alderfer đã đa ra 3 kiu nhu cu: Nhu cu tn ti, Nhu cu quan h và Nhu
cu phát trin. Thuyt này cho rng cùng mt lúc con ngi theo đui vic tha
11
mãn tt c các nhu cu ch không ch mt nhu cu nh hc thuyt ca Maslow, và
mt khi nhu cu nào đó b cn tr thì con ngi có xu hng dn mi n lc ca
mình sang tha mãn nhu cu khác.
c, Thuyt 2 nhân t ca Herzberg (1959):
[5] [27]
Herzberg là nhà tâm lý hc ngi M, phng vn 203 nhân viên k toán và k
s ti M. Vic la chn hai đi tng trên đc lý gii bi tm quan trng ca
ngh này M. Phát hin ca Herzberg to ra s ngc nhiên ln vì ông cho rng
đi nghch vi bt mãn không phi là tha mãn mà là không bt mãn và đi nghch
vi tha mãn không phi là bt mãn mà là không tha mãn.
Nhân t đng viên (Motivator) – nhân t bên trong: là tác nhân ca s tho
mãn, s hài lòng trong công vic nh: t kt qu, S tha nhn ca t chc, lãnh
đo và đng nghip, Trách nhim, S thng tin, S tng trng nh mong mun.
Nhân t duy trì (Hygiene Factors)- nhân t bên ngoài: là tác nhân ca s bt
mãn trong công vic ti t chc, có th do: Ch đ, chính sách t chc; S giám sát
không thích hp; điu kin làm vic không đáp ng mong đi; Lng bng-thù lao
không công bng; Quan h vi đng nghip, vi cp trên…
Nhân t đng viên nu đc gii quyt tt s to ra s tha mãn, nu không
đc gii quyt tt thì to ra tình trng không tha mãn ch cha chc gây bt mãn.
Trong khi vi các nhân t duy trì, gii quyt không tt s to ra s bt mãn, gii
quyt tt s to ra tình trng không bt mãn ch cha chc tho mãn.
d, Thuyt thành tu ca McClelland (1988):
[24]
McClelland tp trung vào 3 loi nhu cu ca con ngi nh sau:
Nhu cu v thành tu là s c gng đt đc thành tu đi vi b chun mc
nào đó. Nhu cu này đc th hin trong nghiên cu di dng đc đim công vic.
Nhu cu v liên minh: là mong mun có đc các mi quan h thân thit, gn
gi vi ngi khác, th hin mi quan h cp trên vi đng nghip.
Nhu cu v quyn lc: là nhu cu khin ngi khác c x theo cách h mong
mun, th hin c hi đc thng tin.
12
Nh vy: Qua 4 lý thuyt nêu trên, có th tóm tt ni dung thông qua bng so
sánh bên di (Ngun: /> [17]
Hình 2.4: So sánh ni dung các lý thuyt
2.2.2.2 Thuyt công bng ca Adams (1963):
[2] [33]
Adams cho rng nhân viên có xu hng đánh giá s công bng theo cách so
sánh công sc h b ra vi nhng th h nhn đc cng nh so sánh t l đó ca
h vi đng nghip trong công ty. Nu kt qu ngang bng thì h s tip tc n lc
và hiu sut làm vic ca mình. Nu thù lao vt quá mong đi, h có xu hng gia
tng công sc trong công vic, ngc li, nu thù lao thp hn so vi đóng góp, h
có xu hng gim bt n lc hoc tìm gii pháp nh vng mt trong gi vic hay
thôi vic (Pattanayak 2005).
2.2.2.3 Thuyt k vng ca Vroom (1964):
[2] [27]
Lý thuyt k vng đc đ xut bi Vroom nm 1964, sau đó đc sa đi, b
sung bi mt s hc gi bao gm c Porter và Lawler (1968). Vroom không tp
trung nhiu vào nhu cu, mà tp trung vào kt qu, tách bit gia n lc (phát sinh
t đng lc), hành đng và hiu qu. Ông cho rng hành vi và đng c làm vic ca
con ngi không nht thit đc quyt đnh bi hin thc mà đc quyt đnh bi
nhn thc ca con ngi v k vng ca h trong tng lai. Lý thuyt này xoay
quanh 3 khái nim c bn hay 3 mi liên h:
Expectancy (k vng): Là nim tin rng n lc (effort) s dn đn kt qu tt
thông qua các nhân t nh: S sn có ca các ngun lc phù hp (thi gian, con
13
ngi,…), K nng đ thc hin, S h tr cn thit đ thc hin nhim v (thông
tin, s giám sát, đnh hng,…).
Instrumentality (tính cht công c): Là nim tin rng kt qu tt s dn đn
phn thng xng đáng, b nh hng bi các nhân t: liên kt gia hiu qu làm
vic và phn thng đc nhn, tính minh bch trong vic quyt đnh thng/pht.
Valence (hoá tr): Phn ánh mc đ quan trng ca phn thng đi vi
ngi thc hin công vic. Các nhân t nh hng nh: N lc khuyn khích làm
vic, Hiu qu công vic đt đc tng xng vi phn thng nhn đc, S quan
tâm đn nhng kt qu/phn thng mà cá nhân nhn đc.
Vroom cho rng ngi lao đng ch đc đng viên khi nhn thc ca h v
nhng đim trên là tích cc. Lý thuyt đc xây dng da trên nhn thc ca ngi
lao đng, nên có kh nng xy ra trng hp cùng làm mt công ty vi cùng v trí
nh nhau nhng có đng lc làm vic không ging nhau, do nhn thc v các khái
nim trên khác nhau. ng dng lý thuyt vào thc tin có th thy mun ngi lao
đng có đng lc hng ti mc tiêu nào đó thì ngi qun lý phi to nhn thc
cho ngi lao đng rng n lc ca h s mang li nhng phn thng tng xng
vi mong mun ca h. (theo TS.Nguyn ảu ảiu – trích t trang web
/>[27]
2.2.3 Mt s nghiên cu cùng lnh vc trc đây:
Các nhà nghiên cu Smith, Kendal & Hulin (1969) đa ra bng Ch s mô t
công vic (JDI)
[11]
đc đánh giá cao v thc tin ln lý thuyt vi trên 50% các bài
nghiên cu xut bn ra gm 72 mc đo lng mc đ hài lòng ca nhân viên trong
công vic 5 khía cnh (Bn cht công vic, tin lng, c hi đào to và thng
tin, đng nghip, cp trên).
Weiss, Dawis, England & Lofquist (1967)
[11]
thuc đi hc Minnesota dùng
bng câu hi tha mãn Minnesota (MSQ) đo lng s tha mãn công vic qua kh
nng s dng nng lc bn thân, thành tu, tin b, thm quyn, chính sách công ty,
đãi ng, đng nghip, sáng to, s đc lp, giá tr đo đc, … MSQ ph bin vì c
th, d hiu, d s dng bao gm 2 dng bng: bng đo dài gm 100 mc (phiên
14
bn 1977 và phiên bn 1967) vi mi khía cnh đc đo lng bi 5 bin và mt
bng ngn hn gm 20 mc (ng vi 20 yu t) đánh giá mc đ hài lòng chung v
mi khía cnh (Schmit & Allscheid, 1995). im yu ln nht ca MSQ là bng
câu hi quá dài. Nu dùng hình thc 20 câu hi ngn hn thì đ sai lch ln và
không phn nh đc cm nhn ca nhân viên.
Spector (1997)
[11]
công b mô hình đo lng đ tha mãn công vic riêng cho
nhân viên trong lnh vc dch v (JSS) vi 9 nhân t: lng, c hi thng tin, điu
kin làm vic, s giám sát, đng nghip, yêu thích công vic, giao tip thông tin,
phn thng bt ng và phúc li.
Murray (1999)
[14]
thc hin nghiên cu s tha mãn ca nhân viên th vin ti
đi hc North Carolina, Chapel Hill theo thang đo JSS ca Spector (1997), có 146
nhân viên làm vic chính thc th vin, gm 59 th th, 84 nhân viên h tr đc
kho sát. Kt qu: nhân viên ti đây đu tha mãn vi công vic, nhng th th thì
tha mãn hn so vi nhân viên h tr. Lng và c hi thng tin là 2 nhân t ít
đc hài lòng nht do s c hu ca h thng nhân s nhà nc.
Luddy (2005)
[2]
s dng JDI đ tìm hiu s tha mãn công vic ca ngi lao
đng ti Vin Y T công cng (Western Cape, Nam Phi) 5 khía cnh: thu nhp,
thng tin, giám sát ca cp trên, đng nghip, bn cht công vic. Kt qu: ngi
lao đng hài lòng vi đng nghip, tip đn là bn cht công vic và s giám sát ca
cp trên. C hi thng tin và tin lng li khin h bt mãn. Ngoài ra, loi ngh
nghip, chng tc, gii tính, trình đ hc vn, thâm niên công tác, đ tui, thu nhp
và v trí công vic cng nh hng đáng k đn s tha mãn. Luddy đã chia ra 2
nhóm nhân t. Nhóm I: là các nhân t cá nhân (chng tc, gii tính, trình đ hc
vn, thâm niên, tui tác, tình trng hôn nhân). Nhóm II: là nhân t t chc (bn cht
công vic, s đãi ng/tin lng, s giám sát ca cp trên, c hi thng tin và v trí
công vic).
Trên nn tng ca JDI và c s lý thuyt hai nhân t, Boeve (2007)
[2]
b sung
thêm yu t “thi gian công tác ti t chc” khi nghiên cu s tha mãn công vic
ca ging viên khoa đào to tr lý bác s các trng y ca M.