MỨC ĐỘ TRUYỀN DẪN CỦA TỶ GIÁ VÀO CHỈ SỐ GIÁ TIÊU DÙNG VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2000 - 2011.PDF

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
฀฀

TRN QUC PHONG


MC  TRUYN DN CA T GIÁ VÀO
CH S GIÁ TIÊU DÙNG VIT NAM GIAI
ON 2000 - 2011


LUNăVNăTHCăSăKINHăT






TP. H CHÍ MINH, THÁNG 04 NMă2012



B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
฀฀

TRN QUC PHONG


MC  TRUYN DN CA T GIÁ VÀO CH S GIÁ
TIÊU DÙNG VITăNAMăGIAIăON 2000 ậ 2011

Chuyên ngành: Kinh t Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60.31.12

LUNăVNăTHCăSăKINHăT


Ngiăhng dn khoa hc: GS.TS. Trn NgcăTh



TP. H CHÍăεINH,ăNεăβ01β




LIăCAMăOAN


TôiăxinăcamăđoanărngăđơyălƠăcôngătrìnhănghiênăcu ca tôi, có s h tr t Thy
hng dn là GS. TS Trn NgcăTh.ăCácăni dung nghiên cu và kt qu trongăđ
tài này là trung thcă vƠăchaătngă đc ai công b trong bt c công trình nào.
Nhng s liu trong các bng biu phc v cho vic phân tích, nhnăxét,ăđánhăgiáă
đc chính tác gi thu thp t các ngun khác nhau có ghi trong phn tài liu tham
kho. Ngoài ra, trong lunăvnăcònăs dng mt s nhnăxét,ăđánhăgiáăcngănhăs

liu ca các tác gi khác,ăcăquanăt chcăkhác,ăvƠăđu có chú thích ngun gc sau
mi trích dnăđ d tra cu, kim chng.
Nu phát hin có bt k s gian ln nào tôi xin hoàn toàn chu trách nhimătrc
Hiăđng,ăcngănhăkt qu lunăvnăca mình.

TP.HCM, ngày tháng nm 2012
Tác gi



Trn Quc Phong









LI CMăN
Trc tiên, tôi xin chân thành cmănăThy Trn NgcăThăđưătnătìnhăhng dn
tôi trong sut quá trình thc hin lun vnătt nghip này,ăcngănhăgi liăcámănă
đn các Quý thy cô nhngăngiăđưătruynăđt kin thc cho tôi trong c khóa hc.
Nhơnăđơy,ătôiăcngăxinăgi li tri ân đn các anh ch đng nghip ti Phòng Lut &
KSNB - Công Ty CP Chng khoán Sài Gòn, nhng ngiă đưă tnă tìnhă giúpă đ,
khuynăkhíchăđng viên tôi trong sut quá trình làm lunăvnăcngănhătrongăc thi
gian hc cao hc va qua.
Nhng li cmănăsauăcùngătôi xin cmănăchaăm, cmănăanhăemăvƠăbnăbèăđưăht
lòng quan tâm và toăđiu kin tt nht đ tôiăhoƠnăthƠnhăđc lunăvnătt nghip

này.
Trn Quc Phong






MCăLC
TÓM TT 1

M U 2
CHNGă1 7
TNG QUAN LÝ THUYT V S TRUYN DN CA T GIÁ HI
OÁIăVĨăCÁCăYU T TÁCăNGăN MCă TRUYN DN 7

1.1 Mi quan h gia giá c hàng hóa nhp khu và t giá hiăđoái 7
1.1.1 Mô hình lut mt giá (LOP): 7
1.1.2 Các tranh lun v tính hiu lc ca LOP trong vic gii thích s bin
đng ca t giá và giá c hàng hóa nhp khu 8

1.1.3 Mc đ truyn dn ca t giá hi đoái (ERPT) vào giá c hàng hóa 9
1.1.4 C ch truyn dn ca t giá hi đoái vào ch s giá tiêu dùng (CPI) . 10
1.1.5 Các nghiên cu liên quan v truyn dn ca t giá 11
1.1.5.1 Các nghiên cu trên th gii 11
1.1.5.2 Các nghiên cu v mc đ truyn dn ca t giá  Vit Nam 17
1.2 Các yu t nhăhngăđnăđ ln ca mcăđ truyn dn (ERPT)18
1.2.1 Môi trng lm phát ca nn kinh t 18
1.2.2 Mc đ bin đng ca t giá hi đoái 20
1.2.3 Mc đ đô la hóa ca nn kinh t 21

1.2.4 Mc đ m ca ca nn kinh t 21
1.2.5  chênh sn lng (output gap) 22
1.2.6 Thành phn hàng hóa nhp khu 23
KT LUNăCHNGă1 25
CHNGă2 26
OăLNG MCă TRUYN DN CA T GIÁ HIăOÁIă(ERPT)ă
VÀO CH S GIÁ TIÊU DÙNG VIT NAM (CPI) ậ XÁCă NH XU
HNG BINăNG CA ERPT 26

2.1 Mcăđ truyn dn ca t giá hiăđoáiă(ERPT)ăvƠoăch s giá tiêu
dùng (CPI) ca VităNamătrongăgiaiăđon 2000 - 2011 26





2.1.1 Mô hình nghiên cu 26

2.1.2 D liu nghiên cu 28
2.1.3 Các bc thc hin trong quá trình chy mô hình 29
2.1.4 Kim đnh nghim đn v 30
2.1.5 Chn bc tr ti u cho các bin trong mô hình 31
2.1.6 Kim đnh đng liên kt theo phng pháp Johasen 33
2.1.7 o lng mc đ truyn dn ca t giá hi đoái vào ch s giá tiêu
dùng trong dài hn bng mô hình VECM 34

2.1.8 Mc đ truyn dn trong ngn hn: mô hình hiu chnh sai s ECM 37
2.2 Xuă hng bină đng ca mcăđ truyn dn t giá hiăđoáiă(ERPT)ă
vào ch s giáătiêuădùngă(CPI)ătrongăgiaiăđonăQ1ă2000ăđn Q2 2011 44
KT LUNăCHNGă2 48

CHNGă3 49
XÁCăNH MCă TÁCăNG CA CÁC YU T VăMỌăVĨOăMC
 TRUYN DN CA T GIÁ HIă OÁIă (ERPT)ă TI VIT NAM
TRONGăGIAIăON 2000 - 2011 49
3.1 Mô hình nghiên cu 49
3.2 D liuăvƠăcácăbc thc hin 50
3.3 Kimăđnh nghimăđnăv 51
3.4 Mcăđ nhăhng ca các yu t vămôăđi vi ERPT 53
KT LUNăCHNGă3 56
KT LUN CHUNG 57
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 58
PH LC 1 61
PH LC 2 64
PH LC 3 67
PH LC 4 71
PH LC 5 74
PH LC 6 77
PH LC 7 81




PH LC 8 82
PH LC 9 83
PH LC 10 84
PH LC 11 85
PH LC 12 86
PH LC 13 88
PH LC 14 89
PH LC 15 90

PH LC 16 91





















DANH MC T VIT TT
- ADB: Ngân hàng phát trin Châu Á
- ADF: Augmented Dickey-Fuller
- CNY: Nhân dân t ca Trung Quc
- CPI: ch s giá tiêu dùng
- CPIA: ch s giá tiêu dùng ca các qucăgiaăôngăÁ
- ECM: Error correction model
- ERPT: mcăđ truyn dn ca t giá (exchange rate pass through)

- Gos: tng cc thng kê Vit Nam
- GDP: thu nhp quc dân
- IFS: thng kê tài chính
- IMF: qu tin t quc t
- IP: snălng công nghip
- NEER: t giáădanhănghaăhiu lc
- PPI: ch s giá sn xut
- P-P: Phillips - Perron
- USD:ăđôălaăε
- VECM: Vector Error Correction Model
- VN: Vit Nam
- VND: VităNamăđng
- WTO: t chcăthngămi th gii














DANH MC BNG
- Bng 2.1 ktăquăkimăđnhănghimăđnăvăcácăbinătrongăphngătrìnhă5,ă6
- Bng 2.2 Bngăđ tr tiăuă(t giá VND/CNY, CPITQ)

- Bng 2.3 Bngăđ tr tiăuă(t giá VND/CNY, PPITQ)
- Bng 2.4 Bngăđ tr tiăuă(NEER,ăCPIA)
- Bng 2.5 Kt qu kimăđng liên ktătheoăphng pháp Johasen
- Bng 2.6 Mcăđ truyn dn ca t giá vào ch s giá tiêu dùng CPI trong dài
hn theo mô hình VECM
- Bng 2.7 Kt qu mô hình hiu chnh sai s ECM rút gn
- Bng 2.8 Kt qu mô hình hiu chnh sai s ECεăđyăđ
- Bng 3.1 Kt qu kimăđnh nghimăđnăv các binătrongăphngătrìnhă11
- Bng 3.2 Kt qu các yu t nhăhngăđn mcăđ truyn dn
DANH MC HÌNH V
- Hìnhă β.1:ă Xuă hng bină đng mcă đ truyn dn (ERPT) ca t giá song
phngăVND/CNYăvƠoăch s giá tiêu dùng VităNamă(CPI)ătrongăgiaiăđon Q4
β001ăđnăQβăβ011(ătngăng viă0βătrng hpăPPIăvƠăCPIălƠăđi din cho chi
phí sn xut ca Trung Quc)

- Hìnhăβ.β:ăXuăhng bin đng mcăđ truyn dn ca t giáădanhănghaăhiu lc
(NEER)ăvƠoăCPIVNătrongăgiaiăđonăQ4ăβ001ăđn Q2 2011.


1



TịMăTT
Mcăđ truyn dn ca t giá hiăđoáiă(ERPT)ăvƠoăcácăch s giá là ch đ đc
tho lun mt cách sâu rng trên th gii trong mt thi gian dài. Tuy nhiên,  Vit
Nam các nghiên cu v ch đ này còn rt khiêm tn. Trong bài nghiên cu này, tác
gi đoălng mcăđ truyn dn ca t giá (ERPT) vào ch s giá tiêu dùng (CPI)
trongăgiaiăđon 2000 – β011.ăVìătrongăgiaiăđon nghiên cu, hàng hóa nhp khu t
Trung Quc chim t trng lnătrongăcă cu hàng hàng hóa nhp khu ca Vit

Nam nên tác gi đưăđoălng mcăđ truyn dn ca t giáăsongăphngăVND/CNYă
vào ch s giáătiêuădùngă(CPI),ăsongăsongăđóătácăgi cngătínhămcăđ truyn dn
ca t giáădanhănghaăhiu lc (NEER) vào ch s giá tiêu dùng (CPI) trong giai
đon nghiên cu. Nghiên cuăcngăxácăđnh xu hngătngădn ca mcăđ truyn
dn ca t giáă(ERPT)ătrongăgiaiăđon t 2000 - 2011. Cui cùng, bài nghiên cu
này đưălngăhóaăđc mcăđ nhăhng ca yu t lm phát, mcăđ binăđng
ca t giá,ăđ chênh snălng, mcăđ đôălaăhóa vƠăđ m ca nn kinh t đnăđ
ln ca mcăđ truyn dn ca t giá hiăđoáiăvƠoăch s giá tiêu dùng trong giai
đon nghiên cu.







2




MăU
1. Lý do chnăđ tài
Trong nhngănmăgnăđơy,ăVNălênătc b pháăgiáăvƠăđiăkèmăvi nó là t l lm
phát ca Vit Nam luôn  mc cao. C th lm phát tính bng ch s giá tiêu dùng
(CPI)ănmăβ008ăca VităNamălênăđnăβ4%,ăđơyălƠăt l lm phát cao nht k t
nmăβ000ăvƠăcngălƠăt l cao nht so vi các nn kinh t trong khu vcăôngăNamă
Á. Liu mcăđ phá giá caăVNăvƠălm phát cao  Vit Nam trong nhngănmă
qua có liên h vi nhau? Hay nói cách khác, lm phát cao có b nhăhng bi vic
pháăVNăkhông?ăVƠănu có thì mcăđ nhăhng caăpháăgiáăVNălênălm phát

hay ch s giá tiêu dùng VităNamă(CPI)ălƠăbaoănhiêu?ă tr li cho các câu hi
này, tác gi đưăthc hin nghiên cu: Mcăđ truyn dn ca t giá giá (ERPT)
vào ch s giá tiêu dùng (CPI) VităNamătrongăgiaiăđon 2000 ậ 2011 đ làm
lunăvnăbo v khóa hc thcăsăca mình.
2. Tính cp thit caăđ tài
Nghiên cu v mcăđ truyn dn ca t giá hiăđoáiă(ERPT)ăvƠoăcácăch s giá tiêu
dùng (CPI), ch s giá sn xut (PPI) và ch s giá nhp khu (IMP) luôn là mt ch
đ đángăquanătơmăca các nhà kinh t th gii. Vì vyăđưăcóărt nhiu nghiên cu v
vnăđ nƠyăđc thc hin bi các nhà kinh t th gii  nhiu quc gia vi nhiu
khu vcăđc nghiên cu trong nhiuăgiaiăđon thi gian khác nhau. Các nghiên
cu v mcăđ truyn dn ca t giá (ERPT) trên th giiăđc thc hin ch yu
theoăhaiăphngăpháp:ăphngăphápăhi qui tuynătínhăvƠăphngăphápăphơnătíchă
VAR.
Ti Vit Nam, các nghiên cu v ch đ này còn rt ít, s lng rt khiêm tn (02
nghiên cu) và c 02 nghiên cuănƠyăđu s dngăphngăphápăphơnătíchăVARăđ
3



đoălng mcăđ truyn dn ca t giáă(ERPT).ăTrongăđiu kin nn kinh t Vit
Nam hi nhp ngày càng sâu rng và chu nhăhng càng ln t cácătácăđng bên
ngoƠiăquaăđóălƠmăt giáăthng xuyên bină đng có th là nguyên nhân gây nh
hng không nh đn ch s giá tiêu dùng (CPI) Vit Nam. Vì vy, mt nghiên cu
v mcăđ truyn dn ca t giá vào ch s giáătiêuădùngătheoăphngăphápăhi qui
tuyn tính là cn thit  thiăđim hin ti.
3. Mc tiêu nghiên cu
Th nht,ăvìătrongăgiaiăđon 2000 – 2011, hàng hóa nhp khu t Trung Quc luôn
chim t l cao nhtătrongă căcu hàng hóa nhp khu ca Vit Nam vì vyă đoă
lng mcăđ truyn dn ca t giá hiăđoáiăsongăphngăVND/CNYăvƠoăch s giá
tiêu dùng CPI ca VităNamătrongăgiaiăđon 2000 - 2011 là cn thit. Bên cnhăđó,ă

tác gi cngăđoălng mcăđ truyn dn ca t giáădanhănghaăhiu lc (NEER)
vào ch s giá tiêu dùng (CPI) ca VităNamătrongăgiaiăđon 2000 - 2011.
Th hai,ăxácăđnhăxuăhng binăđng ca mc đ truyn dn ca t giá (ERPT)
vào ch s giá tiêu dùng (CPI) ca VităNamătrongăgiaiăđon 2000 – 2011.
Th ba,ăxácăđnhăvƠăđoălng mcăđ nhăhng ca các yu t vămôănhăhng
đn mcăđ truyn dn ca t giá hiăđoáiă(ERPT)ăvƠoăch s giá tiêu dùng (CPI)
ca Vit Nam.
4. iătng nghiên cu
 đtăđc mc tiêu nghiên cuănêuătrên,ăđiătng nghiên cu ca lunăvnăbaoă
gm:
- Ch s giá tiêu dùng (CPI) ca Vit Nam
- T giáăsongăphngăVND/CNYăvƠăt giáădanhănghaăhiu lc (NEER) ca
Vit Nam
- Ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s giá sn xut (PPI) ca Trung Quc
4



- Ch s giá tiêu dùng (CPI) ca các qucăgiaăôngăÁăđi din cho chi phí sn
xut ca quc gia có t l quan h thngămi ln vi Vit Nam
- Snălng công nghip (IP) ca Vit Nam
- S truyn dn ca t giá hiăđoáiăsongăphngăvƠăđaăphngăvƠoăch s giá
tiêu dùng Vit Nam.
- Các yu t nhăhngăđn mcăđ truyn dn ca t giá hiăđoáiăvƠoăch s
giá tiêu dùng ca Vit Nam.
5. Phm vi nghiên cu
- Các s liu v ch s giá tiêu dùng (CPI) ca Vit Nam, ch s giá tiêu dùng
(CPI) Trung Quc, ch s giá sn xut (PPI) Trung Quc, ch s giá tiêu dùng
(CPI) các qucăgiaăôngăÁ,ăsnălng công nghip ca Vit Nam trong giai
đon t Q1ăβ000ăđn Q2 2011.

- T giá hiăđoáiăsongăphngăVND/CNYăvƠăt giá hiăđoáiădanhănghaăhiu
lc (NEER) ca VND vi mt s điătácăthngămi chính ca Vit Nam
trongăgiaiăđon t Q1ăβ000ăđn Q2 2011. R tin t đ tính NEER gm 9
đng tin caăcácăđiătácăthngămi ch yu ca VităNam,ăđóălƠăđng SGD
(Singapore), THB (Thái Lan), KRW (Hàn Quc), JPY (Nht), CNY (Trung
Quc), HKD (Hong Kong), EURO caăc, USD (M) và AUD (Úc).
6. Phngăphápănghiênăcu
- Phngăphápăsoăsánhăđi chng: Da trên s liu thc t thu thpăđc tác
gi so sánh vi mc tiêu
- Phngăphápămôăhìnhăhoá:ăPhngăpháp nƠyăđc s dngăđ làm rõ nhng
phơnătíchăđnh tính bng các hình v c th đ vnăđ tr nên d hiuăhn;
- Phngăphápăphơnătíchăkinhăt lng:
+ Tác gi s dngămôăhìnhăVECεăđ đoălng mcăđ truyn dn ca
t giá hiăđoáiă(ERPT)ăvƠoăch s giá tiêu (CPI) Vit Nam dùng trong
dài hn t 2000 - 2011.
+ Tác gi s dngămôăhìnhăECεăđ đoălng mcăđ truyn dn ca t
5



giá hiă đoáiă (ERPT)ă lênă ch s giá tiêu dùng (CPI) ca Vit Nam
trong ngn hn t 2000 – 2011.
+ Tác gi s dngăphngăphápăKalmanăfilterăđ xem xétăxuăhng bin
đng ca mcăđ truyn dnătrongăgiaiăđon t 2000 – 2011
+ S dngăphngăphápăhi quy tuynătínhăđ xácăđnh các yu t nh
hngăđnăđ ln ca mcăđ truyn dn.
7. D liu nghiên cu
Trong lunăvnătácăgi đưăs dng s liu thng kê t các ngun d liu: Tng cc
thng kê Vit Nam (GSO), Tng cc hi quan Vit Nam, Tng cc thng kê Trung
Quc, Qu Tin t quc (IMF), Ngân hàng phát trin Châu Á (ADB) trong khong

thi gian t nmăβ001ăđn 2011.
8. B cc ca lunăvn
Ngoài li m đu, gii thiu, kt lun và tài liu tham kho, b cc ca lunăvnă
gm các phn sau:
- Chngă1:ătng quan lý thuyt v gii thích s truyn dnătheoăquanăđim
lut mtăgiáă(δOP)ăcngănhăcácătranhălun liên quan v s tn ti ca lý
thuyt này trong vic gii thích s truyn dn và phân tích các yu t vămôă
nhăhngăđn mcăđ truynăđn ca t giá (ERPT).
- Chngăβ:ăoălng mcăđ truyn dn ca t giáă điă đoáiă songăphngă
VND/CNY, t giáădanhănghaăhiu lc (NEER) trong dài hn và trong ngn
hn vào ch s giá tiêu dùng dùng (CPI) VităNamătrongăgiaiăđon t 2000 –
2011. Bên cnhăđó,ătácăgi cngăxácăđnhăxuăhng binăđng ca mcăđ
truyn dn ca t giá hiăđoáiă(ERPT)ătrongăgiaiăđon nghiên cu.
- Chngăγ:ăoălng mcăđ nhăhng ca các yu t vămôăđn mcăđ
truyn dn ca t giá hiăđoáiă(ERPT)ătrongăgiaiăđon 2000 – 2011 ti Vit
Nam.
6




9. Nhngăđóngăgópăca lunăvn
- Th nht, lunăvnăđưăcungăcp thêm mtăphngăphápăđ đoălng mcăđ
truyn dn ca t giá hiăđoáiă(ERPT)ă vƠoăch s giá tiêu dùng (CPI) ca
VităNam:ăphngăphápăhi qui tuyn tính bngămôăhìnhăVECεăđ đoălng
mcăđ truyn dn ca t giá hiăđoáiă(ERPT)ătrongădƠiăhn và hi quy tuyn
tính tính bngămôăhìnhăECεăđ đoălng mcăđ truyn dn ca t giá hi
đoáiă(ERPT)ătrongăngn hn.
- Th hai, lunăvnăđưăxácăđnhăđcăxuăhng binăđng ca mcăđ truyn
dn ca t giá hiăđoáiă(ERPT)ătrongăgiaiăđon nghiên cu ti Vit Nam.

- Th ba, lnăvnăcngăđưălngăhóaăđc mcăđ tácăđng ca các yu t vă
mô vào mcăđ truyn dn ca t giá hiăđoái (ERPT).







7



CHNGă1
TNGăQUANăLụăTHUYTăVăSăTRUYNăDNăCAăTăGIÁăHIăOÁIă
VĨăCÁCăYUăTăTÁCăNGăNăMCăăTRUYNăDN
1.1 MiăquanăhăgiaăgiáăcăhƠngăhóaănhpăkhuăvƠătăgiáăhiăđoái
1.1.1 Mô hình lut mt giá (LOP):
Theo Lut mt giá (LOP), các hàng hóa gingănhauăđc bán cùng mt mc giá 
các quc gia khác nhau khi tính chung mtăđng tin. Gi p là giá hàng hóa theo
đng tin ca qucăgiaăH,ăp*ăđi dinăchoăgiáăhƠngăhóaătheoăđng tin ca quc gia
F và E là t giá hiăđoáiăcaăđng tin ca quc H so viăđng tin ca quc gia F.
Nu lut mtăgiáălƠăđúngăvi hàng hóa i thì giá ca hàng hóa i là:
p
i
= E


(1)
NuăδOPăđúngăvi tt c các loi hàng hóa  tt c các quc gia thì lý thuyt hiu

ng ngang giá scămuaătrongăđiu kin tuytăđi tn tiăvƠăđc th hinănhăsau:
P = EP* (1’)
Vi P và P* là mc giá  hai quc gia H và F
Theo Goldberg (1997),ătaăcóăphngătrìnhăhi qui sau:
p
t
=  +ăX
t
+ăE
t
+ µZ
t
+ă
t
(2)
Trongăđó,ătt c các binăđuădi dng logarit, p là giá ca mt hàng hóa nhp
khu c th, X là bin kimăsoátăđi din cho phí sn xut hoc giá c hàng hóa, E
là t giá hiăđoái,ăZăđi din cho mt bin kim soát khác nhăhngăđn giá nhp
khuătrongămôăhình,ăălƠăsaiăs ca mô hình. Goldberg (1997) nghiên cu v s bin
đng ca giá c hàng hóa và t giá phi phù hp vi s thayăđi ca X, E và Z.
8



Goldberg (1997) cho rng, nu lut mtăgiáă(δOP)ăđc th hinănhăphngătrìnhă
(1)ălƠăđúngătc giá c nhng hàng hóa ging nhau s cóăgiáăbánănhănhauăkhiăquiăv
mtăđng tin chung thì LOP s đaăraănhng d đoánăchoăgiáăc hàng hóa và t giá
trongăphngătrìnhă(β)ănhăsau:ăNuăgiáăhƠngăhóaăđcăđoălng trong nhngăđnă
v tin t khác nhau thì lut mt giá LOP ch ra rng  =ă0,ăă=ă1,ăă=ă1.ăNu giá c
đcăđoălng cùng mtăđnăv tin t thì theo LOP ta có  =ă0,ăă=ă1,ăă=ă0.ăiu

này ng ý rng, theo lut mt giá, giá c ca hàng hóa nhp khu ch ph thuc vào
t giá và giá c sn xut hàng hóa tínhătheoăđng tin ca quc gia xut khu. Khi t
giáăthayăđiătngălênă(hoc gim xung) thì giá c hƠngăhóaătínhătheoăđng tin ca
quc gia nhp khu s tngălênăhoc gim xung mt khongătngăng và gnănhă
ngay tc khc.
1.1.2 Các tranh lun v tính hiu lc ca LOP trong vic gii thích s bin
đng ca t giá và giá c hàng hóa nhp khu
Có rt nhiu nhà nghiên cuăkhôngăđng ý vi lut mt giá (LOP) trong vic gii
thích mi quan h gia t giá hiăđoáiăvƠăgiáăc hàng hóa nhp khu. H cho rng
giá c ca hàng hóa nhp khu có th s khôngăthayăđi mt khongătngăng vi
s thayăđi ca t giá hiăđoái.ăCácănhƠăkinhăt th giiăđưăđaăraărt nhiuălýădoăđ
gii thích cho lp lunănƠy,ătrongăđóăcóă mt vài lý do tiêu biuăđưăđc Ihrig và
cng s (2006) tng hp liănhăsau:ă
- Các nhà xut khu s đnh giá hàng hóa khác nhau trong các phân khúc th
trng khác nhau: trong mt th trng cnh tranh không hoàn ho, các công
tyăđaăraăcácămcăgiáăkhácănhauăđi vi cùng mt hàng hóa  các phân khúc
th trngăkhácănhauăđ cnh tranh viăcácăđi th cnh tranh  các quc gia
nhp khu. Viăcáchăđnh giá này, khi xy ra các cú sc v t giá, các công
ty s d dƠngăđiu chnh li nhun mà không cn phiăthayăđi giá c hàng
hóa.ăDoăđó,ăkhiăt giáăthayăđi thì giá hàng hóa nhp khuăchaăchc s thay
9



đi hoc s thayăđiăítăhnămt khongătngăng vi mcăđ thayăđi ca t
giá.
- Các công ty xut khuăđnhăgiáăhƠngăhóaătheoăđng tin ca quc gia nhp
khu: khi các công ty xut khu vào quc gia có ch đ t giá hiăđoáiăítăbin
đng, chính sách tin t năđnh, các công ty này s thit lp giá hàng hóa
caănóătheoăđng tin ca quc gia nhp khu. Vì vy khi xy ra mt cú sc

v t giá, các công ty xut khu s cho rng s thayăđi t giá này ch là tm
thi và s khôngăđiu chnh giá hàng hóa theo s thayăđi ca t giá.
- Chi phí phân phi và giao dchăcngănhăhngăđn s thayăđi ca giá hàng
hóa nhp khu. Trong mt nn kinh t toàn cu hóa, chi phí phân phi và chi
phí giao dch thp. Vì vy, khi t giáăthayăđi, các công ty xut khu d dàng
điu chnh li nhun mà không cnătngăgiáăhƠngăhóa.
- Hàng hóa nhp khuăđc chia thành nhiuăcôngăđon sn xut  các quc
gia khác nhau,ăkhiăđóăchiăphíăca sn phm cuiăcùngăđcăquyăđi t nhiu
đng tin khác nhau. Vì vy giá c caăhƠngăhóaătínhătheoăđng tin ca quc
gia nhp khu s ít binăđng min là tt c cácăđng tin ca các quc gia
sn xută khôngăđng thi b đnh giá cao so viă đng tin quc gia nhp
khu.
- Các bin pháp bo h t giá, gi cho t giá ít binăđng s làm cho giá hàng
hóa nhp khu ít bin đng. Tt nhiên, các bin pháp bo h này ch là tm
thi, nu trong dài hn binăđng t giáălƠăthng xuyên thì chc chn s có
mt s điu chnh lnăsauăđó.ăNhiu nghiên cu thng nht rng, các bin
pháp bo h gi cho t giá không binăđng có th làm cho giá hàng hóa
nhp khu không binăđng ít nht là mtănm.
1.1.3 Mcăđ truyn dn ca t giá hiăđoáiă(ERPT)ăvƠoăgiáăc hàng hóa
Vì có nhng hoài nghi v tính hp lý ca lut mt giá (LOP) trong vic gii thích
mi quan h gia giá c hàng hóa nhp khu và t giá hiăđoáiăvìănhng lý do nêu
10



trên nên theo Goldberg (1997), vào nhngănmă70ăca th k 20, nhng công ty
xut khuăthngăđt ra câu hi: liu giá xut khu có tht s khôngăđi mc dù
đng tin b phá giá? Hay t quanăđim ca nhng nhà nhp khu nhp khu: liu
nhăhng ca vicăpháăgiáăcóăđc truyn dn (pass through) mt cách hoàn toàn
vào giá nhp khu tínhătheoăđng tin ca quc gia nhp khu không? T đơy,ăđưă

hình thành nên đnh nghaătruyn dn t giá hiăđoái (ERPT)ănhăsau:ătruyn dn
ca t giá hi đoái (ERPT) là phn trm thay đi giá c hàng hóa nhp khu tính
theo đng tin ca quc gia nhp khu t vic thay đi mt phn trm ca t giá
hi đoái gia đng tin ca quc gia nhp khu và đng tin ca quc gia xut
khu.
Theo Goldberg (1997), nghiên cu v s truyn dn t giá (ERPT) vào giá hàng hóa
là tp trung vào vic xem xét s thayăđi ca giá c hƠngăhóaăđi vi s thayăđi
ca t giá trong các giao dch gia quc gia xut khu và nhp khu.ăTheoăphngă
trình (2), p là giá tính theoăđng tin quc gia nhp khu, X là mtăđiălng đi
din cho chi phí sn xutăhƠngăhóaătínhătheoăđng tin ca quc gia xut khu,ăZăđi
din cho nhu cu ca quc gia nhp khuăănh:ămc giá cnh tranh hoc thu nhp, E
là t giá hiăđoáiăgiaăđng tin ca quc gia nhp khuăđi viăđng tin ca quc
gia xut khu. H s ălƠ mcăđ truyn dnă(hayăđ ln ca ERPT). Nu s truyn
dn ca t giá hiăđoáiă(ERPT)ăvƠoăgiáăhƠngăhóaănhp khuălƠăhoƠnătoƠnăthìăă=ă1ă
tcă1%ăthayăđi ca t giá hiăđoáiăEăthìăgiáănhp khuăpăcngăs thayăđi 1%;
ngc li nuăă<ă1 thì s truyn dn ca t giá (ERPT) vào giá hàng hóa nhp khu
là không hoàn toàn tc khi t giá hiăđoáiăEăthayăđiă1%ănhngăkhôngălƠmăchoăgiáă
nhp khuăthayăđi mt khongătngăng 1%.
1.1.4 Căch truyn dn ca t giá hiăđoáiăvƠoăch s giá tiêu dùng (CPI)
Theo Bailliu và Bouakez (2004), căch truyn dn ca t giá hiăđoáiăvƠoăch s
giá tiêu dùng (CPI) gmă0βăbc:
11



- Th nht, s thayăđi ca t giá s đc truyn dn vào ch s giá nhp khu,
mcăđ và tcăđ ca truyn dn vào ch s giá nhp khu ph thuc vào mt
vài yu t: k vng v thiăđim phá giá, chi phí ca vicăđiu chnh giá và
nhu cu hàng nhp khu…
- Th hai, s thayăđi ca ch s giá nhp khu s nhăhng đn ch s giá

tiêu dùng (CPI). Mcăđ ch s giá tiêu dùng b nhăhng ph thuc vào t
l ca các hàng hóa nhp khu này trong r hàng hàng hóa tính ch s giá
tiêu dùng CPI, ngoài ra, mcă đ truyn dn vào ch s giá tiêu dùng ph
thuc vào các yu t: s pháăgiáăđng ni t s làm cho giá hàng hóa nhp
khu cao, t đóălƠmăgiaătngănhuăcu hàng hóa niăđa.ăiu này s to sc
épătngăgiáăhƠngăhóaăniăđaăvƠătngălng,ănu giá c hƠngăhóaă vƠălngăă
tngăs tip tc to sc ép lên ch s giáătiêuădùngătrongănc. Theo Bch Th
PhngăTho (2011), s nhăhng ca ch s giá nhp khu vào ch s giá
tiêu dùng theo 01 trong 02 cách sau:
 Nu hàng hóa nhp khuă đc dùng cho mcă đíchă tiêuă dùngă cui
cùng, ch s giá nhp khu s nhăhngăđn ch s giá tiêu dùng.
 Nu hàng hóa nhp khu là nguyên nhiên ph liuăđc dùng cho quá
trình sn xut thì ch s giá nhp khu s nhăhngăđn ch s giá sn
xutăvƠăthôngăquaăđóănhăhngăđn ch s giá tiêu dùng.
1.1.5 Các nghiên cu liên quan v truyn dn ca t giá
1.1.5.1 Các nghiên cu trên th gii
Trên th giiăđưăcóărt nhiu nghiên cu v s truyn dn t giá hiăđoáiăvƠoăch s
giá, nhiu nhà nghiên cuăđưăng dng nhiu mô hình kinh t lngăkhácănhauăđ
xem xét mcă đ truyn dn và các yu t liên quan nhă hngă đn truyn dn.
Trong bài nghiên cu này, tác gi tómălc các nghiên cu liên quan v ch đ
truyn dn t giá hiăđoáiăvƠoăcácăch s giá ca các tác gi điătrcătheoăphngă
pháp thc hin ca các nghiên cu:
12



Phngăphápăhi qui tuyn tính:
Ghosh và Rajan (2007a): Tác gi đưăphátătrin mô hình lut mt giá bng cách
thêm vào các bin kimăsoátănhăch s giá sn xut ca quc gia xut khu, bin
đi din cho nhu cu hàng hóa nhp khu  nă (IP)ăđ đoălng mcăđ truyn

dn ca ca t giáăsongăphngă(rubeeăvƠăUSD)ăvƠăt giáădanhănghaăhiu lc vào
ch s giá tiêu dùng (CPI) ca nă trongăgiaiăđonă1980ăđn 2005. Bngăphngă
pháp hi qui theo mô hình VECM và ECM, tác gi đưăđoălng mc đ truyn dn
ca t giá (ERPT) vào ch s giá tiêu dùng (CPI)  nă, kt qu nghiên cu ch
ra rng mcăđ truyn dn ca t giáăsongăphngăgiaăđng Rubee vi USD vào
CPI vào khong 0,4% trong dài hn và 0,1% trong ngn hn; mcăđ truyn dn ca
t giáădanhănghaăhiu lc  nă (Neer)ăvƠoăCPIăthìăkhôngăcóăýănghaăthng kê.
Tác gi cngăch raăđ ln ERPT  nă khôngăcóăxuăhng gim theo thi gian.
Ghosh và Rajan (2008): Tác gi đưă k tha nghiên cu 2007 (nêu trên), bng
phngă phápă hiă quiă theoă môă hìnhă DOδSă (Dynamică OδS)ă đ đoă lngă đ ln
truyn dn ca t giá (ERPT) vào ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s giá nhp khu
(IMP) ca Hàn Quc và Thái Lan. Kt qu nghiên cu cho thy ERPT  Thái Lan
caoăhnăsoăvi ERPT ti Hàn Quc; ERPT ca t giáăsongăphngăgia Balt/USD
vƠăWon/USDăthìăcaoăhnăvi ERPT ca t giáăsongăphngăBalt/Yen và Won/Yen;
bài nghiên cuăcngăchoăthyăđ lnăERPTăluônăcóăxuăhngătngătrongăgiaiăđon
nghiên cu, và tác gi đưăphátăhinăraăđ m ca nn kinh t và s thayăđi ca t
giá càng lnăthìăđ ln ca ERPT vào ch s giá nhp khuăcƠngătng.
Ihrig (2006): Xut phát t mô hình lut mt giá, tác gi đưăb sung vào mô hình các
bin gii thích cho phù hp viăđiu kin thc t (tn ti rào cnăthngămi, chi phí
phân phi…)ă nhăđ tr ca bină giáăhƠngăhóaă tínhă theoă đng tin ca quc gia
nhp khu và xut khu,ăđ tr ca bin t giá hiăđoáiăgia hai quc gia và binăđ
chênh snălngă(outputăgap)ăđ phân tích mi quan h gia ch s giá nhp khu
hay ch s giá tiêu dùng và s binăđng ca t giá hiăđoáiă các quc gia trong
13



nhómăG7ătrongăgiaiăđon t 1975ăđn 2004. Kt qu nghiên cu cho thy có s st
gim trong mcăđ truyn dn ca t giá hiăđoáiăvƠoăch s giá nhp khu và ch s
giá tiêu dùng trongăgiaiăđon nghiên cu. C th,ăđi vi ch s giá nhp khu, trong

giaiăđon t 1975ăđn 1980 nuăđng tin  quc gia nhp khu b mt giá 10% thì
giá nhp khu s giaătngăkhongă7%ăvƠă giaă tngă khongă4%ătrongă giaiăđon t
1980ăđnăβ004;ăđi viăgiáătiêuădùng,ătrongăgiaiăđon t 1975ăđn 1980, nuăđng
tin ca quc gia nhp khu b mtăgiáă10%ăthìăgiáătiêuădùngătngăkhong 2% và
gnănhăkhôngăthayăđiătrongăgiaiăđon còn li.
Barhoumi, K (2006): Bt ngun t lý thuyt Lut mt giá LOP, tác gi xem xét
mcăđ truyn dn ca t giá trong dài hn vào giá nhp khu  24 qucăgiaăđangă
phát trinăvƠoăgiaiăđonă1980ăđn 2003. Tác gi gi đnh rngăđiu kinăđc thù 
cácăncăđangăphátătrin là ging ht nhau: khó có th đtăđc s t doăthngămi
hoc thmăchíăcóăquiăđnh v giá bt buc. Tác gi s dng kimăđnhăHausmanăđ
xem xét mcăđ truyn dn trong dài hn, kt qu cho thy mcăđ truyn dn là
khôngăhoƠnătoƠnăvƠăkhôngăđng nht gia các quc gia. Cuiăcùngăđ gii thích cho
s khôngă đng nht này, tác gi đưă chiaă β7ă qucă giaă đangă nghiênă cu thành 03
nhóm theo 03 yu t vămô:ăch đ t giá, rào cnăthngămi,ăđiu kin lm phát.
Kt qu cho thy các quc gia có ch đ t giá c đnh, rào cn v thu quan thp
thì mcăđ truyn dn trong dài hn vào giá nhp khu s caoăhnăsoăvi các quc
gia có mc thu quan cao và ch đ t giá th ni. Tuy nhiên, khi xem xét theo yu
t lm phát, tác gi ch tìm thy mt s khác bit rt nh  các qucăgiaăcóăđiu kin
lm phát khác nhau.
Ilan Goldfajn and Sergio R.C. Werlang (2007): bài nghiên cu này xem xét mi
quan h gia phá giá và lm phát  71 qucăgiaătrongăgiaiăđon 1980 – 1998. Nhng
yu t quytăđnh mc truyn dn t vicăpháăgiáă(hayăđnhăgiáăcao)ăđng tinăđn
lm phát là chu k kinh doanh, mcăđ đnh giá cao ca t giáăbanăđu,ăđiu kin
lmăphátăvƠăđ m ca nn kinh t. Bài nghiên cuăđưăchng minh rng: (1) mc đ
14



truyn dn khi phá giá (hocăđnh giá cao) vào lmăphátăgiaătngătheoăthi gian và
ln nht sau 12 tháng; (2) các yu t mcăđ đnh giá cao t giá, lmăphátăbanăđu,

đ m nn kinh t vƠăđ chênh snălngă(outputăgap)ăđu nhăhngăđnăđ ln
ca s truyn dn  nhng mcăđ khácănhau,ătrongăđóămcăđ đnh giá cao ca t
giá nhăhng lnăđn mcăđ truyn dn  cácăncăđangăphátătrin,ătrongăkhiăđóă
điu kin lmăphátăbanăđu liăcóăýănghaă cácăncăđưăphátătrin; (4) tác gi cngă
phát hin ra yu t k vng có nhăhngăđn mcăđ truyn dnănhngărt nh.
Tóm li, hu ht các mô hình nghiên cu thc hin theo phng pháp hi qui tuyn
tínhăđu xut phát theo mô hình lut mt giá (LOP), t đóăkhiăcácătácăgi xem xét
mcăđ truyn dn (ERPT) vào các ch s giá bng cách thêm vào các bin kim
soátăkhácăcóătácăđngăđn giá hàng hóa nhp khuănh:ăyu t đi din cho chi phí
ca quc gia xut khu, yu t đi din cho nhu cu hàng hóa ca quc gia nhp
khu…
PhngăphápăVar
McCarthy, J. (2000): δƠăngi tiên phong trong vic s dngămôăhìnhăVARăđ
thc hin nghiên cu v truyn dn t giá hiăđoái.ăεôăhìnhăVARăđ qui (recursive
VAR)ăđc s dngăđ nghiên cu mcătácăđng ca t giá hiăđoáiăvƠăch s giá
nhp khuăđn ch s giá sn xut và ch s giá tiêu dùng ti mt s nn kinh t phát
trinăgiaiăđon 1976 – 1998. Kt qu nghiên cu cho thy: 1) vicănơngăgiáăđng ni
t s làm gim giá c nhp khuăvƠăđiu này kéo dài vi thi gian ít nhtălƠă1ănmă
hu htăcácănc kho sát. 2) Phn ng ca ch s giá sn xut và ch s giá tiêu
dùngăđi vi ch s giá nhp khuălƠădngăvƠăcóăýănghaăthng kê  hu ht các
ncăđc kho sát.
Faruqee (2006): Tác gi s dngămôăhìnhăVARăđ xem xét mc đ truyn dn ca
nhng cú sc t giá vào các ch s giá  khu vc s dngăđng tin EURO. Kt qu
nghiên cuănhăsau:ă(1)ămcăđ truyn dn trong ngn hn vào các ch s giá thì
15



thp,ătngăt nhăε, mc tácăđng ca các cú sc v t giá trong ngn hn vào
ch s giá tiêu dùng, ch s giá sn xut, ch s giá nhp khu gnănhăbng 0; (2)

mcăđ truyn dnăcóăxuăhngăgiaătngăvƠăcóătácăđng ln nht vào ch s giá nhp
khu, tip theo là ch s giá sn xut và nh nht là ch s giá tiêu dùng. Các yu t
v h thng bán l và chi phí phân phiăđc cho là nh hngăđn s khác nhau
gia mcăđ truyn dn vào ch s giá nhp khu và ch s giá tiêu dùng.
Ito và Sato (2008): Tác gi đưăs dngămôăhìnhăVARăđ đoălng mcăđ truyn
dn ca t giá (ERPT) vào các ch s giáătrongăgiaiăđon t 1994ăđn 2006  các
ncăôngăÁ.ăKt qu nghiên cu cho thy: đ ln ca mc truyn dn t giá hi
đoáiăđn ch s giá nhp khu là cao nht,ăsauăđóăđn ch s giá sn xut và ch s
giá tiêu dùng; mc truyn dn t giá hiăđoáiăđn ch s giá nhp khu là khá cao 
cácănc b nhăhng bi cuc khng hong tin t; mc truyn dn t giá hiăđoáiă
đn ch s giáătiêuădùngănhìnăchungătngăđi thp  cácăncăđc kho sát ngoi
tr Indonesia; phn ng ca lãi sutăđi vi cú sc t giá hiăđoáiălƠădngă các
ncăđc kho sát vƠăđt mc ln nht tiăIndonesia;ăđiu này cho thy NHTW
cácăncăđc bitălƠăNHTWăIndonesiaăđưăápădng cht ch chính sách tht cht tin
t đ hn ch lm phát và hn ch mc phá giá mnhăhnăđng ni t trongătngă
lai. Tuy nhiên Indonesia do phiăđi din vi vnăđ thanh khon kém và thiu vn
ca h thngă ngơnăhƠngăthngă mi khin NHTW Indonesia phi ni rng cung
tin; mâu thun trong vic thi hành chính sách tin t khinăncănƠyălƠănc phi
chu nhăhng nng n nht t cuc khng hongănmă1997 – 1998.
MicheleăCa’ăZorzi,ăElkeăHahnăandăMarceloăSáncheză(2007): bngăphngăphápă
VAR, tác gi đoălng mcăđ truyn dn ca t giá (ERPT) vào các ch s giá ti
12 quc gia mi ni  châu Á, châu M δaătinh,ăTrungăvƠăôngăỂu.ăKt qu nghiên
cu cho thy mcăđ truyn dn  các th trng mi ni lnăhnă cácăncăđưă
phát trin.  các th trng mi ni vi lm phát thpădi 1 ch s, mcăđ truyn
dn vào ch s giá nhp khu và ch s giá tiêu dùng thì thpăhnăc  cácăncăđưă
16



phát trin. Bài vit cngăcungăcp nhng bng chng cho thy mi quan h cùng

chiuăvƠăcóăýănghaăgia mcăđ truyn dnăvƠămôiătrng lm phát (nu loi b hai
quc gia Argentina và Th NhăK ra khi mu nghiên cu). Bên cnhăđó,ătácăgi
cngătìmăthy mi quan h cùng chiu gia mcăđ truyn dnă(ERPT)ăvƠăđ m
nn kinh t nhngămcăđ tin cy thpăhnăsoăviămôiătrng lm phát.
Tóm li, hu ht các nghiên cuătheoăphngăphápămôăhìnhăVARăđu có chung kt
lun là mcăđ truyn dn ca các cú sc t giá có nhăhng mnh nht lên ch s
giá nhp khu, tip theo là ch s giá sn xut và nh nht là ch s giá tiêu dùng.
Soăsánhăphngăphápăphơnătíchăđng liên kt và hàm phn ng xung
Beirne (2009): Tác gi đưăs dngăđng thiăhaiăphngăpháp:ăphơnătíchăđng liên
kt và hàm phn ngăxungăđ căđoánămcăđ truyn dn ca t giá vào ch s giá
tiêu dùng  9 quc gia thuc khu vcăTrungăvƠăôngăỂuănm trong khu vcăđng
tin EURO. Kt qu nghiên cu cho thy:
- Mcăđ truyn dn trung bình vào ch s giá tiêu dùng là 0.6 khi s dng
phngăphápăphơnătíchăđng liên kt và 0.5 khi s dng hàm phn ng xung.
Tác gi cho rng mcăđ truyn dnătínhătheoăphngăphápăphơnătíchăđng
liên ktăcaoăhnăsoăviăphngăphápăVARălƠăvìăs liuătrongăphơnătíchăđng
liên kt là chui gc chaăquaăx lý so vi vi s liu trongăphngăphápă
VAR là chui sai phân bc 1 doăđóăkt qu t phơnătíchăđng liên kt s chu
nhăhng ca nhngăthôngătinăbanăđu chaăquaăx lý.
- Tác gi cngătìmăthy s khác nhau v mcăđ truyn dn gia các quc gia
theo ch đ t giá hiăđoáiăc đnh và ch đ t giá hiăđoáiăth ni. Mcăđ
truyn dn  cácănc theo ch đ t giá c đnhătrungăbìnhătheoăphngă
phápăphơnătíchăđng liên kt là 0.785,  mt vài quc gia còn xyăraăătrng
hp truyn dn hoàn toàn; theoăphngăphápăhƠmăphn ng xung là 0.509
sau 48 tháng xy ra cú sc v t giá.ăi vi các quc gia theo ch đ t giá