quy mô và cơ cấu dân số

Company
LOGO
1
QUY MÔ VÀ CƠ CẤU DÂN SỐ
GV: Trần Thị Tuyết Nga
2
Mục tiệu học tập
Sau khi học xong, học viên có khả năng:

Khái quát quy mô và cơ cấu dân số

Nêu và giải thích được cơ cấu dân số

Nêu một số nguyên tắc khi vẽ tháp dân số
3
1. Khái quát quy mô dân số

Quy mô dân số

Tổng số dân của một vùng vào một thời
điểm

Thay đổi theo thời gian

Mối quan hệ giữa dân số và thời
gian:
rt
t
epp .
0
=

t
t
rpp )1(
0
+=
rtpp
t
+=
0
p
t
: dân số ở thời điểm t
p
0
: dân số ở thời điểm ban
đầu
r: tốc độ gia tăng dân số
t: khoảng thời gian tăng
dân số
4
1. Khái quát quy mô dân số
(tt)
5
6

Dân số thế giới vào giữa năm 2009
Thế giới 6.810.000.000
Trung Quốc 1.331.400.000
Ấn Độ 1.171.000.000
Hoa Kì 306.800.000

Phillipin 92.200.000
Việt Nam 85.789.573
1. Khái quát quy mô dân số
(tt)
7

Tốc độ gia tăng dân số

Mức gia tăng dân số của một vùng/ quốc
gia là tổng của tăng cơ học và tăng tự
nhiên.

Tăng cơ học: chuyển đến – chuyển đi

Tăng tự nhiên: số sinh – số chết

Gia tăng dân số: tăng cơ học + tăng tự
nhiên

Tỉ suất tăng cơ học, tỉ suất tăng tự
nhiên, tỉ suất gia tăng dân số
)()(
0 ttttt
OIDBPP −+−+=
1. Khái quát quy mô dân số
(tt)
8

Dân số trung bình


Trung bình cộng của dân số ở các thời
điểm

Dân số trung bình năm là trung bình cộng
của dân số đầu và cuối năm

Là cơ sở để thiết lập nhiều chỉ số sức khỏe
cộng đồng

Mật độ dân số

Số lượng người trên một đơn vị diện tích
đất đai (người trên km
2
hay người trên dặm
vuông)
1. Khái quát quy mô dân số
(tt)
9
Mật độ dân số một số nước trên thế giới 2008 -
2009
2008 2009
Thế giới 49 50
Những nước phát triển 27 27
Những nước đang phát
triển
66 67
Những nước kém phát
triển
38 40

Trung Quốc 139 139
Việt Nam 256 259
Philippin 302 307
Canada 3 3
Nga 8 8
1. Khái quát quy mô dân số (tt)
10
Mật độ dân số Việt Nam phân theo vùng(1/4/09)

Cả nước 259

ĐB Sông Hồng 930

Trung du và miền núi phía Bắc 116

Bắc Trung Bộ và DHMT 196

Tây Nguyên 93

Đông nam bộ 594

ĐB SCL 423
1. Khái quát quy mô dân số
(tt)
11
Quy mô, mật độ dân số và tốc độ gia tăng dân
số hằng năm của 15 nước đông dân nhất thế
giới (2008)
Trung Quốc
1.324.708.00

0
139 0,5
Ấn Độ
1.149.285.00
0
350 1,6
Hoa Kì 3.044.86.000 32 0,6
Indonesia 239.945.000 126 1,5
Braxin 195.138.000 23 1,3
Pakistan 172.800.000 217 2,2
Nigeria 148.071.000 160 2,5
Bangladesh 147.285.000 1023 1,7
Nga 141.875.000 8 -0,3
Nhật 127.720.000 338 -0,0
Mexico 107.677.000 55 1,6
Philippin 90.457.000 302 2,1
Việt Nam 86.185.000 260 1,2
Đức 82.170.000 230 -0,2
Ethiopia 79.087.000 72 2,5
12
2. Cấu trúc dân số
Cách chia: những đặc tính tự nhiên, xã hội
hay sinh học của dân số tạo nên cấu trúc
của dân số.
Khi phân tích dân số, những đặc tính này
được đặc thành các tiêu chí riêng biệt và xếp
thành từng nhóm theo đặc điểm chung.
13
Các cách phân chia cấu trúc dân số


Phân chia theo chủng tộc

Phân chia theo địa giới hành chính

Phân chia theo nghề nghiệp

Phần chia theo học vấn

Phân chia theo năng lực lao động
2. Cấu trúc dân số (tt)
14
Phân chia theo chủng tộc

Theo dân tộc: Kinh, Thái, Hmong, tày…

Theo ngôn ngữ: việt mường, tày- thái,…

Theo quốc tịch: Việt Nam, Lào, Anh, Hoa
Kì,…
2. Cấu trúc dân số (tt)
15
Theo dân tộc
2. Cấu trúc dân số (tt)
16
Ngôn
ngữ
Dân tộc
Việt – Mường Kinh (Việt), Chứt, Mường, Thổ
Tày - Thái Bố Y, Giáy, Lào, Lự, Nùng, Sán Chay, Tày,Thái
Môn –

Khmer
Ba Na, Brâu, Bru – Vân Kiều, Chơ Ro, Co, Cơ Ho,
Cờ Tu, Giẻ Triêng, Hrê, Kháng, Khmer, Khơ Mú,
Mạ, Mảng, M’Nông, Ơ Đu, Rơ Măm, Tà Ôi, Xinh
Mun, Xơ Đăng, Xtiêng.
Mông – Dao Dao, Mông, Pà Thẻn
Kadai Cờ Lao, La Chí, La Ha, Pu Péo.
Nam Đảo Chăm, Chu Ru, Ê Đê, Gia Rai, Ra Glai.
Hán Hoa, Ngái, Sán Dìu.
Tạng Cồn, Hà Nhì, La Hủ, Lô Lô, Phù Lá, Si La.
2. Cấu trúc dân số (tt)
17
Phân chia theo địa giới hành chính

Đơn vị hành chính: xóm, làng, xã, huyện,
tỉnh

Quốc gia : Việt Nam, Trung Quốc,…

Châu lục: Châu Á,Châu Âu, Châu Phi

Khu vực: Đông Nam Á, Trung Đông, Tây
TBD
2. Cấu trúc dân số (tt)
18
Phân chia theo nghề nghiệp

Có việc làm

Có việc


Thất nghiệp

Lĩnh vực làm việc

Công nhân

Nông dân

Học sinh – sinh viên

Dịch vụ

Khác
2. Cấu trúc dân số (tt)
19
Phân chia theo học vấn

Đi học

Tỉ lệ đến trường các cấp

Số năm đi học trung bình

Biết chữ

Tỷ lệ người lớn biết chữ
2. Cấu trúc dân số (tt)
20
Phân chia theo năng lực lao động


Tỷ lệ phụ thuộc

Tỷ lệ phụ thuộc trẻ

Tỷ lệ phụ thuộc già
5915
60140
−
+−
+
=
P
PP
tlpt
2. Cấu trúc dân số (tt)
21
Tuổi

Định nghĩa: tuổi của một người là khoảng
thời gian mà người đó đã sống qua

Điều kiện tính tuổi: trải qua kỉ niệm sinh
nhật

Đơn vị tính: tuổi, ngày, tháng
2. Cấu trúc dân số (tt)
22
Cách tính tuổi


Tuổi tính theo năm tròn
- Mốc: ngày 1/1 hàng năm

Tuổi đạt trong năm
- Mốc: tại thời điểm điều tra
2. Cấu trúc dân số (tt)
5/9/07
10/10/09
1/1/09
5/9/08
5/9/09
1 tuổi
tròn
2 tuổi đạt
23
0 1 2 3 17 18 19

3 17 18
0 1 2 3 17 18
4 18 19
Tuổi tính theo sinh kỉ niệm sinh nhật đã qua
Tuổi tính theo kỉ niệm sinh nhật sắp tới
kỉ niệm ngày sinh
kỉ niệm ngày sinh
tuổi
tuổi
2
10
1 2 3
2. Cấu trúc dân số (tt)

24
Tuổi trung vị

Là tuổi chia số lượng dân số làm hai phần
bằng nhau.

Là chỉ số để đánh giá và theo dõi sự trẻ
hóa hay già hóa của dân số.
2. Cấu trúc dân số (tt)
25
2. Cấu trúc dân số (tt)

M
d
: tuổi trung vị

L
d
: giới hạn dưới của nhóm tuổi chứa TTV

p: tổng số dân

p
dtv
: tổng số dân từ dưới nhóm TTV

p
tv
: dân số chứa nhóm tuổi trung vị


n: số năm của nhóm chưá tuổi trung vị
Công thức
tv
dtv
dd
p
np
p
LM
).
2
( −
+=