TĂNG CƯỜNG NGUỒN VỐN TÍCH LŨY ĐỂ CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2011-2020.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




N
N
H
H
A
A
N
N


T
T
H
H
A
A
N
N
H
H

TNG CNG NGUN VN TÍCH LY 
CÔNG NGHIP HÓA, HIN I HÓA 
VIT NAM GIAI ON 2011 - 2020


LUN VN THC S KINH T


CHUYÊN NGÀNH: KINH T CHÍNH TR
MÃ S: 60.31.01


NGI HNG DN: TS. TRN VN NHNG






TP.H CHÍ MINH – NM 2012





MC LC

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG

M U 1

CHNG 1: MT S VN  C S LÝ LUN VÀ THC TIN V
NGUN VN TÍCH LY  CÔNG NGHIP HÓA, HIN I HÓA 6

1.1. Khái nim ngun vn tích ly và vai trò ca ngun vn tích ly đi vi quá trình
công nghip hóa, hin đi hóa 6
1.1.1. Khái nim ngun vn tích ly 6
1.1.2. Vai trò ca ngun vn tích ly đi vi quá trình công nghip hóa, hin
đi hóa 8

1.2. Các nhân t ch yu nh hng đn ngun vn tích ly 11
1.2.1. Tc đ tng trng kinh t và t l tit kim 11
1.2.2. Mc đ tích t và tp trung vn trong nn kinh t 11
1.2.3. Nng sut lao đng xã hi 12
1.2.4. Kh nng s dng trit đ nng lc sn xut, khai thác các yu t tim nng
ca nn kinh t và thu hút vn nc ngoài 12

1.3. Tích ly ngun vn trong nc – yu t quyt đnh ca s nghip công nghip
hóa, hin đi hóa 13

1.4. Lý lun v tích ly t bn ca Karl Marx, lý thuyt kinh t hc hin đi và quan
đim ca ng Cng sn Vit Nam v tích ly vn đ CNH, HH 15

1.4.1. Lý lun tích ly t bn ca Karl Marx 15

1.4.2. Lý lun tích ly t bn ca lý thuyt kinh t hc hin đi 16

1.4.3. Quan đim ca ng Cng sn Vit Nam v tích ly vn đ CNH, HH 17

1.5. Kinh nghim ca mt s quc gia trên th gii v vic tích ly vn đ công nghip
hóa, hin đi hóa và bài hc kinh nghim cho Vit Nam 20
1.5.1. Kinh nghim ca Trung Quc 20
1.5.2. Kinh nghim ca Hàn Quc 22
1.5.3. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 25
1.5.3.1. Tích ly vn, đu t hiu qu, tránh n ly tin 25


1.5.3.2. y mnh xut khu đ tng tích ly ngoi t 26
1.5.3.3. Phát huy các u th ca ngun t bn đu t nc ngoài 27
1.5.3.4. Ci cách th trng tài chính đ tích ly vn có hiu qu 28

KT LUN CHNG 1 29

CHNG 2: THC TRNG V NGUN VN TÍCH LY  CÔNG
NGHIP HÓA, HIN I HÓA  VIT NAM GIAI ON 1986 – 2010 VÀ
NHNG VN  T RA 30

2.1. Tng quan v ngun vn tích ly giai đon 1986 – 2010 30

2.1.1. Giai đon 1986 – 1996 30

2.1.2. Giai đon 1996 – 2010 35

2.2. ánh giá v thc trng ngun vn tích ly giai đon 1986 – 2010 45

2.2.1. Nhng thành tu đt đc 45
2.2.1.1. Góp phn n đnh kinh t v mô, kim ch lm phát 45
2.2.1.2. Nâng cao hiu qu tích ly vn ca nn kinh t 46
2.2.1.3. Tích cc thu hút ngun vn nc ngoài đ gia tng tích ly vn ca nn
kinh t 47
2.2.1.4. Hình thành và phát trin th trng tài chính nhm khai thông và thúc
đy tích ly vn cho nn kinh t 47

2.2.2. Nhng hn ch 48
2.2.2.1. Mt cân đi gia tit kim và đu t trong nn kinh t 48
2.2.2.2. Hiu qu s dng ngun vn tích ly trong nn kinh t còn thp 50
2.2.2.3. Th trng tài chính phát trin cha hoàn chnh 54
2.2.2.4. Thâm ht ngân sách và n công ca Vit Nam tng nhanh 55

2.3. Nguyên nhân ca nhng thành tu và hn ch 56

2.3.1. Nguyên nhân ca nhng thành tu 56
2.3.1.1. Nn kinh t đt tc đ tng trng khá nhanh 56
2.3.1.2. Ci cách ch đ qun lý tài chính 57
2.3.1.3. Phát huy tim nng ca các thành phn kinh t 57
2.3.1.4. Ci cách chính sách lãi sut 58

2.3.2. Nguyên nhân ca nhng hn ch 59
2.3.2.1. Tng trng kinh t cha bn vng, nng sut lao đng thp 59
2.3.2.2. Phân b và s dng ngun vn đu t kém hiu qu 59


2.3.2.3. Chính sách thu, phí bt hp lý 61
2.3.2.4. Hiu qu kinh doanh và kh nng cnh tranh thp ca các

doanh nghip 62

2.4. Bài hc kinh nghim t thc tin  nc ta 64

2.5. Nhu cu và nhng vn đ đt ra v ngun vn tích ly đ công nghip hóa, hin
đi hóa  Vit Nam đn nm 2020 65

KT LUN CHNG 2 66


CHNG 3: QUAN IM, NH HNG VÀ GII PHÁP TNG CNG
NGUN VN TÍCH LY  CÔNG NGHIP HÓA, HIN I HÓA  VIT
NAM GIAI ON 2011 – 2020 67

3.1. Quan đim ca ng Cng sn Vit Nam 67

3.2. D báo ngun vn tích ly đ công nghip hóa, hin đi hóa  Vit Nam đn
nm 2020 68

3.3. nh hng v ngun vn tích ly đ công nghip hóa, hin đi hóa  Vit Nam
đn nm 2020 70

3.3.1. Cu trúc có hiu qu các ngun lc trong nc, bin nhng kh nng tim
n thành ngun vn phc v s nghip công nghip hóa, hin đi hóa đt nc 70

3.3.2. Gii quyt đúng đn mi quan h gia tích ly và tiêu dùng 71

3.3.3. a dng hóa các hình thc tích ly vn 72

3.3.4. Ci cách các th tc hành chính đ tip tc khi thông ngun vn tích ly 72

3.4. Các gii pháp ch yu tng cng ngun vn tích ly đ công nghip hóa, hin
đi hóa  Vit Nam giai đon 2011 – 2020 73

3.4.1. Tng trng kinh t bn vng và nâng cao nng sut lao đng xã hi 73

3.4.2. y mnh xut khu, gim nhp siêu 74

3.4.3. Tng cng tích ly vn qua ngân sách đu t 75

3.4.4. Tng cng vn qua th trng tài chính 78

3.4.5. Tng cng tích ly vn t các doanh nghip t nhân và h gia đình 80



3.4.6. Nâng cao hiu qu qun lý chi tiêu công trong các c quan hành chính và
đn v s nghip 81

3.4.7. Gim thâm ht ngân sách và phân b vn đu t hiu qu 83

3.4.8. y mnh thu hút các ngun vn đu t t nc ngoài 84
3.4.8.1. Thu hút FDI thc s có hiu qu 84
3.4.8.2. Thu hút ODA thc s có hiu qu 86
3.4.8.3. Nâng cao hiu qu vay và s dng vn vay 87

3.5. Mt s kin ngh 89
3.5.1.
ng và nhà nc nhanh chóng ci cách th ch đ nâng cao hiu qu,

nng sut và nng lc cnh tranh ca nn kinh t
89
3.5.2. Ngân hàng nhà nc cn nhanh chóng gii quyt n xu và ci cách h
thng ngân hàng 90
3.5.3. Chính ph phi đi đu trong vic thc hin chính sách tit kim 91
3.5.4. Xác đnh li vai trò ca chính ph - chính ph vi t cách là nhà đu t đ
bo toàn và phát trin vn nhà nc 91

KT LUN CHNG 3 92


KT LUN 93


TÀI LIU THAM KHO 95

M U

1. Lý do chn đ tài
Kinh nghim thc tin ca các nc cho thy vic tích ly vn là mt nhân t
c bn có th đt đc tc đ tng trng kinh t nhanh và thc hin thành công chin
lc công nghip hóa, hin đi hóa đt nc. Trong đó, s gia tng t bn (vn), nâng
cao trình đ k thut và công ngh sn xut, đào to ngun nhân lc là nhng yu t
quyt đnh. Tuy vy, thiu vn sn xut ban đu là tình trng chung ca các quc gia
đang phát trin.
Trong chin lc phát trin kinh t - xã hi giai đon 2011 – 2020, ng ta đ
ra: “Phn đu đn nm 2020 nc ta c bn tr thành nc công nghip theo hng
hin đi”; “Phn đu đt tc đ tng trng tng sn phm trong nc (GDP) bình
quân 7 - 8%/nm. GDP nm 2020 theo giá so sánh bng khong 2,2 ln so vi nm
2010; GDP bình quân đu ngi theo giá thc t đt khong 3.000 USD” [18, trang
103]. Vì vy, đ đt đc nhng mc tiêu đó đòi hi ch trng, chính sách ca ng
và Nhà nc phi thc hin đng b có nhng gii pháp thit thc, hiu qu. Trong
đó, ngun vn tích ly là mt trong các yu t quan trng đ thc hin đc mc tiêu
đ ra.
Các lý thuyt kinh t t Marx cho đn kinh t hc hin đi đu khng đnh
ngun vn tích ly ca mt quc gia tng lên đ làm gia tng đu t trong nn kinh t
s dn đn tng trng kinh t. C th, các nghiên cu đã ch rõ, nu đu t ca chính
ph bng không s dn đn tng trng kinh t rt thp, bi vì vic thc thi các hp
đng kinh t, bo v quyn s hu tài sn, phát trin kt cu h tng, s rt khó khn

nu không có ngun vn tích ly đu t ca chính ph. Mc dù hn 25 nm đi mi,
đt nc ta đt đc nhiu thành tu, tuy nhiên nc ta vn còn là mt nc nghèo
(GDP nm 2010 là 101,6 t USD; GDP bình quân đu ngi đt 1168 USD) [18, trang
91]; do đó, đ đt mc tiêu công nghip hóa vào nm 2020, đòi hi ng và Nhà nc
ta phi vch ra các chin lc quc gia và các chin lc b phn ca nó ht sc khoa
hc. Trong chin lc v b trí các ngun lc cho sn xut, thì chin lc tng cng
ngun vn tích ly là mt ni dung rt quan trng ca chin lc.


T nhng nhn thc trên, vic phân tích thc trng ngun vn tích ly ca nc
ta trong thi gian qua đ đánh giá đc thành tu và hn ch, tìm ra nguyên nhân và t
đó đ ra các gii pháp thit thc nhm tng cng ngun vn tích ly đ công nghip
hóa, hin đi hóa nc ta giai đon 2011 – 2020. ây là lý do, tác gi la chn nghiên
cu đ tài: “Tng cng ngun vn tích ly đ công nghip hóa, hin đi hóa  Vit
Nam giai đon 2011 – 2020”.
2. Tình hình nghiên cu đ tài
Bàn v tích ly vn cho chin lc công nghip hóa, hin đi hóa ca Vit Nam
đn nm 2020 đã có nhiu công trình khoa hc, nghiên cu, hi tho, các bài vit đng
ti trên trên nhiu tp chí khác nhau. Nhng trong đó, đáng chú ý nht là các công
trình khoa hc sau:
- Th nht, tác phm “Tích t và tp trung vn trong nc đ công nghip hóa,
hin đi hóa đt nc” ca tác gi Nguyn Xuân Kiên, Nhà xut bn Thng Kê, Hà
Ni, 1997. Tác phm đã góp phn lun gii nhu cu v vn đi vi nn kinh t nói
chung và đ phát trin công nghip nói riêng. Tác gi đã đa ra mt s gii pháp giàu
tính kh thi nhm thúc đy quá trình tích t và tp trung vn trong nc.
- Th hai, lun án tin s kinh t ca tác gi S ình Thành nm 2001 vi đ
tài: “Hoàn thin các công c tài chính đ huy đng vn cho chin lc phát trin kinh
t - xã hi ca Vit Nam đn nm 2020”. Lun án đã phân tích c s lý lun vic s
dng các công c tài chính đ huy đng vn cho phát trin kinh t - xã hi. T đó, tác
gi đã phân tích thc trng và đ xut các gii pháp hoàn thin các công c tài chính

đ huy đng vn cho chin lc phát trin kinh t - xã hi ca Vit Nam đn nm
2020. C s lý lun và gii pháp ca lun án là nhng đim mi cho tác gi lun vn
nghiên cu.
Các công trình nghiên cu trên đã có nhng đóng góp nht đnh trong vic cung
cp c s lý lun và thc tin v gii quyt ngun vn tích ly đ công nghip hóa,
hin đi hóa  nc ta. Song các đ tài trên ch yu đng trên góc đ lý thuyt tài
chính, tin t gii quyt vn đ hoc ch nhn mnh vai trò ca ngun vn trong nc.
Vì vy, tác gi lun vn trên c s nghiên cu, k tha, vn dng các công trình khoa hc
trc đây và đng trên góc đ chuyên ngành kinh t chính tr nhm tìm ra các gii pháp
tng cng ngun vn tích ly đ công nghip hóa, hin đi hóa  Vit Nam giai đon
2011 - 2020 mt cách tng th và toàn din hn.


3. Mc tiêu nghiên cu
 tài tp trung nghiên cu gii quyt các mc tiêu sau đây:
- Làm rõ c s lý lun và thc tin ngun vn tích ly đ công nghip hóa, hin
đi hóa đt nc.
- Phân tích thc trng ngun vn tích ly  Vit Nam thi gian qua (giai đon
1986 - 2010) và nhng vn đ đt ra cn gii quyt trong thi gian ti (giai đon 2011
– 2020).
- Ð xut các gii pháp và kin ngh chính sách đ tng cng ngun vn tích
ly giai đon 2011 - 2020.
4. i tng và phm vi nghiên cu: i tng nghiên cu ca lun vn là
ngun vn tích ly đ góp phn công nghip hóa, hin đi hóa đt nc. Phm vi
nghiên cu v không gian là trên lãnh th nc Vit Nam c ngun vn trong nc và
ngoài nc; v thi gian là phân tích thc trng ngun vn tích ly  Vit Nam giai
đon 1986 – 2010, đnh hng và gii pháp đ tng cng ngun vn tích ly đn
nm 2020.
5. Phng pháp nghiên cu: Ngoài phng pháp nghiên cu chung là phng
pháp duy vt bin chng, tru tng hóa khoa hc; tác gi còn s dng các phng

pháp sau: phân tích, tng hp, thng kê, đi chiu so sánh, h thng cu trúc, logic –
lch s.
- Phng pháp phân tích: lun vn phân tích thc trng ngun vn tích ly 
nc ta giai đon 1986 – 2010 nhm đánh giá đc thành tu, hn ch. T đó rút ra
đc nguyên nhân ca thành tu cng nh ca hn ch.
- Phng pháp tng hp: Da vào phng pháp này, lun vn nghiên cu và
phân tích thc trng tích ly vn  nc ta đc đt trong mt th thng nht, t đó
tránh xem xét nhng s kin mt cách bit lp, tách ri các s kin khác trong tng th
nn kinh t.
- Phng pháp thng kê: lun vn tng hp x lý s liu thng kê t niên giám
thng kê hàng nm ca tng cc thng kê và các s liu ca các báo cáo, tài liu ca
chính ph, các tác gi khác có trích ngun dn rõ ràng.


- Phng pháp đi chiu so sánh: lun vn trong quá trình phân tích thc trng
ngun vn tích ly  nc ta có s dng phng pháp đi chiu so sánh hiu qu s
dng ngun vn  nc ta vi các nc trong khu vc châu Á.
- Phng pháp h thng cu trúc: các gii pháp tng cng ngun vn tích ly
đ CNH, HH  nc ta đn nm 2020 có quan h ph thuc và tác đng ln nhau. Vì
vy, lun vn phân tích rõ tng gii pháp và đt trong tng th chính sách tích ly vn
 nc ta.
- Phng pháp logic – lch s: thc trng tích ly vn  nc ta luôn tn ti
trong trng thái phát trin và bin đi di s tác đng ca nhân t khách quan trong
nn kinh t - xã hi. Do đó, da vào phng pháp này, lun vn phân tích thc trng
ca ngun vn tích ly  nc ta gn vi tình hình phát trin kinh t - xã hi qua tng
thi k ca đt nc.
6. Ý ngha thc tin ca đ tài
V mt khoa hc, theo lý thuyt kinh t chính tr, công nghip hóa, hin đi hóa
nhm phát trin lc lng sn xut, xây dng c s vt cht - k thut ngày mt hin
đi, đòi hi phi có nhiu vn trong và ngoài nc, trong đó ngun vn trong nc là

quyt đnh, ngun vn bên ngoài là quan trng. Vì th, mt quc gia tng cng đc
ngun vn tích ly s có tc đ tng trng kinh t cao. Tuy nhiên, không có ngha là
c có đ ngun vn ri đu t tht nhiu s đt đc kt qu mong mun. Các nhà
kinh t đã chng minh rng tng đu t công quá mc s gây tác đng ln át đn đu
t ca khu vc t nhân, trong khi hiu qu đu t ca khu vc t nhân thng cao
hn, khi đó s làm gim tc đ tng trng ca nn kinh t. Vì vy, vic phân tích
thc trng ca ngun vn tích ly phù hp vi các cân đi kinh t v mô ca nn kinh
t, xác đnh các vn đ còn tn ti s làm c s cho vic tng kt b sung vào c s lý
lun ca ngun vn tích ly.
V mt thc tin, trên c s lý lun và thc tin v ngun vn tích ly đ công
nghip hóa, hin đi hóa đt nc; đ tài đi sâu phân tích thc trng ngun vn tích
ly ca nc ta t nm 1986 đn nm 2010. T đó, đ xut quan đim, đnh hng,
gii pháp và kin ngh đ tng cng ngun vn tích ly góp phn công nghip hóa,
hin đi hóa đt nc đn nm 2020. Ngoài ra, đ tài có th dùng làm tài liu tham
kho cho vic nghiên cu, hoch đnh chính sách tng cng ngun vn tích ly góp


phn công nghip hóa, hin đi hóa đt nc và làm t liu ging dy, nghiên cu môn
hc kinh t chính tr.
7. óng góp mi ca lun vn
- Mt là, h thng hóa mt s vn đ c s lý lun và thc tin v ngun vn
tích ly đ công nghip hóa, hin đi hóa đt nc.
- Hai là, bng các s liu chng minh, lun vn phân tích và làm sáng t thc
trng v ngun vn tích ly đ công nghip hóa, hin đi hóa  Vit Nam giai đon
1986 – 2010. Qua đó, rút ra nguyên nhân, bài hc kinh nghim và nhng vn đ đt ra
v ngun vn tích ly đ công nghip hóa, hin đi hóa  Vit Nam đn nm 2020.
- Ba là, vch ra quan đim c bn, đnh hng và gii pháp ch yu tng cng
ngun vn tích ly đ công nghip hóa, hin đi hóa  Vit Nam giai đon
2011 – 2020.
8. Kt cu ca lun vn: ngoài phn m đu, kt lun và tài liu tham kho;

ni dung ca lun vn gm có 3 chng:
Chng 1: Mt s vn đ c s lý lun và thc tin v ngun vn tích ly đ
công nghip hóa, hin đi hóa đt nc.
Chng 2: Thc trng v ngun vn tích ly đ công nghip hóa, hin đi hóa 
Vit Nam giai đon 1986 – 2010 và nhng vn đ đt ra.
Chng 3: Quan đim, đnh hng và gii pháp tng cng ngun vn tích ly
đ công nghip hóa, hin đi hóa  Vit Nam giai đon 2011 – 2020.




















CHNG 1
MT S VN  C S LÝ LUN VÀ THC TIN
V NGUN VN TÍCH LY

 CÔNG NGHIP HÓA, HIN I HÓA

1.1. Khái nim ngun vn tích ly và vai trò ca ngun vn tích ly đi vi
quá trình công nghip hóa, hin đi hóa
1.1.1. Khái nim ngun vn tích ly
Lý lun tái sn xut xã hi ca Karl Marx và ca kinh t hc hin đi đu nhn
mnh vai trò ca vn tích ly (tích ly t bn) đi vi quá trình tái sn xut xã hi, tc
quá trình tng trng.
Karl Marx đã ch ra, nu trong tái sn xut gin đn, nhà t bn chi ht s giá
tr thng d thu đc vào mc đích tiêu dùng cho cá nhân, thì trong tái sn xut m
rng, s giá tr thng d đc chia làm hai phn: mt phn dành vào mc đích tiêu
dùng, mt phn vào mc đích tng thêm t bn ng trc. S chuyn hóa mt phn
giá tr thng d tr li thành t bn hay vic s dng giá tr thng d làm t bn
đc gi là tích ly t bn.
Toàn b nn sn xut ca xã hi chia thành hai khu vc ln: sn xut t liu sn
xut (khu vc I) và sn xut t liu tiêu dùng (khu vc II), do đó, di hình thc hin
vt, tng sn phm xã hi gm có t liu sn xut và t liu tiêu dùng.
V mt giá tr, tng sn phm xã hi chia làm ba b phn: giá tr t liu sn
xut đã hao phí và chuyn vào sn phm; giá tr mi to ra dùng cho nhu cu cá nhân
ca ngi lao đng; giá tr mi to ra dùng đ m rng sn xut và tng thêm qu tiêu
dùng cho xã hi. B phn th hai và b phn th ba là giá tr mi đc sáng to, hp
thành thu nhp quc dân.
Thu nhp quc dân là mt b phn ca tng sn phm xã hi do các ngành sn
xut vt cht sáng to ra, là giá tr ca tng sn phm xã hi tr đi phn bù đp các t
liu sn xut đã hao phí. Thu nhp quc dân là c s đ tích ly vn cho tái sn xut
m rng và đ tng qu tiêu dùng, nâng cao mc sng ca nhân dân.
Nh vy, vn tích ly là mt b phn ca thu nhp quc dân dùng đ m
rng và phát trin nn sn xut xã hi, cng nh đ hình thành ngun d tr vt t

và tài chính. Vn tích ly đm bo s phát trin và m rng sn xut, to ra c s
vt cht – k thut ca nn kinh t và đc thc hin nh có sn phm thng d.
Cùng vi s phát trin ca nn sn xut xã hi, vi vic tng thu nhp quc dân, khi
lng vn tích ly cng tng lên hàng nm. Vn tích ly dành mt phn ln đ m
rng sn xut, xây dng c bn trong các ngành sn xut vt cht; mt b phn khác
dùng đ xây dng các công trình vn hóa, xã hi nh bnh vin, trng hc, …; b
phn th ba dùng làm qu d tr nhm ngn nga tình trng mt cân đi và đ phòng
mi bt trc có th xy ra trong nn kinh t quc dân.
Còn theo quan nim ca kinh t hc hin đi [28, tr.78] thì tng thu nhp ca
nn kinh t (Y) tc là tng sn phm quc dân (GNP) thng đc th hin  mô hình
đn gin: Y = C + S
Trong đó, C là phn dành cho tiêu dùng, phn còn li không đc tiêu dùng là
phn tit kim S. Tuy nhiên, kinh t hc luôn gi đnh rng phn không dành cho mc
đích tiêu dùng – tc là phn tit kim (S) là phn tài sn đc tích ly vi mc đích đ
đu t (I). Do vy: Y = C + I và S = I
Mc đích ca tích ly vn là đ đu t cho hot đng sn xut, do vy ngi ta
gi I là phn tài sn quc gia dành cho đu t. Nh vy, theo quan nim ca kinh t
hc hin đi thì phn tích ly vn đ đu t (I) trong tng sn phm quc dân đó là
vn tích ly ca nn kinh t, nó có mi quan h trc tip vi s tng trng ca nn
kinh t.
Mt vn đ na trong quan nim v vn tích ly là quan nim vn di dng
tin t và di dng hin vt. Vn bng tin nói chung là tt c các khon thu nhp
thng có, cha đc tiêu dùng ca tt c các tác nhân trong nn kinh t (ngi tiêu
dùng, ngi sn xut, chính ph, ngi nc ngoài), đc tính bng đn v tin trong
nc  mt thi k nht đnh. Còn v hin vt, ngi ta hiu vn là các vt cht làm t
liu sn xut và đc chia ra làm vn c đnh và vn lu đng dùng vào sn xut. Tt
c các giá tr bng tin và các dng vt cht thu đc, ch tr thành vn tích ly khi
thông qua các hot đng đu t.
Nu xét trên tng th nn kinh t thì ngun vn tích ly bao gm hai loi sau:
ngun trong nc tit kim đc và ngun t nc ngoài đa vào. Ngun t nc

ngoài đa vào có th di dng: đu t trc tip, đu t gián tip, các khon vay n và
vin tr, tin kiu hi, và thu nhp do nhân t t nc ngoài chuyn v.


Trên c s nghiên cu các quan đim v vn tích ly ca Karl Marx cho đn
kinh t hc hin đi, tác gi rút ra khái nim v vn tích ly nh sau: “Vn tích ly là
mt b phn ca thu nhp quc dân, đc hình thành t sn phm thng d trong
nn kinh t; vi mc đích là đ đu t cho hot đng sn xut, làm tng trng
kinh t và phát trin nn sn xut xã hi; đc th hin di hai hình thc là tin
t và hin vt”.
1.1.2. Vai trò ca ngun vn tích ly đi vi quá trình công nghip hóa, hin
đi hóa
Vn tích ly có vai trò quan trng trong vic to ra mi ca vi vt cht và góp
phn vào nhng tin b xã hi, vì th nó là nhân t đ thc hin quá trình ng dng
tin b khoa hc k thut, phát trin kt cu h tng, chuyn dch c cu và đy nhanh
tc đ tng trng kinh t. Nh đó, đi sng ca nhân dân ngày mt nâng cao, các
ngun lc v con ngi, tài nguyên thiên nhiên đc khai thác hiu qu hn và tác
đng mnh đn c cu kinh t ca đt nc đc chuyn dch nhanh chóng theo
hng công nghip hóa, hin đi hóa; làm cho nn kinh t có các ngành công nghip
và dch v chim t l cao và hng mnh v xut khu. Kt qu s dn ti nn kinh t
có tc đ tng trng cao và n đnh. Tng trng kinh t đn lt nó li là c s cho
vic tng lng vn đu t đy mnh quá trình công nghip hóa, hin đi hóa đt nc
nhanh hn.
- Tác đng ca vn tích ly đn cân bng kinh t v mô: mt trong nhng điu
kin c bn đm bo nn kinh t tng trng và phát trin là đòi hi phi đm bo s
cân bng kinh t v mô, trong đó mi quan h gia tit kim và đu t phi có s cân
đi đ nn kinh t va có đ vn cho đu t phát trin, va s dng s tin tit kim
hin có mt cách hiu qu.
Vn tích ly là hin thân ca s kt hp gia tit kim và đu t. S tin tit
kim đc là vn tích ly khi đc tích t và tp trung đn mt lng nht đnh đ đa

vào đu t mt d án. Nn kinh t có tit kim mi có c hi tng thêm s vn hin
hu, qua đó m rng quy mô đu t phát trin. Th nhng trong nn kinh t th trng,
tit kim và đu t là nhng hành đng đc thc hin bi nhng ch th khác nhau.
Các h gia đình quyt đnh tit kim bao nhiêu trong thu nhp ca mình và các doanh
nghip quyt đnh m rng quy mô đu t  mc đ nào, … tt c đu là nhng bin
s đc lp. Vì vy, gia tit kim và đu t khó mà n khp vi nhau, nên làm cho nn


kinh t thng ri vào tình trng thiu hoc tha vn, kéo theo là kinh t v mô không
n đnh, tng trng thp, tht nghip gia tng. Nh vy, đ thit lp s cân bng gia
tit kim và đu t đòi hi phi s can thip ca nhà nc trong vic khuyn khích đu
t nhm s dng có hiu qu s vn t tit kim góp phn n đnh kinh t v mô.
- Tng ngun vn tích ly làm tng tc đ đu t và tc đ tng trng kinh t
Vn là mt yu t đu vào c bn ca quá trình sn xut. Vn đc kt hp vi
lao đng và tài nguyên, thông qua quá trình sn xut, s to ra ca ci vt cht trong xã
hi. Vn không ch đóng góp trc tip vào tng trng kinh t vi t cách là đu vào
ca sn xut (đóng góp v mt lng) mà còn đóng góp mt cách gián tip thông qua
vic thúc đy tin b k thut do các đu t mi mang li, do li th kinh t nh quy
mô ln – tc là vi s ngành, vic đu t m rng quy mô s làm gim chi phí sn
xut – do chuyên môn hóa, … đây là nhng đóng góp v “cht” ca vn tích ly, tc
là hiu qu ca nn kinh t đã đc nâng cao.
Các mô hình tng trng đn gin đu nhn mnh đn yu t vn trong tng
trng. Mô hình Harrod – Domar đa ra mi quan h hàm gia vn (ký hiu là K) và
tng trng sn lng (ký hiu là Y). Mô hình này cho rng sn lng ca bt k mt
thc th kinh t nào – cho dù đó là mt doanh nghip, mt ngành kinh t, hay ca toàn
b nn kinh t - đu ph thuc vào s lng vn đã đu t vào thc th kinh t đó,
đc biu din di dng hàm:
Y = K/k
Trong đó k là hng s, đc gi là h s vn – sn lng. Chuyn sang tc đ
tng, ta có: ∆Y = ∆K/k

Chia c hai v ca đng thc trên cho Y, ta có:
∆Y/Y = (∆K/Y).1/k
Chúng ta lu ý rng ∆Y/Y chính là tc đ tng trng kinh t, ∆K/Y là t l đu
t/GDP. iu này có ngha là đ đt đc tc đ tng trng nào đó thì nn kinh t
phi đu t theo mt t l nht đnh nào đó trên GDP. Khi chuyn sang tc đ tng thì
h s k gi là h s ICOR (Incremental capital - output ratio) – h s này cho ta bit là
đ tng đc mt đng GDP thì cn phi đu t bao nhiêu đng.
T mô hình Harrod – Domar, Kasliwal (1995) đa ra công thc tính tc đ tng
trng nh sau: Tc đ tng trng = Lng đu t x Hiu qu đu t






Bng 1.1: u t và tng trng kinh t  các nc đang phát trin (1960 – 1984)
Quc gia Tc đ tng GDP trên
đu ngi (%)
T l đu t trên
GDP (%)
ICOR
Philippines 2,5 17 4,3
Malawi 2,6 17 4,3
Colombia 2,7 14 3,9
Turkey 3,1 14 3,6
Dominican Republic 3,3 13 3,1
Mexico 3,4 16 3,3
Malaysia 4,3 16 3,3
Brazil 4,4 19 3,7
Thailand 4,5 17 3,3

Greece 4,6 18 4,5
Hong Kong 6,1 27 3,9
Korea 6,4 17 2,7
Botswana 7,3 27 3,2
Singapore 7,4 24 3,3
Trung bình ca nhóm
tng trng cao
4,5 18 3,6
Trung bình ca nhóm
tng trng thp
0,4 11 7,2
Ngun: Kasliwal 1995 – Báo cáo phát trin th gii 1986.
Bng s liu trên cho thy mi tng quan t l thun gia t l đu t và tc đ
tng trng kinh t. Nhng nc có t l đu t cao có khuynh hng s dng vn đu
t hiu qu hn, th hin  h s ICOR thp hn, to ra mt tc đ tng trng kinh t
cao hn. Cng t bng trên cho thy s khác bit trong h s ICOR gia các nc
đóng vai trò ln hn trong vic gii thích s khác bit v tc đ tng trng gia các
nc so vi t l đu t trên GDP. iu này có ý ngha là yu t hiu qu đóng vai trò
quan trng hn đi vi tng trng kinh t so vi yu t lng đu t.
- Tác đng ca ngun vn tích ly đn phát trin kt cu h tng và chuyn dch
c cu kinh t
Ngân hàng th gii (WB) đã nhn đnh rng, đi vi mi quc gia mc tng 1%
tng sn phm trong nc thng tng ng mc tng 1% t bn ca kt cu h tng
[53, tr.7]. Nh vy, đ thc hin thành công chin lc CNH, HH; nn kinh t nht
thit phi có ngun vn tích ly đ tp trung đu t xây dng kt cu h tng trc
mt bc. Khi nn kinh t phát trin cao thì kt cu h tng phi phù hp vi s tin


trin ca nhu cu nn kinh t. Do đó, nn kinh t tip tc to lp ngun vn tích ly
vi quy mô ln hn na đ đáp ng s phát trin kinh t.

Mt khác, đ đt đc mc tiêu phát trin nhanh và bn vng, đòi hi nn kinh t
phi chuyn dch c cu kinh t theo hng hin đi và hp lý c v c cu ngành,
vùng kinh t. Ngun vn tích ly li là nhân t quan trng đ khai thác các ngun lc
t nhiên, con ngi, khoa hc công ngh, … to ra tng lc đy mnh s chuyn dch
c cu kinh t. Vì vy, tùy theo điu kin phát trin trong tng thi k, mi nn kinh t
xác lp c cu kinh t hp lý, thu hút ngun vn đu t trong và ngoài nc đ đy
nhanh quá trình công nghip hóa, hin đi hóa.
1.2. Các nhân t ch yu nh hng đn ngun vn tích ly
1.2.1. Tc đ tng trng kinh t và t l tit kim
Trc ht, ngun vn tích ly đc quyt đnh bi tc đ tng trng kinh t
(GDP). Khi sn lng nn kinh t tng lên thì ngun vn tích ly s tng lên vì các
doanh nghip trong nn kinh t cn có thêm t liu sn xut và lao đng. Mc sn
lng gim đi s làm cho ngun vn tích ly gim theo.
Xét v lâu dài, mc tích ly vn ca quc gia do t l tit kim quyt đnh. Khi
mc tit kim quc gia cao, vn tích ly ca quc gia s tng nhanh và sn lng tim
nng cng s tng nhanh. Khi mc tit kim quc gia thp, các trang thit b và các xí
nghip tr nên lc hu và kt cu h tng s xung cp. Chính vì th, mt quc gia mà
 ni đó các h gia đình, các doanh nghip và chính ph tích ly vn nhiu  hin ti
s làm tng ca ci  tng lai, đng ngha vi vic tng ngun vn tích ly. Khi thu
thu nhiu hn so vi chi tiêu, chính ph tit kim phn chênh lch bng cách ct gim
s n tn đng, mc thng d ngân sách này, hay tit kim ca chính ph, làm tng
tit kim quc dân. H qu s là, thng d ngân sách làm tng cung v vn vay, làm
gim lãi sut và khuyn khích đu t. n lt nó, mc đu t cao hn hàm ý tích ly
vn nhiu hn và tng trng kinh t cao hn.
1.2.2. Mc đ tích t và tp trung vn trong nn kinh t
Mt trong nhng quy lut chung ca tích ly vn là quá trình tích t và tp
trung vn ngày càng tng. Tích t và tp trung vn quan h mt thit vi nhau, thúc
đy nhau phát trin. Tích t vn làm tng quy mô và sc mnh ca t bn cá bit, do
đó cnh tranh s gay gt hn. Ngc li, tp trung vn to mi điu kin thun li cho

vic tng cng bóc lt giá tr thng d và đy mnh tích t vn. nh hng qua li
ca tích t và tp trung vn làm cho tích ly vn ngày càng mnh.
Nh tp trung vn, quy mô sn xut đc phát trin, lao đng tp th đc t
chc rng ln hn và phng thc t chc sn xut đc thc hin mt cách khoa
hc, bo đm đc nhng chng trình công nghip ln, áp dng đc nhng thành
tu khoa hc công ngh hin đi vào sn xut.
Tt c nhng tác dng ca tích t và tp trung vn đu làm cho nng sut lao
đng tng lên, quy mô tích ly vn tng lên.
1.2.3. Nng sut lao đng xã hi
Nng sut lao đng xã hi tng lên s có nhiu yu t vt cht đ sn xut ra
nhiu giá tr thng d mi và t bn mi.
Vi mt thi gian lao đng thng d nht đnh, nu nng sut lao đng tng lên,
thì t liu sn xut và t liu tiêu dùng do thi gian lao đng thng d đó sn xut ra
càng nhiu và giá c gim xung. S gim này đem li hai h qu cho tích ly ngun
vn: mt là, vi khi lng giá tr thng d nht đnh, phn dành cho tích ly có th
tng lên, nhng tiêu dùng ca các nhà t bn không gim, thm chí có th cao hn
trc; hai là, mt lng giá tr thng d nht đnh dành cho tích ly có th chuyn hóa
thành mt khi lng t liu sn xut và sc lao đng ph thêm ln hn trc.
Cho nên s giàu có tht s ca xã hi và kh nng không ngng m rng quá
trình tái sn xut ra s giàu có đó không phi ch yu là đ dài ca lao đng thng d
mà ch yu là nng sut ca lao đng thng d. Quy mô ca tích ly vn không phi
ch đc quyt đnh bi khi lng giá tr thng d mà còn bi khi lng t liu sn
xut và t liu tiêu dùng, do khi lng giá tr thng d đó có th chuyn hóa thành.
Còn xét  góc đ ca nn kinh t thì khi nng sut lao đng tng lên, đng
ngha vi vic nng lc sn xut ca quc gia cng tng lên, sn xut đc nhiu ca
ci hn. Khi đó nn kinh t s tng trng cao hn, đy mnh vic xut khu nên s
gia tng ngun vn tích ly.
1.2.4. Kh nng s dng trit đ nng lc sn xut, khai thác các yu t tim
nng ca nn kinh t và thu hút vn nc ngoài

Trong quá trình sn xut, t liu lao đng (máy móc, thit b) tham gia toàn b
vào quá trình sn xut, nhng chúng ch hao mòn dn, do đó giá tr ca chúng đc
chuyn dn tng phn vào sn phm. Vì vy, có s chênh lch gia t bn s dng và


t bn tiêu dùng. S chênh lch ngày càng ln v lng gia t bn s dng vi t bn
tiêu dùng là thc đo s tin b ca lc lng sn xut.
Mc dù đã mt dn giá tr nh vy, nhng trong sut thi gian hot đng, máy
móc vn có tác dng nh khi còn đ giá tr. Do đó, nu không k đn phn giá tr ca
máy móc chuyn vào sn phm trong tng thi gian, thì máy móc phc v không công
chng khác gì lc lng t nhiên. Máy móc càng hin đi thì s phc v không công
càng ln, cho nên ch đn khi nn đi công nghip c khí, con ngi mi li dng
đc quy mô ln nhng sn phm lao đng đã qua nh li dng nhng lc lng t
nhiên, làm tng quy mô tích ly vn.
Và khoa hc công ngh càng phát trin thì các máy móc, thit b, … đc thay
th bng nhng th có hiu qu hn, do đó, quy mô tích ly vn cng nh hiu qu
tích ly vn cao hn. Chng hn, vi s tin b trong lnh vc vt lý, hóa hc, con
ngi phát hin ra nhng vt liu mi hoc công dng mi ca vt liu đang s dng,
thì phm vi đu t ca vn tích ly ngày càng tng thêm. Mt khác, khi hóa hc ch ra
nhng phng pháp mi, nhng cht ph thi – nhng vt không có giá tr - đc đa
vào vòng tun hoàn ca tái sn xut thì nó bin thành nhng yu t ph thêm ca tích
ly vn mà không cn chi phí thêm vn.
Mt cách khác đ gia tng ngun vn tích ly đó là thu hút ngun vn đu t
nc ngoài.  các quc gia đang phát trin, trong thi k đu ca quá trình CNH,
HH đt nc thì nhu cu vn đu t thng vt xa s tin tit kim có đc và to
ra l hng tit kim rt ln. L hng này li còn b khoét sâu hn bi s thâm ht cán
cân xut nhp khu. Và đ thit lp li trng thái cân bng v mô, các nn kinh t đó
phi huy đng mt lng vn rt ln t bên ngoài đ b sung vào s thiu ht đó. So
vi ngun vn trong nc, ngun vn nc ngoài có u th là mang li ngoi t cho
nn kinh t và trc mt góp phn đáp ng nhu cu vn đu t; nhng v lâu dài, nó

tr thành gánh n đè nng lên ngân sách, cán cân thanh toán, gia tng tiêu dùng và
gim tit kim trong nc. Nh vy, vn đ tích ly vn nc ngoài đt ra nhng
thách thc không nh trong chính sách tích ly vn ca các quc gia đang phát trin
đó là: mt mt, phi ra sc tích ly vn nc ngoài đ đáp ng ti đa nhu cu vn cho
chin lc CNH, HH; mt khác, phi kim soát cht ch các dòng vn nc ngoài đ
ngn chn khng hong kinh t xy ra.


1.3. Tích ly ngun vn trong nc – yu t quyt đnh ca s nghip
công nghip hóa, hin đi hóa
Kinh nghim trong nc và quc t đã ch ra rng các ngun vn bên ngoài là
rt quan trng, nht là giai đon đu ca s nghip công nghip hóa, hin đi hóa. Vì
th, nhiu quc gia đã tìm cách m ca vi th gii bên ngoài, kêu gi đu t nc
ngoài, nhn các khon vin tr và vay vn ca các nc đ phát trin nn công nghip.
Có quc gia thì khuyn khích buôn bán vi nc ngoài đ thu v ngun ngoi t quan
trng cho quá trình công nghip hóa. Nhng ngun vn trong nc vn đóng vai trò
quyt đnh, bi vì ngun vn t bên ngoài dù có ln đn my nu không có các ngun
vn đu t do s tích ly t trong nc thì ngun vn bên ngoài cng không th s
dng có hiu qu. Ngoài ra, ngun vn nc ngoài đôi khi còn thc hin ý đ tng
bc khng ch v kinh t và gây nh hng ti chính tr. Chính vì th, chúng ta phi
đ cao tm quan trng có tính cht quyt đnh ca tích ly vn trong nc. Phi thy
rng đi vay là phi tr c vn ln lãi vi rt nhiu điu kin ràng buc t phía bên
ngoài. Vì th, bng mi bin pháp và hình thc phù hp, linh hot đ ra sc đy nhanh
quá trình tích ly vn trong nc.
V mt chin lc, chính sách tích ly vn nh trên là đúng đn, nhng v mt
sách lc trong giai đon trc mt khi thu nhp bình quân đu ngi ca Vit Nam
còn quá thp, kh nng tích ly vn trong nc còn có hn thì chúng ta cn coi trng
c ngun vn trong nc ln ngun vn bên ngoài. Do đó, phi tn dng kh nng đ
thu hút ti đa các ngun vn đu t t bên ngoài, không nên có mt cách nhìn máy
móc đòi hi trong mi thi đim và mi ni đi vi mi công trình phát trin công

nghip, công ngh, vn đu t t trong nc cng phi chim t l ln hn s vn đu
t ca nc ngoài. Cn phi có mt cách nhìn bin chng đ thy rng vào nhng lúc
và nhng ni c th, đi vi mt s công trình nht đnh chúng ta có th và cn phi
da vào vn đu t ca nc ngoài nhiu hn.
Nh vy, cùng vi vic tng cng tích ly vn tin mt, chúng ta còn cn phi
khai thác hu hiu các ngun lc t nhiên nh: v trí đa lý, khí hu, đt đai, rng,
bin, tài nguyên thiên nhiên, …, đc bit là bit khai thác hiu qu ngun lc xã hi
nh ngun lao đng, … Chính nhng điu đó chng t rng vi nhng ngun lc kinh
t ca đt nc hin nay, chúng ta hoàn toàn có kh nng và điu kin đ tích ly đc
ngun vn trong nc. Tuy nhiên, tim nng thì có nhiu nhng đim then cht là 


ch chúng ta phi có nhng gii pháp tích ly vn nh th nào đ mi đng vn tham
gia vào dòng chu chuyn ca nn kinh t có hiu qu cao nht. Bi vì, tích ly vn
trong nc cho s nghip công nghip hóa, hin đi hóa đt nc là vô cùng có ý
ngha, nhng điu quan trng nht là tìm cách s dng có hiu qu ngun vn đó nh
th nào li quyt đnh tc đ và cht lng tng trng ca nn kinh t. Hin tng đó
đòi hi chính ph và các doanh nghip nhà nc cng nh t nhân phi qun lý tt
hn, s dng có hiu qu hn mi đng vn đc tích ly.
T nhng điu đó khng đnh rng trong hin ti và tng lai vic tích ly vn
trong nc đã, đang và s gi vai trò quyt đnh đi vi s nghip công nghip hóa,
hin đi hóa đt nc và th hin mt cách rõ nét  vai trò ca nó trong vic thúc đy
các ngành kinh t ch đo phát trin, đc bit là nhng ngành mi nhn hng v
xut khu.
1.4. Lý lun v tích ly t bn ca Karl Marx, lý thuyt kinh t hc hin đi
và quan đim ca ng Cng sn Vit Nam v tích ly vn đ CNH, HH
1.4.1. Lý lun tích ly t bn ca Karl Marx
Trong hc thuyt v giá tr thng d, Karl Marx nghiên cu s ra đi ca giá tr
thng d t quá trình sn xut t bn ch ngha, thì trong hc thuyt v tích ly, Marx
đã ch rõ t bn xut hin nh th nào t giá tr thng d. Trong điu kin ca tái sn

xut m rng t bn ch ngha, giá tr thng d đc phân chia thành mt b phn đ
tích ly và mt b phn đ tiêu dùng, tc thành t bn đ tái sn xut và thu nhp cho
tiêu dùng cá nhân. Quy mô tích ly t bn ph thuc vào mt lot nhân t. Trc ht,
ph thuc vào lng giá tr thng d và t l phân chia lng giá tr thng d thành
tích ly và tiêu dùng. Th hai, nng sut lao đng tng s thúc đy vic tng tích ly t
bn. Th ba, khon chênh lch gia t bn s dng và t bn tiêu dùng. Th t, tích
ly t bn còn ph thuc vào lng t bn ng trc.
Quá trình tích ly t bn đc thc hin di hai hình thc: tích t và tp trung
t bn. Xét v mt lch s thì s phát trin ca các hình thc tích ly t bn dn ti s
ra đi ca các t chc đc quyn và s thng tr ca t bn đc quyn. Trong tin trình
tích ly t bn ch ngha, vic m rng quy mô sn xut đi đôi vi tin b k thut.
Vic tng cu to hu c ca t bn, các cuc bin đi thng xuyên din ra trong k
thut và công ngh sn xut là phù hp vi ch ngha t bn phát trin vi c s k
thut tng xng vi nó, tc là nn đi công nghip c khí. Trong điu kin cu to


hu c ca t bn tng lên, tích ly t bn đc thc hin khi khi lng lao đng
sng do t bn s dng gim đi mt cách tng đi so vi khi lng t liu sn xut.
iu đó dn ti ch tng cng bóc lt công nhân đang có vic làm cng nh đy
mnh nn nhân khu tha tng đi, m rng đi quân tht nghip.
Trong điu kin hin nay, tích ly t bn có mt s đc đim. S phát trin, tin
b ca khoa hc và công ngh, cng nh vic tng cng s cnh tranh đã làm tng
thêm lng ti thiu cn thit ca t bn tích ly. Hin nay ch có các nhà tài phit t
bn trong giai cp t sn đc nhà nc ng h v kinh t và chính tr mi có kh
nng tích ly t bn vi quy mô ln. Còn tng lp trung lu t sn và tiu t sn ngày
càng ph thuc vào các t chc đc quyn. Mt khác, giai cp đi t sn có kh nng
tng tích ly mt cách có h thng da vào li nhun đc quyn cao.
Các nhà nc t bn ch ngha đu đã tri qua quá trình tích ly nguyên thy t
bn. Mc dù phng thc c th  các nc không ging nhau, nhng thc cht ca
chúng đu nh nhau, đu là dùng th đon cp bóc bng bo lc to điu kin kinh t

đ xây dng phng thc sn xut t bn ch ngha. Trong quá trình này, đi quân
đông đo nhng ngi lao đng làm thuê đã đc to ra, lng ln t bn nguyên thy
đã đc tích ly.
Mc tiêu cách mng ca ng ta là phi xây dng ch đ kinh t xã hi ch
ngha, mà xây dng ch đ kinh t xã hi ch ngha cng đòi hi phi tích ly vn.
Nhng do tính cht ch đ kinh t quyt đnh, các phng pháp tích ly nguyên thy
t bn ca ch ngha t bn đu không thích hp vi điu kin c th  nc ta. Tích
ly vn ca nc ta trong thi k quá đ lên ch ngha xã hi phi phù hp vi li ích
ca giai cp công nhân, nông dân và nhân dân lao đng.
Tích ly t bn ch ngha dn đn vic đy ngi lao đng ra khi sn xut,
làm tng nn tht nghip; trái li, tích ly vn  nc ta phi đm bo công n vic
làm đy đ cho mi ngi có kh nng lao đng trong nc, đm bo v mt vt cht
thc hin quyn lao đng. Nhm nhng mc đích đó, mt b phn vn đu t c bn
đc dùng đ to ra mt s ch làm vic cn thit mi trong nn kinh t quc dân.
Tích ly vn cng đc s dng đ nâng cao trình đ k thut ca sn xut, tng mc
trang b t liu sn xut cho ngi lao đng. Phn tích ly này gi là đu t công ngh.
Di ch ngha xã hi, quy mô tích ly vn do quy lut tích ly vn xã hi ch ngha
quyt đnh. Theo quy lut đó, tích ly vn phi đm bo không ngng tng nng sut


lao đng, cùng vi công n vic làm đy đ cho dân c có kh nng lao đng và tng
thu nhp thc t ca ngi lao đng đn mc ti đa có th có đc.
1.4.2. Lý lun tích ly t bn ca lý thuyt kinh t hc hin đi
Mô hình tng trng Solow (Nhà kinh t hc ngi M - đot gii thng
Nobel kinh t nm 1987) cho bit s gia tng khi lng t bn, lc lng lao đng và
tin b công ngh tác đng qua li vi nhau nh th nào và chúng nh hng ti sn
lng ra sao.
Trong mô hình Solow ch ra rng t l tit kim là yu t then cht quyt đnh
khi lng t bn. Nu t l tit kim cao, nn kinh t s có khi lng t bn và sn
lng ln hn. Nu t l tit kim thp, nn kinh t s có khi lng t bn nh và sn

lng thp.
T l tit kim cao hn, nu thành công trong vic chuyn hóa thành mc đu t
cao hn nhm gi cho nn kinh t  trng thái toàn dng vic làm, s to nên tc đ
tng trng sn lng nhanh hn trong mt khong thi gian. Mt khi lng t bn
trên đu ngi tng đ ln thì t l tit kim và đu t cao hn s đc chuyn hóa
hoàn toàn vào vic gia tng t bn theo chiu rng, lúc này mc t bn cn thit ln
hn lúc trc.
Mô hình Solow đa ra gi đnh đn gin hóa là ch có mt loi t bn. Song
trên thc t có nhiu loi t bn khác nhau. Các doanh nghip t nhân đu t vào
nhng loi t bn truyn thng nh xe i, nhà máy luyn kim và các loi t bn mi
nh máy tính, robot, … Chính ph đu t vào nhiu loi t bn công cng – đc gi
là kt cu h tng – nh đng sá, cu cng, h thng thy li, … Ngoài ra, còn có
mt loi t bn na là vn nhân lc – đó là kin thc, tay ngh, k nng mà ngi lao
đng tip thu đc thông qua quá trình giáo dc và đào to t thi niên thiu cho đn
khi trng thành, cng nh trong quá trình lao đng. Mc dù mô hình Solow c bn
ch bao gm t bn hin vt và không c gng lý gii hiu qu ca lao đng, xét theo
nhiu phng din, vn nhân lc tng t nh t bn hin vt. Cng nh t bn hin
vt, nó làm tng nng lc sn xut hàng hóa và dch v ca chúng ta. Vic nâng cao
vn nhân lc cn ti nhng khon đu t vào giáo viên, th vin và thi gian đào to
sinh viên.


Lý lun tích ly t bn ca kinh t hc hin đi đã gi ý cho các nhà hoch đnh
chính sách kinh t tìm cách thúc đy tng trng kinh t bng cách nâng cao t l tit
kim trong nn kinh t và da vào th trng đ phân b t bn mt cách có hiu qu.
1.4.3. Quan đim ca ng Cng sn Vit Nam v tích ly vn đ CNH, HH
- i hi ng toàn quc ln th VI (12/1986) là bc đt phá đu tiên v đi
mi t duy ca ng ta v phát trin kinh t, trong đó quan đim tích ly vn đc
xác đnh: “Trong công cuc xây dng và phát trin kinh t  nc ta, yêu cu v vn
đu t luôn luôn đc đt ra mt cách gay gt. Nhng nm ti, mt mt, phi tranh

th các ngun vn bên ngoài vi mc cao nht; mt khác,  trong nc, bng nhng
ch trng và chính sách mi, chúng ta phát huy hn na mi kh nng v ngun vn
ca tt c các ngành, các đa phng và c s, ca các thành phn kinh t. Ngun vn
y phi đc khai thác t nhng th mnh hin có ca nn kinh t là nông, lâm, ng
nghip và tiu, th công nghip; t vic ng dng các thành tu khoa hc, k thut; t
vic trit đ tit kim, tng nng sut lao đng, h giá thành sn phm Tuy nhiên,
đi vi chúng ta hin nay, vn đ không ch là to ra ngun vn mà điu đc bit quan
trng là s dng và qun lý tt ngun vn đ có hiu qu ln nht” [13, tr.56].
- i hi ng toàn quc ln th VII (06/1991), ng ta đa ra chính sách và
gii pháp v vn tích ly: “Tích cc to vn trong nc. Ngun tích lu trong nc so
vi thu nhp quc dân sn xut t 2 - 3% nm 1990 phi nâng lên 8 - 10% vào nm
1995 và khong 15% vào nm 2000. Nâng dn t l đng viên thu nhp quc dân vào
ngân sách đng thi dành phn tích lu cn thit cho các doanh nghip và nhân dân
t đu t. Ngun c bn đ to vn là làm n có hiu qu, cn kim trong sn xut,
tit kim trong tiêu dùng. Thc hin c ch bo toàn và phát trin vn ca Nhà nc
giao cho các đn v kinh doanh. i đôi vi vic ci t h thng ngân hàng, xúc tin
thành lp các t chc bo him, phát trin các loi doanh nghip c phn, các hình
thc c phiu, trái phiu, to điu kin hình thành th trng chng khoán. Tranh th
mi kh nng và dùng nhiu hình thc thu hút vn ngoài nc. Tranh th vin tr và
vay dài hn lãi sut thp. Chú trng hình thc công ty nc ngoài đu t trc tip vào
nc ta, gn vi chuyn giao công ngh tiên tin và đy mnh xut khu. Nhà nc
qun lý cht ch vic vay n, tr n nc ngoài. Ngun vn ca Nhà nc đc tp
trung đu t cho các c s ch yu thuc kt cu h tng và nhng công trình quan
trng khác chng lãng phí và tham nhng” [14, tr. 87].



- i hi ng toàn quc ln th VIII (06/1996), ng ta quyt đnh đy mnh
CNH, HH vi quan đim v ngun vn tích ly nh sau: “Luôn luôn nêu cao
phng châm da vào ngun lc trong nc là chính, đi đôi vi tranh th ti đa

ngun lc bên ngoài, đng viên mi ngi, mi nhà, mi cp, mi ngành cn kim
trong sn xut, tit kim trong tiêu dùng, dành vn cho đu t phát trin. Trong nhng
nm trc mt, kh nng vn còn có hn, nhu cu vic làm rt bc bách, đi sng
nhân dân còn nhiu khó khn, tình hình kinh t, xã hi cha tht n đnh vng chc.
Chúng ta cn tránh sai lm ch quan nóng vi, quá thiên v công nghip nng, ham
quy mô ln. Phát trin các loi hình doanh nghip quy mô nh và va là chính, vi
công ngh thích hp, vn đu t ít, to ra nhiu vic làm, thi gian thu hi vn nhanh.
Chú trng đu t chiu sâu, đi mi trang thit b nhm khai thác có hiu qu nng
lc sn xut hin có”. [15, tr.78].
- i hi ng toàn quc ln th IX (04/2001), ng ta nhn mnh đn tng
trng kinh t bn vng đ gia tng ngun vn tích ly: “Phát huy mi ngun lc đ
phát trin nhanh và có hiu qu nhng sn phm, ngành, lnh vc mà nc ta có li
th, đáp ng nhu cu trong nc và đy mnh xut khu, không ngng nâng cao sc
cnh tranh trên th trng trong nc và ngoài nc. Tng nhanh nng sut lao đng
xã hi và nâng cao cht lng tng trng. Trit đ tit kim, chng lãng phí, tng
tích lu cho đu t phát trin” [16, tr.162].
- i hi ng toàn quc ln th X (06/2006), ng ta chú trng phát trin th
trng tài chính đ khi thông ngun vn tích ly: “Phát trin vng chc th trng
tài chính bao gm th trng vn và th trng tin t theo hng đng b, có c cu
hoàn chnh. M rng và nâng cao cht lng hot đng ca th trng vn, th trng
chng khoán. Huy đng mi ngun vn trong xã hi cho đu t phát trin. Hin đi
hoá và đa dng hoá các hot đng ca th trng tin t. Xây dng các ngân hàng
thng mi nhà nc vng mnh v mi mt. M ca th trng dch v ngân hàng
theo l trình hi nhp kinh t quc t” [17, tr.80].
i hi ng toàn quc ln th XI (01/2011), trong chin lc phát trin kinh
t - xã hi 10 nm (2011 – 2020), ng ta đa ra đnh hng đi mi mô hình tng
trng kinh t, c cu li nn kinh t vi quan đim tích ly vn: “Hoàn thin th ch
kinh t th trng đnh hng xã hi ch ngha; bo đm n đnh kinh t v mô; huy
đng và s dng có hiu qu các ngun lc. Chính sách tài chính quc gia phi đng

viên hp lý, phân phi và s dng có hiu qu mi ngun lc cho phát trin kinh t -
xã hi. Thc hin cân đi ngân sách tích cc, bo đm t l tích lu hp lý cho đu t
phát trin; phn đu gim dn bi chi ngân sách. Tip tc đi mi c ch, chính sách
tài chính đi vi doanh nghip nhà nc, nht là các tp đoàn kinh t và các tng
công ty. Qun lý cht ch vic vay và tr n nc ngoài; gi mc n chính ph, n
quc gia và n công trong gii hn an toàn. Chính sách tin t phi ch đng và linh
hot thúc đy tng trng bn vng, kim soát lm phát” [18, tr.107].
Nh vy, có th thy rng, xut phát t thc trng kinh t, vn hóa, xã hi ca
nc ta; ng ta luôn nht quán quan đim đ đy mnh CNH, HH đòi hi phi tích
ly và s dng có hiu qu mi ngun vn trong nc và ngoài nc; trong đó ngun
vn trong nc là quyt đnh, ngun vn bên ngoài là quan trng. Tích ly vn t ni
b nn kinh t quc dân đc thc hin trên c s hiu qu sn xut, ngun ca nó là
lao đng thng d ca ngi lao đng thuc tt c các thành phn kinh t. Con đng
c bn đ gii quyt vn đ tích ly vn trong nc là tng nng sut lao đng xã hi,
tng thêm lc lng lao đng sn xut, thc hin tit kim c trong sn xut và tiêu
dùng. V ngun vn bên ngoài, ng ta cho rng phi tn dng mi kh nng đ thu
hút ti đa các ngun vn bên ngoài.
1.5. Kinh nghim ca mt s quc gia trên th gii v vic tích ly vn đ
công nghip hóa, hin đi hóa và bài hc kinh nghim cho Vit Nam
1.5.1. Kinh nghim ca Trung Quc
Vào cui nhng nm 1970 ca th k XX, Trung Quc bt đu ci cách h
thng kinh t kém hiu qu và tp trung cao đ ca mình. Bc ci cách đu tiên là
đa vào áp dng ch đ trách nhim h gia đình  các vùng nông thôn, xây dng hàng
lot chính sách ci cách nhm phân quyn ra quyt đnh cho các doanh nghip nhà
nc và cho phép h d phn vào li nhun thu đc, và hp thc hóa s tn ti ca
các doanh nghip ngoài quc doanh. Gn lin vi ci cách c ch phân b k hoch
hóa tp trung cao đ là vic điu chnh tng bc hay t do hóa tng phn công tác
kim soát sn phm và giá vt t sn xut. Chính ph còn thc hin chính sách m ca
nhm thc hin thu hút vn nc ngoài (FDI), và khuyn khích đu t hình thc doanh

nghip mt ngi hay liên doanh ti Trung Quc. Các ci cách đã làm tng hiu qu
kinh t và đã điu chnh đc c cu kinh t. Kinh t Trung Quc đã thay đi t mt