B GIO DC V O TO
TRNG I HC KINH T THNH PH H CH MINH
z({
NG MAI THC OANH
GII PHP HON THIN HOT NG
THANH TON QUC T TI NGN HNG
THNG MI C PHN CHU
LUAN VAấN THAẽC Sể KINH T
TP. HO CH MINH, NAấM 2012
B GIO DC V O TO
TRNG I HC KINH T THNH PH H CH MINH
z({
NG MAI THC OANH
GII PHP HON THIN HOT NG
THANH TON QUC T TI NGN HNG
THNG MI C PHN CHU
CHUYấN NGNH : TI CHNH-NGN HNG
M S NGNH : 60340201
LUAN VAấN THAẽC Sể KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS PHM VN NNG
TP. HO CH MINH, NAấM 2012
LI CAM OAN
Tôi tên ng Mai Thc Oanh là tác gi lun vn thc s có ta đ “Gii pháp hoàn
thin hot đng thanh toán quc t ti Ngân hàng Thng mi C Phn Á Châu”
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu đc lp ca tôi da trên
nhng kin thc hc đc, su tm, tng hp t thc t và kinh nghim bn thân. S
liu đc nêu trong lun vn là trung thc và có trích dn ngun. Kt quà nghiên cu
trong lun vn là trung thc và cha đc công b trong bt k công trình nghiên cu
nào khác.
LI CM N
Lun vn Thc s là kt qu tng hp nhng kin thc mà em đã tích ly đc sau
hai nm hc tp ti Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh. hoàn thành
đc lun vn này, bên cnh s n lc ca bn thân em còn có s hng dn nhit tình
ca quý Thy Cô, cng nh s đng viên ca gia đình và bn bè đng nghip.
Xin chân thành bày t lòng bit n đn Thy PGS.TS Phm Vn Nng,
ngi đã ht sc tn tình hng dn em trong sut thi gian thc hin lun vn.
Xin chân thành bày t lòng bit n đn toàn th Quý thy cô Trng i hc
Kinh t Thành ph H Chí Minh, đc bit là Quý thy cô
Khoa Ngân hàng đã ht
lòng truyn đt nhng kin thc quý báu, cng nh to mi điu kin thun li đ em
hoàn thành tt lun vn.
Xin chân thành bày t lòng bit n đn gia đình – thành viên luôn k vai sát cánh,
đôn đc trong quá trình em hc tp và thc hin lun vn.
Xin chân thành bày t lòng bit n đn các anh ch đã và đang công tác ti Ngân
hàng Thng Mi C Phn Á Châu, bn bè, đng nghip đã to điu kin, h tr em
sut thi gian qua.
TP.H Chí Minh, ngày 18 tháng 10 nm 2012
ng Mai Thc Oanh
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
LI CÁM N
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG, BIU
DANH MC CÁC S VÀ TH
LI M U
CHNG 1: C S LÝ LUN V THANH TOÁN QUC T TI NGÂN
HÀNG THNG MI 1
1.1. Khái nim thanh toán quc t 1
1.2. Vai trò ca thanh toán quc t 2
1.2.1. i vi nn kinh t 2
1.2.2. i vi doanh nghip xut nhp khu 2
1.2.3. i vi ngân hàng 3
1.3. Vai trò ca ngân hàng trong hot đng thanh toán quc t 4
1.4. Các phng thc thanh toán quc t 4
1.4.1. Phng thc thanh toán chuyn tin 5
1.4.2. Phng thc thanh toán nh thu 7
1.4.3. Phng thc thanh toán tín dng chng t 10
1.4.4. Phng thc thanh toán giao chng t nhn tin 16
1.4.5. Phng thc thanh toán ghi s 17
1.5. Các tiêu chí đánh giá hiu qu hot đng thanh toán quc t 17
1.6. Các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng thanh toán quc t ca các
ngân hàng thng mi 19
1.6.1. Nhân t ch quan 19
1.6.2. Nhân t khách quan 21
KT LUN CHNG 1 23
CHNG 2: THC TRNG HOT NG THANH TOÁN QUC T TI
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN Á CHÂU 24
2.1. Tng quan v ngân hàng thng mi c phn Á Châu 24
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 24
2.1.2. Kt qu hot đng kinh doanh 26
2.2. Thc trng hot đng thanh toán quc t ti ngân hàng thng mi c phn
Á Châu 31
2.2.1. Mô hình t chc qun lý hot đng thanh toán quc t tp trung 31
2.2.2. ng tin thanh toán 34
2.2.3. Mt hàng xut nhp khu 34
2.2.4. Sn phm thanh toán quc t 35
2.2.5. ánh giá kt qu hot đng thanh toán quc t 35
2.2.6. Thành tu đt đc 44
2.2.7. Nhng mt tn ti, hn ch và nguyên nhân 45
2.2.7.1. Nhng mt hn ch, tn ti 45
2.2.7.2. Nguyên nhân 47
2.2.7.2.1. Nguyên nhân ch quan 47
2.2.7.2.2. Nguyên nhân khách quan 53
KT LUN CHNG 2 58
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG THANH
TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN Á CHÂU 59
3.1. nh hng phát trin 59
3.1.1. Trin vng phát trin ca ngành ngân hàng 59
3.1.2. nh hng phát trin ca ngân hàng thng mi c phn Á Châu 60
3.1.2.1. nh hng chin lc phát trin ca ngân hàng thng mi c
phn Á Châu giai đon 2011-2015 và tm nhìn 2020 60
3.1.2.2. nh hng phát trin thanh toán quc t 61
3.2. Gii pháp nâng cao hiu qu hot đng thanh toán quc t ti ngân hàng
thng mi c phn Á Châu 62
3.2.1. Ci t quy trình x lý h s ti trung tâm thanh toán quc t và ti các
đn v 62
3.2.2. Thc hin đào to và tái đào to ngun nhân lc phc v cho công tác
thanh toán 64
3.2.3. Nâng cao cht lng công ngh ngân hàng 67
3.2.4. Tng cng công tác kim tra, kim soát đ phòng nga ri ro trong
thanh toán quc t 69
3.2.5. Thc hin chính sách khách hàng linh hot 70
3.2.5.1. y mnh công tác t vn cho khách hàng 70
3.2.5.2. Có chính sách khách hàng phù hp 71
3.2.5.3. Xây dng chin lc marketing hp lý 72
3.2.5.4. Xây dng vn hóa kinh doanh và phong cách phc v vn minh,
lch s 73
3.2.6. a dng hoá các sn phm thanh toán quc t 74
3.2.7. Gii pháp v mng li phân phi 75
3.2.8. Xây dng chính sách t giá và phí phù hp 77
3.2.9. Phát trin và nâng cao cht lng quan h ngân hàng đi lý 79
3.2.10. y mnh hot đng tài tr xut nhp khu và tng cng ngun ngoi
t phc v thanh toán quc t 80
3.2.11. Các gii pháp khác 81
3.3. Mt s kin ngh 83
3.3.1. i vi ngân hàng nhà nc 83
3.3.1.1. Nâng cao vai trò qun lý ca ngân hàng Nhà nc 83
3.3.1.2. Hoàn thin và phát trin th trng ngoi t liên ngân hàng 83
3.3.1.3. Xây dng c ch điu hành t giá linh hot 84
3.3.1.4. Xây dng h thng cnh báo nhng bin đng bt thng v tình
hình tài chính, kinh t 84
3.3.1.5. iu chnh, ban hành mi vn bn pháp lý điu chnh hot đng
TTQT và ngành ngân hàng 86
3.3.2. i vi chính ph và các b ngành có liên quan 86
3.3.2.1. To môi trng kinh t thun li cho hot đng
thanh toán quc t 86
3.3.2.2. Hoàn thin và b sung các vn bn pháp lý điu chnh hot đng
thanh toán quc t 88
3.3.2.3. Hoàn thin chính sách thng mi 89
3.3.2.4. Tng cng vai trò qun lý ca nhà nc trong vic thc hin chính
sách qun lý ngoi hi 89
3.3.2.5. M rng và nâng cao hiu qu kinh t đi ngoi 90
3.3.3. i vi các doanh nghip xut nhp khu 91
3.3.4. Nhng đ ngh cho nghiên cu tip theo 91
KT LUN CHNG 3 92
KT LUN CHUNG 93
TÀI LIU THAM KHO
PHN PH LC
PH LC 1: H thng các vn bn pháp lý điu chnh hot đng thanh toán quc t
PH LC 2: C cu t chc Trung tâm x lý h s TTQT ca Citibank
PH LC 3: Các sn phm TTQT ca ACB
PH LC 4: So sánh sn phm TTQT gia các ngân hàng TMCP Vit Nam
PH LC 5: Các sn phm liên quan đn TTQT ca ACB
PH LC 6: Biu phí TTQT ca ACB
PH LC 7: So sánh biu phí dch v TTQT ca ACB vi các ngân hàng khác
PH LC 8: Doanh s TTQT ca ACB chia theo khu vc đa lý
PH LC 9: Kim ngch xut nhp khu hàng hoá, dch v ca Vit Nam qua các nm.
DANH MC CÁC T VIT TT
- ACB: Ngân hàng thng mi c phn Á Châu.
- CNTT: Công ngh thông tin
- DS: Doanh s
- Eximbank: Ngân hàng thng mi c phn Xut Nhp Khu.
- HSBC: Ngân hàng Hng Kông và Thng Hi.
- KPP: Kênh phân phi
- NHNN: Ngân hàng nhà nc Vit Nam.
- NHTM: Ngân hàng thng mi.
- PGD: Phòng giao dch.
- Sacombank: Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín.
- SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication): Hip hi
Vin thông Tài chính Liên Ngân hàng toàn Th gii.
- TCTD: T chc tín dng
- Techcombank: Ngân hàng thng mi c phn K Thng.
- TMCP: Thng mi c phn.
- TTQT: Thanh toán quc t.
- TT.TTQT: Trung tâm Thanh toán quc t
- Vietcombank: Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng.
- WTO (World Trade Organization): T chc thng mi th gii.
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1 : S lng nhân viên và thu nhp bình quân qua các nm
Bng 2.2 : Mc đ hoành thành các ch tiêu k hoch chính ca ACB
Bng 2.3 : Kh nng sinh li ca ACB (%)
Bng 2.4 : T l kh nng chi tr ngày báo cáo theo quy đnh NHNN thi đim
31/12/2011
Bng 2.5 : Doanh s thanh toán quc t giai đon 2007 - 2011
Bng 2.6 : T trng doanh s xut khu, nhp khu giai đon 2007 -2011 Bng 2.8
Bng 2.7 : Doanh s xut khu giai đon 2007 -2011
Bng 2.8 : Doanh s nhp khu giai đon 2007 -2011
Bng 2.9 : T trng doanh s xut, nhp khu theo tng phng thc thanh toán
Bng 2.10 : Doanh s thanh toán quc t nm 2011 chia theo khu vc đa lý
Bng 2.11 : So sánh doanh s TTQT ca ACB và các ngân hàng khác
Bng 2.12 : So sánh biu phí TTQT ca ACB so vi các ngân hàng TMCP khác
Bng 2.13 : Doanh thu phí TTQT giai đon 2007 - 2011
Bng 2.14 : T trng doanh s phí TTQT trong tng phí dch v ACB giai đon
2007 - 2011
DANH MC CÁC S , BIU , PHNG TRÌNH
S đ 1.1 : Quy trình thanh toán T/T
S đ 1.2 : Quy trình thanh toán nh thu
S đ 1.3 : Quy trình thanh toán L/C
S đ 1.4 : Quy trình thanh toán CAD
S đ 2.1 : S đ c cu t chc Trung tâm TTQT ca ACB
Biu đ 2.1 : Vn điu l ca ACB qua các nm 2007-2011
Biu đ 2.2 : S lng chi nhánh và Phòng giao dch giai đon 2007 - 2011
Biu đ 2.3 : Tng tài sn hp nht qua các nm 2007-2011
Biu đ 2.4 : Tng vn huy đng hp nht qua các nm 2007-2011
Biu đ 2.5 : Tng d n cho vay hp nht qua các nm 2007-2011
Biu đ 2.6 : Tng li nhun trc thu hp nht qua các nm 2007-2011
Biu đ 2.7 : Biu đ tng trng doanh s TTQT ti ACB giai đon 2007 - 2011
Biu đ 2.8 : Biu đ tng trng doanh s xut khu ti ACB giai đon 2007-2011
Biu đ 2.9 : Biu đ tng trng doanh s nhp khu ti ACB giai đon 2007-2011
Biu đ 2.10 : T trng doanh s xut khu theo phng thc thanh toán nm 2011
Biu đ 2.11 : T trng doanh s nhp khu theo phng thc thanh toán nm 2011
Biu đ 2.12 : T trng doanh s thanh toán quc t theo khu vc nm 2011
Biu đ 2.13 : Doanh s TTQT ca ACB và các ngân hàng TMCP khác giai đon
2007-2011
Biu đ 2.14 : T trng doanh s phí TTQT trong tng phí dch v ACB giai đon
2007 – 2011
Phng trình 1.1: T l doanh thu phí TTQT so vi tng thu nhp
Phng trình 1.2: T l doanh thu phí TTQT so vi doanh thu phí dch v
i
LI M U
1. T VN .
Trong bi cnh cuc khng hong kinh t - tài chính toàn cu các nn kinh t đã
và đang phát trin trên th gii đu lâm vào suy thoái và st gim mt cách trm trng,
trong đó Vit Nam cng không phi là trng hp ngoi l. Tc đ tng trng kinh t,
ngun vn đu t trc tip, gián tip t nc ngoài, kim ngch xut nhp khu, lng
kiu hi chuyn vào Vit Nam…đu chu nhng nh hng nng n ca cuc khng
hong, kéo theo đó là nhng tác đng tiêu cc lên ngành ngân hàng và đc bit là lnh
vc thanh toán quc t.
Mt khác, Vit Nam đang thc hin l trình theo đúng cam kt gia nhp WTO,
các ngân hàng ngoi đc phép thành lp ngân hàng con 100% vn nc ngoài Vit
Nam đã đánh du mt thi k cnh tranh mi cho các ngân hàng thng mi c phn
Vit Nam. Tình hình trên đã đt các ngân hàng Vit Nam đng trc nhng nguy c,
thách thc ln v cnh tranh, đc mt ngay ti th trng Vit Nam. Do đó, trc áp
lc này, đ có th tn ti và phát trin trong môi trng kinh doanh mi, trc nhng
đi th mnh v nng lc tài chính, di dào v kinh nghim, đòi hi các ngân hàng
TMCP Vit Nam phi thc hin tt hn na vai trò là cu ni trong nn kinh t m,
mnh dng thay đi c cu doanh thu vi mc đích là tng doanh thu t kinh doanh
ngoi hi và phí dch v, mà trong đó mt trong nhng ngun thu ch yu là phí dch
v thanh toán quc t. Và theo đó, Ngân hàng TMCP Á Châu cng không nm ngoài
xu hng này.
Do đó, hot đng TTQT đóng vai trò quan trng ca đi vi s tn ti và phát
trin ca ngân hàng, bt k mt ngân hàng nào dù mi bt đu tham gia th trng hay
đã hot đng trong lnh vc TTQT đu có xu hng đy mnh phát trin mng dch v
này đ duy trì và m rng th phn ca ngân hàng mình. Chính vì th, các ngân hàng
ii
đang ngày càng quan tâm đn vic thu hút khách hàng nhm tng th phn và không
ngng nâng cao cht lng dch v, hn ch ri ro.
Vi nhng lý do trên, trong quá trình công tác và nghiên cu ti Ngân hàng
TMCP Á Châu, đc bit vi v trí là mt kim soát viên ti Trung tâm thanh toán quc
t, tác gi đã chn đ tài “GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG
THANH TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN Á
CHÂU” làm đ tài nghiên cu ca lun vn.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
Mc đích ca đ tài là phân tích, đánh giá thc trng trong hot đng thanh toán
quc t ca Ngân hàng TMCP Á Châu. T vic đánh giá nhng kt qu đt đc, tìm
ra nhng hn ch còn tn ti cùng nguyên nhân ca nhng hn ch đó, lun vn đ xut
các gii pháp khc phc đ t đó hoàn thin và phát trin hn na hot đng thanh toán
quc t ca Ngân hàng TMCP Á Châu.
3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
i tng nghiên cu: hot đng thanh toán quc t ti Ngân hàng TMCP Á
Châu.
Phm vi nghiên cu:
- Không gian: vic nghiên cu lun vn đc thc hin trong phm vi hot đng
ca Ngân hàng TMCP Á Châu.
- Thi gian: các báo cáo hot đng thanh toán quc t trong giai đon t 2007-
2011. Mt s s liu đc cp nht đn nm 2012.
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
thc hin mc tiêu nghiên cu, lun vn này đã s dng phng pháp duy
vt bin chng đ lun gii các vn đ liên quan. Bên cnh đó, các phng pháp nghiên
iii
cu sau đã đc s dng: phân tích, thng kê, tng hp, so sánh da trên c s s liu
thng kê ca Ngân hàng TMCP Á Châu.
5. Ý NGHA KHOA HC VÀ THC TIN CA TÀI NGHIÊN CU
Lun vn làm sáng t v trí và vai trò ca TTQT trong nn kinh t. Da trên vic
phân tích c th hot đng TTQT ti Ngân hàng TMCP Á Châu đ đúc kt nhng kt
qu đt đc cng nh tìm ra nhng mt tn ti, hn ch cùng nguyên nhân ca nó đ
t đó da trên vic k tha nhng thành qu nghiên cu trc đây cng nh kinh
nghim thc t trong quá trình tác nghip đ ra nhng gii pháp hoàn thin và phát
trin hot đng TTQT theo mô hình x lý tp trung ti Ngân hàng TMCP Á Châu.
6. NHNG IM NI BT CA LUN VN
H thng hoá đy đ lý lun, thc tin và phân tích tình hình thc t hot đng
TTQT ti Ngân hàng TMCP Á Châu.
Phân tích, đánh giá, tìm ra nhng mt hn ch, tn ti trong hot đng TTQT ti
Ngân hàng TMCP Á Châu theo mô hình x lý tp trung ti TT.TTQT thông qua nhng
cá nhân trc tip xây dng, trin khai và vn hành TT.TTQT.
Nghiên cu mô hình x lý tp trung ti Citibank, tìm ra nhng đim mnh ca
mô hình này đ t đó hc hi và áp dng vào mô hình tp trung ca Ngân hàng TMCP
Á Châu nhm hoàn thin thêm mô hình này vn đc xem là u vit hn mô hình c –
x lý trc tip ti mi chi nhánh – hin đang đc các ngân hàng ln trên th gii áp
dng cng nh các ngân hng Vit Nam đang tng bc tip thu, chuyn đi.
7. KT CU CA LUN VN
Ngoài phn ph lc, m đu và kt lun, lun vn đc kt cu thành 3 chng
nh sau:
CHNG I : Tng quan v nghip v thanh toán quc t ti các ngân hàng thng
mi
iv
CHNG II : Thc trng hot đng thanh toán quc t ti Ngân hàng thng mi c
phn Á Châu.
CHNG III : Gii pháp nâng cao hiu qu hot đng thanh toán quc t ti Ngân
hàng thng mi c phn Á Châu.
-1-
CHNG 1: C S LÝ LUN V THANH TOÁN QUC T TI NGÂN
HÀNG THNG MI
3.1. Khái nim thanh toán quc t
Quan h đi ngoi ca mi quc gia bao gm tng th các lnh vc: kinh t,
chính tr, vn hoá, khoa hc, k thut, du lch. Trong các mi quan h nêu trên thì quan
h kinh t chim v trí quan trng, là c s cho các mi quan h khác bi l quá trình
tin hành các hot đng này tt yu ny sinh nhng nhu cu chi tr, thanh toán gia các
ch th các nc khác nhau. Mt nghip v có th đáp ng cho các công tác trên
chính là “Nghip v thanh toán quc t”.
Thanh toán quc t là vic thc hin các ngha v tin t ny sinh t các hot
đng kinh t và phi kinh t gia các t chc hay cá nhân nc này vi t chc hay cá
nhân nc khác, hoc gia mt quc gia vi t chc quc t, thông qua h thng các
ngân hàng có liên quan.
Thanh toán quc t tr thành mt khâu rt quan trng trong quá trình thc hin
buôn bán – trao đi hàng hóa – dch v gia các nc. Nó phn ánh s vn đng có
tính quy lut ca giá tr trong quá trình chu chuyn hàng hóa tin t gia các quc gia
và đc xem là khâu cui cùng trong mt giao dch kinh t. Chính vì vy, thanh toán
quc t đã tr thành mt trong nhng yu t quan trng đ đánh giá hiu qu kinh t
đi ngoi, đc bit là lnh vc ngoi thng. Do đó, đ tài gii hn phm vi nghiên cu
thanh toán quc t trong lnh vc ngoi thng.
Thanh toán quc t mang nét đc thù riêng, nó liên quan đn nhiu quc gia
vi nhiu đng tin thanh toán khác nhau và đây cng là hot đng thanh toán thng
không dùng tin mt. Vic thanh toán gia các nc đu phi tin hành thông qua các
t chc tài chính trung gian mà ch yu là các Ngân hàng vi mng li chi nhánh và
h thng ngân hàng đi lý rng khp toàn cu.
-2-
3.2. Vai trò ca thanh toán quc t
3.2.1. i vi nn kinh t
- Là chic cu ni gia các quc gia có quan h kinh t đi ngoi, là nhân t
thúc đy s phát trin các hot đng kinh t đi ngoi. Chính vì th, vic t chc thanh
toán quc t đc tin hành nhanh chóng, an toàn, chính xác, s làm cho các nhà xut
khu đy mnh hot đng xut nhp khu, phát trin sn xut trong nc, khuyn
khích các doanh nghip nâng cao cht lng hàng hóa, qua đó thúc đy hot đng kinh
t đi ngoi phát trin.
- Góp phn gii quyt mi quan h hàng hóa - tin t, to nên s liên tc ca quá
trình sn xut, đy nhanh quá trình lu thông hàng hóa trên phm vi quc t, tng
nhanh tc đ chu chuyn vn góp phn phát trin kinh t.
- Làm tng khi lng thanh toán không dùng tin mt trong nn kinh t, đng
thi thu hút lng ngoi t đáng k vào Vit Nam.
- Là yu t bôi trn, thúc đy hot đng đu t trc tip và gián tip cng nh
m rng các hot đng dch v nh du lch, hp tác quc t.
- Thúc đy th trng tài chính quc gia hi nhp th trng tài chính quc t.
3.2.2. i vi doanh nghip xut nhp khu
- Ngân hàng đóng vai trò trung gian trong hot đng thanh toán quc t giúp cho
quá trình thanh toán theo yêu cu ca các doanh nghip xut nhp khu đc tin hành
nhanh chóng, chính xác, an toàn, tin li và tit kim ti đa chi phí, tng uy tín vi
khách hàng nc ngoài. Hn na, nu các doanh nghip không đ kh nng tài chính
thì ngân hàng có th thc hin tài tr, chit khu hoc cho vay. Qua vic thc hin
thanh toán, ngân hàng còn có th giám sát đc tình hình kinh doanh ca doanh nghip
t đó có th có nhng t vn và điu chnh chin lc kp thi cho doanh nghip.
-3-
- Trong hot đng kinh t đi ngoi, do v trí đa lý ca ca các bên cách xa
nhau làm hn ch vic tìm hiu kh nng tài chính, kh nng thanh toán ca ngi
mua, cng nh nguy c la đo ngày càng nhiu làm gia tng ri ro trong vic thc
hin hp đng ngoi thng. Tuy nhiên, do hot đng thanh toán quc t đc thc
hin thông qua ngân hàng, các ngân hàng vi trình đ chuyên môn nghip v, vi b
dày kinh nghim cng nh uy tín ca mình trên trng quc t s giúp các doanh
nghip hn ch đc các ri ro trong quá trình thc hin hp đng, nh đó thúc đy
hot đng kinh t đi ngoi phát trin.
3.2.3. i vi ngân hàng
- To ra mt khon li nhun không nh đóng góp vào li nhun chung ca
ngân hàng thông qua phí chuyn tin, phí m L/C, phí thanh toán L/C Thc t cho
thy, đi vi các ngân hàng hin đi, thu nhp t phí dch v có xu hng ngày mt
tng c v s lng và t trng trong tng thu nhp ca ngân hàng. ây cng chính là
mc tiêu mà các ngân hàng luôn vn ti.
- Giúp các ngân hàng thu hút thêm mt lng khách hàng mi là nhng t chc,
cá nhân có nhu cu giao dch thanh toán quc t.
- Thúc đy và h tr cho các hot đng kinh doanh khác ca ngân hàng nh
kinh doanh ngoi hi, tài tr xut nhp khu, tín dng, bo lãnh thanh toán, tng cng
ngun vn huy đng đc bit là vn bng ngoi t. ng thi, hot đng thanh toán
quc t còn gián tip to ra li nhun t các mt hot đng này, giúp ngân hàng đáp
ng đy đ và đa dng hn các nhu cu ca khách hàng.
- Nâng cao tính thanh khon thông qua lng tin ký qu phát sinh mt cách
thng xuyên và n đnh. Vì vy, trong thi gian ch thanh toán, ngân hàng có th s
dng các khon này đ h tr thanh khon khi cn thit, thm chí còn có th s dng
đ đu t ngn hn.
-4-
- Giúp ngân hàng đáp ng tt hn nhu cu đa dng ca khách hàng v các dch
v tài chính có liên quan đn thanh toán quc t. Trên c s đó giúp ngân hàng tng
doanh thu, nâng cao uy tín ca ngân hàng và to dng nim tin cho khách hàng. iu
này không ch giúp ngân hàng m rng quy mô hot đng mà còn là mt u th to
nên sc cnh tranh cho ngân hàng theo c ch th trng.
- To điu kin hin đi hóa công ngh ngân hàng. Các ngân hàng s áp dng
các công ngh tiên tin đ hot đng thanh toán quc t đc tin hành nhanh chóng,
kp thi và chính xác, nhm phân tán ri ro, gp phn m rng quy mô và mng li.
- Giúp ngân hàng m rng quan h vi các ngân hàng nc ngoài, nâng cao uy tín
trên trng quc t, trên c s đó khai thác đc ngun tài tr ca các ngân hàng nc
ngoài và ngun vn trên th trng tài chính quôc t.
3.3. Vai trò ca ngân hàng trong hot đng thanh toán quc t
Công tác thanh toán ni đa đã khó khn, phc tp, thanh toán quc t càng khó
khn, phc tp hn nhiu do các yu t nc ngoài mang li. Trong mi quan h này,
mi bên tham gia ngoài vic chp hành lut pháp trong nc còn phi tuân th các hip
đnh, hip c cng nh các tp quán thng mi khác. Hn na, trong mua bán,
quyn li ca các bên tham gia thng mâu thun vi nhau, bên nào cng mun dành
v mình phn thun li hn. gii quyt mâu thun này cn có s tham gia ca ngân
hàng, lúc này ngân hàng đóng vai trò trung gian, to s tin tng, to thun li cho c
hai bên xut khu và nhp khu.
3.4. Các phng thc thanh toán quc t
Phng thc thanh toán quc t là cách thc thc hin chi tr mt hp đng
xut nhp khu thông qua trung gian ngân hàng bng cách trích tin t tài khon ca
nhà nhp khu chuyn vào tài khon ca nhà xut khu cn c vào các điu kin, điu
khon trong hp đng ngoi thng và các chng t thng mi do hai bên cung cp.
-5-
3.4.1. Phng thc thanh toán chuyn tin – Remittance
ây là phng thc thanh toán đn gin nht, trong đó, ngi tr tin yêu cu
ngân hàng ca mình chuyn mt s tin nht đnh cho mt ngi th hng mt đa
đim nht đnh ti quc gia khác trong mt thi gian nht đnh.
Các bên tham gia:
- Ngi chuyn tin (Remitter): Ngi yêu cu ngân hàng thay mt mình thc
hin chuyn tin cho bên nc ngoài, bao gm các đi tng: nhà nhp khu, nhà đu
t, ngi mc n, kiu bào, ngi chuyn kinh phí, hc phí ra nc ngoài
- Ngi th hng (Beneficiary): ngi nhn đc s tin chuyn ti thông qua
ngân hàng, bao gm: nhà xut khu, ngi tip nhn vn đu t, ngi đc ngi
chuyn tin ch đnh.
- Ngân hàng đi lý (Remitting Bank): ngân hàng phc v ngi chuyn tin.
- Ngân hàng tr tin (Paying Bank): là ngân hàng trc tip tr tin cho ngi th
hng, thng là ngân hàng đi lý hoc chi nhánh ngân hàng chuyn tin nc ngi
th hng.
Quy trình nghip v:
Ngân hàng tr tin
(Paying Bank)
Ngân hàng đi lý
(Remitting Bank)
Ngi th hng
(Beneficiary)
Ngi chuyn tin
(Remitter)
(4)
(1)
(2)
(3)
S đ 1.1: Quy trình thanh toán T/T
Chú thích:
(1). Ký kt hp đng ngoi thng tha thun phng thc thanh toán chuyn tin
-6-
(2). Ngi chuyn tin yêu cu ngân hàng nc mình chuyn mt s tin nht đnh cho
ngi th hng nc ngoài.
(3). Ngân hàng phc v ngi chuyn tin thc hin chuyn tin ra nc ngoài.
(4). Ngân hàng nc ngoài nhn tin chuyn đn, thc hin tr cho ngi th hng.
Các loi hình chuyn tin trong hot đng mua bán xut nhp khu:
- Chuyn tin tr trc: Vic chuyn tin đc thc hin trc khi giao hàng.
hình thc này ri ro thuc v nhà nhp khu. Sau khi chuyn tin xong, vic giao hàng
có theo đúng thi hn hay không, cht lng và s lng hàng có theo đúng tha thun
hay không hoàn toàn ph thuc vào thin chí ca nhà xut khu.
- Chuyn tin tr sau: Vic chuyn tin đc thc hin sau khi giao hàng.
hình thc này, vic tr tin ph thuc vào thin chí và kh nng ca nhà nhp khu. Do
đó, quyn li ca nhà xut khu không đm bo.
c đim:
- Th tc đn gin, phí thanh toán không cao.
- ây là hình thc thanh toán trc tip, ngân hàng ch đóng vai trò trung gian
thanh toán đ hng phí và không b ràng buc v tránh nhim. Vic chuyn tin hoàn
tt khi thanh toán ht s tin cho ngi th hng, trc thi đim này s tin trong tài
khon vn thuc s hu ca ngi chuyn tin và ngi này có quyn hy b lnh
chuyn tin mà ngi th hng không có quyn khiu ni gì vi ngân hàng. Nh vy,
vic tr tin ph thuc vào thin chí ca ngi mua, quyn li ca nhà xut khu
không đc đm bo (tr trng hp thanh toán tr trc).
- Trong quan h mua bán ngoi thng, phng thc chuyn tin ch đc la
chn làm phng tin thanh toán đi vi các nhà kinh doanh xut nhp khu có quan
h thân thit, tin cy ln nhau, vì khâu thanh toán này d làm ny sinh vic chim dng
vn ca ngi bán.
-7-
3.4.2. Phng thc thanh toán nh thu – Collection
Nh thu là phng thc thanh toán mà nhà xut khu sau khi hoàn thành ngha
v giao hàng hoc cung ng dch v, u thác cho ngân hàng phc v mình (ngân hàng
nh thu) xut trình b chng t thông qua ngân hàng thu h đn cho nhà nhp khu đ
đc thanh toán, chp nhn hi phiu hay chp nhn các điu kin và điu khon khác.
ây là phng thc thanh toán an toàn hn so vi phng thc chuyn tin.
Tuy nhiên phng thc này có th mang li ri ro cho ngi bán trong trng hp
ngi mua có th đn phng hy hp đng. Trong nh thu, các ngân hàng ch tham
gia vi t cách là trung gian thu h tin, không cam kt, không bo lãnh thanh toán đi
vi nhà xut khu cng nh nhà nhp khu. Chính vì vy phng thc thanh toán này
không đc s dng ph bin mà ch đc áp dng trong mt s trng hp c th.
Trng hp áp dng:
- Ngi bán và ngi mua có mi quan h lâu nm tin tng ln nhau hoc có
quan h liên doanh vi nhau, hoc gia công ty m con, chi nhánh ca cùng công ty.
- Hàng mua bán ln đu mang tính cht chào hàng.
- Hàng đng khó tiêu th.
Các bên tham gia:
- Ngi y nhim (principal): bên y nhim x lý nghip v nh thu cho ngân
hàng, thông thng là nhà xut khu, cung ng dch v.
- Ngân hàng chuyn chng t (remitting bank): là ngân hàng mà ngi y
nhim y quyn x lý nghip v nh thu.
- Ngân hàng xut trình (presenting bank): là ngân hàng thu h (collecting bank)
xut trình chng t cho ngi tr tin.
-8-
- Ngi tr tin (drawee): là ngi mà chng t đc xut trình theo đúng ch
th nh thu và là ngi tr tin, thông thng là nhà nhp khu, ngi s dng dch v
đc cung ng (ngi mua).
Quy trình nghip v:
Ngân hàng nh thu
(Remitting Bank)
Ngân hàng thu h
(Collectting Bank)
Nhà xut khu
(Principal/Drawer)
Nhà nhp khu
(Drawee)
(1)
(2)
(9) (3)
(4)
(8)
(7)
(6)
(5)
S đ 1.2:
Quy trình thanh toán nh thu
Chú thích:
(1) Ký kt hp đng mua bán tha thun phng thc nh thu.
(2) Nhà xut khu giao hàng cho nhà nhp khu theo quy đnh ca hp đng.
(3) Nhà xut khu gi toàn b chng t (hoc chng t tài chính đi vi nh thu trn)
ti ngân hàng phc v mình đ nh thu.
(4) Ngân hàng nh thu gi toàn b chng t (hoc chng t tài chính đi vi nh thu
trn) đn ngân hàng thu h.
(5) Ngân hàng thu h thông báo cho nhà nhp khu.
(6) Nhà nhp khu tin hành thanh toán hoc chp nhn thanh toán.
(7) Ngân hàng thu h trao b chng t hàng hoá đ nhà nhp khu đi nhn hàng (nh
thu trn không thc hin bc này).
(8) Ngân hàng thu h thanh toán hoc thông báo chp nhn đn ngân hàng nh thu.
-9-
(9) Ngân hàng nh thu thanh toán hoc thông báo chp nhn đn nhà xut khu.
Các loi nh thu:
- Nh thu trn (Clean Collection): là phng thc thanh toán theo đó nhà xut
khu sau khi giao hàng cho nhà nhp khu ch ký phát hi phiu (hoc nh thu t Séc)
đòi tin nhà nhp khu và yêu cu ngân hàng thu s tin ghi trên hi phiu, không kèm
theo mt điu kin nào c, các chng t thng mi (chng t vn ti, hoá đn, bo
him…) đc gi trc tip cho nhà nhp khu không qua ngân hàng.
Phng thc nh thu trn không đm bo quyn li cho nhà xut khu vì vic
nhn hàng hoàn toàn tách ri khâu thanh toán, nhà nhp khu có th nhn hàng nhng
t chi hoc chm tr thanh toán. Nhà nhp khu cng bt li nu hi phiu đn sm
hn chng t thì nhà nhp khu có th phi tr tin trong khi cha nhn đc hàng.
- Nh thu kèm chng t (Documentary – Collection): Là phng thc thanh
toán, trong đó chng t gi đi nh thu bao gm: hoc chng t thng mi cùng vi
chng t tài chính, hoc ch chng t thng mi mà không có chng t tài chính.
Ngân hàng thu h ch trao b chng t cho ngi nhp khu đi nhn hàng sau khi
ngi này đáp ng đc yêu cu ca lnh nh thu, đng ý thanh toán hoc ký chp
nhn lên hi phiu thì ngân hàng mi giao b chng t.
+ Nh thu kèm chng t tr ngay (Documents against payment – D/P):
Thanh toán đi chng t – nh thu tr ngay, nhà nhp khu ch nhn đc các chng t
s hu hàng hoá sau khi thc hin thanh toán.
+ Nh thu kèm chng t tr chm (Documents against Acceptance – D/A):
Chp nhn thanh toán đi chng t – nh thu tr chm, nhà nhp khu nhn chng t
s hu hàng hóa sau khi ký chp nhn hi phiu tr tin hoc ký cam kt thanh toán
vào thi đim đc xác đnh sau.