ẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM TRE6BN ĐỊA BÀN TPHCM.PDF

BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
-
-

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
o
o
0
0
o
o
-
-
-
-
-
-

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-







PHANăTHăPHNGăTHO




GIIăPHÁPăNÂNGăCAOăNNGăLCăCNHă
TRANH CAăNGÂNăHẨNGăTHNGăMIăCă
PHN XUTăNHPăKHU VITăNAM TRÊN
AăBẨNăTHẨNHăPHăHăCHệăMINH

Chuyênăngànhă:ăQUNăTRăKINHăDOANH
Mưăsă:ă60340102





LUNăVNăTHCăS KINHăT




NGIăHNGăDNăKHOAăHC:ăTS.ăPHMăTHăHẨ






TP.H CHÍ MINH – NM 2012

LIăCAMăOAN


Tôi xin cam đoan tt c các s liu, t liu s dng trong lun vn này
đc thu thp t ngun thc t và hoàn toàn trung thc.
Các gii pháp và kin ngh là quan đim ca cá nhân tôi đc hình

thành và phát trin trong quá trình nghiên cu đ tài “Gii pháp nâng cao
nng lc cnh tranh ca Ngân hàng thng mi c phn Xut Nhp Khu
Vit Nam trên đa bàn Thành ph H Chí Minh” di s hng dn khoa
hc ca TS. Phm Th Hà.

TÁC GI LUN VN
PhanăThăPhngăTho

i


MCăLC
Trang
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HỊNH
DANH MC CÁC PH LC
M U
1. LỦ do chn đ tài nghiên cu 1
2. Mc tiêu nghiên cu 1
3. i tng và phm v nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. Kt cu ca đ tài 2
CHNG 1: C S Lụ LUN V NNG LC CNH TRANH CA NGÂN
HÀNG THNG MI
1.1. Các khái nim c bn 4
1.1.1. Cnh tranh 4
1.1.2. Li th cnh tranh 4
1.1.3. Nng lc cnh tranh 5
1.1.4. Nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi 6

1.2. c đim nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi 7
1.3. Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM 9
1.3.1. Các yu t bên ngoài 9
1.3.1.1. Trình đ phát trin ca các ngành liên quan và ph tr 9
1.3.1.2. S bin đng ca nn kinh t Vit Nam và th gii 10
1.3.1.3. Quá trình hi nhp 11
1.3.1.4. H thng pháp lut, môi trng vn hóa, xã hi, chính tr 12
1.3.1.5. Nhu cu s dng dch v ngân hàng trong nn kinh t 13
1.3.2. Các yu t bên trong 14
1.3.2.1. Yu t con ngi 14
ii


1.3.2.2. Công ngh 14
1.3.2.3. Kh nng tài chính 15
1.3.2.4. Nghiên cu và phát trin 15
1.3.2.5. Kh nng liên danh, liên kt 15
1.4. Các tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM 16
1.4.1. Nng lc tài chính 16
1.4.2. Nng lc công ngh 19
1.4.3. Ngun nhân lc 19
1.4.4. Nng lc điu hành ngân hàng và c cu t chc 20
1.4.5. H thng kênh phân phi và mc đ đa dng hóa sn phm dch v 21
1.4.6. Chin lc kinh doanh và chin lc Marketing 22
1.4.7. Kh nng hp tác 22
1.5. Các mô hình nghiên cu nng lc cnh tranh 23
1.5.1. Mô hình 5 áp lc ca Michael Porter 23
1.5.2. Mô hình Kim cng 26
1.5.3. Mô hình chui giá tr 27
1.5.4.  xut mô hình phân tích nng lc cnh tranh áp dng cho Eximbank 29

1.6. Gi thuyt nghiên cu 30
CHNG 2: PHNG PHÁP NGHIÊN CU
2.1. Gii thiu 33
2.2. Thit k nghiên cu 33
2.2.1. Quy trình nghiên cu 34
2.2.1.1. Nghiên cu s b (đnh tính) 34
2.2.1.2. Nghiên cu chính thc (đnh lng) 34
2.2.2. Xây dng thang đo lng 35
2.3. iu chnh thang đo 35
2.3.1. Thành phn nhn bit thng hiu 36
2.3.2. Thành phn nng lc tài chính 36
2.3.3. Thành phn nng lc công ngh 37
2.3.4. Thành phn nng lc đìu hành và cht lng ngun nhân lc 37
iii


2.3.5. Thành phn h thng kênh phân phi và mc đ đa dng hóa sn phm
dch v 37
2.3.6. Thành phn đánh giá chung v nng lc canh tranh ca Eximbank 38
2.4. Mu nghiên cu 38
CHNG 3: KT QU NGHIÊN CU
3.1. Gii thiu 41
3.2. Thông tin nghiên cu mu 41
3.2.1. Thng kê mu kho sát theo gii tính 41
3.2.2. Thng kê mu kho sát theo ngh nghip 41
3.2.3. Thng kê mu kho sát theo đ tui 42
3.2.4. Thng kê mu kho sát theo thu nhp 42
3.2.5. Thng kê mu kho sát theo trình đ hc vn 43
3.3. ánh giá các thang đo 44
3.3.1. H s tin cy Cronbach’s Alpha 44

3.3.1.1. ánh giá thang đo thc trng qun tr điu hành và hot đng kinh
doanh ti Eximbank 44
3.3.1.2. ánh giá thang đo nng lc cnh tranh ca Eximbank 48
3.3.2. Phân tích nhân t khám phá EFA 49
3.3.2.1. Thang đo thc trng qun tr điu hành và hot đng kinh doanh ti
Eximbank 49
3.3.2.2. Thang đo nng lc cnh tranh ca Eximbank 52
3.4. Kim đnh mô hình và gi thuyt nghiên cu 53
3.4.1. Kt qu phân tích hi quy tuyn tính 54
3.4.2. Phng trình hi quy đã chun hóa ca mô hình 56
3.5. So sánh s khác bit v giá tr trung bình 59
3.6. ánh giá tr s trung bình 60
3.6.1. ánh giá giá tr trung bình v nng lc cnh tranh đn các yu t ni ti
ca Eximbank 60
3.6.2. ánh giá giá tr trung bình nng lc cnh tranh ca Eximbank 60
3.7. ánh giá v các thành phn tác đng đn nng lc cnh tranh ca Eximbank 61
iv


CHNG 4: NH HNG VÀ GII PHÁP
4.1. Gii thiu 67
4.2. nh hng 67
4.3. Các gii pháp nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca Eximbank 68
4.3.1. Gii pháp m rng mng li hot đng, hoàn thin kênh phân phi và đa
dng hóa sn phm, dch v 68
4.3.2. Gii pháp nâng cao nng lc qun tr điu hành và cht lng ngun nhân
lc 71
4.3.3. Gii pháp tng cng nng lc tài chính 77
4.3.4. Gii pháp đy mnh hot đng qung bá thng hiu 79
4.3.5. Gii pháp nâng cao nng lc công ngh 80

4.4. Kin ngh 82
4.4.1. i vi Chính ph 82
4.4.2. i vi B Tài Chính 83
4.4.2. i vi Ngân hàng Nhà nc 87
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC












v


DANH MCăCÁCăCHăVITăTT
ACB : Ngân hàng Thng mi C phn Á Châu
AGB : Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam
ATM : Máy rút tin t đng
BIDV : Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam
CAR : H s an toàn vn
CTG : Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam
EAB : Ngân hàng thng mi c phn ông Á

EIB (Eximbank) : Ngân hàng Thng mi c phn Xut Nhp Khu Vit Nam
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTM : Ngân hàng Thng mi
TMCP : Thng mi c phn
POS : im chp nhn th
ROA : Sut sinh li trên tng tài sn bình quân
ROE : Sut sinh li trên vn ch s hu bình quân
STB hay Sacombank : Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
TCTD : T chc tín dng
TCB hay Techcombank : Ngân hàng thng mi c phn k thng
VCB : Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam
WTO : T chc Thng mi Th gii












vi


DANHăMCăCÁCăBNG
Trang

Bng 2.1. Quy trình nghiên cu 34
Bng 3.1. Thng kê mu kho sát theo gii tính 41
Bng 3.2. Thng kê mu theo ngh nghip 42
Bng 3.3. Thng kê mu theo đ tui 42
Bng 3.4. Thng kê mu theo thu nhp 43
Bng 3.5. Thng kê mu theo trình đ hc vn 43
Bng 3.6. Cronbach’s Alpha ca thang đo thành phn nhn bit thng hiu 45
Bng 3.7. Cronbach’s Alpha ca thang đo nng lc tài chính 45
Bng 3.8. Cronbach’s Alpha ca thang đo nng lc công ngh 46
Bng 3.9. Cronbach’s Alpha ca thành nng lc điu hành và cht lng ngun
nhân lc 47
Bng 3.10. Cronbach’s Alpha ca thang đo h thng kênh phân phi và mc đ đa
dng hóa sn phm dch v 48
Bng 3.11. Cronbach’s Alpha ca thang đo nng lc cnh tranh ca Eximbank 49
Bng 3.12. Bng kim đnh phân tích nhân t khám pháp EFA các thành phn thc
tin qun tr ngun nhân lc 50
Bng 3.13. Tng hp kt qu chy kim đnh đ tin cy thang đo các thành phn tác
đng đn nng lc cnh tranh 52
Bng 3.14. Bng phân tích nhân t EFA đi vi thang đo nng lc cnh tranh ca
Eximbank 52
Bng 3.15. Tng hp s tác đng ca các thành phn ca thc trng nng lc canh
tranh đn nng lc cnh tranh tng th ca Eximbank 57
Bng 3.16. Bng tng hp kt qu kim đnh gi thuyt 57
Bng 3.17. Kt qu đánh giá các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca
Eximbank 60
Bng 3.18. Mt s ch tiêu tài chính c bn qua các nm hot đng 64
vii


DANHăMCăCÁCăHỊNH

Trang
Hình 1.1. Mô hình 5 áp lc cnh tranh ca Michael Porter 23
Hình 1.2. Mô hình Kim cng ca M.E.Porter 26
Hình 1.3. Chui giá tr Porter 27
Hình 1.4. Mô hình nghiên cu v s tác đng ca các yu t môi trng bên
trong đn nng lc cnh tranh ca Eximbank 29
Hình 3.1. Kt qu kim đnh mô hình lỦ thuyt 58



















viii

DANHăMCăCÁCăPHăLC
Ph lc 1: Bng câu hi nghiên cu
Ph lc 2: Phân tích đ tin cy Cronbach’s Alpha
Ph lc 3: Phân tích nhân t khám phá EFA
Ph lc 4: Phân tích hi quy
Ph lc 5: So sánh s khác bit theo đc đim cá nhân
Ph luc 6: Tng quan v Ngân hàng TMCP Xut nhp khu Vit Nam














1



MăU
1. LụăDOăCHN ăTẨIăNGHIểNăCU
Hi nhp quc t tr thành xu th tt yu ca thi đi và đang din ra mnh
m trên nhiu lnh vc. Có th nói, vic chính thc là thành viên ca WTO đem li
cho Vit Nam nhng c hi và cng đt ra nhiu thách thc. Vì vy, Chính ph và

các doanh nghip trong nc phi có nhng hành đng c th đ đón nhn c hi và
đi mt vi nhng thách thc, đó chính là đng lc thúc đy s phát trin ca nn
kinh t.
Nm 2008, kinh t th gii nói chung và Vit Nam nói riêng tri qua mt
cuc khng hong ln và kéo dài, đn nay nn kinh t vn còn d âm ca khng
hong và phc hi vi tc đ chm. Có th nói, khng hong đã nh hng sâu sc
đn toàn b hot đng ca nn kinh t, trong đó có ngành ngân hàng và Ngân hàng
TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam cng không ngoi l.
Bc vào nm 2012, d báo nn kinh t s tip tc đi mt vi nhiu khó
khn, thách thc, thm chí có mt còn cht vt hn c nm 2011, khi quá trình tái
cu trúc nn kinh t, Chính ph vn đang trin khai thc hin  bc đu trong lúc
khng hong n công châu Âu vn đang din ra. Chính ph và Ngân hàng Nhà
nc ch trng thc hin chính sách tin t cht ch và linh hot, u tiên kim ch
lm phát, các vn đ lãi sut, tng trng tín dng… s tip tc đc kim soát cho
mc tiêu n đnh kinh t v mô.
Nâng cao cht lng hot đng và nng lc cnh tranh ca Ngân hàng
TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam nhm đng vng trên trng quc t trong quá
trình hi nhp và đi mt vi khng hong kinh t là vn đ đang đc đt ra và cn
gii quyt. ó cng là lý do tôi chn đ tài “Gii pháp nâng cao nng lc cnh
tranh ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam trên đa bàn Thành ph
H Chí Minh” làm lun vn thc s kinh t.
2. MCăTIểUăăTẨI
- H thng hóa nhng vn đ c bn v cnh tranh và nng lc cnh tranh
ca NHTM, các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh và các tiêu chí đánh giá
nng lc cnh tranh ca mt NHTM.
2



- o lng tác đng ca các yu t môi trng bên trong đn nng lc cnh

tranh ca Eximbank.
-  xut các gii pháp và kin ngh nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
3. IăTNGăVẨăPHMăVIăNGHIểNăCU
i tng nghiên cu: Nng lc cnh tranh ca Eximbank.
Phm vi nghiên cu: Chi nhánh và các đim giao dch ca Eximbank trên đa
bàn Thành ph H Chí Minh.
Thi gian nghiên cu: tp trung nghiên cu đánh giá trong giai đon t nm
2008 đn tháng 5/2012.
4. PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU
Nghiên cu đc thc hin thông qua hai giai đon: nghiên cu s b và
nghiên cu chính thc.
Bc 1: Nghiên cu s b đc thc hin thông qua phng pháp đnh tính
vi k thut tho lun nhóm dùng đ khám phá b sung thang đo tác đng ca thc
trng qun tr điu hành và hot đng kinh doanh đn nng lc cnh tranh ca
Eximbank, sau đó tin hành nghiên cu thm dò bng cách phng vn 15 khách
hàng ni b theo cách ly mu thun tin nhm phát hin nhng sai sót trong bng
câu hi và kim tra thang đo.
Bc 2: Nghiên cu chính thc đc tin hành ngay khi bng câu hi đc
chnh sa t kt qu nghiên cu thm dò, đc thc hin thông qua k thut phng
vn trc tip khách hàng Thang đo đc kim đnh bng h s tin cy Cronbach
Alpha và phân tích nhân t khám phá EFA thông qua phn mm x lý s liu thng
kê SPSS. Sau đó, t các s liu thu thp đc, tác gi thc hin các phân tích d
liu đ đt đc mc tiêu nghiên cu nh đã đ ra.
5. KTăCUăCAăăTẨI
Ngoài m đu và kt lun, lun vn gm 4 chng:
Chng 1: C s lỦ lun v nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi.
Chng 2: Phng pháp nghiên cu.
3

Chng 3: Kt qu nghiên cu.
Chng 4: nh hng và gii pháp.

4



CHNG 1: Că SăLụă LUNăVă NNGăLCăCNHă
TRANH CAăNGÂNăHẨNGăTHNGăMI

1.1 CÁCăKHÁIăNIMăCăBN
1.1.1. Cnhătranh
Thut ng “Cnh tranh” đc s dng rt ph bin hin nay trong nhiu lnh
vc nh kinh t, thng mi, lut, chính tr, quân s, sinh thái, th thao. Theo nhà
kinh t hc Michael Porter (1998) ca M thì: “Cnh tranh là giành ly th phn”.
Bn cht ca cnh tranh là tìm kim li nhun, là khon li nhun cao hn mc li
nhun trung bình mà doanh nghip đang có. Kt qu quá trình cnh tranh là s bình
quân hóa li nhun trong ngành theo chiu hng ci thin sâu dn đn h qu giá
c có th gim đi.
 góc đ thng mi, cnh tranh là mt trn chin gia các doanh nghip và
các ngành kinh doanh nhm chim đc s chp nhn và lòng trung thành ca
khách hàng. H thng doanh nghip t do đm bo cho các ngành có th t mình
đa ra các quyt đnh v mt hàng cn sn xut, phng thc sn xut, và t đnh
giá cho sn phm hay dch v.
Cnh tranh không phi là s trit tiêu ln nhau ca các ch th tham gia mà
cnh tranh là đng lc cho s phát trin ca doanh nghip. Thông qua cnh tranh,
các ch th tham gia xác đnh cho mình đim mnh, đim yu cùng vi nhng c
hi, thách thc t đó đnh hng cho quá trình hot đng kinh doanh ca mình khi
tham gia vào quá trình cnh tranh.
1.1.2. Liăthăcnhătranh
Mt thut ng có liên quan đn cnh tranh là li th cnh tranh là s hu ca
nhng giá tr đc thù, có th s dng đc đ “nm bt c hi”, đ kinh doanh có
lãi. Khi nói đn li th cnh tranh, là nói đn li th mà mt doanh nghip, mt

quc gia đang có và có th có, so vi các đi th cnh tranh ca h. Li th cnh
tranh là mt khái nim va có tính vi mô (cho doanh nghip), va có tính v mô (
cp quc gia). Ngoài ra còn xut hin thut ng li th cnh tranh bn vng có
5



ngha là doanh nghip phi liên tc cung cp cho th trng mt giá tr đc bit mà
không có đi th cnh tranh nào có th cung cp đc.
Micheal Poter cho rng, li th cnh tranh và li th so sánh có quan h cht
ch vi nhau, h tr nhau,li th cnh tranh phát trin da trên li th so sánh li
th so sánh phát huy nh li th cnh tranh.
1.1.3.ăNngălcăcnhătranh
Theo t đin ting Vit (2007), nng lc cnh tranh là kh nng dành thng
li trong cuc cnh tranh ca nhng hàng hóa cùng loi, trên cùng mt th trng
tiêu th.
Theo Micheal Porter (1998) thì không có mt đnh ngha tht s v nng lc
cnh tranh và không có mt lỦ thuyt nào gii thích nó đc chp nhn mt cách
ph bin.
Trên thc t có nhiu quan đim khác nhau tuy nhiên đu thng nht khái
nim nng lc cnh tranh có th đc nhìn nhn  c hai cp đ: cp đ v mô bao
gm nng lc cnh tranh quc gia và cp vi mô bao gm nng lc cnh tranh ca
doanh nghip, ca các ngành kinh doanh và ca sn phm.
Theo Aldington Report (1985), doanh nghip có kh nng cnh tranh là
doanh nghip có th sn xut sn phm và dch v vi cht lng vt tri và giá c
thp hn các đi th khác trong nc và quc t. Kh nng cnh tranh đng ngha
vi vic đt đc li ích lâu dài ca doanh nghip và kh nng bo đm thu nhp
cho ngi lao đng và ch doanh nghip.
Randall G. Holcombe (1999) li cho rng nng lc cnh tranh là nng lc
giành đc và duy trì th phn trên th trng vi li nhun nht đnh. Vì vy khi th

phn tng lên cho thy nng lc cnh tranh đc nâng cao.
Theo Philip Lasser, nng lc cnh tranh ca mt công ty trong mt lnh vc
đc xác đnh bng nhng th mnh mà công ty có hoc huy đng đc đ có th
cnh tranh thng li.
Trong qun tr chin lc, nng lc cnh tranh ca mt doanh nghip là kh
nng mt doanh nghip đt đc t sut li nhun cao hn t sut li nhun bình
quân ca ngành.
6



Randall, Phillip Lasser và mt s quan đim khác có cách nhìn nhn nng
lc cnh tranh khác nhau. Các quan đim trên ch đ cp đn mt phn, mt khía
cnh v nng lc cnh tranh ca doanh nghip (đó là kh nng duy trì th phn và
li nhun ca doanh nghip). Trong điu kin toàn cu hoá kinh t, li th bên
ngoài đôi khi là yu t quyt đnh. Do đó, nng lc cnh tranh ca doanh nghip là
s th hin thc lc và li th ca doanh nghip so vi đi th cnh tranh trong vic
thõa mãn tt nht các đòi hi ca khách hàng đ thu li nhun ngày càng cao, bng
vic khai thác, s dng thc lc và li th bên trong, bên ngoài nhm to ra nhng
sn phm, dch v hp dn ngi tiêu dùng đ tn ti và phát trin, thu đc li
nhun ngày càng cao và ci tin v trí so vi các đi th cnh tranh trên th trng.
Nng lc canh tranh ca doanh nghip đc to ra t thc lc ca doanh
nghip và là các yu t ni hàm ca mi doanh nghip. Nng lc cnh tranh không
ch đc tính bng các tiêu chí v công ngh, tài chính, nhân lc, t chc qun tr
doanh nghip, … mà nng lc cnh tranh ca doanh nghip gn lin vi u th ca
sn phm mà doanh nghip đa ra th trng. Nng lc cnh tranh ca doanh
nghip gn vi vi th phn mà nó nm gi, cng có quan đim đng nht ca
doanh nghip vi hiu qu sn xut kinh doanh…
Nng lc cnh tranh còn có th đc hiu là kh nng tn ti trong kinh
doanh và đt đc mt s kt qu mong mun di dng li nhun, giá c, li tc

hoc cht lng các sn phm cng nh nng lc ca nó đ khai thác các c hi th
trng hin ti và làm ny sinh th trng mi.
1.1.4. NngălcăcnhătranhăcaăNHTM
Theo PGS.TS Nguyn Th Quy (2005) thì nng lc cnh tranh ca mt ngân
hàng là kh nng ngân hàng đó to ra, duy trì và phát trin nhng li th nhm duy
trì và m rng th phn; đt đc mc li nhun cao hn mc trung bình ca ngành
và liên tc tng đng thi đm bo s hot đng an toàn và lành mnh, có kh nng
chng đ và vt qua nhng bin đng bt li ca môi trng kinh doanh.
Khái nim này đã đ cp đn nng lc ni ti ca mt NHTM và mi quan
h ca nó vi s phát trin ca ca ngành ngân hàng trên c s tn dng đc li
th ca mình nhm đt đc li nhun cao hn. Mt khác, khái nim trên cng th
7



hin s linh hot trong chin lc cnh tranh ca NHTM khi thích nghi và tn dng
nhng s thay đi ca môi trng kinh doanh.
Rõ ràng hot đng ca NHTM có n đnh và phát trin hay không, có kh
nng cnh tranh vi các đi th là ngân hàng nc ngoài hay không và có kh nng
vn ra th trng quc t hay không ph thuc vào không ch bn thân các ngun
lc ni ti và hin có ca ngân hàng. V th h thng ngân hàng trong tng lai ph
thuc vào rt nhiu yu t nh đi th cnh tranh chính ca các ngân hàng là ai (các
sn phm, dch v thay th), kh nng thâm nhp ca các đi th mi nh th nào,
mc đ cnh tranh ca các đi th hin ti s ra sao, các ngun lc mà ngân hàng có
đ thích ng vi s thay đi, chin lc mà các ngân hàng đang s dng và mc đ
linh hot ca chin lc cnh tranh, các điu kin ca môi trng v mô tác đng
nh th nào đn kh nng hin ti ca các ngân hàng trc nhng thách thc mi,
nhng thi c mi.
Chúng ta không th tách ri hot đng ca các NHTM ra khi hot đng ca
toàn b h thng tài chính cng nh không th không phân tích nhng yu t ca

môi trng quc gia v cu và các nhân t sn xut, v các ngành liên quan và ph
tr…và tác đng ca yu t đó đn hot đng cng nh nng lc cnh tranh ca các
NHTM. Có nh vy, chúng ta mi đánh giá đúng nng lc cnh tranh ca NHTM
trong s bin đi liên tc ca môi trng kinh doanh và nhu cu đa dng trong s
dng dch v ngân hàng.
Tóm li, nng lc cnh tranh ca mt ngân hàng thng mi là kh nng to
ra và s dng có hiu qu các li th so sánh đ giành thng li trong quá trình cnh
tranh vi các ngân hàng thng mi khác; to lp, duy trì li nhun và th phn trên
c s đa dng và nâng cao cht lng tin ích các dch v tài chính ngân hàng.
1.2. CăIMăNNGăLCăCNHăTRANHăCAăNGÂNăHẨNGăTHNGă
MI
Trong lnh vc ngân hàng thì cnh tranh đc hiu là ch th ngân hàng vi
ngh thut s dng tng hp các phng thc, yu t, nhm giành đc phn thng
trên th trng vi li nhun cao nht có th, nhm nâng cao vai trò và khng đnh
v th ca ngân hàng mình trên th trng.
8



Trong kinh doanh, các NHTM luôn phi đi mt vi s cnh tranh gay gt,
không ch t các NHTM khác, mà t tt c các t chc tín dng đang cùng hot
đng kinh doanh trên thng trng vi mc tiêu là đ giành git khách hàng, tng
th phn tín dng cng nh m rng cung ng các sn phm dch v ngân hàng cho
nn kinh t. Tuy vy, so vi s cnh tranh ca các t chc kinh t khác, cnh tranh
gia các NHTM có nhng đc thù nht đnh. C th:
 Lnhăvcăkinhădoanhăcaăngânăhàngălàădchăv,ăđcăbitălàădchăvăcóă
liênăquanăđn tinăt. Kinh doanh trong lnh vc tin t là lnh vc kinh doanh rt
nhy cm, chu tác đng bi rt nhiu nhân t v kinh t, chính tr, xã hi, tâm lỦ,
truyn thng vn hoá… Khi mi mt nhân t này có s thay đi dù là nh nht cng
đu tác đng rt nhanh chóng và mnh m đn môi trng kinh doanh chung. Do

đó, các NHTM va phi cnh tranh đ tng bc m rng khách hàng, m rng th
phn, nhng cng va hp tác, h tr ln nhau, bi nu mt NHTM suy yu hoc
sp đ thì có th dn đn đ v dây chuyn c h thng NHTM tâm lỦ lo ngi, mt
lòng tin vào ngân hàng ca các b phn trong nn kinh t.
Tin t cng là mt công c đc Nhà nc s dng đ qun lỦ v mô nn
kinh t nên đc kim soát rt cht ch. Do đó, hot đng kinh doanh ca NHTM
ngoài tuân th các quy đnh chung ca pháp lut còn chu s chi phi bi h thng
lut pháp riêng cho NHTM và chính sách tin t ca Ngân hàng Trung ng.
 Lnhăvcăkinhădoanhăcaăngânăhàngăcóăliênăquanătrcătipăđnăttăc các
ngành,ăcácămtăcaăđiăsngăkinhăt - xưăhi. Do hot đng ca các NHTM có
liên quan đn tt c các ch th, đn mi mt hot đng kinh t - xã hi, đ tránh s
hot đng ca các NHTM mo him gây nguy c đ v h thng, Ngân hàng Trung
ng có s giám sát cht ch th trng này và đa ra h thng cnh báo sm đ
phòng nga ri ro. Chính vì vy, s cnh tranh trong h thng các NHTM không th
dn đn làm suy yu và thôn tính ln nhau nh các loi hình kinh doanh khác trong
nn kinh t.
 HotăđngăcaăcácăNHTMăliênăquanăđnăluăchuynătinăt, không ch
trong phm vi mt nc, mà có liên quan đn nhiu nc đ h tr cho các hot
đng kinh t đi ngoi. Do vy, kinh doanh trong h thng NHTM chu s chi phi
9



ca nhiu yu t trong nc và quc t, nh: Môi trng pháp lut, tp quán kinh
doanh ca các nc, các thông l quc t… c bit là, nó chu s chi phi mnh
m ca điu kin h tng c s tài chính, trong đó công ngh thông tin đóng vai trò
cc k quan trng, có tính cht quyt đnh đi vi hot đng kinh doanh ca các
ngân hàng này. iu đó cng có ngha là, s cnh tranh trong h thng các NHTM
trc ht phi chu s điu chnh bi rt nhiu thông l, tp quán kinh doanh tin t
ca các nc, s cnh tranh trc ht phi da trên nn tng k thut công ngh đáp

ng đc yêu cu ca hot đng kinh doanh ti thiu; bi vì, mt NHTM m ra mt
loi hình dch v cung ng cho khách hàng là đã phi chp nhn cnh tranh vi các
NHTM khác đang hot đng trong cùng lnh vc. Tuy nhiên, mun lnh vc dch v
này đc thc hin thì phi đáp ng ti thiu điu kin h tng c s tài chính mà
thiu nó thì không th hot đng đc. Rõ ràng là, s cnh tranh ca các NHTM,
loi hình cnh tranh bc cao, đòi hi nhng chun mc kht khe hn bt c loi
hình kinh doanh nào khác.
1.3. CÁC YU Tă NHă HNGă Nă NNGă LCă CNHă TRANHă CAă
NGÂNăHẨNGăTHNGăMI
1.3.1. Cácăyuătăbênăngoài
Các yu t bên ngoài tác đng đn nng lc cnh tranh ca NHTM là các yu
t nm ngoài kh nng kim soát ca NHTM đó, bao gm:
1.3.1.1. Trình đ phát trin ca các ngành liên quan và ph tr
Nhng ngành có mi quan h ph tr và liên quan mt thit có th k đn là
qu tín dng nhân dân, các công ty tài chính, các công ty chng khoán, các công ty
bo him, các qu đu t, các công ty mua bán n, các trung tâm giao dch bt đng
sn… trên giác đ ngành cung cp đu vào cho ngân hàng. Trong đó, quan trng
nht là ngành bu chính vin thông cung cp các dch v v thông tin, liên lc,
truyn ti d liu; ngành công ngh thông tin cung cp trang thit b máy móc, các
phn mm ng dng cho lnh vc ngân hàng; các c quan kim toán cung cp các
dch v kim toán và t vn.
10



Th trng tài chính trong nc phát trin mnh là điu kin đ các ngân
hàng phát trin và gia tng cung vào mt ngành có li nhun, t đó dn đn mc đ
cnh tranh cng gia tng. Mt khác, đc đim hot đng ca các loi hình đnh ch
tài chính có mi liên h rt cht ch và có s b tr ln nhau, nh ngành bo him
và th trng chng khoán vi ngành ngân hàng. S phát trin ca th trng bo

him và th trng chng khoán, mt mt chia s th phn vi ngân hàng, nhng
mt khác cng h tr cho s tng trng ca ngành ngân hàng thông qua vic ct
gim chi phí và to điu kin cho các NHTM đa dng hóa các dch v, tng kh
nng cnh tranh nh tn dng li th theo phm vi.
Ngoài ra, s phát trin ca ngành ngân hàng còn ph thuc rt nhiu vào s
phát trin ca khoa hc k thut cng nh s phát trin ca các ngành, lnh vc
khác nh tin hc vin thông, giáo dc đào to, kim toán. ây là nhng ngành ph
tr mà s phát trin ca nó s giúp ngân hàng nhanh chóng đa dng hóa các dch v,
to lp thng hiu và uy tín, thu hút ngun nhân lc cng nh có nhng k hoch
đu t hiu qu trong mt th trng tài chính vng mnh.
1.3.1.2. S bin đng ca nn kinh t Vit Nam và th gii
H thng ngân hàng vi vai trò là huyt mch ca nn kinh t, có mi quan
h mt thit vi các bin đng ca nn kinh t và là ngành chu nh hng đu tiên
khi nn kinh t gp khó khn, nhng cng là ngành hi phc trc tiên đ to điu
kin cho nn kinh t hi phc và đi vào n đnh.
Vi đc đim, hot đng ca các NHTM đng thi cng là mt trong nhng
công c hu hiu đ NHNN thc hin điu tit các chính sách tin t, vì th tc đ
tng trng ca các NHTM có nh hng trc tip đn nn kinh t và ngc li. Do
vy, đ đm bo an toàn, NHNN giám sát các hot đng ca NHTM rt cht, nht là
mc vn ch s hu ca NHTM, mt trong nhng tiêu chí đ đánh giá xp hng các
NHTM là t l vn ch s hu trên tng tài sn, đ đt t l này các NHTM đã phi
thng xuyên tng vn điu l bng nhiu cách (sáp nhp, bán c phn, b sung t
li nhun đ li ) điu này đã to áp lc làm gia tng quá trình các NHTM đua
nhau tng vn điu l trong thi gian gn đây.
11



S bin đng ca nn kinh t th gii s tác đng đn lu lng vn ca
nc ngoài vào Vit Nam thông qua các hình thc đu t trc tip và gián tip.

Ngoài ra, chúng nh hng đn tình hình hot đng chung ca các doanh nghip, t
chc, cá nhân nc ngoài có quan h thanh toán, mua bán vi các doanh nghip
cng nh các NHTM trong nc. iu này đòi hi các NHTM trong nc phi
cng c tình hình hot đng kinh doanh nhm chng đ nhng nh hng tiêu cc
hay tn dng nhng li th t nc ngoài đ tng cng li th cnh tranh ca mình
trên th trng trong nc và quc t.
1.3.1.3. Quá trình hi nhp
Toàn cu hóa kinh t, dn đn quá trình hi nhp các ngân hàng, thc t cho
thy toàn cu hóa kinh t là mt phng thc thúc đy mnh m tin trình hi nhp
ca các quc gia, đc bit là trong lnh vc tài chính – ngân hàng, qua đó các
NHTM đã không ngng m rng quy mô hot đng và th phn bng cách vn ti
nhng th trng vt ra khuôn kh quc gia.
Mt trong nhng tiêu chun đ đánh giá mc đ hi nhp và kh nng phát
trin ca các NHTM là tính đa quc gia trong phm vi hot đng kinh doanh. Vì
vy, nhiu NHTM đã m ra khp các Châu lc bng nhiu phng thc: m mi
chi nhánh, hp nht, sát nhp, mua li… làm quy mô ca các NHTM tng lên đáng
k.
Xu hng các NHTM ln, giàu tim lc tài chính tìm cách thâm nhp vào
các NHTM nh  các quc gia, ni h đn đ tìm kim c hi kinh doanh. ây
đc xem là gii pháp ch yu trong vic thâm nhp th trng cung cp dch v
ngân hàng  các nc đang phát trin ca các ngân hàng ln, to ra tính đa quc gia
trong hình thc s hu ca các NHTM.
Cnh tranh không gii hn phm vi quc gia mà còn  phm vi toàn cu,
trong cuc cnh tranh này các NHTM  các nc phát trin, có quy mô ln và tim
lc tài chính, giàu kinh nghim s có li th hn các ngân hàng  các nc đang
phát trin, nguy c b thôn tính ca các ngân hàng  nhng quc gia này s tng,
song nó cng to ra nhng đng lc nht đnh đ các ngân hàng có quy mô nh ý
12

thc hn trong vic nâng cao nng lc cnh tranh, m rng quy mô và phm vi hot
đng, nâng cao v th ca mình.
1.3.1.4. H thng pháp lut, môi trng vn hóa, xã hi, chính tr
NHTM chu s chi phi và nh hng ca rt nhiu h thng pháp lut khác
nhau, lut các t chc tín dng, lut dân s, lut xây dng, lut đt đai, lut cnh
tranh…Bên cnh đó NHTM còn chu s qun lỦ cht ch ca NHNN và đc xem
là mt trung gian đ NHNN thc hin các chính sách tin t. Do vy, nng lc cnh
tranh ca NHTM ph thuc rt nhiu và chính sách tin t, tài chính ca chính ph
và NHNN.
Ngoài nhng h thng vn bn trong nc các NHTM còn phi chu chi phi
bi các qui đnh, chun mc chung ca t chc thng mai th gii (WTO) trong
vic qun tr hot đng kinh doanh. Do đó, bt k thay đi nào trong h thng pháp
lut, chun mc quc t, cng nh chính sách tin t ca NHNN đu nh hng
trc tip đn nng lc cnh tranh ca NHTM.
Nng lc cnh tranh, đc bit là nng lc cnh tranh quc t ca mt ngành
có th b tác đng rt nhiu bi mt s yu t v vn hóa, xã hi. Nhng đc đim
đó tác đng đn nhiu mt ca mt ngành và trong lnh vc ngân hàng các đc đim
đó tác đng nhiu nht đn yu t con ngi thông qua vic tác đng đn nhu cu
và ngun nhân lc.
Thói quen tiêu dùng ca ngi dân nh hng rt ln đn hot đng ca các
ngân hàng, đc bit là tp quán s dng tin t. Mc tit kim ca ngi dân càng
cao rõ ràng càng có nh hng đn ngun cung tín dng cho các ngân hàng. Trình
đ dân trí cng là mt yu t rt quan trng nh hng đn nhu cu s dng các
dch v ngân hàng. Trình đ dân trí ca mt nc càng cao thì kh nng ph bin
các dch v ngân hàng hin đi càng thun tin và t đó ngân hàng càng có c hi
đi mi. Ngi có thu nhp càng cao thì càng có nhu cu s dng các dch v ngân
hàng nhiu hn.
Nhng đc đim vn hóa – xã hi nh hng đn ngun nhân lc trong lnh
vc ngân hàng có th k đn nh: quan đim v doanh nhân và kinh doanh; quan

đim v s giàu có; quan đim v thng tin; quan đim v đo đc ngh nghip;
13



quan đim v hc tp và t đào to; quan đim v s gn bó vi ngh nghip; quan
đim v ri ro và tht bi…
Môi trng chính tr n đnh  mt quc gia cng là yu t quan trng cho
hot đng kinh doanh ca nn kinh t nói chung và ngân hàng nói riêng.
1.3.1.5. Nhu cu s dng dch v ngân hàng trong nn kinh t
Xu hng quc t hóa hot đng ngân hàng đã đt các NHTM trc áp lc
rt ln ca s cnh tranh, không nhng cnh tranh gia các NHTM mà còn cnh
tranh vi các t chc tài chính phi ngân hàng (các công ty tài chính, các qu đu t,
các công ty bo him, bu đin…), xu hng này s nh hng và tác đng đn
khách hàng ca các ngân hàng trong tng lai, vì trong kinh doanh, mi doanh
nghip đu ly khách hàng làm đi tng và mc tiêu phc v, h đã không ngng
n lc đi mi và xây dng mô hình phc v hng ti khách hàng, tha mãn ti đa
các nhu cu ca khách hàng da trên các gii hn chi phí cho phép. Do đó, nhng
đòi hi ca khách hàng trong vic nâng cao cht lng dch v đã nh hng trc
tip đn hot đng ca các NHTM là tt yu.
Mt khác, kinh t càng phát trin, thu nhp và mc sng ca ngi dân càng
nâng cao, nhu cu ca h đi vi sn phm dch v ngân hàng đòi hi ngày càng
phi hoàn thin, giá tr gia tng mang li t các sn phm dch v đó ngày càng
nhiu, t nhu cu thc t, đòi hi các NH phi nhy bén, cm nhn th trng đ
tha mãn các nhu cu ca khách hàng.
Hn na, trong điu kin th trng tài chính phát trin nh hin nay, các
doanh nghip ln có nhiu c hi đ la chn phng thc tài tr vn hn, thông
qua các t chc tín dng phi ngân hàng, qua th trng chng khoán và h phi
cân nhc la chn phng án tài tr nào có chi phí s dng vn thp nht, nhm
mc đích ti đa hóa các li ích kinh t ca h. S thay đi này, s nh hng không

nh đn hot đng ngân hàng, các khon cho vay ln gim, các khon cho vay nh
l tng, chi phí qun lý tng, ri ro cng tng, phn nào cng làm nh hng đn
nng lc cnh tranh ca ngân hàng.


14



1.3.2. Cácăyuătăbênătrong
Phân tích môi trng bên trong ca mt NHTM là mt quá trình xem xét,
đánh giá tình hình c th ca ngân hàng đó. T đó rút ra nhng thông tin đim
mnh, đim yu ca nhng vn đ đc xem xét, xác đnh đc nng lc cnh tranh
ca NHTM trên thng trng. ó là tp hp các yu t to nên các hot đng ca
NHTM và có ràng buc ln nhau thành mt h thng nht, hot đng vì mc tiêu
chung. Mi yu t đu có nhng nh hng đn các yu t khác và đn toàn b h
thng.
Các yu t bên trong là các yu t có th ch đng x lỦ đc nh yu t con
ngi, công ngh, tim lc tài chính, hot đng marketing, nghiên cu phát trin,
kh nng liên danh, liên kt Các NHTM có giành đc li th trong cnh tranh
hay không chính là nh vào vic la chn, phi hp các yu t này mt cách hp lỦ
nht.
1.3.2.1. Yu t con ngi
Con ngi là yu t quan trng quyt đnh s tn ti và phát trin ca doanh
nghip. Trình đ, cht lng ca đi ng lao đng nh hng đn cht lng ca
sn phm dch v mà doanh nghip đang cung cp. Con ngi phi có trình đ, lòng
hng say vi công vic thì mi tip cn, vn hành đc nhng máy móc, thit b
công ngh cao. Trình đ lao đng đc đánh giá thông qua s phát trin trình đ
ca ngi lao đng và nng sut lao đng. ó là c s đ to nên sc mnh cnh
tranh ca NHTM.

1.3.2.2. Công ngh
Công ngh chính là h tng đ các ngân hàng đi mi dch v, gia tng tin
ích, m rng phm vi hot đng. Mt h thng c s vt cht k thut hin đi cùng
vi mt công ngh tiên tin phù hp vi quy mô ca NHTM chc chn s làm tng
sc cnh tranh ca ngân hàng lên rt nhiu. Vi mt c s vt cht tt, cht lng
sn phm đc nâng cao hn, chi phí đu vào ca sn phm, dch v gim kéo theo
s gim giá bán trên th trng, kh nng chin thng trong cnh tranh ca ngân
hàng s là rt ln. Ngc li, công ngh lc hu, máy móc thit b c k s làm
15



gim cht lng sn phm, tng chi phí đu vào t đó gim sc cnh tranh ca
NHTM.
1.3.2.3. Kh nng tài chính
Tim lc tài chính phn ánh qui mô ca NHTM và quyt đnh kh nng sn
xut kinh doanh, đi mi thit b công ngh, thc hin các hot đng marketing,
nghiên cu và phát trin sn phm, m rng th trng. An toàn v mt tài chính
ca ngân hàng to nim tin cho khách hàng giao dch và các đi tác trong hp tác
đu t trong lnh vc tài chính, ngân hàng. Ngoài ra, vi kh nng tài chính hùng
mnh, NHTM cng d dàng xoay s khi hot đng kinh doanh gp khó khn, hay
đ gi vng và m rng th phn so vi các đi th cnh tranh.
1.3.2.4. Nghiên cu và phát trin
Nghiên cu và phát trin nhm phát hin và ng dng kp thi nhng công
ngh mi to li th cnh tranh cho NHTM trên th trng nh: phát trin sn phm
mi trc đi th cnh tranh, nâng cao và ci tin cht lng sn phm, ci tin quy
trình cung cp dch v đ gim chi phí … Hot đng này ph thuc vào các yu t
nh: đc trng ca sn phm, ngun nhân lc, ngun vn, s h tr t Chính ph,
NHNN hay các t chc quc t …
1.3.2.5. Kh nng liên danh, liên kt

Kh nng liên danh, liên kt là s kt hp gia hai hay nhiu pháp nhân kinh
t đ to thành mt pháp nhân mi nhm tng sc mnh tng hp v nng lc kinh
nghim qun lỦ, tài chính và thit b công ngh, phát huy đim mnh, khc phc
đim yu ca các pháp nhân c. Ngoài ra, liên danh, liên kt làm tng quy mô hot
đng ca NHTM. Mt ngân hàng có quy mô ln thì kh nng cung ng nhiu sn
phm, dch v tài chính vi cht lng cao, giá c thp giúp nâng cao nng lc cnh
tranh ca NHTM trên th trng.
Các yu t ni ti nêu trên va là yu t tác đng đn nng lc cnh tranh,
va là tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca mt NHTM mà tác gi trình bày c
th  phn tip theo.