Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại doanh nghiệp sản xuất, chế biến gỗ trên địa bạn tỉnh Bình Dương

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH





DNG TH NGC BÍCH

HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B
TI DOANH NGHIP SN XUT, CH BIN G
TRểN A BÀN TNH BỊNH DNG

LUN VN THC S KINH T

CHUYÊN NGÀNH : K TOÁN – KIM TOÁN
MÃ S : 60.34.30

Ngi hng dn khoa hc: PGS – TS. PHM VN DC




TP.H Chí Minh – Nm 2012

72
MC LC
TRANG PH BỊA
LI CAM OAN

LI CM N
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC S , BNG BIU
M U
CHNG 1: TNG QUAN V KIM SOÁT NI B 1
1.1 Lch s hình thƠnh vƠ phát trin : 1
1.2 Khái nim v kim soát ni b 7
1.2.1 Báo cáo COSO 1992 7
1.2.2 Báo cáo COSO 2004 8
1.2.3 So sánh COSO 1992 và COSO 2004 9
1.3 Các nhơn t cu thƠnh h thng kim soát ni b 12
1.3.1 Môi trng kim soát 12
1.3.1.1 Tính trung thc, giá tr đo đc vƠ nng lc bo đm 13
1.3.1.2 Cam kt v nng lc 14
1.3.1.3 Hi đng Qun tr vƠ U ban Kim toán 14
1.3.1.4 Trit lỦ qun lỦ vƠ phong cách điu hƠnh ca nhƠ qun lỦ 14
1.3.1.5 C cu t chc 15
1.3.1.6 Chính sách phơn quyn trách nhim 15
1.3.1.7 Chính sách nhơn s 15
1.3.2 Thit lp mc tiêu 15
1.3.3 Nhn dng các s kin 17
1.3.4 ánh giá ri ro 17
1.3.5 i phó ri ro 19
1.3.6 Hot đng kim soát 20
1.3.6.1 Soát xét ca cp nhƠ qun lỦ cp cao 20
1.3.6.2 Qun tr hot đng 20
1.3.6.3 Phơn chia trách nhim hp lỦ 21
1.3.6.4 Kim soát vt cht 22
1.3.6.5 Phân tích rà soát 23

1.3.7 Thông tin vƠ truyn thông 23
1.3.7.1 Thông tin 23
1.3.7.2 Truyn thông 23
1.3.8 Giám sát 24
1.4 Mi quan h gia các b phn hp thƠnh h thng kim soát ni b 25
1.5 ánh giá kim soát ni b 26
1.5.1 u đim 26
1.4.2 Hn ch ca kim soát ni b 27

73
1.5 Doanh nghip Vit Nam vƠ kim soát ni b đi vi các doanh nghip
g: 27
KT LUN CHNG 1 29
CHNG 2: THC TRNG V H THNG KIM SOÁT NI B TI
DOANH NGHIP SN XUT, CH BIN G TRểN A BÀN TNH BỊNH
DNG 31
2.1 Hot đng sn xut ca ngƠnh g trên đa bƠn Tnh Bình Dng 31
2.1.1 Quy mô ngành 31
2.1.2 c đim sn xut ca ngƠnh 31
2.1.3 Xu hng phát trin 32
2.2 Thc trng h thng kim soát ni b đi vi hot đng sn xut ca
doanh nghip g trên đa bƠn Tnh Bình Dng 33
2.2.1 Mc đích vƠ phng pháp kho sát 33
2.2.2 Thc trng v môi trng kim soát 34
2.2.2.1 Tính chính trc vƠ giá tr đo đc 34
2.2.2.2 Cam kt v nng lc vƠ chính sách nhân viên 35
2.2.2.3 Hi đng qun tr (HQT) vƠ y ban kim toán 36
2.2.2.4 Trit lỦ qun lỦ vƠ phong cách điu hƠnh ca nhƠ qun lỦ 37
2.2.2.5 C cu t chc, phơn đnh quyn hn vƠ trách nhim 37
2.2.3 Thc trng v thit lp mc tiêu 38

2.2.4 Thc trng v nhn dng các s kin 39
2.2.4.1 Nhng ri ro bên ngoƠi ca các DN sn xut g ti Tnh Bình
Dng 39
2.2.4.2 Nhng ri ro bên trong ca doanh nghip g ti Tnh Bình Dng
40
2.2.5 Thc trng v đánh giá ri ro 41
2.2.6 Thc trng v đi phó ri ro 41
2.2.7 Thc trng v hot đng kim soát 42
2.2.7.1 u đim 42
2.2.7.2 Tn ti 42
2.2.7.3 Nguyên nhân 43
2.2.8 Thc trng v thông tin vƠ truyn thông 43
2.2.8.1 u đim 43
2.2.8.2 Tn ti 43
2.2.8.3 Nguyên nhân 44
2.2.9 Thc trng v hot đng giám sát 44
2.2.9.1 u đim 44
2.2.9.2 Tn ti 44
2.2.9.3 Nguyên nhân 45
2.3 Thc trng kim soát ni b trong các chu trình ch yu ca các doanh
nghip sn xut g ti Tnh Bình Dng 45
2.3.1 Thc trng kim soát chu trình mua hƠng – tr tin 45
2.3.1.1 c đim 45

74
2.3.1.2 Nhng ri ro có th xy ra trong quá trình mua hƠng ti doanh
nghip 45
2.3.1.3 u đim 46
2.3.1.4 Tn ti 46
2.3.2 Thc trng kim soát chu trình bán hƠng – thu tin 46

2.3.2.1 c đim: 46
2.3.2.2 Nhng ri ro có th xy ra: 47
2.3.2.3 u đim 47
2.3.2.4 Tn ti 47
2.4 ánh giá chung nhng tn ti ca h thng KSNB đi vi hot đng ca
doanh nghip g trên đa bƠn Tnh Bình Dng 48
KT LUN CHNG 2 49
CHNG 3 GII PHÁP HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B
TI DOANH NGHIP SN XUT, CH BIN G TRểN A BÀN TNH
BỊNH DNG 50
3.1 Mc tiêu vƠ đnh hng hoƠn thin 50
3.1.1 Phù hp vi quy mô 50
3.1.2 Tha mƣn quy đnh ca COSO 2004 v Qun tr ri ro doanh nghip
50
3.1.3 K tha vƠ phát huy nhng nhơn t hp lỦ ca h thng hin ti 51
3.1.4 m bo s cơn đi gia chi phí vƠ li ích 51
3.2 Các gii pháp nhm nơng cao hiu qu h thng kim soát ni b ti
doanh nghip sn xut g ti Tnh Bình Dng 51
3.2.1 Gii pháp v các b phn cu thƠnh ca h thng KSNB 51
3.2.1.1 Gii pháp v môi trng kim soát 51
3.2.1.2 Gii pháp v thit lp mc tiêu 54
3.2.1.3 Gii pháp v nhn dng các s kin 55
3.2.1.4 Gii pháp v đánh giá ri ro 58
3.2.1.5 Gii pháp v đi phó vi ri ro 59
3.2.1.6 Gii pháp v nơng cao hot đng kim soát 61
a. Phơn chia trách nhim 61
b.Kim soát tt quá trình x lỦ thông tin 61
c. Kim soát quy trình mua hƠng – n phi tr 61
d. Kim soát quy trình bán hƠng – thu tin 63
3.2.1.7 Gii pháp đi vi thông tin vƠ truyn thông 64

3.2.1.8 Gii pháp nơng cao hot đng giám sát 65
3.3 Mt s hn ch vƠ hng nghiên cu tip theo 66
3.4 Các gii pháp đi vi doanh nghip 67
3.5 Các gii pháp h tr t các c quan nhƠ nc 67
KT LUN CHNG 3 70
KT LUN 71
TÀI LIU THAM KHO
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT

 

1. COSO : Committee of Sponsoring Organization
2. EU : European Union
3. FLEGT : Forest Law Enforcement, Governance and Trade
4. CIF : Cost, Insurance and Freight
5. LC : Letter of Credid
6. FSC : Forsest Steward Ship Trade Council
7. FOB : Free on Board
8. D/P : Document against Payment
9. KSNB : Kim soát ni b
10. KH : Khách hàng
11. KSNB : Kim soát ni b
12. BCTC : Báo cáo tài chính
13. QTRR : Qun tr ri ro
14. DN : Doanh nghip
15. TP.HCM : Thành ph H Chí Minh
16. NCC : Nhà cung cp
17. SX : Sn xut
18. SP : Sn phm
19. QC : Quality control

20. T/T : Telegraphic Trasfer

DANH MC S , BNG BIU
  
STT
KỦ hiu
Ni dung
Trang
1
S đ 1.1
Các nhơn t cu thƠnh h thng kim soát ni b
12
2
Bng 1.1
So sánh COSO 1992 và COSO 2004
10
3
Bng 2.1
Bng lit kê loi hình doanh nghip kho sát
33
4
Bng 3.1
Phơn loi ri ro
59


M U
1. S cn thit ca đ tƠi:
Trc tình hình kinh t do tác đng mnh m ca lm phát cao và suy thoái kinh t
do cuc khng hong tài chính toàn cu gây ra đi vi các doanh nghip nh hin nay

đòi hi công tác qun lỦ, qun tr ri ro trong doanh nghip đóng vai trò ht sc quan
trng trong h thng qun lỦ ca doanh nghip. H thng kim soát ni b giúp qun lỦ
hu hiu và hiu qu hn các ngun lc kinh t ca doanh nghip giúp doanh nghip
ngn nga và hn ch đc nhng ri ro gây tác đng xu ti hot đng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip.
Ngành sn xut và ch bin đ g ca Bình Dng là ngành xut khu ch lc, có t
trng xut khu ln trong c cu ngành ngh ca tnh. Tuy nhiên, do nh hng ca nn
kinh t nên các doanh nghip sn xut và ch bin g  Bình Dng cng đang gp
nhiu khó khn và ri ro. Thêm vào đó các doanh nghip sn xut và ch bin g  Tnh
Bình Dng ch yu qun lỦ theo kiu gia đình, nhng doanh nghip có vn đu t ln
nhng vn cha xây dng đc h thng kim soát ni b cho doanh nghip mình. Do
đó, vic xây dng h thng kim soát ni b hot đng hiu qu s giúp doanh nghip
kim soát tt ri ro và hoàn thin kim soát qun lỦ ti doanh nghip là vn đ cn thit.
Vì vy, tôi
chn đ tài: “Hoàn thin h thng kim soát ni b ti doanh nghip sn
xut, ch bin g trên đa bƠn tnh Bình Dng ”.
2. Mc tiêu nghiên cu:
- Tìm hiu lỦ lun v kim soát ni b ca COSO
- Kho sát và đánh giá thc trng h thng kim soát ni b ti doanh nghip sn xut
và ch bin g trên đa bàn tnh Bình Dng thông qua kt qu kho sát ti mt s
doanh nghip sn xut g trên đa bàn tnh Bình Dng.
- a ra mt s gii pháp và đ xut nhm hoàn thin h thng kim soát ni b ti các
doanh nghip sn xut g trên đa bàn Tnh Bình Dng.

3. Phng pháp nghiên cu:
 tài đc nghiên cu trên c s s dng phng pháp duy vt bin chng, các
vn đ đc nghiên cu trong mi quan h vn đng và phát trin, xác đnh quá kh,
thc ti và hng đn tng lai. ng thi kt hp s dng mt s phng pháp nh:
tng hp, phân tích và phng pháp kho sát, phân tích đnh tính đ làm sáng t các vn
đ cn nghiên cu.

4. i tng vƠ phm vi nghiên cu:
Lun vn tp trung nghiên cu h thng kim soát ni b ca doanh nghip sn xut
ch bin g có vn điu l t 10.000.000.000 đng tr lên và s lng lao đng trên 300
ngi trên đa bàn Tnh Bình Dng và nghiên cu mt s quy trình: quy trình mua
hàng – tr tin và quy trình bán hàng – thu tin.
5. B cc ca lun vn:
M đu
Chng 1: Tng quan v h thng kim soát ni b
Chng 2: Thc trng h thng kim soát ni b ti doanh nghip sn xut, ch bin g
trên đa bàn Tnh Bình Dng.
Chng 3: Mt s gii pháp hoàn thin h thng kim soát ni b ti doanh nghip sn
xut, ch bin g trên đa bàn Tnh Bình Dng.
Kt lun
Tài liu tham kho
Ph lc


1
CHNG 1: TNG QUAN V KIM SOÁT NI B
1.1 Lch s hình thƠnh vƠ phát trin :
 Giai đon tin COSO ( T nm 1992 tr v trc )
Mi hot đng kinh t đu cn ngun vn. Các kênh cung cp vn đã hình
thành và ngân hàng là kênh cung cp vn ch yu.  có th cung cp vn, ngân
hàng cn có bc tranh v tình hình tài chính có th tin cy đc, mà khi đim là
Bng cân đi k toán. Mun vy, cn có nhng ngi có nng lc, đc lp đm
nhim chc nng xác nhn tính trung thc và hp lỦ ca các thông tin trên báo cáo
tài chính, t đó có s ra đi ca các công ty kim toán.
Khi thc hin chc nng nhn xét báo cáo tài chính, các kim toán viên đã sm
nhn thc rng không cn thit phi kim tra tt c nghip v phát sinh mà ch chn
mu đ kim tra và da vào s tin tng ca h thng KSNB do đn v đc kim

toán s dng trong vic x lỦ, tp hp các thông tin đ lp báo cáo tài chính
(BCTC). Vì vy các kim toán viên bt đu quan tâm đn KSNB.
Khái nim KSNB bt đu xut hin vào đu th k 20 trong các tài liu v kim
toán vi mt Ủ ngha rt đn gin: các bin pháp nhm bo v tin không b nhân
viên bin th.
Nm 1929, thut ng KSNB đc đ cp chính thc trong mt Công b ca
Cc d tr Liên bang Hoa K (Federal Reserve Bulletin), theo đó kim soát ni b
đc đnh ngha là công c đ bo v tin và các tài sn khác đng thi thúc đy
nâng cao hot đng, và đây là mt c s đ phc v cho vic ly mu th nghim
ca kim toán viên.
Nm 1936, trong mt công b, Hip hi k toán viên công chng Hoa K
(AICPA – American Institute of Certified Public Accountants) đã đnh ngha
KSNB “…là các bin pháp và cách thc đc chp nhn và đc thc hin trong
mt t chc đ bo v tin và các tài sn khác, cng nh kim tra s chính xác
trong ghi chép ca s sách.”

2
Nm 1949, AICPA công b công trình nghiên cu đu tiên v KSNB vi nhan
đ:” Kim soát ni b, các nhân t cu thành và tm quan trng đi vi vic qun
tr doanh nghip và đi vi kim toán viên đc lp.Trong báo cáo này, AICPA đã
đnh ngha kim soát ni b là: “….c cu t chc và các bin pháp, cách thc liên
quan đc chp nhn và thc hin trong mt t chc đ bo v tài sn, kim tra s
chính xác và đáng tin cy ca s liu k toán, thúc đy hot đng có hiu qu,
khuyn khích s tuân th các chính sách ca ngi qun lỦ.”
Sau đó, AICPA đã son tho và ban hành nhiu chun mc kim toán đ cp
đn nhng khái nim và khía cnh khác nhau ca KSNB.
- Trc ht, vào nm 1958, y ban th tc kim toán (CAP- Committee on
Auditing Procedure) trc thuc AICPA ban hành báo cáo v th tc kim toán 29 (
SAP- Statement Auditing Procedure) v: “ Phm vi xem xét KSNB ca kim toán
viên đc lp”, trong đó ln đu tiên phân bit KSNB v qun lỦ và KSNB v k

toán, và đã đa ra đnh ngha nh sau:
a. Kim soát ni b v k toán: bao gm k hoch t chc, các phng pháp
và th tc liên h trc tip đn vic bo v tài sn và tính đáng tin cy ca s liu
k toán. Chúng thng bao gm các th tc kim soát nh h thng xét duyt và
phê chun, tách bit nhim v gi s sách và lp báo cáo vi bo qun tài sn, kim
soát vt cht vi tài sn và kim toán ni b.
b. Kim soát ni b v qun lỦ: bao gm k hoch t chc, các phng pháp và
th tc liên quan ch yu đn tính hu hiu trong hot đng và s tuân th chính
sách qun tr. Chúng thng ch liên quan gián tip đn thông tin tài chính, bao
gm các hot đng kim soát nh phân tích thng kê, nghiên cu v thi gian và
đng c, báo cáo v tính hiu qu, chng trình hun luyn nhân viên và kim soát
cht lng.
- n nm 1962, CAP tip tc ban hành SAP33 (1962), đã làm rõ hn v vn đ
này nh sau:

3
Kim toán viên đc lp trc ht s quan tâm đn kim soát ni b v k toán vì
nó nh hng trc tip đn thông tin tài chính và do vy kim toán viên cn đánh
giá KSNB đi vi vn đ này.
- n 1972, CPA tip tc ban hành SAP54 (1972) “ Tìm hiu và đánh giá KSNB”
trong đó đa ra bn th tc kim soát k toán, đó là đm bo nghip v ch đc
thc hin khi đã đc phê chun, ghi nhn đúng đn mi nghip v đ lp báo cáo,
hn ch s tip cn tài sn và kim kê.
* S ra đi ca Báo cáo COSO ( nm 1992)
Nguyên nhân dn đn vic thành lp y ban COSO là:
- Vào nhng thp niên 1970 – 1980, nn kinh t ca Hoa K và nhiu quc gia
khác đã phát trin mnh m. S lng ca các công ty tng nhanh, k c các công
ty thuc quyn s hu ca nhà nc và kinh doanh quc t. Cùng vi s phát trin
ca nn kinh t, các v gian ln cng ngày càng tng, vi quy mô ngày càng ln,
gây ra tn tht đáng k cho nn kinh t. Trong quá trình điu tra v tai ting chính

tr Watergate, Quc hi Hoa K đã phát hin rt nhiu các hot đng vn đng
tranh c trái phép và ra tin liên quan đn nc ngoài. Vào nm 1977, lut v
chng hi l nc ngoài (Foreign Corrupt practices act) ra đi. Sau đó, SEC đa ra
bt buc các công ty phi báo cáo v KSNB đi vi công tác k toán  đn v mình
(1979). Yêu cu v báo cáo KSNB ca công ty cho công chúng là mt ch đ gây
nhiu tranh lun.
- COSO (The Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway
Commission) là mt y ban thuc Hi đng quc gia Hoa K v chng gian ln
trên BCTC, thng gi là y ban Treadway. Báo cáo v các quan sát và khuyn
ngh ca y ban Treadway đã lu Ủ rng có nhiu quan đim và khái nim khác
nhau liên quan kim soát ni b, do vy cn có mt t chc đ nghiên cu v kim
soát ni b nhm thng nht đnh ngha v kim soát ni b đ phc v cho nhu
cu ca các đi tng khác nhau, đa ra các b phn cu thành đ giúp các đn v

4
có th xây dng mt h thng kim soát ni b hu hiu và đa ra hng dn nhm
gim đi s khác bit v quan đim.
- y ban COSO đc thành lp vào nm 1985 di s bo tr ca nm t chc
ngh nghip, mi t chc này đã ch đnh mt đi din đ lp ra y ban COSO.
Nm t chc đó là: Hip hi K toán viên công chng Hoa K (AICPA), Hip hi
K toán Hoa K ( AAA – American Accounting Association), Hip hi Qun tr
viên tài chính ( FEI – Financial Executives Institute), Hip hi K toán viên qun
tr ( IMA – Institute of Management Accountants), Hip hi Kim toán viên ni b
( IIA – Institute of Internal Auditors)
Sau mt thi gian dài làm vic, đn nm 1992, COSO đã phát hành Báo cáo
nm 1992. Báo cáo COSO 1992 là tài liu đu tiên trên th gii đã đa ra Khuôn
mu lỦ thuyt v KSNB mt cách đy đ và có h thng. COSO đã đnh ngha đy
đ v KSNB và dùng t Kim soát ni b thay vì KSNB v k toán. Báo cáo
COSO đa ra nm b phn ca KSNB bao gm môi trng kim soát, đánh giá ri
ro, các hot đng kim soát, thông tin và truyn thông, giám sát.

- Cu trúc ca Báo cáo COSO (1992): gm bn phn, đó là:
Phn 1: Tóm tt dƠnh cho ngi điu hƠnh: cung cp cái nhìn tng quát v
KSNB  mc đ cao dành riêng cho các nhà qun lỦ cao cp và giám đc điu
hành, và các c quan qun lỦ nhà nc.
Phn 2: Khuôn mu ca KSNB: là ni dung c bn ca báo cáo COSO, trong đó
đnh ngha v KSNB và các tiêu chun đ giúp Ban giám đc, nhà qun lỦ và các
đi tng khác nghiên cu đ thit k, vn hành hay đ đánh giá h thng KSNB.
Phn 3: Báo cáo cho đi tng bên ngoài: là tài liu b sung nhm hng dn cho
các t chc cn báo cáo v KSNB cho bên ngoài.
Phn 4: Công c đánh giá h thng KSNB: đa ra các hng dn, gi Ủ thit thc
cho vic đánh giá h thng KSNB.
Báo cáo COSO 1992 là tài liu đu tiên trên th gii nghiên cu và đnh ngha
v KSNB mt cách đy đ và có h thng. c đim ni bt ca báo cáo này là

5
cung cp mt tm nhìn rng và mang tính qun tr, trong đó KSNB không ch còn
là mt vn đ liên quan đn BCTC mà đc m rng ra cho c các phng din
hot đng và tuân th.
 Giai đon hu COSO ( t nm 1992 đn nay):
Sau khi báo cáo COSO 1992 đc phát hành thì tip đó hàng lot nghiên cu
phát trin v KSNB trong nhiu lnh vc khác nhau đã ra đi. COSO phát trin v
qun tr, v doanh nghip nh (2006), v công ngh thông tin, kim toán đc lp,
chuyên sâu vào nhng ngành ngh c th và giám sát (2008), c th:
Phát trin v phía qun tr : Nm 2001, COSO trin khai nghiên cu h
thng qun tr ri ro doanh nghip (ERM – Enterprise Risk Management
Framework) trên c s Báo cáo COSO 1992. n 2004, ERM đã đc chính thc
ban hành.ERM đc đnh ngha gm 8 b phn: môi trng ni b, thit lp mc
tiêu, nhn din s kin, đánh giá ri ro, đi phó ri ro, hot đng kim soát, thông
tin truyn thông và giám sát.
Phát trin cho doanh nghip nh: Nm 2006, COSO nghiên cu và ban

hành hng dn “ Kim soát ni b đi vi báo cáo tài chính – Hng dn cho các
công ty đi chúng quy mô nh” (gi tt là COSO Guidance 2006).
Phát trin theo hng công ngh thông tin: Nm 1996, Bn tiêu chun có
tên “ Các mc tiêu kim soát trong công ngh thông tin và các lnh cc liên quan”
(CoBIT – Control Objectives for Information and Related Technology) do Hip hi
v kim soát và kim toán h thng thông tin (ISACA – Information System Audit
and Control Association) ban hành. CoBIT nhn mnh đn kim soát trong môi
trng tin hc (CIS- Computer Information System), bao gm nhng lnh vc
hoch đnh và t chc, mua và trin khai, phân phi và h tr, giám sát.
Phát trin theo hng kim toán đc lp:
Các chun mc kim toán ca Hoa K cng chuyn sang s dng Báo cáo COSO
làm nn tng đánh giá h thng KSNB, bao gm:
- SAS 78 (1995): xem xét kim soát ni b trong kim toán báo cáo tài chính

6
( điu chnh SAS 55).
- SAS 94 (2001): nh hng ca công ngh thông tin đn vic xem xét kim
soát ni b trong kim toán BCTC.
H thng chun mc kim toán quc t (ISA – International Standard on
Auditing) cng s dng báo cáo ca COSO khi yêu cu xem xét h thng KSNB
trong kim toán BCTC:
- ISA 315 “ Hiu bit v tình hình kinh doanh, môi trng hot đng đn v và
đánh giá ri ro các sai sót trng yu” đã yêu cu kim toán viên cn có hiu bit
đy đ v KSNB.
- ISA 265: “Thông báo v nhng khim khuyt ca KSNB” yêu cu kim toán
viên đc lp thông báo v các khim khuyt ca KSNB do kim toán viên phát hin
đc cho nhng ngi có trách nhim trong đn v.
Phát trin theo hng kim toán ni b:
Hip hi kim toán viên ni b (IIA) đnh ngha các mc tiêu ca KSNB bao
gm: đ tin cy và tính trung thc ca thông tin; Tuân th các chính sách, k hoch,

th tc, lut pháp và quy đnh; bo v tài sn; s dng hiu qu và kinh t các
ngun lc; hoàn thành các mc đích và mc tiêu cho các hot đng hoc chng
trình.
Phát trin theo hng chuyên sơu vƠo nhng ngƠnh ngh c th:
Lnh vc ngân hàng là lnh vc đã có nhng nghiên cu khá đy đ và chi tit
v KSNB trong ngành ngh ca mình. Báo cáo Basel (1998) ca y Ban Basel v
giám sát ngân hàng (BCBS – Basel Committee on Banking Supervision) đã đa ra
công b v khuôn kh KSNB trong ngân hàng ( Framework for Internal Control
System in Banking Organisations).
 Hng dn v giám sát h thng kim soát ni b:
COSO cng đa ra D tho Hng dn v giám sát h thng kim soát ni
b (Exposure Draft, COSO 2008) da trên khuôn mu COSO 1992 nhm giúp các

7
t chc t giám sát cht lng ca h thng KSNB. Hng dn này (COSO
Guidance 2008) gm 3 phn: Hng dn, ng dng và Thí d. Nm 2009, Phn 1
– Hng dn đã chính thc đc ban hành.
1.2 Khái nim v kim soát ni b
1.2.1 Báo cáo COSO 1992
Quá trình nhn thc và nghiên cu v kim soát ni b đã dn đn s hình thành
các đnh ngha khác nhau. Hin nay, đnh ngha đc chp nhn rng rãi là đnh
ngha ca COSO.
“ Báo cáo COSO đc công b di tiêu đ Kim soát ni b - Khuôn kh hp
nht (Internal Control – Intergrated framework) đã đnh ngha v kim soát ni b
nh sau:
“ Kim soát ni b (KSNB) là mt quá trình b chi phi bi ngi qun lỦ, hi
đng qun tr và các nhân viên ca đn v, nó đc thit lp đ cung cp mt s đm
bo hp lỦ nhm đt đc các mc tiêu sau đây:
- S hu hiu và hiu qu ca hot đng
- S tin cy ca Báo cáo tài chính (BCTC)

- S tuân th pháp lut và các quy đnh.”
Trong đnh ngha trên, có bn yu t cn lu Ủ, đó là quá trình, con ngi, đm
bo hp lỦ và mc tiêu.
Kim soát ni b lƠ mt quá trình: Các hot đng ca đn v đc thc hin
thông qua quá trình lp k hoch, thc hin và giám sát.  đt đc mc tiêu mong
mun, đn v cn kim soát các hot đng ca mình, KSNB chính là quá trình này.
KSNB không phi là mt s kin hay tình hung mà là mt chui các hot đng hin
din trong mi b phn, quyn cht vào hot đng ca t chc và là mt ni dung c
bn trong các hot đng ca t chc. KSNB s hu hiu khi nó là mt b phn không
tách ri ch không phi chc nng b sung cho các hot đng.
KSNB đc thit k vƠ vn hƠnh bi con ngi, đó là Hi đng qun tr, Ban
giám đc, nhà qun lỦ và các nhân viên trong đn v. KSNB là mt công c đc nhà
qun lỦ s dng ch không thay th đc cho nhà qun lỦ. Nói cách khác, nó đc

8
thc hin bi nhng con ngi trong t chc, bi suy ngh và hành đng ca
h.Chính h s vch ra mc tiêu, đa ra bin pháp kim soát và vn hành chúng.
Mt h thng KSNB ch có th hu hiu khi tng thành viên trong t chc hiu
rõ v trách nhim và quyn hn ca mình, chúng cn gii hn  mt mc đ nht
đnh. Do vy, đ KSNB hu hiu cn phi xác đnh mi liên h, nhim v và cách
thc thc hin chúng ca tng thành viên đ đt đc các mc tiêu ca t chc.
Kim soát ni b cung cp mt s đm bo hp lỦ cho các nhà qun lỦ trong
vic đt đc các mc tiêu ca t chc ch không th đm bo tuyt đi. iu này là
do nhng hn ch tim tàng trong h thng KSNB nh: sai lm ca con ngi, s
thông đng ca các cá nhân, s lm quyn ca nhà qun lỦ và do mi quan h gia
li ích và chi phí ca vic thit lp nên h thng KSNB.
Các mc tiêu: mi đn v thng có các mc tiêu kim soát cn đt đc đ t
đó xác đnh các chin lc cn thc hin. ó có th là mc tiêu chung cho toàn đn
v hay mc tiêu c th cho tng hot đng, tng b phn trong đn v. Có th chia
các mc tiêu kim soát đn v cn thit lp thành 3 nhóm:

+ Nhóm mc tiêu v hot đng: nhn mnh đn s hu hiu và hiu qu ca vic s
dng các ngun lc.
+ Nhóm mc tiêu v báo cáo tài chính: nhn mnh đn tính trung thc và đáng tin
cy ca BCTC mà t chc cung cp.
+ Nhóm mc tiêu v s tuân th: nhn mnh đn vic tuân th pháp lut và các quy
đnh.” (Trn Th Giang Tân và cng s, 2010, trang 2-3)
S phân chia các nhóm mc tiêu nh trên ch có tính tng đi vì mt mc tiêu
c th có th liên quan đn 2 hoc 3 nhóm trên. S phân chia này ch yu da vào s
quan tâm ca các nhóm đi tng khác nhau đi vi h thng KSNB ca đn v:
nhóm mc tiêu v hot đng xut phát t yêu cu ca đn v là chính; nhóm mc tiêu
v BCTC ch yu xut phát t yêu cu ca c đông, nhà đu t và ch n; nhóm mc
tiêu v s tuân th xut phát t yêu cu ca các c quan qun lỦ.
1.2.2 Báo cáo COSO 2004
Xây dng h thng KSNB hu hiu giúp các DN kim soát các mc tiêu đ ra,
kim soát đc nhng ri ro và phc v tt hn trong công tác qun lỦ DN. Nm

9
2004, COSO công b báo cáo tng th vi tiêu đ: Qun tr ri ro DN – khuôn kh
hp nht. Báo cáo nm 2004 đc phát trin da trên c s Báo cáo COSO 1992 và
tích hp vi qun tr ri ro ti các đn v. Mt khác báo cáo COSO nm 2004 cng
đã xác đnh đc nhng tiêu chun làm c s đ đánh giá ri ro cng nh đ xut
xây dng chu trình qun lỦ ri ro hiu qu trong công tác qun lỦ.
nh ngha Qun tr ri ro Doanh nghip
“Qun tr ri ro DN là mt quá trình chu nh hng ca Hi đng qun tr, Ban
giám đc và các nhân viên khác đc áp dng trong vic xác đnh chin lc và bao
trùm lên mi hot đng ca DN, đc thit k đ nhn dng các s kin tim tàng có
th nh hng đn đn v và qun tr ri ro trong mc đ cho phép nhm cung cp
mt s bo đm hp lỦ đt đc các mc tiêu ca DN.”(V Hu c, 2009)
Trit lỦ ca Qun tr ri ro Doanh nghip
“- Bt k đn v nào, ngay c t chc phi li nhun đu tn ti đ mang li giá tr cho

các nhà đu t.
- Giá tr đc to ra, duy trì hay b xóa mòn qua các quyt đnh ca nhà qun lỦ trong
tt c các hot đng, t vic xác lp chin lc cho đn vic điu hành các hot đng
hng ngày ca đn v.
- Qun tr ri ro DN giúp cho vic to ra giá tr bng cách h tr nhà qun lỦ:
+ Nhn dng các s kin tim tàng trong tng lai.
+ ng phó sao cho gim tn tht và tng cng kt qu.”(V Hu c, 2009)
1.2.3 So sánh COSO 1992 và COSO 2004
Ging nhau: đu là mt quá trình, chu nh hng ca Hi đng qun tr, Ban giám
đc và các nhân viên ca DN, đc thit lp đ cung cp mt s đm bo hp lỦ.
- Báo cáo COSO 2004 đc phát trin da trên nn tng ca báo cáo COSO 1992
nên đnh ngha có nhng đim khác sau:






10
Bng 1.1 So sánh COSO 1992 và COSO 2004

COSO 1992
COSO 2004
Tên gi
Internal – Intergrated
Framework (Kim soát ni b)
Enterprise Risk
Management –
Intergrated Frameword
( Qun lỦ ri ro)

Mc tiêu
Mc tiêu ca đn v đc chia làm
ba loi:
- S hu hiu và hiu qu ca
hot đng
- S tin cy ca báo cáo tài chính
- S tuân th pháp lut và các quy
đnh.

Mc tiêu ca đn v đc
chia làm bn loi:
- Mc tiêu hot đng
- Mc tiêu báo cáo
- Mc tiêu tuân th
- Mc tiêu chin lc:

Cp đ
Cp đ xem xét đi vi ri ro cho
toàn đn v, tng b phn trc tip
liên quan.
Cp đ xem xét đi vi ri
ro ca các hot đng ca
đn v trên tt c các cp
đ, mc đ ri ro sn sàng
chp nhn t toàn đn v,
toàn tp đoàn, phân ngành,
tng đn v kinh doanh,
tng DN hay tng phòng
ban c th .
- Yêu cu xem xét đn v

di mt cái nhìn toàn
din
+ Các ri ro đc xem xét
trong mi quan h tng
tác, mt cách toàn din .

11
+ Các nhà qun lỦ xem xét
mi vn đ trên c mc đ
toàn đn v và mc đ
tng b phn kinh doanh.
* Các cp đ xem xét đi
vi ri ro cn c vào phm
vi có th chp nhn đc:
- Mc ri ro có th chp
nhn đc: là mc ri ro
mà đn v sn sàng chp
nhn đ thc hin vic làm
tng giá tr xét trên bình
din toàn đn v.
- Mc ri ro có th chp
nhn  mc đ b phn: là
mc ri ro đn v sn sàng
chp nhn liên quan đn
vic thc hin tng mc
tiêu c th.
Các yu t cu
thành
- Môi trng kim soát
- ánh giá ri ro

- Hot đng kim soát
- Thông tin và truyn thông
- Giám sát
- Môi trng kim soát
- Thit lp mc tiêu
- Nhn dng các s kin
- ánh giá ri ro
- i phó ri ro
- Hot đng kim soát
- Thông tin và truyn thông
- Giám sát

- Ngoài 3 mc tiêu v báo cáo tài chính, báo cáo hot đng và báo cáo tuân th thì
mc tiêu ca Báo cáo COSO 2004 còn có mc tiêu chin lc. Mc tiêu chin lc

12
đc xác đnh  cp đ cao hn các mc tiêu còn li. Các mc tiêu còn li phi phù
hp vi mc tiêu chin lc. Các mc tiêu chin lc đc xây dng da trên s
mng ca đn v.
Các mc tiêu ca báo cáo COSO 2004 bao trùm và xuyên sut hn so vi mc
tiêu ca báo cáo COSO 1992, do đó mc đ bao quát s rng hn vi nhng ri ro có
kh nng phát sinh.
V mt các b phn cu thành h thng KSNB thì yu t Phân tích và đánh giá ri
ro ca KSNB đc phát trin thành 4 yu t ca qun tr ri ro là: Thit lp mc tiêu,
nhn dng các s kin, đánh giá ri ro và đi phó vi ri ro.
1.3 Các nhơn t cu thƠnh h thng kim soát ni b
Theo Báo cáo COSO 2004, h thng kim soát ni b bao gm 8 nhân t có mi
quan h cht ch vi nhau: Môi trng kim soát, Thit lp mc tiêu, nhn dng các
s kin, đánh giá ri ro, phn ng vi ri ro, Hot đng kim soát, Thông tin và
truyn thông, và Giám sát. Các nhân t đc th hin theo s đ sau:

S đ 1.1 Các nhân t cu thành h thng KSNB










1.3.1 Môi trng kim soát
Môi trng kim soát phn ánh sc thái chung ca mt t chc, tác đng đn ý
thc ca mi ngi trong đn v, là nn tng cho các b phn khác trong h thng
KSNB.
KIM SOÁT NI B

Môi
trng
kim
soát

Thit
lp
mc
tiêu

Nhn
dng
các

s
kin

i
phó
ri ro

ánh
giá
ri ro

Hot
đng
kim
soát

Thông
tin và
truyn
thông


Giám
sát

13
Môi trng kim soát chu nh hng ca vn hóa và lch s ca t chc và
ngc li nó li nh hng đn Ủ thc ca nhân viên ca t chc đó. Quan đim này
do cp qun lỦ cao nht thit lp thông qua xây dng và ban hành các chính sách nh
bn quy tc ng x, trong đó đa ra các giá tr đo đc mà các thành viên phi tuân

th đ đt đc mc tiêu chung ca đn v.Các nhân t ca môi trng kim soát bao
gm: tính trung thc và các giá tr đo đc, cam kt v nng lc, trit lỦ và phong
cách điu hành ca nhà qun lỦ, cách thc phân đnh quyn hn và trách nhim,
chính sách nhân s, và quan tâm và ch đo ca Hi đng qun tr.
1.3.1.1 Tính trung thc, giá tr đo đc vƠ nng lc bo đm
C x có đo đc và tính trung thc ca toàn th nhân viên chính là vn hóa
ca t chc. Vn hóa t chc bao gm các chun mc v cách thc ng x và các giá
tr đo đc, cách thc truyn đt và thc hin trong thc tin. Các chính sách, các
quy đnh v tính trung thc và giá tr đo đc th hin điu mà nhà qun lỦ mong
mun. Nhà qun lỦ cp cao, trc ht là Giám đc điu hành, đóng vai trò quan trng
trong vic xây dng vn hóa ca t chc và thit lp nn tng cho đo đc cho t
chc đó. Mc tiêu ca mt doanh nghip và cách thc đt đc mc tiêu da trên
phong cách qun lỦ, cách thc chn la và đánh giá nhng vn đ đc cho là u
tiên. Tính trung thc và giá tr đo đc là nhân t quan trng ca môi trng kim
toán, nó tác đng đn vic thit k, thc hin và giám sát các nhân t khác ca
KSNB. Thái đ và s quan tâm ca nhà qun lỦ cao cp đi vi KSNB hu hiu phi
đc lan ta đn toàn doanh nghip, nhà qun lỦ phi làm gng .
Nhà qun lỦ các doanh nghip kinh doanh cn chp nhn quan đim rng hành
đng tuân th nguyên tc đo đc chính là phng thc kinh doanh đúng đn. Nu
doanh nghip ch tp trung vào kt qu trc mt có th gây ra hu qu không tt
trong dài hn và thm chí ngay c trong ngn hn. Vic ch tp trung vào các mc
tiêu kinh doanh nh doanh thu hay li nhun bng mi giá cng đa đn h thp các
giá tr đo đc ca t chc. Li ích ca nhà qun lỦ cao cp phi hài hòa vi li ích
ca doanh nghip, ca các nhân viên, ca nhà cung cp, khách hàng, đi th cnh
tranh và cng đng. Ngoài ra, khi xây dng tính trung thc và các giá tr đo đc, cn
chú ý: cn gim thiu các áp lc và c hi phát sinh gian ln, đc bit là gian ln

14
trong vic lp và trình bày BCTC.Và không ch xây dng các giá tr đo đc mà cn
phi truyn đt, hng dn đ nhân viên Ủ thc đc cái gì đúng, cái gì sai.

1.3.1.2 Cam kt v nng lc
Nng lc phn ánh kin thc và k nng cn thit đ hoàn thành mt nhim v
nht đnh. Nhà qun lỦ cn xác đnh rõ yêu cu v nng lc cho mt công vic nht
đnh và c th hóa nó thành các yêu cu v kin thc và k nng. Còn kin thc và
k nng ca tng nhân viên li ph thuc vào s thông minh, s đào to và kinh
nghim ca mi cá nhân. Khi xác đnh nng lc cn thit, nhà qun lỦ cn cân nhc
gia vic giám sát và yêu cu v nng lc ca các nhân viên, đng thi cân nhc gia
vic giám sát và yêu cu v nng lc ca các nhân viên , đng thi cân nhc gia
nng lc và chi phí. Nhà qun lỦ nên tuyn dng các nhân viên có trình đ đào to và
kinh nghim phù hp vi nhim v đc giao và phi giám sát và hun luyn h đy
đ và thng xuyên.
1.3.1.3 Hi đng Qun tr vƠ U ban Kim toán
Môi trng kim soát chu nh hng đáng k bi Hi đng qun tr và y ban
kim toán. Tính hu hiu ca các nhân t này ph thuc vào:
+ S đc lp ca Hi đng qun tr và y ban kim toán vi Ban điu hành, kinh
nghim và v trí ca các thành viên trong Hi đng qun tr, mc đ tham gia, mc
đ giám sát và các hành đng ca Hi đng qun tr đi vi hot đng ca công ty.
+ Hi đng qun tr và y ban kim toán có phi hp vi ngi qun lỦ trong
vic gii quyt các khó khn liên quan đn vic thc hin k hoch hay không.
+ S phi hp gia Hi đng qun tr và y ban kim toán vi kim toán ni b
và kim toán đc lp.
Mt Hi đng qun tr nng đng và tn tâm, hng dn và giám sát vic thc
hin ca ngi qun lỦ là nhân t thit yu đ KSNB hu hiu. Do Hi đng qun tr
phi cht vn, giám sát các hot đng qun lỦ, đa ra quan đim phn bin và có
dng khí đu tranh vi nhng hành vi sai trái nghiêm trng ca nhà qun lỦ, nên Hi
đng qun tr cn có thêm nhng ngi nm ngoài ban điu hành.
1.3.1.4 Trit lỦ qun lỦ vƠ phong cách điu hƠnh ca nhƠ qun lỦ

15
Th hin qua quan đim, nhn thc ca nhà qun lỦ cng nh cá tính, t cách và thái

đ ca h khi điu hành đn v. Trit lỦ qun lỦ và phong cách điu hành bao gm
nhng vn đ nh mc đ ri ro kinh doanh nhà qun lỦ có th chp nhn, mo him
đi vi bao nhiêu mc đ ri ro; th hin thông qua thái đ và quan đim ca ngi
qun lỦ v vic lp và trình bày báo cáo tài chính, vic la chn các chính sách k
toán, các c tính k toán, và vic phân nhim k toán viên, quan h cp di…
1.3.1.5 C cu t chc
Là s phân chia trách nhim và quyn hn gia các b phn trong đn v, cung
cp khuôn kh mà trong đó các hot đng ca doanh nghip đc lp k hoch, thc
hin, kim soát và qun lỦ. Các hot đng này bao gm: mua hàng, sn xut, bán
hàng, tip th, và các hot đng khác nh hành chánh, nhân s, k thut.  thit lp
c cu t chc thích hp cn xác đnh rõ quyn hn và trách nhim ch cht ca
tng hot đng, xác đnh cp bc cn báo cáo thích hp. Mi doanh nghip có c cu
t chc phù hp vi nhu cu riêng ca mình nên không có khuôn mu chung duy
nht. C cu t chc ph thuc vào quy mô và bn cht hot đng ca doanh nghip.
1.3.1.6 Chính sách phơn quyn trách nhim
Phân đnh quyn hn và trách nhim là vic xác đnh mc đ t ch, quyn hn
ca tng cá nhân hay tng nhóm trong vic đ xut và gii quyt vn đ, trách nhim
báo cáo đi vi các cp có liên quan. Vic phân đnh thng th hin qua chính sách
trong đó mô t kin thc và kinh nghim ca nhng nhân viên ch cht, ngun lc đ
thc hin nhim v liên quan đn các hot đng kinh doanh. Khi mô t công vic,
đn v cn th ch bng vn bn v nhng nhim v và quyn hn c th ca tng
thành viên và quan h gia h vi nhau.
1.3.1.7 Chính sách nhơn s
Là thông đip ca doanh nghip v yêu cu đi vi tính chính trc, hành vi đo đc
và nng lc mà doanh nghip mong đi t nhân viên. Chính sách này biu hin trong
thc t thông qua vic tuyn dng, hng nghip, đào to, đánh giá, t vn, đng
viên, khen thng và k lut.
1.3.2 Thit lp mc tiêu

16

Theo Báo cáo COSO 2004 vic thit lp mc tiêu là mt b phn ca đánh
giá ri ro và vic thit lp mc tiêu là điu kin ban đu đ nhn dng, đánh giá và
phn ng vi ri ro. Mc tiêu thng đc trình bày thông qua s mng ca t chc
và cam kt v giá tr ca t chc đi vi xã hi. Da trên mc tiêu này, cùng vi vic
đánh giá nhng đim mnh và đim yu, nhng c hi và thách thc, đn v s xây
dng mt chin lc tng th. Qun tr ri ro DN bao gm 4 loi mc tiêu:
- Mc tiêu chin lc: Là mc tiêu cp cao ca đn v, các mc tiêu này phù
hp và h tr hoàn thành s mng, tm nhìn mà t chc đã đt ra.
- Mc tiêu hot đng: nhn mnh đn s hu hiu và hiu qu ca vic s dng
các ngun lc.
- Mc tiêu báo cáo tài chính: đn v phi đm bo tính trung thc và đáng tin
cy ca báo cáo tài chính mà mình cung cp.
- Mc tiêu tuân th: đn v phi tuân th các lut l và quy đnh.
Nhng mc tiêu nêu trên không đc lp mà chúng b sung và liên kt vi nhau.
Không ch nhng mc tiêu  mc đ toàn đn v phi phù hp vi nng lc và trin
vng ca t chc, mà chúng cng phi phù hp vi nhng mc tiêu và chc nng ca
tng b phn kinh doanh. Nhng mc tiêu chung cho toàn đn v phi đc chia ra
thành nhng mc tiêu nh hn, phù hp vi chin lc chung, và liên kt vi nhng
hot đng trong toàn b c cu t chc.
Thit lp mc tiêu là điu kin tiên quyt đ KSNB hu hiu. Chính mc tiêu
cung cp nhng ch tiêu lng hóa mà đn v cn đt đc. Tuy nhiên, mt đn v có
th ch bo đm hp lỦ rng s đt đc mt s mc tiêu nht đnh, ch không th
đm bo đt đc tt c mc tiêu. Mt h thng KSNB hu hiu nên cung cp s
đm bo hp lỦ giúp đn v đt đc mc tiêu hot đng, mc tiêu báo cáo tài chính
và mc tiêu tuân th. Mc tiêu BCTC, mc tiêu chin lc và mc tiêu tuân th
thng da trên nhng tiêu chun đc thit lp mt cách đc lp t bên ngoài, và
vic đt đc các mc tiêu này phn ln nm trong tm kim soát ca đn v.Trong
khi đó, mc tiêu hot đng không da trên nhng tiêu chun bên ngoài và đn v có
th thc hin mc tiêu theo đúng nh d đnh hoc cng có th tin hành theo cách
ngoài d kin do s thay đi ca môi trng kinh doanh, ca đi th cnh tranh.

17
1.3.3 Nhn dng các s kin
Mt doanh nghip luôn luôn phi đi phó vi nhng tình hung xu có th xy
ra bên trong hoc bên ngoài nh hng đn vic đt đc mc tiêu ca đn v, vì vy
cn phi nhn dng và phân bit gia ri ro và c hi, nhn din s liên kt gia các
nhân t và mi quan h tng tác gia các ri ro.
Nhn dng các s kin tim tàng
Qun tr ri ro (QTRR) xem xét các s kin tim tàng là s kin có kh nng tác
đng đn vic thc hin mc tiêu, không phân bit ri ro hay c hi. QTRR xem xét
các s kin tim tàng c th nh sau:
- S kin tim tàng: là nhng bin c bt ngun t bên trong hoc bên ngoài đn v
nh hng đn vic thc hin mc tiêu ca đn v. Mt s kin có th nh hng tích
cc hoc tiêu cc hay c hai đn doanh nghip.
- Các yu t nh hng: Các yu t nh hng bao gm các yu t bên ngoài nh:
môi trng kinh t, yu t chính tr, xã hi, môi trng t nhiên… và các yu t bên
trong nh: nhân s, c s vt cht, các chu trình…
- S tng tác ln nhau gia các s kin: các s kin có s tng tác vi nhau. S
kin xut hin tác đng đn s kin khác và các s kin có th xut hin đng thi.
Phơn bit c hi vƠ ri ro
Nu s kin tác đng tiêu cc và nh hng đn nguy c đt đc mc tiêu ca
đn v thì đn v phi đánh giá và đi phó vi ri ro.
Nu s kin tác đng tích cc đn đn v, vic thc hin mc tiêu đc thun li,
đóng góp giá tr tng thêm cho đn v thì gi là c hi và nhà qun lỦ phi xem xét
chin lc và mc tiêu đã đ ra.
1.3.4 ánh giá ri ro
Mi đn v luôn phi đi phó vi hàng lot ri ro t bên trong ln bên ngoài.
iu kin tiên quyt đ đánh giá ri ro là thit lp mc tiêu. Mc tiêu phi đc thit
lp  các mc đ khác nhau và phi nht quán. ánh giá ri ro là quá trình nhn dng
và phân tích nhng ri ro nh hng đn đt đc mc tiêu, t đó có th qun tr

đc ri ro.