Nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần phát triển thành phố Hồ Chí Minh nhằm đáp ứng yêu cầu của hiệp ước Basel II

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH






ÀO TIN HUỂN


NỂNG CAO NNG LC QUN TR RI RO TệN DNG
TI NGỂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN TPHCM
NHM ÁP NG YểU CU CA HIP C BASEL II





LUN VN THC S KINH T

Tp H Chí Minh ậ Nm 2012
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu
ca riêng tôi, cha công b ti bt c ni nào. Mi s liu s dng
trong lun vn này là nhng thông tin xác thc.
Tôi xin chu mi trách nhim v li cam đoan ca mình.


Tp. H Chí Minh, ngày 15 tháng 05 nm 2012

Tác gi lun vn



ÀO TIN HUỂN
MC LC

1. Danh mc ch vit tt
2. Danh mc các bng biu
3. Danh mc các biu đ
4. Danh mc các S đ - Hình nh
5. Danh mc các phng trình
LI M U
Trang
CHNG 1: RI RO TệN DNG VÀ ụ NGHA CA VIC NỂNG CAO
NNG LC QUN TR RI RO TệN DNG NHM ÁP NG YểU CU
CA HIP C BASEL II

1.1. Ri ro vƠ ri ro tín dng trong hot đng kinh doanh ca NHTM 1
1.1.1. Ri ro trong hot đng kinh doanh NHTM 1
1.1.1.1. Khái nim: 1
1.1.1.2. Bn cht ca ri ro: 1
1.1.1.3. Phân loi ri ro trong kinh doanh ngân hàng: 1
1.1.2. Ri ro tín dng đi vi NHTM: 2
1.1.2.1. Khái nim: 2
1.1.2.2. Phân loi: 2
1.1.2.3. Nguyên nhân gây ra RRTD: 3
1.1.3. Qun tr ri ro tín dng ca ngơn hƠng thng mi: 3
1.1.4. Vai trò ca qun tr RRTD: 4
1.1.5. Nguyên tc trong qun tr RRTD: 4
1.1.6. Quy trình qun tr ri ro tín dng: 5
1.1.7. Các ch s vƠ các mô hình phơn tích đánh giá RRTD 5
1.1.7.1. Các ch s đánh giá ri ro tín dng 5
1.1.7.2. Các mô hình phân tích đánh giá RRTD 6
1.2. Ni dung ch yu v qun tr ri ro tín dng theo hip Uc Basel II 8
1.2.1. Ni dung c bn ca Hip c Basel II 8
1.2.2.1. Tr ct th nht: Yêu cu vn ti thiu 10
1.2.2.2. Tr ct th hai: Theo dõi giám sát 18
1.2.2.3. Tr ct th ba: Nguyên tc th trng 19
1.2.2. Các yêu cu v qun lỦ ri ro tín dng ca Basel II 20
1.2.2.1. V yêu cu vn ti thiu 20
1.2.2.2. Yêu cu v xây dng các h thng 21
1.2.2.3. Hoàn thin các thành phn khung qui trình qun tr RRTD 22
1.2.3. u đim ca Basel II so vi Basel I: 22
1.3. ụ ngha ca vic nơng cao nng lc qun tr RRTD đi vi các NHTM
nhm đáp ng yêu cu Hip c BASEL II: 23
1.4. Thc tin áp dng Basel II ti mt s nc Chơu Á vƠ mc đ tuơn th
các nguyên tc giám sát theo Basel II ca h thng ngơn hƠng Vit

Nam: 25
KT LUN CHNG 1 26

CHNG 2: THC TRNG CỌNG TÁC QUN TR RI RO TệN DNG
TI NGỂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN NHÀ TPHCM ậ (HDBANK)
THEO CÁC YểU CU CA HIP C BASEL II
2.1. VƠi nét v Ngơn HƠng TMCP Phát Trin TPHCM ậ (HDBANK) 27
2.1.1. Quá trình hình thƠnh vƠ phát trin ca HDBANK 27
2.1.2. Lnh vc hot đng ca HDBANK 28
2.1.3. Tình hình hot đng kinh doanh ca HDBANK giai đon 2008 -
2011 29
2.1.3.1. Tng quan tình hình hot đng ti HDBank giai đon 2007 –
2010 29
2.1.3.2. Tình hình hot đng tín dng ti HDBank 31
2.1.3.3. Các nguyên nhân dn đn ri ro tín dng gia tng 36
2.1.4. Kh nng đáp ng yêu cu Basel II trong qun tr ri ro tín dng
ti Ngơn HƠng TMCP Phát Trin TPHCM (HDBank) 39
2.1.4.1. V yêu cu vn ti thiu 39
2.1.4.2. V yêu cu xây dng các h thng 39
2.1.4.3. V xây dng các thành phn khung 40
2.1.4.4. Nhng thun li 41
2.1.4.5. Nhng khó khn 44
2.2. Tình hình qun tr RRTD ti Ngơn HƠng TMCP Phát Trin TPHCM ậ
(HDBANK) theo các chun mc Basel II 47
2.2.1. Tng quan v tình hình công tác qun tr RRTD ti HDBank: 47
2.2.2. ánh giá qun tr RRTD theo các yêu cu Basel II 48
2.2.2.1. Nhng thành tu đã đt đc 48
2.2.2.2. Nhng tn ti, hn ch và các nguyên nhân 54
KT LUN CHNG 2 58

CHNG 3: GII PHÁP NỂNG CAO NNG LC QUN TR RI RO
TệN DNG TI NGỂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN TPHCM NHM
ÁP NG YểU CU BASEL II
3.1. nh hng thc hin qun tr RRTD đáp ng yêu cu ca Basel II 59
3.1.1. nh hng ca NHNN Vit Nam 59
3.1.2. nh hng ca các NHTM Vit Nam nói chung 59
3.1.3. nh hng ca Ngơn HƠng HDBank 60
3.2. Các gii pháp nhm nơng cao nng lc qun tr RRTD ti Ngơn HƠng
TMCP Phát Trin TPHCM ậ (HDBank) theo chun mc Basel II 60
3.2.1. i vi Ngơn HƠng TMCP Phát Trin TPHCM - (HDBank) 60
3.2.1.1. Nhóm các gii pháp v chin lc, chính sách qun tr RRTD 60
3.2.1.2. Nhóm các gii pháp v công ngh thông tin 62
3.2.1.3. Nhóm các gii pháp v th trng 64
3.2.1.4. Nhóm các gii pháp v nhân lc 66
3.2.1.5. Nhóm các gii pháp v tác nghip 67
3.2.2. i vi Chính ph, NHNN vƠ các ban ngƠnh liên quan 71
3.2.2.1. Kin ngh đi vi Chính ph: 71
3.2.2.2. Kin ngh đi vi NHNN 73
3.2.2.3. Kin ngh đi vi các t chc, b ngành khác có liên quan 75
KT LUN CHNG 3 76
PHN KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
1. DANH MC T VIT TT
BCTC: Báo cáo tài chính
BCBS: U ban Basel v giám sát ngân hàng (Basel Committee on Banking
Supervision)
CAR: H s an toàn vn ti thiu (Capital Adequacy Ratio)
CSDL: C s d liu
DPRR: D phòng ri ro

KHCN: Khách hàng cá nhân
KHDN: Khách hàng doanh nghip
KTKSNB: Kim tra kim soát ni b
NHNN: Ngân hàng Nhà nc
NHTM: Ngân hàng thng mi
NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn
OECD: T chc Hp tác và Phát trin Kinh t (Organization for Economic Co-
operation and Development)

QTRR: Qun tr ri ro
RRTD: Ri ro tín dng
TCTD: T chc tín dng
TSB: Tài sn đm bo
TTTD: Thông tin tín dng
XHTD: Xp hng tín dng
XHTDNB: Xp hng tín dng ni b

2. DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1.1: Tóm tt vùng dao đng ca ch s Z 7
Bng 1.2: H s bêta () tng ng vi các dòng kinh doanh 14
Bng 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh giai đon 2008 – 2011 ti HDBank 29
Bng 2.2: Tình hình hot đng tín dng ti HDBank giai đon 2008-2011 32
Bng 2.3: C cu nhóm n phân theo Quyt đnh 493/2005/Q-NHNN 35
Bng 2.4: T trng d n tín dng theo ngành kinh t 2008 – 2011 37
Bng 2.5: C cu ngun vn và d n cho vay theo k hn giai đon 2008 – 2011 38
Bng 2.6: Quy mô vn ca mt s NHTM trong khu vc ông Nam Á 46
Bng 2.7: Tình hình phân loi n và trích lp d phòng RRTD ti HDBank các nm
2008-2011 49
3. DANH MC CÁC BIU 
Biu đ 2.1:Tng trng Tng tài sn, Huy đng vn và Cho vay 2008 – 2011 30

Biu đ 2.2: Tng trng mng li chi nhánh h thng HDBank 2008 - 2011 31
Biu đ 2.3: T l Tng d n/Tng tài sn toàn h thng HDBank 2008 - 2011 33
Biu đ 2.4: C cu d n theo thi hn vay giai đon 2008 – 2011 34
Biu đ 2.5: C cu d n theo đi tng khách hàng giai đon 2008 – 2011 34
Biu đ 2.6: Tng trng n xu qua các thi k 2008 – 2011 35
Biu đ 2.7: Bin đng lao đng theo trình đ lao đng nm 2008 – 2011 43
4. DANH MC CÁC S  - HỊNH NH
S đ 1.1: Mô t cu trúc ca Hip c Basel II 9
S đ 1.2: Các phng pháp đo lng ri ro theo Tr ct th nht ca Basel II 11
S đ 1.3: Cp đ ca các dòng kinh doanh vi các nhóm hot đng chính 15
S đ 2.1: Tóm tt các giai đon phát trin ca HDBank 27
S đ 2.2: C cu t chc Khi QLRR & Kim Soát Tuân Th ti HDBank 50
S đ 2.3: C cu t chc phê duyt tín dng theo các cp 52
5. DANH MC CÁC PHNG TRỊNH
Phng trình 1.1a: T l n quá hn. 5
Phng trình 1.1b: T l khách hàng có n quá hn. 5
Phng trình 1.1c: T l n ngn hn quá hn. 5
Phng trình 1.1d: T l n dài hn quá hn. 6
Phng trình 1.1e: T l n xu. 6
Phng trình 1.2a: T l trích lp DPRR tín dng. 6
Phng trình 1.2b: T l n xu. 6
Phng trình 1.3: T l vn ti thiu (CAR) theo Basel I. 10
Phng trình 1.4a: Tài sn có ri ro theo phng pháp chun đánh giá RRTD 11
Phng trình 1.4b: Tài sn có ri ro trong phng pháp xp hng tín dng ni b
đánh giá RRTD (IRB) 12
Phng trình 1.5a: Mc yêu cu vn d phòng ri ro hot đng theo phng pháp
ch s c bn 13
Phng trình 1.5b: Mc yêu cu vn d phòng ri ro hot đng theo phng pháp
tiêu chun hoá. 14
LI M U

1. LỦ do chn đ tƠi:
S kin Vit Nam tr thành thành viên chính thc th 150 ca T chc WTO
vào ngày 07/11/2006 đã m ra mt thi k mi vi nhng c hi và thách thc cho
các ngành, các lnh vc, đc bit là đi vi ngành tài chính ngân hàng. Vi nhng
cam kt đ gia nhp WTO, ngành ngân hàng đc đánh giá là mt trong nhng
ngành chu nh hng nhiu nht.
Cùng vi s hi nhp là đnh hng phát trin khu vc ngân hàng Vit Nam,
chin lc phát trin ngành ngân hàng phi bám sát và phù hp vi chin lc phát
trin kinh t xã hi ca đt nc. Theo đó, khu vc ngân hàng s phát trin đa dng,
n đnh, phát trin theo chiu sâu, nâng cao v th, vai trò và tm nh hng ca
khu vc ngân hàng trong nn kinh t quc dân nhm đáp ng đy đ nhu cu đa
dng ca nn kinh t v các sn phm và dch v tài chính.
Mt trong nhng ni dung hi nhp trong kinh doanh ngân hàng là hng đn
thc hin các Hip c quc t, các cam kt và thông l v qun tr ri ro ngân
hàng. Hip c mi v vn (Basel II) ca u ban Basel, có hiu lc t 01/01/2007
vi nhng chun mc v an toàn vn và nhng nguyên tc thit yu trong vn đ
qun tr ri ro ngân hàng, đc bit là ri ro tín dng. S chun hoá công tác qun tr
ri ro theo Basel II không nhng th hin s lành mnh trong kinh doanh ngân hàng
mà còn to sc hp dn mnh m trong hp tác vi các đi tác và cng đng tài
chính quc t. Tuy Hip c Basel II ch là mt thông l quc t và vic áp dng
các quy đnh ca Basel II là không bt buc, nhng vì li ích quc gia, li ích ca
bn thân ngân hàng mà hu ht các ngân hàng trên th gii đu sn sàng tuân th
các quy đnh ca Basel II. Do vy, các ngân hàng thng mi Vit Nam cng không
nm ngoài xu th đó.
Mt khác, xét v thc trng ri ro ca các NHTM Vit Nam, đc bit là ri ro
tín dng, các con s thng kê và nhiu nghiên cu cho thy, ri ro tín dng chim
ti 70% trong tng ri ro hot đng ngân hàng. Hiu qu hot đng tín dng cha
cao, cht lng tín dng cha tt th hin  t l n quá hn còn cao so vi khu vc
và cha đc kim soát tt. Vì vy, vic nâng cao cht lng qun tr ri ro tín
dng ti các NHTM Vit Nam đang là vn đ bc xúc trên c phng din lỦ thuyt

và thc tin. Nu không có mt chin lc c th đ hoàn thin công tác qun tr
RRTD trong mng hot đng tín dng thì chc chn các NHTM Vit Nam s khó
cnh tranh vi các Ngân hàng nc ngoài vn đã rt dày dn kinh nghim trong lnh
vc này.
Là mt trong nhng ngân hàng thng mi c phn đu tiên ti Vit Nam,
Ngân hàng TMCP Phát Trin Thành ph H Chí Minh (HDBank) đã bc đu có
nhng trin khai công tác qun tr ri ro, trong đó chú trng công tác qun tr ri ro
tín dng hng đn các chun mc ca Basel II, và đã đt đc mt s nhng thành
công đáng khích l. Song bên cnh đó, vn còn mt s vn đ cn phi gii quyt đ
hoàn thin công tác qun tr RRTD ca ngân hàng này nhm tng bc đáp ng yêu
cu ca Basel II, tng cng an toàn hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
Da trên tính kh thi và cp bách ca đ tài, là mt nhân viên tín dng có điu
kin tip cn hot đng QTRR cùng vi mong mun nâng cao kh nng qun tr
RRTD ca Ngân hàng HDBank, s yêu thích nghiên cu chuyên ngành Tài chính
Ngân hàng, tác gi đã la chn nghiên cu đ tài: ―Nâng cao nng lc qun tr ri
ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Phát Trin TPHCM nhm đáp ng yêu cu
ca Hip c Basel II”.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Mc tiêu ca đ tài nhm gii quyt các vn đ sau:
- H thng và làm rõ các vn đ lỦ lun v ri ro tín dng và qun tr ri ro
tín dng trên c s đ cp các ni dung v qun tr ri ro tín dng theo
Hip c Basel II.
- ánh giá hot đng kinh doanh nhng kt qu đã đt đc trong qun tr
ri ro tín dng ti HDBank nhm đáp ng các yêu cu ca Hip c
Basel II cng nh nhng bt cp trong vic qun tr ri ro tín dng ca
ngân hàng này.
-  xut nhng gii pháp nâng cao nng lc trong công tác qun tr ri ro
tín dng hng đn đáp ng các yêu cu Hip c Basel II cho Ngân
hàng HDBank.
3. i tng vƠ phm vi nghiên cu:

- i tng: Ngân hàng TMCP Phát Trin Thành ph H Chí Minh
- Phm vi: Các quy đnh v qun tr ri ro tín dng ca Hip c Basel II
và thc trng công tác qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Phát
Trin Thành ph H Chí Minh.
4. Phng pháp nghiên cu:
S dng phng pháp duy vt bin chng kt hp vi phng pháp nghiên
cu thng kê, so sánh, phân tích…đi t c s lỦ thuyt đn thc tin nhm gii
quyt và làm sáng t mc đích đt ra trong lun vn.
5. ụ ngha thc tin ca đ tƠi nghiên cu:
-  tài nghiên cu và làm rõ mc đ ng dng các ni dung ca Hip c
Basel II trong công tác qun tr RRTD ti mt ngân hàng c phn  Vit Nam.
-  tài s tip cn và phân tích các ni dung tích cc và nhng mt còn
hn ch trong công tác qun tr RRTD ti Ngân hàng HDBank, t đó đ xut các
gii pháp nhm nâng cao nng lc qun tr RRTD theo các chun mc ca Hip c
Basel II.
-  tài có th làm tài liu tham kho cho lãnh đo ngân hàng HDBank
trong vic xây dng, hoch đnh chin lc qun tr RRTD có hiu qu hn.
6. Nhng đim ni bt ca lun vn:
Xem xét chin lc qun tr ri ro tín dng ti HDBank trên c s toàn
din, có h thng, đa ra các gii pháp hng đn chun hoá quy trình qun tr
RRTD theo các ni dung mà Basel II đã đ xut.


7. Kt cu ca đ tƠi
Ngoài phn M đu, Ph lc, Tài liu tham kho và Phn kt lun, lun vn có
79 trang vi kt cu gm 3 chng nh sau:
Chng 1: RI RO TệN DNG VÀ ụ NGHA CA VIC NỂNG CAO
NNG LC QUN TR RI RO TệN DNG NHM ÁP NG YểU
CU CA HIP C BASEL II
Chng 2: THC TRNG CỌNG TÁC QUN TR RI RO TệN DNG

TI NGỂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN NHÀ TPHCM ậ (HDBANK)
THEO YểU CU CA HIP C BASEL II
Chng 3: GII PHÁP NỂNG CAO NNG LC QUN TR RI RO
TệN DNG TI NGỂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN NHÀ TPHCM ậ
(HDBANK) NHM ÁP NG YểU CU BASEL II.

1

CHNG 1
RI RO TệN DNG VÀ ụ NGHA CA VIC NỂNG CAO NNG
LC QUN TR RI RO TệN DNG NHM ÁP NG YểU CU
CA HIP C BASEL II
1.1. Ri ro vƠ ri ro tín dng trong hot đng kinh doanh ca NHTM:
1.1.1. Ri ro trong hot đng kinh doanh NHTM:
1.1.1.1. Khái nim:
Ri ro trong hot đng kinh doanh ca NHTM đc hiu là nhng
bin c không mong đi mà khi xy ra s dn đn s tn tht v tài sn ca ngân
hàng, gim sút li nhun thc t so vi d kin hoc phi b ra thêm mt khon
chi phí đ có th hoàn thành đc mt nghip v tài chính nht đnh.
Ri ro hu nh có mt trong tng nghip v ngân hàng, do đó vic
nghiên cu và QTRR trong hot đng ngân hàng là vn đ sng còn đi vi các
NHTM.
1.1.1.2. Bn cht ca ri ro:
- Ri ro và li nhun k vng ca ngân hàng là hai đi lng đng bin
vi nhau trong mt phm vi nht đnh.
- Có hai yu t mang tính đc trng ca ri ro là: (1) mc đ thit hi và
tn sut xut hin ri ro; (2) s trng hp thun li đ ri ro xut hin/tng s
trng hp đng kh nng.
- Ri ro là yu t khách quan, nên ngi ta không th nào loi tr đc
hn mà ch có th hn ch s xut hin và nhng tác hi ca chúng gây ra.

1.1.1.3. Phơn loi ri ro trong kinh doanh ngơn hƠng:
Hin nay đang tn ti nhiu cách phân loi ri ro ngân hàng, tuy nhiên
theo U ban Basel thì ri ro ngân hàng đc phân thành các loi chính là :
 Ri ro tín dng: Là ri ro tht thoát tài sn có th phát sinh trong quá
trình cp tín dng khi mt bên đi tác (bao gm c bên th ba) không thc hin mt
ngha v tài chính, hay không thc hin thanh toán n c gc và lãi khi khon n
đn hn.
2

 Ri ro hot đng: Là loi ri ro tn tht tài sn do các quá trình ni b
không phù hp hoc b h hng, do con ngi và các h thng, có vi phm trong h
thng kim soát ni b, hoc do các s c bên ngoài.
 Ri ro th trng: Là ri ro xy ra khi thay đi giá tr tài sn và các
khon n khi có s thay đi lãi sut và t giá hi đoái. Bao gm:
Ri ro lãi sut: là ri ro v thu nhp và li tc do s thay đi các lãi sut
trên th trng và s mt cân đi gia tài sn n và tài sn có (v các loi tài sn
nhy cm vi lãi sut).
Ri ro ngoi hi: Phát sinh khi có s chênh lch v k hn, v loi tin t
ca các khon ngoi hi nm gi, và vì th làm cho ngân hàng có th phi gánh chu
thua l khi t giá ngoi hi bin đng.
 Ri ro khác:
- Ri ro thanh khon: xut hin trong trng hp ngân hàng thiu
kh nng chi tr do không chuyn đi kp các loi tài sn ra tin mt hoc không th
huy đng kp đ đáp ng yêu cu ca các tài sn đn hn thanh toán.
- Ri ro giá c: là vic bin đng giá tr các tài sn mà ngân hàng
đang nm gi nh bt đng sn, c phiu, trái phiu,…
- Ri ro pháp lý: phát sinh do ngân hàng b khi kin, hoc khi Nhà
nc thay đi đt ngt chính sách v mô v c cu kinh t, lnh vc u tiên… dn
đn thua l cho ngân hàng.
- Ri ro chin lc: phát sinh t các thay đi trong phng thc điu

hành ngân hàng trên phm vi rng hn v chin lc kinh doanh và tài chính.
- Ri ro thng hiu: là ri ro do d lun đánh giá xu, gây khó khn
nghiêm trng trong vic tip cn ngun vn hoc khách hàng ri b ngân hàng.
1.1.2. Ri ro tín dng đi vi NHTM
1.1.2.1. Khái nim:
Là ri ro phát sinh khi mt bên đi tác (bao gm c bên th ba) không
thc hin mt ngha v tài chính theo hp đng đi vi mt ngân hàng, bao gm c
vic không thc hin thanh toán n (gc và/hoc lãi) khi đn hn.
1.1.2.2. Phơn loi:
 Ri ro tn đng vn: xy ra khi vn b tn đng ln, không cho vay và
đu t làm li nhun ca ngân hàng gim sút.
3

 Ri ro mt vn: xy ra khi ngi vay sai hn trong thc hin ngha v tr
n, bao gm gc và/hoc lãi vay.
1.1.2.3. Nguyên nhơn gơy ra RRTD:
 Ri ro tín dng do nguyên nhơn khách quan:
 Ri ro do môi trng kinh t không n đnh:
- S bin đng quá nhanh v cung – cu – giá trên th trng trong
nc và quc t nm ngoài kh nng d đoán.
- Tính tt yu ca quá trình t do hóa tài chính, hi nhp quc t: s
cnh tranh trong quá trình hi nhp kinh t toàn cu khin các ngân
hàng gp phi nguy c ri ro n xu tng lên.
- Thiu s quy hoch, phân b đu t mt cách hp lỦ đã dn đn
khng hong tha v đu t trong mt s ngành.
- S tn công ca hàng nhp lu làm mt n đnh ca sn xut trong
nc làm nh hng đn các doanh nghip có vay vn ngân hàng.
 Ri ro do môi trng pháp lý cha thun li:
- S kém hiu qu ca c quan pháp lut.
- S thanh tra, kim tra, giám sát cha hiu qu ca NHNN.

- H thng thông tin và các quy đnh v qun lỦ còn bt cp.
 Ri ro tín dng do nguyên nhơn ch quan:
 Nguyên nhân t phía ngi cho vay (các ngân hàng)
- Quy trình cho vay và công tác KTKSNB các ngân hàng còn lng lo.
- B trí cán b thiu đo đc và trình đ chuyên môn nghip v, không
chp hành nghiêm túc ch đ tín dng và các điu kin cho vay.
- Thiu giám sát và qun lỦ trc, trong và sau khi cho vay.
- Thiu s hp tác gia các NHTM, vai trò ca Trung tâm thông tin tín
dng cha thc s hiu qu.
 Nguyên nhân t phía ngi đi vay:
- S dng vn sai mc đích, không có thin chí trong vic tr n vay.
- Nng lc qun lỦ kinh doanh kém.
- Tình hình tài chính doanh nghip yu kém, thiu minh bch.
1.1.3. Qun tr ri ro tín dng ca ngơn hƠng thng mi
 Qun tr ri ro:
Qun tr ri ro ca các NHTM là quá trình tác đng có t chc, có
4

hng đích ca các nhà qun tr ngân hàng lên các đi tng qun tr và khách
th kinh doanh nhm mc tiêu phòng nga, hn ch và gim thiu ri ro trong
kinh doanh, t đó nâng cao mc đ an toàn, kh nng sinh li và đt đc các
mc tiêu tng trng ngn hn và dài hn ca các ngân hàng.[6]
Theo U ban Basel, QTRR là mt quá trình liên tc cn đc thc hin 
mi cp đ ca mt t chc tài chính, là yêu cu bt buc đ có th đt đc các
mc tiêu đ ra nhm duy trì kh nng tn ti và s minh bch v tài chính.
 Qun tr ri ro tín dng:
Qun tr RRTD là quá trình xây dng và thc thi các chin lc, các
chính sách qun lý và kinh doanh tín dng nhm đt đc các mc tiêu an toàn,
hiu qu và phát trin bn vng; Tng cng các bin pháp phòng nga, hn
ch và gim thp n quá hn, n xu trong kinh doanh tín dng, t đó tng

doanh thu, gim chi phí, nâng cao cht lng và hiu qu hot đng kinh doanh
c trong ngn hn và dài hn ca NHTM.
[8]
Qun tr RRTD là mt trong nhng hot đng ch đo ca NHTM. Qun
tr RRTD phi hng vào vic đm bo hiu qu ca hot đng tín dng, không
ngng nâng cao cht lng tín dng trong mi điu kin th trng.
1.1.4. Vai trò ca qun tr RRTD:
- Qun tr RRTD đóng vai trò vô cùng quan trng vì hot đng tín
dng luôn là mng hot đng chim t trng ln  hu ht các ngân hàng.
- Giúp đm bo mc đ RRTD mà ngân hàng gánh chu không vt
quá kh nng, nâng cao mc đ an toàn trong kinh doanh bng các chính sách tín
dng cng nh các bin pháp qun lỦ, giám sát các hot đng tín dng khoa hc và
hiu qu.
- Khi ri ro đc kim soát mt cách hp lỦ thì ngân hàng s có điu
kin ti đa hoá các li ích thu đc.
1.1.5. Nguyên tc trong qun tr RRTD:
Qun tr RRTD đc da trên hàng lot nhng nguyên tc, trong đó bao
gm 9 nguyên tc c bn nh: (1) Nguyên tc chp nhn ri ro, (2) Nguyên tc điu
hành ri ro cho phép, (3) Nguyên tc qun lỦ đc lp các ri ro riêng bit, (4)
Nguyên tc phù hp gia mc đ ri ro cho phép và mc đ thu nhp, (5) Nguyên
tc phù hp gia mc đ ri ro cho phép và kh nng tài chính, (6) Nguyên tc hiu
5

qu kinh t, (7) Nguyên tc hp lỦ v thi gian, (8) Nguyên tc phù hp vi chin
lc chung ca ngân hàng, (9) Nguyên tc chuyn đy các ri ro không cho phép.
1.1.6. Quy trình qun tr RRTD: thông thng thc hin qua các bc sau
 Xác đnh RRTD: trên c s xác đnh đc các yu t to nên
RRTD tu thuc vào đc thù ri ro ca tng sn phm, lnh vc hay đi tng cp
tín dng.
 nh lng RRTD: có 3 phng pháp đnh lng c bn sau:

+ Phng pháp thng kê: da trên vic tính toán xác sut xy ra
thit hi đi vi nhng nghip v đc nghiên cu.
+ Phng pháp kinh nghim: đc hình thành trên kinh nghim
ca các chuyên gia.
+ Phng pháp tính toán - phân tích: da trên vic xây dng mô
hình c lng thit hi và đánh giá ri ro ngân hàng, da trên đng thái
bin thiên ca đ th toán ng dng bng phng pháp ngoi suy.
 Qun tr RRTD: là vic thc hin đy đ các h thng, các th tc
kim soát, nh đó Ban điu hành có th theo dõi đc mc đ RRTD nh: xác đnh
gii hn tín dng, phân vùng đu t, phân cp thm quyn quyt đnh tín dng
 Kim soát hot đng qun tr RRTD: thc hin các quy trình
nm trong h thng KTKSNB, trong các quy trình tác nghip nhm gim thiu
RRTD. Vic kim soát cn đc thc hin liên tc và báo cáo đnh k đ phát huy
hiu qu kim soát ri ro.
1.1.7. Các ch s vƠ các mô hình phơn tích đánh giá RRTD:
1.1.7.1. Các ch s đánh giá RRTD:
a) Ch s n quá hn và n xu: là mt trong nhng thc đo quan trng
nht đánh giá s lành mnh tín dng ca mt ngân hàng và xác đnh nh sau:






(1.1a)
T l NQH =
S d NQH
Tng d n
x 100%
T l n ngn hn

quá hn
N ngn hn quá hn
N ngn hn
x 100%
=
(1.1c)
=
(1.1b)
T l khách hƠng có
N quá hn
Tng s KH quá hn
Tng s KH có d n
x 100%
6






b) Ch s v trích d phòng và bù đp RRTD: th hin qua mt s ch tiêu:




1.1.7.2. Các mô hình phơn tích đánh giá RRTD:
a) Mô hình đnh tính đánh giá RRTD: đc s dng ph bin trong quá
trình phân tích tín dng là mô hình cht lng 6C, bao gm:
+ T cách ngi vay (Character): ngi xin vay phi có s tín nhim
và có thin chí nghiêm chnh tr n khi đn hn.

+ Nng lc pháp lỦ ca ngi vay (Capacity): Ngi đi vay phi có
đ nng lc hành vi và nng lc pháp lỦ đ kỦ kt hp đng tín dng.
+ Thu nhp (Cash): Ngi vay có ba kh nng đ to ra tin đó là: (i)
lung tin t doanh thu bán hàng hay t thu nhp, (ii) bán thanh lỦ tài sn, (iii) tin
t phát hành chng khoán n hay chng khoán vn[1].

+ Bo đm tin vay (Collateral): ngi vay cn có s hu mt giá tr
hay tài sn có cht lng đ h tr cho khon vay. Mt s yu t nhy cm phi đc
bit chú Ủ đn nh: tui th, điu kin, tính lng tài sn ngi vay
+ Các điu kin (Conditions): Ngân hàng cn nm đc xu hng
phát trin ngành ngh ca ngi vay, cng nh khi điu kin kinh t thay đi s có
nh hng nh th nào đn khon tín dng.
+ Kh nng kim soát khon vay (Control): Tp trung vào nhng vn
đ nh các thay đi trong lut pháp và quy ch có nh hng xu đn ngi vay?
Yêu cu tín dng ca ngi vay có đáp ng đc tiêu chun ca ngân hàng và ca
nhà qun lỦ v cht lng tín dng?
(1.1e)
T l n xu =
N xu
Tng d n
x 100%
T l n dƠi hn
quá hn
N dƠi hn quá hn
N dƠi hn
x 100%
=
(1.1d)
T l trích lp DPRR tín dng =
DPRR tín dng trích lp

D n bình quơn
(1.2a)
x 100%
T l xoá n =
N đc xoá
D n bình quơn
x 100%
(1.2b)
7

b) Mô hình toán hc xp hng tín nhim doanh nghip:
 Ch s Z ca Edward I. Altman: đc xây dng bi Giáo S Edward I.
Altman (1968), i Hc New York, da vào vic nghiên cu trên s lng ln các
công ty khác nhau ti M và phng pháp thng kê vi công c phân tích bit s đa
yu t (MDA). T mô hình đim s Z, Edward I. Altman đã phát trin ra Z’ và Z’’
đ có th áp dng theo tng loi hình và ngành ngh ca doanh nghip. Ch s Z là
công c đc c hai gii hc thut và thc hành công nhn và s dng rng rãi nht
trên th gii. (Ph lc 1a)
Bng 1.1: Tóm tt vùng dao đng ca ch s Z
Tiêu chí đánh giá
Giá tr ca ch s Z
Mô hình 1
(Z)
Mô hình 2
(Z’)
Mô hình 3
(Z’’)
Doanh nghip nm trong vùng an
toàn, cha có nguy c phá sn
Z > 2.99

Z’ > 2.9
Z’’ > 2.6
Doanh nghip nm trong vùng cnh
báo, có th có nguy c phá sn
1.8 < Z < 2.99
1.23 < Z’ < 2.9
1.1 < Z’’ < 2.6
Doanh nghip nm trong vùng nguy
him, nguy c phá sn cao
Z <1.8
Z’ <1.23
Z’’ <1.1
Ngun: Tng hp các mô hình tính ch s Z ca Edward I. Altman (2002; 2005)
 Ch s Zeta: là mt ch s đc Altman ci tin t ch s Z, Zeta làm
vic tt vi d liu tài chính ca các công ty sn xut và c bán l vi đ chính xác
hn 90% trc khi phá sn 1 nm và chính xác trên 70% t nm th 5 tr đi.
c) Mô hình XHTD có s kt hp ca các nhơn t cng vƠ nhơn t mm:
Các nhân t mm là các thông tin đnh tính, các điu chnh ch quan ca
cán b phân tích tín dng; các nhân t cng là các t s tài chính và d liu tài
khon thanh toán ca công ty vay n. Phng pháp này đc các t chc xp hng
tín nhim hàng đu th gii nh S&P, Moody’s hay Fitch s dng. (Ph lc 1b)
d) Mô hình đim s tín dng tiêu dùng:
Mô hình đim s tín dng tiêu dùng áp dng cho cá nhân da vào h s
tín dng, tui đi, ngh nghip, trng thái tài sn, gia cnh, thu nhp, thi gian công
tác đ cho đim, t đó hình thành khung chính sách tín dng. (Ph lc 1c)
e) Các mô hình đánh giá RRTD khác:
Hin nay trên th gii có rt nhiu nhà nghiên cu/nhóm nghiên cu các
8

mô hình ng dng toán hc vào vic đo lng, đánh giá các mc đ RRTD và giá

tr ca các khon tín dng có ri ro. Mt s mô hình đánh giá RRTD nh mô hình
Merton; mô hình KMV ca Stephen Kealhofer, John McQuown and Oldrich
Vasicek hay mô hình Camels trong QTRR ngân hàng (Ph lc 2a-2c). Tuy nhiên
các phng pháp này cha đc ph bin vì mô hình hoc quá đn gin hoc có
nhiu gi thit phc tp.
1.2. Ni dung ch yu v qun tr ri ro tín dng theo hip Uc Basel II
Trc đòi hi ca s phát trin h thng tài chính trên phm vi toàn cu, đ
bo đm an toàn trong hot đng ngân hàng ca các TCTD, đc bit là đi vi
nhng tp đoàn ngân hàng ln có phm vi hot đng quc t, Hip c Basel II đã
ra đi vi nhng b sung cn thit đ khc phc các hn ch ca Basel I cng nh
giúp các ngân hàng nâng cao nng lc QTRR.
Basel II to mt bc hoàn thin hn trong vic xác đnh t l an toàn vn,
nhn mnh đn vic kim soát ni b trong các ngân hàng, tng cng s linh hot
trong vic qun lỦ ri ro và chú Ủ hn đn đ nhy cm ri ro. Hip c đã ch ra c
th v khái nim cng nh cách đo lng các loi ri ro nh ri ro tín dng, ri ro
hot đng và ri ro th trng. [4]
1.2.1. Ni dung c bn ca Hip c Basel II
Hip c Basel II - International Convergence of Capital Measurement
and Capital Standards, chính thc đc ban hành vi Phiên bn toàn din tháng 6
nm 2006 thay th cho Hip c Basel I, đã phát trin và tng hp Ủ kin đóng góp
t khp ni trên th gii. Hip c Basel II làm tng tính nhy cm ca vn t có
đi vi ri ro và tính hiu qu ca qun lỦ vn. Hip c này có cu trúc đc mô
t trong s đ sau:
9

S đ 1.1: Mô t cu trúc ca Hip c Basel II
Ngun: International Convergence of Capital Measurement & Capital Standards [14]
So vi Basel I thì phm vi áp dng ca Basel II rng hn bao gm không
ch các ngân hàng quc t mà c các công ty m, thay đi đnh ngha tài sn điu
chnh theo ri ro và đ xut nhiu phng pháp đ la chn hn trong vic đánh

giá ri ro.
Trong phm vi nghiên cu đ tài s tp trung vào các ni dung đi vi
RRTD ca Tr ct th nht, các Tr ct th hai và th ba tác gi xin trình bày mt
s ni dung chính và phn nghiên cu sâu hn s đc thc hin  mt đ án khác.
Phn 2: Tr ct th nht
Các yêu cu vn ti thiu

Phn 3:
Tr ct
th hai

Quá trình
kim tra
giám sát
Phn 4:
Tr ct
th ba

K lut
th trng
Phn 1: Phm vi áp dng
I. Tính toán các yêu cu vn ti thiu
Ia. Kt cu ca vn
II. Ri ro tín dng
- Cách tip cn
tiêu chun hoá
III. Ri ro tín dng
- Cách tip cn có
c s đánh giá ni
b

IV. Ri ro tín
dng
- Cu trúc khung
bo đm
V. Ri ro
hot đng

VI. Các
vn đ v
s giao
dch (bao
gm c ri
ro th
trng)

10

1.2.2.1. Tr ct th nht: Các yêu cu vn ti thiu đi vi Ri ro tín dng, Ri
ro hot đng và Ri ro th trng.
Theo Basel II, h s an toàn vn vn quy đnh CAR

8% và đc xác
đnh theo phng trình sau:
Phng trình 1.3: T l vn ti thiu (CAR) theo Basel II
Trong đó:
 Tng vn: xác đnh tng t Basel I. Tuy nhiên theo u ban Basel, tu
mi quc gia, có th s dng Vn cp 3 t n l thuc ngn hn vi mc đích duy
nht là đ trang trãi các ri ro có liên quan đn ri ro th trng và đc gii hn ti
đa bng 250% vn cp 1.  phù hp là vn cp 3, nó phi có kh nng tr thành
mt phn vn thng xuyên ca ngân hàng và đm bo trang trãi các tn tht trong

s c phá sn. Bao gm các đc đim:
 Không có bo đm, b l thuc và đc thanh toán đy đ.
 Có k hn gc ti thiu là 2 nm.
 Không thanh toán trc hn tr trng hp c quan giám sát cho
phép.
 B ràng buc không đc thanh toán (c gc và lãi hoc khi đn
hn) nu vic này làm vn ti thiu ca ngân hàng gim di mc
yêu cu.
 TƠi sn điu chnh theo trng s ri ro (RWA): Ngoài RRTD và Ri
ro th trng (b sung nm 1996) đã quy đnh trong Basel I, Hip c Basel II đã b
sung thêm Ri ro hot đng và có s điu chnh đi vi ri ro th trng. Theo đó,
tng các tài sn có trng s ri ro đc xác đnh bng cách nhân các yêu cu vn
đi vi ri ro th trng và ri ro hot đng vi 12.5 (có ngha là s nghch đo ca
t l vn ti thiu 8%) và cng các kt qu vi tng các tài sn có trng s ri ro đi
vi RRTD. [5]
T l vn ti thiu
(CAR)
Tng vn
RWA Ri ro tín dng + 12.5 x (K Ri ro hot đng + K Ri ro th trng)
=
11

Phng pháp xác đnh RRTD tuy phc tp hn Basel I nhng cho thy
kh nng đánh giá chính xác hn mc đ an toàn vn. Trng s ri ro ca Basel II
bao gm nhiu mc (t 0%-150% hoc cao hn) và rt nhy cm vi xp hng.

S đ 1.2: Các phng pháp đo lng ri ro theo Tr ct th nht ca Basel II
Ngun : International Convergence of Capital Measurement & Capital Standards[14]
 i vi Ri ro tín dng: Basel II đ xut 3 phng pháp la chn đ đo
lng và tính toán RRTD :

 Phng pháp chun đánh giá RRTD (Standardized):
Phng pháp này da trên kt qu đánh giá h s tín nhim (credit
ratings) t mt công ty đánh giá tín nhim đc lp (nh S&P, Moody’s, Fitch ) đ
xác đnh trng s ri ro gn vi mi đi tng khách hàng. Tuy nhiên các ngân
hàng cng s đc phép s dng các đánh giá ni b đi vi RRTD nu đc s
chp thun ca c quan giám sát.
Phng trình 1.4a: TƠi sn có ri ro theo phng pháp chun



Trng s RRTD theo phng pháp tiêu chun đc chia thành 5 nhóm
vi trng s 0%-150%. (Ph lc 6a)

RWA
Phng pháp chun
= TƠi sn x Trng s ri ro
12

 Phng pháp XHTDNB c bn (F – IRB) đánh giá RRTD:
Theo phng pháp này, các NHTM t mình đánh giá các thành phn ri
ro và mc đ ri ro ca danh mc tài sn có da vào các xác lp ni b đ xác đnh
mc vn an toàn ti thiu.
Phng pháp IRB quy đnh các cu phn ri ro gm: xác sut không tr
n (Probability of Default - PD), tn tht do s không tr n ( Loss given Default -
LGD), ri ro ti đim không tr n (Exposure at Default - EAD) và k hn hiu lc
(Effective Maturity - M)
[5]. Da trên các đo lng tn tht k vng (EL –
Expected Loss) và tn tht không k vng (UL – Unexpected Loss) đc tính t các
cu phn nêu trên, ngân hàng tính toán đc mc yêu cu vn và có bin pháp x lỦ
thích hp. (Ph lc 6b)

 thc hin phng pháp này, trc ht các NHTM cn phân loi đi
tng ri ro thành 5 nhóm: (1) công ty, (2) chính quyn, (3) ngân hàng, (4) bán l,
(5) vn t có và ng vi mi nhóm này NHTM s xác đnh Tn tht d kin
(Expected Loss- EL) và không d kin (Unexpected Loss - UL) [5]. (Ph lc 7)
Phng trình 1.4b: TƠi sn có ri ro trong phng pháp XHTDNB đánh giá
RRTD (IRB)



 RWA – Tài sn có ri ro: đc xác đnh theo tng loi tài sn và tng
đi tng khách hàng vay.
 K – Capital Required: yêu cu vn đi vi ri ro không tr n, đc xác
đnh theo các hàm trng s ri ro theo tng loi vay và đi tng khách
hàng vay. (Ph lc 8)
 EAD – Exposure at Default: Tng d n ca khách hàng ti thi đim
khách hàng không tr đc n.
i vi tng loi tài sn trong cu trúc khung IRB, có 3 thành phn quan
trng:
 Các cu phn ri ro: các xác lp thông s ri ro do các ngân hàng cung
cp mà mt vài trong s đó là các xác lp giám sát.
RWA
Phng pháp IRB
= K * 12.5 * EAD
13

 Các hàm s trng s ri ro: phng tin đ chuyn đi các cu phn ri
ro thành các trng s cân đo ri ro và hình thành các yêu cu vn.
 Các yêu cu vn ti thiu: các tiêu chun ti thiu cn phi đc đáp ng
theo IRB đi vi loi tài sn đã cho.
Phng pháp IRB là mt quy trình phc tp, đòi hi ngân hàng phi có

mt h thng công ngh qun lỦ mnh và h thng d liu lch s đy đ trong mt
giai đon, cng nh phi đáp ng mt s yêu cu nht đnh v h thng XHTDNB,
trình đ qun tr ngân hàng và các quy đnh v công khai thông tin.
 Phng pháp XHTDNB nâng cao (A – IRB) đánh giá RRTD:
Các ngân hàng s dng phng pháp XHTDNB nâng cao phi có kh
nng đáp ng các yêu cu ca Basel v xác lp riêng các ch tiêu PD, LGD đ tính
toán RWA và phi đc c quan qun lỦ chp thun. Tuy nhiên, đây là phng
pháp rt phc tp vì đòi hi các ngân hàng phi có h thng d liu ni b hoàn
chnh và phng pháp qun lỦ hin đi nên ít đc s dng.
 i vi Ri ro hot đng:
Ri ro hot đng là ri ro v tn tht do các quá trình ni b không phù
hp hoc b hng, do con ngi và các h thng, hoc do các s c bên ngoài, bao
gm c ri ro pháp lỦ nhng không bao gm ri ro chin lc và ri ro thng hiu
[5].
Theo Basel II, có 3 phng pháp tính toán mc phí vn đi vi ri ro
hot đng đc trình bày theo tính bin tng và đ nhy ri ro tng dn. Các ngân
hàng đc khuyn khích la chn cách tip cn cao hn và không đc phép la
chn ngc nu không có s đng Ủ ca c quan giám sát.
 Phng pháp ch s c bn (BIA): Các ngân hàng phi đáp ng điu
kin mc vn đi vi ri ro hot đng bng mc bình quân ba nm trc đó theo t
l alpha ca tng thu nhp hàng nm dng. i vi bt k thu nhp hàng nm là
âm hoc bng không cn đc loi tr.
Phng trình 1.5a: Mc yêu cu vn DPRR hot đng phng pháp ch s c bn
n
GI
K
n
n
BIA




3
1
*
