GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






TRN NGC CHÂU




GII PHÁP NÂNG CAO HIU
QU KINH DOANH CA NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN
NGOI THNG VIT NAM



LUN VN THC S KINH T








TP. H Chí Minh – Nm 2012

1
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
I HC KINH T TP. H CHÍ MINH

TRN NGC CHÂU

GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU
KINH DOANH CA NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN
NGOI THNG VIT NAM



Chuyên ngành: Kinh t tài chính- ngân hàng
Mã s: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS. NGUYN NG DN

TP. H Chí Minh – Nm 2012

2
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn “Gii pháp nâng cao hiu qu kinh doanh ca
Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam ” là công trình nghiên cu ca riêng

tôi, đc thc hin di s hng dn khoa hc ca PGS.TS.Nguyn ng Dn.
Lun vn là kt qu ca vic nghiên cu đc lp, không sao chép công trình
nghiên cu ca bt k ai. Các thông tin, d liu trong lun vn đc s dng t
các ngun hp pháp và đáng tin cy, các ni dung trích dn đu đc ghi rõ ngun
gc.

TP. H Chí Minh, ngày 28 tháng 09 nm 2012
Tác gi lun vn






TRN NGC CHÂU










3
MC LC
Trang ph bìa i
Li cam đoan ii
Mc lc iii

Danh mc các ký hiu, ch vit tt vi
Danh mc các biu đ và bng biu vii
Li m đu ix
CHNG 1 : 9

TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI VÀ HIU QU KINH
DOANH CA NGÂN HÀNG THNG MI 9

1.1. Tng quan v ngân hàng thng mi 9
1.1.1. Khái nim v ngân hàng thng mi 9
1.1.2. Các nghip v kinh doanh ca ngân hàng thng mi 9
1.1.2.1. Chc nng luân chuyn tài sn 10
1.1.2.2. Chc nng cung cp dch v 12
1.2. Tng quan v hiu qu kinh doanh ca ngân hàng thng mi 12
1.2.1. Khái nim v hiu qu kinh doanh ca ngân hàng thng mi 12
1.2.2. Các nhân t nh hng đn hiu qu kinh doanh ca ngân hàng thng
mi 13

1.2.3. Vai trò ca vic phân tích hiu qu kinh doanh ca ngân hàng thng
mi 16

1.2.4. Ch tiêu phân tích hiu qu kinh doanh ca ngân hàng thng mi 17
1.2.4.1. Ch tiêu an toàn vn 18
1.2.4.2. Ch tiêu cht lng tài sn 20
1.2.4.2.1. Phân tích hot đng tín dng 20
1.2.4.2.2. Phân tích các loi tài sn Có khác 23
1.2.4.3. Ch tiêu qun tr lành mnh 23
1.2.4.4. Ch tiêu kh nng sinh li 23
1.2.4.4.1. Phân tích li nhun ca ngân hàng thng mi 23
1.2.4.4.2. Phân tích thu nhp - chi phí ca ngân hàng 25

1.2.4.5. Ch tiêu kh nng thanh khon 28
1.2.4.6. Ch tiêu đ nhy ri ro th trng 30
Kt lun chng 1 32
CHNG 2: 33
THC TRNG V HIU QU KINH DOANH CA NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN NGOI THNG VN GIAI ON 2008-201133

2.1. Gii thiu v Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng VN (VCB)
33


4
2.2. Phân tích hiu qu kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c phn
Ngoi thng VN theo mô hình CAMELS 34

2.2.1. Phân tích tình hình đm bo v vn t có 34
2.2.2. Phân tích cht lng tài sn có 37
2.2.2.1. Phân tích hot đng tín dng 39
2.2.2.2. Phân tích tình hình n quá hn và x lý n: 43
2.2.3. Phân tích nng lc qun tr 45
2.2.4. Phân tích kh nng sinh li 47
2.2.4.1. Phân tích thu nhp - chi phí 47
2.2.4.2. Phân tích li nhun 53
2.2.5. Phân tích kh nng thanh khon 56
2.2.6. Phân tích đ nhy vi ri ro th trng 59
Kt lun chng 2 62
CHNG 3 63
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU KINH DOANH CA NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN NGOI THNG VIT NAM 63

3.1. nh hng hot đng kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c phn
Ngoi thng VN trong giai đon ti 63

3.2. Gii pháp nâng cao hiu qu kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c
phn Ngoi thng VN giai đon 2012-2015 65

3.2.1. Tng cng hot đng huy đng vn 66
3.2.2. y mnh và nâng cao hiu qu hot đng tín dng 68
3.2.3. Phát trin mng li phân phi sn phm 71
3.2.4. y mnh đu t công ngh và phát trin các sn phm ngân hàng trên
nn tng công ngh hin đi 73

3.2.5. Nâng cao hiu qu công tác qung cáo tip th 74
3.2.5.1. Gii pháp cho hot đng marketting dch v 75
3.2.5.2. Gii pháp v ch đ phc v và đãi ng khách hàng 76
3.2.5.3. Nâng cao chc nng ca phòng quan h khách hàng 77
3.2.6. Hoàn thin mô hình t chc đnh hng khách hàng kt hp vi sn
phm 77

3.2.7. Khoa hc hóa qun tr ngun nhân lc 79
3.2.8. Hoàn thin công tác kim tra kim soát 80
3.3. Kin ngh đi vi Chính ph và Ngân hàng nhà nc 82
3.3.1. i vi Chính ph 82
3.3.2. i vi Ngân hàng nhà nc 83
Kt lun chng 3 86
KT LUN 87
TÀI LIU THAM KHO 88

5
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

- HN : Hà Ni
- NHTM : Ngân hàng thng mi
- NHNN : Ngân hàng nhà nc
- TCTD : T chc tín dng
- TP.HCM : Thành ph H Chí Minh
- PGD : Phòng giao dch
- VCB : Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam
- VN : Vit Nam















6
DANH MC CÁC BIU  VÀ BNG BIU

Danh mc các biu đ
- Biu đ 2.1: Tình hình tng trng vn ch s hu ca VCB trong giai
đon 2008-2011 34

- Biu đ 2.2: T l an toàn vn giai đon 2005-2011 ca VCB 35
- Biu đ 2.3: Tình hình tng trng tín dng qua các nm ca VCB 39
- Biu đ 2.4: C cu d n cho vay ca VCB phân theo thi gian đáo hn
nm 2010-2011 41
- Biu đ 2.5: Tình hình d n cho vay trên tng tài sn ca VCB giai đon
2008-2011 42
- Biu đ 2.6: Tình hình tng trng chi phí hot đng ca VCB 47
- Biu đ 2.7: Tình hình tng chi phí trên tng thu nhp giai đon 2008-2011
52
- Biu đ 2.8: Tình hình tng trng li nhun trc thu ca VCB 53

Danh mc các bng biu
- Bng 1.1: Khái quát hot đng kinh doanh c bn ca NHTM 10
- Bng 1.2: Các khon thu nhp và chi phí ca NHTM 26
- Bng 2.1: Tng tài sn ca VCB giai đon 2008-2011 38
- Bng 2.2: D n cho vay ti VCB giai đon 2008-2011 39
- Bng 2.3: Tình hình d n ca VCB phân theo cht lng n vay 44
- Bng 2.4: Tình hình các khon thu nhp ca VCB giai đon 2008-2011
48
- Bng 2.5: Tình hình các khon chi phí ca VCB giai đon 2008-2011 50
- Bng 2.6: Các ch tiêu tài chính ca VCB giai đon 2008-2011 54
- Bng 2.7: Tình hình thanh khon ca ngân hàng 56
- Bng 2.8: Tình hình v kh nng chi tr và t l cp tín dng vào cui ngày
31/12/2010 và 31/12/2011 ca VCB 58

7
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài:
Vi vic tr thành thành viên th 150 ca Vit Nam trong ngôi nhà chung
WTO ngày 07/11/2006 đã mang li nhng c hi cng nh thách thc cho nn

kinh t nói chung và h thng Ngân hàng thng mi Vit Nam nói riêng. S xâm
nhp ngày càng sâu ca Ngân hàng nc ngoài vào th trng Vit Nam, cng nh
nhng cam kt m ca khu vc ngân hàng trong tin trình hi nhp đã làm cho
cuc cnh tranh gia các Ngân Hàng thng mi ti Vit Nam ngày càng tr nên
gay gt và khc lit hn.  nâng cao hiu qu kinh doanh ca mình, các Ngân
hàng thng mi đã thc hin tích cc các gii pháp sau: tng vn điu l, c cu
li n, đi mi công tác qun tr, nâng cao cht lng ngun nhân lc, đu t công
ngh…
Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng Vit Nam cng không nm
ngoài xu th đó. VCB cng có nhng đim mnh, li th so vi các Ngân hàng
thng mi khác. Tuy nhiên, VCB cng tn ti nhng đim yu, nhng khó khn
và thách thc phía trc.  tn dng ti đa nhng đim mnh, nhng c hi đ
khc phc nhng đim yu, nhng thách thc, tác gi đã chn đ tài “ Gii pháp
nâng cao hiu qu kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng
Vit Nam ”.
2. Mc tiêu nghiên cu:
- H thng hóa các vn đ c bn v hiu qu kinh doanh, các nhân t nh
hng và các ch tiêu đánh giá hiu qu kinh doanh ca Ngân hàng thng mi.
- Phân tích và đánh giá các ch tiêu nh hng đn hiu qu kinh doanh
theo mô hình CAMELS cùng vi đim mnh, đim yu, c hi và thách thc ca
VCB, t đó đánh giá hiu qu kinh doanh ca VCB.
-  ra các gii pháp và kin ngh nhm nâng cao hiu qu kinh doanh ca
VCB.
3. i tng nghiên cu:

8
- Nhng lý lun c bn và hiu qu kinh doanh ca Ngân hàng thng mi.
- Thc trng hiu qu kinh doanh ca VCB giai đon 2008-2011.
- Gii pháp và kin ngh nhm nâng cao hiu qu kinh doanh ca VCB.
4. Phm vi nghiên cu : hot đng ca VCB giai đon 2008-2011

5. Nhng đóng góp ch yu ca lun vn:
- Kt qu nghiên cu ca lun vn s góp phn b sung và h thng hóa các
vn đ lý lun v hiu qu kinh doanh ca Ngân hàng thng mi trong thi gian
sp ti. Vic đánh giá đim mnh, đim yu, c hi và thách thc ca VCB nhm
đa ra gii pháp góp phn nâng cao hiu qu kinh doanh ca VCB, làm tài liu
tham kho cho công tác nghiên cu, hc tp v chuyên ngành.
6. Phng pháp nghiên cu: lun vn s dng 2 phng pháp nghiên cu chính
là:
- Phng pháp thng kê.
- Phng pháp phân tích - so sánh, tng hp.
7. Kt cu lun vn :
Lun vn đc kt cu thành 3 chng, bao gm:
Chng 1 : Tng quan v ngân hàng thng mi và hiu qu kinh doanh
ca ngân hàng thng mi
Chng 2 : Thc trng hot đng kinh doanh ca ngân hàng TMCP Ngoi
thng Vit Nam giai đon 2008-2011
Chng 3 : Gii pháp nâng cao hiu qu kinh doanh ca ngân hàng TMCP
Ngoi Thng Vit Nam

9
CHNG 1 :
TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI VÀ HIU
QU KINH DOANH CA NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Tng quan v ngân hàng thng mi
1.1.1. Khái nim v ngân hàng thng mi
Ngân hàng thng mi (NHTM) là loi ngân hàng giao dch trc tip vi
các công ty, xí nghip, t chc kinh t và cá nhân, bng cách nhn tin gi, tin
tit kim, ri s dng s vn đó đ cho vay, chit khu, cung cp các phng tin
thanh toán và cung ng dch v ngân hàng cho các đi tng nói trên.
Theo lut các T chc Tín dng (TCTD) có hiu lc thi hành t ngày

01/10/1998, nêu rõ : “Ngân hàng là loi hình T chc Tín Dng đc thc hin
toàn b hot đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác có liên quan”.
Nh vy, có th nói rng NHTM là đnh ch tài chính trung gian quan trng
vào loi bc nht trong nn kinh t th trng, là cu ni gia khu vc tit kim
vi khu vc đu t. Nh h thng đnh ch tài chính trung gian này mà các ngun
tin nhàn ri nm ri rác trong xã hi s đc huy đng, tp trung li, đng thi s
dng s vn đó đ cp tín dng cho các t chc kinh t, cá nhân đ phát trin kinh
t xã hi.
1.1.2. Các nghip v kinh doanh ca ngân hàng thng mi
NHTM là loi hình t chc chuyên nghip trong lnh vc to lp và cung
cp các dch v tài chính, tin t cho công chúng cng nh thc hin nhiu vai trò
khác trong nn kinh t. Thành công trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng
hoàn toàn ph thuc vào nng lc, kh nng cung cp dch v cho công chúng
theo giá cnh tranh trên th trng. Các hot đng ca NHTM tng đi đa dng,
liên quan đn nhiu lnh vc hot đng kinh t - xã hi, ch yu gm ba lnh vc:
nghip v n (huy đng vn), nghip v có (cho vay, kinh doanh) và nghip v
môi gii trung gian (dch v thanh toán, bo lãnh, đu t, thuê mua, t vn, y
thác, đi lý, dch v cho thuê két st …). Các nghip v này có quan h cht ch,

10
tác đng h tr, thúc đy nhau phát trin, to nên uy tín cho ngân hàng. Các hot
đng ca NHTM đc th hin qua các chc nng ca nó, da trên chc nng ca
NHTM, chúng ta có th phân chia các hot đng kinh doanh c bn ca các
NHTM nh đc mô t tóm tt trong bng 1.1 di đây.
Bng 1.1: Khái quát hot đng kinh doanh c bn ca NHTM

Các hot đng kinh doanh
c bn ca NHTM

Chc nng luân chuyn tài sn

Chc nng cung cp dch v
Hot đng huy đng vn Hot đng s dng vn
- Hot đng tín dng
- Hot đng đu t
- Dch v thanh toán và
ngân qu
- Bo lãnh
- Kinh doanh ngoi t
- y thác, đi lý
- Kinh doanh chng khoán …
- Vn ch s hu
- Tin gi tit kim
- Tin gi giao dch
- Phát hành chng khoán
- Vay các NH khác
- Hot đng khác
1.1.2.1. Chc nng luân chuyn tài sn
Theo chc nng này NHTM đng thi thc hin hai hot đng sau:
* Hot đng huy đng vn: là hot đng mang tính cht tin đ nhm to
lp ngun vn hot đng ca ngân hàng. Bi vy, đ đm bo ngun vn trong
hot đng kinh doanh ca mình, các NHTM có th thc hin các hot đng huy
đng vn t:
- Vn ch s hu: đây là ngun vn khi đu và đc b sung trong quá
trình hot đng. Ngun vn này tuy chim t trng không ln, thông thng
khong 10% tng s vn, nhng có vai trò ht sc quan trng trong hot đng ca

11
ngân hàng, c th nó là điu kin cho phép các ngân hàng có th m rng mng
li kinh doanh, quy mô hot đng, mua sm tài sn c đnh, góp vn liên doanh,
cp vn cho các công ty con và các hot đng kinh doanh khác, đng thi nó cng

là thc đo nng lc tài chính ca mi ngân hàng và kh nng phòng v ri ro
trong quá trình hot đng kinh doanh ca ngân hàng. Ngun vn ch s hu gm
có vn điu l, các qu ca ngân hàng hình thành trong quá trình kinh doanh và
các tài sn khác theo quy đnh ca Nhà nc.
- Tin gi tit kim và tin gi giao dch: trong đó tin gi tit kim ca dân
c chim t trng khá ln trong tng vn huy đng ca NHTM. Ngoài ra, còn có
các khon tin gi có k hn và không k hn ca doanh nghip và các t chc xã
hi. im ni bt ca loi tin gi không k hn là có chi phí huy đng thp
nhng bin đng mnh, tính cht vn đng phc tp và có nhiu ri ro.
- Phát hành chng khoán: thông qua th trng tài chính, hin nay, các
NHTM có th huy đng vn bng cách phát hành các chng ch tin gi, trái
phiu, k phiu và các giy t có giá khác vi nhiu loi k hn, lãi sut khác
nhau, có ghi danh hoc không ghi danh nhm đa dng hóa các hình thc huy đng
vn và đáp ng nhu cu nm gi các tài sn khác nhau ca khách hàng, đng thi
thông qua các hot đng này ngân hàng có th nâng cao kh nng cnh tranh ca
mình trên th trng.
- Vay t NHTM khác: trong quá trình hot đng kinh doanh ca mình nu
các NHTM nhn thy nhu cu vay vn ca khách hàng gia tng mnh hoc ngân
qu b thiu ht do có nhiu dòng tin rút ra, thì các NHTM có th vay n ti các
ngân hàng khác nh Ngân hàng Nhà nc thông qua hình thc chit khu, tái chit
khu các giy t có giá, các hp đng tín dng đã cp cho khách hàng; hoc vay
ca các t chc tài chính khác trên th trng tin t nhm b sung cho thiu ht
tm thi v vn.
* Hot đng s dng vn: chc nng th hai trong hot đng luân chuyn
tài sn ca các NHTM là thc hin các hot đng tín dng và đu t. ây là các
hot đng đem li ngun thu cho ngân hàng và bù đp chi phí trong hot đng.

12
- Hot đng tín dng: hin nay vn là mt trong nhng hot đng c bn,
truyn thng và đóng vai trò quan trng nht trong các hot đng to ra thu nhp

ca NHTM (hot đng này thng chim 60-80% tài sn ca ngân hàng). Mc dù,
hot đng tín dng là hot đng mang li li nhun ch yu cho các NHTM, quyt
đnh s tn ti và phát trin ca ngân hàng, tuy nhiên, nó cng cha đng nhiu
ri ro (nh: ri ro thanh khon, ri ro lãi sut, ri ro chính tr và ri ro đo đc),
khi nhng ri ro này xy ra s gây nh hng ln đn ngân hàng vì phn ln vn
ca ngân hàng là đc huy đng t nn kinh t.
- Hot đng đu t: đ đa dng hóa vic s dng ngun vn, gim ri ro
trong hot đng, tng thu nhp và h tr thanh khon khi cn thit, ngoài hot
đng tín dng các NHTM còn thc hin các hot đng đu t nh: hot đng đu
t gián tip (các hot đng đu t trên th trng chng khoán thông qua vic mua
bán các chng khoán do chính ph, công ty phát hành), hoc các hot đng đu t
trc tip (góp vn vào các doanh nghip, các công ty tài chính…).
1.1.2.2. Chc nng cung cp dch v
Cùng vi s phát trin kinh t, các hot đng cung cp dch v ngày càng
đóng vai trò quan trng trong vic đa dng hóa các hot đng ca ngân hàng, đng
thi cng mang li cho ngân hàng nhng khon thu nhp không nh. Các hot
đng dch v này bao gm: dch v thanh toán và ngân qu, bo lãnh, kinh doanh
ngoi t, y thác, đi lý, kinh doanh chng khoán…. Ngoài ra, trc s phát trin
bùng n ca công ngh thông tin, hin nay các ngân hàng còn phát trin và cung
cp các dch v mi nh các dch v th, internet banking, phone banking,… cng
nh phát trin mnh các dch v ngân hàng quc t.
1.2. Tng quan v hiu qu kinh doanh ca ngân hàng thng mi
1.2.1. Khái nim v hiu qu kinh doanh ca ngân hàng thng mi
Hiu qu là phm trù phn ánh s thay đi công ngh, s kt hp và phân
b hp lý các ngun lc, trình đ lành ngh ca lao đng, trình đ qun lý… nó
phn ánh quan h so sánh đc gia kt qu kinh t và chi phí b ra đ đt đc
kt qu đó.

13
Nh vy, quan đim v hiu qu là đa dng, tùy theo mc đích nghiên cu

có th xét hiu qu theo nhng khía cnh khác nhau. Tuy nhiên, xut phát t
nhng hn ch v thi gian và ngun s liu, quan đim v hiu qu mà lun vn
s dng đ đánh giá hiu qu kinh doanh ca các NHTM là da trên tiêu chun
đánh giá v mc đ an toàn, lành mnh và kh nng chng đ các ri ro.
1.2.2. Các nhân t nh hng đn hiu qu kinh doanh ca ngân hàng
thng mi
Hiu qu là điu kin quyt đnh s sng còn và phát trin ca mt ngân
hàng. Vì vy, vic nâng cao hiu qu cng có ngha là tng cng nng lc tài
chính, nng lc điu hành đ to điu kin m rng các hot đng kinh doanh góp
phn cng c và nâng cao thng hiu ca các NHTM. Tuy nhiên, đ NHTM hot
đng có hiu qu hn, đòi hi phi xác đnh đc các nhân t nh hng ti hiu
qu hot đng ca các NHTM nhm hn ch đc các hot đng mang tính cht
ri ro, bo toàn vn, nâng cao thu nhp và li nhun t các hot đng kinh doanh
ca NHTM. Các nhân t này có th đc chia làm hai nhóm: nhóm nhân t khách
quan và nhóm nhân t ch quan, tùy theo điu kin c th ca tng ngân hàng mà
hai nhóm nhân t này có nhng nh hng khác nhau đn hiu qu hot đng ca
chính các NHTM.
* Nhóm nhân t khách quan
- Môi trng v kinh t, chính tr và xã hi trong và ngoài nc
NHTM là mt t chc trung gian tài chính làm cu ni gia khu vc tit
kim vi khu vc đu t ca nn kinh t, do vy nhng bin đng ca môi trng
kinh t, chính tr và xã hi có nhng nh hng không nh đn hot đng ca các
ngân hàng. Nu môi trng kinh t, chính tr và xã hi n đnh s to điu kin
thun li cho hot đng ca các NHTM, vì đây cng là điu kin làm cho quá
trình sn xut ca nn kinh t đc din ra bình thng, đm bo kh nng hp th
vn và hoàn tr vn ca các doanh nghip trong nn kinh t. Ngc li, khi môi
trng bt n thì li là nhng nhân t bt li cho NHTM nh nhu cu vay vn

14
gim, nguy c n quá hn, n xu gia tng làm gim hiu qu kinh doanh ca các

ngân hàng.
Hn na, hin nay quá trình hi nhp kinh t quc t đang din ra mnh m
trên th gii. Các nn kinh t ca các nc trên th gii ngày càng ph thuc vào
nhau, lung vn quc t đã và đang dn vào khu vc Châu Á mnh m, điu này
đang to ra nhiu c hi cho Vit Nam nói chung và h thng ngân hàng nói riêng
trong vic tranh th đc các ngun vn, công ngh, kinh nghim qun lý t các
nn kinh t phát trin… Tuy nhiên, bên cnh đó, ngành ngân hàng cng phi đi
mt vi nhiu thách thc t quá trình hi nhp, nh phi cnh tranh vi nhng tp
đoàn tài chính đy tim lc (v vn, công ngh, nng lc qun lý…). Ngoài ra,
nhng bin đng ca tình hình kinh t, chính tr và xã hi ca các nc trên th
gii cng có nhng nh hng nht đnh đn nn kinh t trong nc nói chung và
hiu qu hot đng ca các NHTM nói riêng.
- Môi trng pháp lý
Môi trng pháp lý bao gm tính đng b và đy đ ca h thng lut, các
vn bn di lut, vic chp hành lut và trình đ dân trí. Nu h thng lut pháp
đc xây dng không phù hp vi yêu cu phát trin ca nn kinh t thì s là mt
rào cn ln cho quá trình phát trin kinh t. Vit Nam do mi chuyn đi nn kinh
t t c ch k hoch hóa sang vn hành theo nn kinh t th trng hn 20 nm,
do đó h thng lut còn thiu và cha đy đ. ây cng thc s là mt tr ngi đi
vi hot đng ca các NHTM bi vì môi trng pháp lý hoàn chnh chính là c s
tin đ cho ngành ngân hàng phát trin nhanh và bn vng.
* Nhóm nhân t ch quan
Nhóm nhân t ch quan đc bàn đn chính là các nhân t bên trong ni b
ca chính các NHTM nh các nhân t v nng lc tài chính, kh nng qun tr
điu hành, ng dng tin b công ngh và cht lng ca lao đng…
- Nng lc tài chính: ca mt NHTM thng đc biu hin trc ht là
qua kh nng m rng ngun vn ch s hu, vì vn ch s hu th hin sc

15
mnh tài chính ca mt ngân hàng. Tim lc v vn ch s hu nh hng đn

quy mô kinh doanh ca ngân hàng nh: kh nng huy đng và cho vay vn, kh
nng đu t tài chính và trình đ trang b công ngh. Th hai, kh nng sinh li
cng là mt nhân t phn ánh v nng lc tài chính ca mt ngân hàng vì nó th
hin tính hiu qu ca mt đng vn kinh doanh. Th ba là kh nng phòng nga
và chng đ ri ro ca mt ngân hàng cng là nhân t phn ánh nng lc tài chính.
Nu n xu tng thì d phòng rùi ro cng phi tng đ bù đp ri ro, có ngha là
kh nng tài chính cho phép s dng đ bù đp tn tht có th xy ra. Ngc li,
nu n xu tng nhng d phòng ri ro không đ đ bù đp có ngha là tình trng
tài chính xu và nng lc tài chính bù đp cho các khon chi phí này b thu hp.
- Nng lc qun tr, điu hành: là nhân t tip theo nh hng đn hiu
qu kinh doanh ca các ngân hàng. Nng lc qun tr điu hành trc ht là ph
thuc vào c cu t chc b máy qun lý, trình đ lao đng và tính hu hiu ca
c ch điu hành đ có th ng phó tt trc nhng din bin ca th trng. Tip
theo nng lc qun tr, điu hành còn có th đc phn ánh bng kh nng gim
thiu chi phí hot đng, nâng cao nng sut s dng các đu vào đ có th to ra
đc mt tp hp đu ra cc đi.
- Kh nng ng dng tin b công ngh: chính là phn ánh nng lc công
ngh thông tin ca mt ngân hàng. Trc s phát trin mnh m ca khoa hc
công ngh và ng dng sâu rng ca nó vào cuc sng xã hi nh ngày nay, thì
ngành ngân hàng khó có th duy trì kh nng cnh tranh ca mình nu vn cung
ng các dch v truyn thng. Nng lc công ngh ca ngân hàng th hin kh
nng trang b công ngh mi gm thit b và con ngi, tính liên kt công ngh
gia các ngân hàng và tính đc đáo v công ngh ca mi ngân hàng.
- Trình đ, cht lng ca ngi lao đng: nhân t con ngi là yu t
quyt đnh quan trng đn s thành bi trong bt k hot đng nào ca các ngân
hàng thng mi. Xã hi ngày càng phát trin thì càng đòi hi các ngân hàng càng
phi cung cp nhiu dch v mi và có cht lng. Chính điu này đòi hi cht
lng ca ngun nhân lc cng phi đc nâng cao đ đáp ng kp thi đi vi

16

nhng thay đi ca th trng, xã hi. Vic s dng nhân lc có đo đc ngh
nghip, gii v chuyên môn s giúp cho ngân hàng to lp đc nhng khách hàng
trung thành, ngn nga đc nhng ri ro có th xy ra trong các hot đng kinh
doanh, đu t và đây cng là nhân t giúp các ngân hàng gim thiu đc các chi
phí hot đng.
1.2.3. Vai trò ca vic phân tích hiu qu kinh doanh ca ngân hàng thng
mi
Phân tích hiu qu kinh doanh ca NHTM là xem xét, đo lng quá trình
thc hin chin lc kinh doanh. Vic phân tích hiu qu kinh doanh ca ngân
hàng s phn ánh đc trình đ s dng các ngun lc (ngun lc trong xã hi và
ngun lc ca chính ngân hàng) đ đt đc kt qu cao nht vi tng chi phí thp
nht. Trên c s đó, ban qun tr ngân hàng kt hp vi các nhân t khác đ đa ra
nhng đnh hng hot đng cho k ti có hiu qu hn.
i tng ca phân tích hiu qu kinh doanh có th là kt qu kinh doanh
ca tng lnh vc hot đng nh: tình hình d tr ca ngân hàng, doanh s cho
vay, s tin ngân hàng huy đng đc…; hoc là kt qu tng hp ca quá trình
kinh doanh nh doanh thu, chi phí, li nhun. Phân tích hiu qu kinh doanh ca
NHTM đc thc hin di nhiu hình thc khác nhau, ph thuc vào yêu cu
ca nhà qun tr, kin thc, kinh nghim ca ngi phân tích và mc đ phát trin
ca h thng ngân hàng.
Trong xu th cnh tranh và hi nhp, vic tin hành phân tích hiu qu kinh
doanh ca mt NHTM là rt cn thit, trc ht là đi vi các nhà qun tr ngân
hàng.  điu hành tt hot đng kinh doanh ca ngân hàng, nhà qun tr không
nhng phi bit nghiên cu th trng, t chc hot đng và theo dõi quá trình
kinh doanh, mà còn phi thng xuyên phân tích nhng kt qu đã đt đc, đ
phát hin kp thi nhng gì làm đc và cha làm đc, nhng mt mnh, đim
yu ca ngân hàng, cng nh đánh giá đc tính hiu qu và an toàn trong hot
đng ngân hàng. T đó, nhà qun tr mi có th tìm ra đc nhng gii pháp thích

17

hp trong vic s dng vn và lao đng, có k hoch cho vic ci tin, nhm nâng
cao cht lng kinh doanh.T vai trò trên có th nhn thy, phân tích hiu qu
hot đng NHTM là khâu quan trng trong công tác qun tr ngân hàng.
Và cui cùng,  tm v mô, các c quan qun lý nhà nc trong lnh vc
ngân hàng s s dng kt qu ca vic phân tích hiu qu hot đng NHTM. Hot
đng ca nhng doanh nghip ngân hàng trong lnh vc tin t luôn cha đng
nhiu ri ro, và hn th na, hot đng tài chính - tin t còn là huyt mch thúc
đy phát trin kinh t trong thi k hi nhp, chính vì vy, vai trò qun lý ca nhà
nc là không th thiu. Thông qua vic phân tích hiu qu hot đng kinh doanh
ca ngân hàng, Ngân hàng Trung ng s xem xét thc trng tài chính, nguyên
nhân ca nhng tn ti  ngân hàng đó t giác đ qun lý v mô; vai trò và nhng
thành tu t hiu qu hot đng ca ngân hàng đã đóng góp cho s phát trin
chung ca ngành ngân hàng nh th nào. Bên cnh đó, Ngân hàng Trung ng s
đánh giá li nhng mc tiêu qun lý ca nhà nc có đt đc hay không, xem xét
tính hp lý và phù hp ca h thng ch tiêu tài chính dùng đ đánh giá hiu qu
kinh doanh và đm bo an toàn trong hot đng ca NHTM Vit Nam, t đó đ ra
nhng hng ci thin cho phù hp hn vi tình hình chung ca đt nc.
Tóm li, phân tích hiu qu kinh doanh ca NHTM không ch là vn đ
phân tích chi phí phát sinh trong quá trình tìm kim li nhun ca ngân hàng, mà
hn th na, nó giúp cho ngân hàng có th hot đng trong điu kin n đnh và an
toàn. Ngày nay, trong điu kin cnh tranh ngày càng gay gt, quyt lit hn thì
vn đ an toàn và n đnh trong kinh doanh tin t ca các ngân hàng luôn đc
các nhà qun tr ngân hàng, các kinh t gia trên th gii quan tâm.
1.2.4. Ch tiêu phân tích hiu qu kinh doanh ca ngân hàng thng mi
Vào nhng nm 1980 h thng các ch tiêu CAMEL đc t chc đánh giá
ch tiêu tín nhim quc t Moody gii thiu, và sau đó các ch tiêu CAMEL đc
các quc gia trên th gii s dng đ đánh giá xp loi các TCTD và thanh tra ti
ch các ngân hàng. Nm 1996, h thng CAMEL đc b sung thêm mt ch s là
đ nhy cm vi th trng và tr thành h thng CAMELS.

18
Mô hình CAMELS là kt qu tích ly lâu dài kin thc qun lý hot đng
ngân hàng ca cng đng, theo mô hình này hot đng ngân hàng có 6 yu t quan
trng nht có ý ngha quyt đnh đn s thành bi ca mi ngân hàng. Nu qun lý
tt 6 lnh vc đó s giúp gim thiu ti đa s đ v ca các h thng ngân hàng,
gm:
- (C) Capital adequacy : m bo đy đ vn hay an toàn vn
- (A) Asset quality : Cht lng tài sn
- (M) Management soundness : Qun tr lành mnh
- (E) Earnings : Kh nng sinh li
- (L) Liquidity : Kh nng thanh khon
- (S) Sensitivity to market risk :  nhy ri ro th trng
1.2.4.1. Ch tiêu an toàn vn
Ngân hàng là mt t chc kinh doanh đc bit, vì vy quan nim vn t có
ca ngân hàng có đc đim khác vi các t chc kinh doanh khác. Vi ngân hàng,
thut ng “vn” đc xem nh là nhng khon tin do nhng ngi ch ngân
hàng đóng góp, bao gm ch yu là vn c phiu thng, các khon thng d vn,
các khon d tr và các khon thu nhp gi li.
Vn t có ca NHTM đóng vai trò sng còn trong vic duy trì các hot
đng thng nht và đm bo cho ngân hàng kh nng phát trin lâu dài, bi vì:
Th nht: vn t có là điu kin bt buc đ ngân hàng có đc giy phép
t chc và hot đng. Mt ngân hàng mi luôn cn vn ban đu đ mua đt, xây
dng c s h tng, trang b nhng điu kin làm vic, thuê nhân viên .
Th hai: Vn t có đóng vai trò là “mt tm đm” giúp chng li ri ro
phá sn vì vn giúp trang tri nhng thua l v tài chính và nghip v cho đn khi
ban qun lý có th tp trung gii quyt các vn đ đa ngân hàng tr li trng thái
hot đng sinh li.
Th ba: Vn t có to nim tin cho công chúng và là s đm bo vi các
ch n (gm c ngi gi tin) v sc mnh tài chính ca ngân hàng. Ngân hàng
cn phi đ mnh đ có th đm bo vi nhng ngi đi vay rng ngân hàng có

19
th đáp ng các nhu cu tín dng ca h ngay c trong điu kin kinh t gp khó
khn.
Th t: Vn t có cung cp nng lc tài chính cho s tng trng và phát
trin ca các hình thc dch v mi, cho nhng chng trình và trang thit b mi.
Hu ht các ngân hàng đu m rng và phát trin các c s vt cht so vi lúc đu
và b sung vn s cho phép các ngân hàng m rng các tr s, xây dng thêm các
vn phòng chi nhánh đ theo kp vi s phát trin ca th trng .
Th nm: vn t có đc xem nh mt phng tin điu tit s tng
trng, giúp đm bo rng s tng trng ca mt ngân hàng có th đc duy trì
và n đnh lâu dài. Các c quan qun lý ngân hàng và th trng tài chính đu đòi
hi rng vn ngân hàng phi đc phát trin tng ng vi s phát trin ca danh
mc cho vay và nhng tài sn ri ro khác. Do đó, vn t có cn đc cng c, b
sung tng ng vi quy mô ri ro ca ngân hàng.
Vn t có đc cu thành t nhiu thành phn vn khác nhau, theo hip
đnh Basel (hip đnh s b v tiêu chun vn mi) áp dng đi vi các ngân
hàng, t chc tài chính thì các yu t vn bao gm:
Vn cp 1: Vn điu l/ c phn thông thng (c phn thông thng đóng góp
toàn b và c phn u đãi vnh vin không ly k) và các d tr công khai (qu d
tr công khai t li nhun sau thu không chia.
Vn cp 2: Các d tr không công khai, các d tr đánh giá li tài sn, d phòng
chung (các d tr tn tht khon vay chung, các công c vn lai tp ( n/ vn t
có), n l thuc.
Hip đnh Basel cng đa ra yêu cu chung đi vi các ngân hàng là phi
gi vn tng đng ti thiu bng 8% các tài sn có ri ro ca h.
 Vit Nam , theo thông t s 13/2010/TT-NHNN ngày 20/05/2010 quy
đnh t l này ti thiu là 9%.

20
Vn t có
H s CAR = *100% (ch s 1.1)
Tng tài sn “Có” ri ro
Tng tài sn “Có” ri ro gm 2 khon và đc xác đnh theo công thc sau:
- Tài sn Có ri ro ni bng= TS có ni bng x H s ri ro.
- Tài sn Có ri ro ngoi bng= TS ngoi bng x H s chuyn đi x H s ri ro.
Các ngân hàng cn duy trì mt mc vn đm bo chng đ vi các loi ri
ro đc trng ca ngân hàng và kh nng qun lý đ xác đnh, đo lng, kim soát
và điu chnh nhng ri ro này. Nhng tác đng ca ri ro tín dng, ri ro th
trng và các ri ro khác đi vi hot đng ca ngân hàng có th xem nh thc
đo đánh giá mc đ đ vn ca ngân hàng. Các loi hình và mc đ ri ro tác
đng đn hot đng ca mt ngân hàng s quyt đnh đn mc vn cn duy trì
thêm trên mc vn ti thiu theo quy đnh đ t đó có th đ phòng nhng ri ro
này có th có đi vi mc vn ca ngân hàng.
1.2.4.2. Ch tiêu cht lng tài sn
Ni dung hot đng ch yu ca mt ngân hàng th hin  phía tài sn Có
ca ngân hàng. Cht lng tài sn Có trong kinh doanh ngân hàng là yu t quan
trng hàng đu và cng là vn đ phc tp nht khi phân tích hot đng ngân
hàng. Trong tng tài sn ca ngân hàng thì tài sn sinh li luôn chim phn ch
yu, chúng đem li ngun thu nhp chính cho ngân hàng, đng thi cng cha
đng nhiu ri ro. Nhng tài sn này bao gm các khon cho vay, cho thuê tài
chính, các khon đu t vào chng khoán, góp vn liên doanh, liên kt… Trong h
thng ngân hàng Vit Nam, tài sn chim t trng cao nht là các khon cho vay,
vì vy khi nói đn cht lng tài sn ca ngân hàng là nói đn cht lng hot
đng tín dng.
1.2.4.2.1. Phân tích hot đng tín dng

21
Tín dng là nghip v sinh li ch yu ca NHTM, ngun thu t hot đng

tín dng chim mt t trng ln trong tng thu nhp ca ngân hàng. Tuy nhiên, tín
dng li là lnh vc có nhiu ri ro nht. Phân tích nghip v tín dng là mt ni
dung quan trng trong phân tích hot đng kinh doanh ca NHTM. Tùy theo mc
tiêu phân tích, các nhà qun tr đa ra nhiu tiêu thc phân t khác nhau khi phân
loi tng d n ca ngân hàng. Chng hn, phân loi các khon tín dng theo
ngành kinh t, theo thành phn kinh t, theo tng loi hàng hóa vn tín dng đu
t, kh nng thanh toán n ca khách hàng v.v… Vi mi cách phân loi khác
nhau, nhà qun tr có th xác đnh đc nhng ri ro mà NHTM đang và s gánh
chu, qua đó đa ra đc nhng bin pháp hu hiu góp phn phòng nga ri ro,
nâng cao cht lng tín dng ca NHTM.
Hiu qu hot đng tín dng đc phn ánh qua các ch s phân tích sau:
* T l cp tín dng so vi ngun vn huy đng:


Tng d n cho vay

Ngun vn huy đng
* 100 (ch s 1.2)


Ch s 1.2 cho thy kh nng ngân hàng s dng ngun vn huy đng đc
đ cho vay. Nu vic tng trng ngun vn huy đng qua các nm không kéo
theo đc s tng trng ca d n tín dng thì điu đó chng t ngân hàng đang
b tc trong vic tìm kim đu ra, ngun vn b  đng.
* T l d n cho vay trên tng tài sn có:

Tng d n cho vay

Tng tài sn có
* 100 (ch s 1.3)

Ch s 1.3 th hin chính sách qun lý tài sn có ca ngân hàng. T l d n
cho vay trong tng tài sn có cao chng t ngân hàng tp trung phn ln vào hot
đng tín dng và nâng cao nng lc qun lý tín dng là ch yu so vi các hot
đng s dng tài sn có khác ca ngân hàng
.
* T l d n cho vay phân theo thi gian đáo hn:

22
Cho vay ngn hn (hoc trung, dài hn)

Tng d n cho vay
* 100 (ch s 1.4)
ây là ch s xác đnh c cu tín dng trong trng hp tng d n cho vay
đc phân loi theo thi gian đáo hn (ngn, trung và dài hn), th hin ngun vn
ca ngân hàng đc tp trung vào loi hình cho vay nào là ch yu và th mnh
ca ngân hàng  lnh vc tín dng nào.
Ngoài 3 ch tiêu trên, đ đánh giá cht lng tín dng còn cn tp trung
phân tích kh nng ri ro tín dng có th xy ra.  phn ánh tình hình n xu s
dng ch s sau:

Tng n xu
T l n xu =
Tng d n cho vay
* 100 (ch s 1.5)
Theo quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày 22/04/2005 và quyt đnh
s 18/2007/Q-NHNN ngày 25/04/2007 ca Thng đc NHNN Vit Nam, n và
trích lp d phòng đc phân loi nh sau:
S ngày quá hn T l d phòng
Nhóm 1: N đ tiêu chun Nh hn 10 ngày 0%

Nhóm 2: N cn chú ý T 10 đn 90 ngày 5%
Nhóm 3: N di tiêu chun T 91 đn 180 ngày 20%
Nhóm 4: N nghi ng T 181 đn 360 ngày 50%
Nhóm 5: N có kh nng mt vn Ln hn 360 ngày 100%
Các khon n đc phân loi là n di tiêu chun, n nghi ng và n có
kh nng mt vn đc coi là n xu.  đm bo tình hình cht lng tài sn ca
các NHTM, quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày 22/04/2005 ca Thng đc
NHNN quy đnh t l n xu không đc vt quá 3%. Nu t l n xu cao có
ngha là cht lng tín dng thay đi theo chiu hng không tt và ngc li.
Khi phân tích ch tiêu 1.5, cn thit phi tin hành đánh giá các bin pháp
ca ngân hàng trong vn đ khc phc tình trng n xu. ánh giá các khon n
xu và xem xét các mc d phòng ri ro là công vic cn đc tin hành thng

23
xuyên ca các nhà qun tr ngân hàng đ đa ra nhng hng nhm thay đi tình
hình, tìm ra k hoch dài hn cho hot đng ngân hàng trong tng lai.
1.2.4.2.2. Phân tích các loi tài sn Có khác
Ngoài hot đng tín dng, NHTM còn đu t vào các hot đng kinh doanh
khác. Mi khon mc tài sn đu có kh nng sinh li và đ an toàn trong kinh
doanh khác nhau, chính vì vy vic phân tích t trng tng loi tài sn trong tng
tài sn ca ngân hàng s đa đn nhng nhn xét đúng đn v hot đng kinh
doanh ch đo, hay nhng đim mnh cn phát huy ca ngân hàng.
* T trng tng loi tài sn:
S d tng loi tài sn
T trng tng loi tài sn =
Tng tài sn
* 100 (ch s 1.6)

1.2.4.3. Ch tiêu qun tr lành mnh
Trong lnh vc kinh doanh, nhim v chính ca các nhà qun tr là đ ra các

chính sách, các đnh hng phát trin và đôn đc giám sát các nhân viên ca mình
thc hin đc nhng mc tiêu ca doanh nghip đã đ ra. S tn ti và phát trin
ca mt doanh nghip ph thuc rt nhiu vào tài nng lãnh đo ca ban qun tr.
Do vy, nng lc qun lý đc đánh giá da trên: các chính sách và quy
trình qun lý ri ro, kh nng tuân th lut pháp và các quy đnh, kh nng lên k
hoch và đi phó vi nhng bin đng ca môi trng, chính sách nhân s hp lý.
1.2.4.4. Ch tiêu kh nng sinh li
1.2.4.4.1. Phân tích li nhun ca ngân hàng thng mi
Li nhun là mt ch tiêu tng hp đánh giá cht lng kinh doanh ca
NHTM. Sau khi tr đi các khon chi phí phi b ra thì phn còn li ca thu nhp
chính là thành qu sau mt k hot đng ca ngân hàng. Các NHTM luôn đt câu
hi làm th nào đ có th đt đc li nhun cao nht, ri ro thp nht mà vn đm
bo chp hành đúng các ch đ, quy đnh ca Ngân hàng Nhà nc và thc hin
đc k hoch kinh doanh ca ngân hàng.  tr li câu hi này, các nhà qun tr

24
buc phi phân tích li nhun mt cách cht ch và khoa hc. Thông qua phân tích
các t sut li nhun, nhà qun tr có th theo dõi, kim soát, đánh giá li các
chính sách v tin gi và cho vay ca mình; xem xét các k hoch m rng và tng
trng trong tng lai. ng thi, qua phân tích li nhun, nhà qun tr có th đa
ra nhng nhn xét, đánh giá đúng hn v kt qu đt đc, xu hng tng trng
và các nhân t tác đng đn tình hình li nhun ca ngân hàng.
Các ch s phn ánh kh nng sinh li ca NHTM gm có:
* Ch s ROA (return on assets):
Li nhun ròng
ROA =
Tng tài sn có
* 100 (ch s 1.7)
Ch s ROA th hin c mi đng tài sn s đem li bao nhiêu li nhun cho
ngân hàng. iu này cho thy mt ngân hàng ln (th hin qua ch tiêu tng tài

sn có ln) cha chc đã có kh nng sinh li cao, vì quy mô càng ln thì kh
nng đem li li nhun trên quy mô đó càng khó khn. Vì vy, ch s ROA cho
thy kh nng bao quát ca ngân hàng trong vic to ra thu thp t tài sn có.
ROA ln chng t hiu qu kinh doanh ca ngân hàng tt, c cu tài sn có ca
ngân hàng hp lý, có s điu đng linh hot gia các hng mc trên tài sn có
trc nhng bin đng ca nn kinh t. Nhng mt khác, nu ROA quá ln, các
nhà qun tr s phi lo lng vì ri ro luôn song hành vi li nhun. Do đó, vic so
sánh ROA gia các k hch toán đi chiu vi s di chuyn các loi tài sn có,
nhà phân tích có th rút ra nguyên nhân thành công hay tht bi ca ngân hàng.
* Ch s ROE (return on equity):
Li nhun ròng
ROE =
Vn t có
* 100 (ch s 1.8)
ROE là ch s đo lng hiu qu s dng ca mt đng vn t có. Nó cho
bit s li nhun ròng mà các c đông có th nhn đc t vic đu t vn ca
mình. Có th nói đây là h s quan trng nht trong vic phân tích kh nng sinh