Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam giai đoạn 2010-2020

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH

______







NGÔ QUANG THNG



GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
NGOI THNG VIT NAM
GIAI ON 2010-2020




Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60.34.05


LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh – Nm 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH

______






NGÔ QUANG THNG



GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
NGOI THNG VIT NAM
GIAI ON 2010-2020



Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60.34.05

LUN VN THC S KINH T






NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN VN DNG







TP. H Chí Minh – Nm 2011


LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan Lun vn thc s kinh t này do chính tôi nghiên cu và thc
hin. Các s liu, thông tin đc s dng trong lun vn điu có ngun gc, trung thc và
đc phép công b.



Ngô Quang Thng

Hc viên cao hc Khóa 17
Trng i hc Kinh t TP. H Chí Minh


MC LC
Trang

Li cam đoan

Mc lc
Danh mc các ký hiu, t vit tt
M đu 1
CHNG 1: C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG THNG MI 3
1.1. Khái nim v nng lc cnh tranh 3
1.1.1. Khái nim v cnh tranh 3
1.1.2. Li th cnh tranh 3
1.1.3. Nng lc cnh tranh 4
1.1.4. Kh nng cnh tranh 4
1.2. c đim cnh tranh trong lnh vc ngân hàng 5
1.2.1. Khái nim NHTM 5
1.2.2. c đim kinh doanh trong lnh vc ngân hàng 6
1.2.3. Các hành vi cnh tranh không lành mnh trong lnh vc ngân hàng 6
1.3. Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM 7
1.3.1. Mô hình 5 áp lc cnh tranh ca Michael Porter 7
1.3.2. Môi trng kinh t 9
1.3.3. Môi trng xã hi 9
1.4. Các tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng 10
1.4.1. Tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh hin hành 11

1.4.1.1. Quy mô tài sn 12
1.4.1.2. Quy mô th trng 12
1.4.1.3. Cht lng tài sn 12
1.4.1.4. Thanh khon 12
1.4.1.5. H s an toàn vn 12
1.4.1.6. Hiu qu kinh doanh 13
1.4.1.7. C s tin gi và mng li giao dch 14
1.4.2. Tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh tim nng 14
1.4.2.1. Qun tr ngân hàng 14
1.4.2.2. Qun lý và kim soát ni b 14
1.4.2.3. Cht lng nhân viên 14
1.4.2.4. Dch v khách hàng 15
1.4.2.5. H thng thông tin, k thut, và c s h tng 15
1.4.2.6. Danh ting, uy tín và thng hiu 15
KT LUN CHNG 1 16
CHNG 2: THC TRNG NNG LC CNH TRANH CA NHTMCP
NGOI THNG VIT NAM 17
2.1. Gii thiu s lc v quá trình hình thành và phát trin ca NHTMCP
Ngoi thng Vit Nam 17
2.2. Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca Vietcombank 18
2.2.1. Nhng tác đng ca hi nhp kinh t quc t đn nng lc cnh tranh
ca Vietcombank 18
2.2.2. Nhng c hi và thách thc v mt cnh tranh 19
2.3. Thc trng nng lc cnh tranh ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam 21

2.3.1. Vn ch s hu 21
2.3.1.1. C cu c đông 22
2.3.1.2. Quy mô vn ch s hu 22
2.3.1.3. H s an toàn vn 25
2.3.2. Quy mô tài sn 25

2.3.3. Sn phm, dch v 27
2.3.3.1. Hot đng tín dng 27
2.3.3.2. Huy đng vn 32
2.3.3.3. Hot đng kinh doanh th 35
2.3.3.4. Hot đng thanh toán quc t 37
2.3.3.5. Hot đng kinh doanh ngoi t 38
2.3.3.6. Hot đng đu t tài chính 38
2.3.3.7. Hot đng ngân hàng đi ngoi và các hot đng khác 39
2.3.4. Hiu qu hot đng 40
2.3.4.1. T sut sinh li trên vn ch s hu (ROE) 40
2.3.4.2. T sut sinh li trên tài sn (ROA) 41
2.3.4.3. Chi phí hot đng trên Thu nhp hot đng 42
2.3.5. Mng li phân phi 43
2.3.6. Thanh khon 45
2.3.7. Qun lý, điu hành, kim soát ni b, và qun tr ri ro 46
2.3.7.1. Mô hình t chc 46
2.3.7.2. Công tác qun lý, điu hành, kim soát ni b,
và qun tr ri ro 47

2.3.8. Cht lng nhân viên 48
2.3.9. H thng thông tin - k thut, và c s h tng 50
2.3.9.1. H tng công ngh thông tin 50
2.3.9. 2. C s h tng 53
2.3.10. Danh ting, uy tín và thng hiu 54
2.3.11. V th ca Vietcombank trong ngành 54
2.3.12. So sánh Vietcombank vi các NHNNg 55
2.4. Nhn xét v nng lc cnh tranh ca Vietcombank 56
2.4.1. Thành tu 56
2.4.2. Hn ch 58
2.4.3. Nguyên nhân 58

KT LUN CHNG 2 59
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA
NHTMCP NGOI THNG VIT NAM GIAI ON 2010-
2020 60
3.1. nh hng chin lc phát trin Vietcombank 60
3.2. Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Vietcombank trong thi k
hi nhp kinh t quc t 61
3.2.1. Gii pháp vi mô 61
3.2.1.1. Tng cng nng lc tài chính 61
3.2.1.2. Tng cng nng lc qun tr, điu hành, qun lý ri ro, và
cht lng ngun nhân lc 61
3.2.1.3. Phát trin mng li phân phi 63
3.2.1.4. a dng hóa và nâng cao cht lng sn phm, dch v 64


3.2.1.5. Tng cng c s h tng và h thng công ngh thông tin 66
3.2.1.6. Phát trin thng hiu Vietcombank 67
3.2.1.7. Các gii pháp khác 68
3.2.2. Kin ngh 69
3.2.2.1. i vi chính ph 69
3.2.2.2. i vi NHNN 70
3.2.2.3. i vi y ban Chng khoán Nhà nc 71
3.3. Gii pháp h tr 71
KT LUN CHNG 3 72
KT LUN 73
Tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC T VIT TT

T vit tt

Ý ngha

ACB : NHTMCP Á Châu
AGRIBANK : Ngân hàng nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam
ASEAN : Hip hi các nc ông Nam Á
ATM : Máy giao dch t đng
BIDV : Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
CAR : H s an toàn vn
CPH : C phn hóa
DNNN : Doanh nghip nhà nc
DNNVV : Các doanh nghip nh và va
GDP : Tng sn phm quc ni
VIETINBANK
: NHTMCP Công thng Vit Nam
IMF : Qu tin t quc t
IPO : Phát hành c phiu ln đu ra công chúng
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng Nhà nc Vit Nam
NHNNg : Ngân hàng nc ngoài
NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn
NHTMNN : Ngân hàng thng mi nhà nc
NHTMVN : Ngân hàng thng mi Vit Nam
PGD : Phòng giao dch
STB : NHTMCP Sài Gòn Thng Tín
TCTD : T chc tín dng
TNHH : Trách nhim hu hn
TSC : Tài sn c đnh
TTCK : Th trng chng khoán

USD : ô la M
VAS : H thng tiêu chun k toán Vit Nam
VCB (Vietcombank)
: NHTMCP Ngoi thng Vit Nam
VN : ng Vit Nam
VPD : Vn phòng đi din
WTO : T chc thng mi th gii


- -
1
M U

1. Tính cp thit ca đ tài
Vit Nam gia nhp và chính thc tr thành thành viên th 150 ca T chc
thng mi th gii (WTO) vào nm 2007 đã đánh mt du mc quan trng trong
quá trình hi nhp vào nn kinh t toàn cu.
Theo cam kt gia nhp WTO, sau 5 nm k t ngày gia nhp, Vit Nam s
m ca hoàn toàn lnh vc ngân hàng vi các nc thành viên, khi đó các ngân
hàng trong nc s cnh tranh bình đng vi các NHNNg. M ca lnh vc ngân
hàng s to ra nhiu c hi nhng cng đã đt ra nhiu thách thc cho h thng
ngân hàng Vit Nam.
H thng NHTM Vit Nam nói chung và NHTMCP Ngoi thng Vit Nam
nói riêng còn yu v nhiu mt so vi các NHNNg. Do vy, nâng cao nng lc cnh
tranh ca các NHTM đ cnh tranh vi các NHNNg, hi nhp kinh t quc t là mt
yêu cu bc thit.
Xut phát t tính cp thit đó, tôi chn đ tài “Gii pháp nâng cao nng lc
cnh tranh ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam giai đon 2010-2020” làm
lun vn ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài

 tài nghiên cu làm rõ các vn đ sau:
- Lý lun v nng lc cnh tranh ca các NHTM.
- Phân tích thc trng nng lc cnh tranh ca NHTMCP Ngoi thng Vit
Nam. Nghiên cu quá trình to ra các d liu v tài chính ca NHTMCP Ngoi
thng Vit Nam và mt s yu t phi tài chính t đó đánh giá mc đ cnh tranh
ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam.
- T c s lý lun và phân tích thc trng nng lc cnh tranh ca NHTMCP
Ngoi thng Vit Nam, đ xut gii pháp, kin ngh nhm nâng cao nng lc cnh
tranh ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam trong giai đon 2010-2020.
3. i tng và phm vi nghiên cu

- -
2
 tài tp trung nghiên cu nng lc cnh tranh ca NHTMCP Ngoi thng
Vit Nam ti th trng Vit Nam trên c s so sánh, đánh giá kh nng cnh tranh
ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam vi 5 NHTM hàng đu Vit Nam v tng tài
sn (nm 2010)  mt s ch tiêu chính. Các d liu s dng đ phân tích ch yu
trong giai đon nm 2006-20010.
4. Phng pháp nghiên cu
Thu thp thông tin, d liu t các báo cáo thng niên ca ngân hàng trong
và ngoài nc, tp chí ngân hàng nhà nc, các bài báo kinh t, và các thông tin
khác có liên quan. Thng kê, tng hp, phân tích, so sánh, đánh giá các thông tin,
d liu nhm chng minh, làm sáng t vn đ cn nghiên cu.
5. im mi ca đ tài
im ni bt ca đ tài là đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTMCP Ngoi
thng Vit Nam theo quá trình to ra các d liu tài chính hin ti; phân tích các
con s tài chính hin ti, các yu t phi tài chính, và so sánh vi 5 NHTM hàng đu
Vit Nam đ rút ra xu hng, mc đ cnh tranh ca NHTMCP Ngoi thng Vit
Nam.
6. Kt cu ca đ tài

Ngoài phn m đu và kt lun, kt cu đ tài gm 3 chng:
Chng 1: C s lý lun v nng lc cnh tranh ca NHTM
Chng 2: Thc trng nng lc cnh tranh ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam
Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca NHTMCP Ngoi thng
Vit Nam giai đon 2010-2020







- -
3
CHNG 1: C S LÝ LUN V NNG LC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG THNG MI

1.1 Khái nim v nng lc cnh tranh
1.1.1. Khái nim v cnh tranh
Theo Các Mác: “Cnh tranh là s ganh đua, s đu tranh gay gt gia các
nhà t bn đ giành git nhng điu kin thun li trong sn xut và tiêu th hàng
hóa đ thu đc li nhun siêu ngch”.
Theo nhà kinh t hc Paul Samuelson: “Cnh tranh là s kình đch gia các
doanh nghip cnh tranh vi nhau đ giành khách hàng, th trng”.
Theo t đin Thut ng kinh t hc: “Cnh tranh là s đu tranh đi lp gia
các cá nhân, tp đoàn, hay quc gia. Cnh tranh ny sinh khi hai hay nhiu bên c
giành ly th mà không phi ai cng có th giành đc”.
1.1.2. Li th cnh tranh
Adam Smith, li th cnh tranh da trên lý thuyt tuyt đi v nng sut lao
đng, nng sut lao đng cao có ngha là chi phí sn xut gim, mun tng nng

sut lao đng thì phi phân công lao đng và chuyên môn hóa sn xut.
Theo David Ricardo, li th cnh tranh không ch ph thuc vào li th tuyt
đi, mà còn ph thuc vào c li th tng đi, tc là li th so sánh và nhân t
quyt đnh to nên li th cnh tranh vn là chi phí sn xut nhng mang tính tng
đi.
Theo Michael Porter, li th cnh tranh trc ht da vào kh nng duy trì
mt chi phí sn xut thp và sau đó là da vào s khác bit hóa sn phm so vi đi
th cnh tranh nh cht lng sn phm dch v, mng li phân phi, c s vt
cht, trang b k thut.

- -
4
Tóm li, li th cnh tranh ca doanh nghip là kh nng to đc li ích
kinh t vi hiu qu cao hn đi th cnh tranh.
1.1.3. Nng lc cnh tranh
Theo Din đàn kinh t th gii (WEF) và Vin qun tr quc t (IMD), trong
cun sách “Cnh tranh quc gia nm 1994”, đnh ngha cnh tranh nh sau: Nng
lc cnh tranh là kh nng mà mt quc gia hay mt công ty to đc nhiu phúc
li hn so vi các đi th cnh tranh trên th trng th gii. H cng đã xây dng
công thc: Nng lc cnh tranh ca mt quc gia = các tài sn cnh tranh x quá
trình cnh tranh.
Theo báo cáo cnh tranh toàn cu 2008-2009 ca WEF, Nng lc cnh tranh
ca mt quc gia là mt h thng các th ch, chính sách và các yu t xác đnh
mc đ hiu qu ca mt quc gia. Mc đ hiu qu là mt h thng mc đ thnh
vng n đnh có th to ra bi nn kinh t. Mt khác, khuynh hng các nn kinh
t cnh tranh mnh hn có th sn xut ra mc thu nhp cao hn cho công dân ca
h. Mc đ hiu qu cng đc xác đnh bi t l hoàn vn khi đu t vào nn kinh
t. Bi vì, t sut hoàn vn là yu t c bn cho s phát trin ca nn kinh t, mt
nn kinh t cnh tranh là nn kinh t tng trng cao hn mc trung bình trong dài
hn.

Tóm li, nng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh nng to ra phúc li
cao hn mc trung bình xét trong dài hn, trong mt điu kin nht đnh.
1.1.4. Cp đ cnh tranh
̇ Cnh tranh cp quc gia: Sc cnh tranh quc gia là kh nng to ra
tng trng bn vng, cao hn mc trung bình trong dài hn. Sc
cnh tranh quc gia đc xác đnh bi các yu t: mc đ m ca
nn kinh t; vai trò ca chính ph; tài chính, công ngh, c s h
tng, qun lý nhân lc, lao đng, th ch.v.v

- -
5
̇ Cnh tranh cp đa phng: Là s cnh tranh gia các đa phng
trong cùng mt quc gia. Sc cnh tranh đa phng đc xác đnh
bi các yu t: Chi phí gia nhp th trng; Chi phí tip cn và s
dng đt đai; Tính minh bch; Chi phí thc hin các quy đnh ca
nhà nc; Tính nng đng và tiên phong ca chính quyn; ào to
lao đng; Thit ch pháp lý, v.v .
̇ Cnh tranh cp doanh nghip: Sc cnh tranh ca doanh nghip th
hin  thc lc và li th ca doanh nghip so vi đi th cnh
tranh trong vic tha mãn tt nht nhu cu ca khách hàng đ thu li
ích ngày càng cao trong môi trng cnh tranh.
̇ Cnh tranh cp sn phm: Sc cnh tranh ca sn phm là kh nng
sn phm đó đc tiêu th nhanh trong khi có nhiu ngi bán cùng
loi sn phm đó trên cùng th trng. Nói cách khác, nng lc cnh
tranh ca sn phm đc đo bng th phn ca sn phm đó, nó ph
thuc vào cht lng, giá c, kh nng cung cp, dch v đi kèm, uy
tín ca ngi bán, thng hiu, qung cáo, điu kin mua bán, …
1.2. c đim cnh tranh trong lnh vc ngân hàng
1.2.1. Khái nim NHTM
Theo Peter S.Rose, ngân hàng là loi hình t chc tài chính cung cp mt

danh mc các dch v tài chính đa dng nht – đc bit là tín dng, tit kim và dch
v thanh toán – và thc hin nhiu chc nng tài chính nht so vi bt k t chc
kinh doanh nào trong nn kinh t [7].
Theo Lut các t chc tín dng nm 2010 ca Nc cng hòa xã hi ch
ngha Vit Nam, ‘ngân hàng là t chc tín dng đc thc hin tt c các hot đng
ngân hàng theo quy đnh ca Lut này. Theo tính cht và mc tiêu hot đng, các
loi hình ngân hàng gm NHTM, ngân hàng chính sách, ngân hàng hp tác xã’.
‘NHTM là loi hình ngân hàng đc thc hin tt c các hot đng ngân hàng và

- -
6
các hot đng kinh doanh khác theo quy đnh ca Lut này nhm mc tiêu li
nhun’
.
1.2.2. c đim kinh doanh trong lnh vc ngân hàng
- Th nht, kinh doanh ngân hàng liên quan trc tip đn nhiu ngành, nhiu
mt ca đi sng kinh t - xã hi, s đ v ca NHTM s gây nh hng dây
chuyn đn nhiu ch th có liên quan.
- Th hai, kinh doanh ngân hàng là kinh doanh dch v. Bn cht ca dch v
là khách hàng ch cm nhn, đánh giá đc s hài lòng sau khi s dng dch v. Do
đó, dch v ngân hàng tt là phi nhanh chóng, chính xác, thun tin, bo mt và
đc bit là phi có tính an toàn cao, đòi hi ngân hàng phi có c s h tng vng
chc, h thng công ngh hin đi đ đáp ng.
- Th ba, NHTM là t chc tài chính trung gian; ngun vn kinh doanh ca
ngân hàng ch yu là vn huy đng t dân c. Do đó ngân hàng phi có nng lc tài
chính vng mnh, kh nng kim soát và phòng nga ri ro đ đm bo an toàn,
hiu qu tin gi ca khách hàng.
- Cui cùng, kinh doanh ngân hàng là kinh doanh tin t - mt loi hàng hóa
đc bit đc nhà nc kim soát cht ch. Hot đng kinh doanh ca NHTM ngoài
tuân th các quy đnh chung ca pháp lut còn chu s chi phi bi h thng lut

pháp riêng cho NHTM và chính sách tin t ca ngân hàng trung ng.
1.2.3. Các hành vi cnh tranh không lành mnh trong lnh vc ngân hàng
Theo điu 16 Lut các t chc tín dng nm 1997, hành vi cnh tranh không
lành mnh là:
- Khuyn mãi bt hp pháp;
- Cung cp thông tin d gây hiu nhm (di bt k hình thc nào) có hi
cho các TCTD và khách hàng khác;

- -
7
- u c dn đn lng đon t giá ngoi t, vàng và th trng tin t; và các
hành vi cnh tranh bt hp pháp khác;
Theo công vn s 339/NHNN-CSTT ngày 07/04/2004 ca Ngân hàng Nhà
nc thì hành vi cnh tranh không lành mnh là:
- Lm dng vic tng lãi sut đ thu hút tin gi;
- Lm dng c ch lãi sut đ cnh tranh trong cho vay;
Hành vi cnh tranh không lành mnh là vic các NHTM s dng nhng
chng trình, cách thc khác nhau nhm gây ra s hiu lm, hoc d gây ra s hiu
lm cho ngi tiêu dùng v vic s dng các sn phm, dch v ca mình, hoc bán
nhng sn phm dch v ca mình di giá thành, mà có th gây thit hi đn các
TCTD khác hoc cho ngi tiêu dùng, hoc cho nn kinh t.
1.3. Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM
1.3.1. Mô hình 5 áp lc cnh tranh ca Michael Porter
Theo Michael Porter, trong tác phm Chin lc cnh tranh (1985) đã đa ra
mô hình 5 áp lc cnh tranh trong ngành kinh doanh gm:
̇ Áp lc cnh tranh ca nhà cung cp
̇ Áp lc cnh tranh t khách hàng
̇ Áp lc cnh tranh ca đi th tim n
̇ Áp lc cnh tranh ca sn phm thay th
̇ Áp lc cnh tranh ca ni b ngành

- -
8
Hình 1.1: 5 áp lc cnh tranh trên th trng
Ngun: [17]
e da ca các đi
th cha xut hin
Thách thc ca sn
phm dch v thay th
Quyn
lc đàm
phán
Cnh tranh ni b
ngành



Cnh tranh gia các
doanh nghip đang
có mt trên th
trng
Quyn
lc đàm
phán

Sn phm thay th
Khách
hàng
Nhà phân
phi

i th tim n
Nhà cung
cp
Theo Michael Porter, mt doanh nghip mun thành công thì phi xây dng,
la chn chin lc cnh tranh riêng:
Hình 1.2: 3 chin lc c bn
Chi phí thp hn S khác bit
Mc tiêu rng
1. Dn đu v giá c 2. S khác bit
Lnh vc
cnh tranh
Mc tiêu hp
3A. Tp trung vào
chi phí
3B. Tp trung vào
s khác bit
Ngun: [17]

- -
9
1. Chi phí ti thiu: Li th chi phí xy ra khi mt doanh nghip cung cp
cùng loi dch v vi đi th cnh tranh nhng vi chi phí thp hn.
2. S khác bit: Li th khác bit xy ra khi mt doanh nghip cung cp
dch v tt hn vi cùng giá vi đi th cnh tranh. H bit tn dng li
th vì h chng t v trí ca doanh nghip trong ngành là dn đu v dch
v cao cp hoc chi phí.
3. Tp trung: đòi hi tp trung vào mt ngách hp, k vng đt đc li th
cnh tranh cc b trong mt ngành hp.
1.3.2. Môi trng kinh t

Môi trng kinh doanh ca NHTM chu nh hng bi các yu t sau:
̇ Tình hình kinh t trong và ngoài nc: Ni lc ca nn kinh t quc gia
đc th hin qua mc đ tng trng và quy mô GDP, d tr ngoi hi,
thâm ht ngân sách…
̇  n đnh ca nn kinh t v mô thông qua các ch tiêu nh ch s lm
phát, lãi sut, t giá hi đoái, cán cân thanh toán quc t…
̇  m ca ca nn kinh t th hin qua các rào cn, s gia tng ngun
vn đu t trc tip, s gia tng t trng kim ngch xut nhp khu (so
vi GDP)
̇ Nng lc tài chính, hiu qu hot đng ca các doanh nghip hot đng
trong nc cng nh xu hng chuyn hng hot đng ca các doanh
nghip nc ngoài vào trong nc.
Các yu t trên tác đng đn kh nng tích ly và đu t ca ngi dân,
doanh nghip, vì vy nh hng đn kh nng thu hút tin gi, cp tín dng và cung
cp các sn phm dch v ngân hàng khác.
1.3.3. Môi trng xã hi

- -
10
Kinh doanh ngân hàng chu chi phi và nh hng ca h thng pháp lut,
chính sách tài chính tin t ca nhà nc, và môi trng vn hóa, xã hi, chính tr.
Do đó, s thay đi, bin đng ca môi trng xã hi s nh hng đn nng lc
cnh tranh ca các NHTM.
1.4. Các tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng
Các h thng ch tiêu đánh giá hot đng ngân hàng:
Th nht, theo h thng xp hng ngân hàng CAMELS, bao gm 6 yu t:
- C: vn ch s hu (Capital adequacy);
- A: cht lng tài sn (Asset quality);
- M: cht lng qun lý (Management quality);
- E: li nhun (Earnings);

- L: thanh khon (Liquidity);
- S: nhy cm ri ro th trng (Sensitivity to Market Risk).
H thng CAMELS đc phát trin bi C quan giám sát ngân hàng M, nó
đc chp nhn rng rãi bi các C quan giám sát ngân hàng các nc và các nhà
phân tích tài chính. Tuy nhiên h thng xp hng này không đ cp đn ti đa hóa
li nhun, li ích c đông.
Th 2, h thng xp hng ngân hàng đc s dng bi các tp chí tài chính,
nh The Banker, và tp chí Euromoney ca Anh, xp hng các ngân hàng hàng đu
trên toàn cu. H da vào vn t có cp 1, t l vn/tài sn, tng trng li nhun
thc t, li nhun trên vn bình quân, và li nhun trên tài sn.
Th 3, tp chí The Banker ti Trung Quc đã liên kt vi Trung tâm nghiên
cu tài chính và ngân hàng thuc Vin khoa hc xã hi Trung Quc đã phát hành
báo cáo cnh tranh các NHTM Trung Quc. Trong báo cáo phát hành nm 2004, h
đã đnh ngha cnh tranh ngân hàng nh sau: “Trong mt điu kin th trng nht
đnh, quan h cung, cu và các quy đnh liên quan, kh nng thit k và bán các sn

- -
11
phm tài chính, và to nhiu phúc li hn đi th cnh tranh; đó là kh nng
chuyn đi thành công các tài sn hin ti thành các dch v tt hn đ cung cp
cho khách hàng”. H đã phát trin mô hình cnh tranh ca NHTM nh sau: Kh
nng cnh tranh ca mt ngân hàng = tài sn cnh tranh (hin ti) x quá trình
cnh tranh [16].
Tài sn cnh tranh đc hiu là các yu t hin ti ch ra s cnh tranh ca
ngân hàng, có ngha là so sánh các d liu ca mt ngân hàng trong mt giai đon.
ây là s đánh giá v các yu t tài chính. Ngày nay, đánh giá các yu t tài chính
là điu tt yu trong các nghiên cu v cnh tranh ca ngân hàng. Tuy nhiên, các
yu t tài chính ch đc đánh giá thông qua thng kê và phân tích các d liu tnh,
và mt vài ch s v qun lý. Ngc li, nó ít khi phn nh đc các tác nhân sng
đng v th trng cnh tranh ca các ngân hàng, nh s h tr tài chính và ti u

hóa ca chính quyn đa phng. Các ch s tài chính ngân hàng có th đc đánh
bóng trong ngn hn. Do đó, các ch s tài chính có th không đóng góp nhiu cho
s hot đng ngân hàng trong dài hn, cng không phn nh đc phng thc to
đc tình trng cnh tranh hin ti. Vì vy điu quan trng trong nghiên cu kh
nng cnh tranh ca ngân hàng là nghiên cu quá trình thay vì nghiên cu kt qu
ca nó. iu này không ch tr li đc tình trng cnh tranh hin ti ca ngân hàng
mà còn hiu đc kt qu đó đc to ra nh th nào. Ch có phân tích quá trình
mi rút ra đc ht nhân ca s cnh tranh - giá tr ct lõi ca mt ngân hàng.
Theo đó, các nhà nghiên cu đã chia các ch s cnh tranh thành 2 nhóm:
̇ Ch s cnh tranh hin hành, bao gm: quy mô th trng, vn ch s
hu, cht lng tài sn, li nhun trên vn ch s hu, và tính quc t
hóa;
̇ Ch s cnh tranh tim nng, bao gm: ngun nhân lc, h thng
thông tin, đi mi tài chính, dch v cung ng, qun tr, và kim soát
ni b.
1.4.1. Tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh hin hành

- -
12
1.4.1.1. Quy mô tài sn
Các ngân hàng có quy mô tài sn ln s có li th nh quy mô (Economics
of scale), thông thng h hot đng trên phm vi toàn cu nên ri ro đc phân
tán. Mt khác, các ngân hàng có quy mô tài sn ln thng có danh ting, đc
khách hàng tin tng hn, nguy c đ v cng thp hn các ngân hàng có quy mô
tài sn nh hn.
1.4.1.2. Quy mô th trng
Mc dù th phn là kt qu ca s cnh tranh trong quá kh nhng nó li có
tác đng tích cc đn kh nng cnh tranh trong tng lai ca NHTM. Th phn
biu hin v th và sc cnh tranh ca ngân hàng. Mt NHTM đc đánh giá là có
sc cnh tranh cao khi có th phn ln và đc duy trì hoc m rng.

1.4.1.3. Cht lng tài sn
Mc đ ngân hàng kim soát s mt mát d kin đi vi danh mc cho vay
đc đo bng t l trích d phòng trên n xu, và n xu trên tng d n. Danh
mc tài sn đu t ca ngân hàng tt thì tài sn s sinh li, ngc li, nu các tài sn
có cht lng xu s gây thua l, tác đng xu đn hot đng kinh doanh.
1.4.1.4. Thanh khon
Theo chun mc quc t, kh nng thanh toán ca ngân hàng th hin qua t
l gia tài sn có có th thanh toán ngay và tài sn n phi thanh toán ngay. Ch tiêu
này đo lng kh nng ngân hàng có th đáp ng đc nhu cu tin mt ca khách
hàng. Khi nhu cu v tin mt ca ngi gi tin b gii hn, thì uy tín ca ngân
hàng đó b gim đáng k, và có th gây ri ro rút tin  t, gây đ v ngân hàng.
1.4.1.5. H s an toàn vn
Theo Ngân hàng thanh toán quc t (BIS), và y ban giám sát ngân hàng
Basel, t l an toàn vn đc đánh giá qua h s an toàn vn.


- -
13
Vn ch s hu
CAR =
Tài sn có ri ro
x 100%
Vn t có ca NHTM đc chia thành 2 cp:
̇ Vn cp I (Core Capital – tier 1) bao gm: vn điu l và d tr đc
công b. Vn cp I là vn nòng ct ca ngân hàng.
̇ Vn cp II (Supplementary – tier 2) bao gm: d tr không đc công
b, d tr tài sn đánh giá li; d phòng chung/d phòng tn tht cho
vay chung; các công c vn lai (n/vn ch s hu); n th cp.
Mt ngân hàng đc xem là đ vn khi t l vn cp I chia cho tài sn có ri
ro ti thiu bng 4% và tng vn (vn cp I + vn cp II) chia cho tài sn có ri ro

ti thiu bng 8%.
Vn t có đóng vai trò rt quan trng trong hot đng ngân hàng, là c s
cho vic huy đng vn, đu t, m rng hot đng, đu t tài sn c đnh v.v. Vn
t có thp hoc h s an toàn vn không đt chun ti thiu đng ngha vi sc
mnh tài chính yu và kh nng chng đ ri ro thp.
1.4.1.6. Hiu qu kinh doanh
Hiu qu kinh doanh trong dài hn là ch tiêu quan trng đánh giá kh nng
cnh tranh ca NHTM.
̇ Kh nng sinh li
T sut sinh li trên vn ch s hu (Return on Equity - ROE)
Li nhun ròng sau thu
ROE =
Vn ch s hu bình quân
x 100%
T sut sinh li trên tng tài sn (Return on Assets - ROA)
Li nhun ròng sau thu
ROA =
Tng tài sn có bình quân
x 100%

- -
14
̇ T l chi phí hot đng/thu nhp hot đng
1.4.1.7. C s tin gi và mng li giao dch
Mng li hot đng ngân hàng rng thì kh nng huy đng vn và cung ng
dch v ngân hàng càng cao. Mt ngân hàng huy đng đc nhiu tin gi là ngân
hàng có uy tín, và thng có thanh khon tt.
1.4.2. Tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh tim nng
1.4.2.1. Qun tr ngân hàng
Mt yu t quan trng quyt đnh s thành công trong kinh doanh ngân hàng

là vai trò ca ngi lãnh đo ngân hàng, tm nhìn ca h có nh hng đn tng
lai ca ngân hàng. Nng lc qun tr, kim soát và điu hành ca ngi lãnh đo có
vai trò quan trng trong vic đm bo tính hiu qu, an toàn trong hot đng ngân
hàng. Mt s tiêu chí th hin nng lc qun tr ca ngân hàng:
- C cu t chc và phng thc qun tr ngân hàng;
- Chin lc kinh doanh ca ngân hàng;
- Hiu qu hot đng, và s tng trng ca ngân hàng.
1.4.2.2. Qun lý và kim soát ni b
Các c ch, chính sách và quá trình qua đó ngân hàng thc thi k hoch, thúc
đy, giám sát và đánh giá nhân viên và thng, pht đi vi hành vi ca h.
1.4.2.3. Cht lng nhân viên
Trong kinh doanh ngân hàng, nhân viên có vai trò quan trng trong vic cung
cp sn phm, dch v có cht lng cho khách hàng. i ng nhân viên chính là
ngi trc tip đem li cho khách hàng nhng cm nhn v ngân hàng và sn phm
dch v ca ngân hàng, đng thi to nim tin cho khách hàng đi vi ngân hàng.
Do vy, nhân viên ngân hàng phi trình đ hc vn và các k nng nh ngoi ng,
tin hc, kh nng giao tip, gii quyt vn đ, có tính chuyên nghip cao, v.v.  có
đi ng nhân viên gii, chuyên nghip, tn ty và phc v tt khách hàng, các ngân

- -
15
hàng cn phi tr mt chi phí xng đáng và đào to, cng nh trang b các điu kin
làm vic tt cho h.
1.4.2.4. Dch v khách hàng
̇ Sn phm dch v
Ngân hàng có nng lc cnh tranh là ngân hàng có chui sn phm dch v
đa dng, phong phú, tha mãn đc nhiu phân khúc th trng. Sn phm dch v
phi tin li, nhanh chóng, chính xác, chi phí hp lý.
̇ Giá c sn phm dch v
Giá c sn phm dch v phi phù hp vi tng phân khúc khách hàng, có

tính cnh tranh, giá c phi hp lý, tng quan vi các ngân hàng khác, đm bo
gi chân đc khách hàng c, thu hút khách hàng mi.
1.4.2.5. H thng thông tin, k thut, và c s h tng
H thng thông tin, và c s h tng đóng vai trò quan trng trong vic cung
cp sn phm dch v ngân hàng có cht lng cao. c bit, công ngh thông tin
to s khác bit gia các NHTM, là nn tng khng đnh nng lc cnh tranh ca
NHTM.
1.4.2.6. Danh ting, uy tín và thng hiu
Kinh doanh ngân hàng luôn gn lin vi ch tín, nim tin ca khách hàng đi
vi ngân hàng quyt đnh s sng còn ca NHTM. Uy tín ca NHTM đc th hin
qua thng hiu ca ngân hàng. Thng hiu là tài sn vô hình và do khách hàng
đnh giá, vì vy khách hàng càng tin tng thì giá tr thng hiu càng cao. Ngoài
ra, kh nng liên kt, hp tác vi đi tác có uy tín cng là yu t góp phn nâng cao
kh nng cnh tranh ca NHTM.




- -
16
KT LUN CHNG 1
Chng 1 đã nêu khái quát v nng lc cnh tranh ca doanh nghip nói
chung và nng lc cnh tranh ca NHTM nói riêng, nhng yu t nh hng đn
nng lc cnh tranh ca NHTM và các tiêu chí đ đánh giá nng lc cnh tranh.
C s lý lun chng 1 là nn tng đ phân tích, đánh giá nng lc cnh
tranh ca NHTMCP Ngoi thng Vit Nam  chng 2, và tip theo là gii pháp,
kin ngh nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca NHTMCP Ngoi thng Vit
Nam  chng 3.