B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
oOo
LÝ NGC LINH
Tài:
GII PHÁP NÂNG CAO
NNGăLC CNH TRANH CA
NGÂNăHÀNGăTHNGăMI LIÊN DOANH
TI VIT NAM
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP.H CHÍ MINH ậ Nmă2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
oOo
LÝ NGC LINH
Tài:
GII PHÁP NÂNG CAO
NNGăLC CNH TRANH CA
NGÂNăHÀNGăTHNGăMI LIÊN DOANH
TI VIT NAM
Chuyên ngành: Kinh t tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Ngi Hng Dn Khoa Hc
:PGS. TS. TRN HUY HOÀNG
TP.H CHÍ MINH ậ Nmă2011
- i -
MCăLC
Mc lc i
Danh mc các t vit tt vii
Danh mc các bng, biu viii
Li m đu 1
Chng 1: NGÂNăHÀNGăTHNGăMIă- NNGăLCăCNHăTRANHăCAă
NGÂNăHÀNGăTHNGăMI 4
1.1.ăTngăquanăvăngơnăhƠngăthngămiă 4
1.1.1. Khái nim v ngân hàng thng mi 4
1.1.2. Chc nng ca ngành kinh doanh dch v ngân hàng 5
1.1.2.1. Chc nng trung gian tài chính 5
1.1.2.2. Chc nng trung gian thanh toán 5
1.1.2.3. Cung ng các dch v khác 6
1.1.3. c đim ngân hàng thng mi liên doanh 6
1.2.ăNngălcăcnhătranh caăngơnăhƠngăthngămi 7
1.2.1. Khái nim nng lc cnh tranh 7
1.2.2. Các ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi 9
- ii -
1.2.2.1. Nng lc tài chính 9
1.2.2.2. Ngun nhân lc 10
1.2.2.4. Nng lc qun lý 10
1.2.2.5. H thng kênh phân phi và mc đ đa dng hóa các dch v cung cp 11
1.3.ăQuáătrìnhăhiănhpăkinhătăqucătăvălnhăvcăngơnăhƠngă 11
1.3.1. Quá trình hi nhp kinh t quc t 11
1.3.2. Các cam kt v hi nhp kinh t quc t ca ngành ngân hàng 13
1.4. Bài hcăkinhănghimă 15
1.4.1. Kinh nghim ca Trung Quc 15
1.4.2. Kinh nghim ca Hàn Quc 17
1.4.3. Bài hc kinh nghim 18
Ktălunăchngă1ă 18
Chng 2: THCă TRNGă NNGă LCă CNHă TRANHă CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI LIÊN DOANH TI VIT NAM 19
2.1. HăthngăNHTMăVităNamăậ QuáătrìnhăphátătrinăNHTMLDătiăVităNam . 19
2.1.1. Phân loi NHTM ti Vit Nam 19
2.1.1.1. Ngân hàng thng mi nhà nc 19
- iii -
2.1.1.2. Ngân hàng thng mi c phn 21
2.1.1.3. Ngân hàng thng mi liên doanh 21
2.1.1.4. Chi nhánh ngân hàng nc ngoài 22
2.1.1.5. Ngân hàng 100% vn nc ngoài 22
2.1.2. Quá trình phát trin ca ngân hàng thng mi liên doanh Vit Nam 23
2.2.ăThcătrngăhotăđngăcaăcácăngơnăhƠngăthngămiăliênădoanhă 25
2.2.1. Hot đng huy đng vn 25
2.2.2. Hot đng cho vay 26
2.2.3. Hot đng cung ng dch v thanh toán 28
2.2.3.1. Dch v thanh toán trong nc 28
2.2.3.2. Dch v thanh toán quc t 28
2.2.4. Hot đng th thanh toán 29
2.2.5. Dch v mi 30
2.2.6. Hot đng đu t đi mi công ngh 31
2.2.7. S gia tng m rng các chi nhánh 31
2.3.ăánhăgiáănngălcăcnhătranhăcaăcácăngơnăhƠngăthngămiăliênădoanhă 32
2.3.1. Nng lc tài chính 32
- iv -
2.3.1.1. Vn và mc đ an toàn vn 33
2.3.1.1.1. Quy mô vn 33
2.3.1.1.2. H s an toàn vn 35
2.3.1.2. Cht lng tài sn có 37
2.3.1.3. Kh nng sinh li 37
2.3.1.4. Kh nng thanh khon 39
2.3.2. Ngun nhân lc 40
2.3.3. Nng lc công ngh 40
2.3.3.1. Trình đ trang b máy móc và công ngh 41
2.3.3.2. Nng lc khai thác trang thit b công ngh 42
2.3.4. Nng lc qun lý 42
2.3.5. H thng kênh phân phi và mc đ đa dng hóa các sn phm dch v 44
2.4.ă Mtă să nguyênă nhơnă chínhă hnă chă nngă lcă cnhă tranhă caă ngơnă hƠngă
thngămiăliênădoanh 44
2.4.1. S không n đnh thành viên liên doanh trong ngân hàng liên doanh 44
2.4.2. i tác nc ngoài liên doanh có xu hng m chi nhánh hoc ngân hàng
con 100% vn nc ngoài ti Vit Nam 45
- v -
2.4.3. Mng li chi nhánh ch yu tp trung các thành ph ln 46
2.4.4. Sn phm, dch v cung cp cha phong phú, đa dng 46
2.4.5. Cha có chin lc marketing, phát trin thng hiu 46
Kt lun chng 2 47
Chng 3. GIIăPHÁPăNÂNGăCAOăNNGăLCăCNHăTRANHăCAăNGÂNă
HÀNGăTHNGăMIăLIÊNăDOANHăTIăVITăNAM 48
3.1. NhngăcăhiăvƠă tháchă thcă caăcácă ngơnă hƠngă thngă miă Vită Namă nóiă
chungăvƠăngơnăhƠngăthngămiăliênădoanhănóiăriêngăhinănayăvƠăsoăsánhătngă
quanălcălngăcaăcácănhómăNHTMătaăVităNam 48
3.1.1. Nhng c hi ca ngân hàng thng mi 48
3.1.2. Nhng thách thc đi vi ngân hàng thng mi 50
3.1.3. So sánh tng quan lc lng gia các nhóm NHTM ti Vit Nam 51
3.1.3.1. Li th ca nhóm NHTMCP và NHTMNN 51
3.1.3.2. Li th ca các ngân hàng nc ngoài 52
3.1.3.3. Li th nhóm NHTMLD 53
3.2. Nhómă giiă phápă táiă cuă trúcă NHTMLDă nhmă nơngă caoă nng lcă cnhăăăăăă
tranh 54
3.2.1. Mô hình phát trin 54
- vi -
3.2.2. Xây dng chin lc marketing, phát trin thng hiu và tng cng thc
hin công tác chm sóc khách hàng 56
3.2.3. Tng cng tim lc tài chính NHTMLD thông qua tng vn t có 56
3.2.4. a dng hóa sn phm, dch v 57
3.2.4.1. Hoàn thin các sn phm hin có 57
3.2.4.2. Phát trin sn phm mi 58
3.2.4.3. a dng hóa sn phm dch v 59
3.2.5. Nâng cao nng lc qun lý 59
3.2.5.1. Nâng cao cht lng đi ng nhân s qun lý 59
3.2.5.2. Nâng cao cht lng và hiu qu hot đng điu hành 59
3.2.5.2.1. Xây dng b máy qun lý hiu qu 59
3.2.5.2.2. Nâng cao cht lng các công c qun lý 60
3.2.6. Phát trin ngun nhân lc 61
3.2.6.1. Xây dng chính sách tuyn dng nhân viên minh bch và khoa hc 61
3.2.6.2. Xây dng h thng và công c đánh giá nhân viên 61
3.2.6.3. Xây dng chính sách đãi ng minh bch có tính cht khuyn khích nhân tài . 62
- vii -
3.2.6.4. Xây dng chin lc đào to và đào to li nhân viên cho phù hp tình hình
mi 63
3.3. Nhóm kinănghăđiăvi chínhăphăvƠăNHNNă 64
3.3.1. Hoàn thin h thng pháp lut, hn ch s chng chéo ca các lut, ngh
đnh v ngân hàng 64
3.3.2. S kt hp ca các c quan chính ph và NHNN trong vic hng dn thc
hin các hot đng liên quan ngành ngân hàng 65
Kt lun chng 3 65
KTăLUNă 66
Tài liu tham kho
Ph lc 1
Ph lc 2
- viii -
DANHăMCăCÁCăTăVITăTT
KỦăhiu
ụăngha
ACB
Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
ATM
Máy rút tin t đng
BIDV
Ngân hàng thng mi u t và phát trin Vit Nam
CP
C phn
Indovina
Ngân hàng thng mi liên doanh Indovina
LD
Liên doanh
NHNN
Ngân hàng Nhà Nc
NHNNg
Ngân hàng nc ngoài
NHTM
Ngân hàng thng mi
Sacombank
Ngân hàng thng mi c phn Sài gòn Thng tín
Shinhanvina
Ngân hàng thng mi liên doanh Shinhanvina
VID Public
Ngân hàng thng mi liên doanh VID Public
Vinasiam
Ngân hàng thng mi liên doanh Vit Thái
Vietcombank
Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam
Vietinbank
Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam
WTO
T chc thng mi th gii
- ix -
DANHăMCăCÁCăBNG,ăBIU
Bng 2.1: Danh sách ngân hàng thng mi nhà nc ·············································· 20
Bng 2.2: Danh sách ngân hàng thng mi liên doanh Vit Nam ························· 22
Bng 2.3: Danh sách các ngân hàng 100% vn nc ngoài ······································· 23
Bng 2.4: Ngân hàng liên doanh đu tiên Vit Nam ··············································· 24
Bng 2.5: Th phn huy đng vn các nhóm NHTM ················································· 25
Bng 2.6: Th phn cho vay ca các nhóm NHTM ···················································· 27
Bng 2.7: S lng chi nhánh và phòng giao dch mt s NHTM ····························· 32
Bng 2.8: Vn điu l các ngân hàng liên doanh ······················································· 33
Bng 2.9: Qui mô vn ch s hu ca mt s NHTM NN, CP và LD ······················· 34
Bng 2.10: T l an toàn vn (*) ca các NHTM liên doanh ······································ 35
Bng 2.11: Qui mô tài sn có ca các ngân hàng trong thi gian qua ························ 36
Bng 2.12: Li nhun ròng ca mt s NHTM NN, CP và LD ·································· 37
Bng 2.13: T l li nhun ròng trên vn ch s hu (ROE) ca mt s NHTM ········ 38
Bng 2.14: T l li nhun ròng trên tng tài sn (ROA) ca mt s NHTM ············· 39
Biu đ 2.1: Biu đ th phn huy đng vn ······························································ 26
Biu đ 2.2: Biu đ th phn cho vay ······································································· 27
- 1 -
LIăMăU
1.ăăLỦădoăchnăđătƠi:
H thng ngân hàng đóng vai trò quan trng trong s phát trin ca nn kinh t,
là cu ni quan trng liên kt các ngành, các lnh vc, góp phn đy nhanh quá trình
trao đi lu thông hàng hóa, chuyn giao vn gia các khu vc kinh t và trên toàn th
gii. Khi Vit Nam chuyn đi sang nn kinh t th trng thì lnh vc ngân hàng cng
phát trin không ngng, bao gm ngân hàng thng mi nhà nc, ngân hàng thng
mi liên doanh, ngân hàng thng mi c phn, ngân hàng 100% vn nc ngoài và
chi nhánh ngân hàng nc ngoài.
Các ngân hàng thng mi liên doanh đc thành lp vào đu nhng nm 1990
vi công ngh và dch v tiên tin đc xác đnh là đng lc thúc đy s phát trin
lnh vc ngân hàng Vit Nam. Vi quá trình hot đng gn 20 nm qua, các ngân
hàng thng mi liên doanh đã đt đc nhng thành tu nht đnh nhng vn còn hn
ch phân khúc th trng, ch yu tp trung khai thác phc v doanh nghip có cùng
quc tch vi ngân hàng m, cha m rng đn lng khách hàng nc s ti. iu
này gây hn ch rt ln đn nng lc cnh tranh ca các ngân hàng thng mi liên
doanh trong hi nhp kinh t quc t.
Hi nhp kinh t quc t là xu hng tt yu ca tt c các quc gia và trong đó
có Vit Nam, và Vit Nam đã tham gia hi nhp kinh t quc t. Hi nhp kinh t
quc t mang li nhiu c hi cng nh đt ra thách thc cho các ngành kinh doanh
trong đó có lnh vc ngân hàng. Cnh tranh là tt yu là yu t sng còn ca các t
chc trong hi nhp quc t. Tham gia kinh t quc t, Vit Nam đã thc hin vic d
b các rào cn trong lnh vc ngân hàng, to ra s cnh tranh gay gt lên các ngân
hàng thng mi trong đó có các ngân hàng thng mi liên doanh. tn ti và phát
trin trong quá trình hi nhp kinh t quc t, các ngân hàng Vit Nam đc bit là các
- 2 -
ngân hàng thng mi liên doanh phi thc hin các bin pháp nâng cao kh nng
cnh tranh đ tn ti và phát trin tt hn. Vì vy, tác gi thc hin nghiên cu đ tài
“Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi liên doanh
ti Vit Nam”.
2.ăMcătiêuăđătƠi
a ra các lý lun v nng lc cnh tranh ca ngân hàng.
Phân tích thc trng hot đng ca các ngân hàng thng mi liên doanh trong
mi tng quan so sánh vi các ngân hàng thng mi nhà nc và ngân hàng thng
mi c phn.
a ra mt s gii pháp nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca các ngân hàng
liên doanh.
3.ăiătngăvƠăphamăviănghiênăcu: Các ngân hàng liên doanh đu tiên (thành lp
trc nm 2006) đang hot đng kinh doanh ti Vit Nam và các cam kt hi nhp
kinh t quc t trong lnh vc ngân hàng. ó là các ngân hàng: Indovina, Shinhanvina,
VID Public và Vinasiam.
4.ăPhngăphápănghiênăcu:
phân tích thc trng hot đng ca các ngân hàng thng mi, ngi nghiên
cu đã s dng các phng pháp: phng pháp thng kê, phng pháp phân tích,
phng pháp tng hp. ng thi s dng phng pháp so sánh kt qu vi các lý
lun khoa hc đ làm rõ nhng vn đ nghiên cu.
- 3 -
5.ăụănghaăthcătinăđătƠi
Lun vn đ cp nêu ra vn đ hi nhp kinh t quc t ca kinh t Vit Nam
trong đó có ngành ngân hàng. Lun vn ch ra nhng tn ti, bt cp và c nhng th
mnh ca các ngân hàng liên doanh trong hot đng hin nay. Trên c s đó, đa ra
mt s gii pháp nhm khc phc nhng đim yu, phát huy nhng th mnh đ nâng
cao nng lc cnh tranh cho các ngân hàng liên doanh trong quá trình thc hin các
cam kt gia nhp WTO và hi nhp kinh t quc t đt hiu qu.
6.ăKtăcuălunăvn: Lun vn đc chia thành 3 chng
Chng 1: Ngân hàng thng mi - Nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng
mi.
Chng 2: Thc trng nng lc cnh tranh ca các ngân hàng thng mi liên
doanh ti Vit Nam
Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi
liên doanh ti Vit Nam
- 4 -
Chng 1:
NGÂNăHÀNGăTHNGăMI - NNGăLCăCNHăTRANH CAă
NGÂN HÀNG THNGăMI
1.1.ăTngăquanăvăngơnăhƠngăthngămi
1.1.1. Khái nim v ngân hàng thng mi
Theo “Qun tr Ngân hàng thng mi” ca Peter S.Rose (2004), “ngân hàng là
loi hình t chc tài chính cung cp mt danh mc các dch v tài chính đa dng nht,
đc bit là tín dng, tit kim, các dch v thanh toán và thc hin nhiu chc nng tài
chính nht so vi bt kì t chc kinh doanh nào trong nn kinh t”.
Theo điu 4 Lut các t chc tín dng do Quc hi khóa XII, k hp th 7
thông qua ngày 16 tháng 06 nm 2010 thì “Ngân hàng thng mi là mt loi hình
ngân hàng đc thc hin tt c các hot đng ngân hàng và các hot đng kinh
doanh khác theo qui đnh ca Lut này nhm mc tiêu li nhun”. Và lut này đnh
ngha: “T chc tín dng là doanh nghip thc hin mt, mt s hoc tt c các hot
đng ngân hàng”. Do đó, ta có th hiu t chc tín dng đc thành lp theo qui đnh
ca Lut này và các qui đnh khác ca pháp lut đ hot đng kinh doanh tin t, làm
dch v ngân hàng vi ni dung nhn tin gi và s dng tin gi đ cp tín dng,
cung ng các dch v thanh toán.
Hot đng ngân hàng theo Lut t chc tín dng là vic kinh doanh cung ng
thng xuyên mt hoc mt s các nghip v nh nhn tin gi, cp tín dng và cung
ng dch v thanh toán qua tài khon.
- 5 -
Tóm li, ngân hàng thng mi là t chc tài chính tin gi và cho vay tin; là
ni trc tip giao dch vi công chúng đ nhn ký thác, cho vay và cung ng nhng
dch v tài chính.
1.1.2. Chc nng ca ngành kinh doanh dch v ngân hàng
1.1.2.1. Chc nng trung gian tài chính
ây là chc nng đc trng và c bn ca ngân hàng thng mi, góp phn
quan trng trong s phát trin ca nn kinh t. NHTM huy đng vn nhàn ri ca các
cá nhân, t chc và các doanh nghip trong nn kinh t; mt khác trên c s ngun
vn huy đng đc s cho vay đ đáp ng nhu cu v vn ca nn kinh t. NHTM đã
làm đc chc nng trung gian tài chính thông qua hai nghip v huy đng và cho
vay.
1.1.2.2. Chc nng trung gian thanh toán
Các t chc, doanh nghip và cá nhân m tài khon ti ngân hàng đ thc hin
vic thanh toán. Ngân hàng thc hin các dch v thanh toán theo yêu cu khách hàng
bng các phng tin thanh toán: y nhim chi, y nhim thu…
Vi chc nng này, NHTM đã góp phn thúc đy quá trình trao đi, mua bán
hàng hóa, cung ng dch v gia các cá nhân, t chc trong nn kinh t din ra nhanh
chóng, thun tin, an toàn và tit kim chi phí. Ngày nay, s trao đi và mua bán hàng
hóa vt ra khi biên gii quc gia, có s tham gia ca nhiu t chc cá nhân nhiu
quc gia khác nhau, chc nng trung gian thanh toán ca NHTM càng th hin rõ v trí
quan trng. Chc nng này vô hình chung đã thúc đy lu thông hàng hóa, đy nhanh
tc đ thanh toán, tc đ lu chuyn vn, t đó góp phn phát trin kinh t.
- 6 -
1.1.2.3. Cung ng các dch v khác:
Ngoài chc nng trung gian tài chính và trung gian thanh toán, NHTM còn
cung ng các dch v khác cho nn kinh t nh: cho thuê két st, góp vn, mua c
phn, tham gia th trng tin t, t vn đu t tài chính, kinh doanh ngoi hi, cung
ng các nghip v phòng nga ri ro tin t cho các doanh nghip swap, forward…
1.1.3. c đim ca ngân hàng thng mi liên doanh:
Ngân hàng thng mi liên doanh là mt ngân hàng thng mi nên có đy đ
các đc đim ca ngân hàng thng mi:
- NHTM là mt doanh nghip đc thù kinh doanh trong lnh vc tin t - tín
dng. Các hot đng ca NHTM nhm thúc đy và lu chuyn các dòng tin t phc
v cho vic giao dch, thanh toán phát sinh hàng ngày trong nn kinh t, đng thi
thông qua các hot đng huy đng vn và cho vay. Các NHTM có kh nng to tin t
các nghip v kinh doanh ca mình thông qua các công c lãi sut và t giá. Vì vy
NHTM là mt mc xích góp phn n đnh chính sách tin t quc gia, đc bit là đi
vi các quc gia chuyn đi nn kinh t đ tham gia hi nhp khu vc và quc t nh
Vit Nam.
- Sn phm mà ngân hàng kinh doanh và làm dch v là hàng hóa tài chính. Nói
cách khác, đó là tin và các chng t có giá nh c phiu, thng phiu, hi
phiu…ây là nhng sn phm cao cp ca nn kinh t th trng vì vy vn hành
theo mt qui trình và phi đc điu hành bi ngun nhân lc có trình đ chuyên môn
nht đnh da trên nhng c s pháp lý do lut pháp qui đnh.
- Trong quá trình hot đng, NHTM to ra sn phm và dch v trc tip cung
ng cho ngi tiêu dung khi có nhu cu. Do vy, hot đng ca ngân hàng da vào
- 7 -
thng hiu và uy tín to ra đi vi khách hàng. Vì th, hot đng ca NHTM là mt
chui không ngng nâng cao cht lng sn phm dch v cung ng và qung bá tip
th hình nh ca mình ti ngân hàng.
- Hot đng NHTM là cu ni gia các nhà đu t, các doanh nghip, nhng cá
nhân có vn nhàn ri và các nhà đu t, các doanh nghip, cá nhân có nhu cu vay
vn. Các NHTM góp phn không nh vào vic gii quyt nn tht nghip, nâng cao
thu nhp và mc sng ca dân c cng nh góp phn bo đm vn đi vi các ngành
kinh t nhm phát trin ngành ngh, chuyn dch vc cu kinh t mt quc gia.
Ngoài ra, các NHTMLD còn có nhng đc đim riêng:
- Trong quá trình hot đng, ngân hàng liên doanh va tuân th qui ch, lut
pháp ca Vit Nam đng thi tuân th lut pháp ca nc đi tác nc ngoài trong
liên doanh. NHTMLD b điu chnh bi hai h thng lut pháp.
- Hot đng ca NHTMLD không ch gii hn trong phm vi lãnh th mà còn
m rng ra bên ngoài thông qua quan h vay vn t đi tác nc ngoài, thông qua mi
quan h ca đi tác nc ngoài trong liên doanh.
- Phân khúc th trng ca các NHTMLD là các doanh nghip có cùng quc
tch vi ngân hàng m.
- Hi đng qun tr, b máy qun lý ca NHTMLD do các bên trong liên doanh
đ c nên có nhiu ngi nc ngoài trong ban lãnh đo; do đó ngôn ng trong giao
tip cng nh lu tr chng t là ngôn ng ting Anh.
1.2.ăNngălcăcnhătranhăcaăngơnăhƠng thngămi:
1.2.1. Khái nim nng lc cnh tranh:
- 8 -
Trong nhiu thp niên qua, có rt nhiu nghiên cu v cnh tranh đc thc
hin và cho ra đi rt nhiu lý thuyt v cnh tranh. Theo Micheal Porter, “đ có th
cnh tranh thành công, các doanh nghip phi có li th cnh tranh di hình thc
hoc là có đc chi phí sn xut thp hn hoc là có kh nng khác bit hóa sn
phm đ đt đuc mc giá cao hn trung bình. duy trì li th cnh tranh, các
doanh nghip cn ngày càng đt đc nhng li th cnh tranh tinh vi hn, qua đó có
th cung cp hàng hóa hay dch v có cht lng cao hn hoc sn xut có hiu sut
cao hn”.
Báo cáo v nng lc cnh tranh toàn cu thì đa ra “nng lc cnh tranh quc
gia là nng lc ca mt nn kinh t đt đc tng trng bn vng, thu hút đu t,
đm bo n đnh kinh t, xã hi, nâng cao đi sng nhân dân”.
V phía cnh tranh doanh nghip, có ý kin cho rng nng lc cnh tranh ca
doanh nghip là kh nng duy trì và m rng th phn, thu li nhun ca doanh nghip
trong môi trng cnh tranh trong và ngoài nc. Nng lc cnh tranh ca doanh
nghip th hin qua hiu qu kinh doanh ca doanh nghip, li nhun và th phn mà
doanh nghip đó có đuc.
T nhng lun đim trên cho thy, cha có mt khái nim chung nht v nng
lc cnh tranh. Tùy vào tng trng hp nghiên cu mà khái nim nng lc cnh tranh
đc đnh ngha. Trong công trình nghiên cu “Nng lc cnh tranh ca các ngân
hàng thng mi trong xu th hi nhp”, tác gi Nguyn Th Quy đã đa ra đnh ngha
v nng lc cnh tranh ca NHTM nh sau: “Nng lc cnh tranh ca ngân hàng là
kh nng ngân hàng đó to ra, duy trì và phát trin nhng li th nhm duy trì và m
rng th phn; đt đc mc li nhun cao hn mc trung bình ca ngành và liên tc
tng đng thi đm bo s hot đng an toàn và lành mnh, có kh nng chng đ và
vt qua nhng bin đng bt li ca môi trng kinh doanh”.
- 9 -
1.2.2. Các ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi
1.2.2.1. Nng lc tài chính
McăđăanătoƠnăvn vƠăkhănngăhuyăđngăvn:
- Mc đ an toàn vn th hin s vn t có đ h tr cho hot đng kinh doanh
ca ngân hàng. Tim lc v vn ch s hu phn ánh sc mnh tài chính ca ngân
hàng và kh nng chng đ ri ro ca ngân hàng đó.
- Kh nng huy đng vn là mt trong nhng tiêu chí đánh giá tình hình hot
đng kinh doanh ca ngân hàng. Kh nng huy đng vn còn th hin hiu qu, nng
lc và uy tín ca ngân hàng trên th trng.
ChtălngătƠiăsnăcó:
Cht lng tài sn có phn ánh tình trng sc khe ca ngân hàng. Cht lng
tài sn có là nguyên nhân c bn dn đn s đ v ngân hàng. Cht lng tài sn có
đc th hin thông qua các ch tiêu: t l n xu trên tng tài sn có, mc đ lp d
phòng và kh nng thu hi các khon n xu, mc đ tp trung và đa dng hóa ca
danh mc tín dng…Cht lng tài sn có nh hng đn trng thái ngun vn ngn
hn ca ngân hàng.
Khănngăsinhăli:
Kh nng sinh li là thc đo đánh giá tình hình kinh doanh ca ngân hàng.
Mc sinh li đc đánh giá thông qua mt s ch tiêu: giá tr tuyt đi ca li nhun
sau thu, các t sut li nhun ROA, ROE, tc đ tng trng li nhun…
Khănngăthanhăkhon:
- 10 -
Kh nng thanh khon là kh nng ca ngân hàng trong vic đáp ng nhu cu
v vn cho hot đng ca mình. Nhng yu t cn xem xét bao gm kh nng thanh
toán nhanh, kh nng tip cn th trng tin t, chính sách qun lý tài sn n và tài
sn có ca ngân hàng…
1.2.2.2. Ngun nhân lc:
i vi tt c doanh nghip thì ngun nhân lc có vai trò rt quan trng, đc
bit là ngành ngân hàng. i ng nhân viên là ngi kt ni khách hàng vi ngân
hàng, to nim tin ca khách hàng đi vi ngân hàng. Cht lng ngun nhân lc th
hin qua s lng và trình đ ngun nhân lc.
1.2.2.3. Nng lc công ngh
Trong lnh vc ngân hàng thì công ngh là mt trong nhng yu t to nên s
cnh tranh. Công ngh tiên tin s giúp cho thanh toán din ra nhanh chóng và tin li.
Nng lc công ngh ca ngân hàng không phi ch là trong h thng thanh toán, th
thanh toán…mà nng lc công ngh còn phi đc áp dng trong h thng thông tin
qun lý, h thng qun lý ri ro.
1.2.2.4. Nng lc qun lý:
Nng lc qun lý là yu t quan trng, đóng vai trò quyt đnh đn thành công
ca ngân hàng. Nhng quyt đnh ca ban lãnh đo s nh hng trc tip đn toàn b
hot đng ca ngân hàng.
Nng lc qun lý ca ngân hàng đc đánh giá thông qua các tiêu chí:
- Chin lc kinh doanh ca ngân hàng: bao gm c chin dch marketing nhm
xây dng uy tín, thng hiu, phát trin sn phm dch v…
- 11 -
- C cu t chc và kh nng áp dng phng thc qun tr ngân hàng hiu qu.
- S tng trng trong kt qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
1.2.2.5. H thng kênh phân phi và mc đ đa dng hóa các dch v cung cp:
H thng kênh phân phi ca các NHTM th hin s lng ca các chi nhánh
và các đn v trc thuc khác (nh s giao dch, phòng giao dch) và s phân b các
chi nhánh theo đa lý lãnh th. Vic trin khai các công ngh ngân hàng hin đi đang
làm rút ngn khong cách v không gian và làm gim tác đng ca mt mng li chi
nhánh rng khp đi vi nng lc cnh tranh ca mt ngân hàng. Tuy nhiên, vai trò
ca mt mng li chi nhánh rng ln vn rt có ý ngha, đc bit là trong điu kin
các dch v truyn thng ca ngân hàng vn còn phát trin.
Mc đ đa dng hóa các dch v cung cp cng là mt ch tiêu phn ánh nng
lc ca mt ngân hàng. Mt ngân hàng có nhiu loi hình dch v cung cp phù hp
vi nhu cu th trng và nng lc qun lý ca ngân hàng s là mt ngân hàng có li
th cnh tranh. S đa dng hóa các dch v mt mt to cho ngân hàng phát trin n
đnh hn, mt khác cho phép ngân hàng phát huy li th nh quy mô. Tt nhiên, s đa
dng hóa các dch v cn phi đc thc hin trong tng quan so sánh vi các ngun
lc riêng hin có ca ngân hàng.
1.3.ăQuáătrìnhăhiănhpăkinhătăqucătăvălnhăvcăngơnăhƠng
1.3.1. Quá trình hi nhp kinh t quc t
Hi nhp kinh t quc t là xu th tt yu, là bc đi không có quyn la chn
ca nn kinh t nói chung và ca h thng ngân hàng Vit Nam nói riêng. Hi nhp
kinh t là tt yu khách quan do quá trình toàn cu hóa nn kinh t th gii đang din
- 12 -
ra mnh m và tác đng đn tt c quc gia trên th gii. Toàn cu hóa v kinh t th
hin s gia tng v qui mô và hình thc trao đi hàng hóa, dch v, lu chuyn vn
quc t, chuyn giao công ngh gia các quc gia và khu vc, làm tng thêm mc đ
ph thuc ln nhau gia các nn kinh t trên th gii.
Hi nhp là con đng ngn nht giúp các quc gia đang phát trin rút ngn
đc thi gian và quá trình công nghip hóa, hin đi hóa đt nc. Hin nay, bt kì
mt quc gia nào cng phi m ca phát trin kinh t vi bên ngoài. Tuy nhiên, tùy
thuc vào trình đ phát trin kinh t và hoàn cnh c th ca mi nc mà mc đ m
ca ca các nc s khác nhau.
Ngành dch v tài chính là mt ngành có v trí quan trng trong nn kinh t hin
đi. Dch v tài chính cng đang đt đc tc đ phát trin nhanh chóng nh s kt ni
gia các th trng mi và phát trin liên tc các nn kinh t đang phát trin và đang
chuyn đi, nh tin trình t do hóa thng mi và tài chính, vic s dng các công c
tài chính mi và s thay đi công ngh nhanh chóng. Có th nói ngành dch v tài
chính là xng sng ca nn kinh t hin đi.
Hi nhp quc t trong lnh vc tài chính ngân hàng là vic m ca v hot
đng ngân hàng ca nn kinh t đó vi cng đng tài chính quc t, cng nh vic d
b nhng cn tr ngn cách khu vc này vi phn còn li ca th gii.
Hi nhp quc t to ra nhiu c hi kinh doanh do m rng kh nng tip cn
các ngân hàng đi vi các khu vc th trng mi, nhóm các khách hàng có mc đ
ri ro thp. Các ngân hàng ni s có thêm c hi hc hi kinh nghim, nâng cao trình
đ công ngh và qun tr ngân hàng, đng thi các ngân hàng trong nóc còn có kh
nng huy đng các ngun vn t th trng tài chính quc t và s dng vn có hiu
qu hn đ gim thiu ri ro và các chi phí c hi.
- 13 -
1.3.2. Các cam kt v hi nhp kinh t quc t ca ngành ngân hàng
Các cam kt trong lnh vc ngân hàng ca Vit Nam ch yu bao gm các cam
kt theo Hip đnh thng mi Vit Nam ậ Hoa K và các cam kt gia nhp t chc
thng mi th gii (WTO). Nhìn chung, các cam kt ca hai hip đnh thng mi
trên c bn ging nhau và gn bó mt thit vi nhau.
Theo Hip đnh thng mi Vit Nam ậ Hoa K, các cam kt m ca dch v
ngân hàng đc thc hin theo l trình 9 nm trc khi mi hn ch đi vi ngân hàng
Hoa K đc bãi b. T nm 2011, các nhà cung cp dch v Hoa K s đc t do
hot đng, không cn phi hot đng di hình thc liên doanh vi đi tác Vit Nam.
Nhng hn ch s b bãi b, các ngân hàng Hoa K s đc phép thành lp ngân hàng
con 100% vn ca mình ti Vit Nam.
Các cam kt m ca khu vc ngân hàng trong tin trình hi nhp kinh t
(chi tit xem thêm ph lc 2):
- Các ngân hàng thuc các nc thành viên WTO đc thc hin các sn phm
dch v:
+ Nhn tin gi và các khon phi tr khác t công chúng.
+ Cho vay di tt c các hình thc bao gm tín dng tiêu dùng, tín
dng cm c th chp, bao thanh toán và tài tr giao dch thng mi.
+ Thuê mua tài chính.
+ Mi dch v thanh toán và chuyn tin, bao gm th tín dng, th
thanh toán và th n, séc du lch và hi phiu ngân hàng.
- 14 -
+ Bo lãnh và cam kt.
+ Kinh doanh trên tài khon ca mình hoc ca khách hàng, ti s giao
dch, trên th trng giao dch tha thun hoc di các công c nh: công c th
trng tin t (bao gm séc, hi phiu, chng ch tin gi), ngoi hi, các công c t
giá và lãi sut, vàng khi.
+ Môi gii tin t.
+ Qun lý tài sn nh qun lý tin mt hoc danh mc đu t, mi hình
thc qun lý đu t tp th, qun lý hu hu trí, các dch v lu ký và tín thác.
+ Các dch v thanh toán và bù tr tài sn tài chính, bao gm chng
khoán, các sn phm phái sinh và các công c chuyn nhng khác.
+ Cung cp và chuyn thông tin tài chính và x lý d liu tài chính cng
nh các phn mm liên quan ca nhà cung cp các dch v tài chính khác.
+ Các dch v t vn, trung gian môi gii và các dch v tài chính ph
tr khác đi vi các hot đng nêu trên, k c tham chiu và phân tích tín dng, nghiên
cu và t vn đu t và danh mc đu t, t vn v mua li và v tái c cu và chin
lc doanh nghip.
- Các t chc tín dng nc ngoài đc thit lp hin din thng mi ti Vit
Nam di các hình thc: vn phòng đi din, chi nhánh ngân hàng thng mi nc
ngoài, ngân hàng thng mi liên doanh, công ty cho thuê tài chính liên doanh, công
ty cho thuê tài chính 100% vn đu t nc ngoài. K t ngày 01/04/2007 đc phép
thành lp ngân hàng 100% vn nc ngoài.