tài liệu ôn thi cao học kinh tế vĩ mô bài lý thuyết hành vi người tiêu dùng

Chương 3
Lý thuyết hành vi
người tiêu dùng
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
2
CÁC NỘI DUNG CHÍNH

Tổng hữu dụng và hữu dụng biên

Sở thích của người tiêu dùng (đường đẳng ích)

Khả năng của người tiêu dùng (đường ngân
sách)

Sự lựa chọn của người tiêu dùng

Giải pháp góc
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
3

Tổng hữu dụng (U) là tổng lợi ích mà người tiêu
dùng cảm nhận được khi tiêu dùng các hàng hóa,
dòch vụ

Thông thường, tiêu dùng với số lượng càng nhiều
thì tổng hữu dụng càng cao

Đối với hàng thiết yếu thì có điểm bảo hòa (số
lượng tiêu dùng có tổng hữu dụng cực đại)

Tổng hữu dụng và hữu dụng biên
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
4
Tổng hữu dụng và hữu dụng biên
Hàng cao cấp
U
X
x
U
Y
y
U
Y
max
Điểm bảo hòa
Hàng thiết yếu
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
5

Hữu dụng biên (MU) là chênh lệch
trong tổng hữu dụng khi người tiêu dùng
sử dụng thêm một đơn vò sản phẩm
trong mỗi đơn vò thời gian.

MU
x
= ∆U
X

/∆x

MU
x
=
∂
U/
∂
x
Tổng hữu dụng và hữu dụng biên
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
6
Tổng hữu dụng và hữu dụng biên

Ví dụ:

Nhận xét:
Hữu dụng biên có
quy luật giảm dần
x U
x
MU
x
1 9 9
2 16 7
3 21 5
4 24 3
5 25 1
13.08.2015

Đặng Văn Thanh
7
Sở thích của người tiêu dùng

Ba giả thiết cơ bản về sở thích của người tiêu
dùng
1) Sở thích là hoàn chỉnh.
2) Sở thích có tính bắc cầu.
3) Người tiêu dùng luôn thích nhiều hơn ít
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
8
Sở thích của người tiêu dùng

Một rổ hàng là một tập hợp của một hay nhiều
loại hàng hóa với số lượng cụ thể.

Một rổ hàng này có thể được ưa thích hơn rổ hàng
khác do có sự kết hợp các loại hàng hóa khác
nhau và số lượng khác nhau.
Các rổ hàng
Các rổ hàng
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
9
Sở thích của người tiêu dùng
A 20 30
B 10 50
D 40 20
E 30 40

G 10 20
H 10 40
Rổ hàng X(thực phẩm) Y(quần áo)
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
10
Người tiêu dùng ưa thích
rổ hàng A hơn các rổ hàng
ở ô màu xanh. Trong khi
đó, các rổ hàng ở ô màu
vàng lại được ưa thích hơn
rổ hàng A.
Sở thích của người tiêu
dùng
y
10
20
30
40
10 20 30 40
x
50
G
A
EH
B
D
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
11

U
1
Các rổ hàng B,A &D có mức
độ thỏa mãn như nhau
•
E được ưa thích hơn U
1
•
U
1
được ưa thích hơn H & G
Sở thích của người tiêu dùng
y
10
20
30
40
10 20 30 40
x
50
G
D
A
E
H
B
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
12
Sở thích của người tiêu dùng


Đường đẳng ích là tập hợp tất cả các kết hợp
khác nhau của các hàng hoá, dòch vụ (các rổ
hàng) cùng tạo nên mức thỏa mãn như nhau cho
người tiêu dùng.
Đường đẳng ích
Đường đẳng ích
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
13
U
2
U
3
Sở thích của người tiêu dùng
x
y
U
1
A
B
D
Rổ hàng A được ưa thích hơn B.
Rổ hàng B được ưa thích hơn D.
Tổng quát: U
3
>U
2
>U
1

13.08.2015
Đặng Văn Thanh
14
Sở thích của người tiêu dùng

Các tính chất của đường đẳng ích

Đường đẳng ích dốc xuống từ trái sang phải.

Các đường đẳng ích không thể cắt nhau.

Các đường đẳng ích có mặt lồi hướng về gốc
đồ thò
* Nếu các đường đẳng ích dốc lên hay cắt nhau sẽ trái với
giả thiết người tiêu dùng thích nhiều hơn ít.
* Nếu mặt lồi hướng ra ngoài sẽ trái với quy luật MRS
giảm dần
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
15
Sở thích của người tiêu dùng

Tỷ lệ thay thế biên (MRS) là số lượng của một
hàng hóa mà người tiêu dùng có thể từ bỏ để có
thêm một đơn vò của hàng hóa khác mà lợi ích
không thay đổi.

MRS được xác đònh bằng độ dốc của đường
đẳng ích.
Tỷ lệ thay thế biên

Tỷ lệ thay thế biên
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
16
Sở thích của người tiêu dùng
x
y
2 3 4 51
2
4
6
8
10
12
14
16
A
B
D
E
G
-6
1
1
1
1
-4
-2
-1
MRS = 6

MRS = 2
MRS
xy
= - ∆y/∆x
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
17
Sở thích của người tiêu dùng

Dọc theo đường đẳng ích, Tỷ lệ thay
thế biên có quy luật giảm dần.

MRS
xy
giữa hai điểm AB là 6

Trong khi MRS
xy
giữa hai điểm DE là 2.
Tỷ lệ thay thế biên
Tỷ lệ thay thế biên
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
18
Sở thích của người tiêu dùng
x
y
2 3 41
1
2

3
4
0
Hàng thay thế hoàn hảo
Hàng thay thế hoàn hảo
MRS
xy
= h ng sằ ố
U
2
U
3
U
4
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
19
Sở thích của người tiêu dùng
x
y
2 3 41
1
2
3
4
0
Hàng bổ sung
hoàn hảo
Hàng bổ sung
hoàn hảo

MRS
xy
= 0
U
1
U
2
U
3
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
20
Khả năng của người tiêu dùng

Đường ngân sách
Đường ngân sách là tập hợp tất cả các kết
hợp khác nhau của các hàng hoá, dòch vụ
(các rổ hàng) mà người tiêu dùng có thể
mua được với cùng một mức chi tiêu là
toàn bộ thu nhập.
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
21
Khả năng của người tiêu dùng

Đường ngân sách có thể được viết là:
x* P
x
+ y*P
y

= I
Hoặc có thể viết:
y = I/P
y
– (P
x
/ P
y
)*

x
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
22
Đường ngân sách x + 2y = 80
(I/P
y
) = 40
Khả năng của người tiêu dùng
x
40 60 80 = (I/P
x
)20
10
20
30
0
A
B
D

E
G
y
P
x
= $1 P
y
= $2 I = $80
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
23
Khả năng của người tiêu dùng

Đường ngân sách

Độ dốc của đường ngân sách là số âm
của tỷ giá hai loại hàng hóa.

Độ dốc của đường ngân sách phản ánh
giá tương đối của hai loại hàng hoá.
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
24
Đường ngân sách

Tác động của sự thay đổi thu nhập và giá.

Sự thay đổi thu nhập
Một sự gia tăng (giảm sút) thu nhập làm
cho đường ngân sách dòch chuyển ra phía

ngoài (vào bên trong) và song song với
đường ngân sách ban đầu.
13.08.2015
Đặng Văn Thanh
25
Đường ngân sách
x
y
80 120 16040
20
40
60
80
0
Thu nhập tăng làm đường ngân sách
dòch chuyển song song và ra ngoài
(I = $160)
B
2
(I = $80)
B
1
B
3
Thu nhập giảm làm đường ngân sách
dòch chuyển song song và vào bên trong