Nghiên cứu đề xuất kết cấu máy và xác định các thông số làm việc của máy gọt trái xoài

M CL C
QUY TăĐ NHăGIAOăĐ TÀI
LÝ L CH KHOA H C ............................................................................................... ii

L IăCAMăĐOAN............................................................................................... iv
L I C Mă N ..................................................................................................... v
TÓM T T LU NăVĔN .................................................................................... vi
M C L C ........................................................................................................viii
DANH M C B NH BI U ................................................................................ x
DANH M C HÌNH NH ................................................................................. xi
CH

NGă1:ăGI I THI U ............................................................................... 1

1.1. Tính c p thiết củaăđề tài ..................................................................................... 1
1.2.ăụănghĩaăkhoaăhọc và tính thực tiễn củaăđề tài .................................................... 2
1.3.ăM cătiêuănghiênăcứuăcủaăđềătài .......................................................................... 2
1.4.ăĐốiăt

ngăvàăph măviănghiênăcứu ...................................................................... 2

1.5.υh ơngăphápănghiênăcứu ..................................................................................... 3
1.6.ăKếtăc uăcủaăluậnăvĕnătốtănghiệp ......................................................................... 3

CH

NGă2:ăT NGăQUANăV ăLU NăVĔN ................................................. 4

2.1.ăGi iăthiệuăvềăcâyăxồiăvàătráiăxồi ..................................................................... 4
2.2.ăĐặc tính của xồi .............................................................................................. 14
2.4.ăCácăph ơngăphápăgọtăvỏăxoài........................................................................... 21

2.5 Lựa chọn nguyên lý thực hiện ........................................................................... 26

CH

NGă3:ăC ăS

3.1.ăKh oăsátăkíchăth

LÝ THUY T................................................................ 27
cătráiăxồi ........................................................................... 27

3.2. Số liệu kh o sát trái xồi .................................................................................. 27
3.3 Xácăđịnhăcơălýătínhăcủa trái xồi ...................................................................... 29
3.4 Các thơng số hình học của dao ......................................................................... 30

CH

NGă4:ăPH

NGăH

NG VÀ CÁC GI I PHÁP ........................... 36

4.1. Yêu cầu thiết kế ................................................................................................ 36
4.2.ăυh ơngăh

CH

ng và gi i pháp thực hiện ............................................................. 36

NGă5:ăTHI T K VÀ CH T O MÁY TH

5.1.ăĐĩaăcắt,ăl

NGHI M ............... 41

i dao ............................................................................................... 41
viii


5.2.Chế t o miếng chêm dao ................................................................................... 43
5.3. Chế t o thanh l c giác ...................................................................................... 44
5.4. Chế t o tr c truyền ........................................................................................... 45
5.5. Chế t o bích lắp chặn ổ lĕn .............................................................................. 46
5.6. Chế t o t măđỡ tr c .......................................................................................... 47
5.7. Các c mămáyăđ

călĕpăghép ............................................................................ 48

5.8. Chế t o máy thử nghiệm .................................................................................. 50
5.9. Thử nghiệm ...................................................................................................... 51

CH

NGă6:ăTHI T K HOÀN CH NH MÁY G T V

XOÀI ............. 67

6.1. Các thông số thiết kế ........................................................................................ 67
6.2. Kết c u máy ...................................................................................................... 67

6.2. Các cơng việc tính tốn. ................................................................................... 68
6.3.Tính tốn............................................................................................................ 68
6.4. Chế T o máy hồn chỉnh.................................................................................. 72
6.5 . Kết c u máy hoàn chỉnh .................................................................................. 84

K T LU N VÀ KI N NGH .......................................................................... 87
TÀI LI U THAM KH O................................................................................ 88
PH L C ............................................................................................................ I

ix


DANH M C B NH BI U
Trang
B ng 2.1: S năl

ngăxồiănĕmă2011ăcủa m t số n

B ng 2.2: Diện tích và s năl

ng xoài

c trên thế gi i [FAO] .......................... 10

m t số tỉnhăĐBSCLăăvàăĐôngăσamăB nĕmă2004 11

B ng 3.1: B ng kết qu kh o sát trái xồi t i ch BìnhăĐiền-Tp.HCM ................................ 28
B ng 6.1 B ngăăđánhăgiáăhiệu qu máy ................................................................................. 86
B ng 1.1: Thành phần hóa học của các chủng lo i Inox .......................................................... I
B ng 1.3: B ng số liệu xồi trịn

ch đầu mốiăBìnhăĐiền. ................................................. IV

x


DANH M C HÌNH NH
Hình 2.1: Xồi cát Hịa L c .................................................................................................... 6
Hình 2.2: Xồi Cát Chu........................................................................................................... 7
Hình 2.3: Xồi tứ q .............................................................................................................. 7
Hình 2.4:Xồi Thái ................................................................................................................. 8
Hình 2.5:ăXồiăĐàiăLoan ......................................................................................................... 9
Hình 2.6: Bánh tráng xồi ..................................................................................................... 15
Hình 2.7: σ

c ép xồi ......................................................................................................... 16

Hình 2.8: Xồi s y ................................................................................................................ 17
Hình 2.9: Mứt xồi ................................................................................................................ 18
Hình 2.10: Xồiăđơngăl nh .................................................................................................... 19
Hình 2.11: Xồi ngâm ........................................................................................................... 20
Hình 2.12:Gọtăvỏăxồiăbằngătay ............................................................................................ 21
Hình 2.13: Ngun lý cắt lật ................................................................................................. 22
Hình 2.14: C u t oăđĩaăcắt..................................................................................................... 23
Hình 2.15: Hình nguyên lý tiện ............................................................................................. 24
Hình 2.16: C u t oăl ỡi cắt ................................................................................................... 24
Hình 2.17: Nguyên lý cắt l t ................................................................................................. 25
Hình 2.18: C u t oăl ỡi cắt l t .............................................................................................. 26
Hình 3.1: Ch BìnhăĐiền ...................................................................................................... 27
Hình 3.2:ăĐoăxồiăl y số liệu ................................................................................................ 29

Hình 3.3: Thí nghiệmăxácăđịnh lực cắt. ................................................................................. 30
Hình 3.4: Góc cắt .................................................................................................................. 32
Hình 3.5: Vận tốc dao cắt ...................................................................................................... 33
Hình 3.6: Phân tích vận tốcăđiểm M

c nh sắcăl ỡi dao khi cắt ......................................... 33

Hình 3.7: Phân tích các lựcătácăđ ng giữaăl ỡi dao và vật cắt .............................................. 34
Hình 4.1: Nguyên lý máy gọt vỏ trái xồi sử d ng b truyềnăđai ......................................... 37
Hình 4.2: C u t oăđĩaăcắt....................................................................................................... 37
Hình 4.3:ăσguyênălýăđiều khiển bằng biến tần...................................................................... 39
Hình 4.4: Mô t nguyên lý ho tăđ ng của máy gọt vỏ xồi sử d ngă3ăđ ngăcơ ................... 40
Hình 5.1: B n vẽ thiết kế đĩaăcắt .......................................................................................... 41

xi


Hình 5.2: Đĩaăcắt ................................................................................................................... 42
Hình 5.3: B n vẽ thiết kế l

i dao ........................................................................................ 43

Hình 5.4: L ỡi dao ................................................................................................................ 43
Hình 5.5: B n vẽ thiết kế miếng chêm dao ........................................................................... 44
Hình 5.6: Miếng chêm dao .................................................................................................... 44
Hình 5.7: B n vẽ thiết kế thanh l c giác ............................................................................... 45
Hình 5.8: Thanh l c giác ....................................................................................................... 45
Hình 5.9: B n vẽ thiết kế tr c truyền .................................................................................... 46
Hình 5.10: Tr c truyền .......................................................................................................... 46
Hình 5.11: B n vẽ thiết kế bích lắp chặn ổ lĕn ..................................................................... 47

Hình 5.12: Mặt bích .............................................................................................................. 47
Hình 5.13: B n vẽ thiết kế t măđỡ tr c ................................................................................. 48
Hình 5.14: T măđỡ tr c ......................................................................................................... 48
Hình 5.15: Motor lắp v i tr c ............................................................................................... 49
Hình 5.16: C m máy lắp v i khung. ..................................................................................... 50
Hình 5.17: Máy chế t o thử nghiệm ..................................................................................... 50
Hình 5.18: Thùng chứa hình tam giác .................................................................................. 51
Hình 5.19: Dao cắt chế t oăt ăvật liệuăl ỡiăc aăCD .............................................................. 51
Hình 5.20: Thử nghiệm v i n = 27 vịng/phút ...................................................................... 52
Hình 5.21: Thử nghiệm v i n = 310 vòng/phút .................................................................... 52
Hinh 5.22: Thử nghiệm v i n = 340 vòng/phút .................................................................... 53
Hình 5.23: Thử nghiệm v i n = 370 vịng/phút .................................................................... 53
Hình 5.24 Thử nghiệm v i n = 420 vịng/phút ..................................................................... 54
Hình 5.25:Thử nghiệm v i n = 270 vịng/phút ..................................................................... 55
Hình 5.26: Thử nghiệm v i n = 310 vịng/phút .................................................................... 55
Hình 5.27: Thử nghiệm v i n = 370 vịng/phút .................................................................... 56
Hình 5.29: Thử nghiệm v i n = 460 vịng/phút .................................................................... 57
Hình 5.30: Hình dao h p kim ............................................................................................... 58
Hình 5.31: Thử nghiệm v i n = 270 vịng/phút .................................................................... 58
Hình 5.32: Thử nghiệm v i n = 310 vịng/phút .................................................................... 59
Hình 5.33: Thử nghiệm v i n = 340 vịng/phút .................................................................... 59
Hình 5.34: Thử nghiệm v i n = 370 vòng/phút .................................................................... 60

xii


Hình 5.35: Thử nghiệm v i n = 420 vịng/phút .................................................................... 60
Hình 5.36: Thử nghiệm v i n = 460 vịng/phút .................................................................... 61
Hình 6.1: Gócăđ l

i dao..................................................................................................... 67

Hình 6.2:Mơ hình kết c uăđ

c thiết kế trên phân mềm pro/creo 2.0. ................................. 68

Hình 6.4: B n vẽ chi tiết 2D – 3D khung máy 3 tr c ........................................................... 72
Hình 6.5: B n vẽ chi tiết 2D – 3D T măđỡ tr c .................................................................... 73
Hình 6.6: B n vẽ chi tiết 2D – 3Dăkhayăthốtăn

c.............................................................. 73

Hình 6.7: B n vẽ chi tiết 2D – 3D bích................................................................................. 74
Hình 6.8: B n vẽ chi tiết 2D – 3D thanh l c giác ................................................................. 74
Hình 6.9: B n vẽ chi tiết 2D – 3D vỏ máy............................................................................ 75
Hình 6.10: B n vẽ chi tiết 2D – 3D vỏ máy.......................................................................... 75
Hình 6.11: Hình chế t o khung máy ..................................................................................... 76
Hình 6.12: Hình chế t o t m lắp tr c .................................................................................... 76
Hình 6.13: Hình chế t oăkhayăthốtăn

c ............................................................................. 77

Hình 6.14: B n vẽ chi tiết 2D – 3D thùng ơvan.................................................................... 78
Hình 6.15: B n vẽ chi tiết 2D – 3D T măđáy ....................................................................... 78
Hình 6.16: B n vẽ chi tiết 2D – 3D thùng máy .................................................................... 79
Hình 6.17: Hình chế t o thùng ơvan ..................................................................................... 79
Hình 6.18: Hình chế t o thùng máy ...................................................................................... 80
Hình 6.19: Hình chế t o t măđáy .......................................................................................... 80
Hình 6.20: B n vẽ chi tiết 2D – 3D Tr c truyền................................................................... 81
Hình 6.21: B n vẽ chi tiết 2D – 3Dăl ỡi cắt ......................................................................... 82

Hình 6.22: B n vẽ chi tiết 2D – 3D miếng chêm dao ........................................................... 82
Hình 6.23: B n vẽ chi tiết 2D – 3Dăđĩaăcắt ........................................................................... 83
Hình 6.24: Hình b đĩaăcắt và tr c. ....................................................................................... 83
Hình 6.25:Máy hồn thiện .................................................................................................... 85

xiii


CH

NGă1: GI I THI U

Xã h i ngày càng phát triển nhu cầuă chĕmă sócă sức khỏe củaă conă ng i ngày càng
đ c quan tâm trong nhiềuălĩnhăvựcănh :ăyătế, ẩm thực, dịch v ….Trongăđóăẩm thực là m t
trong nhữngălĩnhăvực khá là quan trọng trong việc mang l i sức khỏe tốtăchoăconăng i.Vì
vậy, việc nghiên cứu các ch tădinhăd ỡng có trong thực phẩm, hoa qủa…ătrong nông lâm
s n là v năđề quan tâm của toàn xã h i.Hiện nay, trên thế gi iăvàăn cătaăđưăcóănhiều cơng
trình nghiên cứuăxácăđịnh thành phần, c u t o của các ch t có trong các lo i thực phẩm, hoa
qu ….mangănhiều sức khỏeăđếnăchoăconăng i và kết qu đưăđ aăraălàăcóănhững ch t có kh
nĕngăkhốngăkhuẩn, chốngăungăth …góp phần nâng cao sức khỏeăchoăconăng i.Việt Nam
làăn c nằm trong vùng nhiệtăđ iăgióămùa,ăn c ta l iălàăn c s n xu t nơng nghiệp là chính
nên hệ thực vậtăvơăcùngăđaăd ng và phong phú. Trong đó,ăcó r t nhiều lo i cây vừa mang l i
hiệu qu kinh tế vừa cung c p m t l ng l n ch tădinhăd ỡngăchoăconăng i.ăĐóăđ c xem
nh ă làă nguồn tài nguyên sinh học vơ cùng q giá. Vì vậy, từ x aă đến nay conă ng iă đưă
khai thác nguồnătàiănguyênănàyăđể làm thuốc chữa bệnh,ăd c phẩm, mỹ phẩm,ăh ơngăliệu,
thực phẩmădinhăd ng...
1.1. Tính c p thi t c aăđ tài
- Trongăđ i sống hằng ngày, xoài là 1 lo i cây hết sức quen thu c v i m iăconăng i
Việt Nam.Nó r tăđaăd ng và phong phú về chủng lo i, nó cung c p m t s năl ng l n hàng
nĕmă vàă gópă phầnă thúcă đẩy và phát triển kinh tế của m t số vùng miền Việt Nam. Nó

khơng những mọc hoang nhữngăvùngănúiămàăcònăđ c trồng khá phổ biến nhiều vùng
miền.
- Hiện nay, bm t số tỉnhănh ăLongăAn,ăTiềnăGiang,ăĐồng Tháp, Khánh Hịa… có
nhiềuăng i dân trồng r t nhiều lo iăxồiănh :ăxồiăcátăhịaăl c, xồi cát chu, xồi keo, xồi
3ămùaăm a,ăxồiăcóc,ăxồiătứ q,ăxồiăđàiăloan,ăxồiăthái….ăσg i dân trồngă1ăcáchăđ i trà
cung c p cho nhu cầu thị hiếu t iăđịaăph ơngăvàă1ăsố nơiăvà góp phần làm phong phú các
mặt hàng nông s năđ c xu t khẩuăraăthiătr ngăn c ngoài.
- Đặc biệtăđối v i xoài trong chế biếnămónăĕn:ăbánhăxồi,ămức xồi, kẹoăxồi,ăn c
épăxồi,ăxồiăđơngăl nh….ăVàăđặc biệt vào mùa tếtăđến gần thì nhu cầu thị hiếu về các s n
phẩmăxồiătĕngăcao.ăσh ngăhiện nay Việt Nam việc gọt vỏ xoàiăđ c thực hiện chủ yếu là
dùng sứcăng i, dẩnăđếnănĕngăxu t th p,ăđòiăhỏi số l ngălaoăđ ng nhiều, tốn th i gian, nh
h ng sức khỏe, giá thành cao. Nên v năđề tự đ ng hóa trong khâu gọt vỏ xồi là c p thiết
để gi m t i sứcălaoăđ ngăcũngănh ătĕngănĕngăsu t, h giáăthành.ăĐể góp phầnănângăcaoănĕngă
su tălaoăđ ng và gi m thiếu tác h i củaăđiều kiệnălaoăđ ngăđến sức khỏeăng iălaoăđ ng,ăđề
tài“Nghiên cứu đề xuất kết cấu máy và xác định các thông số làm việc của máy gọt trái
xoài” đưăđ c lựa chọn triển khai, thực hiện t iTr ng Đ i HọcăS ăυh m Kỹ ThuậtThành
phố Hồ Chí Minh.

1


1.2. ụănghƿaăkhoaăh c và tính thực ti n c aăđ tài
- Trong quá trình phát triển của nền kinh tế thị tr ng cùng v i sự hòa nhập của nền
kinh tế của khu vực và quốc tế nền công nghiệp nặng chiếm m t vị trí quan trọng trong nền
kinh tế xã h i. Tự đ ng hóa quá trình s n xu tă ngàyă càngă đ c sử d ng r ng rãi vào các
thành phần kinh tế. Bên c nhăđóăcùngăv i những ứng d ng tin họcăđưăt o cho q trình s n
xu t phát triển hồn thiện bằng những máy móc hiệnăđ iăcóănĕngăsu t cao, ch tăl ng tốt và
đ tăđ chính xác cao. Vì thế các thiết bị máyămócăngàyăcàngăđ c phổ biếnăvàăđa d ngăhơnă
theo yêu cầu m t cách nhanh gọn, vậnăhànhăđơnăgi n, gi m b t sứcălaoăđ ngăchoăconăng i,
giá c h p lý. Vì thế việc thiết kế máy gọt vỏ xồi có thể ph c v choăcácăcơăs s n xu t

nhỏ nhằmăđápăứng nhu cầu chế biến s n phẩm xoài.
- Đề tàiăđ c thực hiệnăđầyăđủ cácăb
t o m t s n phẩm m i.
tr

c theo m t trình tự của quy trình thiết kế chế

- Đồng th iăđề tàiăcũngăđápăứngăđ c m t số nhu cầu củaăcácăcơăs s n xu t, của thị
ng và các doanh nghiệpăđể làm bánh xồi, kẹo, mứt,ăxồiăđơngăl nh,ăn c ép xoài…
- H n chế đ

c số l

ngălaoăđ ng,ătĕngănĕngăsu tăđ m b o an tồn vệ sinh.

- Góp phần t oăđiều kiện phát triển kinh tế n

c nhà.

- So v i bóc vỏ bằng tay thì máy bóc vỏ có nhữngă uăđiểm nổi bật:
+ σĕngăsu t cao.
+ Gi m b t số l

ngălaoăđ ng.

+ Đ m b o an toàn thực phẩm.
+ Nhanh gọn, vậnăhànhăđơnăgi n.
Giá thànhăh ,ăgiúpătĕngăl iănhuận.
1.3. M cătiêuănghiênăc uăc aăđ ătƠi
- Đềăxu tăcơngănghệ gọtăvỏ,ăkếtăc uămáyăgọtăvỏăxồi.

- Chếăt oăthửănghiệmămáyăgọtăvỏăxồi côngăsu tănhỏ.
1.4. Đ iăt

ngăvƠăph m viănghiênăc u

1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
- Xồiătrịnăvàăxồiădàiăchínă ơm đ

cătrồngăphổăbiếnăvàăs năxu tăcơngănhiệp.

- Máyăgọtăvỏăcácălo i.
- Máyăgọtăvỏăxồiăcơngănghiệp.
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Xồi cát Hịa L c,xồi cát chu.
- Trái xồi trịn cóăkíchăth
cm;ăchiềuădàyălàă6,5 – 8 cm.

căchiềuădàiătrung bình là 11 - 13 cm, chiềuăr ngălàă8 – 9

2


- Tráiăxồiădàiăcóăkíchăth
cm,ăchiềuădàyălàă6,5 – 7,5 cm.

căchiềuădàiătrungăbìnhălàă13 – 15 cm,ăchiềuăr ngălàă8 – 9

- Thiếtăkế,ăchếăt oăthựănghiệmămáyăgọtăvỏătráiăxồi,ăthíănghiệmăxácăđịnhăcácăthơngăsốă
làmăviệcămáyăgọtăvỏătrái xồi.
1.5.Ph

ngăphápănghiênăc u
1.5.1.Cơ sở phương pháp luận
- Dựaăvàoănhuăcầuăsửăd ngăxồiătrongăn

c.

- Dựaăvàoănhuăcầuăsửăd ngămáyăgọtăvỏăxồi đểăthayăchoăph ơngăphápăthủăcơng.
- Dựaăvàoăkh ănĕngăcơngănghệăcóăthể chếăt oăđ

cămáyăgọtăvỏăxồi.

1.5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Tiếnăhànhăthuăthậpătàiăliệuăvềăxồi nh :ăsách,ăt păchí,ăvideo.
- Tiếnăhànhăthuăthậpădữăliệuătrựcătiếpătừăng
cácăcơăsơăs năxu tăs năphẩmăxồi.

iănơngădân,ăcácătiểuăth ơngă ăcácăch ,ă

- σghiênăcứuăcácătàiăliệuăvàăsửălýăcácăsốăliệuăcóăđ

cătr

căđó.

- Tínhătốnăthiếtăkế.
- Tiếnăhànhăchếăt oămơăhìnhăthửănghiệm.
- Xửălýăsốăliệuăsauăsauăthửănghiệmăvàăc iătiến.
- Tiến hànhăchếăt oămáyăgọtăvỏăxoài.
- Đánhăgiáăkếtăqu .

- Rútăkinhănghiệm.
1.6. K tăc uăc aălu năvĕnăt tănghi p
Chương 1: Gi iăthiệu.
Chương 2:Tổngquan
Chương 3:Cơăs ălýăthuyết.
Chương 4:υh ơngăh

ngăvàăgi iăpháp.

Chương 5: Thiếtăkếăvàăchếăt oăthửănghiệm.
Chương 6:Xácăđịnhăcácăthơngăsốăđầuăvàoăvàăthiếtăkếăhồnăthiệnămáyăgọtăvỏăxồi.

3


CH

NGă2:ăT NGăQUANăV ăLU NăVĔN

2.1. Gi i thi uăv ăcơyăxoƠiăvƠătráiăxoƠi
2.1.1. Khái qt về cây xồi
a) Đặc điểm chung
- Tênăphổăthơng:ăXồi
- Tênăkhoaăhọc:ăMangiferaăindica.
- Họăthựcăvật:ăAnacardiaceaeă(Đàoăl năh t)
- σguônăgôcăxuâtăx :ă năĐ ăvàăcácăn

cănhiệtăđ i khác

- υhânăbôăởăViê ̣tăσam:ăR ngărưi

- Chi Xồi (danh phápăkhoaăhọcMangifera)ăthu căhọăĐàoăl năh t (Anacadiaceae) cịn
cóătênăgọiălàăqu ăsài,ălàănhữngălồiăcâyăĕnăqu ăvùngănhiệtăđ i.
- Cácălồiăxồiăcóăthểăchiaălàmăhaiălo i,ăm tălo iăcóănguồnăgốcătừă năĐ ăcịnălo iăkiaă
cóănguồnăgốcătừăυhilippinesăvàăĐơngăσamăÁ.ăChủngălo iă năĐ ăkhơngăchịuăđ căđiềuăkiện
qăẩmă t,ăcóăchồiănonămàuăđỏ,ădễăbịăn mămốcăs ơng,ăqu ăđơnăphơiăcóămàuăsángăvàăhìnhă
d ngăbìnhăth ng.ăChủngălo iăĐơngăσamăÁăchịuăđ căđiềuăkiệnăqăẩmă t,ăcóăchồiămàuă
l cănh tăhayăđỏăvàăkhángăn mămốcăs ơng.ăQu ăcủaăchúngălàăđaăphơiăcóămàuăl cănh tăvàădài
hìnhăqu ăthận.
- Trênăthếăgi iăhiệnănayăcóă87ăn cătrồngăxồiăv iădiệnătíchăkho ngă1,8ă – 2,2ătriệuă
hécta.ăVùngăChâuăÁăchiếmă2/3ădiệnătíchătrồngăxồiătrênăthếăgi i,ătrongăđóăđứngăđầuălàă nă
Đ ă(chiếmăgầnă70%ăs năl ngăxoàiăthếăgi iăv iă9,3ătriệuăt n),ăThái Lan, Pakistan, Philippin,
vàă Miềnă σamă Trungă Quốc,ă Zimbab,ă Ghinê,ă Cơnggơ,ă σamă υhi,ă Keynia,ă Modĕmbích,ă
Mali,ăAiăCập,ăBrazin,ăMêhicơ,ăHoaăkỳ.ăσgồiăra,ăxồiăcịnăđ cătrồngă ăvùngăvenăbiểnăn că
Úc.
- ăViệtăσamăxồiăđ cătrồngătừăσamăchíăBắc,ăvùngătrồngăxồiătậpătrungălàătừăBìnhă
Địnhă tr ă vàoă nhiềuă nh tă làă cácă tỉnhă Đồngă Bằngă Sôngă Cửuă Longă nh :ă Tiềnă Giangă (trênă
6.000ha,ătrongăđóăđangăchoătráiă4.000ha),ăĐồng Tháp,ăVĩnhăLong,ăCầnăThơ,
- Qu ăxồiăchínăcóămàuăvàngăh pădẫn,ăcóăvịăchuaăngọt,ămùiăthơmăngonăđ cănhiềuă
ng iă aăthíchăvàăđ căxemălàăm tălo iăqu ăq.ăTráiăxồiăchứaănhiềuăvitaminăA,ăC,ăđ ngă
(15,4%),ăcácăacidăhữuăcơănênăxồiăđ căsửăd ngăr ngărưiăc ătráiăchínăvàătráiăgiàăcịnăxanh.ă
Xồiăchínăđ căĕnăt ơi,ăđóngăh p,ălàmăn cătráiăcây,ămứtăkẹo,ăkem,ăs yăkhơăđểătiêuăth ăn iă
địahayăxu tăkhẩu.
 Đặcăđiểmăsinhăhọc:
- Rễ:ăυhầnă l nărễăphânăbốă ătầngăđ tă0ă – 50ăcmă ănhữngăvùngăcóă mựcăn căngầmă
th păhayăđ tăcátărễăcóăthểăĕnăr tăsâuă(6ă– 8m).ăTuyănhiên,ăphầnăl nărễătậpătrungătrongăph mă
viăcáchăgốcăkho ngă2m.
4


- Thân,ă tánă cây:ă Xoàiă làă lo iă câyă ĕnă qu ă thână g ă mọcă r tă khỏe.ă ă nhữngă nơiătr ng,ă

chiềuăcaoăcâyăvàătánăcâyăcóăđ ngăkínhăt ơngăđ ơng.ăTánăcâyăl năhoặcănhỏătùyătheoăgiống.
- Láăvàăcành:ăM tănĕmăxồiăcóăthểăraă3ă– 4ăđ tăchồiătùyătheoăgiống,ătùyăvàoătuổiăcây,ă
th iătiếtăkhíăhậuăvàătìnhăhìnhădinhăd ỡng;ăcâyăconăraănhiềuăđ tăchồiăhơnăsoăv iăcâyăđangăchoă
qu ;ăcâyăgiàăr tăkhóăraăchồi.ăLáănonăsauă35ăngàyăm iăchuyểnăxanhăhồnătồn,ăm iălầnăraălá,ă
cành xồi dài thêm 20 – 30 cm.
- Hoa:ăHoaăraătừngăchùmă ăngọnăcành,ăchùmăhoaădàiăkho ngă30ă cm,ăcóă200ă – 400
hoa.ăM iăchùmăth ngăcóă2ălo iăhoa:ăhoaăl ỡngătínhăvàăhoaăđực.ăTỉălệăhoaăđựcăvàăhoaăl ỡngă
tínhătrênăcâyă ph ăthu căvàoă giốngăvàă điềuă kiệnăkhíăhậuă ăđịaăđiểmătrồng.ăTh ngăthìăhoaă
l ỡngătínhăchiếmătừă1ă– 36%. Xồi là cây th ăph năchéo,ăth ăph nănh ăcônătrùngălàăchủăyếu.ă
Th iăgianătiếpănhậnăh tăph năcủaănh yăr tăngắn,ăchỉăsauăvàiăgi .ă ăxồiănh yăth ngăchínă
tr c,ăth iăgianătốtănh tăđểănh yătiếpănhậnăh tăph nălàălúcămặtătr iămọc,ătrongăkhiăđóănh yă
đựctungăph năchỉăvàoăkho ng 8 – 10ăgi ăsáng.ăSựăkhơngătrùngăh pănàyălàăngunănhânăc nă
tr ăsựăth ăph năvàăth ătinhăcủaăxoài.σhữngănguyênănhânăkhácălàmăxoàiăđậuăqu ăkémălàă nhă
h ngăcủaăđiềuăkiệnăngo iăc nhănh :ăvàoăth iăgianăhoaăn ăgặpăm a,ăl nh,ăđ ăẩmăvàănhiệtăđ ă
khơng khí cao.
- Qu :ăSauăkhiăth ătinhăthìăqu ăphátătriển.ăTh iăgianătừăth ătinhăđếnăchínălàă2ăthángă
đốiăv iăgiốngăchínăs m,ă2ă– 3,5ăthángăđốiăv iăgiốngăchínătrungăbình,ă4ăthángăđốiăv iăgiốngă
chínămu nă
 Đặcăđiểmăsinhălý,ăsinhăthái:
- Tốcăđ ăsinhătr

ng:ăTrungăbình.

- υhùăh păv i:ăCâyă aăsáng,ăđ tătơiăxốp,ăgiàuădinhăd ỡng.
b) Phân loại
- XồiăCátăHịaăL c:ăXu tăphátătừăCáiăBèă(TiềnăGiang),ăxồiăcóătráiăto,ătrọngăl ngă
trái 400 – 600gr,ăthịtătráiăvàng,ădẽ,ăthơm,ăngọt,ăh tădẹp,ăđ căcoiălàăgiốngăxồiăcóăphẩmăch tă
ngon. Th iăgianătừătrổăbơngăđến chín trung bình 3,5 – 4 tháng.

5

Hình 2.1: Xồi cát Hịa L c
- Xồiă Cátă Chu:ă υhẩmă ch tă tráiă ngon,ă thịtă thơmă ngọtă cóă vịă hơiă chua,ă d ngă tráiă hơiă
trịn,ătrọngăl ngătráiătrungăbìnhă250ă– 350g,ăvỏătráiămỏng.ăĐâyălàăgiốngăxồiăraăhoaăr tătậpă
trung vàdễăđậuătrái,ănĕngăsu tăr tăcao.

6


Hình 2.2: Xồi Cát Chu
- Xồiă tứă q:ă láă bànă to,tánă th a,mépă g nă sóng.tráiă nặngă trungă bìnhă kho ngă 300g,
hình bầuăd c, đầuătráiănhọn,ăvỏămỏngăláng,ămàuăvàngănh tăvàăh tănhỏ.

Hình 2.3: Xồi tứ quý
- Xoàiă Xiêm:ăυhẩmă ch tă t ơngăđốiă ngon,ă cơmă vàng,ă thịtă dẽo,ă mịn,ă h tă nhỏ,ă vỏă tráiă
dày.ăĐâyălàăgiốngădễăđậuătrái,ănĕngăsu tăcao.
- XoàiăB i:ăCịnăgọiălàăxồiăghépăhayăxồiă3ămùaăm a,ătrọngăl ngătráiătrungăbìnhă
250 – 350gr,ăcóănguồnăgốcătừăCáiăBèă(Tiềnă Giang),ăgiốngăxồiănầyă cóăthểătrồngăđ ctrênă
7


nhiềuălo iăđ tăkểăc ăđ tănhiễmăphèn,ămặn.ăCâyă phátătriểnănhanh,ănếuătrồngătừăh t cây cho
trái sau 2,5 – 3ănĕm.
- Xoàiă Tháiă Lană nhậpă n i:ă σam-dok-mai: Tán th a,ă láă toă b n,ă mépă g nă sóng.ă Trái
nặngă trungă bìnhă 320gr,ă hìnhă bầuă d c,ă đầuă tráiă nhọn,ă vỏă mỏngă láng,ă màuă vàngă đẹp,ă ngọt,ă
thơm,ăh tănhỏ.ăTừăkhi n ăhoaăđếnăthuăho chă115ăngày.

Hình 2.4:Xồi Thái

8


- Khiew-sa-woei:ă Làă giốngă xoàiă ĕnă xanh,ă câyă phátă triểnă m nh,ă láă thonă dài,ă đầuhơiă
nhọn,ătráiădàiăhơiăcong,ănặngătrung bình 300g.

Hình 2.5: Xồi Đài Loan
- σgồiăraăcịnăm tăsốăgiốngăxồiănh :ăXồiăHịn,ăxồiăChâu, xồi Thanh, xồi Thanh
Ca… dễătrồngăchoătráiăổnăđịnh,ănĕngăsu tăcao[1].
9


2.1.2. Sản lượng
a) S năl

ngătrênăth ăgi i

Topă10ăquốcăgiaăs năxu tăxoàiăl nănh tăthếăgi iăgồmăcóă(nĕmă2011):
B ngă2.1: S năl

ngăxồiănĕmă2011ăcủaăm tăsốăn

Qu căgia
năĐ

S năl

cătrênăthếăgi iă[FAτ]

ngă(t n)

15.188.000

TrungăQuốc

4.350.000

Thái Lan

2.600.000

Indonesia

2.131.139

Pakistan

1.888.449

Mêxico

1.827.314

Brazil

1.249.521

Bangladesh

889.176

Nigeria

850.000

Philippines

800.551

Thếăgi i

31.774.150

b) Tình hình sản xuất xồi và tiêu thụ xồi ở Việt Nam
- ă Việtă σamă hiệnă nayă cóă gầnă 50ă giốngă xồiă cóă kh ă nĕngă choă nĕngă xu tă vàă ch tă
l ngă cao,ă trongă đóă cóă giốngă xoàiă cátă đ că trồngă t iă cácă tỉnhă đồngă bằngă sơngă Cửuă Longă
nh :ăCátăBồ,ăCátăĐen,ăCátăTrắng,ăCátăChu,ăCátăHồăL c…trongăsốăcácălo iăxồiăcátăthìăxồiă
cátăHồăL căđ călựaăchọnănhiềuănh t,ăngonănh tăvàăcóăgiáăbánăđắtănh t.
- XồiăcátăHịaăL c,ăm tălo iătráiăcâyăđặcăbiệtă“σgọtăngàoăH ơngăvịăViệt”ăđ căc ngă
đồngă trongă vàă ngòaiă n că biếtă đến,ă hiệnă nayă câyă Xồiă cátă Hịaă L că đ că trồngă ă quiă môă
côngă nghiệpă vàă đưă đ că chứngă nhậnă s nă xu tă nơngă nghiệpă bềnă vữngă theoă tiêuă chuẩnă
VietGAυ.ăS năphẩmătráiăxồiăcátăHịaăL căkhơngănhữngădùngătrongălễăh iămangătínhădânăt că
màăcịnăphátătriểnăs năxu t,ătiêuăth ătrênăthịătr ngăn iăđịaăvàăxu tăkhẩu,ăt oănguồnăthu cho
Tỉnhăvàăc iăthiệnătốtăđ iăsốngănôngădânătrongăvùngăđịaălý.

10


B ngă2.2: Diệnătíchăvàăs năl ngăxồiă ăm tăsốătỉnhăĐBSCLă
vàăĐơngăσamăB ănĕmă2004

T nh

Di n tích (ha)

ĐBSCLă

T l (%)

S nl

ng (t n)

T l (%)

35038

100.00

219438

100.00

Tiền Giang

5316

15.17

62359

28.42

VĩnhăLongă

4049

11.56

34602

15.77

Đồng Tháp

5822

16.62

36648

16.70

An giang

1898

5.42

4640

2.11

Các tỉnh khác

17953

51.23

81189

37.00

ĐơngăNamăB

24038

100.00

70620

100.00

5429

22.59

7115

10.08

Đồng Nai

6281

26.13

24318

34.44

BìnhăD ơngă

2314

9.63

4179

5.92

Tây Ninh

2692

11.2

11135

15.77

Các tỉnh khác

7322

51.24

23873

37.00

Bìnhăυh

c

- Về thị tr ngăăđưăcungăc p: Hiệnănay,ăxoàiăt ơiăđangăxu t khẩuăquaăcácăn c châu
Âuănh ăĐức, Pháp và m t số n căchâuăÁănh ăσhật, Hong Kong, Singapore và phần l n
xu t sang thị tr ng Trung Quốc.
- Các nhà phân phối: METRO Cash&Carry, COOPMart, ECOFarm, các Ch đầu
mối, các dịch v du lịch... [2].
2.1.3. Tác d ng c a xồi
- TheoăFitnea,ătráiăxồiăcóă11ă uăđiểm dễ nhận biết sau
1. Giàu dinh dưỡng:
Uống m i ngày m t cốc sinh tố xoài chứa tỷ lệ phầnătrĕmădinhăd ỡngănh ăsau:ă103ă
kalo, 75% vitamin C có tác d ng chốngăơxyăhóaăvàătĕngăc ng hệ miễn dịch; 24% vitamin
A giúp chốngăoxyăhóaăvàătĕngăthị lực; 12% vitamin B6 và m t số vitamin B khác các tác
d ng phòng bệnh não và tim; 10% l i khuẩn;ă 8%ă đồng cần cho việc s n xu t các tế bào
máu; 8% kali giúp cân bằngăl ngănatriătrongăcơăthể và 5% magie.
2. Ngừa ung thư
Nhiều nghiên cứu cho th y các h p ch t chống ơxy hóa trong trái xồi có tác d ng
b o vệ cơăthể, chống l iăungăth ăru t kết,ăungăth ăvú,ăungăth ătuyến tiền liệt và bệnh b ch

11


cầu. Các h p ch t này là isoquercitrin, quercetin, fisetin, astragalin, methylgallat, axit gallic
cũngănh ăcácăenzimăkhác.
3. Giảm lượng cholesterol
Hàmă l ng cao vitamin C, pectin và ch tă xơăđ c tìm th y trong xồi có tác d ng
làm gi m nồngăđ cholesterol trong huyếtăthanh,ăđặc biệt là c i thiện tình tr ng rối lo n mỡ
trong máu.
4. Làm sạch da
Lo i trái cây ngon và có màu sắcăđậmănh ăxồiătốt cho làn da b n c bên trong và
bênăngồi.ăĔnăxồiăcóăthể giúp làm s ch l chân lông bị tắc và lo i bỏ m n.
5. Tốt cho mắt
M tăcốcăxoàiăxắtălátăcungăc pă24%ăl ngăvitaminăAăcầnăthiết choăcơăthểăm iăngày.ă
Lo iăvitaminănàyăgiúpăthúcăđẩyăthịălực,ăngĕnăngừaăkhơămắtăvàăqngăgà.
6. Kiềm hóa cơ thể
Axită malic,ă m tă hàmă l ngă nhỏă axită citrică vàă axită tartarică đ
xồi,ăcóătácăd ngăduyătrìăvàădựătrữăkiềmăchoăcơăthể.

că tìmă th yă trongă tráiă

7. Cải thiện chất lượng "chuyện ấy"
Xồiălàănguồnăcungăc păvitaminăEătuyệtăv i.ăCácănghiênăcứuăgầnăđâyăđưăchỉăraătầmă
quanătrọngăcủaădinhăd ỡngătừăthựcăphẩmăgiúpăc iăthiệnăch tăl ngăcu căuăcủaăcácăđơi.
8. Cải thiện hệ tiêu hóa
Đuăđủăkhơngăph iălàălo iătráiăcâyăduyănh tăchứaăenzimăđểăchuyểnăhóaăproteinătrongă
qătrìnhătiêuăhóa.ăBênăc nhăđóăcịnăcóăr tănhiềuălo iătráiăcâyăkhác,ăchẳngăh năxồi.ăCh tăxơă
trongăxồiăcũngăgiúpăíchăchoăqătrìnhătiêuăhóaăvàăbàiătiết.
9. Ngăn ngừa đột quỵ do nhiệt
Quanăđiểmăyăhọc cổăđ iăgi iăthíchălýădoăkhiếnăconăng iăkiệtăsứcăkhiăđếnăthĕmăvùngă

khíăhậuăxíchăđ oălàădoănĕngăl ngămưnhăliệtăcủaămặtătr iălàmăcơăthểănóngădầnălên,ăđặcăbiệtă
làăcơăbắp.ăKhiăđóăthậnătr ănênăqăt iăvìăph iăđàoăth iăliênăt căcácăđ cătốătừăqătrìnhănày.ă
Lúc này,ăb nănênăuốngăm tălyăn căépătráiăcâyătừăxồiăxanhătr năv iăn căvàăm tăch tălàmă
ngọtă(nh ăđ ng)ăsẽăgiúpălàmămátăcơăthểăvàăngĕnăchặnătácăh iăcủaănhiệt.
10. Tăng cường hệ miễn dịch
Hàmăl ngăl năvitaminăAăvàăvitaminăCătrongătráiăxoài,ăc ngăv iă26ălo iăcarotenoidsă
khácănhauăcóătácăd ngăduyătrìăsựăbềnăvữngăvàăkhỏeăm nhăcủaăhệăthốngămiễnădịch.
11. Lá xồi tốt cho người mắc bệnh tiểu đường
Láăxồiăgiúpăbìnhăth ngăhóaănồngăđ ăinsulinătrongămáu.ăυh ơngăthuốcăcổătruyềnătrịă
bệnhătiểuăđ ngălàăđunăsơiăláătrongăn cănóng,ăđểăquaăđêmăvàăsauăđóălọcăl yăn c,ăuốngăsauă
khiăthứcădậy.ăTráiăxồiăcóăchỉăsốăđ ngăhuyếtăt ơngăđốiăth pănênăkhiăĕnăvàoăkhơngălàmătĕngă
đ tăbiếnăl ngăđ ngătrongăcơăthể.
12


- Theo Đơng y, quả xồi chín có vị ngọt, chua, tính mát, tác dụng ích dạ dày, tiêu
tích trệ, làm hệt nôn mửa, thanh nhiệt, giải khát, lợi tiểu, nhuận phế, tiêu đàm.
+ Lá xoài: chứaăch tătaninăvàăm tăh păch tăflavonoidălàămangiferin.ăTácăd ngăhànhă
khí,ăl iătiểu,ătiêuăđ c,ătiêuătíchătrệ.ăDùngăchữaăbệnhăđ ngăhơăh pătrên:ăHo, viêmăphếăqu nă
c păvàămưnătính;ăchữaăphùăthũng.ăDùngăngồiăchữaăviêmădaăngứaăda.ăCóăthểăl yăláăn uăn că
đểărửaăhoặcăxơng.ăL uăý:ăLáăxồiăcóăđ c,ăthậnătrọngăkhiădùng.ăKhơngădùngăchoătrẻănhỏăvàă
ph ănữăcóăthai.
+ Thịtă qu ă xồiă chín: Tháiă látă mỏngă hoặcă giưă nhuyễn,ă đắpă chốngă bỏng,ă b oă vệă daă
chốngăl iăsựăt năcơngăcủaăánhănắng.
+ Vỏăqu ăxồiăchín: Cóătácăd ngăchữaăhoăraămáu,ăcầmămáuă ătửăcung,ăch yămáuăru t.ă
Th ngădùngăd iăd ngăcaoălỏng.ăChoă10găcaoălỏngăvỏăqu ăxoàiăvàoă120mlăn cărồiăuống,ă
cách 1 - 2ăgi ăm tămu ngăcàăphê.
+ H tăxồi: υhơiăkhơ,ăbỏănhân,ăđemăsaoăsơ,ătánăb tămịn.ăσgàyăuốngă2ălần,ăm iălầnă1ă5găv iăn căsơiăđểăngu i.
+ H chăcủaăqu ăxồiă(σhânăxồi): Chứaănhiềuătinhăb t,ădầu,ătanin,ăacidăgalicătựădo,ă
cóăvịăđắngăchát.ăTácăd ngălàmăhếtăho,ăm nhăd ădày,ătr ătiêuăhóa.ăDùngăchữaăho,ăkiếtălỵ,ătiêuă

ch y,ătrừăgiunăsán.
+ Vỏăthânăcâyăxồi: Chứaătaninăvàămangiferină3%.ăTácăd ngălàmăseăniêmă m c,ăthuă
liễm,ăsátătrùng.ăDùngăchữaăho,ăđauăs ngăcổăhọng,ăđauăs ngăcổăhọng,ăđauărĕng.ăVỏăt ơiă50ă60g (khơ 20 - 30g)ărửaăs ch,ăsắcăđặc,ăhịaăv iăítăr uăhoặcămuối.ăσgàyăngậmă4ă- 5ălần,ăngậmă
kho ngă10ăphút,ăsúcămiệngărồiănhổăbỏ.ăσgậmăsauăbữaăĕnăvàătr căkhiăđiăngủ.
+ σg iă bịă bệnhă d ă dày,ă nếuă làă bệnhă doă cóă nhiềuă ch tă kiềm,ă thìă khơngă nênă ĕnă
xồi: Vìăĕnăxồiăcóăthểăc măth yăkhóăchịu,ăthậmăchíălàănoăhơiăvàăđauăb ng.ăTráiăl i,ăđốiăv iă
ng iăcóăd ădàyăchứaănhiềuăch tăchua,ăĕnăxồiăchínămuồiăsẽăc măth yăbaoătửăr tădễăchịu.
+ Khiăbịăhoădoăphổiăbịătáoănhiệt,ăĕnăxồiăcóăthểăhóaăđàmănhuậnăphổi,ăgi măb tăho.
Tráiăl i,ănếuăhoădoăphổiăbịăl nh,ăbaoătửăbịăl nhăvàăkhóătiêu,ăthìăkhơngănênăĕnăxồi.
+ Riêngănhữngăng iăbìnhănhậtăcóăbệnhăphongăth p,ăhoặcădaăbịădịăứng, n iăt ngăbịăl ă
lt,ăbịăungăth ,ăđềuăkhơngănênădùngăxồi.ăVìăĕnăxồiăbệnhăsẽănặngăthêm.
+ Vàoămùaăhè,ădoăđổămồăhơiănhiều, miệngăkhơăkhátăn c,ănh tălàăsauăkhiălàmăviệcă
d iătr iănắng hoặcăđiăduăngo năngồiătr i,ăc ăng iănóngăran,ătứăchiămệtămỏi,ănênăĕnăm tă
tráiăxồi,ăsẽăhếtăkhátăn c,ăsinhăn cămiếngăvàăgi mămỏiămệt.
+ Trongădânăgian,ăcóăthóiăquenădùngăxồiăxanhăn uăv iăthịtăheoăn c,ăĕnăđểăchữaăbệnhă
phổi.ăCáchăn uănh ăthếănày: Khiăxồiăch aăchín,ăháiăxuốngăphơiăkhơăđểădành.ăM iălầnădùngă
từăhaiăđếnăbaăqu ăxồiăkhơ,ăcắtăđơi,ăphốiăh păv iăvàiăl ngăthịtăheoăn c,ăchoăthêmăTrầnăbìăđểă
n uăcanh.ăυh iăn uă3ă- 4ăgi ăliềnătrênălửaănhỏ.ăCáchătrịăliệuădânăgianănàyăcóăhiệuăqu ăkháătốt.ă
Vìăcóăthểădoăh tăxồiăvàăvỏăxồiăđềuăcóăcơngăd ngătr ătiêuăhóa,ălàmăthơngăphổiătanăđàm,ănênă
sauă khiă bệnhă nhână dùngă canhă thìăkhátă đàmă dễă dàngă hơn,ăgiánă tiếpă h ă tr ăchoă việcă trịă liệuă
bệnhăphổi.
13


+ H tăxồiăcó cơngăd ngăhóaăgi iăch tădầuămỡăvàăđềăphịngăsựăkhóătiêu.ăChoănênăđốiă
v iăTrungăy,ăkhiăgặpăbệnhăkhóătiêuăvìăĕnănhiềuădầuămỡ,ăth ngădùngăh tăxồiăvàoătoaăthuốcă
trịăliệuăv iăliềuăl ngănặng.ăVềămặtăd cătính,ătuyăh tăxồiăcóătínhăch tăbìnhăđ m,ănh ngăsứcă
hóa gi iădầuămỡăcủaănóăđángătinăcậy,ăl iăr tăanătồn.
+ σg iăbịăc măsốt,ăho,ădoăĕnăuốngăthiếuăkiêngăcửănh ăthịtăgà,ăcanhăthịtăheo,ăhoặcăĕnă
thịtăgà,ăvịt,ăng ng,ălàmăchoăchứngăhoănặngăthêm,ănóiătiếngăkhànăkhàn,ăth ngăthìăth yănặngă

ngực,ăđauăngực,ăkhátăđàmăkhóăkhĕn.ăV iăbệnhătr ngănh ăthế,ăng iătaăchoălàăbệnhănhânăbịă
c măsốt,ăl iăĕnăph iăthứcăĕnănhiềuădầuămỡăgâyăra,ănênăcóăthóiăquenădùngăh tăxồiăn uăchungă
v iă Bốă traă diệpă l yă n că uống,ă đểă tiêuă gi iă ch tă dầuă mỡ,ă nh ă đóă màă bệnhă c mă sốt,ă hoă sẽă
đ cămauăkhỏi.
+ Thịtăcủaătráiăxồiăchínămùi,ăcịnăcóăthểădùngăđểăđắpălênănơiăs ngăđau.ăThíăd ărủiăroă
bịă bỏngă lửaă hoặcă bỏngă n căsôi,ă ng iătaă l yă thịtă tráiă xồiă chínă mùiăđắpă lênă nơiă bịă bỏng,ă
chẳngănhữngăcóăthểălàmăhếtăđau,ăgi măs ngămàăcịnăcóăthểăđềăphịngănơiăđóălàmăđ c[3].
2.2. Đ c tính c a xồi
- Theoă yăhọcăhiệnăđ i,ăxồiăcóăthànhăphầnăhóaăhọcănh ăsau:ă100găxồiăchínăchoă65ă
calo,ă 17gă hydrată cacbon,ă 3.894ă UI.vitamină Aă (78%ă nhuă cầuă hằngă ngày),ă 28mgă vitamină Că
(46%ănhuăcầu),ă1mgăEă(10%)...ăĐ ngăcủaăxồiălàălo iăc pănĕngăl ngănhanh.ăQu ăxanhăítă
vitaminăAăvàănhiềuăvitaminăC
- Trongă100găphầnăĕnăđ căcủaăxồiăchínăcóăchứaăcácăch tădinhăd ỡngă(FAτ,ă1976):ă
σ că 86,5g;ă glucidă 15,9g;ă proteină 0,6g;ă lipidă 0,3g;ă troă 0,6g;ă cácă ch tă khoáng:ă Caă
10mg,P15mg, Fe 0,3mg; các vitamin: A 1880 mcg, B1 0,06mg, C 36mg
- M tă miếngă xồiă trungă bìnhă chứaă 100ă calo,ă 1ă gă protein,ă 0,5ă gă ch tă béo,ă 25ă gă
carbohydrate,ă23ăgăđ ngăvàă3ăgamăch tăxơ.ăKhẩuăphầnănàyăđápăứngăđủănhuăcầuăhằngăngàyă
vềăvitaminăC,ă35%ăvitaminăA,ă20%ăfolate,ă10%ăvitaminăB6,ă8%ăvitaminăKăvàăkaliăcủaăcơă
thể.ăXoàiăcũngăchứaăsắt,ăđồng,ăcanxiăvàăm tăsốăhóaăch tăchốngăơxyăhóaă
- Xồiă chínă chứa:ă 69.0ă nĕngă l

ngă kcal,ă 82.5gă n

c,ă 0.6gă đ m,ă 0.3gă béo,ă 15.9gă

b t[4].
2.3. S n phẩm t xoài
- V iă nhữngă giáă trịă dinhă d ỡngă caoă thìă xồiă đưă đ că sửă d ngă làmă nhiềuă mặtă hàng
thựcăphẩmăcóăgiáătrịădinhăd ỡngăcaoănhằmăđápăứngăđ cănhuăcầuăthịăyếuăcủaăconăng i.
- M tăsốăs năphẩmăđiểnăhìnhătừăxồi:

+ Bánh tráng xoài: Bánhă trángă xoàiă làă đặcă s nă nổiă tiếngă củaă ng iă ă σhaă Trang.ă
Bánhătrángăxoàiăđ c chếăbiếnătừănhữngănguyênăliệuăquenăthu călàăxồiăchínăvàăm tăchútă
đ ngănh ngăv iăbànă tayă khéoăléoăcủaăconăng iă đưăt oănênă m tălo iăbánhădânădư,ăđểă ĕnă
chơi,ănh ngăr tăngonăvàănổiătiếng.

14


Quy trình làm bánh tráng xồi:
Xồi chín
Gọt vỏ
Chà
Xồi tr năthêmăđ

ng

Xay lỏng
Hình 2.6: Bánh tráng xồi

N u trên bếp than
Tr i thành bánh và
đemăphơi
Đóngăthành phẩm

n

+ N căép xồi: xồiăcóăgiáătrịădinhăd ỡngăcaoăcũngăđ
căuốngăr tăđ că aăchu ngăhiệnănay.

15

cădùngălàmăn

căépă1ălo iă


Quyătrìnhăs năxu tăn

căépăxồi:

Xồi

Rửa s ch

Lựa chọn, phân lo i

Bóc vỏ

Cắt miếng

Chần

Chà

Hình 2.7: σ

Lọc

Phối tr n

Đồng hóa

Thanh trùng

Làm ngu i

Đóngăh p

S n phẩm
16

c ép xoài


+ Xoài s y: đâyălàăđặc s n của Nha Trang. Xồi x y vừaăthơm,ăvừa có vị ngọt, vừa
có vị chua của xồi chính, hịa quyệnăvàoăđóălàăh ơngăthơmătự nhiên của xồi và l păđ ng
cátă baoă xungă quanh,ă ĕnă hồiă khơngă ngán...duă kháchă biếtă đến xoài x yă nh ă m tă mónă ĕnă
khơng thể nào bỏ quaăkhiăđếnăvùngăđ tăxinhăđẹp này, vừaăĕnăvừa có thể mang về và vừa có
thể mua làm quà tặng.
Quy trình s n xu t xồi s y:
Xồi

Rửa s ch

Lựa chọn, phân lo i

Bóc vỏ

Hình 2.8: Xồi s y

Cắt miếng

Chần
Ngâm trong dung dịch
đ ng
V t,để ráo

S y

Đóngăgói

Dán nh n

B o qu n
17


+ M t xồi: Vào những ngày tết thì nhu cầu bánh mứcătĕngăcao,ătết l i là mùa thu
ho ch xoài r nh tătrongănĕm.ăDoăđóăbàăconăchúngătaăđưăkhéoătayălàmăraă1ălo i mứt ngonăđóă
là mức xồi có vị chua nhẹ, vị thơm,ăngọt, dai dai.
Quy trình làm mứt xồi:
Xồi xanh

Rửa s ch

Lựa chọn, phân lo i

Bóc vỏ

Cắt miếng

Lu c xồi

V t xồi,ngâm trong
n c l nh

Hình 2.9: Mứt xồi

V t,để ráo

σgâmăxoàiăvàoăđ

ng

Sao thành mứt

σgàoăđ

ng

B o qu n

18


+ XoƠiăđôngăl nh: V i sự phát triển nhanh của khoa học kỷ thuật góp phần c i thiện
cu c sống củaăconăng i. Vì vậy mà ngày càng nhiều s n phẩm làm sẵnăđ c xu t hiện trên
thị tr ngăđể ph c v choăconăng i 1 cách nhanh chóng và h p vệ sinh.ăTrongăđóăcóăsự
xu t hiện của xồi cắtălátăđóngăgóiăđơngăl nh là 1 s n phẩmăđ c nhiềuăng iă aăchu ng
hiện nay.

Quyătrìnhălàmăxồiăđơngăl nh:
Xồi chín

Rửa s ch

Lựa chọn, phân lo i

Bóc vỏ
Hình 2.10: Xồiăđơngăl nh

Cắt miếng

Cho vào túi chân khơng

Đóngăgói

Đơngăl nh

B o qu n

19