Bài thơ Tôi yêu em của Puskin

Ngày soạn:
Ngày dạy:
Tiết : TÔI YÊU EM
A. Mục tiêu bài học
Giúp HS:
- Thấy được vẻ đẹp thơ trữ tình Pu-skin: gainr dị, trong sáng, tinh tế cả về hình thức
ngôn từ lẫn nội dung tâm tình.
- Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn trong tình yêu chân thành, say đắm, vị tha của Pu-skin.
B. Phương tiện tiến hành
SGK, SGV, Thiết kế bài giảng,…
C. Phương pháp tiến hành
- Phương pháp phát vấn.
- Phương pháp thuyết giảng.
- Phương pháp thảo luận.
D. Tiến trình bài giảng
1. Ổn định lớp (1 phút).
2. Kiểm tra bài cũ (5 phút).
Câu hỏi: Em hãy nêu những đặc điểm của loại hình tiếng Việt?
3. Bài mới:
Tình yêu là đề tài muôn thuở của thơ ca. Vượt qua biên giới Việt Nam, chúng ta
hãy đến với nước Nga xa xôi để đến với bài thơ tình được đánh giá là một trong những
bài thơ tình hay nhất thế giới – bài thơ “Tôi yêu em” của Pu-skin.
Thời
gian
Hoạt động của GV và
HS
Nội dung bài học
Hoạt động 1:
Hướng dẫn HS tìm hiểu
phần Tiểu dẫn.
GV hỏi: Thông qua việc

đọc phần Tiểu dẫn, em
hãy trình bày những nét
vơ bản nhất về cuộc đời
và sự nghiệ sáng tác của
Pu-skin?
I. Tiểu dẫn
1. Tác giả
* Cuộc đời:
- A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-e-vích Pu-skin
(1799 – 1837) sinh ra và lớn lên trong thời đại
cả nước Nga đang bị đè nặng bơi ách thống trị
của chế độ nông nô chuyên chế.
- Tuy xuất hiện từ tầng lớp quý tộc nhưng Pu-
skin lại đứng về phía nhân dân lao động và
giới trí thức bình dân.
GV hỏi: “Tôi yêu em”
được khơi nguồn cảm
hứng từ đâu?
Gợi ý: Mùa hè năm 1829,
nhà thơ đã ngỏ lời cầu
hôn với Ô-lê-nhi-na
nhưng không được nàng
nhận lời. Bài thơ này ra
đời trong tâm trạng đó.
* Sự nghiệp:
- Pu-skin được mệnh danh là “Mặt trời của thi
ca Nga”.
- Pu-skin thành công trên nhiều thể loại như:
Tiểu thuyết (Ép-ghê-nhi Ô-nhê-ghin), bi kịch
(Bô-xít Gô-đu-nốp), trường ca (Ru-xlan và Li-

út-mi-la), truyện ngắn ( Con đầm pích, Cô tiểu
thư nông dân,…).
- Nội dung sang tác: Thể hiện tuyệt đẹp tâm
hồn nhân hậu Nga khao khát TỰ DO và TÌNH
YÊU.
2. Tác phẩm.
- Là bài thơ tình nổi tiếng của Pu-skin và thế
giới.
- Được khơi nguồn từ mối tình của nhà thơ với
A.A.Ô-lê-nhi-na (Con gái Chủ tịch viện Hàn
lâm nghệ thuật Nga).
- Nhan đề “Tôi yêu em” là do người dịch đặt.
Hoạt động 2:
Hướng dẫn HS tìm hiểu
văn bản.
GV đọc dịch nghĩa:
“Tôi đã yêu em: tình yêu
vẫn, có lẽ
Chưa tắt hẳn trong tâm
hồn”
Hỏi:
- Cụm từ “Tôi yêu em”
mở đầu bản dịch có sát
với bản dịch nghĩa? Vì
sao?
- Em cảm nhận được điều
gì về tình cảm của nhân
vật trữ tình trong hai câu
thơ đầu tiên?
GV liên hệ với những

câu thơ trong “Tự hát”
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tìm hiểu văn bản
a. Hai câu đầu
“Tôi yêu em”: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai”.
- Cụm từ “Tôi yêu em” mở đầu bản dịch thơ
chưa thể hiện hết tinh thần của nguyên tác là
“Tôi đã yêu em”. Người dịch đã bỏ qua từ “đã”
chỉ thời quá khứ.
- Hai câu đầu như lời giãi bày, thổ lộ tình yêu
của chàng trai: Anh đã yêu em và bây giờ vẫn
yêu, trái tim yêu vẫn cháy bỏng chưa hề “tàn
phai”.
-> Tình yêu bền vững, thủy chung, say mê
trong thầm lặng, bất chấp thời gian, bất chấp
em có yêu tôi hay không. Trong đáy sâu tâm
hồn, tình yêu vẫn chưa lụi tắt, vẫn âm ỉ cháy.
của nhà thơ Xuân Quỳnh:
Trong cái hừu hạn, ngắn
ngủi của cuộc đời, tình
yêu trở thành vĩnh cửu:
“Em trở về đúng nghĩa
trái tim em
Là máu thịt đời thường
ai chẳng có
Cũng ngừng đập khi
cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh cả

khi chết đi rồi”.
GV hỏi: Sau lời khẳng
định tình yêu ở hai câu
thơ đầu, mạch cảm xúc
của nhân vật trữ tình ở
hai câu thơ sau có gì thay
đổi. Đó là tiếng nói của lí
trí hay tình cảm?
GV hỏi: Yêu cháy bỏng
nhưng rồi lại muốn dập
tắt. Nguồn gốc sâu xa của
mâu thuẫn ấy là gì?
HS thảo luận, trả lời.
GV hỏi: Nhân vật “tôi”
có hoàn toàn lí trí nữa
không hay đang có một
cuộc biến động diễn ra
trong tâm hồn?
b. Hai câu thơ 3 và 4.
“Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài”.
- “Nhưng” đứng ở đầu câu thơ chỉ mối quan hệ
giữa tình cảm chân thành, đằm thắm (câu 1-2)
với sự kìm nén của lí trí (câu 3-4), mạch thơ
chuyển hướng đột ngột.
- Một quyết định dứt khoát, đầy lí trí của chàng
trai: Phải chối bỏ tình yêu, phải dập tắt ngọn
lửa tình trong lòng mình vì sự thanh thản của
“hồn em”.
- Tiếng nói của lí trí giúp “tôi” nhận thức rằng:

tình yêu của “tôi” không mang lại cho “em”
niềm vui, hạnh phúc, chỉ mang lại cho “em” sự
“bận lòng” hay nỗi “u hoài” mà thôi.
-> Quan niệm về tình yêu của Pu-skin: tình
yêu đích thực là tình yêu bắt nguồn tự nhiên và
tự nguyện từ hai phía. Đây chính là nguyên
nhân giải thích vì sao nhà thơ lại có mâu thuẫn
trên.
c. Hai câu thơ 5 và 6.
- Lí trí: phải dập tắt tình yêu để giữ sự thanh
thản cho em. Nhưng tình cảm thì đã không
nghe lời lí trí:
+ Khẳng định “Tôi yêu em” nhưng “không thốt
ra lời” -> Cảm xúc yêu đang trào dâng mạnh
mẽ như những cơn sóng tràn bờ.
GV hỏi: Em có nhận xét
gì về nhịp thơ? Nhà thơ
đã sử dụng những từ ngữ
nào để thể hiện sự mâu
thuẫn đó?
GV hỏi: Nhà thơ đã nói
đến “lòng ghen” ở câu
thứ 6. Em có nhận xét gì
về cái “ghen” của nhân
vật trữ tình và sự hờn
ghen trong tình yêu nói
chung?
HS: Đọc, thảo luận, tranh
luận về cái “ghen” trong
tình yêu.

GV dẫn và hỏi:
Lòng ghen tuông dễ làm
cho con người mất bình
tĩnh, không sáng suốt để
phân biệt tốt-xấu, đúng-
sai, dẫn đến bi quan,
chán nản, tuyệt vọng.
Liệu nhân vật trữ tình
trong bài thơ có bị nỗi
ghen tuông hạ thấp
không?
GV tiếp: Chia tay, nghĩ
tốt về nhau đã quý, luôn
+ Trái tim yêu thương đau đớn đang bị nỗi
ghen tuông giày vò:
• Nhịp thơ nhanh, dồn dập
• Các từ chỉ thời gian: “khi”, “lúc”.
• Các từ chỉ trạng thái tình cảm biến đổi
liên tục: âm thầm, không hi vọng, rụt rè,
hậm hực lòng ghen diễn tả thành công
những lớp sóng tình ẩn sâu dưới đáy sâu
tâm hồn của nhà thơ
-> Nó cho thấy một trái tim yêu nồng nàn, tràn
đầy sinh lực, một tâm hồn đang “thành thực
với tình yêu”
- Nhận xét về “lòng ghen”:
+ Với Pu-skin, ghen cũng là một biểu hiện của
tình yêu. Thi sĩ đã không giấu giếm tâm trạng
đó, tuy nhiên qua giọng điệu câu thơ ta nhận
thấy sự ghen tuông ở đây có một phần tiêu

cực, ích kỉ.
+ Yêu và ghen là hai trạng thái đối lập nhưng
thống nhất trong tình yêu. Ghen là “liều thuốc
thử rất nhỏ” để “bắt mạch” những tâm hồn
yêu, là “chất xúc tác” để “phản ứng yêu” diễn
ra mạnh hơn, nồng đượm hơn. Nhưng nếu
ghen quá giới hạn sẽ khiến con người có thể
rơi vào sự thấp hèn, và hơn thế vô tình biến
con người thành “quỷ dữ”.
d. Hai câu thơ cuối
“Tôi yêu em chân thành, đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em”
- Dù “hậm hực”, “ghen tuông” nhưng điều đó
đã không hề hạ thấp tình cảm của nhân vật trữ
tình.
- Điệp khúc “Tôi yêu em” được láy lại lầm thứ
3 tiếp tục khẳng định bản chất của “tôi” dành
cho “em”: chân thành, đằm thắm.
-> Chàng trai vượt qua nỗi ghen tuông ích kỉ,
nỗi buồn u ám để khẳng định tình yêu.
- Dòng cuối cùng là sự thăng hoa của tình yêu
bằng lời chúc phúc cho em được một người
cầu chúc cho nhau điều
tốt lành còn quý hơn…
Vậy, lời chúc của nhân
vật trữ tình nói lên điều
gì?
HS nêu cảm nhận.
Gv mở rộng: Pu-skin đã
hơn một lần bày tỏ tình

cảm trong sáng, cao
thượng trong tình yêu:
“Chân thành chúc cô
cuộc đời hạnh phúc
Hồn tươi vui thoải mái
vô tư
Tất cả- cả hạnh phúc
người co lựa chọn
Người sẽ gọi cô là vợ
của mình”
(Gửi K…, 1832).
GV hỏi: Theo em, bài thơ
ẩn chứa những tầng ý
nghĩa nào?
khác yêu “như tôi đã yêu em”.
+ Sự cao thượng: coi hạnh phúc của em như
hạnh phúc của chính mình.
+ Cho thấy một thái độ ứng sử văn hóa trong
tình yêu nói riêng và trong cuộc sống nói
chung.
-> Ý nghĩa ẩn sâu: Sẽ chẳng có ai trên cõi đời
này yêu em, chân thành, mãnh liệt như anh.
 Những tầng ý nghĩa mở ra của bài thơ:
- Bi kịch của một tình yêu “chân thành, đằm
thắm” nhưng không được đền đáp, từng giấu
kín nhưng nay bật mở.
- Lời nhắn gửi của trái tim độ lượng, chân
thành.
- Lời chia tay của một trái tim cao thượng của
một người có văn hóa, trân trọng mình và

“em”, biết hi sinh niềm say mê của mình, cầu
chúc cho người mình yêu hạnh phúc và coi đó
là hạnh phúc của mình.

GV hỏi: Thông qua việc
phân tích ở trên, em hãy
rút ra một nhận xét chung
về nghệ thuật và nội
dung của bài thơ.
III. Tổng kết
Bằng việc sử dụng ngôn từ giản dị, tinh tế, tự
nhiên, “Tôi yêu em” diễn tả thấm đượm nỗi
buồn của mối tình vô vọng hưng là nỗi buonf
trong sáng của một hồn yêu đương chân thành,
mãnh liệt, nhân hậu, vị tha của hồn thơ Pu-
skin.
Dặn dò:
- Học thuộc bài thơ
- Soạn: Luyện tập viết
tiểu sử tóm tắt.