bạn nghĩ sao khi tương lai của mình được quyết định bởi gia đình

BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM
KHOA THƯƠNG MẠI – DU LỊCH

KỸ NĂNG GIAO TIẾP

BẠN NGHĨ SAO KHI TƯƠNG LAI CỦA MÌNH
ĐƯỢC QUYẾT ĐỊNH BỞI GIA ĐÌNH??

GVHD: Nguyễn Thị Bốn
Lớp CDKT16A
Nhóm 8

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 8 năm 2015

1


DANH SÁCH NHÓM
Họ và tên

MSSV

TRẦN THỊ HƯỜNG
VŨ ÁI TRINH
PHAN THỊ NHUNG
ĐOÀN THỊ TRÚC MAI
TRẦN THỊ THANH THỦY
CHÂU THỊ BẢO TRÂM
CAO THỊ KIM THOA
PHAN VÕ HUYỀN TRANG

NGUYỄN THỊ NGỌC HÀ

14076941
14026841
14108001
14114431
14064351
14036881
14060381
14061401
14039761

2


MỤC LỤC

3


Lý do chọn đề tài
Tuổi trẻ hiện nay muốn đi đúng hướng, muốn trở nên thành công thì trước tiên
phải chọn đúng ngành mình muốn học, vừa với khả năng của chính mình. Tuy nhiên,
có một số trường hợp, bản thân bị áp đặt tương lai bởi cha mẹ mình, họ muốn “cha
truyền con nối”, đi theo truyền thống của gia đình hay họ chỉ thấy ngành nghề đó
hiện nay rất “hot”. Nhưng bản thân chúng ta lại không muốn điều đó. Đó cũng chính
là lý do nhóm chúng em chọn đề tài này, nhằm đưa ra ý kiến của riêng của bản thân
để thuyết phục các ba mẹ có thể cho chúng em tự chọn tương lai cho chính mình.

4

BẠN NGHĨ NHƯ THẾ NÀO KHI TƯƠNG LAI CỦA
CHÍNH MÌNH BỊ ĐỊNH ĐOẠT BỞI GIA ĐÌNH???
ĐẤNG SINH THÀNH?? VÀ QUAN ĐIỂM CỦA HỌ??
Tôi đang "định đoạt" tương lai của con??
Dưới đây là tâm sự của một phụ huynh khi đọc tâm sự “Hãy để con tự lựa
chọn” và “Mẹ khỏi cần băn khoăn” trên báo Tuổi Trẻ ngày 19-5.
Ngay từ khi con cịn học THPT, tơi đã nhờ những mối quan hệ quen biết để
gửi gắm con mình. Tất nhiên, khi con thi đại học cũng là thi theo ý muốn của bố mẹ
chứ không phải nguyện vọng của bản thân con. Chưa bao giờ tôi hỏi con thích nghề
gì. Tôi chỉ hỏi vừa để khẳng định chắc chắn như đinh đóng cột với con rằng: “Thi
ngành quản trị kinh doanh của Đại học Kinh tế quốc dân ổn không con?”.
Khi ấy thấy con nghe lời nên tôi khá yên tâm. Tôi cứ nghĩ mình là một người
cha tuyệt vời vì đã xây dựng cho con một nền móng vững chắc nhất. Con cứ đi trên
tấm thảm bố mẹ trải sẵn. Tôi cũng nghĩ rằng con sẽ biết ơn bố mẹ nhiều lắm vì đã
tạo cho con một cuộc sống tốt nhất, giúp con thành công nhất mà bao bạn trẻ khác
mơ ước.
Khi con thi đỗ vào Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội với số điểm 26, tôi rất tự
hào. Tôi thấy gần như con đã hoàn thành được một nửa chặng đường. Nhưng sự thật
sau khi con bước chân vào học kinh tế, tôi mới nhận ra con đang ngồi nhầm lớp,
nhầm trường, nhầm sở thích, nhầm thế mạnh của mình. Nhưng vì sự bảo thủ của một
người cha cộng với việc đã “mua” sẵn một chỗ làm tốt sau khi con ra trường nên dù
con than thở, không hứng thú đến giảng đường tôi vẫn bỏ ngoài tai. Tôi sửng sốt khi
con nói rằng con muốn sau này được làm thầy giáo dạy lịch sử. Con học các môn tự
nhiên rất tốt, hà cớ gì bỗng nhiên lại địi học lịch sử?
Tơi gào lên như muốn lấn át lời con: “Con định đùa bố mẹ đấy à? Học mấy
chuyên ngành ấy ra trường có mà đói nhăn răng, có khi cái bằng còn bị để mốc meo
ấy chứ…”.
Rồi tôi tìm hiểu những bạn trẻ bị thất nghiệp nằm nhiều ở các ngành xã hội và

cố khuyên con, xoa dịu con đừng có đứng núi này nhìn núi nọ. Tôi buộc con phải
chấp nhận con đường đang đi dù không đúng sở thích của con.
5


Trong nhiều bữa ăn, tôi lại nhắc khéo cháu T. bị thất nghiệp, cháu H. bằng thạc
sĩ vẫn đang ăn bám bố mẹ. Rồi tôi “chốt” lại một câu: “Phi thương bất phú, thời đại
này muốn tồn tại được là phải làm kinh tế”. Những bữa cơm lặng lẽ trôi qua, con
ngày ngày cắp sách đến giảng đường cho lấy lệ. Nhìn con lầm lũi đôi lúc tôi cũng
thấy mủi lịng nhưng chẳng cịn cách nào khác. Tơi khơng thể thả con ra được vì
chắc gì con có thể tự bơi một mình?
Rồi bốn năm đại học cũng trôi qua, con đem cái bằng giỏi về đúng với tâm
nguyện của vợ chồng tôi. Chưa để tôi đặt con vào chỗ làm đã "mua" từ trước, con đã
nói: “Xin bố mẹ đừng thuê con đi học rồi bây giờ lại thuê con đi làm nữa. Con không
thể sống mãi với nguyện vọng của bố mẹ được. Con đã suy nghĩ rất nhiều, con sẽ
học thêm khoa lịch sử, con không muốn giết thời gian bằng việc học cho bố mẹ nữa.
Bố mẹ có biết rằng bao lâu nay đã định đoạt tương lai của con hay không?…”.
Đó là lần đầu tiên đứa con 22 tuổi của tôi dám cãi lời bố mẹ. Cả hai vợ chồng
tôi đều sốc trước dự tính và nguyện vọng của con. Tôi không thể đồng ý với con
được vì làm sao chúng tơi nỡ lịng bỏ xó tấm bằng kinh tế mà bao lâu nay tôi kỳ
vọng?
Có phải tơi là người cha q bảo thủ, áp đặt con cái?
TRỌNG DŨNG NGUYỄN (Thanh Hóa)

CHÚNG TA NGHĨ GÌ??
Vấn đề thứ nhất: Hiện nay nhiều học sinh sắp học hết lớp 11 nhưng chưa thể trả
lời được câu hỏi “Mình sẽ trở thành người như thế nào? Học để làm gì?”. Tình trạng
học sinh hiện nay “học để bố mẹ n lịng” là khá phở biến, hoặc “đi học vì ở nhà
buồn”(!) Nhiều học sinh không hứng thú với học tập, dẫn đến kết quả học tập không
tốt, hoặc không thể biết được mình có điểm mạnh gì, sở trường gì. Một số bạn không

xác định trước mục tiêu phấn đấu cho tương lai, lại thiếu những kỹ năng cần thiết
trong cuộc sống, nên khi buộc phải lựa chọn con đường của mình, dĩ nhiên vấp phải
không ít câu hỏi hóc búa.

6


Vấn đề thứ hai: Các bạn học sinh thường chọn nghề theo cảm tính, sở thích của
mình, hoặc dựa theo lựa chọn của bạn bè, theo xu thế của xã hội. Sở thích là một yếu
tố quan trọng đối với cá nhân, bạn có đam mê, bạn sẽ học tập và nỗ lực phấn đấu hết
mình cho đam mê đó. Nhưng ngược lại, nếu chẳng may bạn chọn nhầm trường thì
quả là một điều nguy hiểm. Có rất nhiều bạn ngại giao tiếp, rụt rè nhưng lại thi vào
những ngành như quảng cáo, kình doanh dịch vụ, tổ chức sự kiện… hay có những
bạn run tay, tâm lí không vững lại chọn ngành y để thi. Một số bạn không biết mình
thích cái gì, nên thôi chọn đại một trường xem sao. Có những bạn sinh viên học đến
năm thứ 3, năm thứ 4 mới nhận ra rằng sự lựa chọn của mình là sai lầm, đành “đâm
lao thì phải leo lao”. Nhưng cũng có bạn dũng cảm chấp nhận học lại và thi lại, coi
như mình chậm hơn người ta một vài năm - “chậm mà chắc”. Tuy nhiên, không phải
ai cũng dám chấp nhận điều đó.

.

7


Nỗi khổ lớn của học sinh khi chọn nghề là phải theo nghề mình khơng u
thích vì sự ép buộc của bậc sinh thành, hoặc có khi đơn giản chỉ vì: “Nghề đó dễ
tìm được việc làm!”.

Lạc đường vì cha mẹ

Tôi từng tiếp xúc với nhiều trường hợp bạn trẻ đau khổ vì chọn nghề theo yêu
cầu của cha mẹ. Một bạn nam đã 27 tuổi, ngày xưa đam mê ngành công nghệ thông
tin nhưng cha mẹ của bạn đều làm tại trung tâm y tế và buộc bạn phải học ngành y để
cha mẹ dễ sắp xếp chỗ làm. Đấu tranh mãi không được, cuối cùng bạn đành chiều ý
gia đình. Vật vã mấy năm mới tốt nghiệp ra trường với tấm bằng trung bình, anh
chàng chán nản không muốn đi làm ở cơ quan của cha mẹ, ở nhà suốt ngày chơi
game, lướt net.
Một học sinh lớp 12 viết thư tâm sự: “Ba mẹ em đi đâu cũng nói sẽ cho em học
quản trị kinh doanh, nhưng ba mẹ lại không để ý là em chẳng hề thích ngành ấy tí
nào. Em chỉ thích học ngành sư phạm Văn, trở thành một giáo viên đứng lớp. Em xin
ba mẹ cho thi một lúc cả hai ngành quản trị kinh doanh và sư phạm, mẹ bảo làm vậy
sẽ bị phân tán thời gian và phí công sức. Ngay sau đó, tất cả các sách tham khảo
cũng như tài liệu về khối C của em cũng bỗng dưng biến mất. Ba mẹ còn thống nhất,
vào ngày thi khối C sẽ đóng cửa để em không tới được trường thi. Áp lực từ phía ba
mẹ còn khủng khiếp hơn là việc thi cử. Em phải làm sao đây?”

Tam giác chọn nghề
Muốn có một nghề nghiệp hợp lý nhất, phải thỏa mãn cả ba đỉnh của tam giác
chọn nghề nhưng thông thường, cha mẹ bắt ép con chỉ vì một tiêu chí duy nhất là cơ
hội nghề nghiệp mà không tính đến những yếu tố quan trọng khác.
Đỉnh thứ nhất mang tên đam mê. Muốn sống chung trọn đời với nghề nghiệp,
muốn có động lực để rèn luyện chuyên môn thì phải có sự yêu thích.
Đỉnh thứ hai mang tên năng lực. Đó chính là năng khiếu, khả năng đầu vào.
Đỉnh thứ ba là cơ hội nghề nghiệp. Đầu tiên là cơ hội việc làm hoặc tự tạo việc
làm. Những ngành nghề xã hội cần lao động sẽ có nhiều cơ hội tìm việc. Tuy nhiên,
những ngành ấy cũng sẽ có rất nhiều thí sinh thi vào. Một cái chậu có 10 con cá và
một cái chậu có hai con cá, hãy chọn lựa một cách khôn ngoan.
Tuy nhiên, đây không phải yếu tố tiên quyết, vì dù không phải ngành “hot”
nhưng nếu thật sự giỏi, các em vẫn có thể thành đạt.
8

Cha mẹ nên làm gì?
Trong mắt chúng ta, con cái luôn bé nhỏ, khờ dại và nông cạn. Tuy nhiên,
những chuyện cả đời thế này, cha mẹ nên trao quyền quyết định cho con cái và
chúng sẽ phải tự chịu trách nhiệm với quyết định của mình. Đôi khi chúng ta có tầm
nhìn về cơ hội việc làm, nhưng chính đứa trẻ sẽ biết được chúng yêu thích cái gì, phù
hợp với cái gì.
Nói như thế không có nghĩa là cha mẹ bỏ rơi con cái trong giai đoạn quyết định
này, mà nên là những nhà tư vấn cho con, chỉ cho con thấy con đường nào sáng, con
đường nào tối, để chúng có thêm thông tin mà ra quyết định.
Mỗi người chỉ có một cuộc đời để sống, đừng làm con mình lạc lối, để từ đó
tạo ra những con người thiếu lửa, tạo nên một xã hội thiếu lửa. Cha mẹ phải là người
đồng hành, chứ không quyết định thay.

Bí kíp cho con
Trong trường hợp cha mẹ ép buộc chúng ta thi một ngành nào đó, ta không nên
nóng vội mà cần phải suy nghĩ ba bước sau:
a) Ba mẹ sống lâu hơn mình, cũng khá hiểu mình. Hãy xem lời ba mẹ khuyên
có lý hay không? Nếu có lý và ngành của ba mẹ gợi ý cũng phù hợp, mình cũng có
chút hứng thú thì nên tôn trọng ý kiến ba mẹ. Nếu ngành ấy thật sự hợp thì tình cảm
có thể nảy sinh sau.
b) Nếu bạn không muốn chọn ngành ba mẹ chỉ định mà muốn theo đuổi con
đường của mình nhưng ba mẹ kiên quyết khơng cho, bạn nên suy nghĩ những
phương án dung hịa. Chẳng hạn, bạn thích dược, ba mẹ muốn bạn học kinh doanh,
bạn có thể làm trình dược viên, kinh doanh thuốc…
c) Nếu gợi ý của ba mẹ hoàn toàn không phù hợp với năng khiếu của bạn, bạn
cũng không yêu thích ngành này mà tìm thấy ý nghĩa của cuộc sống ở một ngành
nghề khác; bạn cũng đã tìm hiểu rất kỹ và chắc chắn điều đó, bạn nên tìm cách
thuyết phục ba mẹ.

Cách 1: Thuyết phục bằng lý
Muốn chữa bệnh thì phải bắt đúng nguyên nhân. Hãy tìm ra lý do vì sao ba mẹ
muốn bạn theo ngành đó. Nắm được nguyên nhân, hãy thuyết phục bằng các luận cứ
chắc chắn.
Cách 2: Thuyết phục bằng tình.
9


Bạn không thể nào sưởi ấm người khác nếu không phải là cái lò sưởi. Bạn phải
thật sự tin tưởng vào quyết định của mình, thể hiện một cách mãnh liệt khao khát của
bản thân. Chính ngọn lửa trong lòng bạn cũng sẽ khiến ba mẹ phải nghiêm túc lắng
nghe.
Cách 3: Tìm kiếm đồng minh
Anh chị trong nhà, cô dì, chú bác, ông bà, thậm chí giáo viên chủ nhiệm sẽ là
những đồng minh có tiếng nói nặng ký. Đặc biệt, hãy nhờ một người đang làm trong
nghề ấy, thẩm định giúp bạn sự tương thích với nghề để trở thành đồng minh giúp
bạn thuyết phục ba mẹ thành công.
ThS NGUYỄN HOÀNG KHẮC HIẾU
(Khoa Tâm lý giáo dục, ĐH Sư phạm TP.HCM)
Nguồn: phunuonline.com.vn

10


KẾT LUẬN
Bạn chính là người quyết định tương lai của mình và sự quyết định của ba mẹ
chỉ là một trong những tác động cho sự quyết định của bạn. Đó là khi ba mẹ bạn
chính là người chọn trường và buộc bạn phải thi và theo học. Muốn định đoạt tương
lai của mình thì chính bạn phải đủ lớn khơn, trưởng thành thật sự để khơng cịn ỷ lại
vào cha mẹ. Cha mẹ thường sáng suốt hơn con cái trong việc gợi ý giúp con chọn lựa

đúng. Vậy bạn sẽ làm như thế nào khi ước mơ, con đường bạn chọn không như ý
định của ba mẹ mình?? Nếu bạn cảm thấy cha mẹ lựa chọn sai khi ép bạn, thì bạn
hãy thuyết phục và chứng tỏ cho cha mẹ thấy hoài bảo của mình lựa chọn là đúng,
hãy cho cha mẹ biết là khi mình thiếu năng khiếu và không học nổi thì khó đạt kết
quả. Hãy làm những điều mình cảm thấy tốt nhất và không phạm vào chữ "HIẾU".

11


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN

. .............................................................................................
. .............................................................................................
. .............................................................................................
. .............................................................................................
. .............................................................................................
. .............................................................................................
. .............................................................................................
. .............................................................................................
. .............................................................................................
. .............................................................................................
. .............................................................................................
. .............................................................................................
. .............................................................................................

12