DANH PHÁP
TRONG HÓA HỌC HỮU CƠ
1 TIẾT (0)
DANH PHÁP – TÊN GỌI
•
Tên thông thường(tên riêng)
•
Tên chung - danh pháp quốc tế: chỉ số chỉ vị trí
đặt phía trước
Cấu trúc của tên gọi: Gồm 3 phần:
Đầu + thân + đuôi
Nhánh mạch chính nối đa
nhóm thế vòng nhóm chức
nhóm chức phụ
Từ gốc
BẢNG GHÉP TÊN GỌI
Đầu thân đuôi
Nhóm
chức phụ
Nhóm
thế
Mạch nhánh Mạch
chính
Liên
kết
Nhóm chức
chính
-COOH
carboxy
-CHO
aldo
=C=O
ceto
-OH
Hidroxy
-SH
mecrapto
-X
Halogeno
-NO
Nitroso
-NO
2
Nitro
-NH
2
Amino
-CH
3
Methyl
-C
2
H
5
Ethyl
-CH
2
CH=CH
2
2-propenyl
-C
6
H
5
phenyl
-OCH
3
methoxy
-OC
6
H
5
phenoxy
-COCH
3
acetyl
-COC
6
H
5
benzoyl
1C Meth
2C Eth
3C Prop
4C but
….
Cyclo
vòng no
C
6
H
6
benzen
C-C
an
C=C
en
C≡C
yn
-COOH oic
-CHO al
=C=O on
-OH ol
-SH thiol
-X Halogenid
-NH
2
Amin
PHÂN BIỆT
Cách chọn mạch chính và đánh số
1.Với hidrocarbon no
-Mạch chính: dài nhất, nhiều nhánh nhất, C số 1 bắt đầu từ
đầu mạch gần nhánh nhất
2-methyl butan
-Mạch chính: bắt đầu gần nhánh đơn giản hơn
4-ethyl-3-methyl hexan
-Mạch chính: được đánh số theo quy tắc “Tổng số trên
mạch chính là nhỏ nhất”
5- ethyl- 2,3-dimethyl heptan
CH
3
CHCH
2
CH
3
CH
3
1 2 3
4
CH
3
CH
2
CHCHC H
2
CH
3
C
2
H
5
CH
3
1
2
45
6
CH
3
CHCHCH
2
CHCH
2
CH
3
CH
3
CH
3
C
2
H
5
1
2 4
5
6
7
2.Với hidrocarbon không no
- Mạch chính: có nhiều liên kết đôi và dài nhất, số bắt đầu
gần liên kết đôi.
3-methyl-1,4-hexadien
- Mạch chính có cả liên kết đôi và liên kết ba, số bất đầu
gần liên kết đôi
1-penten-4-in
CH
3
CH CHCHCH CH
2
CH
3
123
4
5
6
CH
2
CHCH
2
C CH
1
2 3
4
5
3. Với hợp chất vòng
-Mạch chính là vòng, số bắt đầu từ C mang nhánh đơn
giản nhất, số tiếp theo đánh theo quy tắc nhỏ nhất.
3-ethyl-1-methyl ciclohexan 2-ethyl-1-methyl napthalen
1-methyl-3-propyl benzen
-Vòng có nhiều nhóm thế hoặc nhóm chức, số bắt đầu từ
C mang nhóm có khối lượng nguyên tử nhỏ nhất, số
tiếp theo đánh theo quy tắc nhỏ nhất.
4-amino-1,2-dimethyl benzen
CH
3
C
2
H
5
1
2
3
4
5
6
C
3
H
7
CH
3
1
2
3
4
5
6
CH
3
C
2
H
5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
CH
3
NH
2
CH
3
1
2
3
4
5
6
Với hợp chất vòng
-Mạch chính không phải là vòng khi hợp chất có nhiều
vòng rời rạc.
diphenyl methan
-Mạch có nhiều vòng ghép, nhiều cầu
1,7,7-trimethyl biciclo[2.2.1] heptan-2-on
O
CH
3
CH
3
CH
3
1
2
3
4
5
6
7
CH
2
4.Với hợp chất có nhóm thế, nhóm chức
-Mạch chính có nhóm thế, nhóm chức: số bắt đầu từ
nhóm chức
3-chloro-1-pentanol
-Mạch chính có nhiều nhóm chức, số bắt đầu từ nhóm
chức chính
Acid-3-hidroxy pentanoic
CH
3
CH
2
CHCH
2
CH
2
OH
Cl
12
3
45
CH
3
CH
2
CHCH
2
COOH
OH
1
2345
