B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
-o0o-
PHM HNG THANH TÂM
MI QUAN H GIA QUN TR VN
LUÂN CHUYN VÀ HIU QU TÀI
CHÍNH CA DOANH NGHIP - BNG
CHNG THC NGHIM TI VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP H Chí Minh - Nm 2015
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
-o0o-
PHM HNG THANH TÂM
MI QUAN H GIA QUN TR VN
LUÂN CHUYN VÀ HIU QU TÀI
CHÍNH CA DOANH NGHIP - BNG
CHNG THC NGHIM TI VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS Nguyn Ngc nh
TP H Chí Minh - Nm 2015
LI CAM OAN
hoàn thành chng trình cao hc và lun vn, tôi đã nhn đc s
hng dn, giúp đ và góp ý nhit tình ca quý thy cô trng i Hc Kinh T
Thành Ph H Chí Minh, bn bè, gia đình và các đng nghip.
Trc tiên, tôi xin chân thành gi li cm n đn PGS.TS Nguyn Ngc
nh - ngi đã tn tình hng dn tôi trong sut quá trình thc hin lun vn.
Cui cùng, tôi xin gi li cm n đn tt c các thy cô đã tn tình ging
dy hai nm hc cao hc. Cm n gia đình, bn bè, đng nghip đã luôn ng h,
bên cnh giúp đ, to điu kin tt nht cho tôi hoàn thành lun vn này.
TP. H Chí Minh, tháng 03 nm 2015
Hc viên
PHM HNG THANH TÂM
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng biu
Tóm tt
PHN 1: GII THIU 1
PHN 2: KHUNG Lụ THUYT VÀ TNG QUAN CÁC NGHIểN CU
TRC ỂY 4
2.1. Khung lý thuyt 4
2.2. Tng quan các nghiên cu trc đây: 7
PHN 3. MÔ HÌNH, D LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 20
3.1. D liu 20
3.2. Các bin đc s dng trong bài nghiên cu 21
3.3. Mô hình và các gi thuyt nghiên cu 29
3.4. Phng pháp nghiên cu 31
PHN 4. NI DUNG VÀ KT QU NGHIểN CU 36
4.1. Thng kê mô t 36
4.2. Phân tích tng quan Pearson 40
4.3. Phân tích hi quy 42
4.4. Kim đnh tính vng ca mô hình 49
4.5. Kt qu nghiên cu 50
4.6. So sánh vi kt qu nghiên cu ca th gii 56
Phn 5: KT LUN 58
5.1. Kt lun v kt qu nghiên cu 58
5.2. Hàm ý chính sách 58
5.3. Hn ch và hng nghiên cu 60
Hn ch 60
Hng phát trin ca đ tài 61
Danh mc tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC CÁC CH VIT TT
CACLR: H s thanh toán ngn hn
CATAR: T s tài sn ngn hn trên tng tài sn
CCC: Chu k luân chuyn tin mt
CLTAR: T s n ngn hn trên tng tài sn
DPO: K phi tr
DR: T l tng n trên tng tài sn
DSI: K lu tr hàng tn kho
DSO: K thu tin bình quân
ROA: T sut sinh li trên tng tài sn
ROIC: T sut sinh li trên vn đu t
TQ: H s Tobin’s Q
VLC: Vn luân chuyn
DANH MC BNG BIU
Hình 2.1: Chu k luân chuyn tin (CCC) và chu k kinh doanh 7
Bng 3.1: Công thc ca bin và các t vit tt 22
Bng 4.1: Thng kê mô t các bin trong bài 36
Bng 4.2: Phơn tích tng quan Pearson các bin trong mô hình 40
Bng 4.3: Kt qu hi quy mô hình 1 bng phng pháp Fixed Effects 43
Bng 4.4: Kt qu hi quy mô hình 1 bng phng pháp random effects 44
Bng 4.5: Kt qu kim đnh Hausman ca mô hình 1 44
Bng 4.6: Kt qu hi quy bng mô hình FEM và REM 46
Bng 4.5: Kt qu hi quy các mô hình bng phng pháp GLS 51
Bng 4.8: Bng so sánh kt qu nghiên cu ca đ tài vi các nghiên cu trc
đơy 56
TÓM TT
Vi d liu báo cáo tài chính ca 113 công ty trên 2 sàn chng khoán
TP.HCM và Hà Ni, đ tài nghiên
cu tác đng ca vic qun tr vn luân
chuyn đn hiu qu tài chính ca công ty. Bng
phng pháp hi quy theo
pooled OLS, Fixed effects và Random effects tác gi nhn thy các thành phn
qun tr VLC
đu có mi quan h ngc chiu vi kh nng sinh li và giá tr
th trng doanh nghip. iu này ng ý rng, công ty
càng rút ngn s ngày
tn kho và k phi thu thì kh nng sinh li càng tng. Kt qu nghiên cu cng
cho thy tn ti mt mi quan h nghch chiu gia chu k luân chuyn tin mt
lên thành qu hot đng ca các công ty trong mu. Ngoài ra, bài
nghiên cu
cng ch ra mi quan h gia t s tài sn ngn hn và t s n ngn hn vi kh
nng sinh li là tng quan dng trong khi t
l n có tác đng ngc chiu lên
kh nng sinh li vi mc ý ngha cao, còn h s thanh toán ngn hn li không
tng quan vi hiu qu tài chính ca công ty. Do đó ngoài vic qun tr tt vn
luân chuyn còn phi
qun lý tt các nhân t k trên đ làm tng giá tr và li
nhun ca công ty trong ngn hn cng nh dài
hn.
1
PHN 1: GII THIU
Vn đ nghiên cu
Trong bi cnh nn kinh t toàn cu đang gp nhiu khó khn, các doanh
nghip Vit Nam đang phi đi mt vi nhng bt n và tim n nhiu ri ro nh
hin nay thì vic nâng cao hiu qu hot đng và giá tr th trng ca công ty là
mc tiêu hàng đu ca các giám đc tài chính. Trong đó, qun tr tt vn luân
chuyn luôn là vn đ đc các doanh nghip hng đn vì nó có tác đng đn
thành qu hot đng ca công ty. Do đó
lng tin mt và hàng tn kho d tr
bao nhiêu đc xem là thích hp đ công ty va có th đm bo kh nng
thanh
toán trong ngn hn va có đc các khon đu t làm tng giá tr công ty.
Chin
lc ca công ty là phi cân bng gia hai mc tiêu tính thanh khon và
kh nng sinh li
ca công ty. Chúng ta không th loi b hoàn toàn mt mc
tiêu nào, chng hn nu nh
chúng ta b qua kh nng sinh li thì công ty khó
lòng tn ti và duy trì hot đng trong
thi gian dài, còn nu b qua tính thanh
khon công ty s đi mt vi kh nng mt thanh
toán các khon n đn hn. Vì
vy qun tr vn luân chuyn là mt phn rt quan trng trong công vic
ca nhà
qun lý, có nh hng đn s tn ti và phát trin ca công ty. Qun tr vn luân
chuyn nh th nào đ gia tng kh nng sinh li và giá tr th trng gi chung là
hiu qu tài chính
trong điu kin kinh t hin nay vn là vn đ nan gii đi vi
các doanh nghip.
Mc tiêu nghiên cu
Bài nghiên cu này tp trung vào vic tìm ra mi quan h ca vic
qun
tr vn luân chuyn đi vi li nhun và giá tr th trng ca các công ty Vit
Nam t đó đa ra nhng chính sách
qun tr phù hp đ nâng cao li nhun
công ty và ti đa hóa giá tr c đông.
Và đ gii quyt ốn đ này, tác gi đt ra mt s câu hi liên quan sau:
Th nht, có hay không s tn ti mi quan h gia qun tr vn luân chuyn
2
và hiu qu tài chính ca các công ty Vit Nam?
Th hai, tác đng ca các thành phn vn luân chuyn lên hiu qu tài chính ca
các công ty
theo chiu nào và đ ln ra sao?
i tng vƠ phm vi nghiên cu
Mu d liu nghiên cu gm có 113 doanh nghip Vit Nam niêm yt trên
hai sàn chng khoán HNX và HOSE. Các công ty trong mu đc la chn ngu
nhiên t nhiu ngành khác nhau, ngoi tr các công ty thuc lnh vc tài chính,
bo him, bt đng sn. Các s liu đc thu thp t các báo cáo tài chính hng
nm đc công khai trên các website tài chính. Nhng công ty đc đa vào
nghiên cu phi có đy đ b d liu trong giai đon 2008-2013, liên tc hot
đng trong giai đon này và tip tc hot đng trong nm 2014.
Phng pháp nghiên cu
tài xem xét tác đng gia các bin đi din cho các thành phn ca
vn luân
chuyn (k phi thu, k tn kho, k phi tr và chu k tin mt) lên các
bin đi din cho kh nng sinh li (t sut sinh li trên tng tài sn, t sut sinh
li trên vn đu t) và giá tr th trng ca công ty (h s Tobin Q) vi các bin
kim soát ( h s thanh toán ngn hn, t s tài sn ngn hn trên tng tài sn, t s
n ngn hn trên tng tài sn và t s tng n trên tng tài sn).
Phng pháp nghiên cu đc s dng là phân tích thng kê mô t, phân
tích tng quan Pearson, hi quy tuyn tính đa bin vi d liu bng (panel data)
và thc hin các kim đnh đ la chn mô hình phù hp nht và kim đnh tính
vng ca các kt qu đó.
B cc bƠi nghiên cu:
Bài nghiên cu đc chia thành 5 phn, ni dung chính mi phn nh sau:
Phn 1: Gii thiu tng quan các ni dung chính ca lun vn và các vn đ
nghiên cu, cng nh trình bày lý do thc hin nghiên cu này.
Phn 2: Tng quan v các nghiên cu ca các nhà khoa hc trên th gii
và
3
Vit Nam v mi quan h gia qun tr VLC và kh nng sinh li ca công
ty nhiu quc gia vi nhng khong thi gian, loi hình công ty khác nhau
và các phng pháp khác
nhau.
Phn 3: Trình bày d liu nghiên cu và phng pháp, phn này gii thích
mô hình hi
quy đc s dng và các bin trong mô hình, lý do chn các
bin này đng thi s gii
thích v thi kì ly mu nghiên cu và ngun d
liu. Sau đó, trình bày các phng pháp
hi quy Pooled OLS, REM, FEM và
các kim đnh cn thc hin.
Phn 4: Ni dung và kt qu thc nghim, trong phn này s xem xét kt qu
ca quá trình nghiên
cu, bao gm các phân tích v thng kê mô t, phân
tích tng quan và hi quy đa bin.
Ngoài ra, trong phn này s xem xét các
hin tng t tng quan, đa cng tuyn, phng sai thay đi.
Phn 5: Tng kt các vn đ đc trình bày gm có nhng phát hin chính
ca nghiên cu và mt s gi ý chính sách, đng thi ch ra nhng hn ch
còn gp phi và gi ý hng nghiên cu tip theo.
4
PHN 2: KHUNG Lụ THUYT VÀ TNG QUAN
CÁC NGHIểN CU TRC ỂY
2.1. Khung lý thuyt
Vn luân chuyn đc đnh
ngha là chênh lch gia tài sn ngn hn và
n ngn hn, th hin mc vn sn có đ
tham gia vào quá trình sn xut kinh
doanh ca doanh nghip. Các yu t tác đng lên
vn luân chuyn là các khon
mc trong tài sn ngn hn nh: hàng tn kho, tin mt,
tin gi ngân hàng,
khon phi thu…và các khon mc trong n ngn hn nh: n ngân
hàng, phi tr
ngi bán, thu…
Vai trò ca vn luân chuyn là đm bo các hot đng sn xut kinh
doanh ca doanh
nghip đc din ra liên tc, do đó vic ra các quyt đnh tài
chính có liên quan đn vn luân chuyn s có tác đng rt ln đn hiu qu
hot đng ca doanh nghip đc th hin bng t sut sinh li. T
sut sinh li
đc xem xét có th là t sut sinh li trên tài sn, t sut sinh li trên vn đu t
hoc t sut sinh li gp. Các yu t tác đng ti t sut sinh li là doanh thu, chi
phí, thu, li nhun, tng tài sn…T sut sinh li đc đánh giá trong mt nm
nhng li là thành qu kinh doanh trong dài hn ca công ty.
Do đó, các quyt đnh liên quan đn vn luân chuyn và tài chính ngn hn
đc gi là qun tr vn luân chuyn. iu này liên quan đn vic qun tr các mi
quan h gia tài sn ngn hn và n ngn hn ca mt công ty.
u t vào vn luân chuyn và các thành phn liên quan đn tài chính
ngn hn bt
ngun t 3 hot đng kinh doanh – mua nguyên vt liu, sn xut
và bán hàng. Qun
tr vn luân chuyn tt trong vòng 1 nm có th làm cho các
hot đng này tr nên
hiu qu và linh hot hn. Ngoài ra, các thành phn ca
vn luân chuyn có th gi ra
các gii pháp qun lý hot đng kinh doanh tt
hn. Trên ht, qun tr vn luân
chuyn có th làm gim chi phí và to ra thêm
li nhun cho công ty. (Brealey et al,
2006 pp 815-827).
5
Qun tr vn luân chuyn còn cc kì quan trng đi vi mt công ty
không có kh
nng gii quyt các khon n. Danh sách các tài sn ngn hn
chim phn ln so vi
tng tài sn đi vi các doanh nghip sn xut và thng
mi, vì th điu ti quan
trng là vn luân chuyn đc qun lý bng cách ti
u, cân bng gia tính thanh
khon và li nhun. Mc dù mt công ty làm n có
lãi nhng thc s khon lãi này b
trói buc vào trong khon phi thu và công ty
phi đi vay mn thêm hoc mua n
hàng tn kho. Vì vy điu này dn đn
vin cnh khi công ty cn tin mt đ mua
hàng hóa và h phi gánh thêm mt
khon chi phí khi s tin vay ngân hàng vt
quá s tin gi. Tóm li, li
nhun và tính thanh khon nên đc qun tr mt cách
cn thn, khon đu t
vào hàng tn kho là cn thit và nu nó đc cân bng mt
cách hp lý, đúng
lúc thì s to ra c hi tt đ bán đc hàng hóa, thông qua đó s
ci thin li
nhun và thanh khon ca doanh nghip. Hàng hóa đc luân chuyn
nhanh
hn thì s có k luân chuyn tin mt ngn hn (Padachi, 2006a).
Theo Rafuse (1996), phn ln các doanh nghip b thua l là do không
qun tr các
thành phn vn luân chuyn tt, điu đó dn ti s ngày tn kho và
s ngày phi thu
cao dn đn k luân chuyn tin mt dài. Tin mt to ra nhanh
chóng s giúp công ty
có th mua thêm hàng hóa đ bán cho khách hàng. T đó
to ra thêm li nhun cho
doanh nghip.
Có đc lng vn luân chuyn ti u ti thi đim thích hp là yu t
cc kì quan
trng đ đa ti hot đng kinh doanh hiu qu. S dng vn luân
chuyn mt cách
không kim soát hoc phung phí trong thi kì kinh t suy thoái
nh hin nay là thiu khôn ngoan, vì khon n không d đ thu hi có th dn đn
tài sn ngn hn phi tài
tr bng vay mn. Mà chính sách tin t tht cht đc
nhiu chính ph áp dng hin
nay li không khuyn khích các ngân hàng nói
chung cho vay trong giai đon suy
thoái.
S thành công ca mt công ty có liên quan nhiu ti qun tr vn luân
chuyn. Vn
luân chuyn là kt qu ca s khác nhau gia tài sn ngn hn và n
6
ngn hn, và nó
liên kt vi qun tr tài chính ngn hn thông qua các hot đng
sn xut ngn hn.
Công ty luôn u tiên s dng ngun vn có sn vì h
không phi tr lãi sut trên
nhng khon vay n. Mt công ty không th đm
bo khon n t các t chc tài
chính mt cách nhanh chóng vi lãi sut rt r
tr khi đó là đ ci thin nng sut sn
xut ca công ty. Vì vy, vn ni b đa
ti s linh hot cho công ty (Brealey et al,
2006 pp 813-832).
Mc tiêu cn bn ca qun tr VLC nh sau:
Ti u hoá vic đu t vào tài sn ngn hn và gim mc đ n ngn
hn, do đó
công ty có th gim vic gm gi các ngun qu vào VLC và
có th nâng cao kh
nng sinh li t hot đng kinh doanh.
Qun tr VLC là vic mà công ty nên luôn luôn đt trong mt v trí sn
sàng đ đáp
ng các ngha v ngn hn đc tài tr bi tài sn ngn hn
có sn ca công ty, nhm đm bo tính thanh khon cho công ty.
qun lý tài sn ngn hn ca công ty, làm cho li nhun biên t vic
đu t vào
tài sn này không nh hn chi phí s dng vn s dng đ tài
tr cho tài sn ngn
hn.
Do vy, hiu qu ca qun tr vn luân chuyn ph thuc vào s cân đi
gia tính thanh khon và kh nng sinh li ca doanh nghip (Filbeck, Krueger &
Preece - 2007; Faulender& Wang - 2006) s thiu ht vn luân chuyn có th gây
trc trc cho hot đng kinh doanh hàng ngày ca doanh nghip nhng đu t quá
nhiu vào vn luân chuyn thì li làm gim ri ro thanh khon, s làm tng chi phí
c hi ca đu t đc bit khi doanh nghip dùng ngun vn t bên ngoài đ tài tr
cho vn luân chuyn.
Mt trong nhng ch tiêu đo lng hiu qu ca qun tr vn luân chuyn
là chu k luân chuyn tin mt (CCC) đc đa ra bi Richards
& Laughlin
(1980). Ch tiêu này đ cp đn khong thi gian t lúc mua nguyên vt liu,
chuyn đi thành thành phm, bán sn phm và thu tin khon phi thu. Các
doanh nghip có chu k luân chuyn tin ngn hn s ít phi đu t vào vn luân
7
chuyn hn và do vy, chi phí tài tr ca nhng doanh nghip này thng thp
hn. Bng cách s dng chu k luân chuyn tin, các nhà qun lý có th theo
dõi làm th nào đ qun lý vn luân chuyn hiu qu trong chu k kinh doanh
ca h. Chu k luân chuyn tin bt đu t khi công ty mua các ngun nguyên vt
liu, sn xut, bán sn phm và đn khi nhn đc tin t các sn phm bán ra.
Nhìn chung, các công ty có chu k luân chuyn tin mt ngn hn s có li hn và
to ra nhiu giá tr hn trong thi gian dài (Mansoori và Muhammad - 2012).
Hình 2.1: Chu k luân chuyn tin (CCC) ốà chu k kinh doanh
Chu k luân chuyn tin mt = K thu tin khon phi thu + K lu hàng tn kho -
K phi tr ngi bán
2.2. Tng quan các nghiên cu trc đơy:
Mi quan h gia qun tr vn luân chuyn và hiu qu hot đng ca
công ty th hin
qua t sut sinh li đã thu hút s quan tâm ca nhiu nhà
nghiên cu. a phn các kt
qu nghiên cu trc đây th hin tng quan âm
gia vn luân chuyn và t sut sinh
li nhng gn đây li có kt qu trái ngc
mt s th trng mi ni.
Trong nhng nghiên cu liên quan ti đ tài này, phi k đn nghiên
cu ca Jose,
Lancaster and Stevens (1996), ba nhà khoa hc đã nghiên cu
2718 công ty trong 20 nm
t 1974 ti 1993, ch ra rng vòng quay tin mt thp
8
làm gia tng t sut sinh li.
Shin và Soenen (1998) kim tra mi quan h qun tr vn luân chuyn (chu
k
thng mi thun) và li nhun công ty bng cách s dng phân tích tng
quan và
hi quy đi vi mt mu ln gm 58,895 công ty M giai đon 1975-
1994, kt qu
tìm thy có mi quan h ngc chiu mnh m. T đó hàm ý rng
các nhà qun lý có
th to ra giá tr cho các c đông bng cách gim chu k thng
mi thun đn giá
tr ti thiu hp lý.
Wang (2001) s dng h s tng quan Pearson, hi quy d liu chéo
trong
giai đon 1985-1996 cho 1,555 công ty Nht Bn và 379 công ty ài Loan.
Kim tra mi quan h gia qun tr vn luân chuyn (chu k chuyn đi tin mt)
và hiu qu
hot đng (t sut sinh li trên tài sn, t sut sinh li trên vn c
phn), mi quan h
gia qun tr vn luân chuyn và giá tr công ty (Tobin q). Kt
qu cho thy mi quan
h gia chu k chuyn đi tin mt và hiu qu hot
đng là ngc chiu, và nhy
cm đi vi các yu t ngành. Các công ty vi giá
tr cao hn (Tobin q>1) có chu k
chuyn đi tin mt thp hn đáng k so vi
nhng công ty có giá tr nh hn (Tobin
q≤1). Nhìn chung, nhng phát hin này
cho thy qun tr vn luân chuyn tích cc
làm tng hiu qu hot đng, tính
thanh khon và thng kt hp vi giá tr công ty
cao hn cho c 2 quc gia
mc dù có s khác nhau trong đc đim cu trúc và h
thng tài chính gia các
công ty.
Deloof (2003) s dng h s tng quan Pearson, hi quy OLS cho mt
mu
gm 1,009 công ty phi tài chính ln B trong giai đon 1992-1996 đ kim
tra mi
quan h gia qun tr vn luân chuyn và kh nng sinh li. Kt qu
khng đnh mi
quan h ngc chiu gia tng thu nhp hot đng và qun tr vn
luân chuyn. T đó
cho thy các nhà qun lý có th tng li nhun bng cách làm
gim s ngày phi thu,
hàng tn kho đn mc ti thiu hp lý. Ngc li, mi
quan h ngc chiu gia s
ngày phi tr và li nhun công ty ng h gi
thuyt rng công ty có li nhun ít thì
mt thi gian lâu hn đ tr ht n.
Bài nghiên cu ca Garcıa-Teruel, Solano (2007) phân tích d liu bng
9
ca
8,872 công ty va và nh Tây Ban Nha giai đon 1996-2002 bng cách s
dng mô
hình hiu ng ngu nhiên, hiu ng c đnh và phân tích đa bin nhm
cung cp bng
chng thc nghim v nh hng ca qun tr vn luân chuyn
(s ngày khon phi
thu, s ngày khon phi tr, s ngày hàng tn kho và chu k
chuyn đi tin mt) lên
li nhun (t sut sinh li trên tài sn). tránh nh
hng ca vn đ ni sinh
Garcıa-Teruel, Solano s dng các bin công c,
đc bit đ tr bc 1 ca s ngày
phi thu, s ngày hàng tn kho, s ngày khon
phi tr và chu k chuyn đi tin mt
đc s dng nh các bin công c. im
khác bit ca bài nghiên cu này so vi các
nghiên cu trc đây là cha có nghiên
cu nào trc đó có bng chng thc nghim
cho trng hp các công ty va và
nh mc dù vai trò ca qun tr vn luân chuyn
trong các công ty này là ht sc
quan trng, th hai là kim đnh tính chc chn ca
kt qu đc thc hin cho
vn đ ni sinh có th xy ra, mc đích là đ chc rng mi quan h đc tìm
đc trong quá trình phân tích là do tác đng ca chu k
chuyn đi tin mt
lên li nhun ch không phi là do ngc li. Kt qu đc tìm
thy cng ging
nh các nghiên cu trc cho các công ty ln (Jose 1996; Shin,
Soenen 1998;
Wang 2002; Deloof 2003) tc là tn ti mi quan h ngc chiu có ý
ngha gia
li nhun và s ngày khon phi thu, s ngày hàng tn kho và chu k
chuyn
đi tin mt. Hàm ý rng công ty va và nh phi quan tâm đn qun tr vn
luân chuyn bi vì có th to ra giá tr bng cách gim s ngày hàng tn kho, s
ngày
khon phi thu và rút ngn chu k chuyn đi tin mt đn giá tr ti thiu
hp lý. Tuy
nhiên, không th xác nhn s ngày phi tr tác đng lên li nhun, bi
vì mi quan h
này có th mt đi ý ngha khi tác gi kim soát vn đ ni sinh có
th xy ra.
Dong (2010) kt lun rng mi quan h gia li nhun và qun tr vn luân
chuyn
Vit Nam là ngc chiu trên mu gm các công ty t 2006 đn 2008.
iu này dn
đn s tht là đ tng li nhun thì mt công ty cn gim s ngày
phi thu và s ngày
tn kho xung thp nht.
10
Ching, Novazzi, Gerab (2011) s dng hi quy đa bin tuyn tính, phân
tích
phng sai ANOVA đ nghiên cu v mi quan h gia qun tr vn luân
chuyn và
kh nng sinh li ca các công ty niêm yt Brazin giai đon 2005 -
2009, các công
ty này đc chia thành 2 nhóm: thâm dng vn luân chuyn
(nu có tài sn ngn
hn chim hn 50% tng tài sn nh các công ty may mc,
hàng tiêu dùng) và thâm
dng vn c đnh (có tài sn ngn hn nh hn 50% tng
tài sn nh các công ty sn
xut thép, khai thác và lc hóa du). Mc tiêu nghiên
cu là kim tra xem có bt k
s khác bit nào gia li nhun và qun tr vn
luân chuyn trong hai nhóm công ty
trên và xem xét bin nào tác đng nhiu nht
đn li nhun. ây là hng nghiên cu
mi so vi các nghiên cu trc đó. Bài
nghiên cu này kim tra tác đng ca các
bin đc lp (chu k chuyn đi tin
mt, s ngày hàng tn kho bình quân, t l n, s
ngày vn luân chuyn, s ngày
khon phi thu bình quân) lên t sut sinh li trên
doanh thu (ROS), t sut
sinh li trên tài sn (ROA) và t sut sinh li trên vn c
phn (ROE). Kt qu
nghiên cu cho thy tn ti mi quan h ngc chiu gia chu
k chuyn đi
tin mt, t l n và li nhun. Tuy nhiên, đi vi các công ty thâm
dng vn
luân chuyn, chu k chuyn đi tin mt và s ngày hàng tn kho có tác
đng
mnh đn ROS, trong khi s ngày tn kho là bin quan trng nht tác đng đn
ROA ca các công ty này. Ngc li, đi vi các công ty thâm dng vn c đnh,
s
ngày vn luân chuyn trung bình có nh hng mnh đn ROS còn t l n
li tác
đng mnh đn ROA. Trong c 2 nhóm công ty, mi quan h gia các bin
gii thích
vi ROE không có ý ngha thng kê. Kt qu nghiên cu mang đn
hàm ý cho nhà qun lý rng qun tr vn luân chuyn có vai trò quan trng nh
nhau đi vi công ty
thâm dng vn luân chuyn và thâm dng vn c đnh,
qun tr hàng tn kho cng
nh chu k chuyn đi tin mt đn mt mc đ ti
u s mang li li nhun nhiu
hn cho công ty thâm dng vn luân chuyn,
trong khi s ngày vn luân chuyn và t
l n mang li li nhun nhiu hn cho
công ty thâm dng vn c đnh.
Nghiên cu ca Shin, Soenen (1998), Deloof (2003), tp trung vào nh
11
hng
đn giá tr công ty đc đo lng bi t sut sinh li trên tài sn, hoc t
sinh li trên
vn c phn đc ci thin bng cách qun tr vn luân chuyn.
Trong khi nhng
nghiên cu này công ty ti thiu hóa đu t vào vn luân
chuyn hot đng ròng đn
giá tr hp lý thì s ti đa hóa li nhun t đó ti đa
hóa giá tr công ty, thì bài nghiên
cu ca Kieschnick (2011) phân tích d liu
3,786 công ty ti M trong giai đon
1990 – 2006, bng cách s dng phng
pháp nghiên cu ca Faulkender và Wang
(2006) nh mô hình đnh giá c s
và phân tích cách c đông làm tng giá tr ca
công ty M thêm mt đô la đu
t vào vn luân chuyn ròng, s dng t sut sinh li
vt tri ca mt c phiu
nh là đi din cho giá tr công ty, s dng mô hình đnh
giá dòng tin t do
(FCF) có th gii thích cho đu t vào vn luân chuyn hot đng
ròng. Bài
nghiên cu không ch kim tra mi quan h gia qun tr vn luân chuyn
và s
giàu có ca c đông mà còn cách mà các yu t tác đng nh th nào, nh
hng ca hiu qu đu t tng thêm lên vn luân chuyn hot đng ròng, các
thành
phn khác nhau ca vn luân chuyn hot đng ròng nh hng nh th
nào đn giá
tr ca c đông, và thành phn nào gây nh hng nhiu hn. Kt qu
nghiên cu thc
nghim đã tìm đc bng chng: mt dollar tng thêm đu t
vào vn luân chuyn hot
đng ròng thì có giá tr trung bình ít hn dollar tng
thêm nm gi tin mt; giá tr ca dollar tng thêm đu t vào vn luân chuyn
hot đng ròng b nh
hng đáng k bi doanh thu d kin trong tng lai, gánh
nng n vay, hn ch tài
chính, ri ro phá sn; giá tr ca dollar tng thêm m
rng tín dng đi vi mt khách
hàng nh hng nhiu đn s giàu có ca c
đông hn là dollar tng thêm đu t vào
hàng tn kho cho công ty. Tuy nhiên,
bng thc nghim h đã đa ra tm
quan trng ca qun tr vn luân chuyn đn
giá tr công ty, trong khi các ngun tài
tr vn luân chuyn nên đc xem xét
nh là mt yu t quan trng trong đnh giá
công ty.
Binti Mohammad và Binti Mohd saads (2010) đã thc hin mt nghiên
cu trên 172 công ty Malaysia t nm 2003 đn nm 2007. Trong nghiên cu
này h đã s dng chu k tin mt, t s thanh toán hin hành, t s tài sn ngn
12
hn trên tng tài sn, t s n ngn hn trên tng tài sn và t s tng n trên tng
tài sn đ đo lng qun tr vn luân chuyn, Tobin Q là tiêu chí v giá tr th
trng và t sut sinh li trên tng tài sn và t sut sinh li trên vn đu t là tiêu
chí v kh nng sinh li ca công ty. Các bng chng đã cho thy rng có s tng
quan gia các thành phn ca vn luân chuyn vi giá tr th trng và kh nng
sinh li ca công ty và đa đn kt lun rng các công ty Malaysia có mi tng
quan đáng k gia tài sn ngn hn và ti đa hóa giá tr c đông.
Sebastian Ofumbia (2012) la chn công ty Nigeria đ tìm ra nh hng
ca vn
luân chuyn lên li nhun. Tác gi đã tìm thy mi quan h gia k luân
chuyn tin
mt và li nhun thì có ý ngha. Ngoài ra, thi gian chuyn đi hàng
tn kho và thi
gian thu n đóng vai trò cc kì quan trng. Ông ta đã khuyn ngh
các công ty nên thu
hi tin mt t các ngi n đúng hn, s tin thu đc nên
đc tái đu t vào chng
khoán ngn hn, chính ph Nigeria nên khuyn
khích vn đu t trc tip nc
ngoài đ thúc đy kinh t cng nh tình hình tài
chính các công ty.
Bài nghiên cu ca Bagchi (2012) phân tích d liu ca các công ty ngành
tiêu
dùng nhanh n trong giai đon 2000-2009. Ngoài vic s dng phân
tích tng
quan Pearson, vic phân tích hi quy d liu bng còn đc thc hin
bng các mô
hình OLS gp và hiu ng c đnh LSDV, hn na trong mô hình
này s bt đng
nht hay đc đim riêng bit ca tng công ty cng đã đc đa
vào tính toán. Mc
tiêu là kim tra tác đng qun tr vn luân chuyn (nh chu
k chuyn đi tin mt,
vòng quay hàng tn kho, vòng quay khon phi thu, vòng
quay khon phi tr), t s
n trên tng tài sn và n trên vn c phn lên t
sut sinh li (t sut sinh li trên
tng tài sn và t sut sinh li trên vn đu t).
đt mc tiêu này, Bagchi đã phát
trin mu hình thc nghim đc s dng
bi Shin, Soenen (1998), Deloof (2003),
Padachi (2006), Mathuva (2009). Hn
th, Bagchi còn đa vào nhng riêng bit ca
mi công ty ngành tiêu dùng
nhanh và cho phép mi công ty này có h s hi quy
riêng đ các đc đim
không đng nht có th tn ti gia các công ty hàng tiêu dùng
nhanh. Kt qu
13
nghiên cu tìm ra mi quan h ngc chiu gia qun tr vn luân
chuyn và
li nhun, t đó nhn mnh tm quan trng ca vic qun tr vn luân
chuyn
đ đm bo cho li nhun công ty và khía cnh này phi là mt phn ca t
duy
chin lc và tác nghip ca công ty đ hot đng hiu qu trong môi trng kinh
t mi đy thách thc ca n .
Nghiên cu ca Ebrahim Mansoori (2012) s dng c lng OLS gp và
hiu
ng c đnh cho mu các công ty Singapore giai đon 2004-2011, mc
tiêu nghiên
cu là xem xét tác đng ca qun tr vn luân chuyn lên kh nng
sinh li công ty.
Kt qu phân tích ngành công nghip cho nh hng ca khu vc
kinh t v mi quan
h gia qun tr vn luân chuyn và li nhun cho thy tt c
các thành phn ca chu
k chuyn đi tin mt (thi gian thu hi khon phi thu,
thi gian chuyn đi hàng
tn kho, thi gian thanh toán khon phi tr) có mi
quan h ngc chiu vi kh
nng sinh li (t sut sinh li trên tài sn). Theo
hi quy OLS, tìm thy mi quan h
ngc chiu gia chu k chuyn đi tin mt
và t sut sinh li trên tài sn trong lnh
vc xây dng và vt liu, ngành đin t.
Ngoài ra, da trên c lng hiu ng c
đnh, mi quan h ngc chiu gia
chu k chuyn đi tin mt và t sut sinh li trên
tài sn đã đc tìm thy trong
các lnh vc đin t, k thut công nghip và công ngh
phn cng. Nhng kt
qu này cho thy ngành công nghip s nh hng đn mi quan h gia qun
tr vn luân chuyn và li nhun. Qua kt qu thc nghim trên m
ra mt s hàm
ý cho nhà qun lý là có th ci thin hiu qu công ty bng cách qun
tr vn
luân chuyn chng hn nh ci thin hiu qu và tng li nhun công ty bng
cách rút ngn chu k chuyn đi tin mt, rút ngn thi gian thu hi các khon
phi
thu, thi gian chuyn đi hàng tn kho, ngc li rút ngn thi gian thanh
toán các
khon phi tr s gim li nhun công ty. Ngoài ra, mi quan h gia
qun tr vn
luân chuyn và li nhun s b nh hng bi s khác bit ngành công
nghip.
Vahid, Mohsen, Mohammadreza (2012) nghiên cu nh hng ca
qun tr
vn luân chuyn lên hiu qu hot đng ca 50 công ty niêm yt ti sàn
14
chng khoán
Tehran (TSE) giai đon 2006 -2009 bng cách s dng mô hình hi
quy đa bin. Thi
gian phi thu bình quân, thi gian hàng tn kho, thi gian
khon phi tr bình quân,
chu k chuyn đi tin mt, chu k thng mi thun
đc s dng đ đánh giá qun
tr vn luân chuyn, và li nhun thun t hot
đng kinh doanh đc s dng đ đo
lng hiu qu công ty. Kt qu cho thy có
mi quan h ngc chiu gia thi gian
phi thu bình quân, thi gian hàng tn
kho, thi gian khon phi tr bình quân, chu k
thng mi thun và hiu qu
hot đng, không tìm thy bng chng cho s tn ti
mi quan h gia chu k
chuyn đi tin mt và hiu qu công ty. Vì th nhà qun lý
có th làm tng li
nhun công ty mt cách hp lý bng cách gim thi gian phi thu
bình quân, thi
gian hàng tn kho, thi gian khon phi tr bình quân, chu k thng
mi thun.
Mona (2012 ) đã nghiên cu tác đng ca chính sách vn luân chuyn tích
cc
và bo th lên li nhun và giá tr công ty cho mu gm 57 công ty Jordan
giai đon
2001-2009. o lng chính sách vn luân chuyn bo th nh mc đ
tài sn ngn
hn so vi tng tài sn, tìm thy t l này là 0,49 và phng pháp hi
quy c lng
ch ra rng điu này nh hng tích cc đn li nhun và giá tr
công ty. Mt khác,
nhng công ty theo chính sách đu t vn luân chuyn tích cc
s dng đu t dài hn
có tác đng ngc chiu lên li nhun và giá tr công ty.
Mc dù mu nh nhng kt
qu ca Mona cng tng t vi kt qu nghiên cu
ca Afza và Nazir (2007) kim
tra mi quan h gia chính sách vn luân chuyn
tích cc và bo th cho 17 ngành
công nghip gm 263 công ty giai đon 1998-
2003. S dng phân tích phng sai
(ANOVA) và kim đnh LSD (least
significant difference), nghiên cu cho thy khác bit đáng k gia đu t vào vn
luân chuyn và chính sách tài chính gia các ngành
khác nhau. Hn na, theo
th t tng quan xác nhn rng nhng khác bit không
đáng k này là khá n
đnh trong giai đon nghiên cu sáu nm. Cui cùng, phân tích
OLS ch ra mi
quan h ngc chiu gia các bin pháp đo lng li nhun công ty
và mc đ
đu t vn luân chuyn tích cc và chính sách tài tr. Hàm ý ca hai bài
nghiên
cu này là công ty nên chú ý nhiu hn đn kh nng thanh khon. iu này
bao
15
gm qun lý tin mt bi vì qun lý tin mt yu kém có th làm công ty gp khó
khn v tài chính vì s không có kh nng tr các hóa đn hin ti và công ty có
th
phi đi mt vi v n trong ngn hn, v lâu dài phá sn có th xy ra nu
qun lý
tin mt yu kém vn tn ti.
Ukaegbu (2013) s dng phân tích hi quy đa bin, hiu ng c đnh cho
d
liu ca các công ty sn xut ti Ai Cp, Kenya, Nigeria và Nam Phi giai
đon 2005-
2009. Mc đích nghiên cu là kim tra mi quan h gia qun tr
vn luân chuyn và
li nhun công ty, đc bit là xác đnh tm quan trng ca
các quc gia vi mc phát
trin các ngành công nghip khác nhau. Ngoài các
bin vn thng đc s dng
trong phân tích qun tr vn luân chuyn,
nghiên cu này còn s dng các bin tng
trng GDP thc và quy mô ban
qun tr (đo lng bi s giám đc). Bi vì qun tr
vn luân chuyn có th b
nh hng bi điu kin kinh t v mô, điu kin nn kinh
t tt có xu hng
đc phn ánh trong li nhun ca công ty, ngoài ra đ kim soát
áp lc lm
phát nh hng đn các thành phn chính ca vn luân chuyn s dng
GDP
thc, bên cnh đó GDP còn có th phn ánh s phát trin ca th trng vn. Kt
qu nghiên cu cho thy có mi quan h ngc chiu mnh m gia li nhun
thun
t hot đng và chu k chuyn đi tin mt, ngha là khi chu k chuyn
đi tin mt
tng, li nhun ca công ty s gim. T đó mang đn ý ngha thc t
cho nhà qun lý
rng có th to ra giá tr dng cho c đông bng cách gim
khon phi thu, đm bo
bán hàng tn kho càng nhanh càng tt và c gng trì
hoãn vic thanh toán cho các nhà
cung cp, min là điu này không không nh
hng đn xp hng tín dng ca ca
công ty.
R. Kroes (2013) cho rng chính sách qun tr dòng tin ca công ty nh là
qun
tr vn luân chuyn, vi tin nhn đc t khách hàng, nm gi hàng tn
kho, tin
phi tr nhà cung cp, Kroes tp trung vào cách qun tr tin mt bi vì
theo Richards và Laughlin (1980) có 3 yu t trc tip tác đng đn tip cn tin
mt công ty: tin
t phi thu thì không có sn trong khi đi khách hàng thanh
toán, tin đu t vào hàng
tn kho có th b trói cht và không có sn khi hàng
16
hóa trong kho, tin có sn t
khon phi tr nu trì hoãn vic thanh toán cho
nhà cung cp. Kroes đã s dng
phng pháp hoàn toàn mi trong nghiên cu
v vn luân chuyn cho mt mu 1233
công ty ngành công nghip sn xut vi
d liu chiu dc (longitudinal data) theo quý
t 2008-2011 và phng pháp
c lng tng quát GEE (Generalized Estimating
Equations), hiu ng c
đnh và kim đnh nhân qu Granger. Mc đích ca bài
nghiên cu là m
rng các nghiên cu trc đây bng cách kim tra mi quan h gia
thay đi
trong các cách đo lng dòng tin và thay đi trong hiu qu công ty, và
kim
tra trc tip thay đi trong v th dòng tin và hiu qu tài chính công ty. Phân
tích tìm thy rng thay đi nhiu trong chu k chuyn đi tin mt (CCC)
không có
liên quan đn thay đi trong hiu qu công ty, tuy nhiên thay đi ít
trong chu k tin
mt hot đng (OCC) có ý ngha quan trng liên quan đn
thay đi trong Tobin q.
Kim tra liu thay đi trong cách đo lng đc trng ca
dòng tin liên quan đn thay
đi Tobin q nh th nào, kt qu cho thy gim
khon phi thu, gim hàng tn kho có
liên quan đn vic ci thin hiu qu tài
chính công ty tip tc duy trì trong vài quý.
Kim tra ni sinh liu chin lc
qun tr dòng tin dn đn nhng thay đi trong hiu
qu công ty hoc nu chin
lc dòng tin có vai trò không quan trng lên hiu qu
công ty cho kt qu
rng vic gim k thu tin bình quân dn đn ci thin hiu qu
tài chính công
ty. Tuy nhiên bài nghiên cu này có hn ch là ch nghiên cu cho công
ty sn
xut. iu đó m ra hng nghiên cu m rng trong tng lai là nghiên cu
chính sách qun tr dòng tin trong nhng ngành khác ca chui cung ng có
cùng
mi quan h vi hiu qu công ty. Thêm vào đó, nghiên cu trong tng
lai có th
kim tra mi quan h t nhiên mt cách trc tip gia hàng tn kho
và thay đi hiu
qu đ hiu vai trò ca qun tr dòng tin lên s thành công ca
công ty.
Ths. T Th Kim Thoa vƠ TS. Nguyn Th Uyên Uyên (2014) kt lun
rng
qun tr vn luân chuyn đc đo lng bng chu k luân chuyn tin
(CCC) có tác đng âm lên t sut sinh li hot đng kinh doanh ca các công ty
17
Vit Nam vi mu gm 208 công ty đc niêm yt t nm 2006 đn nm 2012.
iu này
cho thy rng các công ty có th xem xét hot đng qun tr tài chính ca
mình đ có th nâng cao kh nng sinh li và qua đó gia tng giá tr tài sn cho c
đông. Mt cách đ thc hin điu đó chính là ti u hóa chu k luân chuyn tin,
hay nói khác đi qun tr vn luân chuyn mt cách có hiu qu, ban qun tr
công ty có th ci thin kh nng sinh li cho công ty. Mt mt, gim k phi
thu, k lu kho và k phi tr s làm tng kh nng thanh khon cho công ty,
nh đó tác đng tích cc đn v th tài chính ca công ty. Mt khác, qun tr
vn luân chuyn tt có th giúp phát trin các hình thc tài tr khác bi vì các t
chc tín dng, nhng ngi s xem xét và đánh giá c cu bn cân đi k toán
ca công ty khi đa ra quyt đnh tài tr s đu t thêm vào nhng công ty có v
th tài chính mnh và rút bt vn hoc gim cho vay vi nhng công ty có v
th tài chính không tt. Ngoài ra, các ngành khác nhau, mi tng quan gia
qun tr vn luân chuyn và kh nng sinh li cng tng đi khác nhau.
Nhng bài nghiên cu trên tuy đc nghiên cu bng nhiu phng pháp
khác
nhau vi mu nhng quc gia khác nhau và thi gian nghiên cu riêng
bit, nhng
đu cho cùng kt qu là s tn ti mi quan h ngc chiu gia
qun tr vn luân
chuyn và hiu qu công ty, t đó nhà qun lý có th tng li
nhun công ty bng cách
làm gim chu k chuyn đi tin mt hoc s ngày phi
thu, hàng tn kho đn mc ti thiu hp lý. Ngc li, mi quan h ngc chiu
gia thi gian phi tr và li nhun
ca công ty ng h gi thuyt rng các công
ty có li nhun ít thì mt thi gian lâu
hn đ tr ht n.
Dù phn ln các bng chng thc nghim đc nghiên cu rng rãi cho
thy
tn ti mi quan h ngc chiu và có ý ngha gia qun tr vn luân
chuyn và hiu
qu công ty. Tuy nhiên, bên cnh đó cng có vài nghiên cu thc
nghim cho thy tn
ti mi quan h trên là cùng chiu. Sau đây là nghiên cu
cho thy mi quan h cùng
chiu gia qun tr vn luân chuyn và hiu qu công
ty.
Kaushik (2008) kim tra tác đng ca vn luân chuyn lên li nhun công
18
ty.
Mu đc chn các công ty ngành dc phm n giai đon 1996 - 1997
đn 2007- 2008, s dng nhiu công c và k thut thng kê đ phân tích d liu
trên. o lng
qun tr vn luân chuyn bng t s thanh toán hin hành, t s
hàng tn kho và t s
thanh toán n (debt turnover ratio), li nhun đc đo bng
thu nhp trc thu và lãi
vay và li nhun trên vn c phn. Mi quan h gia
qun tr vn luân chuyn và li
nhun đc đánh giá bng h s tng quan nh
h s tng quan Pearson đn gin,
h s tng quan theo hng ca Spearman
và h s tng quan Kendall. K thut
tng quan đa bin và hi quy đa bin
đc s dng đ nhn ra nh hng ca qun
tr vn luân chuyn lên li nhun
công ty. Kt qu tìm ra qun tr tính thanh khon,
qun tr hàng tn kho và qun
tr tín dng có quan h cùng chiu đ ci thin li nhun
công ty.
Trong khi s lng ln nghiên cu xem xét mi quan h qun tr vn
luân
chuyn và hiu qu công ty hu ht tp trung vào các công ty phát trin
hn thì bài
nghiên cu ca Bana Abuzayed (2012) kim tra qun tr vn luân
chuyn tác đng lên
hiu qu các công ty cho mt mu ca các công ty niêm yt
trên th trng mi ni
nh c th là Jordan, s dng d liu 52 công ty niêm
yt giai đon t 2000-2008.
Chu k chuyn đi tin mt cng nh các thành
phn ca nó đc s dng đ làm
thc đo qun tr vn luân chuyn. Trong
nghiên cu này, hai thc đo hiu qu đc
s dng: giá tr k toán (thu nhp hot
đng) và giá tr th trng (Tobin Q). khng
đnh kt qu nghiên cu mnh m
hn, s dng nhiu hn mt k thut c lng, bao gm c phân tích d liu
bng, hiu ng c đnh, hiu ng ngu nhiên và phng
pháp GMM. S dng k
thut c tính mnh m (robust estimation technique) nghiên
cu này cho thy
chu k chuyn đi tin mt có quan h cùng chiu vi li nhun.
iu này cho
thy các công ty có li nhun nhiu hn ít có đng c qun tr vn luân
chuyn.
Ngoài ra, th trng tài chính tht bi trong vic trng pht các nhà qun lý
trong
vic qun tr vn luân chuyn không hiu qu ti các th trng mi ni. Gi ý
rng các nhà hoch đnh chính sách trong th trng mi ni cn phi thúc đy
và
khuyn khích các nhà qun lý và c đông quan tâm hn na đn vic qun tr