Cách viết chữ số La Mã

Số La Mã
Bài học này minh họa số La Mã. Lưu ý rằng sẽ có nhiều khó khăn khi dùng hệ thống số không sử dụng giá trị của hàng chữ số như hệ thống chữ số
Ả Rập mà chúng ta vẫn thường dùng.
Số La Mã được sử dụng phổ biến ngày nay trong những bản kê được đánh số, mặt đồng hồ, những trang nằm trước phần chính của một quyển
sách, đánh số cho một số hoạt động nào đó như là Thế vận hội Olympic.
Cách viết số La Mã
Có bảy chữ số La Mã cơ bản
Ký hiệu Giá trị
I 1
V 5
X 10
L 50
C 100
D 500
M 1000
Nhiều ký hiệu có thể được kết hợp lại với nhau để chỉ các số với các giá trị khác chúng. Thông thường người ta quy định các chữ số I, X, C, M,
không được lặp lại quá ba lần; các chữ số V, L, D không được lặp lại quá một lần. Chính vì thế mà có 6 nhóm chữ số đặc biệt được thể hiện trong
bảng sau:
Ký hiệu Giá trị
IV 4
IX 9
XL 40
XC 90
CD 400
CM 900
Người ta dùng các chữ số I, V, X, L, C, D, M, và các nhóm chữ số IV, IX, XL, XC, CD, CM để viết số La Mã. Tính từ trái sang phải giá trị của các
chữ số và nhóm chữ số giảm dần. Một vài ví dụ:
• III hay iii cho ba. Đôi khi, ký tự cuối cùng là "j" thay vì là "i", thường là trong các đơn thuốc.
• VIII hay viii cho tám
• XXXII hay xxxii cho ba mươi hai

• XLV hay xlv cho bốn mươi lăm
• MMMDCCCLXXXVIII hay mmmdccclxxxviii cho ba nghìn tám trăm tám mươi tám
• MMMCMXCIX hay mmmcmxcix cho ba nghìn chín trăm chín mươi chín
Đối với những số lớn hơn (4000 trở lên), một dấu gạch ngang được đặt trên đầu số gốc để chỉ phép nhân cho 1000:
• V cho năm ngàn
• X cho mười ngàn
• L cho năm mươi ngàn
• C cho một trăm ngàn
• D cho năm trăm ngàn
• M cho một triệu
Ví dụ: IV là 4000
Đối với những số rất lớn thường không có dạng thống nhất, mặc dù đôi khi hai gạch trên hay một gạch dưới được sử dụng để chỉ phép nhân cho 1.000.000.
Điều này có nghĩa là X gạch dưới (X) là mười triệu.
Mẹo nhớ nhanh khi học số đếm La Mã
“Tôi Vào Xay Lúa Cho Dì Mai”. Chỉ cần nhớ câu này, các bạn có thể nhớ được 7 số La Mã cơ bản:
I (1): Lấy chữ tiếng anh I (Tôi)
V (5): Lấy từ đầu của chữ Vào (V)
X (10): Lấy từ đầu của chữ Xay (X)
L (50): Lấy từ đầu của chữ Lúa (L)
C (100): Lấy từ đầu của chữ Cho (C)
D (500): Lấy từ đầu của chữ Dì (D)
M (1000): Lấy từ đầu của chữ Mai (M)
Sau đó biết cách ghép thêm các số I, II, III nằm trước 7 số cơ bản đó nếu muốn viết số La Mã nhỏ hơn số cơ bản đó hoặc nằm sau 7 số cơ bản nếu
muốn viết số La Mã lớn hơn số cơ bản đó.
Thí dụ:
Một, hai, ba I, II, III
Bốn, năm, sau, bảy, tám: IV, V, VI, VII, VIII
Chín, mười mười một: IX,X,XI
Mười chín, hai mươi, hai mươi mốt: IXX, XX, XXI
Hai mươi chín, ba mươi, ba mốt: IXXX, XXX, XXXI

Bốn mươi, bốn mươi mốt: XL, XLI
Bốn mươi chín, năm mươi, năm mốt: IL, L, LI
Chín trăm, chín trăm lẻ một: CM, CMI