Môi trường học tập năng động, hoạt động học tập đa dạng, sự phối hợp tích cực giữa người dạy và người học chìa khóa cho thành công của tiến trình dạy và học ngoại ngữ

MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP NĂNG ĐỘNG, HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
ĐA DẠNG, SỰ PHỐI HỢP TÍCH CỰC GIỮA NGƯỜI DẠY
VÀ NGƯỜI HỌC - CHÌA KHĨA CHO THÀNH CƠNG
CỦA TIẾN TRÌNH DẠY VÀ HỌC NGOẠI NGỮ
Nguyễn Thị Phương Lan

Ngày nay, nhu cầu học tiếng Anh mang tính khu vực và tồn cầu cho thấy nhu
cầu giao tiếp bằng tiếng Anh ngày càng tăng đối với việc phát triển kinh tế và xã hội ở
tầm cỡ quốc gia cũng như đối với mỗi cá nhân trong xã hội.Với vai trò là người dạy tiếng
Anh, việc đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm giúp học viên muốn học, thích học và
quyết tâm học tiếng Anh để đạt được kết quả cao nhất luôn là niềm trăn trở của mỗi giáo
viên.
Dạy và học bất kỳ một mơn khoa học nào cũng cần phải có lịng nhiệt tình và
phương pháp phù hợp, và tiếng Anh khơng phải là một ngoại lệ. Sự phối hợp chặt chẽ
và nhiệt tình giữa người dạy và người học, tạo được mơi trường học tập năng động,
tích cực, cùng với việc đa dạng hóa các hoạt động học tập sẽ là chìa khóa dẫn tới
thành cơng cho tiến trình dạy và học ngoại ngữ.

1. Mở đầu
Ai đó đã từng nói: Con đường ngắn nhất để đến với các quốc gia là con đường Anh Ngữ. Tiếng
Anh là chìa khóa mở cửa kho tàng kiến thức thế giới và là phương tiện cần phải có trên con đường thành
cơng của mỗi người. Ngày nay, nhu cầu học tiếng Anh mang tính khu vực và toàn cầu cho thấy nhu cầu
giao tiếp và sử dụng tiếng Anh ngày càng cao. Vì thế, việc đổi mới và nâng cao chất lượng dạy học môn
tiếng Anh trong nhà trường là xác lập một tiền đề quan trọng để đẩy nhanh quá trình hội nhập, phát triển
kinh tế - văn hóa đất nước. Với vai trị là người dạy tiếng Anh, đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm
giúp học viên muốn học, thích học và quyết tâm học để đạt được kết quả cao nhất luôn là niềm trăn trở
của mỗi giáo viên.
Tuy nhiên, việc tiếp thu và sử dụng Tiếng Anh một cách hữu hiệu là một chặng đường dài nhiều
gian nan vất vả, đòi hỏi phải có sự kiên trì và nhiều nỗ lực từ bản thân mỗi học viên. Một phương pháp
học tập đúng đắn sẽ đem lại kết quả tốt trong việc tiếp thu kiến thức mới dẫn đến việc ứng dụng thành
công các kiến thức đã được học. Làm được điều này học viên sẽ phát huy thêm tính độc lập và sự tự tin

vào bản thân cũng như làm tăng thêm sự đam mê đối với việc học, tham gia tích cực hơn vào các hoạt
động học tập, cùng với giáo viên, học viên sẽ tạo nên một môi trường năng động trong học tập. Sự phối
hợp chặt chẽ và nhiệt tình giữa người dạy và người học, tạo được mơi trường học tập năng động, tích cực,
cùng với việc đa dạng hóa các hoạt động học tập sẽ là chìa khóa dẫn tới thành cơng cho tiến trình dạy và
học ngoại ngữ.
2. Nội dung


Muốn tạo được một môi trường học tập năng động và hấp dẫn phải có sự phối hợp tích cực của
thầy và trò. Với vai trò là người điều khiển trong quá trình dạy học, người dạy phải tạo ra mọi tình huống,
mọi khả năng để hướng dẫn các hoạt động của người học trong giờ học. Người dạy hơn ai hết phải thực
sự nhiệt tình và năng động, cần vận dụng mọi thao tác và phương tiện, cử chỉ điệu bộ để tăng cường thúc
đẩy các hoạt động học tập. Môi trường học tập năng động và hấp dẫn không thể là môi trường học tập nơi
mà người dạy chỉ tập trung truyền đạt kiến thức, người nghe chỉ tập trung lĩnh hội mà không dành thời
gian để thực hành; càng không thể là môi trường học tập khi học viên chỉ thực hành giao tiếp theo mơ
hình 1-1; tức là 1 người hỏi, 1 người trả lời. Quan sát hai hình ảnh sau:

Mơ hình thực hành giao tiếp 1-1(S-S)

Mơ hình thực hành giao tiếp đổi mới (S-S)

Với mơ hình thực hành và giao tiếp 1-1, người học có ít thời gian và cơ hội để thực hành những
gì đã và đang được học, hơn nữa khi giao tiếp theo mơ hình này, tính tích cực chủ động của người học bị
hạn chế rất nhiều, đặc biệt là khi đối tượng giao tiếp khơng hứng thú với tình huống giao tiếp. Ngay cả
hoạt động thực hành giữa người dạy và người học theo mơ hình 1-1 cũng khơng đem lại hiệu quả cao:

Mơ hình giao tiếp 1 - 1 giữa người dạy và người học (T-S)


Bởi lẽ, theo mơ hình này, người dạy khơng tận dụng được nhiều thời gian cho người học thực

hành, nếu trên lớp áp dụng mơ hình này, sẽ có bao nhiêu học viên được thực hành trong mỗi giờ học?
Trái lại, khi thực hành giao tiếp theo mơ hình đổi mới, người học có thể cùng một lúc tham gia
vào nhiều hoạt động giao tiếp với nhiều người, cùng chủ động tích cực để thực hiện các tình huống giao
tiếp với hiệu quả cao nhất, tạo nhiều cơ hội và nâng cao tính tích cực cho mơi trường giao tiếp. Nhờ đó
người học khơng chỉ thu nhận được nhiều kiến thức và kỹ năng sử dụng ngơn ngữ mà cịn tạo thói quen
tích cực chủ động trong học tập, dần thay đổi phương pháp học tập theo hướng chủ động tích cực, là yếu
tố cần thiết cho việc học bất kỳ một môn khoa học nào, đặc biệt là ngoại ngữ. Trong mơ hình này, người
dạy với vai trị là người hướng dẫn, có thể cùng tham gia vào hoạt động giao tiếp.
Ai cũng biết học ngoại ngữ là quá trình nhận biết các kiến thức và rèn luyện các kỹ năng, vì vậy
phải tạo điều kiện cho người học phát triển các kỹ năng ngôn ngữ, giảm được tâm lý ngại ngùng, tăng tính
chủ động, tính hợp tác giữa người học; học lẫn nhau và luyện được cách học tập, làm việc theo cặp, theo
nhóm, theo tập thể. Chính vì thế các nhà nghiên cứu ngơn ngữ và phương pháp giảng dạy ngơn ngữ
khuyến khích người học thực hành phát triển ngơn ngữ theo nhóm, theo cặp, theo mơ hình dưới đây:

Thực hành giao tiếp theo nhóm, sự tích cực chủ động giữa các nhóm

Mơi trường học tập năng động giúp đem lại cho người học niềm vui và sự hưng phấn khi tham
gia các hoạt động học tập, khi coi việc học và thực hành là niềm đam mê, là sự hứng khởi, thì chắc chắn
người học sẽ ngày càng tích cực tham gia các hoạt động ấy, và kết quả đạt được ngày càng cao.


Mơi trường học tập tích cực đem lại niềm đam mê và hứng thú cho người học

Môi trường học tập tích cực đem lại niềm vui, khuyến khích người học tích cực
tham gia các hoạt động học tập
Bên cạnh việc phối hợp tích cực để tạo mơi trường học tập năng động, người dạy cần thiết kế các
dạng hoạt động học tập theo hướng tạo tính chủ động sáng tạo cho người học và phù hợp với trình độ của
người học. Đối với người học có trình độ thấp thì tăng cường đưa bài tập thực hành theo hướng “nhận
biết - bắt chước - tư duy sáng tạo”. Đối với người học có trình độ cao thì áp dụng thực hành theo hướng
“nhận biết - liên hệ - tư duy sáng tạo”. Đặc biệt ở các lớp học đông học viên, khi trình độ của học viên

khơng đồng đều, việc thiết kế các dạng bài tập khác nhau là tối cần thiết, tránh tình trạng học viên chán vì
bài tập q khó, hoặc thờ ơ vì bài tập q dễ. Thiết kế các dạng bài tập và hoạt động với mức độ khó dễ
khác nhau khơng chỉ giúp học viên hứng thú hơn trong q trình thực hành, mà cịn giúp người dạy nắm


bắt được khả năng, trình độ và sự tiến bộ cũng như thái độ học tập của học viên, từ đó có sự chuẩn bị hay
thay đổi phương pháp dạy học cho phù hợp.

Thiết kế các hoạt động học tập phù hợp với trình độ của học viên
Đa dạng hố các hoạt động học tập giúp tạo hứng thú học tập cho người học, có thể hướng dẫn
học viên thực hành theo cặp hoặc nhóm tự chọn, có thể đóng vai, kể chuyện, viết kết thúc cho truyện,
hoặc chơi trò chơi... tùy theo chương trình và nội dung của từng bài.

Hoạt động học tập đa dạng đem lại hứng thú cho người học

Tạo hứng thú cho học viên khi nghe tiếng Anh


Đóng kịch - một hoạt động giúp người học sử dụng ngoại ngữ một cách tự nhiên
Những hoạt động này phải được đưa vào chương trình một cách khéo léo tránh sự lặp lại nhàm
chán hoặc lãng phí thời gian. Nếu biết cách đa dạng hóa các hoạt động học tập và sử dụng chúng một
cách khoa học sẽ biến việc học (nắm vững) ngoại ngữ thành một công việc hồ hởi, sáng tạo và đầy tính
tập thể.

Người
dạy, với
vai trị là
người
hướng
dẫn,

tham gia
hoạt
động học
tập như 1
thành
viên


Tuy nhiên, người dạy khơng thể có được thành cơng nếu thiếu sự phối hợp tích cực và chủ động
từ phía người học.
Về phía người học:
Phải quan niệm học tiếng Anh không phải chỉ là học một kiến thức mới mà còn phải học để làm
chủ cả 4 kỹ năng.
Học tiếng Anh cũng như các môn khoa học trừu tượng khác, bạn cũng cần phải có tư duy, lập
luận, logic. Tuy nhiên, khi học ngoại ngữ, bạn còn cần phải thật sự chăm chỉ kiên trì và đặc biệt phải có
thủ thuật. Các học giả nghiên cứu về ngoại ngữ cho rằng có rất nhiều con đường để nắm vững được một
ngoại ngữ. Nếu bạn không được tư vấn đúng, bạn sẽ đi một con đường dài đòi hỏi bạn phải mất nhiều thời
gian và cơng sức. Thơng thường thì kiến thức khởi điểm và điều kiện học tập của mọi người khơng giống
nhau nên khơng có phương pháp nào hồn thiện cho tất cả mọi người.
Theo các nhà ngơn ngữ học, ngơn ngữ là một hệ thống thói quen. Vậy muốn có thói quen thì phải
có thời gian. Theo Miller G.A (Mỹ) tại 1 thời điểm tức thời bộ óc con người bình thường chỉ tiếp nhận
được khoảng 7 đơn vị thơng tin vào trí nhớ ngắn hạn, những thơng tin này muốn được trong trí nhớ dài
hạn hoặc vị trí vĩnh viễn cần phải trải qua giai đoạn tập luyện. Học ngoại ngữ khơng nên nóng vội, bạn
phải biết kiên nhẫn, và siêng năng thì mới có hiệu quả.
Bên cạnh việc thường xuyên học tập và rèn luyện, bạn cũng cần phải có phương pháp học phù
hợp với bản thân.

Trước khi quyết định học ngoại ngữ:

Cần xác định mục tiêu học tập của mình. Bạn muốn trình độ mình đạt đến đâu? Thời gian
định học trong bao nhiêu?

Mục tiêu học tập của bạn là gì? Phương pháp nào là tối ưu cho bạn?
Mục tiêu học tập sẽ giúp bạn có quyết tâm học tập thường xuyên. Cần có quyết tâm để học đều
đặn hàng ngày, muốn vậy phải xác định mục tiêu rõ ràng, viết những mục tiêu ấy ra giấy, dán vào tường ở
những nơi bạn thường xuyên nhìn thấy, để khi nhìn thấy sẽ giúp bạn có thêm động lực học tập; có nghĩa
là bạn đang khiến mình muốn học tiếng Anh, thay vì “phải học”. Một nhân tố quan trọng dẫn bạn đến
thành cơng là bạn thực sự thích học, muốn học và quyết tâm học, dành nhiều thời gian nhất có thể cho
việc học.
Cần tìm ra phương pháp học thật phù hợp. Phương pháp học nào để đạt hiệu quả tối ưu? Tại
sao chúng ta phải quan tâm đến phương pháp học? Như đã đề cập ở trên, kiến thức khởi điểm và điều
kiện học tập của mọi người không giống nhau nên khơng có phương pháp nào hồn thiện cho tất cả mọi
người. Bạn sẽ bắt đầu từ ngữ pháp cơ bản, từ việc học từ vựng, học viết câu, từ mẫu lời nói giao tiếp cơ
bản hay bắt đầu từ các lớp nghe nói nâng cao. Tất cả phụ thuộc vào khả năng và quyết định của bạn.
Không thể áp dụng cùng một phương pháp cho hai người có kiến thức khởi điểm, mục tiêu học tập và
điều kiện học tập khác nhau.


Mỗi người học sẽ chọn cho mình một phương pháp phù hợp để đạt kết quả tối ưu

Hãy chọn cho mình một phương pháp phù hợp với khả năng, trình độ và mục đích, hãy lựa chọn,
tham gia và theo đuổi khóa học của mình một cách liên tục và trọn vẹn. Nếu thấy trình độ của bạn vừa
học chưa vững thì nên học lại trước khi học trình độ tiếp theo. Thực tế là, đối với sinh viên không chuyên
ngữ, hai khóa học cơ bản Elementary và Pre-Intermediate đặc biệt quan trọng và là nền móng cho các
cấp độ sau này. Khi khơng có nhu cầu học cấp tốc, bạn nên chọn giải pháp kéo dài hơn là học dồn dập rồi
kết thúc (3 buổi 1 tuần trong 2 năm tốt hơn 6 buổi 1 tuần trong 1 năm). Hiện nay chúng ta đang dạy và
học ngoại ngữ theo quan điểm giao tiếp. Học viên không chuyên nên chọn lớp áp dụng triệt để quan điểm
này.

Sách tiếng Anh giao tiếp, báo chí tiếng Anh giúp làm giàu vốn từ vựng và giúp phát
triển tư duy, kỹ năng giao tiếp bằng tiếng Anh

Không nên đi quá sâu vào ngữ pháp và hình thức ngơn ngữ mà phải lấy tính giao tiếp (thơng tin)
làm chủ đạo, chọn giáo trình phù hợp mang tính giao tiếp cao.
Trước khi học tiếng Anh chuyên ngành, phải học tiếng Anh tổng quát để đạt trình độ
Intermediate. Nên tận dụng các phương tiện như máy ghi âm, loa, đài, video... để phục vụ cho khóa học
và thực hành của bạn.

Luyện nghe tiếng Anh hàng ngày giúp bạn phát triển khả năng giao tiếp


Sử dụng các phương tiện nghe nhìn để thực hành tiếng Anh hiệu quả hơn
3. Kết luận
Dạy và học bất kỳ một mơn khoa học nào cũng cần phải có lịng nhiệt tình và phương pháp phù
hợp, tiếng Anh khơng phải là một ngoại lệ. Sự phối hợp chặt chẽ và nhiệt tình giữa người dạy và người
học, tạo được mơi trường học tập năng động, tích cực với sự đa dạng của các hoạt động học tập sẽ giúp
tiến trình dạy và học tiếng Anh thuận lợi và nhanh chóng đi tới thành cơng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bui Thi Minh Hong, Teaching Speaking Skills at a Vietnamese University and Recommendations
for Using CMC, ELT Journal Volume. 14, Article 2, 2006.
2. Goh. C, Improving Small Group Talk, TESOL Jounal, Vol. 27, No.1, 2005.
3. George A. Miller, The Magical Number Seven, Plus or Minus Two: Some Limits on Our Capacity
for Processing Information, The Psychological Review, 1956, vol. 63, pp. 81-97, 1956.
4. Ha Thi Lan, Improving English Major Students’ Oral Communication Skills through Pair and
Group Communicative Activities, Unpublished MA thesis. Hanoi University of Foreign Studies,
2003.
5. Leslie Opp- Beckman, Sarah J.Klinghammer, Shaping the way we teach English: Successful
practices around the world, University of Oregon, 2006.

6. Lê Hương Hoa, Đổi mới phương pháp giảng dạy tiếng Anh theo định hướng thực hành giao tiếp
/>7. Jeremy Harmer, Dạy tiếng Anh như thế nào?, Nxb Văn hóa, Sài Gòn, 2006.
8. Jonathan Snell, Improving teacher - student Interaction in the EFL Classroom: An Action
Research Report, Retrieved from the World Wide Web: http:// iteslj.org/Articles/SnellInteraction.html, 1999.
9. John, L. & Andrew, Using Group work with Large Classes, Practical English Teaching. Vol. VII,
No. 3, 1997.
10. />11. Thai Thi Cam Trang, Improving Non - English Majors’ Motivation in Reading Lessons at Hanoi
University of Education: An Action Research, Unpublished MA Thesis. Hanoi University of
Foreign Studies, 2005.
12. Tran Van Anh, EFL Speaking: Intermediate Learners of English at Hanoi School of Public
Health: Problems and Solutions, Unpublished MA Thesis. Hanoi University of Foreign Studies,
2002.

AN ACTIVE LEARNING ENVIRONMENT, VARIOUS TEACHING AND LEARNING
ACTIVITIES AND THE ENTHUSIASTIC PARTICIPATION OF TEACHERS AND STUDENTS
ARE THE KEY TO THE SUCCESS OF TEACHING AND LEARNING ENGLISH PROCESS
Nguyen Thi Phuong Lan

Abstract
Nowadays, the local and global needs of learning English clearly show that the requirement of
communicating in English is higher and higher. That is the reason why we need to improve the quality of
teaching and learning English so as to build a stable and important condition to get the social
development and the global economic and cultural integration. Improving teaching methodologies to
motivate students to learn English enthusiastically is always the consideration of any teachers of English.
The enthusiasm and suitable methodologies are essential conditions of teaching and learning any
subject, and English is not an exception. The good relationship and cooperation between teachers and
students with the active learning environment and the varity of teaching and learning activities are the
golden key to the success of teaching and learning English process.