Tiết 51 52 đoàn thuyền đánh cá

Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
Ngy son: 25/10/2014
Tiết 51-52: Đoàn thuyền đánh cá
- Huy Cận -
A- Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Những hiểu biết bớc đầu về tác giả Huy Cận và hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
- Những cảm xúc của nhà thơ trớc biển cả rộng lớn và cuộc sống lao động của ng dân trên
biển.
- Nghệ thuật ẩn dụ, phóng đại, cách tạo dựng những hình ảnh tráng lệ, lãng mạn.
-Bit tớch h
2. Kĩ năng:
- Đọc - hiểu một tác phẩm thơ hiện đại.
- Phân tích đợc một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong bài thơ.
- Cảm nhận đợc cảm hứng về thiên nhiên và cuộc sống lao động của tác giả đợc đề cập
đến trong tác phẩm.
3. Thỏi :
- Giáo dục HS lòng yêu quê hơng, đất nớc, tinh thn lao ng hng say.
B- Chuẩn bị:
1. Giáo viên: son bi lờn lp
2. Học sinh: học bi c , xem ,soạn bi mi
C- Tiến trình lên lớp:
1/ Bài cũ:
? Nờu nhng nột c ỏo ca Bi th v tiu i xe khụng kớnh?
(Chiu ỏp ỏn)
2/ Bài mới:
- Quan sỏt v nhn xột nhng bc nh sau: (trỡnh chiu)
1
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng

(Nụng dõn v cụng nhõn ang hng say lm vic vỡ h c lm ch cuc sng ca mỡnh,

lm ch sn phm mỡnh lm ra.)
Cỏc em ! Cuc khỏng chin chng thc dõn phỏp ca dõn tc ta kt thỳc thng li.
min Bc hon ton c gii phúng i lờn ch ngha xó hi. Nim vui dt do tin yờu
cuc sng mi bao trựm c khụng khớ xó hi v l nim cm hng ln ca th ca. Nhiu
nh th ó i n nhng min t xa xụi ni ang dy lờn phong tro sn xut v xõy
dng t nc sỏng tỏc nhng tỏc phm mang mu sc riờng. Nh th Huy Cn cng
nm trong xu th ú. Nm 1958 sau chuyn i thc t vựng bin Qung Ninh mt mún
qu c bit ó ri vo tỳi th Huy Cn , ú l bi on thuyn ỏnh cỏ. Cú ý kin nhn
xột cho rng õy l khỳc trỏng ca lao ng v v thiờn nhiờn giu p. Vy nhn nh ú
ỳng hay sai thy trũ chỳng ta hụm nay cựng nhau lớ gii.
Hoạt động của thầy và trò
Ni dung ghi bng
? Dựa vào chú thích SGK và qua sự chuẩn
bị bài ở nhà em nào hãy cho thầy và các
bạn biết vài nét về tiểu sử của nhà thơ Huy
Cận?
- GV: Huy Cận tờn đầy đủ l Cự Huy Cn
(1919 2005 ) sinh ra trong mt gia ỡnh
nh nho nghốo gc nụng dõn, quờ lng
n Phỳ, huyn V Quang ( Trc õy
thuc huyn Hng Sn, sau l c
Th ), tnh H Tnh. Lỳc nh, ụng hc
quờ, khi vo trung hc thỡ hc Hu v
lm quen, kt thõn vi Xuõn Diu.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
* Tiu s :
- Huy Cận (1919-2005) quê Hà Tĩnh. Là
một cây bút nổi tiếng của phong trào thơ
mới

- Huy Cận tham gia cách mạng từ trớc năm
1945. Sau Cách mạng tháng Tám ông giữ
nhiều trọng trách trong chính quyền cách
mạng
2
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
?Sự nghiệp sáng tác của Huy Cận đợc chia
làm mấy giai đoạn? Em biết gì về đặc
điểm thơ của Huy Cận ở từng giai đoạn
đó?
GV: Sự nghiệp sáng tác của Huy Cận trải
qua 2 giai đoạn: Trớc CMT8 và sau CMT8
+ Trc Cỏch mng thỏng Tỏm: ễng cú
nhng bi th ng bỏo t 1936 v in tp
th u tiờn: La thiờng (1940). Vi tp
th ny, Huy Cn ghi tờn mỡnh vo nhng
tờn tui hng u ca phong tro th mi.
Nh th Huy Cn cựng vi Th L, Lu
*S nghip sỏng tỏc:
3
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
Trng L, xuõn Diu v mt s nh th
khỏc ó lm nờn ting vang cho phong tro
th ny. Thi y nhng vn th ca Huy
Cn uỷ mị, đầy nỗi sầu vũ trụ, nỗi cô đơn
lạc loài của thân phận con ngời bé nhỏ trớc
không gian rợn ngợp, mênh mông. V ụng
ó t ho chõn ca mỡnh:
Chng Huy Cn khi xa hay su lm
Ni nh thng khụng bit ó tan cha

Hay lũng chng vn ti nng su ma
Cựng t nc m nng bun sụng nỳi
+ Sau Cỏch mng thỏng Tỏm: nh sỏng
cỏch mng ó lm Huy Cn thay i
phong cỏch sỏng tỏc, a nhng trang th
ca Huy Cn thoỏt khi nhng ỏm nh,
nhng gii hn cht hp do mc cm thõn
phn nụ l to nờn. Hn th Huy Cn ó
thm hng tr li cựng vi s hi sinh v
i ca dõn tc. Mi trang th l mt bi
ca ca ngi s thay i kỡ diu ca t nc
mỡnh. iu ú c th hin qua cỏc tp
th: Tri mi ngy li sỏng, t n hoa,
Bi th cuc i, Ht li gieo.
_ HS xem hỡnh nh 1 s tỏc phm chớnh
ca Huy Cn
- Giai đoạn trớc cách mạng : Thơ Huy Cận
uỷ mị, đầy nỗi sầu vũ trụ, nỗi cô đơn lạc
loài của thân phận con ngời bé nhỏ trớc
không gian rợn ngợp, mênh mông.
- Giai đoạn sau cách mạng : Hn th Huy
Cn ó thm hng tr li cựng vi s hi
sinh v i ca dõn tc.
4
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
? Huy Cn c trao nhng gii thng
no?
?Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá đợc sáng
tác trong hoàn cảnh nào?
*Tớch hp vi mụn Lch s:

?Cỏc em bit gỡ v lch s nc ta thi kỡ
ny?
GV: Kt thỳc chin dch in Biờn Ph,
min Bc gii phúng, tuy nhiờn hu qu
chin tranh khin nn kinh t chm phỏt
trin. ng v nh nc phỏt ng phong
tro hn gn vt thng chin tranh, xõy
dng min Bc XHCN tng nng xut
lao ng. Vỡ vy theo ch trng ca
ng, cỏc nh th, nh vn hng ngũi bỳt
vo vic sỏng tỏc ng viờn khớch l
tinh thn lao ng tp th, to nim lc
quan trong lao ng. Nh th Huy Cn sau
khi i thc t vựng m Qung Ninh v,
ụng vit nờn bi th v bin c tht hp
dn, vit v con ngi lao ng tht ỏng
yờu.
?Cm hng ca bi th l gỡ?
Bi th l s kt hp 2 ngun cm
hng : v lao ng v v thiờn nhiờn, v
tr. Khỏc vi th Huy Cn trc cỏch
mng, õy thiờn nhiờn, v tr khụng i
lp vi con ngi, khụng lm cho hỡnh nh
con ngi tr nờn nh bộ, cụ n m cng
nõng cao, lm ni bt v p v sc mnh
ca con ngi trong s hi ho p vi
khung cnh thiờn nhiờn.
Giáo viên hớng dẫn HS:
Bi th cn c vi ging vui phn
chn. Cỏc kh th 2,3,7 ging c cn lờn

mt chỳt v nhp cng nhanh hn
Chỳ ý chỳ thớch 1,2,6
*Gii thng :
- Gii thng H Chớ Minh v vn hc
ngh thut
- 2001 Huy Cn c bu vin s vin hn
lõm th th gii
- c nh nc truy tng huõn chng
sao vng
=> Khng nh v trớ, vai trũ ca Huy Cn
trong nn th ca hin i Vit Nam
2/ Bài thơ:
Bi th c vit gia nm 1958
trong chuyn i thc t di ngy vựng
m Qung Ninh v c in trong tp
Tri mi ngy li sỏng(1958)
3. Đọc - chỳ thớch:
*c:
*Chỳ thớch:
5
Gi¸o ¸n m«n ng÷ v¨n 9 gv: d¬ng v¨n dòng
- Tích hợp với môn Địa lý: Xác định vị
trí của Hạ Long, Hồng Gai
-Tích hợp với môn Sinh học: Chú thích một số loài cá xuất hiện trong bài
Từ ngữ Hình ảnh
Giải thích
Cá bạc
Loài cá cùng họ với cá thu,
thân và má có vẩy nhỏ, màu
trắng nhạt.

Cá thu
Loài cá biển sống ở tầng mặt
nước, thân dẹt hình thoi.
Cá chim
Loài cá mình dẹt, vẩy lớn.
ống ở gần bờ, thân dày và dài, có
6
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
Cỏ song
nhiu vch dc thõn hoc cỏc
chm trũn mu en v hng
Cỏ nh
Thõn di, hi dt.
Cỏ ộ
Cũn gi l cỏ b, cựng h vi cỏ
chớch nhng ln hn.
? Bi th c vit theo th th no ?
Bài thơ đợc chia làm mấy phần? Nội dung
chính từng phần?
?Em có nhận xét gì về về bố cục của bài
thơ?
? Nhõn vt tr tỡnh trong bi th ny l ai?
(- l ta ng thi l tỏc gi. Tỏc gi húa
thõn vo ngi lao ng ỏnh cỏ cm
nhn cuc sng trờn bin)
4. Th th:
- Th th: 7 ch
- Phng thc biu t: Biu cm miờu
t
5. Bố cục: 3 phần

- Chia làm 3 phần:
+ P1: Hai khổ thơ đầu: Cảnh đoàn thuền ra
ra khơi
+ P2: Bốn khổ thơ tiếp theo: Cảnh ssoàn
thuyền đánh cá trên biển.
+ P3: Khổ thơ cuối: Cảnh đoàn thuyền trở
về.
=> Bài thơ đợc bố cục theo hành trình một
chuyến ra khơI đánh cá từ lúc hoàng hôn
đến lúc bình minh.
II. Phân tích
7
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
HS đọc 2 khổ đầu
? Hai câu đầu tác giả miêu tả cảnh gì?
(2 câu đầu miêu tả cảnh hoàng hôn trên
biển)
1. Cnh hong hụn trờn bin và cảnh
đoàn thuyền đánh cá ra khơi:
* Cnh hong hụn trờn bin:

-Chiu hỡnh nh:


? Qua cõu th u trc ht cỏc em thy
cảnh hoàng hôn c miờu t bằng từ
ngữ, hình ảnh nào?
? õy tỏc gi ó s dng nhng bin phỏp
ngh thut gỡ?
?Nhờ các biện pháp nghệ thuật ấy m cnh

hin lờn nh th no?
GV: õy nh th cú cỏch cm nhn mi
l mt tri khụng gỏc nỳi m li xung
bin. T xung c dựng rt chớnh
xỏc, din t cnh mt tri ln nhng ó
nhõn hoỏ thnh xung bin. Vỡ th
cnh cng tr nờn sinh ng, hp dn l
thng. Ngh thut so sỏnh miờu t mt
tri nh mt hũn la rc khng l ang
Xung bin
+ Mặt trời
nh hòn lửa
-> nhõn hoỏ, so sỏnh miờu t cnh
hong hụn mang v p huy hong, rc
r, m ỏp
8
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
t t ln vo lũng i dng.Sc ca
mt tri phn chiu mt nc to nờn
cnh tng kỡ v, trỏng l. So sỏnh mt
tri vi hũn la to cm giỏc m ỏp gn
gi.
? Qua cỏc hnh nh, t ng trờn theo em
tỏc gi ng v trớ no quan sỏt?
- Phi chng, tỏc gi ang ng trờn con
thuyn ang ra khi hay ang mt hũn
o no ú nờn mi cm nhn c cnh
mt tri xung bin p nh vy.
?im thờm vo bc tranh y l nhng
chi tit, hỡnh nh no na? õy tỏc gi

s dng ngh thut gỡ?
?Tỏc gi cú s liờn tng nh th no?
? Các động từ : cài, sập, biện pháp nhân
hoá sóng cài then, đêm sập cử đã gi t
iu gỡ?
GV: Các động từ : cài, sập, biện
pháp nhân hoá sóng cài then, đêm sập
cử , hai vn trc la ca i lin nhau
v cỏch ngt nhp 4/3 mnh m to n
tng t ngt, nhanh chúng đã diễn tả sự
chuyển động khẩn chơng của thiên nhiên
trong khoảnh khắc không gian đã bao
trùm bóng tối. Huy Cận bằng sự liên tởng
đã thổi vào màn đêm một linh hồn khiến
câu thơ trở nên gợi cảm. Thiên nhiên hùng
vĩ tráng lệ dờng nh đã ngừng hoạt động đi
vào chiều sâu tĩnh lặng, vào trạng thái
nghỉ ngơi
?Hai cõu th u tỏc gi ly cm hng t
õu?qua ú em cm nhận gì về cảnh
hoàng hôn trên biển?
GV chuyn ý: V khi mn ờm bt u
buụng xung, v tr mờnh mang huyn bớ
vy m nhng ng dõn khụng h run s,
khụng h e ngi. Trc õy t nc cũn
chỡm trong búng ờm nụ l con ngi
thng hói hựng, rn ngp trc thiờn
nhiờn bao la rng ln. Cỏch mng thỏng
+ Sóng: cài then, đêm: sập cửa
=> nhân hoá qua cỏc ng t ci, sp

, liên tởng thú vị: vũ trụ nh một ngôi nhà
lớn, màn đêm là tấm cửa khổng lồ, sóng là
then cửa.Con ngi i trong bin ờm m
nh i trong ngụi nh thõn thuc ca mỡnh.
=> diễn tả sự chuyển động khẩn chơng của
thiên nhiên trong khoảnh khắc không gian
đã bao trùm bóng tối
=> Cm hng t thiờn nhiờn v tr -> cnh
hong hụn mang v p rc r, trỏng l,
hựng v nhng rt m ỏp gn gi vi con
ngi
9
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
tỏm thnh cụng nhng con ngi y ó
lm ch thiờn nhiờn, lm ch t nc.H
tỡm n thiờn nhiờn khai thỏc, khỏm
phỏ. Trong khung cảnh đó đoàn thuyền
đánh cá nh thế nào? ta chuyn sang ý 2
* Tớch hp vi mụn m nhc: Cho HS
nghe 1 on bi hỏt: Thuyn ta bin
bc ng xanh
? khụng phi l Chic thuyn cõu bộ to
teo m cng khụng phi dm ba lỏ
thuyn, õy l c mt on thuyn hựng
dng ụng o. ly hỡnh nh on thuyn
ch nhng ngi ng dõn l s dng
bin phỏp gỡ? Nú gi khụng khớ lao ng
nh th no?
*Tớch hp vi mụn Lch s: Khụng khớ
lm n tp th, hỡnh thnh cỏc hp tỏc

xó min Bc XHCN
? õy khụng phi l ln u tiờn h ra
bin. T no cho em bit iu ú?
? Từ lại cho biết đây là hoạt động din ra
nh thế nào?
?Vy em no ch rừ ngh thut i lp giữa
hai câu thơ đầu và hai câu thơ cuối?
Tác dụng biểu đạt?
GV: m iu cõu th m ra vi nhng
thanh bng khoỏng t , thanh thn. Nhp
th nhanh, mnh nh mt quyt nh dt
khoỏt. on ng dõn o xung y thuyn
ra khi v ct cao ting hỏt khi hnh
? Vy õy tỏc gi s dng nghệ thuật gì?
Nú cú tác dụng nh th no?
GV: Ting hỏt cha ng nim vui c
l ch cuc i, nim tin yờu cuc sng
mi.Ting hỏt vang kho, bay xa cựng giú
thi cng cỏnh bum a on thuyn
vt trựng khi. Mt cõu th xut hin 3
s vt (cõu hỏt, cỏnh bum, giú khi v
*Cnh on thuyn ra khi ỏnh cỏ:
- on thuyn: hỡnh nh hoỏn d gi khụng
khớ lao ng tp th ụng vui. Khớ th lao
ụng tht tng bng
+ Lại: trong ý thơ lại ra khơi khẳng
định nhịp điệu lao động của ngời dân chài
đã ổn định và đi vào nề nếp, ngày nối ngày
ra khơi đánh cá trong hoà bình . Chữ lại
còn nhấn mạnh sự đối lập tơng phản gia

thiờn nhiờn v con ngi lao ng.
- Có sự đối lập giữa vũ trụ và con ngời: Vũ
trụ nghỉ ngơi >< con ngời lao động
-> Làm nổi bật t thế lao động của con ngời
trớc biển cả.(đánh cá về đêm mới có hiệu
quả)
- Câu hát căng buồm
=> Hình ảnh ẩn dụ, nhân hoá thơ mộng
khoẻ khoắn, thể hiện niềm vui của những
ngời lao động đợc làm chủ thiên nhiên đất
nớc mình, công việc mà mình yêu thích,
din t s hm h lờn ng ca on
thuyn.
10
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
ch ô cng ằ ch ô cựng ằ ni 3 s vt ú
li vi nhau to thnh mt hỡnh nh p
mi l din t s hm h lờn ng ca
on thuyn.
-Chiu hỡnh nh:
? H hỏt v iu gỡ?
Nội dung câu hát thể hiện bằng phép tu từ
gì? Thể hiện ớc mơ gì của ngời đánh cá?
GV: Ra khi ỏnh cỏ, nhng ng dõn
cu mong súng yờn bin lng, gp c
lung cỏ, ỏnh bt c nhiu. Cỏ bc,
on thoi, dt bin, lung sỏng,
dt li l nhng hỡnh nh so sỏnh, n
d rt sỏng to, giỳp ngi c cú nhng
liờn tng thỳ v. Hỡnh nh so sỏnh cỏ

thu nh on thoi din t s ụng ỳc,
giu cú v nhng loi cỏ ngon ca bin
ụng. Chỳng bi li tung tng khin nh
th liờn tng c ỏo: ờm ngy dt
bin muụn lung sỏng. Mt hỡnh nh tht
p, tht lp lỏnh. Nhng n cỏ ngy
ờm dt lờn nhng v p khi sc cho
quờ hng. Khụng nhng th, nú cũn dt
nờn nhng hi vng, s phn khi trong
- Hát rằng: cá bạc, cá thu nh on thoi,
dt bin, dệt lới
=> lit kờ, so sỏnh, liên tởng, n d thể
ngi ca s giu cú ca bin, th hiện ớc mơ
đánh bắt nhiều hải sản ca nhng ng dõn.
11
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
lũng ngi i bin.
? Kh th kt thỳc bng kiu cõu gỡ?s
dng kt hp ngh thut gỡ? Din t iu
gỡ?
?n õy em cú nhn xột gỡ v nhng
ngi lao ng?
?Nh vy hai kh th ny nh th ó ó
kt hp my ngun cm hng. ú l
nhng ngun cm hng no? Nh vy
m thiờn nhiờn v con ngi hin lờn nh
th no?
Đọc đoạn 2, nêu nội dung chính?
?Cảnh đánh cá trên biển đợc thể hiện qua
những hỡnh nh nào?

- Chiếu hình ảnh cảnh đánh cá trên biển :
? Cảnh đánh cá đợc giới thiệu bằng cảm
hứng gì? Tác giả sử dụng từ loại gì nhiều ?
ngoài ra còn sử dụng biện pháp nghệ thuật
gì nữa ? Với việc sử dụng các yếu tố nghệ
thuật trên có tác dụng diễn đạt nh thế nào ?
GV bình: Con thuyền có gió làm lái có
trăng làm buồm lớt nh bay trên mặt biển.
- n dt li ta on cỏ i ->cõu cu
khin, nhõn hoỏ qua ting gi on cỏ
i , ú l mt li mi hn hu ca ngi
dõn chi vi bin, s say mờ bin c ó
tip thờm sc mnh, giỳp ngi dõn chi
chinh phc thiờn nhiờn.
=>Đoàn thuyền, con ngời lao ng khoẻ
khoắn hào hứng mạnh mẽ ra khơi cùng câu
hát tơi vui lạc quan,yêu đời đầy niềm tin
=> Cm hng v thiờn nhiờn, v tr kt
hp vi cm hng lao ng ó lm ni bt
v p huy hong, kỡ v nhng m ỏp, gn
gi. Trong khung cnh y con ngi lao
ng hin lờn tht mnh m, kho khon,
lc quan yờu oối trn y nim tin vo
cuc sng mi.
2/ Cnh bin ờm v cnh ỏnh cỏ trờn
bin:
* Hỡnh nh con thuyn:
lái gió
buồm trăng
- Thuyền: lớt mây cao, biển bằng

đậu, dò, đan, lới vây
thế trận
=> Cảm hứng thiên nhiên, vũ trụ, động từ,
thủ pháp phóng đại nổi bật cảnh lớt đi và
đánh cá khẩn trơng, phấn khởi tự tin áp
dụng khoa học tiên tiến.
12
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
Đến ng trờng dò bụng biển ng dân khẩn
chơng lao vào công việc dàn đan thế trận
lới vây giăng . Các động từ ; l ớt, dò, đậu,
dàn đan, vây giăng , biện pháp ẩn dụ,
liên tởng khiến ngời đọc hình dung cuộc
đánh cá thật sự là một trận đánh . Mỗi
ng dân là một chiến sĩ . L ới và các ng
cụ khác là vũ khí . Công việc đánh cá
nh một thế trận hào hùng ở đó ngời dân
chài làm chủ biển khơi, lao động hăng say,
dũng cảm. Con thuyền vốn nhỏ bé đặt
trong mối quan hệ với gió, trăng, mây, sao
bỗng trở nên kì vĩ, lớn lao mang tầm vũ
trụ. Công cuộc lao động cũng mang tầm
vũ trụ tung hoành phới phới lãng mạn hào
hùng. Nhịp thơ hối hả lôi cuốn dờng nh
thiên nhiên cũng góp sức với con ngời trên
con đờng lao động và khám phá.
? Cảnh biển đợc giới thiệu qua những hình
ảnh nào?
?Những câu thơ miêu tả về loài cá?
-Trình chiếu:

?Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ
thuật nào để miêu tả loài cá? Tác dụng?
* Cảnh biển đêm:
- Cá nhụ, cá chim, cá đé
- Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
- Cá đuôi em quẫy trăng vàng choé
- Đêm thở, sao lùa
=> Liệt kê, nhân hoá, liên tởng tạo ra hình
ảnh đẹp lộng lẫy, rực rỡ, huyền ảo làm nổi
13
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
GV bình: Biển quê ta giàu có với nhiều
loài cá quý cá ngon. Với biện pháp liệt
kê : cá nhu, cá chim, cá đé, cá song và sự
vận dụng sáng tạo cách nói dân gian tác
giả viết cá nhụ cá chim cùng cá đé gợi
lên sự giàu có của biển Đông nớc ta. Tác
giả sử dụng một loạt các tính từ ; lấp lánh,
đen, hồng, vàng chóe tả vẻ đẹp của cá
song. Con cá song nh ngọn đuốc đen hồng
lấp lánh trên biển nớc lân tinh chan hoà
ánh trăng. Cái đuôi em quẫy trăng vàng
choé là câu thơ hay nhất là hình ảnh đẹp
nhất bài thơ. Biển đêm trong 4 câu thơ nh
một bức tranh sơn mài rực rỡ, bầy cá là
những nàng tiên trong vũ hội. Đêm thở
sao lùa nớc Hạ Long là hình ảnh nhân
hoá đẹp giúp ta hình dung vũ trụ nh một
ngời khổng lồ, biển cả là cái lồng ngực,
thuỷ triều nh hơi thở phập phồng của ngời

đang say ngủ. Những vì sao in trên mặt n-
ớc xôn xao sóng đùa giỡn nhảy múa. Nghệ
thuật nhân hoá, trí tởng tợng phong phú
của Huy Cận thổi vào tạo vật hồn ngời
khiến câu thơ lung linh huyền ảo, sống
động hẵn lên . Phải có một tình yêu biển
sâu nặng mới viết đợc những câu thơ tuỵệt
bút nh vậy.
? Cảm nhận của em về biển VN?
-> hiện thực trở lên kì ảo, làm giàu thêm
cái đẹp vốn có trong tự nhiên
? Con ngời đợc giới thiệu ra sao? Qua công
việc gì?
? Em hiểu kéo xoăn tay nh thế nào?
?Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật
nào để sáng tạo hình ảnh về ngời lao động
? Cảnh đánh cá đợc quan sát, giới thiệu
bằng cảm hứng gì?Tác dụng?
bật vẻ đẹp và sự giàu có của biển Đông
Việt Nam.
* Con ngời:
- Hát bài ca: gọi cá
- Gõ thuyền
- Sao mờ, kéo lới
- Kéo xoăn tay chùm cá nặng > kéo hết
sức liền tay, cơ bắp nổi lên cuồn cuộn.
=> Thủ pháp phóng đại, cảm hứng lãng
mạn kết hợp hình ảnh quan sát thực tế thể
hiện niềm vui phơi phới, vẻ đẹp khoẻ
14

Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
- Chiu hỡnh nh:
? Qua sự lao động cật lực, ngời dân chài
nhìn thấy thành quả lao động qua hình ảnh
nào? Nghệ thuật gì? Hình ảnh ấy thể hiện
điều gì?
? Có đợc thành quả đó ngời dân đánh cá
liên tởng biển nh thế nào?Sử dụng nghệ
thuật gì? Tác dụng?
GV bỡnh:Thông thờng ngời ta so sánh tình
mẹ nh biển cả để khẳng định tình yêu vô
bờ của mẹ đối với con. Huy Cận lại so
sánh biển cho ta cá nh lòng mẹ để
khẳng định biển hào phóng, bao dung cho
nhân dân nhiều cá tôm, nuôi sống nhân
dân từ bao đời nay. So sánh biển với lòng
mẹ để nói lên lòng tự hào của ngời dân
chài với biển quê hơng.
?Nhn xột âm hởng,giọng điệu,cách gieo
vần ở khổ 3,4,5,6?
(-Âm hởng khoẻ,sôi nổi,bay bổng/Lời thơ
dõng dạc,điệu thơ nh khúc hát say
mê /gieo vần biến hoá)
?Qua đoạn thơ em cảm nhận đợc điều gì về
cảnh thiên nhiên và ngời lao động trên
biển?
- Tớch hp vi mụn GDCD: Giỏo
dc mụi trng:
GV: Bin giu cú nh vy nhng hin nay
cỏc ngun li thu sn ang b suy gim

trc s khai thỏc khụng khoa hc ca con
ngi. S ụ nhim mụi trng bin cng
l vn ỏng suy ngh.
khoắn của ngời lao động muốn chinh phục
thiên nhiên bằng chính sức lao động của
mình.
- Vẩy bạc, đuôi vàng loé rạng đông -> ẩn
dụ > Thành quả lao động là những con cá
lấp lánh vẩy bạc, đuôi vàng sau một đêm
kéo lới.
- Biển nh lòng mẹ:
> So sánh biển nh ngời mẹ ân tình cho cá
nuôi những ngời lao động.
=> Thiên nhiên giàu có, con ngời hăng say
chinh phục thiên nhiên.
15
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
?Vy trc th trng trờn, nhiệm vụ của
mỗi ngời với biển là gì?
->biển giàu đẹp và cần đợc bảo vệ (môi tr-
ờng biển)
- Đọc khổ thơ cuối.
?Nêu nội dung chính của khổ thơ?
? Đoàn thuyền trở về trong thời gian,
không gian nh thế nào?
? Đoàn thuyền trở về trong âm hởng gì?
Tiếng hát cuối bài có ý nghĩa gì?
?Vẫn là câu hát căng buồm cùng gió khơi
nh mở đầu bài thơ nhng ý thơ có gì khác?
- Câu hát cất lên sau một đêm lao động

miệt mài trở về trong cảnh huy hoàng của
thiên nhiên
? Cảnh đoàn thuyền trở về bằng nghệ thuật
gì? Có tác dụng nh thế nào?
? Hình ảnh nào đợc xem là đẹp nhất ở 4
câu cuối?
?Qua khổ thơ, em cảm nhận đợc một cuộc
sống lao động nh thế nào trên vùng biển
Tổ Quốc?(môi trờng)
(- Nhịp sống hối hả, mãnh liệt
- Yêu lao động )
?Qua bức tranh thiên nhiên và con ngời lao
động trong bài thơ, em có nhận xét gì về
cái nhìn và cảm xúc của tác giả trớc thiên
nhiên đất nớc?
Gv: Có thể nói chính không khí say sa
xõy dng t nc những năm đầu khôi
phục và phát triển KT.Đó chính là cs hịên
thực làm bay bổng cảm hứng lãng mạn
3. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về:
- Thời gian, không gian: bình minh rực rỡ
- Câu hát căng buồm
> Tiếng hát chở niềm vui chiến thắng
- Đoàn thuyền chạy đua > nhân hoá con
ngời chạy đua với trăng, với mặt trời. Đóng
góp nhiều công sức cho xây dựng đất nớc.
cách nói khoa trơng -> nâng con ngời lên
ngang tầm với trời biển.
- Mặt trời đội biển
- Mắt cá huy hoàng

> Hình ảnh thiên nhiên đẹp lộng lẫy,
hùng vĩ kết hợp với hình ảnh nhân hoá, ẩn
dụ-> thể hiện c/s ấm no hạnh phúc của ng-
ời lao động.
* Nhận xét:
- Yêu thiên nhiên.
- Tự hào về thiên nhiên và con ngời lao
động.
16
Giáo án môn ngữ văn 9 gv: dơng văn dũng
trong nhiều bài thơ lúc đó,cả một mạch
thơ ào ào xuất hiện. Xuân Diệu nói tới
màu ngói đỏ với niềm vui xốn xang:
Muốn trùm hạnh phúc tới trời xanh
Có lẽ lòng tôi cũng hoá thành ngói mi
Tố Hữu cũng có Cành táo đầu hè
rung rinh quả ngọt hối thúc mọi ng ời đi
lên, còn Đo n thuyh ỏnh cỏ đ ợc coi là
khúc tráng ca về những ngời lao ng
trên biển cả VN TK 20
III. Tổng kết
? Nêu giá trị nghệ thuật của bài thơ?
? Nêu giá trị nội dung của bài thơ?
-Tớch hp GDCD:
? Hc xong bi th ny em cú suy ngh gỡ
v vai trũ ca ng dõn trong vic gi gỡn
ch quyn bin o quờ hng? Trỏch
nhim ca chỳng ta l gỡ?
1. Nghệ thuật:
- Sử dụng bút pháp lãng mạn với các biện

pháp nghệ thuật đối lập, so sánh, nhân hoá,
phóng đại.
- Sử dụng ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh,
nhạc điệu, gợi liên tởng.
2. Nội dung:
- Hoàng hôn trên biển và đoàn thuyền đánh
cá ra khơi.
- Đoàn thuyền đánh cá trên biển trong đêm
trăng.
- Bình minh trên biển, đoàn thuyền đánh cá
trở về.
IV. Luyện tập:
T chc chi ụ ch (Trỡnh chiu)
3/ Củng cố :
H thng hoỏ bng s (Trỡnh chiu)
4. H ớng dẫn học, chuẩn bị ở nhà:
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Tìm những chi tiết khắc hoạ hình ảnh đẹp tráng lệ, thể hiện sự hài hoà giữa thiên nhiên
và con ngời lao động trên biển cả.
- Thấy đợc bài thơ có nhiều hình ảnh đợc xây dựng với những liên tởng, tởng tợng sáng
tạo, độc đáo; giọng điệu thơ khỏe khoắn, hồn nhiên.
- Chuẩn bị bài: Bp la.
* Rút kinh nghiệm sau giờ dạy:




duyệt của bGH
17