PHONG CÁCH NGÔN NGỮ HÀNH CHÍNH

Tuần 33
Tiết 93 Ngày dạy: 19-04-2011
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ HÀNH CHÍNH
I.MỤC TIÊU :
1 Kiến thức: - Nắm được đặc điểm, tính chất, đặc trưng cơ bản của phong cách ngôn ngữ
hành chính.
2. Kó năng: Rèn kó năng giao tiếp, tư duy sáng tạo, ra quyết đònh
- Vận dụng vào việc soạn thảo các văn bản hành chính.
3. Thái độ: Diễn đạt nghiêm túc các văn bản hành chính
II. TRỌNG TÂM:
1. Kiến thức: đặc điểm của phong cách ngôn ngữ hành chính.
- Sự lựa chọn các yếu tố ngôn ngữ trong quá trình soạn thảo các văn bản mang phong cách
ngôn ngữ hành chính.
2. Kó năng: có khả năng soạn thảo các văn bản hành chính khi cần thiết.
III. CHUẨN BỊ :
1. GV: Giáo án, SGK,SGV, hướng dẫn chuẩn kiến thức kó năng
2. HS: Đọc sgk và nắm nội dung cơ bản, đònh hướng tìm hiểu các câu hỏi theo các câu
hỏi của giáo viên.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp:
kiểm tra sĩ số:
12A2 12B4
2. Kiểm tra bài cũ : không
3. Bài mới:
Vào bài:
Ho¹t ®éng cđa gv &
hs
Néi dung cÇn ®¹t
Hoạt động 1: Hướng dẫn HS
tìm hiểu văn bản hành chính
và ngôn ngữ hành chính

GV lÇn lỵt chØ ®Þnh tõng HS ®äc
to c¸c v¨n b¶n trong SGK, sau
®ã nªu c©u hái t×m hiĨu:
a) KĨ thªm c¸c v¨n b¶n cïng
lo¹i víi c¸c v¨n b¶n trªn.
b) §iĨm gièng nhau vµ kh¸c
nhau gi÷a c¸c v¨n b¶n trªn lµ
g×?
I. VĂN BẢN HÀNH CHÍNH VÀ NGƠN NGỮ
HÀNH CHÍNH:
1. Văn bản hành chính:
a) C¸c v¨n b¶n cïng lo¹i víi 3 v¨n b¶n trªn:
+ V¨n b¶n 1 lµ nghÞ ®Þnh cđa ChÝnh phđ (Ban hµnh ®iỊu
lƯ b¶o hiĨm y tÕ). GÇn víi nghÞ ®Þnh lµ c¸c v¨n b¶n kh¸c
cđa c¸c c¬ quan Nhµ níc (hc tỉ chøc chÝnh trÞ, x· héi)
nh: th«ng t, th«ng c¸o, chØ thÞ…
+ V¨n b¶n 2 lµ giÊy chøng nhËn cđa thđ trëng mét c¬
quan Nhµ níc (GiÊy chøng nhËn tèt nghiƯp THPT- t¹m
thêi). GÇn víi giÊy chøng nhËn lµ c¸c lo¹i b¨n b¶n nh: v¨n
b»ng, chøng chØ, giÊy khai sinh,…
+ V¨n b¶n 3 lµ ®¬n cđa mét c«ng d©n gưi mét c¬ quan
GVBM: Nguyễn Mộng Dun
GV yªu cÇu HS t×m hiĨu ng«n
ng÷ ®ỵc sư dơng trong c¸c v¨n
b¶n:
a) §Ỉc ®iĨm kÕt cÊu, tr×nh bµy.
b) §Ỉc ®iĨm tõ ng÷, c©u v¨n.
- HS lµm viƯc c¸ nh©n (kh¶o s¸t
c¸c v¨n b¶n) vµ tr×nh bµy tríc
líp. C¸c HS kh¸c cã thĨ nhËn

xÐt, bỉ sung (nÕu cÇn).
Tõ viƯc t×m hiĨu c¸c v¨n b¶n
trªn, GV híng dÉn HS rót ra
kh¸i niƯm phong c¸ch ng«n ng÷
hµnh chÝnh.
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS
tìm hiểu đặc trưng của phong
Nhµ níc hay do Nhµ níc qu¶n lÝ (§¬n xin häc nghỊ). GÇn
víi ®¬n lµ c¸c lo¹i v¨n b¶n kh¸c nh: b¶n khai, b¸o c¸o,
biªn b¶n,…
b) §iĨm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a c¸c v¨n b¶n:
+ Gièng nhau: C¸c v¨n b¶n ®Ịu cã tÝnh ph¸p lÝ, lµ c¬ së
®Ĩ gi¶i qut nh÷ng vÊn ®Ị mang tÝnh hµnh chÝnh, c«ng
vơ.
+ Mçi lo¹i v¨n b¶n thc ph¹m vi, qun h¹n kh¸c
nhau, ®èi tỵng thùc hiƯn kh¸c nhau.
2. Ng«n ng÷ hµnh chÝnh trong v¨n b¶n hµnh chÝnh
+ VỊ tr×nh bµy: C¸c v¨n b¶n ®Ịu ®ỵc soạn thảo theo
một kết cấu thèng nhÊt. Mçi v¨n b¶n thêng gåm 3 phÇn
theo mét khu«n mÉu nhÊt ®Þnh:
- PhÇn ®Çu: c¸c tiªu mơc cđa v¨n b¶n.
- PhÇn chÝnh: néi dung v¨n b¶n.
- PhÇn ci: c¸c thđ tơc cÇn thiÕt (thêi gian, ®Þa ®iĨm,
ch÷ kÝ,…).
+ VỊ tõ ng÷: V¨n b¶n hµnh chÝnh sư dơng nh÷ng tõ ng÷
toµn d©n mét c¸ch chÝnh x¸c. Ngoµi ra, cã mét líp tõ ng÷
hµnh chÝnh ®ỵc sư dơng víi tÇn sè cao (c¨n cø…, ®ỵc sù
đy nhiƯm cđa…, t¹i c«ng v¨n sè…, nay qut ®Þnh, chÞu
qut ®Þnh, xin cam ®oan…
+ VỊ kiểu c©u: cã nh÷ng v¨n b¶n tuy dµi nhng chØ lµ

kÕt cÊu cđa mét c©u (ChÝnh phđ c¨n cø…. Qut ®Þnh:
®iỊu 1, 2, 3,…). Mçi ý quan träng thêng ®ỵc t¸ch ra vµ
xng dßng, viÕt hoa ®Çu dßng.
VD:
T«i tªn lµ:…
Sinh ngµy:…
N¬i sinh:…
Nh×n chung, v¨n b¶n hµnh chÝnh cÇn chÝnh x¸c bëi v× ®a
sè ®Ịu cã gi¸ trÞ ph¸p lÝ. Mçi c©u, ch÷, con sè dÊu chÊm
dÊu ph¶y ®Ịu ph¶i chÝnh x¸c ®Ĩ khái g©y phiỊn phøc vỊ
sau. Ng«n ng÷ hµnh chÝnh kh«ng ph¶i lµ ng«n ng÷ biĨu
c¶m nªn c¸c tõ ng÷ biĨu c¶m h¹n chÕ sư dơng. Tuy nhiªn,
v¨n b¶n hµnh chÝnh cÇn sù trang träng nªn thêng sư dơng
nh÷ng tõ H¸n- ViƯt.
3. Ng«n ng÷ hµnh chÝnh lµ g×?
Ng«n ng÷ hµnh chÝnh lµ ng«n ng÷ dïng trong c¸c v¨n
b¶n hµnh chÝnh ®Ĩ giao tiÕp trong ph¹m vi c¸c c¬ quan
Nhµ níc hay c¸c tỉ chøc chÝnh trÞ, x· héi (gäi chung lµ c¬
quan), hc gi÷a c¬ quan víi ngêi d©n vµ gi÷a ngêi d©n
víi c¬ quan, hay gi÷a nh÷ng ngêi d©n víi nhau trªn c¬ së
ph¸p lÝ.
II.§Ỉc trng cđa phong c¸ch ng«n ng÷
GVBM: Nguyễn Mộng Dun
cách ngôn ngữ hành chính
- GV yªu cÇu HS ®äc l¹i c¸c v¨n
b¶n ë tiÕt häc tríc vµ ph©n tÝch
tÝnh khu«n mÉu cđa c¸c v¨n b¶n
®ã.
- Tính minh xác của văn bản
hành chính thể hiện như thế

nào?
- Tính công vụ của văn bản
hành chính thể hiện như thế
nào?
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS
thực hành luyện tập
Bµi tËp 1: H·y kĨ tªn mét sè
lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh thêng
hµnh chÝnh
1. TÝnh khu«n mÉu
TÝnh khu«n mÉu thĨ hiƯn ë kÕt cÊu 3 phÇn thèng nhÊt:
a) PhÇn më ®Çu gåm:
+ Qc hiƯu vµ tiªu ng÷.
+ Tªn c¬ quan, tỉ chøc ban hµnh v¨n b¶n.
+ §Þa ®iĨm, thêi gian ban hµnh v¨n b¶n.
+ Tªn v¨n b¶n- mơc tiªu v¨n b¶n.
b) PhÇn chÝnh: néi dung v¨n b¶n.
c) PhÇn ci:
+ §Þa ®iĨm, thêi gian (nÕu cha ®Ỉt ë phÇn ®Çu).
+ Ch÷ kÝ vµ dÊu (nÕu cã thÈm qun).
Chó ý:
+ NÕu lµ ®¬n tõ, kª khai th× phÇn ci nhÊt thiÕt ph¶i cã
ch÷ kÝ, hä tªn ®Çy ®đ cđa ngêi lµm ®¬n hc k khai.
+ KÕt cÊu 3 phÇn cã thĨ "xª dÞch" mét vµi ®iĨm nhá tïy
thc vµo nh÷ng lo¹i v¨n b¶n kh¸c nhau, song nh×n chung
®Ịu mang tÝnh khu«n mÉu thèng nhÊt.
2. TÝnh minh x¸c
TÝnh minh x¸c thĨ hiƯn ë:
+ Mçi tõ chØ cã mét nghÜa, mçi c©u chØ cã mét ý. TÝnh
chÝnh x¸c vỊ ng«n tõ ®ßi hái ®Õn tõng dÊu chÊm, dÊu

phÈy, con sè, ngµy th¸ng, ch÷ kÝ,…
+ V¨n b¶n hµnh chÝnh kh«ng ®ỵc dïng tõ ®Þa ph¬ng, tõ
khÈu ng÷, kh«ng dïng c¸c biƯn ph¸p tu tõ hc lèi biĨu
®¹t hµm ý, kh«ng xãa bá, thay ®ỉi, sưa ch÷a.
Chó ý:
V¨n b¶n hµnh chÝnh cÇn ®¶m b¶o tÝnh minh x¸c bëi v×
v¨n b¶n ®ỵc viÕt ra chđ u ®Ĩ thùc thi. Ng«n tõ chÝnh lµ
"chøng tÝch ph¸p lÝ".
VD: NÕu v¨n b»ng mµ kh«ng chÝnh x¸c vỊ ngµy sinh,
hä, tªn, ®Ưm, quª,… th× bÞ coi nh kh«ng hỵp lƯ .
Trong x· héi vÉn cã hiƯn tỵng m¹o ch÷ kÝ, lµm dÊu gi¶
®Ĩ lµm c¸c giÊy tê gi¶: b»ng gi¶, chøng minh th gi¶,
3. TÝnh c«ng vơ
TÝnh c«ng vơ thĨ hiƯn ë:
+ H¹n chÕ tèi ®a nh÷ng biĨu ®¹t t×nh c¶m c¸ nh©n.
+ C¸c tõ ng÷ biĨu c¶m nÕu dïng còng chØ mang tÝnh íc
lƯ, khu«n mÉu.
VD: kÝnh chun, kÝnh mong, tr©n träng kÝnh mêi,…
+ Trong ®¬n tõ cđa c¸ nh©n, ngêi ta chó träng ®Õn
nh÷ng tõ ng÷ biĨu ý h¬n lµ c¸c tõ ng÷ biĨu c¶m.
III. Lun tËp
Bµi tËp 1: Mét sè lo¹i v¨n b¶n hµnh chÝnh thêng liªn
quan ®Õn c«ng viƯc häc tËp trong nhµ trêng: §¬n xin nghØ
GVBM: Nguyễn Mộng Dun
liªn quan ®Õn c«ng viƯc häc tËp
trong nhµ trêng cđa anh (chÞ)
GV gỵi ý, tỉ chøc cho HS c¸c
nhãm thi xem nhãm nµo kĨ ®ỵc
nhiỊu vµ ®óng.
häc, Biªn b¶n sinh ho¹t líp, §¬n xin vµo §oµn TNCS Hå

ChÝ Minh, GiÊy chøng nhËn, S¬ u lÝ lÞch, B»ng tèt
nghiƯp THCS, GiÊy khai sinh, Häc b¹, GiÊy chøng nhËn
tróng tun vµo líp 10, B¶n cam kÕt…, GiÊp mêi häp,…
4. Củng cố, luyện tập:* Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ hành chính?
5. Hướng dẫn tự học:
- Đối với bài học ở tiết này: Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ hành chính?
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
Chuẩn bò bài: Văn bản tổng kết
Đọc và trả lời câu hỏi SGK
Tự chọn: Hồn Trương Ba, da hàng thòt
Ý nghóa màn đối thoại giữa hồn Trương Ba với Đế Thích?
n kiến thức: Thuốc- Lỗ Tấn, Số phận con người- Sô-lô-khôp, ng già và biển cả- Hê-
minh-uê
V. Rút kinh nghiệm:
GVBM: Nguyễn Mộng Dun