Giải pháp ngăn ngừa và xử lí nợ quá hạn trong hoạt động tín dụng tại ngân hàng tmcp sài gòn thương tín chi nhánh vĩnh long

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI THANH PHÚC
MSSV: 4104539

GIẢI PHÁP NGĂN NGỪA VÀ XỬ LÍ NỢ
QUÁ HẠN TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN
DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN
THƯƠNG TÍN CHI NHÁNH VĨNH LONG

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số ngành: 52340201

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
TS. HUỲNH TRƯỜNG HUY

Cần Thơ
Tháng 12/2013


LỜI CẢM ƠN
Để thực hiện được đề tài này, đầu tiên tôi chân thành cảm ơn tất cả Quý
thầy cô của Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh trường Đại Học Cần Thơ nói
chung và Q thầy cơ trực tiếp giảng dạy tơi nói riêng đã truyền đạt những bài
học, những kinh nghiệm trong suốt thời gian học tập vừa qua làm nền tảng cho
Luận văn này.
Đặc biệt, với tất cả lịng kính trọng, tơi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến

Thầy Huỳnh Trường Huy, Thầy đã nhiệt tình dành nhiều thời gian hướng dẫn,
góp ý trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Xin gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo, các anh chị tại Ngân hàng
Sacombank CN Vĩnh Long đã giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong q trình thực tập
tại ngân hàng.
Cuối cùng, tơi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình, người thân, bạn
bè, những người đã động viên tơi trong q trình thực hiện đề tài.
Tác giả

Bùi Thanh Phúc

I


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam kết luận văn này được hồn thành dựa trên các kết quả
nghiên cứu của tơi và các kết quả nghiên cứu này chưa được dùng cho bất cứ
luận văn cùng cấp nào khác.
Cần Thơ, ngày ….. tháng ….. năm …..
Người thực hiện

Bùi Thanh Phúc

II


NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP

.....................................................................................................................
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

Ngày …….tháng……năm 2013
Thủ trưởng đơn vị
(ký tên và đóng dấu)


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

Ngày …….tháng……..năm 2013
Giáo viên hướng dẫn

TS. Huỳnh Trường Huy


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN 1

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

Ngày ……tháng……năm 2013
Giáo viên phản biện 1
(ký và ghi họ tên)


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN 2

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

Ngày ….tháng …..năm 2013
Giáo viên phản biện 2
(ký và ghi họ tên)


MỤC LỤC
Trang

LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................... I
LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................II
NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP .................................................... III
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN............................................. IV
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN 1 .............................................. V
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN 2 ............................................. VI
MỤC LỤC ...................................................................................................... VII
DANH MỤC BIỂU BẢNG ............................................................................. XI
DANH MỤC HÌNH ........................................................................................ XII
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................... XIII
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ............................................................................... 1
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ................................................................ 1
1.1.1 Sự cần thiết của đề tài........................................................................ 1

1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..................................................................... 2
1.2.1 Mục tiêu chung .................................................................................. 2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể .................................................................................. 2
1.3 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU .......................................... 3
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu ........................................................................ 3
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 3
1.3.2.1 Nội dung nghiên cứu .................................................................. 3
1.3.2.2 Phạm vi không gian .................................................................... 3
1.3.2.3 Phạm vi thời gian ........................................................................ 3
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
............................................................................................................................ 4
2.1 LÝ THUYẾT VỀ TÍN DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG ......................... 4
2.1.1 Tín dụng ngân hàng ........................................................................... 4
2.1.1.1 Khái niệm về tín dụng ngân hàng ............................................... 4
2.1.1.2 Bản chất của tín dụng ngân hàng ................................................ 5
2.1.1.2 Phân loại tín dụng ....................................................................... 6
2.1.1.4 Vai trị của tín dụng ngân hàng ................................................... 8
2.1.2 Rủi ro tín dụng trong hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại
.................................................................................................................... 9
2.1.2.1 Khái niệm.................................................................................... 9
2.1.2.2 Phân loại rủi ro tín dụng ............................................................. 9
2.1.2.3 Nguyên nhân gây ra RRTD ...................................................... 10
2.1.2.4 Ảnh hưởng của RRTD .............................................................. 11


2.1.3 Nợ quá hạn ...................................................................................... 11
2.1.3.1 Khái niệm.................................................................................. 11
2.1.3.2 Phân loại nợ quá hạn................................................................. 12
2.1.3.3 Nguyên nhân dẫn đến các khoản nợ quá hạn ........................... 13
2.1.3.4 Tác động của Nợ quá hạn ......................................................... 17

2.1.7 Các giải pháp xử lý nợ quá hạn ....................................................... 18
2.1.7.1 Cơ cấu lại nợ ............................................................................. 18
2.1.7.2 Miễn giảm tiền lãi vay .............................................................. 18
2.1.7.3 Bán nợ ....................................................................................... 18
2.1.7.4 Yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp .................................. 18
2.1.7.5 Trích lập và sử dụng quỹ dự phịng ngồi rủi ro ...................... 19
2.1.7.6 Biện pháp pháp lý ..................................................................... 19
2.1.7.7 Một số biện pháp khác .............................................................. 20
2.2 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU ....................................................................... 20
2.3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................... 21
2.3.1 Phương pháp thu thập số liệu .......................................................... 21
2.3.2 Phương pháp phân tích số liệu ........................................................ 21
2.3.2.1 Phương pháp so sánh tuyệt đối ................................................. 21
2.3.2.2 Phương pháp so sánh số tương đối ........................................... 22
2.3.2.3 Phương pháp tỷ số .................................................................... 22
CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
CỔ PHẦN SÀI GỊN – THƯƠNG TÍN CHI NHÁNH VĨNH LONG ........... 23
3.1 QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN .................................. 23
3.1.1 Ngân hàng TMCP Sài Gịn – Thương Tín ...................................... 23
3.1.2 Q trình hình thành và phát triển của Sacombank – Chi nhánh Vĩnh
Long .......................................................................................................... 24
3.1.3 Cơ cấu tổ chức và mạng lưới hoạt động .......................................... 25
3.1.3.1 Sơ đồ bộ máy tổ chức ............................................................... 25
3.1.3.2 Mạng lưới hoạt động................................................................. 26
3.1.3 Nguồn vốn của Sacombank chi nhánh Vĩnh Long.......................... 27
3.2 QUY TRÌNH QUẢN LÍ RỦI RO TÍN DỤNG ....................................... 29
3.2.1 Nhận dạng rủi ro tín dụng................................................................ 29
3.2.2 Đo lường rủi ro tín dụng .................................................................. 29
3.2.2.1 Mơ hình định tính (mơ hình chất lượng 6C)............................. 29
3.2.2.2 Mơ hình lượng hóa rủi ro tín dụng ........................................... 30

3.2.3 Kiểm sốt và đánh giá rủi ro tín dụng ............................................. 30
3.2.3.1 Kiểm sốt rủi ro tín dụng .......................................................... 30
3.2.3.2 Đánh giá rủi ro tín dụng ............................................................ 31
3.2.3.3 Tài trợ rủi ro tín dụng ............................................................... 31
3.3 PHÂN TÍCH KHÁI QUÁT KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH
CỦA SACOMBANK CHI NHÁNH VĨNH LONG ..................................... 32
3.3.1 Đối với các khoản thu nhập ............................................................. 32
3.3.2 Đối với các khoản chi phí................................................................ 32
3.4 THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN VÀ PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN .... 35
3.4.1 Thuận lợi ......................................................................................... 35
3.4.2 Khó khăn ......................................................................................... 35


3.4.3 Phương hướng phát triển ................................................................. 36
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH NỢ Q HẠN CỦA NGÂN HÀNG
TMCP SÀI GỊN THƯƠNG TÍN CHI NHÁNH VĨNH LONG GIAI ĐOẠN
2010 ĐẾN SÁU THÁNG ĐẦU NĂM 2013 ................................................... 37
4.1 THỰC TRẠNG NỢ QUÁ HẠN CỦA NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN –
THƯƠNG TÍN CHI NHÁNH VĨNH LONG GIAI ĐOẠN 2010 ĐẾN
THÁNG 6 NĂM 2013 .................................................................................. 37
4.1.1 Hoạt động tín dụng .......................................................................... 37
4.1.1.1 Doanh số cho vay tại Ngân hàng Sacombank chi nhánh Vĩnh
Long giai doạn 2010 đến tháng 6/2013 ................................................ 37
4.1.1.2 Dư nợ cho vay tại Ngân hàng Sacombank chi nhánh Vính Long
giai đoạn 2010 đến tháng 6/2013 .......................................................... 40
4.1.1.3 Doanh số thu nợ tại Ngân hàng Sacombank chi nhánh Vĩnh
Long giai đoạn 2010 đến tháng 6/2013 ................................................ 42
4.1.1.4 Nợ xấu tại Ngân hàng Sacombank chi nhánh Vĩnh Long giai
đoạn 2010 đến tháng 6/2013 ................................................................. 44
4.1.1.5 Đánh giá hoạt động tín dụng tại ngân hàng Sacombank chi

nhánh Vĩnh Long .................................................................................. 47
4.1.2 Tình hình nợ quá hạn....................................................................... 55
4.1.2.1 Nợ quá hạn theo thời hạn .......................................................... 59
4.2 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÔNG TÁC NGĂN NGỪA VÀ XỬ LÍ NỢ
QUÁ HẠN TẠI CHI NHÁNH SACOMBANK CHI NHÁNH VĨNH LONG
62
4.2.1 Những mặt mạnh ............................................................................. 62
4.2.2 Những hạn chế................................................................................. 62
CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP NGĂN NGỪA VÀ XỬ LÍ NỢ Q HẠN TẠI
NGÂN HÀNG TMCP SÀI GỊN THƯƠNG TÍN CHI NHÁNH VĨNH LONG
.......................................................................................................................... 64
5.1 CÁC GIẢI PHÁP NGĂN NGỪA NỢ QUÁ HẠN ................................. 64
5.1.1 Công tác thẩm định bên vay cần được đẩy đủ, chính xác trước cho
vay ............................................................................................................ 64
5.1.2 Đào tạo nhân lực có hiệu quả, chất lượng cao ................................ 65
5.1.3 Xây dựng chính sách tín dụng phù hợp và kiểm tra kiểm soát ngân
hàng .......................................................................................................... 65
5.1.4 Kiểm soát các khoản vay để không dẫn tới nợ quá hạn .................. 65
5.1.5 Thực hiện phân tán rủi ro ................................................................ 66
5.2 GIẢI PHÁP XỬ LÍ NỢ QUÁ HẠN ....................................................... 68
5.2.1 Tăng dư nợ tín dụng mới lên ........................................................... 68
5.2.2 Ghi nhận nợ quá hạn........................................................................ 69
5.2.3 Dùng quỹ dự phòng để xử lý ........... Error! Bookmark not defined.
5.2.4 Biện pháp khai thác ......................................................................... 69
5.2.5 Các hoạt động thúc tiêu thụ hàng hóa ............................................. 70
5.2.6 Các chính sách hỗ trợ của nhà nước………………………...……….70


CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................... 71
6.1 KẾT LUẬN ............................................................................................ 71

6.2 KIẾN NGHỊ............................................................................................ 72
6.2.1 Kiến nghị với Chính phủ ................................................................. 72
6.2.1.1 Đảm bảo mơi trường kinh tế, chính trị, xã hội ổn định ............ 72
6.2.1.2 Hồn thiện quy trình xử lý tài sản ............................................ 72
6.2.1.3 Hạn chế tín dụng chỉ định ......................................................... 73
6.2.2 Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước ....................................... 73
6.2.2.1 Hoàn thiện hệ thống pháp luật Ngân hàng .................................. 73
6.2.2.2 Hoàn thiện và minh bạch hệ thống thông tin ............................... 73
6.2.3 Kiến nghị đối với Khách hàng ........................................................ 73
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 74


DANH MỤC BIỂU BẢNG
Trang

Bảng 3.1: Cơ cấu nguồn vốn của Sacombank chi nhánh Vĩnh Long giai đoạn
2010 đến tháng 6/2013……………………………………………………….28
Bảng 3.2: Kết quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Sacombank - Chi

nhánh Vĩnh Long từ năm 2010 đến tháng 6/2013……………………………34
Bảng 4.1: Doanh số cho vay tại Ngân hàng Sacombank Vĩnh Long giai đoạn
2010 đến tháng 6/2013……………………………………………………….38
Bảng 4.2: Dư nợ cho vay tại Ngân hàng Sacombank Vĩnh Long giai đoạn
2010 đến tháng 6/2013……………………………………………………….41
Bảng 4.3: Doanh số thu nợ cho vay tại Ngân hàng Sacombank Vĩnh Long giai
đoạn 2010 đến tháng 6/2013…………………………………………………43
Bảng 4.4: Nợ xấu tại Ngân hàng Sacombank Vĩnh Long giai đoạn 2010 đến
tháng 6/2013………………………………………………………………….45
Bảng. 4.5.: Dư nợ trên tổng vốn huy động tại Sacombank Vĩnh Long 2010 đến
tháng 6/2013………………………………………………………………….48

Bảng 4.6: Hệ số thu nợ tại Sacombank Vĩnh Long 2010 đến tháng 6/2013…50
Bảng 4.7: Vịng quay vốn tín dụng tại Sacombank chi nhánh Vĩnh Long 2010
đến tháng 6/2013……………………………………………………………..52
Bảng 4.8: Hệ số khả năng mất vốn của Sacombank chi nhánh Vĩnh Long giai
đoạn 2010 đến tháng 6/2013…………………………………………………54
Bảng 4.9: Tình hình nợ quá hạn ngân hàng Sacombank Vĩnh Long giai đoạn
2010 đến tháng 6/2013……………………………………………………….56
Bảng 4.10: Nợ quá hạn theo thời hạn ngân hàng Sacombank Vĩnh Long giai
đoạn 2010 đến tháng 6/2013…………………………………………………60


DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 3.1: Cơ cấu tổ chức quản lý của Sacombank – Chi nhánh Vĩnh Long…25


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

CBTD

Cán bộ tín dụng

CN

Chi nhánh

DN

Doanh Nghiệp

ĐVKD

Đơn vị kinh doanh

NHNN

Ngân hàng Nhà nước

QSDĐ

Quyền sử dụng đất

QTRRTD

Quản trị rủi ro tín dụng

TMCP

Thương mại cổ phần

TCTD

Tổ chức tín dụng

TSĐB

Tài sản đảm bảo

TĐG

Thẩm định giá

RRTD

Rủi ro tín dụng

6T2012

Sáu tháng đầu năm 2012

6T2013

Sáu tháng đầu năm 2013



CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1.1 Sự cần thiết của đề tài
Hoạt động tín dụng có vai trị quan trọng đối với các ngân hàng thương
mại, thường đem lại nguồn thu chủ yếu cho các ngân hàng. Tuy nhiên một vấn
đề đặt ra đó là hoạt động tín dụng ln ln đi kèm theo nó là rất nhiều rủi ro
tiềm tàng (Nguyễn Mạnh Phát, 2012). Chính vì thế, vấn đề tồn tại và đáng
quan tâm hiện nay đối với hầu hết các ngân hàng là tình trạng nợ quá hạn và
làm thế nào để hạn chế thấp nhất rủi ro tín dụng.
Tỷ lệ nợ quá hạn thấp sẽ chứng minh chất lượng tín dụng cao (Nguyễn
Bích Ngọc, 2012). Có thể nói, nợ quá hạn là biểu hiện của một hình thức cụ
thể của rủi ro tín dụng và đây cũng là nguyên nhân gây thất thoát vốn, đẩy các
ngân hàng đến chỗ thua lỗ và phá sản. Nợ quá hạn gây thiệt hại nặng nề cho

nền kinh tế, biểu hiện ở việc gây ra sức ép về lạm phát, đình trệ trong sản xuất
kinh doanh, và nặng nề hơn là gây ra khủng hoảng hệ thống tài chính ngân
hàng, khủng hoảng kinh tế. Vì vậy, việc tìm ra giải pháp để giảm thiểu rủi ro
trong hoạt động ngân hàng, cụ thể là ngăn ngừa và xử lí nợ quá hạn của các
ngân hàng thương mại đã trở thành vấn đề quan tâm đối với nhà quản lý ngành
ngân hàng cũng như lãnh đạo các ngân hàng thương mại.
Trong thời gian gần đây, vấn đề rủi ro do nợ quá hạn đã thu hút sự quan
tâm của nhiều nghiên cứu nhằm tìm hiểu nguyên nhân cũng như giải pháp đối
phó với thực trạng này. Điển hình, bài viết “Có những điều bất thường trong
hệ thống ngân hàng thương mại?’’ của Phan Văn Tính (2011) đã đề cập đến
việc thiếu vốn của các ngân hàng thương mại, phân tích tình hình nợ quá hạn
của các ngân hàng thương mại hiện nay để từ đó đặt ra câu hỏi: phải chăng
chất lượng tín dụng của các ngân hàng kém? Đồng thời tác giả cũng đưa ra
một số biện pháp nhằm củng cố, phát triển an toàn và ổn định hệ thống ngân
hàng. Một số nghiên cứu khác gần đây của Lê Thị Hồi Diễm (2012) về giải
pháp phịng ngừa và xử lí nợ xấu ở ngân hàng Cơng thương chi nhánh Đà
Nẵng hoặc Pháp luật về xử lí nợ quá hạn trong hoạt động cho vay của ngân
hàng thương mại do Nguyễn Thị Thu Hương (2012) đã đề cập đến vấn đề
nâng cao hiệu quả xử lí nợ quá hạn. Tác giả đã chỉ rõ những bất cập liên quan
đến pháp luật và cũng đưa ra các giải pháp để hoàn thiện pháp luật về đảm bảo
tiền vay bằng tài sản hình thành trong tương lai trong hoạt động cho vay của
các ngân hàng thương mại.


Như vậy, có thể thấy các nghiên cứu trên đã có những đóng góp quan
trọng vào việc nghiên cứu các khía cạnh khác nhau của vấn đề nợ q hạn.
Ngồi ra, còn rất nhiều các luận văn, các nghiên cứu khoa học khác đã làm rõ
tình hình nợ quá hạn tổng quát chung cho toàn bộ hệ thống Ngân hàng thương
mại. Xét riêng tại Ngân hàng Sài Gịn Thương Tín – Chi nhánh (CN) Vĩnh
Long, tình hình nợ quá hạn tại CN ln được quan tâm kiểm sốt nên tình

hình nợ ở tầm ổn định trong những năm trước đó, nhưng đến năm 2012 nợ quá
hạn tại ngân hàng gia tăng một cách đột biến, ảnh hưởng lớn đến hoạt động
kinh doanh tại ngân hàng. Cụ thể tại năm 2011 nợ quá hạn của CN ở mức
1.498 triệu đồng, sang năm 2012 do một số khách hàng kinh doanh thua lỗ dẫn
đến phá sản đã đẩy nợ quá hạn lên mức 25.691 triệu đồng, chiếm 3,44% trên
tổng dư nợ (Phòng kế tốn và quỹ).
Tuy nhiên, hiện nay vẫn cịn rất ít các cơng trình nghiên cứu khoa học
xem xét tình hình, diễn biến, nguyên nhân gây ra nợ quá hạn trong hoạt động
tín dụng của Ngân hàng này để đề ra những biện pháp ngăn ngừa cũng như xử
lý những khoản nợ quá hạn. Do đó, để đáp ứng cho nhu cầu thực tiễn trên, tôi
quyết định chọn đề tài “Giải pháp ngăn ngừa và xử lí nợ quá hạn trong hoạt
động tín dụng tại ngân hàng TMCP Sài Gịn Thương Tín – Chi nhánh Vĩnh
Long’’ để làm đề tài nghiên cứu.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu chung
Phân tích tình hình hoạt động tín dụng của Ngân hàng Thương mại Cổ
phần (TMCP) Sài Gịn Thương Tín – CN Vĩnh Long. Trên cơ sở đó đề xuất
một số biện pháp cụ thể để xử lý và ngăn ngừa nợ quá hạn nhằm lành mạnh
hố tình hình tài chính CN Vĩnh Long.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
- Đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng và nợ quá hạn tại Ngân hàng
TMCP Sài Gịn Thương Tín – CN Vĩnh Long.
- Phân tích các nguyên nhân dẫn đến nợ quá hạn và các công cụ quản lý
nợ quá hạn tại ngân hàng
- Đề xuất các pháp ngăn ngừa và xử lý nợ quá hạn của Ngân hàng TMCP
Sài Gịn Thương Tín – CN Vĩnh Long.


1.3 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu

Thực trạng cơng tác phịng ngừa và xử lí nợ q hạn tại Ngân hàng
TMCP Sài Gịn Thương Tín – CN Vĩnh Long, tìm hiểu nguyên nhân gây ra rủi
ro nợ quá hạn, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm phịng ngừa và xử lí nợ q
hạn tại ngân hàng này.
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu
1.3.2.1 Nội dung nghiên cứu: tập trung vào nội dung ngăn ngừa và xử
lí nợ quá hạn, không bao gồm tất cả các vấn đề về quản trị rủi ro tín dụng.
1.3.2.2 Phạm vi khơng gian: Đề tài được thực hiện tại NHTMCP Sài
Gịn Thương Tín – CN Vĩnh Long
1.3.2.3 Phạm vi thời gian: Đề tài được thực hiện trong khoảng thời gian
từ 8/2013 đến 12/2013. Số liệu phân tích là số liệu từ năm 2010 đến 2012 và 6
tháng đầu năm 2013.


CHƯƠNG 2
PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 LÝ THUYẾT VỀ TÍN DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG
2.1.1 Tín dụng ngân hàng
2.1.1.1 Khái niệm về tín dụng ngân hàng
Tín dụng ngân hàng là một giao dịch về tài sản giữa bên cho vay và bên
đi vay, trong đó các ngân hàng, các TCTD vừa là bên đi vay vừa là bên cho
vay. Bên cho vay chuyển giao tạm thời quyền sử dụng tài sản cho bên đi vay
trong thời gian thỏa thuận, bên đi vay có nghĩa vụ hồn trả lại vô điều kiện đầy
đủ vốn và lãi cho bên cho vay khi đến hạn thanh tốn.
Tín dụng ngân hàng (sau đây gọi tắt là tín dụng) là quan hệ chuyển
nhượng quyền sử dụng vốn từ ngân hàng cho khách hàng trong một thời gian
nhất định với một chi phí nhất định (Hồ diệu, 2000).
Theo khoản 14 và 16 Điều 4 Luật các TCTD số 47/2010/QH12:
Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản
tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo ngun tắc có hồn

trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh tốn, bảo
lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác.
Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam
kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định
trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với ngun tắc có hồn trả cả
gốc và lãi.
Nói cách khác, nếu xem xét tín dụng ngân hàng như một q trình, có thể
phát biểu tín dụng ngân hàng là sự vận động của giá trị vốn lần lượt qua ba
giai đoạn:
- Giai đoạn cho vay: chuyển giao cho bên đi vay một lượng giá trị nhất
định, biểu hiện dưới hình thái tiền tệ hoặc hiện vật
- Giai đoạn sử dụng vốn vay: bên đi vay sử dụng tạm thời tài sản trên
trong một thời gian nhất định, hết thời gian thỏa thuận, bên đi vay phải hoàn
trả cho bên cho vay.
- Giai đoạn hoàn trả: sau thời gian sử dụng vốn vay của bên đi vay phải
hoàn trả cho bên cho vay một giá trị vốn lớn hơn giá trị lúc cho vay. Phần
chênh lệch đó có thể xem là lợi tức của bên cho vay.
Tín dụng ngân hàng chứa đựng các đặc điểm như sau:


- Về đối tượng dung để cấp tín dụng: được thực hiện chủ yếu dưới hình
thái tiền tệ gồm tiền mặt và bút tệ.
- Chủ thể trong quan hệ tín dụng ngân hàng: trong quan hệ tín dụng ngân
hàng, người đi vay là các tổ chức kinh tế xã hội, các cá nhân; người cho vay là
các ngân hàng các TCTD.
- Q trình vận động và phát triển của tín dụng ngân hàng khơng hồn
tồn phù hợp với quy mơ phát triển của sản xuất và lưu thơng hàng hóa. Vì tín
dụng ngân hàng được cấp dưới hình thái tiền tệ, có thể đáp ứng các nhu cầu
khác nhau ngồi nhu cầu sản xuất và lưu thơng hàng hóa.
2.1.1.2 Bản chất của tín dụng ngân hàng

Tín dụng ngân hàng là một phạm trù kinh tế và cũng là một phạm trù lịch
sử, sự xuất hiện và tồn tại của nó gắn liền với sự xuất hiện và tồn tại của nền
kinh tế hàng hóa tiền tệ.
Thật vậy, trong xã hội cộng sản nguyên thủy với nền kinh tế tự cung tự
cấp, chế độ chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất và sản phẩm hàng hóa chưa
xuất hiện, khi đó chưa có phạm trù tín dụng ngân hàng.
Cùng với sự phát triển của lực lượng sản xuất, xã hội loài người cũng
dần dần xuất hiện chế độ chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất (sản phẩm,
hàng hóa) và diễn ra q trình phân hóa giai cấp, kẻ giàu, người nghèo, đẩy lùi
xã hội cộng sản nguyên thủy vào dĩ vãng. Nền kinh tế tự cung tự cấp đã được
thay thế bởi nền kinh tế hàng hóa – tiền tệ.
Trong nền kinh tế hàng hóa – tiền tệ, ln ln tồn tại một hiện tượng,
đó là trong khi một số chủ thể có trong tay những khoản vốn tiền tệ tạm thời
dư thừa, chưa sử dụng; đồng thời cũng tại thời điểm này, lại có những chủ thể
đang ở trạng thái ngược lại – họ đang bị thiếu vốn, đang có nhu cầu bổ sung
vốn tiền tệ. Đây chính là một mâu thuẫn rất thường xuyên, phổ biến và không
thể không được giải quyết.
Xét về bản chất kinh tế, ẩn sau mâu thuẫn trên chính là sự phản ánh hiện
tượng ách tắc của dòng chu chuyển vốn tiền tệ trong nền kinh tế. Giải quyết
mâu thuẫn này cũng chính là khơi thơng dịng chu chuyển vốn tiền tệ trong
nền kinh tế, nhằm tạo điều kiện cần thiết trong quá trình phát triển kinh tế xã
hội.
Vậy giải quyết mâu thuẫn giữa tình trạng tạm thời thừa và thiếu vốn
bằng cách nào để có thể vừa thỏa mãn nhu cầu lại vừa đáp ứng quyền lợi của
mỗi bên? Về nguyên lí chung, có thể giải quyết mâu thuẫn trên bằng hai công


cụ chính: Thơng qua cơng cụ tài chính (cấp phát của ngân sách nhà nước) và
cơng cụ tín dụng.
Có thể khẳng định rằng, sử dụng cơng cụ tài chính thơng qua việc dung

nguồn vốn ngân sách Nhà nước cấp phát là khơng phù hợp với hai lí do cơ bản
sau:
- Thứ nhất, phương pháp ngân sách dựa trên nguyên tắc khơng hồn lại.
Trong khi thực chất những nhu cầu vốn tiền tệ này chỉ là nhu cầu tạm thời. Do
vậy khơng thể cấp khơng hồn lại khi chỉ tạm thời thiếu vốn.
- Thứ hai, nếu các chủ thể này là khu vực ngồi quốc doanh thì hành vi
này chính là việc lấy tài sản công để cấp phát cho các đối tượng cá nhân
Như vậy, việc sử dụng phương thức tài chính để xử lí mâu thuẫn là
khơng thích hợp.
Cơng cụ tín dụng dựa trên nguyên lí cơ bản là ứng vốn có hồn trả. Khi
một chủ thể lâm vào tình trạng thiếu vốn, họ sẽ được đáp ứng nhu cầu bằng
khoản vay của chủ thể có vốn. Ngược lại, một chủ thể ở trạng thái tạm thời
thừa vốn, họ có thể tìm kiếm được một khoản lợi nhuận nhất định từ hành vi
tạm thời chuyển giao tạm thời quyền sử dụng số vốn nhàn rỗi đó cho chủ thể
khác.
Như vậy, thông qua công cụ này mâu thuẫn giữa tạm thời thừa và thiếu
vốn trong nền kinh tế xã hội được giải quyết một cách hợp lý, dòng chảy vốn
tiền tệ đã được khơi thông, đáp ứng nhu cầu của các chủ thể có liên quan. Sự
xuất hiện của các TCTD làm trung gian tài chính trong nền kinh tế đã làm cho
dòng chảy vốn ngày càng mạnh mẽ, giải quyết mọi nhu cầu của các chủ thể
thừa vốn và thiếu vốn (Võ Đức Tồn, 2012).
2.1.1.2 Phân loại tín dụng
a) Căn cứ vào thời hạn khoản vay
- Tín dụng ngắn hạn: là những khoản vay có thời hạn đến 12 tháng, nhằm
giúp các khách hàng là doanh nghiệp và cá nhân tăng cường vốn lưu động tạm
thời thiếu hụt trong q trình sản xuất và tiêu dùng.
- Tín dụng trung hạn: là những khoản vay có thời hạn từ 1 năm đến 5
năm, được cung cấp nhằm để cho doanh nghiệp vay vốn đầu tư mua sắm máy
móc thiết bị, đầu tư vào những dự án vừa và nhỏ.
- Tín dụng dài hạn là những khoản cho vay có thời hạn trên 5 năm trở lên

nhằm giúp các doanh vay vốn đầu tư vào những dự án lớn.
(Thái Văn Đại, 2012)


b) Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn
- Tín dụng sản xuất và lưu thơng hàng hóa: là loại tín dụng cấp cho các
doanh nghiệp để tiến hành sản xuất kinh doanh.
- Tín dụng tiêu dùng: là loại tín dụng dùng để đáp ứng cho tiêu dung cá
nhân.
c) Căn cứ vào mức tín nhiệm đối với khách hàng cho vay
- Tín dụng có bảo đảm: là loại hình tín dụng mà các khoản cho vay phát
ra đều có tài sản tương đương thế chấp, có các hình thức như: cầm cố, thế
chấp, chiết khấu và bảo lãnh.
- Tín dụng khơng có bảo đảm: là loại hình tín dụng mà các khoản cho
vay phát ra không cần tài sản thế chấp mà chỉ dựa vào tín chấp. Loại hình này
thường được áp dụng với khách hàng truyền thống, có quan hệ lâu dài và sòng
phẳng với ngân hàng, khách hàng này phải có tình hình tài chính lành mạnh và
có uy tín đối với ngân hàng như trả nợ đầy đủ, đúng hạn cả gốc lẫn lãi, có dự
án sản xuất kinh doanh khả thi, có khả năng hồn trả nợ,..
d) Căn cứ vào phương pháp cho vay
- Cho vay từng lần: áp dụng cho các đơn vị tổ chức kinh tế có nhu cầu
vay vốn khơng thường xun có tính chất đột xuất, khơng được ấn định hạn
mức tín dụng. Cho vay từng lần có đặc điểm sau:
+ Vốn tín dụng chỉ tham gia vào một giai đoạn hay một quy trình nhất
định trong chu kỳ sản xuất kinh doanh, chu kỳ luân chuyển vốn của đơn vị.
+ Về phía ngân hàng, việc cho vay và thu hồi nợ được xử lí theo từng
món vay.
+ Mỗi lần phát sinh nhu cầu vay vốn bắt buộc bên vay phải tiến hành các
thủ tục làm đơn xin vay kèm theo các chứng từ hóa đơn xin vay để cán bộ tín
dụng (CBTD) kiểm tra đối tượng vay vốn, nếu đối tượng vay vốn phù hợp sẽ

giải quyết cho vay.
- Cho vay theo hạn mức tín dụng: là số dư nợ cho vay cao nhất mà ngân
hàng cam kết thực hiện cho một khách hàng, có hiệu lực trong một thời gian
nhất định, thường là một năm. Hạn mức tín dụng được xác định trên cơ sở nhu
cầu vay vốn của khách hàng và khả năng đáp ứng của ngân hàng. Khi đã được
ngân hàng ấn định hạn mức tín dụng thì khách hàng được vay vốn với số dư
trong phạm vi của hạn mức tín dụng đó. Nếu khách hàng vay trả nhiều đợt
trong kỳ thì tổng số tiền cho vay có thể vượt q hạn mức tín dụng nhiều lần,


điều này càng tốt vì vịng quay vốn tín dụng gia tăng. Cho vay theo hạn mức
tín dụng có những đặc điểm sau:
+ Luân chuyển vốn tín dụng tham gia tồn bộ vào vịng quay vốn của
doanh nghiệp, từ khâu dự trữ đến khâu sản xuất và lưu thông.
+ Vốn tín dụng phát sinh theo nhu cầu của q trình tuần hồn ln
chuyển vốn mà khơng phụ thuộc vào tình hình dự trữ vật tư, hàng hóa của đơn
vị.
+ Do vốn tín dụng tham gia vào tồn bộ q trình luân chuyển vốn của
daonh nghiệp nên các thủ tục cho vay được thực hiện đơn giản dần, tạo điều
kiện cho đơn vị nhận được vốn kịp thời.
e) Căn cứ vào phương pháp hồn trả nợ vay
- Cho vay trả góp: là loại cho vay mà khách hàng phải hoàn trả vốn gốc
và lãi theo định kỳ. Loại cho vay này chủ yếu áp dụng cho vay bất động sản
nhà ở, cho vay tiêu dùng, cho vay đối với những nhà kinh doanh nhỏ có thu
nhập thường xuyên.
- Cho vay phi trả góp: là loại cho vay được thanh tốn một lần theo kỳ
hạn đã thỏa thuận.
2.1.1.4 Vai trị của tín dụng ngân hàng
a) Đối với các ngân hàng
- Tín dụng ngân hàng tạo ra lợi nhuận cho NHTM.

- Tín dụng ngân hàng tạo ra mối quan hệ gắn bó giữa ngân hàng thương
mại và các chủ thể kinh tế.
- Tín dụng ngân hàng tạo uy tín, danh tiếng cho ngân hàng thương mại
- Nợ cho vay làm tăng khả năng cạnh tranh và mở rộng quy mô hoạt
động của ngân hàng thương mại.
b) Đối với nền kinh tế
- Tín dụng ngân hàng thúc đẩy q trình tích tụ tập trung vốn nhàn rỗi
trong xã hội và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.
- Tín dụng ngân hàng góp phần thúc đẩy nhanh quá trình tải sản xuất mở
rộng, đẩy mạnh đầu tư phát triển.
- Tín dụng ngân hàng có vai trị quan trọng trong việc tổ chức điều hịa
lưu thơng tiền tệ.
- Tín dụng ngân hàng góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.