bai tap lon cong nghe o to

Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
TRƯờNG ĐạI HọC SƯ PHạM Kỹ THUậT VINH
KHOA CƠ KHí ĐộNG LựC
BàI TậP LớN MÔN HọC
lý thuyết ÔTÔ 1
Đề TàI: TíNH TOáN SứC KéO ÔTÔ tải
giáo viên hớng dẫn : Phm Hu Truyn
Sinh viên thực hiện: V ỡnh Cụng
Lớp : ĐHKT- CễNG NGH ÔTÔ A-K4
Vinh ngày tháng năm 2010
Trờng đại học s phạm kỹ thuật vinh
Khoa cơ khí động lực
********
Bài tập lớn
1
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
Môn học ô tô 1
Họ tên sinh viên: V ỡnh Cụng Lớp:ĐHKT Công nghệ ô tô A
Khoá: 4
Tên bài tập:
tính toán sức kéo ô tô vận tải
I. số liệu cho trớc:
- Số chỗ ngồi: 03
- Tốc độ lớn nhất: V
max
= 80 km/h
- Tải trọng: 3000 Kg
- Hệ số cản lăn của mặt đờng: f = 0,02
- Độ dốc của mặt đờng
0
12=

- Loại động cơ xăng không tăng áp
- Loại động cơ: Xăng
II. Nội dung cần hoàn thành:
1. Chọn động cơ và xây dựng đặc tính ngoài động cơ.
- N
e
= f(n
e
)
- M
e
= f(n
e
)
2. Xác định tỷ số truyền h thng truyn lực.
- Xác định tỷ số truyền của truyền lực chính (i
0
)
- Xác định tỷ số truyền của hộp số chính (i
h
)
3. Tính toán chỉ tiêu động lực học của ôtô.
- Tính toán chỉ tiêu về công suất (N
k
)
- Tính toán chỉ tiêu về lực kéo (P
k
)
- Tính toán nhân tố động lực học khi đầy tải (D) và tải thay đổi (D

x
)
- Tính toán khả năng tăng tốc của ôtô:
+ Gia tốc (j)
+ Thời gian tăng tốc (t)
+ Quảng đờng tăng tốc (s)
III. bản vẽ:
1. Đồ thị đặc tính tốc độ ngoài của động cơ.
2. Các đồ thị: Cân bằng công suất,cân bằng lực kéo, nhân tố động lực học,
gia tốc và gia tốc ngợc, thời gian tăng tốc, quảng đờng tăng tốc.
3. Tất cả các đồ thị đều đợc biểu thị trên tờ giấy kẻ ly khổ A
0
.
Ngày giao đề: 19/04/ 2010
Ngày hoàn thành: ./ / 2010
Duyệt bộ môn giáo viên hớng dẫn
2
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
Phạm Hữu Truyền
NHậN xét , đánh giá bài tập lớn
Giáo viên hớng dẫn:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kết quả đánh giá:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Giáo viên chấm:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LờI NóI ĐầU
Trong thời đại đất nớc đang trên con đờng CNH - HĐH, từng bớc phát triễn
đất nớc. Trong xu thế của thời đại khoa học kỹ thuật của thế giới ngày một phát
triễn cao. Để hòa chung với sự phát triễn đó đất nớc ta đã có chủ trơng phát trễn
một số ngành công nghiệp mũi nhọn, trong đó có ngành cơ khí Động Lực. Để thc
hiện đợc chủ trơng đó đòi hỏi đất nớc cần phải có một đội ngũ cán bộ, công nhân
kỹ thuật có trình độ và tay nghề cao.
Hiểu rõ điều đó trờng ĐHSPKT Vinh không ngừng phát triển và nâng cao chất l-
ợng đào tạo đội ngũ cán bộ, công nhân có tay nghề và trình độ cao mà còn đào tạo
với số lợng đông đảo đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực cho đất nớc.
Khi đang còn là một sinh viên trong trờng chúng em đợc phân công thực
hiện đề tài Tính toán sức kéo ôtô vận tải. Đây là một điều kiện rất
tốt cho chúng em có cơ hội xâu chuỗi kiến thức mà chúng em đã đợc học tại trờng,
bớc đầu đi sát vào thực tế sản xuất, làm quen với công việc tính toán thiết kế ôtô.
Trong quá trình tính toán chúng em đã đợc sự quan tâm chỉ dẫn, sự giúp đỡ
nhiệt tình của giáo viên hơng dẫn và các thầy cô giáo trong khoa cơ khí động lực.
Tuy vậy nhng không thể trách khỏi những hạn chế, thiếu sót trong quá trình tính
toán.
Để hoàn thành tốt, khắc phục đợc những hạn chế và thiếu sót đó chúng em
rất mong đơc sự đóng góp ý kiến, sự giúp đỡ của các thầy cô giáo và các bạn để
sau này ra trờng bắt tay vào công việc, trong quá trình công tác chúng em hoàn
thành công việc một cách tốt nhất.
Em xin chân thành cảm ơn !
Vinh, ngày tháng năm 2010
Sinh viên thực hiện

Vũ Đình Công
4
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4

A: Phần thuyết minh
B: Trình tự tính toán:
I. Xác định toàn bộ trọng lợng ôtô:
Đây là loại xe ôtô vận tải chuyên chở hàng hoá lu thông trên các loại đờng
có tính chất khác nhau nên ta áp dụng công thức tính toán khối lợng toàn bộ xe
nh sau:
G = G
0
+ n
c
G
n
+ G
h
Trong đó: G
0
: Trọng lợng bản thân ôtô
n
c
: Số chỗ ngồi trong xe ôtô
G
n
: Trọng lợng trung bình của mỗi ngời
G
h
: Trọng lợng hàng hoá
Đối với loại xe này ta chọn : G
0
= 2710 (kg)
n

c
= 3
G
n
= 65 (kg)
G
h
= 3000 (kg)
Vậy ta có : G= 2710 + 3.65 + 3000 = 5905 (kg)
II. Chọn lốp
Đối với loại xe này trọng lợng đặt lên các bánh xe là 5905 kg. ở ôtô vận tải tải
trọng phân bố ra cầu trớc 30%.G = 1771 kg và cầu sau là 70%.G = 4134 kg Nh
vậy khối lợng đặt vào cầu sau lớn hơn nhiều so với cầu trớc nên lốp sau sẽ chịu tải
lớn hơn lốp trớc nên ta chọn theo lốp sau cho toàn bộ lốp.
- Ký hiệu lốp : B - d là 8,25 - 20
- Xe dùng 6 bánh và 1 bánh dự phòng
- Lốp rỗng
- Bề rộng của lốp : 8,25 (inch)
III. Xác định công suất cực đại của động cơ:
Xác định công suất của động cơ ứng với tốc độ cực đại của động cơ (N
v
).
5
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
N
v
=
( )
wf
t

NN +

1
=
1
t

(
3
max max
. .
3500 270
v
KFV G V

+
)
Trong đó:
t

: Hiệu suất truyền lực
K : Hệ số cản khí động học (kg.s
2
/m
4
)
F : Diện tích cản chính diện ( m
2
)
V

max
: Vận tốc cực đại của ôtô ( km/h)
G : Trọng lợng toàn bộ ôtô (kg)

v
: Hệ số cản tổng cộng của đờng khi xe chuyển động ở
V
max
Các thông số lựa chọn:
a. Hiệu suất truyền lực chính (
t

)
Để đánh giá sự tổn thất năng lợng trong hệ thống truyền lực ngời ta dùng hiệu suất
trong hệ thống truyền lực (
t

) là tỷ số giữa công bánh xe chủ động và công suất
hữu ích của động cơ, thờng đợc xác định bằng công thức thực nghiệm. Khi tính
toán ta chọn theo loại xe nh sau:
Xe tải:
t

= 0,8 - 0,9 nên ta chọn
t

= 0,9
b. Hệ số cản khí động học (k):
Hệ số cản khí động học phụ thuộc vào mật độ không khí, hình dạng chất l-
ợng bề mặt của ôtô (kg.s

2
/m
4
). K đợc xác định bằng thực nghiệm:
Đối với xe tải: K = 0,06 - 0,07 ( kg.s
2
/m
4
)
Ta chọn: K= 0,07
c. Diện tích cản chính diện(F):
Diện tích cản chính diện của ôtô là diện tích hình chiếu của ôtô lên mặt
phẳng vuông góc với trục dọc của xe ôtô (m
2
). Việc xác định diện tích có nhiều
khó khăn, để đơn giản trong tính toán ngời ta dùng công thức gần đúng sau:
Đối với xe ôtô tải: F = B
0
.H
0
(m
2
)
Trong đó: B
0
: Chiều rộng cơ sở của ôtô (m)
H
0
: Chiều cao toàn bộ của ôtô (m)
Ta chọn các thông số là: B

0
= 1,630 (m)
H
0
= 2,200(m)
6
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
Do đó: F = 1,630.2,200 = 3,586 (m
2
)
Các thông số đã cho: V
max
= 80 km/h

v
= f = 0,02
áp dụng công thức ta có:

1
v f
t
N N N



= +
ữ


3

ax ax
. . . .
1
.
270 3500
m m
t
G f V K F V


= +
ữ

=






+
3500
80.586,3.07,0
270
80.02,0.5905
9.0
1
3
= 71,713(ml)
Căn cứ vào loại động cơ để tìm công suất cực đại của nó:

N
emax
=
2 3
ev
a b c
N

+
(kw)
Trong đó: a , b , c: Là các hệ số thực nghiệm, đối với động cơ xăng ta chọn
a = b = c = 1
Đối với động cơ xăng có bộ phận hạn chế số vòng quay:

= 0,8 - 0,9
Ta chọn:

= 0,8
N
emax
=
2 3
ev
a b c
N

+

276,77
8,08,08,0

713,71
32
=
++
=
(ml)
Vì công suất của động cơ đem thử trong điều kiện thí nghiệm còn thiếu các bộ
phận nh: Bộ tiêu âm, quạt gió, bình lọc không khí và các trang bị khác còn khi lắp
trên ô tô thì lại có thêm các bộ phận kể trên. Mặt khác để tăng khả năng thắng lực
cản đột xuất trong quá trình chuyển động ta phải chọn công suất của động cơ lắp
trên ô tô ta phải chọn động cơ có công suất cao hơn
%2015 ữ
tức động cơ phải có
công suất
'
0,2.
v v v
N N N= +
= 71,713 + 0,2.71,713 = 86,05 (m.l)
trên cơ sở tính toán đợc công suất N
v
đảm bảo đợc tốc độ V
max
khi ô tô chạy
trên đờng có hệ số cản lăn f hơn nữa đối với ô tô vận tải không yêu cầu có tốc độ
cao nh ô tô du lịch, ô tô đua mà chủ yếu là yêu cầu có năng suất và tính kinh tế
cao nên ta chọn động cơ xăng có bộ phận hạn chế số vòng quay.
IV. Xác định tỷ số truyền của truyền lực chính
Tỷ số truyền lực chính (i
0

) đợc xác định đảm bảo tốc độ chuyển động cực đại
của ôtô ở số truyền cao nhất trong hộp số. (i
0
) đợc xác định theo công thức:
7
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4

ax
0
ax
.
0,377.
.
bx em
h m
r n
i
i V
=
Trong đó: n
v
: Tốc độ vòng quay trục khuỷu động cơ khi đạt vận tốc
lớn nhất(v/ph).
r
bx
: Bán kính động lực học của bánh xe (m).
i
h
: Tỷ số truyền cao nhất của hộp số.
V

max
: Vận tốc lớn nhất của ôtô (km/h).
Thông số cho trớc: V
max
= 80 (km/h)
Thông số lựa chọn: i
h
=1
Khi tính toán sức kéo mà đối tợng nghiên cứu không phải là bánh xe thì ta có thể
coi gần đúng: r
bx
= r
d
=r
b
=

r
0
(*)
Trong đó: r
0
: Bán kính thiết kế của bánh xe


: Hệ số kể đến sự biến dạng của lốp đối với lốp có áp xuất cao.
Ta chọn:

= 0,935
Mà: r

0
=
2
d
B

+
ữ

.25,4 (mm)
Với: B: Là bề rộng của lốp (inch)
B = 8,25
d : Là đờng kính vành bánh xe (inch)
d = 20
Vậy r
0
=

0,935.(8,25 +
20
2
).25,4= 463,55 (mm) = 0,46355 (m). Thay vào (*) ta
có bán kính làm việc trung bình của bánh xe:
r
bx
= 0,46355 . 0,935 = 0,37084 (m)
Mặt khác:
Ta có: n
v
=

.n
N
(v/ph)
Trong đó: n
N
: Số vòng quay trục khuỷu ứng với công suất lớn nhất (v/ph)
Ta chọn: n
N
= 3200 (v/ph)
Đối với động cơ xăng có bộ phận hạn chế số vòng quay thì:

=0,8- 0,9
Ta chọn

= 0,8
Suy ra: n
v
= 0,8.3200 = 2560 (v/ph)
8
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
Vậy: i
0

473,4
80
2560.37084,0
.377,0 ==
(Do xe không có hộp số phụ nên ta không tính i
pc

)
V. Xác định tỷ số truyền của hộp số:
a. Xác định tỷ số truyền của tay số 1:
Tỷ số truyền của tay số 1 đợc xác định dựa trên cơ sở đảm bảo khắc phục đợc
sức cản lớn nhất của mặt đờng mà không bị trợt:
p

max
p
kl
p

Do đó i
hl
đợc xác định theo điều kiện cản chuyển động;

ax
ax 0
. .
. .
m bx
hI
em t
G r
i
M i


=
Trong đó :

max
: Hệ số cản cực đại của đờng mà ôtô có thể khắc phục đợc
G: Trọng lợng toàn bộ của xe (kg)
r
bx
: Bán kính động lực học của bánh xe
M
emax
: Mô men xoắn cực đại của động cơ
i
0
: Tỷ số truyền của truyền lực chính


t
: Hiệu suất truyền lực
Các thông số đã cho: M
emax
= 21,62 (kg.m)
Các thông số lựa chọn:

max
= f + i =0,02 +
12tan
= 0,227


t
= 0,9

Các thông số đã tính toán trong các phần trên: G = 5905 (kg)
r
b
= 0,37084 (m)
i
0
= 4,473
Thay các thông số vào công thức ta đợc:

ax
ax 0
. .
. .
m bx
hI
em t
G r
i
M i


=
=
9,0.473,4.62,21
37084,0.5905.227,0
= 5,82
(Do xe không có hộp số phụ nên ta không tính i
pc
)
Mặt khác lực kéo cực đại của ôtô bị hạn chế bởi điều kiện bám cho nên khi tính

i
hl
xong ta phải kiểm tra lại theo điều kiện bám:

ax 0
. .
. .
b bx
hI
em t
G r
i
M i



Trong ú:
0
i
: t s truyn ca truyn lc chớnh (
0
i
=4,473).
9
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4

bx
r
:Bỏn kớnh ln ca bỏnh xe .
G: Trng lng ton ti ca ụtụ.

axem
M
:Mụmen xon cc i ca ng c.
So sỏnh giỏ tr
e
M
bng I ta cú
axem
M
=21,62 (m.l)

b
G
:Trng lng bỏm
b
G
= m.
2
G
+
2
G
:Trng lng tnh tỏc dng cu ch ng ( cu sau).

2
G
= 3750 kg (chn theo xe tham kho)
+ m: H s phõn b ti trng m = 1,1
ữ

1,2
Ta chn m = 1,2.


:H s cn ca ng cú th chn trong khong


=0,6
ữ
0,8 ta chn

=0,6

t

= 0,9 Hiu sut truyn lc.
Vậy ta kiểm tra điều kiện bám:

ax 0
. .
. .
b bx
hI
em t
G r
i
M i

=
9,0.473,4.62,21
2,1.37084,0.3750.6,0
= 11,59
Ta thy
hI
i
= 5,82 <11,59 tha món iu kin vy ta chn
hI
i
= 5,82
b. Tỷ số truyền trung gian.
phơng pháp phân phối theo cấp số nhân
Công bội đợc xác định theo biểu thức:
q=
1
hl
n
hn
i
i

=
4
82,5
= 1,55
Trong đó: n: Số cấp trong hộp số
i
hl
: Tỷ số truyền tay số 1

i
hn
: Tỷ số truyền tay số cuối cùng trong hộp số
Tỷ số truyền của tay số thứ i đợc xác định theo công thức sau:
i
hi
=
( 1)h n
q
i

=
1
hl
i
q
i

Trong đó: i
hi
: Tỷ số truyền tay số thứ i trong hộp số (i=2,3 n-1)
Tỷ số truyền của tay số thứ 2 là:
75.3
55,1
82,5
2
==i
Tỷ số truyền của tay số thứ 3 là:

42,2

55,1
82,5
2
3
==i
Tỷ số truyền của tay số thứ 4 là:
10
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4

56,1
55,1
82,5
3
4
==i
T s truyn ca tay s th 5 l :

1
5
=i

Tỷ số truyền số lùi: (i
l
)
Tỷ số truyền số lùi trong hộp số thờng đợc chọn trong khoảng
i
l
= (1,1 1,3)i
hl
Trong đó: i

hl
- tỷ số truyền tay số 1
Đối với xe này ta chọn tỷ số truyền số lùi nh sau:
i
l
= 1,3.5,82 = 7,56
Chú ý: Khi chọn tỷ số truyền số lùi ta phải kiểm tra lại điều kiện bám
VI: Xây dựng đờng đặc tính ngoài của động cơ xăng có bộ phận hạn chế số
vòng quay.
Những động cơ xăng có bộ phận hạn chế số vòng quay
Từ công thức: N
v
=
1
t

(
3
max max
. .
3500 270
v
KFV G V

+
) ta đã tính đợc N
v
= 71,713 (ml).
công suất này đợc biểu diễn trên đồ thị sẽ tơng ứng với số vòng quay n
v

của động
cơ và số vòng quay n
v
(tốc độ vòng quay trục của khuỷu động cơ khi đạt tốc độ lớn
nhất) là 2560 (v/ph). Tại vị trí công suất cực đại của động cơ N
emax
=
77,276(ml) có số vòng quay tơng ứng là n
N
= 3200 (v/ph)
Đờng đặc tính của động cơ nhận đợc bằng cách thí nghiệm động cơ trên bệ
thử, khi cho động cơ làm việc ở chế độ cung cấp nhiên liệu cực đại, tức là mở bớm
ga hoàn toàn ta sẽ nhận đợc đờng đặc tính ngoài của động cơ, nếu bớm ga mở ở
các vị trí khác nhau sẽ cho ta các đờng đặc tính cục bộ. Nh vậy ứng với mỗi loại
động cơ sẽ có một đờng đặc tính ngoài nhng sẽ có rất nhiều đờng đặc tính cục bộ.
Khi không có đờng đặc tính tốc độ ngoài bằng thực nghiệm, ta có thể xây
dựng đờng đặc tính nói trên nhờ công thức thực nghiệm của S.R.Lây Đecman.
Công suất tại số vòng quay n
e
của động cơ:
N
e
= N
emax
.
2 3
e e e
N N N
n n n
a b c

n n n



+
ữ ữ



11
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
Trong đó: N
e
: Công suất hữu ích của động cơ
n
e
: Số vòng quay của trục khuỷu
N
emax
: Công suất có ích cực đại
n
N
: Số vòng quay ứng với công suất cực đại
a , b , c: Các hệ số thực nghiệm đợc chọn theo từng loại động cơ
Đối với động cơ xăng ta chọn: a = b = c = 1
để tính toán N
e
đợc nhanh chóng ta đặt: =
2 3
e e e

N N N
n n n
a b c
n n n



+
ữ ữ



lúc này: N
e
= N
emax
.
đại lợng đợc xác định theo bảng sau:
X 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1 1.1
ne 320 640 960 1280 1600 1920 2240 2560 2880 3200 3520
Ne 8.423 17.93 28.05 38.33 48.3 57.49 65.45 71.71 75.81 77.28 75.65
Me 18.85 20.06 20.93 21.45 21.62 21.45 20.93 20.06 18.85 17.3 15.39
Bng 1: Mi quan h
,
e e
N M
theo
e
n
.

Ta biết số vòng quay ở chỗ hạn chế n
0
ứng với tốc độ cực đại của ôtô v
max
.
Ta tìm n
N
nh sau:
Từ n
N
=
9,08,0
0
ữ
n
Ta có: n
0
=n
N
.0,8=3200.0,8=2560 (v/ph)
n
x
=n
0
+(300ữ500)=2560+400=2960 (v/ph)
từ các số liệu trên ta xây dựng đợc đồ thị sau:
12
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
720 1080 1800 2560 3200 3600
13.845

19.025
29.73
50.47
2960
n
(v/ph)
M
e
N
e
72
H.1 Đồ thị đờng đặc tính ngoài của động cơ
VII. Xây dựng đồ thị cân bằng công suất:
phân tích tính cht ng lc hc ca ôtô ngo i m i tng quan v lc ta
có th s dng mi tng quan v công sut gia công sut kéo bánh xe ch
ng v công su t cuả lc cn chuyn ng.
Trong trng hp tng quát phng trình cân bng công sut:
K
N
=
f
N
+
N


i
N

j
N
+
m
N


13
Khoa c¬ khÝ ®éng lùc líp: ®hkt «t« a – k4
Trong đó :

K
N
: Công suất kéo ở bánh xe chủ động, được xác định
Theo công thức :
K e r e t
N N N N
η
= − =

với :
e
N
:công suất có ích của động cơ.

r
N
:công suất tiêu hao cho tổn thất cơ khí
trong hệ thống truyền lực.

t
η
: Hiệu suất lực (
t
η
=0,9).

f
N
: Công suất tiêu hao cho lực cản lăn.

f
N
=
. .
270
G f V
.

j
N
: Công suất tiêu hao cho lực cản quán tính khi tăng tốc

j
N
=
ij
. . .
270

G V
J
g
δ
.

i
N
:Công suất tiêu hao cho lực cản lên dốc.

i
N
=
3
. .
3500
K F V
.

N
ω
:Công suất tiêu hao cho lực cản không khí.

N
ω
=
3
. .
3500
K F V

.

m
N
: Công suất tiêu hao cho lực cản kéo moóc.
1Ta đang xét với xe không kéo moóc nên
m
N
=0.
Vây công thức có thể viết lại như sau :

K
N
=
f
N
+
N
ω

±
j
N
±

i
N
.

Tuy nhiên trong phương trình cân bằng công suất trên ta chỉ cần xác định

công suất
K
N
,
f
N
và
N
ω
theo tốc độ của tường tay số của hộp số và để xây dựng
được đồ thị cân bằng công suất ta phải tính tốc độ chuyển động của ôtô ở từng tay
số theo số vòng qoay
e
n
của động cơ .
Công thức tính :
0
.
0,377.
.
bx e
n
hn
r n
V
i i
=
.
Ở đây: Ta đang xét với xe 5 tay số nên n=1 ; 2 ; 3 ; 4 ; 5.

bx
r
: Bán kính lăn của bánh xe
bx
r
=0,37084 (m).

e
n
:Số vòng qoay của động cơ.

0
i
:Tỷ số truyền lực chính
0
i
=4,473

hn
i
:Tỷ số truyền ở tay số đang xét.

hI
i
= 3,68 ;
2h
i
= 2,65 ;
3h
i

= 1,91 ;
4h
i
= 1,38 ;
5h
i
= 1 .
Để cho đơn giãn ta lập bảng tính V ở các tay số theo
e
n
như sau :
ne 320 640 960 1280 1600 1920 2240 2560 2880 3200 3520
14
Khoa c¬ khÝ ®éng lùc líp: ®hkt «t« a – k4
v
1 1.719 3.437 5.156 6.874 8.593 10.31 12.03 13.75 15.47 17.19 18.9
v2 2.674 5.349 8.023 10.7 13.37 16.05 18.72 21.39 24.07 26.74 29.42
v
3 4.15 8.3 12.45 16.6 20.75 24.9 29.05 33.2 37.35 41.5 45.65
v4 6.453 12.91 19.36 25.81 32.26 38.72 45.17 51.62 58.08 64.53 70.98
v5 10 20 30.01 40.01 50.01 60.01 70.01 80.01 90.02 100 110
Bảng 2: Tốc độ chuyển động V của các tay số theo
e
n
.
Sau khi thành lập được bảng vận tốc V ở từng tay số ta thành lập bảng
tính
K
N
cho từng tay số theo vận tốc của các tay số đó và thành lập bảng tính

N
ω
,
N
ω
,
N
ω
+
N
ω
từ vận tốc
min
V
đến
axm
V
.
Sử dụng công thức tính sau đây để lập bảng
K
N
:

K
N
=
e
N
.
t

η
.
Do
1 2 3 4 5
.
K K K K K K e t
N N N N N N N
η
= = = = = =
nên ta chỉ cần lập một bảng
N
e
8.423 17.93 28.05 38.33 48.3 57.49 65.45 71.71 75.81 77.28 75.65
N
k
7.581 16.14 25.25 34.5 43.47 51.74 58.91 64.54 68.23 69.55 68.09
Bảng 3:
K
N
của các tay số.
Sử dụng các công thức tính sau đây để lập bảng tính
f
N
,
N
ω
,
f
N
+

N
ω
.

f
N
=
. .
270
G f V
.
.
3500

3
vFK
Nw =
.
v1 3.437 5.156 6.874 8.593 10.31 12.03 13.75 15.47 17.29
Nw 0.0029 0.0098
0.023
3 0.0455
0.078
6 0.1249
0.186
4 0.2655 0.3707
Nf
1.503
4 2.2553
3.006

7
3.758
6 4.5097 5.262
6.014
4
6.766
7 7.5628
Nf+Nw
1.506
3 2.2651 3.03
3.804
1 4.5883
5.386
9 6.2008 7.0322 7.9335
v2 5.349 8.023 10.7 13.37 16.05 18.72 21.39 24.07 26.74
Nw 0.011 0.037 0.0879
0.171
4 0.2965 0.4705
0.701
9 1.0002 1.3713
Nf
2.339
7
3.509
3
4.680
3 5.8481 7.0204
8.188
3
9.356

1 10.528 11.696
Nf+Nw 2.3507
3.546
4
4.768
1
6.019
5
7.316
9 8.6588 10.058 11.529 13.068
v3 8.3 12.45 16.6 20.75 24.9 29.05 33.2 37.35 41.5
Nw 0.041
0.138
4
0.328
1
0.640
8
1.107
2 1.7582 2.6245
3.736
9 5.1261
Nf
3.630
5 5.4457 7.261 9.0762
10.89
1 12.707 14.522
16.33
7 18.152
Nf+Nw

3.671
5 5.5841 7.589 9.717
11.99
9
14.46
5
17.14
6 20.074 23.278
v4 12.91 19.36 25.81 32.26 38.72 45.17 51.62 58.08 64.53
Nw
0.154
3 0.5204
1.233
1 2.4079
4.163
4
6.609
8
9.864
9
14.05
1 19.272
Nf 5.646 8.4682 11.28 14.11 16.93 19.758 22.579 25.405 28.226
15
Khoa c¬ khÝ ®éng lùc líp: ®hkt «t« a – k4
9 9 1 6
Nf+Nw 5.8012
8.988
6 12.523
16.51

9 21.1
26.36
8 32.444
39.45
6 47.498
v5 20 30.01 40.01 50.01 60.01 70.01 80.01 90.02 100
Nw 0.5738
1.938
4 4.5935 8.9704 15.499
24.61
1
36.73
4 52.319 71.72
Nf
8.748
1
13.12
7
17.50
1 21.875 26.249
30.62
3
34.99
7
39.37
5 43.741
Nf+Nw
9.321
9 15.065 22.094 30.845
41.74

8 55.233
64.55
91.69
4 115.46
Bảng 4: Tính
f
N
,
N
ω
,
f
N
+
N
ω
theo
V
.
Tõ b¶ng sè liÖu trªn ta x©y dùng ®îc ®å thÞ sau:
85.54449.16328.19516.202
62.648
17.112
N
k1
N
e1
N
e2
N

k2
N
e3
N
k3
N
k4
N
e4
N
v
o
H2. §å thÞ c©n b»ng c«ng suÊt
VIII. X©y dùng ®å thÞ c©n b»ng lùc kÐo:
Trong trêng hîp tæng qu¸t ph¬ng tr×nh c©n b»ng lùc kÐo cña « t« nh sau:
16
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
mjifk
PPPPPP ++=

Phng trỡnh trờn cú th vit di dng khai trin:

Qnj
g
G
G
v
FkfG
r
iiM

i
bx
the
sin.
13
cos

2
0


++=
Trong đó: p
k
: Lực kéo tiếp tuyến ở các bánh xe chủ động

cos GfP
f
=
: Lực cản lăn.
( )
2
2
6,3
VFK
P =

: Lực cản không khí.

sin.GP

i
=
: Lực cản lên dốc.
g
G
P
ij
j

.
=
: Lực cản quán tính.
QnP
m


=
Lực cản của móoc kéo.
Tính lực kéo ở các bánh xe chủ động theo công thức:
bx
the
bx
k
k
r
iiM
r
M
P

0
==
ebx
the
k
nr
iiN
P
.
2,716
0

=
Với: M
k
: Mô men xoắn ở bánh xe chủ động
r
bx
: Bán kính lăn của bánh xe chủ động
M
e
: Mô men xoắn của trục khuỷu động cơ
N
e
: Công suất của động cơ
n
e
: Số vong quay của động cơ ứng với N
e

i
0
: Tỷ số truyền của truyền lực chính
i
h
: Tỷ số truyền của hộp số tuỳ từng tay số tính toán
Các trị số P
ki
ở các tay số khác nhau đợc lập ở bảng sau:
ne 320 640 960 1280 1600 1920 2240 2560 2880 3200 3520
Me 18.85 20.06 20.93 21.45 21.62 21.45 20.93 20.06 18.85 17.3 15.39
v1
1.71
9 3.437 5.156 6.874 8.593 10.31 12.03 13.75 15.47 17.19 18.9
Pk1 1191 1268 1322 1355 1366 1355 1322 1268 1191 1093 972.5
v2 2.674 5.349 8.023 10.7 13.37 16.05 18.72 21.39 24.07 26.74 29.42
Pk2 765.4 814.5 849.7 870.7 877.7 870.7 849.7 814.5 765.4 702.2 625
v3 4.15 8.3 12.45 16.6 20.75 24.9 29.05 33.2 37.35 41.5 45.65
17
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
Pk3 493.2 524.9 547.5 561.1 565.6 561.1 547.5 524.9 493.2 452.5 402.7
v4
6.45
3 12.91 19.36 25.81 32.26 38.72 45.17 51.62 58.08 64.53 70.98
Pk4
317.
2 337.6 352.1 360.9 363.8 360.9 352.1 337.6 317.2 291 259
v5 10 20 30.01 40.01 50.01 60.01 70.01 80.01 90.02 100 110
Pk5 204.6 217.8 227.2 232.8 234.7 232.8 227.2 217.8 204.6 187.8 167.1
Bng 5: Tớnh lc kộo P

x
theo tc ụ tụ.

V(km/h)
10 20 30.01 40.01 50.01 60.01 70.01 80.01 90.02 100 110
P

(KG)
1.932 7.727 17.38 30.91 48.29 69.54 94.65 123.6 156.5 193.2 233.7
P

+ P
f
120 125.8 135.5 149 166.4 187.6 212.7
217.7
274.6 311.3 351.8
IX. Xây dựng đồ thị lực cản:
Tốc độ cực đại của ô tô có thể đạt đựơc trên đờng bằng và không kéo mooc
nên khi xây dựng đồ thị cân bằng lực kéo ta coi nh P
j
= P
i
= P
m
= 0. Do đó thành
phần lực cản chỉ bao gồm lực cản lăn và lực cản không khí.
13

.
2

VFK
fGPPP
fc
+=+=


Trong đó: G: Trọng lợng toàn bộ của ô tô
f: Hệ số cản lăn của lốp và đờng
K: Hệ số cản khí động học
F: Diện tích cản chính diện của ô tô
V: Vận tốc chuyển động của ô tô
Từ các số liệu của bảng 1 và 2 ta xây dựng đợc đồ thị:
18
Khoa c¬ khÝ ®éng lùc líp: ®hkt «t« a – k4
P
k
P
w
P
f
P
k1
P
k2
P
k3
P
k4
P
f

P
w
+P
f
V
85.544
1426.4
1043.8
819.62
599.78
470.05
270.15
133.5
0 5.639 17.109 28.195 49.163 72
H3. §å thÞ c©n b»ng lùc kÐo
X. X©y dựng đồ thị tia:
Để x¸c định đặc tÝnh động lực của xe khi chở với tải trọng thay đổi ta phải
lập đồ thị D tương ứng gọi l à đồ thị tia ta cã:
tgα =
G
G
D
x
=
x
D
Trong đã:
α: Gãc nghiªng của c¸c tia ứng với số phần trăm tải trọng sử dụng tÝnh
từ trục ho nh.à
D: Nh©n tố động lực của xe khi chở tải đầy

D
x
: Nh©n tố động lực của xe khi tải trọng thay đổi
19
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
G: Trng lng ca to n b xe khi ch ti y ( gm trng lng
thit k G
0
v tr ng lng ch h ng theo nh mc G
e
) G = 5905 (kg)
G
x
: Trng lng to n b ca ôtô khi ch vi ti trng thay i ( gm
trng lợng thit k G
o
=2710 (kg) v tr ng lng h ng th c th cht lên G
ex
=3000
(kg) )
Ta em cht ti lên xe theo s phn trm ti trng nh mc G
e
, ta s xác nh
c trng lng to n b ca xe vi trng lng ch h ng th c t G
x
t đó ta tính
c góc tng ng vi s phân trm ti trng nói trên .
Ta lp bng:

% ti trng

Lng hng
hoỏ theo %
ti trng (kg)
G
ex

Khi lng ton
b ca xe (kg)
G
x
=G
0
+G
ex
Ti trng tớnh
theo gúc tan

=G
x
/G



0%
0
2710
0.45893310
8

'3924

20%
600
3310
0.56054191
4

'1629

40%
1200
3910 0.66215072
'3033

80%
1800
4510 0.763759526
'2237
100%
2400
5110
0.86536833
2

'5240

120%
3000
5710 0.966977138
'0244

140%
3600
6310
1.06858594
4

'5346
160%
4200
6910 1.17019475
'2949
180%
4800
7510
1.27180355
6

'4951

Từ các số liệu bảng trên ta xây dựng đợc đồ thị:
20
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
0
% đầy tải
% chua dầy tải
80%
40%
80%
60%

40%
20%
0%
100%
IV
III
II
I
V
D
4
5

0.1964
0.1534
0.1098
0.0877
0.0568
9.8327 17.109 28.195 49.163
85.544
Hình 4: Đồ thị nhân tố động lực học và đồ thị tia
XI. Lập đồ thị gia tốc của ôtô.
Ta có công thức để xác định gia tốc củ ôtô là:
( )


g
Dj .=
Trong đó: D Nhân tố động lực học của xe

- Hệ số cản tổng cộng của đờng
g - Gia tốc trọng trờng(g= 9,81m/s
2
)

- Hệ số tính đến ảnh hởng của các khối lợng quay khi tăng tốc.
Để đơn giản khi tính gia tốc ta tính với trờng hợp xe tăng tốc trên đờng bằng ở các
số truyền do đó
f
=

với i= 0 và công thức trên có dạng:
( )

g
fDj .=
Trị số hệ số

có thể dùng công thức gần đúng sau đây để tính:
2
.04,1
h
ia+=

Với: a = 0,04
ữ
0,05. Ta chọn a=0,05
Tính
)(vfj =
ở các số truyền khác nhau và lập bảng cho từng tay số nh sau:

TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
a
0.05 0.05 0.05 0.05 0.05 0.05 0.05 0.05 0.05 0.05 0.05
21
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
f
0.025 0.025 0.025 0.025 0.025 0.025 0.025 0.025 0.025 0.025 0.025
g
9.81 9.81 9.81 9.81 9.81 9.81 9.81 9.81 9.81 9.81 9.81
i
h1
5.28 5.28 5.28 5.28 5.28 5.28 5.28 5.28 5.28 5.28 5.28

j1
2.43392 2.43392 2.43392 2.43392 2.43392 2.43392 2.43392 2.43392 2.43392 2.43392 2.43392
V
1
3.24 4.8605 6.4806 8.1008 9.7209 11.341 12.961 14.401 14.851 15.301 16.202
D
1
0.2671 0.2782 0.2836 0.2832 0.277 0.2651 0.2474 0.2268 0.2194 0.2116 0.1946
j
1
0.97579 1.02053 1.0423 1.04068 1.01569 0.96773 0.89639 0.81336 0.78354 0.7521 0.68358
i
h2
3.034 3.034 3.034 3.034 3.034 3.034 3.034 3.034 3.034 3.034 3.034

j2
1.50026 1.50026 1.50026 1.50026 1.50026 1.50026 1.50026 1.50026 1.50026 1.50026 1.50026

V
2
5.639 8.4585 11.278 14.098 16.917 19.737 22.556 25.062 25.846 26.629 28.195
D
2
0.1534 0.1597 0.1626 0.1622 0.1585 0.1513 0.1409 0.1287 0.1244 0.1198 0.1098
j
2
0.83959 0.88079 0.89975 0.89713 0.87294 0.82586 0.75786 0.67808 0.64996 0.61989 0.5545
i
h3
1.74 1.74 1.74 1.74 1.74 1.74 1.74 1.74 1.74 1.74 1.74

j3
1.19138 1.19138 1.19138 1.19138 1.19138 1.19138 1.19138 1.19138 1.19138 1.19138 1.19138
V
3
9.8327 14.749 19.665 24.582 29.498 34.414 39.331 43.701 45.066 46.432 49.163
D
3
0.0877 0.091 0.0923 0.0915 0.0886 0.0838 0.0768 0.0689 0.0661 0.0632 0.0568
j
3
0.51628 0.54345 0.55416 0.54757 0.52369 0.48417 0.42653 0.36148 0.33842 0.31454 0.26185
i
h4
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

j4
1.09 1.09 1.09 1.09 1.09 1.09 1.09 1.09 1.09 1.09 1.09

V
4
17.109 25.663 34.218 42.772 51.326 59.881 68.435 76.039 78.415 80.792 85.544
D
4
0.0497 0.0518 0.05282 0.0528 0.0516 0.0494 0.046 0.0422 0.0408 0.0393 0.0361
j
4
0.2223 0.2412 0.25038 0.2502 0.2394 0.2196 0.189 0.1548 0.1422 0.1287 0.0999
1.04
1.04 1.04 1.04 1.04 1.04 1.04 1.04 1.04 1.04 1.04 1.04
Từ các số liệu ở bảng trên ta xây dựng đợc đồ thị:
22
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
V
j
0.0999
0.2223
0.516
0.684
0.0999
0.976
1.0423
5.639
17.11
28.195
49.163 85.544
0
Hình 5: Đồ thị gia tốc
XII: Đồ thị thời gian tăng tốc của ôtô.

Từ biểu thức
dt
dv
j =
;
Ta suy ra :
dv
j
dt
1
=
;
Thời gian tăng tốc của ô tô từ tốc độ v
1
đến vận tốc v
2
sẽ là;
dv
j
t
v
v

=
2
1
1
;
tích phân này không thể giải đợc bằng phơng pháp giải tích, do nó không
có quan hệ phụ thuộc chính xác về giải tích giữa sự tăng tốc của ô tô j và vận tốc

chuyển động của chúng v. nhng tích phân này có thể giải đợc bằng đồ thị dựa trên
cơ sở đặc tính động lực học hoặc dựa vào độ thị gia tốc của ô tô j =f(v).
Để tiến hành xác định thời gian ta cần xây dựng đờng cong gia tốc nghịch ở
mỗi số truyền khác nhau, nghĩa là xây dựng đồ thị 1/j = f(v).
23
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
ở đây ta xây dựng đồ thị 1/j = f(v) ở số cao nhất của hộp số.
Để tiện lợi cho tính toán lập đồ thị 1/j theo tốc độ V ta chọn tỷ lệ biểu diễn
trên trục hoành ta chia ra các khoảng tốc độ 10 12 m/s; 12 14 m/s
Theo đó ta xây dựng đợc bảng số liệu sau:
ne V km/h V m/s Ne Me D j 1/j
1212.01 28.80 8.0000 33.6868 19.9007 0.0506 0.23463 4.26
1515.01 36.00 10.0000 42.5855 20.1261 0.0497 0.226636 4.41
1818.01 43.20 12.0000 50.9417 20.0627 0.0477 0.208556 4.79
2121.01 50.40 14.0000 58.3883 19.7104 0.0447 0.180388 5.54
2424.01 57.60 16.0000 64.5589 19.0693 0.0405 0.142134 7.04
2727.01 64.80 18.0000 69.0865 18.1392 0.0352 0.093793 10.66
Trong đó:
n
e
: Số vòng quay trục khuỷu
N
e
: Công suất động cơ
M
e
: Mô mem xoắn trục khuỷu
D: Nhân tố động lực học
G
VKF

r
iiM
D
d
tltlie
13
.

2
0

=


Từ các số liệu ở bảng trên ta xây dựng đợc đồ thị gia tốc ngợc (hình a)
Chúng ta lấy một phần diện tích tơng ứng với khoảng biến thiên vận tốc dv, phần
diện tích đợc giới hạn bởi đờng cong 1/j , trục hoành và hai tung độ tơng ứng với
sự biến thiên vận tốc dv, sẽ biểu thị thời gian tăng tốc của ô tô. Tổng cộng tất cả
các diện tích nhỏ này lại ta đợc đồ thị thời gian tăng tốc của ô tô từ vận tốc v
1
đến
vận tốc v
2
và xây dựng đợc đồ thị thời gian tăng tốc của ô tô phụ thuộc vào vận tốc
chuyển động của ôtô t = f(v). Hình (b).
Giả sử ô tô tăng tốc từ vận tốc 8m/s lên vận tốc 10m/s thì cần có khoảng
thời gian xác định bàng diện tích (I).
Từ đồ thị gia tốc ngợc ta xác định đợc diễn tích (I) = 8,67(S).
Giả sử ô tô tăng tốc từ vận tốc 8m/s lên vận tốc 12m/s thì cần có khoảng
thời gian xác định bàng diễn tích (I) + diễn tích (II)

Từ đồ thị gia tốc ngợc ta xác định đợc diễn tích (I) = 8,67 (S). và (II)= 9,2
(S). Vậy thời gian để ô tô tăng tốc từ vận tốc 8 m/s lên vận tốc 12 m/s cần khoảng
thời gian bằng diễn tích (I) +(II) sẽ là 8,67+9,2=17,87 (S).
Giả sử ô tô tăng tốc từ vận tốc 10m/s lên vận tốc 14m/s thì cần có khoảng
thời gian xác định bằng diện tích (I) + diện tích (II) + diện tích (III)
Từ đồ thị gia tốc ngợc ta xác định đợc diễn tích. (III) = 10,33 (S) vậy thời gian để
ô tô tăng tốc từ vận tốc 8m/s lên vận tốc 14 m/s cần khoảng thời gian bằng diễn
tích (I)+(II)+(III) sẽ 17,87+10,33=28,2(S).
Tơng tự vậy ta xác định đợc các giá trị ở bảng sau:
Với (IV)=12,58(S); (V)=17,7(S);
Ô tô tăng tốc từ vận tốc Thời gian tăng tốc
24
Khoa cơ khí động lực lớp: đhkt ôtô a k4
8 m/s lên 10 m/s 8,67 (S)
8 m/s lên 12 m/s 17,87 (S)
8 m/s lên 14 m/s 28,2 (S)
8 m/s lên 16 m/s 40,78 (S)
8 m/s lên 18 m/s 58,48 (S)
Từ bảng số liệu trên ta xây dựng đợc đồ thị thời gian tăng tốc của ô tô
hình: (B)


I II III IV V
(A)
(B)
1/j
4,26
5,54
7,04
10,66

o
8 10 12 14 16 18
v(m/s)
t(s)
58,48
40,78
28,2
17,87
8,67
v(m/s)
v
max
18161412108
o

A: Đồ thị gia tốc ngợc
B: Đồ thị thời gian tăng tốc của ô tô
XII. Lập đồ thị đặc tính kinh tế của động cơ
Đồ thị đặc tính kinh tế của ôtô biểu thị mối quan hệ giữa lợng tiêu hao nhiên
liệu trên 100km quãng đờng chạy với tốc độ chuyển động khác nhau trên các loại
đờng. Đồ thị này có thể tính toán và xây dựng theo đờng đặc tính ngoài của động
cơ và đồ thị nhân tố động lực học D ở từng tay số.
Mức tiêu hao nhiên liệu của ôtô phụ thuộc không những vào mức tiêu hao
nhiên liệu của động cơ mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau nh trọng l-
ợng G của xe, nhân tố cản kF của không khí, lực cản của đờng, tốc độ chuyể
động của xe v và tổn thất ma sát
H
trong hệ thống truyền lực.
25