Một số giải pháp hoàn thiện công tác tuyển dụng và đào tạo nguồn nhân lực tại công ty ajinomoto việt nam

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NG

I H C KINH T TP. H CHÍ MINH

NGUY N NG C QU C VI T

M T S GI I PHÁP HOÀN THI N
CÔNG TÁC TUY N D NG VÀ ÀO T O
NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY
AJINOMOTO VI T NAM

LU N V N TH C S KINH T

TP. H CHÍ MINH – N M 2015


B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NG

I H C KINH T TP. H CHÍ MINH

NGUY N NG C QU C VI T

M T S GI I PHÁP HOÀN THI N
CÔNG TÁC TUY N D NG VÀ ÀO T O
NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY

AJINOMOTO VI T NAM
Chuyên ngành: QU N TR KINH DOANH-H

NG NGH NGHI P

Mã s : 60340102

LU N V N TH C S KINH T
NG

IH

NG D N KHOA H C: TS. NGUY N H I QUANG

TP. H CHÍ MINH - N M 2015


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan t t c nh ng n i dung c a Lu n v n này hoàn toàn đ

c hình

thành và phát tri n t nh ng quan đi m c a chính cá nhân tôi. Các s li u và k t qu có
đ

c trong Lu n v n t t nghi p là hoàn toàn trung th c.
Tác gi lu năv n

Nguy n Ng c Qu c Vi t

M CL C
Trang
TRANG PH BÌA
L IăCAMă OAN
M CL C
DANH M C CÁC CH

VI T T T

DANH M C CÁC B NG BI U
DANH M C CÁC HÌNH V
PH N M
CH

U ........................................................................................................1

NGă1:ăT NG QUAN V TUY N D NGăVÀă ÀOăT O NGU N NHÂN

L C ............................................................................................................................5
1.1. Khái ni m v ngu n nhân l c ...........................................................................5
1.2. Tuy n d ng ngu n nhân l c .............................................................................6
1.2.1. Khái ni m và t m quan tr ng c a tuy n d ng nhân s ..............................6
1.2.1.1. Khái ni m tuy n d ng nhân s ......................................................................6
1.2.1.2. T m quan tr ng c a tuy n d ng nhân s .......................................................7
1.2.2. Quy trình tuy n d ng nhân s .......................................................................8
1.3.ă àoăt o ngu n nhân l c .....................................................................................11
1.3.1. Khái ni m và vai trò c aăđàoăt o ngu n nhân l c .......................................11
1.3.1.1. Khái ni m đào t o ..........................................................................................11
1.3.1.2. Vai trò c a đào t o ngu n nhân l c ...............................................................12

1.3.2.ăCácăph

ngăphápăđàoăt o ngu n nhân l c ...................................................12

1.3.2.1. ào t o trong công vi c (On-The-Job Training) ...........................................13
1.3.2.2. ào t o ngoài n i làm vi c (Off-The-Job Training) ......................................14
1.3.3. Quy trình th c hi năđàoăt o ngu n nhân l c ...............................................15
1.4. Gi i thi u t ngăquanămôăhìnhăn ngăl c ...........................................................17
1.4.1. Khái ni m t ngăquanăn ngăl căvàămôăhìnhăn ngăl c ...................................17


1.4.2.ăCácăb

c xây d ng mô hình n ngăl c theo Spencer ...................................18

1.5. Các y u t

nhăh

ng ho tăđ ng tuy n d ngăvàăđàoăt o ngu n nhân l c ...19

1.5.1.ăMôiătr

ng bên ngoài .....................................................................................19

1.5.2.ăMôiătr

ng bên trong .....................................................................................20

1.6. Kinh nghi m th c ti n v tuy n d ngăvàăđàoăt o nhân s .............................20

1.6.1. Kinh nghi m c a Nestlé Vi t Nam.................................................................20
1.6.2. Kinh nghi m c a t păđoànăVinamilk ............................................................22
Tóm t t ch
CH

ng 1 ........................................................................................................24

NGă2:ăTH C TR NG CÔNG TÁC TUY N D NGăVÀă ÀOăT O

NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY AJINOMOTO VI T NAM ....................25
2.1. Nh ng nét chính v công ty Ajinomoto Vi t Nam ..........................................25
2.1.1. Gi i thi u v công ty Ajinomoto Vi t Nam ...................................................25
2.1.2. L ch s hình thành và phát tri n ...................................................................25
2.1.3. Tình hình s n xu t kinh doanh t n mă2012ă– 2014 ...................................26
2.2. Th c tr ng ngu n nhân l c t i công ty Ajinomoto Vi t Nam .......................27
2.2.1. Th c tr ngăc ăc uălaoăđ ng theo nghi p v ..................................................27
2.2.2. Th c tr ngăc ăc uălaoăđ ngătheoătrìnhăđ ....................................................27
2.2.3. Th c tr ngăc ăc uălaoăđ ngătheoăđ tu i và gi i tính ..................................28
2.3. Các y u t

nhăh

ngăđ n công tác tuy n d ngăvàăđàoăt o ngu n nhân l c t i

công ty Ajinomoto Vi t Nam ....................................................................................29
2.3.1. Các y u t thu cămôiătr

ng bên ngoài ........................................................29

2.3.2. Các y u t thu cămôiătr

ng bên trong ........................................................31

2.4.ă

c thù ho tăđ ng kinh doanh c a ngành s n xu t gia v t i Vi t Nam.......32

2.5. Th c tr ng công tác tuy n d ngăvàăđàoăt o ngu n nhân l c t i công ty
Ajinomoto Vi t Nam – Kh o sát th c t .................................................................34
2.5.1. Công tác tuy n d ng c a công ty Ajinomoto Vi t Nam ..............................34
2.5.1.1. Các đ c đi m c a công tác tuy n d ng t i công ty ........................................34


2.5.1.2. Quy trình tuy n d ng c a công ty ..................................................................34
2.5.1.3. K t qu kh o sát th c t v công tác tuy n d ng ...........................................42
2.5.2.ăCôngătácăđàoăt o ngu n nhân l c t i công ty Ajinomoto Vi t Nam ...........46
2.5.2.1. Các đ c đi m c a công tác đào t o t i công ty ..............................................46
2.5.2.2. Ph

ng pháp đào t o t i công ty Ajinomoto Vi t Nam .................................46

2.5.2.3. Quy trình đào t o c a công ty ........................................................................47
2.5.2.4. K t qu kh o sát th c t v công tác đào t o .................................................50
2.6.ă ánhăgiáăchungăcôngătácătuy n d ngăvàăđàoăt o ngu n nhân l c t i công ty
Ajinomoto Vi t Nam .................................................................................................53
2.6.1.ă ánhăgiáăth c tr ng công tác tuy n d ng ngu n nhân l c .........................53
2.6.2.ă ánhăgiáăth c tr ngăcôngătácăđàoăt o ngu n nhân l c ................................54
Tóm t t ch
CH

ng 2 ........................................................................................................55

NGă3: M T S

GI I PHÁP NH M HOÀN THI N CÔNG TÁC TUY N

D NGăVÀă ÀOăT O NGU N NHÂN L C T I CÔNG TY AJINOMOTO
VI T NAM ................................................................................................................56
3.1.ă nhăh

ng và m c tiêu phát tri n c a Ajinomoto Vi t Nam trong th i gian

t i ................................................................................................................................56
3.1.1. Xu th phát tri n ngành gia v .......................................................................56
3.1.2.ă nh h

ng và m c tiêu nâng cao công tác tuy n d ng,ăđàoăt o ngu n nhân

l c c a Ajinomoto Vi t Nam trong th i gian t i....................................................57
3.1.2.1.

nh h

ng nâng cao công tác tuy n d ng, đào t o ngu n nhân l c ............57

3.1.2.2. M c tiêu nâng cao công tác tuy n d ng, đào t o ngu n nhân l c .................57
3.2. M t s gi iăphápăđ xu t hoàn thi n công tác tuy n d ng nhân s t i công ty
Ajinomoto Vi t Nam .................................................................................................57
3.2.1. Hoàn thi n và m r ng các hình th c thông báo tuy n d ng .....................57
3.2.2. Gi i pháp nâng cao ch tăl

ng qu ng cáo tuy n d ng ...............................63

3.2.3. Gi i pháp nâng cao hi u qu công tác ph ng v n........................................65


3.2.4. Gi i pháp nâng cao hi u qu công tác b trí công vi c ...............................66
3.3. M t s gi iăphápăđ xu t hoàn thi năcôngătácăđàoăt o ngu n nhân l c t i công
ty Ajinomoto Vi t Nam .............................................................................................67
3.3.1. Hoàn thi năcôngătácăxácăđ nh nhu c uăđàoăt o .............................................67
3.3.2. Hoàn thi n công tác l p k ho chăđàoăt o ....................................................71
3.3.3. Hoàn thi n công tác t ch c, th c hi năđàoăt o ...........................................72
3.3.4. Gi i pháp đánhăgiáăhi u qu c aăcôngătácăđàoăt o ......................................72
3.4. Gi i pháp xây d ngămôăhìnhăn ngăl c c t lõi cho công ty Ajinomoto Vi t Nam
.....................................................................................................................................73
Tóm t t ch

ng 3 ........................................................................................................78

K T LU N ................................................................................................................79
TÀI LI U THAM KH O
PH L C


DANH M C CÁC T

VI T T T

BEI

Behavioral Event Interview

BMTCV

B ng mô t công vi c

BTCCV

B ng tiêu chu n công vi c

CP

C ph n

H

ih c

KCN

Khu công nghi p

KHCN

Khoa h c – Công Ngh

KTXH

Kinh t - Xã h i

NNL

Ngu n nhân l c

NXB

Nhà xu t b n

TP. HCM

Thành ph H Chí Minh

VN

Vi t Nam

XH

Xã h i


DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 2.1: Doanh thu và l i nhu n trong ba n m 2012, 2013 và 2014 ......................... 26
B ng 2.2: Phân c p phê duy t tuy n d ng cu i cùng ................................................... 35
B ng 2.3: Thành viên h i đ ng ph ng v n ................................................................... 40
B ng 2.4: Tình hình th vi c c a các ng viên trong ba n m 2012 – 2014 ................. 41
B ng 2.5: Nh n xét v thông báo tuy n d ng ............................................................... 42
B ng 2.6: Nh n xét v công tác ph ng v n................................................................... 44
B ng 2.7: Nh n xét v công tác b trí công vi c .......................................................... 45

B ng 2.8: S nhân viên tham gia các l p đào t o k n ng trong n m 2014 ................. 49
B ng 2.9: Nh n xét v công tác xác đ nh nhu c u đào t o ........................................... 50
B ng 2.10: Nh n xét v công tác th c hi n đào t o ...................................................... 51
B ng 2.11: Nh n xét v đánh giá k t qu sau đào t o .................................................. 52
B ng 3.1: ánh giá ph ng v n hành vi BEI ................................................................. 66
B ng 3.2: Khung n ng l c c t lõi c a nhân viên .......................................................... 76
B ng 3.3: ánh giá n ng l c nhân viên d a trên mô hình n ng l c ............................. 77


DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 1.1. Quá trình tuy n d ng..................................................................................... 9
Hình 2.1. C c u lao đ ng theo nghi p v n m 2014 ................................................... 27
Hình 2.2. C c u lao đ ng theo trình đ n m 2014 ...................................................... 27
Hình 2.3. C c u lao đ ng theo đ tu i n m 2014 ....................................................... 28
Hình 2.4. C c u lao đ ng theo gi i tính n m 2014 ..................................................... 29


1

PH N M

U

1. Lý do ch năđ tài
Theo l i bình lu n c a Burstiner trong quy n “The Small Business Handbook”:
“Tuy n d ng đúng ng

i – và đào t o h t t – th

vi c xóa nhòa s nghèo nàn c a ph

ng có ngh a là s khác bi t trong

ng k sinh nhai và t ng tr

ng kinh doanh b n

v ng… Nh ng v n đ nhân s không phân bi t gi a doanh nghi p nh hay l n. B n
tìm th y chúng trong t t c các doanh nghi p, b t k quy mô.” (Burstiner, 1988, tr.125)
Tuy n d ng đóng vai trò r t quan tr ng trong công tác qu n tr ngu n nhân l c b i
vì nó góp ph n xây d ng cho công ty đ i ng nhân s v ng m nh, có n ng l c và phù
h p v i công vi c c a công ty.
Trong khi đó, công tác đào t o đ

c th c hi n nh m cung c p ng

i lao đ ng nh ng

ki n th c và k n ng c n thi t cho công vi c hi n t i c a h b i vì ít ng

iđ nv i

công vi c v i đ y đ ki n th c và kinh nghi m c n thi t đ th c hi n công vi c đ

c

giao phó. Công tác đ u t vào ngu n nhân l c không ch t o l i th c nh tranh cho m t
t ch c mà còn cung c p s c i ti n, nh ng c h i đ h c h i công ngh m i và c i
thi n k n ng, ki n th c c a nhân viên cùng v i k t qu kinh doanh c a doanh nghi p

(Salas & Cannon-Bowers, 2001). Th c t , nhi u t ch c kinh doanh ngày càng ý th c
rõ ràng r ng vi c đ u t vào đào t o có th c i ti n k t qu ho t đ ng c a t ch c nh
doanh s và hi u su t t ng, ch t l

ng và th ph n đ

c nâng cao, s v ng m t và mâu

thu n nhân s gi m xu ng.
Qua nghiên c u c a các tài li u trên, vi c tuy n d ng và đào t o đ
hai b ph n ch ch t trong công tác qu n tr ngu n nhân l c, có nh h

c nhìn nh n nh
ng quy t đ nh

n ng l c c nh tranh, hi u qu ho t đ ng và s phát tri n b n v ng c a các doanh
nghi p.
T i Vi t Nam, tính t i th i đi m hi n nay, th tr

ng gia v đang trên đà phát tri n

r t nhanh, có nhu c u l n và đa d ng. Gia v là m t trong nh ng dòng s n ph m g n
li n v i đ i s ng hàng ngày c a các gia đình Vi t Nam. V i nhu c u tiêu th ngày càng


2

l n, vài n m tr l i đây ngành th c ph m ch bi n, s ch trong n

c đã phát tri n

nhanh v i t c đ t 150-200%/n m. Bên c nh đó, theo d báo, xu h
qua kênh siêu th s t ng kho ng 150%/n m do ng

ng mua hàng

i tiêu dùng tìm đ n các kênh cung

c p s n ph m đ t v sinh, an toàn th c ph m ngày càng nhi u h n. Do đó, th tr
gia v t i Vi t Nam có thêm thu n l i đ phát tri n m nh m h n trong t
Công ty Ajinomoto Vi t Nam là nhà s n xu t gia v l n t i th tr

ng

ng lai.

ng Vi t Nam v i

các s n ph m ch l c là b t ng t Ajinomoto và h t nêm Aji-ngon. Trong b i c nh th
tr

ng gia v có r t nhi u s

góp m t c a nhi u doanh nghi p l n nh

Unilever, Masan, Nestlé đ n các th

ng hi u quen thu c nh

Tr

Vedan,

ng Thành,

Cholimex… th m chí, các nhà bán l nh Co.opmart, Big C c ng có nh ng dòng s n
ph m riêng đ giành th ph n. Công ty Ajinomoto Vi t Nam v i s l

ng nhân viên

kho ng trên 2.200 lao đ ng c n có nh ng c i ti n trong công tác qu n tr ngu n nhân
l c sâu s c đ duy trì v th c nh tranh trên th tr

ng bên c nh các ho t đ ng khác nh

đ u t thi t b , công ngh hi n đ i, c i ti n quy trình s n xu t và t ng đ u t v n...
Th c t , công ty v n có nh ng b t c p trong công tác tuy n d ng và đào t o b i nhi u
nguyên nhân. M t trong nh ng nguyên nhân quan tr ng đó là s m r ng quy mô khá
nhanh c a công ty trong th i gian trong nh ng n m g n đây. H n th n a, công ty v n
ch a có ph
qu .

nh h

ng pháp ti n hành công tác tuy n d ng và đào t o m t cách bài b n, hi u
ng trong th i gian t i Công ty s tr thành công ty s n xu t th c ph m

hàng đ u t i Vi t Nam nên vi c c i ti n qu n tr ngu n nhân l c nói chung và công tác
tuy n d ng, đào t o ngu n nhân l c nói riêng là v n đ quan tr ng hàng đ u mà ban
lãnh đ o c n quan tâm.

V i lý do trên, tác gi xin ch n đ tài “M t s gi i pháp hoàn thi n công tác tuy n
d ngăvàăđàoăt o ngu n nhân l c t i công ty Ajinomoto Vi t Nam” nh m góp ph n
xác đ nh đ

c nh ng t n t i trong công tác tuy n d ng và đào t o ngu n nhân l c, t

đó đ a ra các đ xu t, gi i pháp đúng đ n và k p th i đ công ty thu hút, xây d ng và


3

phát tri n ngu n nhân l c có ch t l

ng, phù h p v i m c tiêu chi n l

c c a công ty

trong th i gian t i.
2. M c tiêu nghiên c u
Phân tích và đánh giá th c tr ng tuy n d ng và đào t o ngu n nhân l c t i công ty
Ajinomoto VN. T đó, tác gi làm rõ m t s t n t i và nguyên nhân c a công tác này.
xu t m t s gi i pháp nh m hoàn thi n công tác tuy n d ng và đào t o ngu n
nhân l c t i công ty Ajinomoto VN.
3.ă

iăt
it

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u c a lu n v n này là công tác tuy n d ng và đào t o ngu n

nhân l c t i công ty Ajinomoto VN.
Ph m vi nghiên c u c a đ tài thu g n trong khuôn kh công tác tuy n d ng và đào
t o nhân s t i công ty Ajinomoto VN, th i gian t n m 2012 đ n 2014.
4. D li u và ph

ngăphápănghiênăc u

4.1. D li u nghiên c u
D li u dùng đ phân tích là d li u s c p và d li u th c p.
4.1.1. Ngu n d li uăs ăc p
Bao g m 2 n i dung chính là thi t k b ng câu h i và ti n hành đi u tra nghiên c u
v công tác tuy n d ng và đào t o ngu n nhân l c t i công ty Ajinomoto VN.
- Thi t k b ng câu h i:
D a trên c s các lý thuy t, các khái ni m v qu n tr ngu n nhân l c, tham kh o
b ng câu h i c a Tr n Kim Dung (2015) trong cu n sách Qu n tr ngu n nhân l c;
Dessler (2013) trong cu n sách Human Resource Management, 13th Edition, Florida
International University, USA; Nguy n Ng c Quân và Nguy n Vân i m (2012) trong
cu n sách Giáo trình qu n tr ngu n nhân l c tác gi đã th o lu n, l y ý ki n t các
chuyên gia nhân s trong công ty (xem ph l c 6) và xây d ng b ng câu h i cho phù
h p v i th c tr ng công tác tuy n d ng và đào t o ngu n nhân l c t i công ty
Ajinomoto VN.


4

- Ti n hành đi u tra nghiên c u:
c th c hi n theo k thu t ph ng v n, tác gi s g i b ng câu h i ph ng v n tr c
ti p và/ho c ph ng v n qua email đ n nhân viên t i công ty.
S l

ng phát hành d ki n kho ng 240 m u nghiên c u, lo i tr nh ng tr

ng h p

m t s không tr l i câu h i đúng th i h n, nên t ng s b ng đ t yêu c u thu l i đ

c

200 b ng.
D a trên k t qu nghiên c u t vi c thu th p m u s x lý b ng ph n m m SPSS
phiên b n 20 đ so sánh và đánh giá th c tr ng công tác tuy n d ng và đào t o t i công
ty.
4.1.2. Ngu n d li u th c p
Thu th p s li u t các phòng ban t i công ty Ajinomoto VN và các tài li u tham
kh o qua báo chí, Internet…
4.2.ăPh
ph

ngăphápănghiênăc u

i v i m c tiêu th 1: S d ng ph

ng pháp phân tích, ph

ng pháp đi u tra kh o sát th c t , ph

ng pháp th ng kê,

ng pháp so sánh đ i chi u…đ xem xét l i

t ng quan th c tr ng đã di n ra trong quá kh đ đánh giá th c tr ng công tác tuy n
d ng và đào t o ngu n nhân l c t i công ty.
-

i v i m c tiêu th 2: S d ng ph

ng pháp phân tích t ng h p, ph

ng pháp t

duy, suy lu n… đ đ xu t các gi i pháp hoàn thi n công tác tuy n d ng và đào t o
ngu n nhân l c t i công ty.
5. C u trúc c a khóa lu n
Ngoài ph n d n nh p và k t lu n g m có 3 ch

ng:

Ch

ng 1: T ng quan v tuy n d ng và đào t o ngu n nhân l c

Ch

ng 2: Th c tr ng công tác tuy n d ng và đào t o ngu n nhân l c trong công ty

Ajinomoto Vi t Nam.
Ch

ng 3: M t s gi i pháp nh m hoàn thi n công tác tuy n d ng và đào t o ngu n

nhân l c t i công ty Ajinomoto Vi t Nam.


5

CH

NGă1:
T NG QUAN V TUY N D NG VÀă ÀOăT O NGU N NHÂN L C

1.1. Khái ni m v ngu n nhân l c
T lâu, ngu n nhân l c đã đ

c xem là m t trong nh ng y u t then ch t, quy t

đ nh s thành công hay th t b i trong vi c kinh doanh c a các t ch c và phát tri n
kinh t - xã h i c a các qu c gia. Trong quá kh các nhà qu n lý ch coi ng
đ ng làm thuê nh “chi phí” c a t ch c. Ngày nay, ph
c

y đã nh

ng ch cho ph

ng th c và t t

i lao

ng qu n lý

ng th c m i, qu n tr ngu n nhân l c (human resources

management) v i tính ch t ti n b h n, linh ho t h n, t o đi u ki n t t h n đ ng

i

lao đ ng có th phát huy h t các n ng l c ti m tàng, v n có c a h trong quá trình lao
đ ng. Các nhà qu n tr ngày càng có xu h

ng coi ng

i lao đ ng nh tài s n c a t

ch c. Vì v y, h r t mong mu n đ u t vào ngu n lao đ ng v i m c tiêu thu đ
nhu n t vi c đ u t đó trong t

cl i

ng lai.

Hi n nay, chúng ta có khá nhi u đ nh ngh a khác nhau v “ngu n nhân l c” tùy theo
cách ti p c n khác nhau. D
l c con ng

i góc đ kinh t thì ngu n nhân l c đ

c hi u là “ngu n

i c a nh ng t ch c (v i quy mô, lo i hình, ch c n ng khác nhau) có kh

n ng và ti m n ng tham gia vào quá trình phát tri n c a t ch c cùng v i s phát tri n
kinh t - xã h i c a qu c gia, khu v c, th gi i” (Henry, 1995, tr. 256). Cách hi u này
v ngu n nhân l c xu t phát t quan ni m xem ngu n nhân l c là ngu n l c v i v i
các y u t v t ch t, tinh th n t o nên n ng l c, s c m nh ph c v cho s phát tri n nói
chung c a các t ch c.
Ngu n nhân l c c ng có th đ

c hi u là “t ng th các y u t bên trong và bên

ngoài c a m i cá nhân b o đ m ngu n sáng t o cùng các n i dung khác cho s thành
công, đ t đ

c m c tiêu c a t ch c” (Milkovich và các c ng s , 1994, tr. 9).

Theo Nguy n Thanh H i (2013, tr. 10), khái ni m “Ngu n nhân l c bao g m t t c
các ti m n ng c a con ng

i trong m t t ch c hay xã h i (k c nh ng thành viên

trong ban lãnh đ o c a doanh nghi p) t c là t t c các thành viên c a doanh nghi p s


6

d ng ki n th c, kh n ng, hành vi ng x và giá tr đ o đ c đ thành l p, duy trì và
phát tri n doanh nghi p.” V i khái ni m này, ngu n nhân l c đ
t ng th ti m n ng c a con ng

i mà

c hi u r t r ng là

đây là ti m n ng lao đ ng bao g m th l c, trí

l c và đ o đ c tham gia vào quá trình lao đ ng, đáp ng yêu c u c a t ch c ho c m t
c c u kinh t - xã h i nh t đ nh.
Nh v y, khái ni m ngu n nhân l c có th đ
nh ng chung quy l i ngu n nhân l c đ

c hi u theo các m c đ khác nhau

c hi u theo hai ngh a:

Theo ngh a r ng, ngu n nhân l c đ

c hi u nh ngu n l c con ng

i, là m t b

ph n c a các ngu n l c bên c nh ngu n l c tài chính, ngu n l c v t ch t, là s c m nh,
là ti m n ng con ng

i.

Theo ngh a h p, ngu n nhân l c đ
đ ng, g m s ng

c hi u là dân s trong đ tu i có kh n ng lao

i đang làm vi c và ng

i th t nghi p, và lao đ ng d phòng.

V i góc nhìn c a doanh nghi p thì ngu n nhân l c là s ng
danh sách tr l
trên

hai ph

i lao đ ng có trong

ng c a doanh nghi p. Chính vì v y, ngu n nhân l c đ
ng di n là s l

ng và ch t l

c nghiên c u

ng.

1.2. Tuy n d ng ngu n nhân l c
1.2.1. Khái ni m và t m quan tr ng c a tuy n d ng nhân s
1.2.1.1. Khái ni m tuy n d ng nhân s
Theo bài vi t c a Costello trên t p chí CRM, “tuy n d ng đ
các ho t đ ng và quy trình đ
s có ch t l

c s d ng nh m đ t đ

c xem nh m t chu i

c h p pháp m t l

ng vào đúng v trí và đúng th i đi m. T đó, ng

ng đ nhân

i lao đ ng và t ch c

có th ch n l a l n nhau theo nh mong mu n ng n h n và dài h n t t nh t c a h
(Costello, 2006, tr. 48).

Bùi V n Danh (2010, tr. 144) phát bi u r ng “Tuy n d ng là quá trình ch n l a các
cá nhân có đ đi u ki n c n thi t đ đ m nh n các công vi c trong t ch c; tuy n d ng
không ch là ch n ng

i t t nh t có đ

l c, phù h p gi a ng viên và t ch c”.

c mà ch n ng

i có ki n th c - k n ng - n ng


7

Tuy n d ng nhân l c g m hai quá trình:
- Tuy n m : Tìm ki m ng

i có trình đ phù h p và đ ng viên h tham gia d

tuy n cho v trí công vi c tr ng đó.
- Tuy n ch n: L a ch n t t ng
ng

i phù h p v i yêu c u công vi c trong s nh ng

i tham gia d tuy n.
Ngày nay, v i s h tr c a nhi u ph

ng th c đa d ng, nhà tuy n d ng có nhi u

l a ch n cách th c tuy n d ng đ l p ch tr ng trong công ty. Theo Dessler (2005) và
Tr n Kim Dung (2015) thì tuy n d ng c a m t doanh nghi p có nhi u hình th c, tuy
nhiên có th đ

c chia thành hai hình th c chính sau:

- Tuy n d ng tr c ti p các ng viên t trong n i b doanh nghi p: Tuy n d ng n i
b có l i th là nhà qu n tr có th đánh giá n ng l c và ti m n ng c th c a ng viên
t t h n, tác đ ng tích c c đ n đ ng c làm vi c c a nhân viên, là cách khen th
cho nhân viên đ

ng

c tuy n ch n đ h th c hi n t t công vi c và g n bó v i công ty

h n, t n chi phí th p h n cho m t s v trí công vi c và không m t nhi u th i gian...,

bao g m: (1) thông báo và ng tuy n công vi c, (2) đ b t và thuyên chuy n, (3) gi i
thi u nhân viên hi n t i, (4) tuy n d ng nhân viên và ng viên tr

c đây c n c H s

nhân viên...
- Tuy n d ng ng viên bên ngoài doanh nghi p: Có nh ng u đi m nh thu hút
đ

c nhi u ng viên tài n ng, thu hút đ

nh ng ng

c nh ng ý t

ng m i, chi phí tuy n d ng

i qu n lý th p h n so v i đào t o nhân viên n i b ... Các ngu n nhân l c

bên ngoài nh tr

ng cao đ ng và đ i h c, công ty tuy n d ng, c quan truy n thông...,

bao g m: (1) thông qua qu ng cáo, (2) thông qua v n phòng d ch v lao đ ng, (3)
tuy n d ng t các tr

ng trung h c, cao đ ng, đ i h c, (4) thông qua Internet...

1.2.1.2. T m quan tr ng c a tuy n d ng nhân s
Tuy n d ng là ho t đ ng r t quan tr ng cho s thành công c a công ty vì nó góp

ph n đ m b o nguyên t c: đúng ng

i, đúng vi c. Công tác tuy n d ng nhân s hi u

qu đem đ n cho doanh nghi p r t nhi u l i ích:


8

+ Nâng cao đ

c hi u qu công vi c, danh ti ng c a công ty b i tuy n d ng nhân s

là ho t đ ng nh h
+ Ti t ki m đ

ng tr c ti p đ n ch t l

ng ngu n nhân l c c a doanh nghi p.

c chi phí đào t o nhân l c n u tuy n ch n đ

c nh ng ng viên

gi i.
+ Tuy n d ng đ

c nh ng ng

i th t s có đam mê v i ngh và có xu h

ng g n

bó lâu dài v i công ty, tránh tình tr ng ph i liên t c tuy n d ng nhân s m i, doanh
nghi p l i m t công s c và th i gian đ nhân viên m i quen vi c và hòa nh p đ

cv i

các y u t v n hóa c a doanh nghi p…
+ Qua ho t đ ng tuy n d ng nhân viên m i, các chuyên gia nhân s đánh giá đây là
m t s tr hóa v l c l
nh ng ý t
Ng

ng lao đ ng cho doanh nghi p, đem t i nh ng lu ng gió m i,

ng m i cho công ty.

c l i, nh ng sai l m trong công tác tuy n d ng n u có s

nh h

ng tiêu c c

đ n doanh nghi p. Th c t , khi công ty m c sai l m trong tuy n d ng thì bu c công ty
ph i cho nhân viên m i thôi vi c, đi u đó d n đ n h u qu :
+ T n nhi u chi phí cho doanh nghi p nh : chi phí tuy n d ng, chi phí đào t o l i,
chi phí s n ph m h ng…
+ Làm n n p đ i nhóm b t n th
+ Làm cho doanh nghi p d v

ng

ng vào các quan h pháp lý ph c t p nh ki n t ng,

tranh ch p lao đ ng.
Do đó, vi c tuy n d ng t t s giúp doanh nghi p gi m thi u nh ng r i ro nh trên,
đ ng th i nó là ti n đ đ th c hi n hi u qu các ho t đ ng thu c qu n tr nhân s khác
nh đào t o, phát tri n ngu n nhân l c, gi chân ng

i tài… và c ng nh m góp ph n

phát tri n v n hóa t ch c ngày càng v ng m nh.
1.2.2. Quy trình tuy n d ng nhân s
Tuy n d ng là m t quá trình g m nhi u b

c, m i b

c trong quá trình đ

c xem

nh là m t rào ch n đ sàng l c, lo i b nh ng ng viên không đ các đi u ki n đi ti p


9

vào các b
b

c sau. Quá trình tuy n d ng có th đ

c khái quát theo hình 1.1 qua 10

c.
Chu n b tuy n d ng
Thông báo tuy n d ng
Thu nh n, nghiên c u h s
Ph ng v n s b
Ki m tra, tr c nghi m
Ph ng v n l n hai
Xác minh, đi u tra
Khám s c kh e
Ra quy t đ nh tuy n d ng
B trí công vi c

Hình 1.1. Quá trình tuy n d ng
Ngu n: Tr n Kim Dung, 2015
Tuy nhiên, trong th c t , các b
th thay đ i linh ho t.

c và n i dung trình t c a quá trình tuy n d ng có

i u này ph thu c vào yêu c u c a công vi c, đ c đi m c a

doanh nghi p, trình đ c a h i đ ng tuy n d ng.
B

c 1: Chu n b tuy n d ng

Trong b

c chu n b c n thi t ph i:

+ Thành l p H i đ ng tuy n d ng.


10

+ Nghiên c u k các lo i v n b n, quy đ nh c a Nhà n

c và t ch c, doanh nghi p

liên quan đ n tuy n d ng.
+ Xác đ nh tiêu chu n tuy n ch n.
B

c 2: Thông báo tuy n d ng

Các t ch c doanh nghi p có th áp d ng m t ho c k t h p các hình th c sau:
+ Qu ng cáo trên báo, đài, tivi, Internet.
+ Thông qua các trung tâm d ch v lao đ ng.
+ Trên trang web tuy n d ng c a công ty, dán thông báo tr

c c ng công ty…

Thông báo tuy n d ng nên ng n g n, rõ ràng và đ y đ nh ng thông tin c b n cho
ng viên nh yêu c u v trình đ , ki n th c, k n ng, ph m ch t và đ c đi m cá
nhân…
B

c 3: Thu nh n, nghiên c u h s

+ H s xin vi c g m nh ng gi y t sau đây theo m u th ng nh t c a nhà n

c:

n xin vi c, s y u lý l ch có ch ng th c, gi y ch ng nh n s c kh e, gi y ch ng
nh n trình đ chuyên môn, nghi p v ….
+ Nghiên c u h s nh m ghi l i các thông tin ch y u c a ng viên, bao g m: H c
v n, kinh nghi m, các quá trình công tác, kh n ng tri th c, s c kh e, m c đ lành
ngh , tính tình, đ o đ c, nguy n v ng…
B

c 4: Ph ng v n s b

Ph ng v n s b th

ng ch kéo dài 5-10 phút, đ

c s d ng nh m lo i b ngay

nh ng ng viên không đ t tiêu chu n, ho c y u kém rõ r t h n nh ng ng viên khác
mà khi nghiên c u h s ch a phát hi n ra.
B

c 5: Ki m tra, tr c nghi m

Áp d ng các hình th c ki m tra, tr c nghi m và ph ng v n ng viên nh m ch n
đ

c các ng viên xu t s c nh t.
B

c 6: Ph ng v n l n hai


11

Ph ng v n đ

c s d ng đ tìm hi u, đánh giá ng viên v nhi u ph

ng di n nh

kinh nghi m, trình đ , các đ c đi m cá nhân nh tính cách, khí ch t, kh n ng hòa
đ ng và nh ng ph m ch t cá nhân thích h p cho t ch c, doanh nghi p…
B

c 7: Xác minh, đi u tra

Là quá trình làm sáng t thêm nh ng đi u ch a rõ đ i v i nh ng ng viên có tri n
v ng t t. Thông qua ti p xúc v i đ ng nghi p c , b n bè, th y cô giáo ho c v i lãnh
đ o c c a ng viên.
B

c 8: Khám s c kh e

Dù có đáp ng đ y đ v trình đ h c v n, hi u bi t, thông minh, t cách t t, nh ng
n u s c kh e không đ m b o c ng không đ

B

c tuy n d ng.

c 9: Ra quy t đ nh tuy n d ng
ây là b

c quan tr ng nh t quy t đ nh tuy n ch n ho c lo i b

ng viên.

nâng

cao m c đ chính xác nhà tuy n d ng c n xem xét m t cách h th ng đ y đ các thông
tin v
B

ng viên.
c 10: B trí công vi c

Khi có quy t đ nh tuy n d ng, công ty ti n hành ký h p đ ng lao đ ng v i nhân
viên m i và h s đ
tr

c hòa nh p vào môi tr

ng làm vi c m i d

is h

ng d n c a

ng b ph n ph trách qu n lý.
1.3.ă àoăt o ngu n nhân l c
1.3.1. Khái ni m và vai trò c a đàoăt o ngu n nhân l c
1.3.1.1. Khái ni m đàoăt o
ào t o liên quan đ n vi c m t chuyên gia làm vi c v i nh ng h c viên nh m

truy n t i đ n h nh ng l nh v c ki n th c hay k n ng nh t đ nh đ nâng cao công
vi c hi n t i c a h (McNamara, 2008). Nguy n Vân
(2012, tr.153) cho r ng “đào t o đ
ng

i m và Nguy n Ng c Quân

c hi u là các ho t đ ng h c t p nh m giúp cho

i lao đ ng có th th c hi n hi u qu h n ch c n ng, nhi m v c a mình. ó chính

là quá trình h c t p làm cho ng

i lao đ ng n m v ng h n v công vi c c a mình, là


12

nh ng ho t đ ng h c t p đ nâng cao trình đ , k n ng c a ng

i lao đ ng đ th c

hi n nhi m v lao đ ng có hi u qu h n”.
Do đó, đào t o ngu n nhân l c là m t ho t đ ng có t ch c, đ

c th c hi n trong

m t kho ng th i gian nh t đ nh và nh m nâng cao ki n th c, k n ng c a ng
đ ng.
m i ng

ào t o có đ nh h
i và giúp ng

i lao

ng vào th i đi m hi n t i, chú tr ng công vi c hi n th i c a
i đó có các k n ng c n thi t đ th c hi n t t công vi c. Theo

quan ni m này, khi nói đ n đào t o ngu n nhân l c là nói đ n vi c trang b cho ng

i

lao đ ng: ki n th c ph thông, ki n th c chuyên nghi p, ki n th c qu n lý…
1.3.1.2. Vai trò c aăđàoăt o ngu n nhân l c
ào t o ngu n nhân l c có ý ngh a to l n đ i v i các doanh nghi p và s phát tri n
ch c n ng c a ng

i lao đ ng:

- Qua quá trình đào t o ng
còn ti p thu đ

- Ng

i lao đ ng không ng ng n m v ng đ

c lý thuy t mà

c nh ng k n ng ngh nghi p.

i lao đ ng ti p thu, làm quen và có th s d ng thành th o nh ng công ngh

m i trong s n xu t kinh doanh và qu n lý.

i u đó t o đi u ki n cho doanh nghi p có

th áp d ng nhi u ti n b k thu t vào trong quá trình s n xu t c a doanh nghi p mình.
- Doanh nghi p có kh n ng thích ng v i s thay đ i c a c ch th tr

ng và s

c nh tranh v i các doanh nghi p khác đ có th t n t i và phát tri n.
Nhìn chung, k t qu c a quá trình đào t o ngu n nhân l c chính là s nâng cao v
ch t l

ng và s phát tri n ngu n nhân l c t i doanh nghi p đ

1.3.2.ăCácăph

c đào t o.

ngăphápăđàoăt o ngu n nhân l c

Có nhi u cách phân lo i ph

ng pháp đào t o ngu n nhân l c. Có th phân lo i theo

hình th c đào t o truy n th ng và đào t o tr c tuy n; ho c hình th c đào t o trong
công vi c và hình th c đào t o ngoài công vi c... M i m t ph
th c hi n, u đi m và nh

ng pháp có cách th c

c đi m riêng mà các doanh nghi p c n xem xét khi s d ng

trong doanh nghi p c a mình. Sau đây là m t cách phân lo i các ph

ng pháp đào t o:


13

1.3.2.1.ă àoăt o trong công vi c (On-The-Job Training)
Là các ph

ng pháp đào t o tr c ti p t i n i làm vi c, ng

ih cs h cđ

c nh ng

ki n th c, k n ng c n thi t cho công vi c thông qua th c t th c hi n công vi c và

th

ng d

is h

ng d n c a ng

Bao g m nh ng ph

ng pháp sau:

ào t o theo ki u ch d n công vi c

o
Là ph
này đ

i lao đ ng lành ngh h n.

ng pháp đào t o th

ng đ

c s d ng nh t trong các t ch c. Ph

ng pháp

c dùng đ d y các k n ng th c hi n công vi c cho h u h t các công nhân s n

xu t và k c m t s công vi c qu n lý. Trong quá trình th c hi n công vi c, h c viên
s quan sát, ghi nh , h c t p và th c hi n công vi c cho đ n khi thành th o d
h

ng d n và ch d n ch t ch c a ng
o

is

i d y.

ào t o theo ki u h c ngh

Trong ph

ng pháp này, ch

l p, sau đó các h c viên đ
ngh trong m t vài n m; đ

ng trình đào t o b t đ u b ng vi c h c lý thuy t

c đ a đ n làm vi c d

is h

trên

ng d n c a công nhân lành

c th c hi n các công vi c thu c ngh c n h c cho t i khi

thành th o t t c các k n ng c a ngh . Ph

ng pháp này dùng đ d y m t ngh hoàn

ch nh cho công nhân.
Ph

ng pháp này th c ch t là s kèm c p c a công nhân lành ngh đ i v i ng

h c và là ph

ng pháp thông d ng

i

Vi t Nam.

o Kèm c p và ch b o
Ph

ng pháp này dùng đ giúp cho các cán b qu n lý và các nhân viên giám sát có

th h c đ
trong t

c các ki n th c, k n ng c n thi t cho công vi c tr

ng lai thông qua s kèm c p, ch b o c a ng

đ kèm c p là:


Kèm c p b i ng

i lãnh đ o tr c ti p



Kèm c p b i m t c v n



Kèm c p b i ng

i qu n lý có kinh nghi m h n

c m t và công vi c

i qu n lý gi i h n. Có 3 cách


14

o Luân chuy n và thuyên chuy n công vi c
Là ph

ng pháp mà ng

i h c viên đ

c luân chuy n m t cách có t ch c t b

ph n này sang b ph n khác, t phòng ban này sang phòng ban khác, đ

c h c cách

th c hi n nh ng công vi c có th hoàn toàn khác nhau đ nh m cung c p cho h nh ng
nhi u l nh v c khác nhau trong t ch c. Nh ng kinh nghi m

kinh nghi m làm vi c
và ki n th c thu đ

c qua quá trình đó s giúp cho h có kh n ng th c hi n đ

nh ng công vi c cao h n trong t

c

ng lai.

Luân chuy n và thuyên chuy n công vi c có th th c hi n theo 3 cách:


Luân chuy n đ i t

ng đào t o đ n m t b ph n khác v i m t c

ng v không

thay đ i.


Ng

i qu n lý đ

c c đ n nh n c

ng v công tác m i ngoài l nh v c chuyên

môn c a h .


Luân chuy n ng

i h c viên trong n i b m t l nh v c chuyên môn.

1.3.2.2. àoăt oăngoàiăn iălàmăvi c (Off-The-Job Training)
Hình th c đào t o này đ
ràng h n. ây là ph

c quan tâm nhi u, vì các chi phí c a nó tr c ti p và rõ

ng pháp đào t o trong đó ng

ih cđ

c tách kh i s th c hi n

các công vi c th c t đ dành th i gian cho vi c h c. Bao g m nh ng ph

ng pháp

sau:
o T ch c các l p h c c nh doanh nghi p
Trong ph

ng pháp này, ch

hành. Ph n lý thuy t đ

ng trình đào t o bao g m hai ph n: Lý thuy t và th c

c gi ng d y t p trung do gi ng viên chuyên nghi p hay các k

s , cán b chuyên môn ph trách. Còn ph n th c hành thì đ
x

ng th c t p do các k s ho c công nhân lành ngh h

giúp cho h c viên đ

c ti n hành

ng d n. Ph

các phân

ng pháp này

c trang b đ y đ và có h th ng các lý thuy t và th c hành.

o C đi h c các tr

ng h c chính quy

Các doanh nghi p c ng
các B , ngành ho c do Trung

i lao đ ng đ n h c t p
ng t ch c.

các tr

ng d y ngh , qu n lý do


15

o Các bài gi ng, các h i ngh ho c các h i th o
Ph

ng pháp này dùng ch y u đ đào t o k n ng, cung c p ki n th c c n thi t ch

y u cho cán b qu n lý, lãnh đ o trong doanh nghi p.
Các bu i gi ng bài hay h i ngh có th đ
h i ngh bên ngoài, có th đ

c t ch c t i doanh nghi p ho c

c t ch c riêng ho c k t h p v i các ch

ng trình đào

t o khác. Trong các bu i th o lu n, h c viên s th o lu n theo t ng ch đ d
h

ng d n c a ng

i lãnh đ o nhóm và qua đó h c đ

m t

is

c các ki n th c, kinh nghi m

c n thi t.
ào t o theo ph

o
Là ph

ng th c t xa

ng pháp đào t o mà gi a ng

i d y và ng

i h c không tr c ti p g p nhau

t i m t đ a đi m và cùng th i gian mà thông qua ph
Ph

ng ti n nghe nhìn trung gian.

ng ti n trung gian này có th là sách, tài li u h c t p, b ng hình, b ng ti ng, đ a

CD và VCD, Internet. Cùng v i s phát tri n c a khoa h c công ngh thông tin các
ph

ng ti n trung gian ngày càng đa d ng.
o

ào t o tr c tuy n

Là hình th c đào t o th c hi n tr c tuy n qua Internet ho c trang web. Ngày nay, do
s phát tri n m nh m c a công ngh nên nhi u ch

ng trình h c đã đ

c thi t k có

gi gi ng và tr l i tr c tuy n c a giáo viên.
1.3.3. Quy trình th c hi n đàoăt o ngu n nhân l c
Quy trình này g m 3 giai đo n nh sau (Tr n Kim Dung, 2015):
Giai đo n 1: Xác đ nh nhu c u đào t o
ây là giai đo n đ u tiên và có ý ngh a quan tr ng đ i v i vi c t ch c ho t đ ng

đào t o.

xác đ nh nhu c u đào t o chính xác đòi h i ph i có phân tích nhu c u đào

t o. Phân tích nhu c u đào t o nh m tìm ra kho ng cách (bao g m k n ng, ki n th c
và thái đ ) còn thi u c a nhân viên so v i v trí mà h đ m nh n đang c n. Phân tích
nhu c u đào t o g m có: phân tích doanh nghi p, phân tích tác nghi p và phân tích
nhân viên.