Hướng dẫn soạn bài : XIN LẬP KHOA LUẬT

XIN L Ậ
P KHOA LU Ậ
T
(Trích t ừb ả
n đề
i u tr ầ
n s ố27: T ếc ấ
p bát đề
i u)
Nguyễn Trường Tộ
I. KI ẾN TH ỨC C Ơ B ẢN
Nguyễn Trường Tộ (1830 - 1871) là một tri thức yêu nước và theo đạo
Thiên Chúa. Ông là người làng Bùi Chu, xã Hưng Trung, huyện Hưng
Nguyên, tỉnh Nghệ An. Nguyễn Trường Tộ sớm được tiếp xúc v ới tư
tưởng phương Tây nên ông có nhiều tư tưởng tiến bộ, Ông đã dâng lên
vua Tự Đức nhiều bản điều trần có giá trị, tập trung ở Tế cấp bát điều
nhưng tiếc là không được chấp nhận.
Tế cấp bát điều là bản điều trần thứ 27 của Nguyễn Trường Tộ. Bản
điều trần thể hiện tài năng và tư tưởng tiến bộ của ông. Trong bản điều
trần ông chỉ ra tám việc cần làm gấp để canh tân đất nước, thể hiện
suy nghĩ sắc sảo và tầm nhìn xa trông rộng của tác giả.
Đoạn Xin lập khoa luật đã đưa ra những lí do rất xác đáng về việc m ở
khoa luật để dạy cho người việt Nam. Với cái nhìn tiến bộ và đầy tinh
thần trách nhiệm, Nguyễn Trường Tộ đã ch ỉ rõ vai trò của luật pháp
đối với sựổn định của xã hội. Và cuối cunghfg kẳng định việc lập
khoa luật đê dạy luật phsp cho nhân dân là cần thiết và đúng đắn.
II. RÈN K Ĩ N ĂNG
1. Đo ạn 1, tác giả nêu ra các nội dung của luật để khẳng định khả
năng bao quát của luật đối v ới xã h ội. Sau đó, khẳng định vai trò c ủa
luật đối với việc trị dân của vua.
a, Luật bào gồm: “kỉ cương, uy quyền, chính lệnh của quốc gia, trong

đó tam cương ngũ thường cho đến việc hành chính của sáu bộ đều đầy
đủ”. Có nghĩa là luật bao trùm cả vấn đề đạo đức và trách nhiệm.
Cũng ở đây, tác giả chỉ ra tác dụng của luật: quan dùng luật để trị, dân
theo luật mà giữ gìn”. Ông đặc biệt nhấn mạnh vai trò của luật đối v ới
việc trị dân của vua. Tác giảđã đề cập đến vấn đề dân chủ trong việc
thi hành luật pháp.
b, Tác giảđã vào đề theo cách trực tiếp. Cách vào đề đó giúp cho
người đọc chủ động tiếp nhận những nội dung được trình bảy ở phần
sau.
c, Trong chếđộ phong kiến, vua là trên hết nhưng tác giảđã dùng
những lí lẽ thuyết phục nhà vua tuân theo pháp luật, đó là “Vua cũng
không được đoán phạt một người nào theo ý mình mà không có chũ kí
của các quan trong bộ ấy. Làm thế là để cho dân chúng thấy rõ đạo
công bằng. Vả lại vua không dự vào những việc ngũ hình để tỏ đạo
nhân ái…”
d, Nguyễn Trường Tộ viết “ Phàm những ai đã nhập ngạch bộ Hình
xử đoán…được một bậc” là đúng. B ởi vì, điều đó sẽ khiến cho các v ị
quan thực hành luật pháp có thể xử án một cách vô tư, đảm bảo s ịư
công minh, công bằm của luật, “để giúp cho các vị này được thong
dong trong việc chấp hành luật pháp không bị một bó buộc nào cả”.
2. Đo ạn 2, tác giả khẳng định vai trò của luật.
a, Ông đã chỉ ra rằng, lí thuyết của sách Nho “chỉ là nói suông trên
giấy”, đó là những lẽ phải nhưng tự nó không có đủ khả năng làm cho
mọi người thay đổi tâm tính, tự giác sửa mình. Đưa ra những nhược
điểm của việc trị dân bằng lí thuyết nhà Nho, tác giả không chỉ hướng


đến mục đích phê phán sách Nho mà để khẳng định luật cần thiết đối

với sự ổn định của xã hội. Nho gia giáo dục con người bằng đạo đức,
bằng những tấm gương đạo đức của quá khứ nên nặng tính lí thuyết
suông.
b, Cuối mỗi điều phê phán Nho giáo, Nguyễn Trường Tộ kết lại bằng
lời của Khổng Tử khiến cho lí lẽ của ông càng thuyết phục người
nghe, nhất là nhà Nho vốn rất bảo thủ. Luật có vai trò biến lí thuyết
của sách Nho thành hiện thực.
3. Đo ạn 3, Nguyễn Trường Tộ đã lí giải thấu đáo vai trò của luật,
đồng thời giải quyết triệt để những nghi ngờ về khả năng của luật. Ông
dùng lập luận để bác bỏ quan điểm “luật lệ chỉ tốt cho việc cai trị chứ
không có đạo đức tinh vi”. Ông khẳng định “trái luật là tội, giữđúng
luật là đức”. Để khẳng định tác giảđã dùng các câu nghi vấn tu từ.
Bằng lập luận rõ ràng, lí lẽ thấu đáo, Nguyễn Trường Tộ đã chỉ ra một
cách thuyết phục sự cần thiết của việc dùng luật để trị dân. Từ đó
khẳng định: lập khoa luật để dạy dân hiểu luật là việc làm cấp thiết.
4. Với cái nhìn tiến bộ và đầy tinh thần trách nhiệm, Nguyễn Trường
Tộ đã chỉ rõ vai trò của luật pháp đối với sự ổn định của xã hội. Tư
tuởng ấy của ông dù được nói đến cách đây hàng trăm năm nhưng đến
nay vẫn còn nguyên giá trị.
wWw.SoanBai.Com