Từ bài Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ của Nguyễn Khoa Điềm và Con cò của Chế Lan Viên, hãy phân tích cảm xúc nồng nàn yêu thương của người mẹ.

Ôi! Lời ru của ai từ đàu vọng đến mà sao lại ngọt ngào, thiết tha
và đằm thắm đến thế. Bỗng dưng tôi thèm được trở về cái tuổi
nằm nôi, được mẹ hát ru và được lớn lên bằng chính lời ru của mẹ
như đứa con trong bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng
mẹ của Nguuễn Khoa Điềm và Con cò của Chế Lan Viên.
“Ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắt lẻo gập ghềnh khó đi
Khó đi mẹ dắt con đi
Con đi trường học, mẹ đi trường đời”
Ôi! Lời ru của ai từ đàu vọng đến mà sao lại ngọt ngào, thiết tha và đằm thắm đến thế. Bỗng dưng tôi
thèm được trở về cái tuổi nằm nôi, được mẹ hát ru và được lớn lên bằng chính lời ru của mẹ như đứa con
trong bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ của Nguuễn Khoa Điềm và Con cò của Chế Lan
Viên. Cả hai bài thơ đều là cảm xúc nồng nàn yêu thương của người mẹ. Lời ru của mẹ đưa em vào giấc
ngủ thần tiên rồi trở thành bản trường ca theo suốt dấu chân em. Chỉ xin làm thiên ca mang lời ru của mẹ
bay vào cuộc sống loài người.
Mỗi người trong chúng ta dù giàu sang hay nghèo khổ, dù được sinh ra trong bất cứ hoàn cảnh nào đi
chăng nữa thì đều trải qua một thời à ơi... tiếng mẹ đưa em vào giấc ngủ. Mẹ là người thầy đầu tiên dạy
em bài học vỡ lòng, qua lời ru ngọt ngào, trìu mến mẹ đưa em vào thế giới mơ mộng thần tiên, chắp cánh
cho tâm hồn em bao ước mơ tươi đẹp. Em cảm nhận được điều đó bằng trực giác tình yêu và sự chở che
của mẹ. Lời ru của mẹ chính là dòng sữa ngọt ngào, nguồn nước trong mát chảy theo em trên suốt cuộc
hành trình, để khi lớn lên trong nhịp hối hả của cuộc đời với bao lo toan, vất vả, lời ru của mẹ lại chính là
nơi ngơi nghi của tâm hồn em. Bởi thế mà:
Ta đi trọn hiếp con người
Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru.
Như lời ru của mẹ đã thấm vào trong huyết quản, chỉ đợi đến khi chín mùi là cất lên, Nguyễn Khoa Điềm
và Chế Lan Viên đã viết lên những khúc ru bất hủ theo từng năm tháng. Mồi khi lời ca của Khúc hát ru
những em bé lớn trên lưng mẹ và Con cò được cất lên là em như đón nhận được hơi gió mát trong lành và
lạ lẫm bởi sự cách tân đổi mới về hình thức lẫn nội dung. Cả hai đều mang âm hưởng của khúc hát dân ca
nhưng đã được hình thức hóa thành khúc ca hiện đại, tuy nhiên vẫn giữ được tính chất Việt Nam thuần
túy nguyên vẹn. Điểm giống của hai bài là đều có kết cấu ba phần chặt chẽ, cấu trúc như một khúc ru trải
dài một mạch cảm xúc. Thế nhưng mạch cảm xúc từng bài lại được cất lên theo từng cung bậc tình cảm

khác nhau.
Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ là khúc ru nồng nàn cảm xúc yêu thương của người mẹ. Dù
trong hoàn cảnh nào dù lao động vất vả hav đối mặt với kẻ thù hiểm nguy thì lời ru con vẫn luôn ngân
vang trong tim mẹ: Lưng đưa nôi và tim hát thành tời. Thật đặc biệt mẹ không đưa em bằng chiếc võng
đung đưa, kẽo kẹt mà mẹ đưa em bằng chính đôi lưng- của mình khi đang giã gạo nuôi bộ đội. Mẹ không
ru em bằng tiếng A ơi... gió mùa thu mẹ ru con ngủ Năm canh chày thức đủ năm mà mẹ ru em bằng chính
lời ca của trái tim” Ngủ ngoan Akay ơi ngủ ngoan Akay hỡi”. Chính lời ca này đã đưa em khôn lớn từng
ngày bên mẹ để rồi trong từng nhịp chày nghiêng em nhận ra được nỗi gian nan vất vả mà mẹ đang phải
gánh chịu. Em cảm nhận được điều đó khi mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi. Như một sự sẻ chia, giấc ngủ
của em cùng nghiêng theo nhịp chày của mẹ. Cảm nhận được tình yêu mẹ danh cho em. Từ trên lưng mẹ
em đến chiến trường ! Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn. Em đi theo tiếng gọi của dân tộc để thực
hiện ước mơ của mẹ. Dẫu em chưa biết gì là Tự do - Hạnh phúc nhưng em nhận ra được sự hối thúc trong


lời ca của mẹ. Em sẽ chóng lớn, sẽ trở thành công dân của một đất nước tự do, em sẽ đi đánh thằng Mĩ,
khi đi em cũng không quên mang theo lời ru của mẹ. Bởi nó chính là vũ khí, là niềm tin, là sức mạnh, là
động lực để em có thể vượt qua mọi chông gai, lửa đạn của chiến trường mà hoàn thành ước vọng của
mẹ. Thật đặc biệt, chỉ một lời ru thôi nhưng nó lại tác động mạnh đến tâm hồn trẻ thơ như thế.
Ru con là một điệu hát dân gian mang âm hưởng nhẹ nhàng và sâu lắng. Hát ru là một truyền thống văn
hóa thể hiện bản sắc dân tộc. Thế nhưng không phải bài hát ru nào cũng đều giống nhau. Tùy từng vùng
miền khác nhau mà mỗi bài mang một giai điệu, âm hưởng riêng. Nếu bà mẹ miền tây Thừa Thiên Huế
trực tiếp gọi tên con qua lời ru thiết tha, dể dành con vào giấc ngủ Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay
hỡi thì bà mẹ miền Nam lại thích dùng những hình ảnh biểu tượng tượng trưng gửi gắm những tâm tình
tình cảm của mình qua lời ru trầm bổng, thiết tha và lai láng.
Cái cò... sung chát... đào chua
Câu ca mẹ hát gió đưa về trời
Mẹ ru cái lẽ ở đời
Sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần hồn
Bà ru mẹ, mẹ ru con.
Liệu mai sau lớn, con còn nhớ chăng?

(Nguyễn Duy, Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa)
Qua lời ru của mẹ ta bắt gặp hình ảnh con cò. Khi nói đến con cò hẳn không ai có thể quên bóng dáng:
Con cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non.
Hay:
Quanh năm buôn bán ở ven sông.
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò khi quãng vắng.
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.
(Tú Xương, Thương vợ!)
Hình tượng con cò đã quá quen thuộc trong ca dao, nhất là trong những câu hát ru. Cùng với những hình
ảnh khác của ca dao, con cò đi vào trong thơ ca vừa mang ý nghĩa vốn có của hình tượng con cò trong ca
dao vừa chất chứa những suy tư riêng của mỗi nhà thơ. Quả vậy, từ hình ảnh con cò trong ca dao, Chế
Lan Viên đã gửi gắm những suy ngẫm sâu sắc của mình để tạo ra một hình tượng con cò với ý nghĩa
riêng, ngợi ca tình mẹ, thiêng liêng, ấm áp, ngợi ca sức mạnh đắp bồi, sinh dưỡng của hát ru. Như Khi lúc
hát những em bé lớn trên lưng mẹ, Con cò của Chế Lan Viên cũng trải dài một mạch cảm xúc qua ba
khúc ru của bài thơ. Khúc ru thứ nhất là lời ru về là dự cảm về cuộc đời và ý thức chở che, bà mẹ mượn
hình ảnh con cò trong ca dao.
Con cò bay lả bay la
Bay từ cổng phủ bay ra cánh đồng


Con cò bay lả bay la
Bay từ cửa phủ bay về Đồng Đăng
Để dỗ dành con thơ vào giấc ngủ an lành. Khúc ru thứ hai là lời ao ước cho con trong tương lai, con cò
vào trong giấc mơ của con, là biểu tượng của ước mơ khát vọng sáng tạo. Khúc ru thứ ba là lời nhắn nhủ
về tình mẹ sâu nặng dành cho con trong suốt cuộc đời. Cuộc đời con cò là cuộc đời của mẹ. là lòng mẹ sẽ
theo con đi mọi chốn, mọi nơi. Con cò vỗ cánh trong ca dao mang theo tình mẹ gửi gắm trong lời ru và sẽ
bay theo con đi mọi nẻo cuộc đời.
Là khúc ru con nhưng mãi đến khi gần kết mới thấy xuất hiện hai từ à ơi. Không hiện lên ở đoạn đầu,

cũng chẳng phải ở đoạn giữa, đợi đến khi lời ru của mẹ gần đứt thì hai tiếng à ơi lại được cất lên. Đến
đây, hai tiếng à ơi nghe mới thật mượt mà và thấm thía. Chỉ là một con cò trong câu mẹ hát mà có bao
điều vừa gần gũi, vừa sâu xa trong đó. Khi hai tiếng à ơi quen thuộc ngân lên là lúc mẹ gửi trong cánh cò
cả cuộc đời mẹ, có khi là cả những cay đắng lẫn ngọt bùi đã trải. Nhận xét điều này trong hát ru. Phạm
Thu Yến viết: Sau lời à ơi ban đầu, khi bé đã lơ mơ vào giấc ngủ, người hát quên mình đang trò chuyện
với đứa con nhỏ bé nào đã hiểu bao lần những ngọn nguồn nông cạn của cuộc đời, người mẹ dường như
chỉ còn đối thoại với chính lòng mình, với những cảm ngộ buồn đau mà mình hứng trải.

Trích: loigiaihay.com