Kế toán tập hợp chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm và phân tích tình biến động giá thành tại công ty tnhh công nghệ nồi hơi phú hưng

TR

NG

I H C C N TH

KHOA KINH T - QU N TR KINH DOANH

NGUY N TH KIM Y N

TOÁN T P H P CHI PHÍ S N XU T, TÍNH
GIÁ THÀNH S N PH M VÀ PHÂN TÍCH TÌNH
HÌNH BI N
NG GIÁ THÀNH T I CÔNG TY
TNHH CÔNG NGH N I H I PHÚ H NG

LU N V N T T NGHI P
Ngành k toán
Mã s ngành: 52340301

Tháng 12 – 2013

IH C


TR

NG

I H C C N TH

KHOA KINH T - QU N TR KINH DOANH

NGUY N TH KIM Y N
MSSV: LT11277

TOÁN T P H P CHI PHÍ S N XU T, TÍNH
GIÁ THÀNH S N PH M VÀ PHÂN TÍCH TÌNH
HÌNH BI N
NG GIÁ THÀNH T I CÔNG TY
TNHH CÔNG NGH N I H I PHÚ H NG

LU N V N T T NGHI P

IH C

Ngành k toán
Mã s ngành: 52340301

CÁN B

H

NG D N

NG TH ÁNH D

Tháng 12 - 2013

NG

IC MT

Sau th i gian h c t p t i gi ng
ng
i h c C n Th v i nh ng ki n th c
c ti p thu t s gi ng d y, ch d n nhi t tình c a Th y Cô, k t h p v i th i gian
n 3 tháng th c t p t i Công ty TNHH Công Ngh N i H i Phú H ng ã giúp em
hi u sâu h n v l nh v c k toán, trong ó công tác k toán t p h p chi phí s n xu t
và tính giá thành s n ph m là m t trong nh ng v n em r t quan tâm, b i vì ây là
n mà sau khi t t nghi p ra tr ng s giúp ích cho b n thân em r t nhi u.
Em xin chân thành cám n s t n tình gi ng d y c a Quý Th y Cô b môn K
toán – Ki m toán nói riêng và Quý Th y Cô khoa Kinh t - Qu n tr kinh doanh
tr ng i h c C n Th nói chung. c bi t là Cô ng Th Ánh D ng, ng i ã
tr c ti p h ng d n nhi t tình chu áo, Cô còn cung c p r t nhi u ki n th c v lý
thuy t và th c t
giúp em hoàn thành lu n v n c a mình.
Em kính g i l i cám n chân thành n Ban Giám
c và oàn th các Anh,
Ch ang công tác t i Công ty TNHH Công Ngh N i H i Phú H ng, nh t là các
Anh, Ch phòng k toán ã t n tình giúp , h ng d n và cung c p y s li u
em hoàn thành t t nhi m v trong th i gian th c t p.
Do ki n th c còn h n h p, th i gian tìm hi u ch a sâu, ch c ch n bài lu n v n
a em không tránh kh i nh ng thi u sót. R t mong nh n
c s óng góp c a Quý
Th y Cô và Ban Giám
c Công ty giúp em kh c ph c
c nh ng thi u sót và
khuy t
m c a mình.

Ch

Sau cùng, em xin kính g i n Quý Th y Cô, Ban Giám
c và oàn th Anh
ang công tác t i Công ty l i chúc s c kh e, h nh phúc và thành t.
Trân tr ng kính chào!

n Th , ngày . . . . tháng . . . . n m 2013
Sinh viên th c hi n

Nguy n Th Kim Y n

i


I CAM OAN

Em cam oan r ng
t qu phân tích trong
nghiên c u khoa h c nào.

tài này là do chính em th c hi n, các s li u thu th p và
tài là trung th c,
tài không trùng v i b t k
tài

n Th , ngày . . . . tháng . . . . n m 2013
Sinh viên th c hi n

Nguy n Th Kim Y n

ii


NH N XÉT C A C

QUAN TH C T P

....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................

C n Th , ngày . . . . tháng . . . . n m 2013
Th tr

iii

ng

nv


NH N XÉT C A GIÁO VIÊN H

NG D N

....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................

....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
....................................................................................................................
C n Th , ngày . . . . tháng . . . . n m 2013
Giáo viên h

iv

ng d n


CL C
Trang

Ch

ng 1: GI I THI U ........................................................................................ 1

1.1

tv n

nghiên c u...................................................................................... 1

1.2 M c tiêu nghiên c u ........................................................................................ 2
1.2.1 M c tiêu chung ............................................................................................. 2
1.2.2 M c tiêu

th ............................................................................................. 2

1.3 Ph m vi nghiên c u ......................................................................................... 2
1.3.1 Ph m vi không gian.......................................................................................2
1.3.2 Ph m vi th i gian .......................................................................................... 2
1.3.3

it

1.4. L

c kh o tài li u nghiên c u ....................................................................... . 3

Ch

ng nghiên c u.................................................................................... 2

ng 2: PH

2.1 Ph

NG PHÁP LU N VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U........... 4

ng pháp lu n ............................................................................................ 4

2.1.1 Khái quát v chi phí s n xu t và giá thành s n ph m ..................................... 4
2.1.2 N i dung k toán chi phí s n xu t và giá thành s n ph m trong các

doanh nghiêp s n xu t v a và nh .......................................................................11
2.1.3 H th ng s sách k toán s d ng trong k toán chi phí s n xu t ( i v i doanh
nghi p th c hi n ch
k toán theo Q 48/2006/Q -BTC)...............................21
2.2 PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ..................................................................22

2.2.1 Ph

ng pháp thu th p s li u ......................................................................22

2.2.2 Ph

ng pháp phân tích s li u.....................................................................22

Ch

ng 3: GI I THI U T NG QUAN V CÔNG TY TNHH CÔNG NGH N I
I PHÚ H NG ................................................................................................23

3.1 L ch s hình thành và phát tri n .....................................................................23
3.2 C c u t ch c b máy ho t

ng ..................................................................23

3.3 Ngành ngh kinh doanh c a công ty...............................................................24
3.4 T ch c công tác k toán................................................................................25
3.4.1 S

t ch c công tác k toán ....................................................................25

3.4.2 Nhi m v c a t ng cán b trong phòng k toán ...........................................25
3.4.3 T ch c công tác k toán.............................................................................27
3.5 Hình th c k toán áp d ng theo quy nh hi n hành .......................................28
3.6 T ch c công tác k toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i công ty
TNHH công ngh N i h i Phú H ng ...................................................................29

v


3.6.1 Chi phí và phân lo i chi phí.........................................................................29
3.6.2

it

ng h ch toán chi phí s n xu t...........................................................30

3.6.3

it

ng tính giá thành..............................................................................30

3.6.4 K tính giá thành và ph

ng pháp tính giá thành.........................................30

3.6.5 Trình t h ch toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m t i công ty ..31
3.7 T ng quan ho t ng s n xu t kinh doanh c a 3 n m 2010, 2011, 2012 và

6 tháng u n m 2013 ..........................................................................................32
3.8 Thu n l i, khó kh n và

nh h

ng phát tri n c a công ty..............................35

3.8.1 Thu n l i ....................................................................................................35
3.8.2 Khó kh n ....................................................................................................36
3.8.3

nh h

ng phát tr n ..................................................................................36

Ch ng 4: K TOÁN T P H P CHI PHÍ S N XU T, TÍNH GIÁ THÀNH S N
PH M VÀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH BI N
NG GIÁ THÀNH S N PH M
I CÔNG TY TNHH CÔNG NGH N I H I PHÚ H NG ............................37
4.1 K toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành n i h i ..............................37
4.1.1 Khái quát công trình n i h i........................................................................37
4.1.2 Quy trình luân chuy n ch ng t ..................................................................38
4.1.3 K toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành n i h i ...........................44
4.1.4 Xác

nh giá thành n i h i ..........................................................................60

4.1.5 Phân tích h th ng chúng t và s sách c a
4.2 Phân tích tình hình bi n

n v ......................................64

ng giá thành th c t v i giá thành k ho ch ..........65

4.2.1 Phân tích bi n

ng giá thành th c t v i giá thành k ho ch ......................65

4.2.2 Phân tích bi n

ng t ng kho n m c chi phí gi a th c t và k ho ch.........67

Ch ng 5: M T S GI I PHÁP HOÀN THI N CÔNG TÁC K TOÁN CHI
PHÍ S N XU T, TÍNH GIÁ THÀNH S N PH M VÀ GI M GIÁ THÀNH
N PH M ....................................................................................................... 75
5.1 ánh giá v công tác k toán chi phí s n xu t ............................................... 75
5.1.1

u

5.1.2 Nh

m..................................................................................................... 75
c

m ............................................................................................... 77

5.2 Gi i pháp hoàn thi n công tác k toán chi phí s n xu t, tính ..........................78
5.2.1 Gi i pháp hoàn thi n công tác k toán .........................................................78
5.2.2 Gi i pháp gi m giá thành s n ph m .............................................................79

Ch

ng 6: K T LU N VÀ KI N NGH ............................................................82

6.1. K t lu n ........................................................................................................82
6.2. Ki n ngh ......................................................................................................82
Tài li u tham kh o ...............................................................................................84
Ph l c ...............................................................................................................85

vi


DANH SÁCH B NG
Trang

ng 3.1: T ng h p k t qu ho t ng kinh doanh c a Công ty qua 3 n m (20102012) ................................................................................................................... 33
ng 3.2: T ng h p k t qu ho t ng kinh doanh c a Công ty 6 tháng u n m
2011, 2012, 2013 ................................................................................................. 34
ng 4.1: T p h p chi phí NVLTT s d ng cho s n xu t n i h i 10 t n/h............44
ng 4.2: Ti n l

ng công nhân tr c ti p s n xu t n i h i 10 t n/h ..................... 51

ng 4.3: Chi phí nhân viên qu n lý và

u hành t 01/2013 – 05/2013.............. 54

ng 4.4: Chi phí d ch v mua ngoài ph c v s n xu t n i h i 10 t n .................. 57
ng 4.5: T ng h p chi phí s n xu t chung t 01/2013 – 05/2013 ....................... 57
ng 4.6: Phân tích chênh l ch c a các kho n chi phí gi a th c t và k ho ch ... 65

ng 4.7: K ho ch và th c t s d ng nguyên v t li u c a n i h i 10 t n/h ........ 67
ng 4.8: B ng phân tích chênh l ch gi a th c t và k ho ch c a nguyên v t li u
i h i 10 t n/h.................................................................................................... 68
ng 4.9: B ng phân tích bi n

ng chi phí nguyên v t li u n i h i 10 t n/h ....... 69

ng 4.10: S ngày công và n giá công nhân theo th c t và k ho ch n i h i 10
n/h .................................................................................................................... 72
ng 4.11: Phân tích chênh l ch gi a th c t và k ho ch c a chi phí nhân công n i
i 10 t n/h.......................................................................................................... 72
ng 4.12: B ng phân tích bi n

ng chi phí nhân công n i h i 10 t n /h .............73

ng 4.13: B ng phân tích chênh l ch th c t và k ho ch chi phí s n xu t chung ..... 74

vii


DANH SÁCH HÌNH
Trang
Hình 3.1 S

c c u t ch c b máy ho t

ng c a Công ty .............................23

Hình 3.2 S

t ch c công tác k toán c a Công ty...........................................25

Hình 3.3 Trình t ghi s k toán theo hình th c nh t ký chung.............................28
Hình 3.4 Quy trình h ch toán chi phí s n xu t chung và tính giá thành s n ph m theo
hình th c nh t ký chung....................................................................................... 29
Hình 4.1 L u

luân chuy n ch ng t nh p, xu t nguyên v t li u ...................... 39

Hình 4.2 L u

luân chuy n ch ng t chi phí nhân công tr c ti p ...................... 41

Hình 4.3 L u

luân chuy n ch ng t chi phí khác b ng ti n ............................. 43

Hình 4.4 S

xác

nh giá thành c a n i h i 10 t n/gi ..................................... 61

viii


DANH M C T
vi t t t

VI T T T

Ngh a c a t vi t t t

TNHH

:

Trách nhi m h u h n

BHXH

:

B o hi m xã h i

BHYT

:

B o hi m y t

KPC

:

Kinh phí công oàn

BHTN

:

B o hi m th t nghi p

TSC

:

Tài s n c

CPNVLTT :

nh

Chi phí nguyên v t li u tr c ti p

CPNCTT

:

Chi phí nhân công tr c ti p

CPSXC

:

Chi phí s n xu t chung

XDCB

:

Xây d ng c b n

GTGT

:

Giá tr gia t ng

TK

:

Tài kho n

NVL

:

Nguyên v t li u

CP

:

Chi phí

CPSX

:

Chi phí s n xu t

SPDD

:

S n ph m d dang

HT

:

Hoàn thành

Z

M

:

Giá thành

ZKH

:

Giá thành k ho ch

ZTT

:

Giá thành th c t

BTC

:

B tài chính

nh m c

ix


CH

NG 1

GI I THI U
1.1

TV N

NGHIÊN C U

Trong n n kinh t th tr ng, k toán óng vai trò quan tr ng trong vi c
ph n ánh tình hình tài chính c a doanh nghi p t i t ng th i
m, ng th i

cung c p nh ng thông tin kinh t cho xã h i cho các c ông c ng nh các nhà
u t quan tâm n Công ty và giúp cho Nhà n c trong vi c ch
o
u
hành các ho t ng kinh t nh m ph c v t t cho công cu c nh h ng phát
tri n c a t n c. Chi phí s n xu t và giá thành s n ph m là m i quan tâm
hàng u c a các nhà qu n lý doanh nghi p b i vì nó nh h ng n tr c ti p
giá bán c a s n ph m, khi ó nó s nh h ng n s n l ng tiêu th và l i
nhu n c a doanh nghi p, mà m c tiêu c a các doanh nghi p là ph i tìm ki m
i nhu n do ó vi c t ch c th c hi n t t công tác k toán chi phí s n xu t và
tính giá thành s n ph m t i doanh nghi p là h t s c c n thi t. Riêng công tác
ho ch toán giá thành s n ph m là khâu ph c t p nh t trong công tác k toán
a doanh nghi p, nó òi h i ng i k toán ph i có y
kinh nghi m xác
nh úng n các lo i chi phí, chi phí nào h p lý
c tính vào giá thành c a
n ph m, chi phí nào không
c tính vào giá thành s n ph m. N u xác nh
không úng n chúng ta có th b sót ho c thêm vào các chi phí không h p
lý làm giá thành c a s n ph m b
i lên và làm m t tính c nh tranh v giá c
a m t hàng trên th tr ng.
i v i các doanh nghi p s n xu t, c bi t là v i nh ng doanh nghi p
n xu t có qui mô l n, s n xu t nh ng m t hàng có tính c nh tranh cao, ngoài
các y u t ngu n v n, ngu n nguyên li u, thi tr ng… thì m t trong nh ng
i dung có ý ngh a quan tr ng hàng u là công vi c qu n tr chi phí và tính
giá thành s n ph m. Khi chúng ta b c vào n n kinh t th tr ng thì c ng là
lúc chúng ta ph i ch u chi ph i b i các tác ng c a các y u t khách quan bên
ngoài, c ng nh s c nh tranh kh c li t c a các doanh nghi p trong n c nh t
là c nh tranh v giá c . Do ó b t bu c doanh nghi p ph i h t s c t nh táo

trong kinh doanh, ph i h ch toán m t cách úng n, y , và qu n lý các
kho n chi phí m t cách h p lý,
u này s giúp cho doanh nghi p nâng cao
c c nh tranh và t o cho mình m t ch
ng v ng ch c trên th tr ng.
Công ty TNHH Công ngh N i h i Phú H ng là m t Công ty chuyên s n
xu t là l p ráp n i h i công nghi p, s n ph m có s a d ng v qui cách, m u
mã. Tuy nhiên, c ng nh các doanh nghi p s n xu t khác, vi c t ch c công
tác k toán chi phí s n xu t và giá thành s n ph m là m t v n
r t ph c t p.
Nh n th c
c
u ó, trong th i gian th c t p t i Công ty, sau khi tìm hi u
1


th c t t ch c công tác k toán, t bi t là k toán t p h p chi phí s n xu t và
tính giá thành s n ph m em ã quy t nh ch n
tài: “K toán t p h p chi
phí s n xu t, tính giá thành s n ph m và phân tích tình hình bi n ng giá
thành t i Công ty TNHH Công ngh N i h i Phú H ng” làm tài nghiên c u
a mình.
1.2 M C TIÊU NGHIÊN C U
1.2.1 M c tiêu chung
c tiêu chung c a
tài này là ánh giá công tác k toán t p h p chi
phí s n xu t, tính giá thành s n ph m t i Công ty TNHH Công ngh N i h i
Phú H ng, phân tích tình hình bi n ng giá thành s n ph m, tìm ra nh ng u
m và t n t i trong công tác k toán tính giá thành s n ph m, t ó a ra
nh ng gi i pháp nh m hoàn thi n công tác k toán và gi m giá thành s n

ph m.
1.2.2

c tiêu

th

-

ánh giá th c tr ng công tác k toán chi phí s n xu t và tính giá thành
i h i t i Công ty TNHH Công ngh N i h i Phú H ng.
- Phân tích tình hình bi n ng giá thành s n ph m gi a th c t và k
ho ch, phân tích tình hình bi n ng chi phí theo t ng kho n m c chi phí.
ra m t s gi i pháp hoàn thi n công tác k toán t p h p chi phí s n
xu t, tính giá thành s n ph m và gi i pháp gi m giá thành s n ph m.
1.3 PH M VI NGHIÊN C U
1.3.1 Ph m vi không gian
ng,
Th .

tài
c nghiên c u t i Công ty TNHH Công ngh N i h i Phú
a ch v n phòng: 72C T m Vu, P.H ng L i, Q.Ninh Ki u, Tp.C n

1.3.2 Ph m vi th i gian
- Th i gian th c hi n

tài t 12/08/2013

n 18/11/2013.

- Th i gian thu th p s li u: s li u s d ng trong
(2010 – 2012) và 6 tháng u n m 2013.
1.3.3

it

tài là s li u 3 n m

ng nghiên c u

tài nghiên c u v công tác k toán t p h p chi phí s n xu t và tính
giá thành công trình n i h i 10 t n/h t i Công ty TNHH Công ngh N i h i
Phú H ng.

2


1.4. L

C KH O TÀI LI U

Trong quá trình th c hi n lu n v n c a mình, tôi ã tham kh o m t s
bài lu n v n c a các anh ch khóa tr c nh sau:
Tr ng Kim Thành, (2009).
toán t p chi phí s n xu t và tính giá
thành s n ph m t i Công ty c ph n ch bi n và xu t nh p kh u th y s n
Cadovimex, Lu n v n i h c,
i h c C n th .
tài xoay quanh n i dung

chính là phân tích các y u t c u thành nên giá thành s n ph m và cách th c
ch toán chi phí c a công ty Cadovimex và phân tích nh ng y u t nh
ng n giá thành, t ó
ra các gi i pháp ti t ki m chi phí, h giá thành
n ph m góp ph n nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh c a công ty.
tài
d ng ph ng pháp so sánh, s t ng i, s tuy t i phân tích.
Võ Th Thúy H ng, (2009). Phân tích các kho n m c chi phí và tính giá
thành s n ph m t i Công ty TNHH th c ph m QVD, Lu n v n i h c,
i
c C n th . Bài vi t phân tích v tìm hi u ánh giá chung tình hình ho t ng
và phân tích các kho n m c chi phí c u thành nên giá thành c a s n ph m
nh ng kho n m c nào ã t
c m c ti t ki m hi u qu , nh ng m c nào
còn l ng phí, t ó tìm bi n pháp
kh c ph c nh ng nh c
m trong qu n
lý s n xu t, ng th i phát huy nh ng m t t
c cho công ty.
tài s
ng ph ng pháp so sánh, ph ng pháp thay th liên hoàn phân tích.
Nguy n Ph ng Th o, (2009).
toán chi phí s n xu t và tính giá
thành s n ph m t i Công ty c ph n v t li u xây d ng 720 TP C n Th ,
Lu n v n i h c, i h c C n th . N i dung lu n v n h ch toán t ng h p chi
phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr c ti p, chi phí s n xu t
chung và tính giá thành s n ph m. Phân tích bi n ng c a chi phí s n xu t và
giá thành s n ph m, t ó ra bi n pháp ti t ki m chi phí.
Tham kh o các bài lu n v n trên, ã giúp em bi t
c cách phân tích

t bài lu n, các ch tiêu c n a ra phân tích tài c ng nh là áp d ng lý
thuy t vào th c tr ng c a Công ty, hình thành
c ph ng pháp phân tích.
Trong ó ch y u là tham kh o v cách trình bày, n i dung c s lý lu n. Bên
nh ó thì
tài ch a phân tích rõ bi n ng c a giá thành c a m t hàng mà
tác gi tìm hi u, ch a phân tích
c các nhân t làm bi n ng n giá thành
a s n ph m. Trong
tài mình, em s phân tích bi n ng giá thành s n
ph m, phân tích các nhân t làm bi n ng n giá thành s n ph m t ó ra
gi i pháp nh m hoàn thi n công tác k toán và gi m giá thành s n ph m trong
Công ty.

3


CH
PH
2.1 PH

NG 2

NG PHÁP LU N VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

NG PHÁP LU N

2.1.1 Khái quát v chi phí s n xu t và giá thành s n ph m trong các

doanh nghiêp s n xu t v a và nh
2.1.1.1 Chi phí s n xu t
a) Khái ni m
Quá trình s n xu t là quá trình phát sinh th ng xuyên các kho n chi phí
khác nhau v i m c ích t o ra s n ph m, lao v , d ch v . Toàn b chi phí phát
sinh trong quá trình s n xu t
c g i chung là chi phí s n xu t. Chi phí s n
xu t có tính a d ng và v n ng, thay i không ng ng trong quá trình s n
xu t.
Chi phí s n xu t là bi u hi n b ng ti n c a toàn b hao phí v lao ng
ng và lao ng v t hóa mà doanh nghi p ã chi ra
ti n hành s n xu t
trong m t k k toán. Các kho n chi phí này ch y u phát sinh t i các phân
ng s n xu t c a doanh nghi p.
Chi phí trong m t k bao g m toàn b ph n tài s n hao mòn ho c tiêu
dùng h t trong quá trình s n xu t kinh doanh trong k và s d tiêu dùng cho
quá trình s n xu t tính nh p ho c phân b vào chi phí trong k . Ngoài ra còn
t s các kho n chi phí ph i tr không ph i là chi phí trong k nh ng ch a
c tính vào chi phí trong k . Th c ch t chi phí các doanh nghi p là s
chuy n d ch v n c a doang nghi p vào i t ng tính giá nh t nh, nó là v n
a các doanh nghi p b ra s n xu t kinh doanh.
toán chi phí s n xu t là vi c t p h p h th ng hóa các kho n chi phí
n xu t và tình hình phân b , k t chuy n các kho n chi phí này vào các i
ng ch u chi phí
tính giá thành s n ph m trong k k toán c a doanh
nghi p.
b) Phân lo i
v Phân lo i chi phí theo tính ch t, n i dung kinh t c a chi phí (theo
u t chi phí)
Cách phân lo i này cho bi t

c t ng chi phí b ra ban
l p k ho ch và ki m soát chi phí theo y u t .
Toàn b chi phí

u

làm c n

c chia thành các y u t sau:

- Chi phí nguyên v t li u: là toàn b giá tr nguyên v t li u s d ng cho

4


n xu t kinh doanh trong k .
- Chi phí nhân công: là ti n l ng chính, ti n l ng ph , các kho n trích
theo l ng (BHXH, BHYT, KPC ) và các kho n ph i tr khác cho công nhân
viên ch c trong k .
- Chi phí kh u hao tài s n c
nh (TSC ): là ph n giá tr hao mòn c a
tài s n c
nh chuy n d ch vào chi phí s n xu t kinh doanh trong k .
- Chi phí d ch v mua ngoài: là các kho n ti n
thuê m t b ng.

n, ti n n

c,

n tho i,

- Chi phí khác b ng ti n: là nh ng chi phí s n xu t kinh doanh khác ch a
ph n ánh trong các chi phí nói trên nh ng ã chi b ng ti n nh chi phí ti p
khách, h i ngh …
v Phân lo i chi phí theo ch c n ng ho t
n xu t và chi phí ngoài s n xu t
- Chi phí s n xu t là toàn b chi phí liên quan
ho c d ch v trong k nh t nh
+

ng: g m hai lo i chi phí
n vi c ch t o s n ph m

i v i doanh nghi p s n xu t: g m 3 lo i

ü Chi phí nguyên v t li u: là bi u hi n b ng ti n c a nh ng nguyên li u
ch y u t o thành th c th c a s n ph m và nguyên v t li u có tác d ng ph
thu c
cùng k t h p v i nguyên v t li u chính
s n xu t ra s n ph m hay
làm t ng ch t l ng s n ph m.
ü Chi phí nhân công:
chi phí

c h ch toán tr c ti p vào các

it

ng ch u

ü Chi phí s n xu t chung: là nh ng chi phí
s n xu t ra s n ph m
nh ng không k chi phí nguyên v t li u tr c ti p và chi phí nhân công tr c
ti p. chi phí s n xu t chung g m chi phí nhân công gián ti p, chi phí kh u hao
TSC s d ng trong s n xu t và qu n lý s n xu t, chi phí s a ch a b o trì, chi
phí qu n lý phân x ng…
+

i v i doanh nghi p xây l p: g m 4 lo i

ü Chi phí nguyên v t li u: t t c các chi phí nguyên v t li u dùng tr c
ti p cho thi công xây l p g m nguyên v t li u chính (g , g ch, á, cát, xi
ng…), v t li u ph ( inh, k m, dây bu c…), nhiên li u (than, c i, d u
a…), v t k t c u (bê tông úc s n, v kèo l p s n…), giá tr thi t b i kèm
i v t ki n trúc (thi t b v sinh, thông gió, chi u sáng…)

5


ü Chi phí nhân công: g m ti n l ng công nhân tr c ti p tham gia xây
ng công trình trên công tr ng và l p t thi t b ; ti n công nhúng gach,
i n c; tháo d , l p ghép ván khuôn à giáo; v n chuy n, khuân vác
nguyên v t liêu,…;các kho n ph c p thêm gi , ph c p trách nhi m,…
u ý: Không bao g m các kho n BHXH, BHYT, KPC , BHTN c a
công nhân tr c ti p xây l p, l ng công nhân v n chuy n ngoài công tr ng…
ü Chi phí s d ng máy thi công: chi phí nhân công tr c ti p
u khi n
máy thi công, chi phí kh u hao máy thi công, chi phí d ch v mua ngoài.
u ý: Không bao g m các kho n BHXH, BHYT, KPC , BHTN c a

công nhân u khi n và ph c v máy thi công.
ü Chi phí s n xu t chung: g m toàn b chi phí t ch c và ph c v xây
p phát sinh trong ph m vi phân x ng nh chi phí nhân viên phân x ng; t t
các kho n BHXH, BHYT, BHTN c a các nhân viên; chi phí v t li u (v t
li u, công c d ng c dùng s a ch a, b o d ng TSC …); chi phí d ch v
mua ngoài.
u ý: Chi phí mua và s d ng các tài li u k thu t, b ng sáng ch , gi y
phép chuy n giao công ngh … không thu c TSC mà tính theo ph ng pháp
phân b vào chi phí c a i.
- Chi phí ngoài s n xu t là nh ng chi phí phát sinh trong quá trình tiêu
th s n ph m và qu n lý chung toàn doanh nghi p.
+ Chi phí bán hàng: là toàn b chi phí phát sinh c n thi t
tiêu th s n
ph m, hàng hóa nh chi phí v n chuy n, b c vác, bao bì, l ng nhân viên bán
hàng, hoa h ng bán hàng, kh u hao TSC và nh ng chi phí có liên quan n
tr , b o qu n s n ph m, hàng hóa…
+ Chi phí qu n lý doanh nghi p: là toàn b chi phí chi ra cho vi c t
ch c và qu n lý trong toàn doanh nghi p nh chi phí hành chính, k toán,
qu n lý chung…
v Phân lo i chi phí theo m i quan h v i th i k xác
kinh doanh
- Chi phí s n ph m: là nh ng chi phí liên quan tr c ti p
xu t s n ph m ho c mua hàng hóa.

nh k t qu
n vi c s n

+
i v i s n ph m s n xu t công nghi p: chi phí nguyên v t li u tr c
ti p (CPNVLTT), chi phí nhân công tr c ti p (CPNCTT), chi phí s n xu t

chung (CPSXC).

6


+
i v i s n ph m xây l p: CPNVLTT, CPNCTT, CPSXC, chi phí s
ng máy thi công.
- Chi phí th i k : là nh ng chi phí phát sinh trong m t th i k và
c
tính h t thành phí t n trong k
xác nh k t qu kinh doanh g m: chi phí
bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p.
v

Phân lo i chi phí theo m i quan h v i

it

ng ch u chi phí

- Chi phí tr c ti p: là nh ng chi phí liên quan tr c ti p n i t ng
ch u chi phí và
c h ch toán vào i t ng có liên quan. Chi phí tr c ti p
th ng là nh ng chi phí n nh t nh : CPNVLTT, CP ti n l ng…
- Chi phí gián ti p: là nh ng chi phí liên quan n nhi u i t ng ch u
chi phí,
c phân b vào các i t ng có liên quan theo tiêu th c nh t nh,
th ng là nh ng chi phí t ng h p c a nhi u chi phí n nh t nh : CPSXC
c phân b theo gi lao ng tr c ti p, s l ng s n ph m…

v

Phân lo i chi phí theo cách ng x

- Bi n phí (chi phí kh bi n)
-

nh phí (chi phí b t bi n)

- Chi phí h n h p
c)

it

ng h ch toán chi phí s n xu t

i t ng h ch toán chi phí s n xu t là ph m vi, gi i h n mà chi phí c n
c t p h p cho t ng i t ng ch u chi phí
áp ng yêu c u qu n lý chi
phí và ph c v cho vi c tính giá thành s n ph m. Vì v y, i t ng t p h p chi
phí trong h ch toán có th là chi ti t s n ph m, c m chi ti t, b ph n s n
ph m, lo i s n ph m, nhóm s n ph m, t ng n t hàng, t ng giai
n công
ngh , quy trình công ngh , phân x ng s n xu t…
2.1.1.2 Giá thành s n ph m
a) Khái ni m
c ích c a s n xu t là t o ra s n ph m, lao v , d ch v theo nhi m v
n xu t ã
c xác nh. C n bao nhiêu chi phí, g m nh ng lo i chi phí nào,
c tiêu hao c a t ng lo i

s n xu t ra m t ho c m t s s n ph m, lao v ,
ch v là ch tiêu mà k toán c n ph i xác nh sau t ng k s n xu t kinh
doanh. Xác nh ch tiêu này chính là xác nh giá thành s n ph m, lao v ,
ch v .

7


Nh v y, giá thành s n ph m là t ng s chi phí s n xu t mà doanh
nghi p ã hao phí
t o nên m t kh i l ng s n ph m, lao v , d ch v ã
hoàn thành trong k .
Giá thành n v s n ph m là s chi phí s n xu t mà doanh nghi p ã
hao phí
t o nên m t n v s n ph m, lao v , d ch v ã hoàn thành trong
. Công th c chung tính giá thành n v s n ph m:
Chi phí s n xu t
(2.1)
Giá thành n v s n ph m =
K t qu s n xu t
Qua công th c chung này th y r ng h th p giá thành s n ph m nh m
ng c ng doanh l i thì m t m t ph i ti t ki m chi phí s n xu t, m t khác
ph i có bi n pháp u t , s d ng chi phí h p lý, ti t ki m
không ng ng
ng c ng
c k t qu s n xu t.
b) M i quan h g a chi phí s n xu t và giá thành s n ph m
Chi phí s n xu t và giá thành có m i quan h r t m t thi t vì n i dung c
n c a chúng
u là bi u hi n b ng ti n c a nh ng chi phí doanh nghi p ã

ra cho ho t ng s n xu t. Chi phí s n xu t trong k là c n c
tính giá
thành s n ph m, công vi c, lao v ã hoàn thành; s ti t ki m ho c lãng phí v
chi phí s n xu t s nh h ng tr c ti p n giá thành s n ph m th p ho c cao.
Qu n lý giá thành ph i g n li n v i qu n lý chi phí s n xu t.
Chi phí s n xu t và giá thành s n ph m gi ng nhau v ch t, nh ng khác
l ng. Trong cùng m t k h ch toán thì t ng chi phí có th l n, nh hay
ng v i t ng giá thành. Khái ni m chi phí g n v i k h ch toán, còn khái
ni m v giá thành thì g n li n v i kh i l ng d ch v , lao v hoàn thành.
toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m, d ch v , lao
là nh m ph n ánh tình hình k t chuy n, tính giá thành.
c) Phân lo i
• Phân lo i d a vào th i
-

m và cách xác

nh giá thành

i v i doanh nghi p s n xu t:

Theo cách này, giá thành s n ph m có th phân thành các lo i sau:
+ Giá thành k ho ch: là giá thành s n ph m
c tính trên c s chi phí
n xu t k ho ch và s n l ng k ho ch. Vi c tính toán giá thành k ho ch do
ph n k ho ch c a doanh nghi p th c hi n và
c ti n hành tr c khi b t
u quá trình s n xu t, ch t o s n ph m. Giá thành k ho ch c a s n ph m là
c tiêu ph n u c a doanh nghi p là c n c
so sánh, phân tích, ánh giá

8


tình hình th c hi n k ho ch giá thành và k ho ch h giá thành c a doanh
nghi p.
+ Giá thành nh m c: là giá thành s n ph m
c tính trên c s các
nh m c chi phí hi n hành và tính cho n v s n ph m. Vi c tính giá thành
nh m c c ng
c th c hi n tr c khi ti n hành quá trình s n xu t. Giá
thành nh m c là công c qu n lý nh m c c a doanh nghi p, là th c o
chính xác
xác nh k t qu s d ng tài s n, v t t , lao ng trong s n xu t,
giúp cho ánh giá úng n các gi i pháp kinh t k thu t mà doanh nghi p ã
th c hi n trong quá trình ho t ng s n xu t nh m nâng cao hi u qu kinh
doanh.
+ Giá thành th c t : là giá thành s n ph m
c tính trên c s s li u
chi phí s n xu t th c t ã phát sinh và t p h p
c trong k và s n l ng
n ph m th c t ã s n xu t ra trong k . Giá thành s n ph m th c t ch có
th tính toán
c sau khi k t thúc quá trình s n xu t, ch t o s n ph m. Giá
thành th c t s n ph m ch tiêu kinh t t ng h p, ph n ánh k t qu ph n u
a doanh nghi p trong vi c t ch c và s d ng các gi i pháp kinh t - t ch c
– k thu t
th c hi n quá trình s n xu t s n ph m, là c s
xác nh k t
qu ho t ng c a s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.

-

i v i doanh nghi p xây l p

+ Giá thành d toán: là t ng chi phí tr c ti p và gián ti p
c d toán
hoàn thành kh i l ng xây l p tính theo n giá t ng h p cho t ng khu v c thi
công và theo nh m c kinh t k thu t do Nhà n c ban hành
xây d ng
công trình xây d ng c b n (XDCB).
Giá thành d toán = Giá tr d toán - Lãi

nh m c - Thu (GTGT) (2.2)

ü V i: giá tr d toán là giá tr
c xây d ng trên c s thi t k k thu t
ã
c duy t, các nh m c kinh t k thu t do Nhà n c quy nh, tính theo
n giá t ng h p cho t ng khu v c thi công, lãi nh m c và ph n thu GTGT.
ü Lãi

nh m c và ph n thu GTGT: do Nhà n

c quy

nh.

+ Giá thành k ho ch: là giá thành d toán
c tính t nh ng
u ki n

th c a doanh nghi p xây l p nh bi n pháp thi công, các nh m c n giá
áp d ng trong doanh nghi p xây l p.
+ Giá thành th c t : là toàn b chi phí th c t
công trình xây l p ã hoàn thành.

ã phát sinh liên quan

• Phân lo i giá thành theo ph m vi t p h p chi phí:

9

n


Theo ph m vi tính toán giá thành, giá thành s n ph m
lo i:

c chia thành 2

- Giá thành s n xu t (còn g i là giá thành phân x ng): giá thành s n
xu t c a s n ph m hay giá thành th c t c a s n ph m là bao g m các chi phí
th c t ã phát sinh: Chi phí nguyên v t li u tr c ti p, chi phí nhân công tr c
ti p, chi phí s n xu t chung, tính cho nh ng s n ph m, công vi c, lao v ã
hoàn thành. Giá thành s n xu t c a s n ph m
c s d ng ghi s cho s n
ph m ã hoàn thành nh p kho ho c giao cho khách hàng. Giá thành s n xu t
a s n ph m c ng là c n c
tính giá v n hàng bán và lãi g p các doanh
nghi p s n xu t. N u là doanh nghi p xây l p còn có thêm kho n m c chi phí
d ng máy thi công.

- Giá thành toàn b : giá thành toàn b c a s n ph m bao g m giá thành
n xu t c a s n ph m c ng thêm chi phí bán hàng và chi phí qu n lý doanh
nghi p (chi phí l u thông phân ph i) tính cho s n ph m ó. Giá thành toàn b
a s n ph m ch
c tính toán xác nh khi s n ph m, công vi c ho c lao v
c tiêu th . Giá thành toàn b c a s n ph m là c n c
xác nh lãi tr c
thu l i t c c a doanh nghi p.
Giá thành toàn b = Giá thành s n xu t + Chi phí l u thông
d)

it

(2.3)

ng tính giá thành

i t ng tính giá thành s n ph m trong doanh nghi p s n xu t là các
thành ph m, bán thành ph m; các d ch v , lao v hoàn thành cung c p cho
khách hàng.
Xác nh i t ng tính giá thành là công vi c c n thi t ti p theo sau khi
xác nh i t ng h ch toán chi phí s n xu t trong toàn b công vi c tính giá
thành s n ph m c a k toán. B ph n k toán giá thành ph i c n c vào c
m s n xu t c a doanh nghi p, các lo i s n ph m và lao v mà doanh nghi p
n xu t ra, c ng nh d a vào tính ch t s n xu t xác nh i t ng tính giá
thành cho thích h p.
- Trong xí nghi p óng tàu bi n thì t ng con tàu là m t i t ng tính
giá thành; trong công ty xây l p thì t ng công trình, h ng m c công trình xây
p là m t i t ng tính giá thành s n ph m.
- Trong xí nghi p c khí s n xu t máy công c thì t ng lo i máy công c

n xu t hoàn thành là m t i t ng tính giá thành.
- Trong xí nghi p d t v i, thì t ng lo i v i là
- Trong nông tr

ng cà phê,

it

10

it

ng tính giá thành.

ng tính giá thành là cà phê h t…


V m t quy trình công ngh s n xu t c ng có nh h ng n vi c xác
nh i t ng tính giá thành. N u quy trình công ngh s n xu t gi n n, thì
i t ng tính giá thành ch có th là thành ph m ã hoàn thành cu i quy
trình s n xu t; n u quy trình công ngh s n xu t ph c t p k u liên t c thì i
ng tính giá thành có th là s n ph m giai
n ch bi n cu i cùng, c ng
có th là các lo i n a thành ph m hoàn thành t ng giai
n s n xu t; n u
quy trình công ngh ph c t p ki u song song (l p ráp) thì i t ng tính giá
thành có th là s n ph m
c l p ráp hoàn ch nh, c ng có th là t ng b
ph n, t ng chi ti t s n ph m.
e) K tính giá thành

K tính giá thành s n ph m là th i gian b ph n k toán giá thành c n
ti n hành công vi c tính giá thành cho các i t ng tính giá thành.
Xác nh k tính giá thành cho t ng i t ng tính giá thành thích h p,
giúp cho công vi c tính giá thành s n ph m
c khoa h c, h p lý, m b o
cung c p s li u thông tin v giá thành th c t c a s n ph m, lao v k p th i,
trung th c, phát huy
c vai trò ki m tra tình hình th c hi n k ho ch giá
thành c a k toán.
M i i t ng tính giá thành ph i c n c vào c
m t ch c s n xu t
n ph m và chu k s n xu t c a chúng
xác nh cho thích h p. Tr ng
p t ch c s n xu t nhi u (kh i l ng l n) chu k s n xu t ng n và xen k
liên t c, thì k tính giá thành thích h p là hàng tháng vào th i
m cu i m i
tháng, trong tr ng h p này k tính giá thành phù h p v i k báo cáo.
Tr ng h p s n xu t theo t ng n t hàng c a khách hàng thì k tính
giá thành thích h p là th i
m k t thúc công vi c s n xu t sau khi hoàn
thành kh i l ng c a n t hàng. M t s s n ph m nông nghi p do tính ch t
th i v và chu k s n xu t dài, k tính giá thành là hàng n m (ho c h t chu k
thu ho ch s n ph m), trong tr ng h p này khi có s n ph m nh p kho (ho c
giao th ng cho khách hàng) có th t m tính theo giá thành th c t s
u
ch nh.
i v i các s n ph m
c s n xu t hoàn thành theo chu k nh t nh,
c là thành ph m thu
c vào cu i m i chu k thì k tính giá thành phù h p

là vào cu i m i chu k . N u tr ng h p trong m i chu k s n xu t ph i qua
nhi u công
n s n xu t mà có tính giá thành cho bán thành ph m thì k tính
giá thành phù h p cu i m i công
n s n xu t.
2.1.2 N i dung k toán chi phí s n xu t và giá thành s n ph m trong
doanh nghi p v a và nh

11


2.1.2.1 K toán t p h p chi phí s n xu t tính giá thành s n ph m s
ng TK 154
v
toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m s d ng tài
kho n 154 Chi phí s n xu t kinh doanh d dang .
K t c u c a tài kho n này nh sau:
N

TK 154

C

- T p h p chi phí s n xu t phát sinh
- Các kho n làm gi m chi phí
SD: Chi phí s n xu t kinh doanh d dang - Giá thành s n ph m hoàn thành
v
toán chi phí s n xu t và tính giá thành ph i th c hi n t t các
nhi m v :
- Ph n ánh chính xác k p th i t t c các kho n chi phí phát sinh

th c
hi n quá trình s n xu t g n li n v i t ng phân x ng, t ng b ph n s n xu t,
ng giai
n s n xu t và t ng lo i s n ph m
c s n xu t.
- Tính toán chính xác k p th i giá thành c a t ng lo i s n ph m, lao v .
v

t c u chi phí trong giá thành s n ph m

- Chi phí NVL tr c ti p
+ Chi phí NVL bao g m chi phí nguyên li u, v t li u có liên quan n
ng quá trình s n xu t s n ph m nh : chi phí NVL chính, v t li u ph , nhiên
li u…Chi phí NVL tr c ti p phát sinh có th liên quan tr c ti p n t ng i
ng t p h p chi phí nh chi phí NVL chính, ho c có th liên quan n nhi u
i t ng t p h p chi phí nh chi phí NVL ph …
+ Các ch ng t s d ng
Hóa

n GTGT

Hóa

n bán hàng

Phi u xu t kho
ng phân b nguyên li u, v t li u
- Chi phí nhân công tr c ti p
+ Chi phí nhân công tr c ti p bao g m ti n l ng, ph c p, các kho n
trích theo l ng vào chi phí nh : b o hi m xã h i (BHXH), b o hi m y t

(BHYT), kinh phí công oàn (KPCDD), b o hi m th t nghi p (BHTN) c a
công nhân tr c ti p s n xu t s n ph m. Chi phí nhân công tr c ti p có th liên

12


quan tr c ti p n t ng i t ng t p h p chi phí ho c có th liên quan
nhi u i t ng t p h p chi phí.

n

+ Các ch ng t s d ng
ng ch m công
ng ch m công làm thêm gi
ng thanh toán ti n l

ng

Phi u xác nh n s n ph m ho c công vi c hoàn thành
ng thành toán ti n làm thêm gi
ng kê trích n p các kho n theo l
ng phân b ti n l

ng

ng và b o hi m xã h i…

- Chi phí s n xu t chung
+ Chi phí s n xu t chung là nh ng chi phí qu n lý ph c v s n xu t
ngoái các chi phí NVL, chi phí nhân công.

Các kho n m c chi phí thu c chi phí s n xu t chung nh sau: Chi phí lao
ng gián ti p, ph c v s n xu t, t ch c qu n lý t i phân x ng, chi phí NVL
dùng cho máy móc thi t b , chi phí công c , d ng c dùng trong s n xu t, chi
phí d ch v mua ngoài.
+ Các ch ng t s d ng
Phi u xu t kho
B ng phân b nguyên li u, v t li u
ng phân b ti n l

ng

ng phân b kh u hao…
v

p h p chi phí s n xu t kinh doanh d dang

Chi phí s n xu t bao g m chi phí NVL, nhân công, chi phí s n xu t
chung phát sinh trong quá trình s n xu t s n ph m, v a liên quan n s n
ph m hoàn thành l n s n ph m ang d dang.
Chi phí s n xu t s n ph m hoàn thành
c g i là giá thành s n ph m,
còn chi phí s n xu t c a s n ph m ang làm d
c g i là chi phí s n xu t
kinh doanh d dang.
TK 154 “Chi phí s n xu t kinh doanh d dang”.

13


152, 153

154

Chi phí NVL, công c , d ng c

152(Ph li u)
Tr giá ph li u thu h i

334,338

155
Chi phí nhân công

Giá thành s n ph m nh p kho

214

632
Chi phí kh u hao TSC

Giá thành s n ph m
chuy n bán th ng

111, 112

157
Các chi phí s n xu t khác

Giá thành s n ph m hoàn

thành

Hình 2.1: S

c g i i bán

k toán t ng h p chi phí s n xu t

2.1.2.3 ánh giá s n ph m d dang cu i k
a) Doanh nghi p s n xu t
Xác nh chi phí s n xu t (CPSX) d dang cu i tháng có th s d ng m t
trong hai ph ng pháp:
• Ph

ng pháp ánh giá theo chi phí NVL chính

- Tính

c tr ng

Theo ph ng pháp này thì chi phí s n xu t c a nh ng s n ph m d dang
cu i tháng ch tính kho n chi phí nguyên v t li u chính th c t s d ng, còn
nh ng kho n chi phí khác
c tính h t cho s n ph m hoàn thành. Ph ng
pháp này áp d ng phù h p v i nh ng doanh nghi p mà trong c u thành c a
giá thành s n ph m thì chi phí NVL chi m trên 70%.
- Ph

ng pháp xác

nh

14