Kế toán và phân tích tình hình tiêu thụ hàng hóa tại công ty cổ phần tpt cần thơ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ THÚY LOAN

KẾ TOÁN VÀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH
TIÊU THỤ HÀNG HÓA TẠI CÔNG TY
CỔ PHẦN TPT CẦN THƠ

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành: Kế toán
Mã số ngành: 52340301

11 – 2013
i


TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ THÚY LOAN
MSSV: LT11318

KẾ TOÁN VÀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH
TIÊU THỤ HÀNG HÓA TẠI CÔNG TY
CỔ PHẦN TPT CẦN THƠ
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành: Kế toán
Mã số ngành: 52340301

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

ĐÀM THỊ PHONG BA

11 – 2013

ii


LỜI CẢM TẠ
---  --Trong thời gian học tập tại trường Đại Học Cần Thơ nhờ được sự động
viên, giúp đỡ của bạn bè và gia đình cùng với sự chỉ dạy tận tình của Quý
Thầy, Cô trường Đại Học Cần Thơ, đặc biệt là quý Thầy, Cô thuộc khoa Kinh
Tế- Quản Trị Kinh Doanh em mới đạt được kết quả như ngày hôm nay. Nhờ
có sự giảng dạy và giúp đỡ nhiệt tình đó đã giúp em vượt qua những khó khăn
trong cuộc sống, học tập cũng như trong quá trình làm luận văn tốt nghiệp.
Bên cạnh đó, cũng nhờ có sự giới thiệu của Khoa Kinh Tế- Quản Trị Kinh
Doanh và sự đồng ý của Ban Lãnh Đạo công ty cổ phần TPT Cần Thơ tạo điều
kiện cho em được thực tập tại công ty, là dịp để em học hỏi, tiếp xúc thực tế và
tự kiểm tra lại kiến thức đã học. Được sự hướng dẫn, giúp đõ tận tình của các
Thầy, Cô và Anh Chị trong cơ quan thực tập đã giúp em thực tập và hoàn
thành bài luận văn tốt nghiệp của mình.
Em xin chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô đã tận tình giúp đỡ và giảng
dạy, truyền đạt những kiến thức quý báo cho em và tất cả các bạn sinh viên
khác trong suốt thời gian qua, đặc biệt là Cô Đàm Thị Phong Ba người đã tận
tình hướng dẫn em trong suốt quá trình làm luận văn này. Em xin gửi lời cám
ơn đến Ban Lãnh Đạo công ty và các Cô Chú, Anh Chị đã tận tình giúp đỡ em
trong thời gian thực tập tại công ty.
Sau cùng em xin chúc gia đình, Thầy Cô, và các Cô Chú, Anh Chị trong
công ty được dồi dào sức khỏe. Chúc công ty đạt nhiều thành công trong hoạt
động kinh doanh.
Cần Thơ, ngày …tháng … năm ...

Người thực hiện

Nguyễn Thị Thúy Loan

i


TRANG CAM KẾT
---  --Em xin cam kết luận văn này được hoàn thành dựa trên các kết quả
nghiên cứu của em và các kết quả nghiên cứu này chưa được dùng cho bất cứ
luận văn cùng cấp nào khác.

Cần Thơ, ngày … tháng … năm …
Người thực hiện

Nguyễn Thị Thúy Loan

ii


NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
---  --..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

Cần Thơ, ngày … tháng … năm …
Thủ trưởng đơn vị
(Ký tên và đóng dấu)

iii


BẢN NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
 Họ và tên người nhận xét: ............................................................................
 Học vị: .........................................................................................................
 Chuyên ngành: .............................................................................................
 Nhiệm vụ trong Hội đồng: Cán bộ hướng dẫn
 Cơ quan công tác: ........................................................................................
 Tên sinh viên: .............................................................................................
 MSSV: ........................................................................................................
 Lớp: ............................................................................................................
 Tên đề tài: ....................................................................................................
 Cơ sở đào tạo: ..............................................................................................

NỘI DUNG NHẬN XÉT
1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo

..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
2. Hình thức trình bày
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
5. Nội dung và kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu)
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

iv


6. Các nhận xét khác
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
7. Kết luận (ghi rõ mức độ đồng ý hay không đồng ý nội dung đề tài và
các yêu cầu chỉnh sửa…)
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
Cần Thơ, ngày ……tháng……năm …
NGƯỜI NHẬN XÉT

v

BẢN NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
 Họ và tên người nhận xét: ............................................................................
 Học vị: .........................................................................................................
 Chuyên ngành: .............................................................................................
 Nhiệm vụ trong Hội đồng: Cán bộ phản biện
 Cơ quan công tác: ........................................................................................
 Tên sinh viên: ..............................................................................................
 MSSV: .........................................................................................................
 Lớp: .............................................................................................................
 Tên đề tài: ....................................................................................................
 Cơ sở đào tạo: ..............................................................................................

NỘI DUNG NHẬN XÉT
1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
2. Hình thức trình bày
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
5. Nội dung và kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu)
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

vi


6. Các nhận xét khác
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
7. Kết luận (ghi rõ mức độ đồng ý hay không đồng ý nội dung đề tài và
các yêu cầu chỉnh sửa…)
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
Cần Thơ, ngày ……tháng……năm …
NGƯỜI NHẬN XÉT

vii


MỤC LỤC
Trang
Chương 1: GIỚI THIỆU .............................................................................. 1
1.1 Đặt vấn đề nghiên cứu ........................................................................... 1
1.1.1 Sự cần thiết của nghiên cứu ................................................................. 1
1.1.2 Căn cứ khoa học và thực tiễn ............................................................... 2
1.2 Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................. 2
1.2.1 Mục tiêu chung .................................................................................... 2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể .................................................................................... 2
1.3 Phạm vi nghiên cứu ................................................................................ 3
1.3.1 Không gian nghiên cứu ........................................................................ 3
1.3.2 Thời gian nghiên cứu ........................................................................... 3
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 3
1.4 Lược khảo tài liệu ................................................................................... 3

Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......... 5
2.1 Cơ sở lý luận ......................................................................................... 5
2.1.1 Khái quát chung về kế toán tiêu thụ và phân tích tình hình tiêu thụ hàng
hóa tại công ty ............................................................................................. 5
2.1.2 Kế toán tiêu thụ hàng hóa ................................................................... 9
2.1.3 Phân tích khái quát tình hình tiêu thụ hàng hóa .................................... 17
2.1.4 Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố sản lượng tiêu thụ và giá bán đến
doanh thu tiêu thụ ........................................................................................ 18
2.2 Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 20
2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ............................................................... 20
2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu ............................................................. 20
Chương 3: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN TPT CẦN THƠ......... 22
3.1 Lịch sử hình thành và phát triển của công ty .......................................... 22
3.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của công ty ..................................... 22
3.1.2 Chức năng hoạt động và nhiệm vụ của công ty .................................... 23

viii


3.2 Tổ chức bộ máy quản lý tại công ty ........................................................ 24
3.2.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của công ty ........................................... 24
3.2.2 Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của các phòng ban ........................ 25
3.3 Đặc điểm về tổ chức bộ máy kế toán của công ty.................................... 27
3.3.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán .............................................................. 27
3.3.2 Chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận trong phòng kế toán ............... 27
3.3.3 Hình thức sổ kế toán áp dụng tại công ty ............................................. 28
3.3.4 Trình tự luân chuyển chứng từ ............................................................. 29
3.4 Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của công ty trong những năm
gần đây ......................................................................................................... 30
3.5 Thuận lợi, khó khăn và phương hướng phát triển của công ty trong khoảng

thời gian từ năm 2013 - 2018 ........................................................................ 36
3.5.1 Thuận lợi ............................................................................................. 36
3.5.2 Khó khăn ............................................................................................. 36
3.5.3 Phương hướng phát triển của công ty trong khoảng thời gian từ năm
2013 - 2018 .................................................................................................. 37
Chương 4: KẾ TOÁN VÀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TIÊU THỤ HÀNG
HÓA TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TPT CẦN THƠ ....................................... 38
4.1 Đặc điểm tiêu thụ hàng hóa và phương thức tiêu thụ của công ty............ 38
4.1.1 Đặc điểm tiêu thụ hàng hóa ................................................................. 38
4.1.2 Phương thức tiêu thụ của công ty ......................................................... 38
4.2 Kế toán tiêu thụ hàng hóa tại công ty cổ phần TPT Cần Thơ quý II năm
2013 ............................................................................................................. 39
4.2.1 Kế toán doanh thu tiêu thụ hàng hóa .................................................... 39
4.2.2 Kế toán các khoản giảm trừ ................................................................. 41
4.2.3 Kế toán giá vốn hàng bán .................................................................... 42
4.3 Phân tích tình hình tiêu thụ hàng hóa tại công ty cổ phần TPT Cần Thơ
quý II năm 2011 - 2013 ................................................................................ 52
4.3.1 Phân tích tình hình hoàn thành kế hoạch doanh thu bán hàng của công ty
qua 3 năm 2010 - 2012 và quý II năm 2011 - 2013 ....................................... 52

ix


4.3.2 Phân tích doanh thu tiêu thụ hàng hóa của công ty qua 3 năm 2010 2012 và quý II năm 2011 - 2013 ................................................................... 53
4.3.3 Phân tích về sản lượng tiêu thụ theo từng mặt hàng quý II năm 2011 2013 ............................................................................................................ 56
4.3.4 Phân tích về giá trị tiêu thụ hàng hóa theo từng mặt hàng quý II năm
2011 - 2013 .................................................................................................. 57
4.3.5 Phân tích lượng tồn kho từng loại hàng hóa của công ty ...................... 60
4.3.6 Phân tích lượng tồn kho của hàng hóa theo chỉ tiêu giá trị ................... 62
4.3.7 Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu tiêu thụ hàng hóa theo

sản phẩm của công ty ................................................................................... 65
4.3.8 Phân tích chỉ tiêu lợi nhuận gộp của công ty giai đoạn quý II năm 2011 2013 ............................................................................................................ 74
4.4 Phân tích những nhân tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến tình hình
tiêu thụ ......................................................................................................... 76
4.4.1 Nguyên nhân chủ quan ........................................................................ 76
4.4.2 Nguyên nhân khách quan ..................................................................... 78
Chương 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU
THỤ HÀNG HÓA VÀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TIÊU THỤ TẠI CÔNG
TY CỔ PHẦN TPT CẦN THƠ .................................................................... 80
5.1 Nhận xét về công tác kế toán tiêu thụ hàng hóa và tình hình tiêu thụ.... .. 80
5.1.1 Tính cấp thiết phải hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hóa ...................... 80
5.1.2 Đánh giá thực trạng kế toán tiêu thụ hàng hóa tại công ty cổ phần TPT 81
5.2 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán tiêu thụ hàng hóa và phân tích
tình hình tiêu thụ .......................................................................................... 83
5.2.1 Tồn tại ................................................................................................. 83
5.2.2 Một số giải pháp hoàn thiện kế toán và phân tích tiêu thụ hàng hóa ..... 84
Chương 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................... 86
6.1 Kết luận .................................................................................................. 86
6.2 Kiến nghị ................................................................................................ 87
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 88
PHỤ LỤC .................................................................................................... 89

x


DANH SÁCH BẢNG
Trang
Bảng 3.1 Tổng hợp kết quả kinh doanh của công ty cổ phần TPT Cần Thơ giai
đoạn 2010 - 2012..........................................................................................
..................................................................................................................... 32

Bảng 3.2 Tổng hợp kết quả kinh doanh của công ty cổ phần TPT Cần Thơ
trong 6 tháng đầu năm từ năm 2011 - 2013................................................... 33
Bảng 4.1 Bảng tổng hợp các chứng từ ghi sổ quý II năm 2013 của công ty cổ
phần TPT ..................................................................................................... 43
Bảng 4.2 Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ quý II năm 2013 của công ty cổ phần
TPT Cần Thơ ............................................................................................... 44
Bảng 4.3 Sổ cái tài khoản 511 - doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ quý
II năm 2013 của công ty cổ phần TPT Cần Thơ ...........................................
..................................................................................................................... 45
Bảng 4.4 Sổ cái tài khoản 632 - giá vốn hàng bán quý II năm 2013 của công ty
cổ phần TPT Cần Thơ ................................................................................. 46
Bảng 4.5 Sổ chi tiết tài khoản 5111 - doanh thu bán hàng quý II năm 2013 của
công ty cổ phần TPT Cần Thơ. ..................................................................... 47
Bảng 4.6 Sổ chi tiết tài khoản 5113 - doanh thu cung cấp dịch vụ quý II năm
2013 của công ty cổ phần TPT Cần Thơ. ...................................................... 48
Bảng 4.7 Sổ chi tiết hàng hóa - nhóm máy vi tính quý II năm 2013 của công ty
cổ phần TPT Cần Thơ .................................................................................. 49
Bảng 4.8 Bảng tổng hợp chi tiết hàng hóa quý II năm 2013 của công ty cổ
phần TPT Cần Thơ ....................................................................................... 50
Bảng 4.9 Bảng báo cáo doanh thu tiêu thụ hàng hóa và giá vốn hàng bán quý
II năm 2013 của công ty cổ phần TPT Cần Thơ ............................................ 51
Bảng 4.10 Tình hình hoàn thành kế hoạch doanh thu 3 năm 2010 - 2012 ..... 52
Bảng 4.11 Tình hình hoàn thành kế hoạch doanh thu quý II năm2011 - 2013 52
Bảng 4.12 Cơ cấu doanh thu tiêu thụ của công ty qua 3 năm 2010 - 2012 .... 54
Bảng 4.13 Cơ cấu doanh thu tiêu thụ của công ty quý II năm 2011 - 2013.... 54
Bảng 4.14 Tình hình sản lượng tiêu thụ hàng hóa theo từng mặt hàng của công
ty quý II năm 2011 - 2013 ............................................................................
..................................................................................................................... 56
xi

Bảng 4.15 Cơ cấu doanh thu tiêu thụ các mặt hàng quý II năm 2011 - 2013 . 58
Bảng 4.16 Khối lượng tồn kho theo từng mặt hàng tính đến cuối quý II qua
các năm 2010 - 2013 .................................................................................... 61
Bảng 4.17 Giá trị tồn kho cuối quý II qua 3 năm 2011 - 2013 các mặt hàng .
63
Bảng 4.18 Phân tích ảnh hưởng của sản lượng tiêu thụ và giá bán đến doanh
thu tiêu thụ hàng hóa giai đoạn quý II năm 2011 - 2012 ............................... 66
Bảng 4.19 Phân tích ảnh hưởng của sản lượng tiêu thụ và giá bán đến doanh
thu tiêu thụ hàng hóa giai đoạn quý II năm 2012 - 2013 ............................... 71
Bảng 4.20 Phân tích lợi nhuận gộp đối với doanh thu tiêu thụ và giá vốn hàng
bán của công ty quý II năm 2011 - 2013 ....................................................... 75

xii


DANH SÁCH HÌNH
Trang
Hình 2.1 Sơ đồ hạch toán tài khoản giá vốn hàng bán ................................... 10
Hình 2.2 Sơ đồ hạch toán tài khoản doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
..................................................................................................................... 12
Hình 2.3 Sơ đồ hạch toán tài khoản doanh thu nội bộ ................................... 13
Hình 2.4 Sơ đồ hạch toán tài khoản doanh thu hoạt động tài chính ............... 14
Hình 2.5 Sơ đồ hạch toán tài khoản chiết khấu thương mại .......................... 15
Hình 2.6 Sơ đồ hạch toán tài khoản hàng bán bị trả lại ................................. 16
Hình 2.7 Sơ đồ hạch toán tài khoản giảm giá hàng bán ................................ 17
Hình 3.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của công ty ..................................... 24
Hình 3.2 Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán ........................................................ 27
Hình 3.3 Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán chứng từ ghi sổ ...... 29
Hình 3.4 Biểu đồ thể hiện doanh thu BH và CCDV của công ty cổ phần TPT

qua 3 năm 2010 - 2012 ................................................................................ 34
Hình 3.5 Biểu đồ thể hiện doanh thu BH và CCDV của công ty Cổ phần TPT
quý II năm 2011 - 2013. ............................................................................... 34
Hình 4.1 Lưu đồ chu trình doanh thu tiêu thụ của công ty ........................... 40

xiii


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Tiếng việt

Nội dung

BTC

:

Bộ tài chính.

BH

:

Bán hàng.

BHXH

:

Bảo hiểm xã hội.

BHYT

:

Bảo hiểm y tế.

BHTN

:

Bảo hiểm thất nghiệp.

CCDV

:

Cung cấp dịch vụ.

CNTT

:

Công nghệ thông tin.

ĐBSCL

:

Đồng bằng sông Cửu Long.

GTDT

:

Giảm trừ doanh thu.

GTGT

:

Giá trị gia tăng.

HĐTC

:

Hoạt động tài chính.

HĐKD

:

Hoạt động kinh doanh.

KPCĐ

:

Kinh phí công đoàn.

LNKT

:

Lợi nhuận kế toán.

LNTT

:

Lợi nhuận trước thuế

QĐ

:

Quyết định.

QLDN

:

Quản lý doanh nghiệp.

TK

:

Tài khoản.

TM XNK

:

Thương mại xuất nhập khẩu.

TNDN

:

Thu nhập doanh nghiệp.

TNHH

:

Trách nhiệm hữu hạn.

TPCT

:

Thành phố Cần Thơ.

TTĐB

:

Tiêu thụ đặc biệt.

Tiếng anh

Nội dung

FIFO

:

First in first out (nhập trước xuất trước).

VAT

:

Value added tax (thuế giá trị gia tăng).

WTO

:

World Trade Organization.
(tổ chức thương mại thế giới).

xiv


CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1.1 Sự cần thiết của nghiên cứu
Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, sự thay đổi cơ chế kinh tế thị trường
của nền kinh tế quốc gia cũng phải thay đổi một cách toàn diện. Với tư cách là
công cụ quản lý tài chính, kế toán là một lĩnh vực gắn liền với hoạt động tài
chính, đảm bảo cho tổ chức thông tin ra quyết định kinh tế có hiệu quả. Vì
vậy, kế toán không những đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động tài chính
của Nhà nước mà còn đặc biệt cần thiết với tài chính của doanh nghiệp.
Trong nền kinh tế ngày càng đi lên của đất nước, doanh nghiệp không
chỉ sản xuất ra sản phẩm mà còn tiêu thụ tốt sản phẩm để đảm bảm cho quá
trình tái sản xuất liên tục và mở rộng. Nhất là sau khi Việt Nam gia nhập
WTO thì sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp càng trở nên quyết liệt khiến
cho quá trình tiêu thụ trở thành mục tiêu sống còn của mỗi doanh nghiệp. Bên
cạnh đó sự đầu tư của các tập đoàn kinh tế lớn của nước ngoài vào Việt Nam
ngày càng nhiều đã làm cho sự cạnh tranh đó không chỉ giữa các doanh nghiệp
trong nước mà còn cả các doanh nghiệp nước ngoài. Chính vì vậy, để phát
triển và tồn tại trên thị trường thì nhiều doanh nghiệp không ngừng thay đổi
thiết bị máy móc, công nghệ hiện đại và chú trọng từ khâu sản xuất đến khâu
tiêu thụ một cách chặt chẽ và phát huy tối đa khả năng sinh lời của đồng vốn,
tích lũy đầu tư và mở rộng. Nhằm để hoạt động kinh doanh đạt hiệu quả, công
ty cũng luôn tìm ra những giải pháp tối ưu nhằm hoàn thiện công tác hạch
toán, bán hàng, tiêu thụ hàng hóa và các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tiêu
thụ của doanh nghiệp sau một chu kỳ kinh doanh.
Công ty cổ phần TPT là một công ty chuyên kinh doanh các loại máy
tính xách tay, thiết bị văn phòng và các phần mềm máy tính. Vì vậy quá trình
tiêu thụ hàng hóa và các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tiêu thụ ở một công
ty đóng vai trò hết sức quan trọng, là sự quan tâm hàng đầu của các nhà lãnh
đạo trong doanh nghiệp. Đồng thời việc tiêu thụ hàng hóa là khâu cuối cùng
và cũng là yếu tố quyết định sự sống còn của công ty, khẳng định vị thế của
công ty trên thị trường và thể hiện trình độ tổ chức, năng lực hoạt động, chiến
lược kinh doanh đúng đắn của công ty, xuất phát từ những vấn đề trên nên em

chọn đề tài: “Kế toán và phân tích tình hình tiêu thụ hàng hóa tại công ty cổ
phần TPT Cần Thơ” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình.

-1-


1.1.2 Căn cứ khoa học và thực tiễn
Với xu thế hội nhập thế giới, các doanh nghiệp không chỉ đối đầu, cạnh
tranh với các doanh nghiệp trong nước mà còn phải cạnh tranh với các doanh
nghiệp nước ngoài để tồn tại và phát triển. Hàng hóa của các doanh nghiệp
trong nước cạnh tranh với hàng hóa của các doanh nghiệp nước ngoài. Do đó,
đòi hỏi các doanh nghiệp cần phải có công tác hạch toán tình hình tiêu thụ rõ
ràng, kịp thời và chính xác.
Tiêu thụ hàng hóa là khâu cuối cùng của hoạt động sản xuất, vì thế công
tác hạch toán tình hình tiêu thụ hàng hóa đóng vai trò quan trọng góp phần
nâng cao chất lượng hàng hóa của doanh nghiệp mình, giúp doanh nghiệp
cạnh tranh với các doanh nghiệp khác trong tình hình thị trường cạnh tranh
quyết liệt, giúp doanh nghiệp tồn tại, đứng vững và phát triển, nâng cao kết
quả hoạt động kinh doanh, đạt được mục tiêu đã đề ra. Hạch toán tình hình
tiêu thụ hàng hóa là bước quan trọng để các doanh nghiệp hiểu rõ, đánh giá về
tình hình tiêu thụ của doanh nghiệp mình. Tiêu thụ hàng hóa tốt sẽ làm cho lợi
nhuận của công ty tăng nhanh, nâng cao kết quả hoạt động kinh doanh. Đồng
thời, qua phân tích kết quả hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp sẽ đưa ra
những hoạch định, những chiến lược đúng đắn, hiệu quả trong tương lai từ
những tiềm năng sẵn có và nguồn lực của doanh nghiệp.
Phân tích tình hình tiêu thụ hàng hóa nhằm giúp công ty xác định được
đúng phương hướng kinh doanh, các nhân tố ảnh hưởng tích cực, tiêu cực đến
tình hình tiêu thụ của công ty, tìm ra những biện pháp tích cực, nhằm nâng cao
doanh thu tiêu thụ cho công ty.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

1.2.1 Mục tiêu chung
Kế toán và phân tích tình hình tiêu thụ hàng hóa tại công ty cổ phần TPT
Cần Thơ. Từ đó, đưa ra các giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện hơn trong
công tác kế toán tiêu thụ, giúp công ty gia tăng tình hình tiêu thụ hàng hóa và
tăng lợi nhuận.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung liên quan đến kế toán và
phân tích tình hình tiêu thụ hàng hóa.
- Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của công ty qua 3 năm 2010 2012 và 6 tháng đầu năm 2011 - 2013.
- Thực trạng kế toán tiêu thụ hàng hóa tại công ty quý II năm 2013.

-2-


- Phân tích tình hình tiêu thụ hàng hóa tại công ty qua 3 năm 2010 - 2012
và quý II năm 2011 - 2013 và đưa ra các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tiêu
thụ hàng hóa của công ty.
- Nhận xét và đưa ra một số giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tiêu
thụ hàng hóa nhằm nâng cao hoạt động tiêu thụ tại công ty.
1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Không gian nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu công tác kế toán và phân tích tình hình tiêu
thụ hàng hóa, các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tiêu thụ tại công ty cổ phần
TPT Cần Thơ.
1.3.2 Thời gian nghiên cứu
Thời gian thực hiện đề tài từ ngày 12/08/2013 đến 18/11/2013.
1.3.3 Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu công tác kế toán và phân tích tình hình tiêu thụ hàng hóa, các
nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tiêu thụ tại công ty cổ phần TPT Cần Thơ.
1.4 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU

Nguyễn Minh Thọ, (2007). “Kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu
thụ hàng hóa tại công ty TNHH 1 thành viên SX & TM XNK Ngọc Khánh”.
Tác giả đã sử dụng phương pháp so sánh để phân tích tình hình tiêu thụ gỗ của
công ty qua 3 năm 2005 - 2007 thông qua kết quả tiêu thụ gỗ qua các năm. Bài
viết đã phân tích cho người đọc biết được mức độ ảnh hưởng của nhân tố sản
lượng và giá bán đến kết quả tiêu thụ gỗ. Qua đó, tác giả đã đưa ra những mặt
thuận lợi và khó khăn về tình hình tiêu thụ của công ty. Để từ đó, đưa ra các
giải pháp nhằm nâng cao tình hình tiêu thụ cho công ty. Tuy nhiên, tác giả
chưa phân bổ chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp cho từng sản
phẩm tiêu thụ. Chính vì vậy, không xác định được chính xác kết quả kinh
doanh cho từng sản phẩm.
Trương Thị Như Huỳnh, (2010). “Phân tích hiệu quả hoạt động kinh
doanh tại công ty cổ phần chế biến thuỷ sản xuất khẩu Minh Hải”. Bài viết
phân tích kết quả hoạt động kinh doanh của công ty thông qua doanh thu, chi
phí, lợi nhuận qua 3 năm 2008 - 2010. Đồng thời tác giả phân tích các chỉ số
tài chính để làm rõ kết quả hoạt động kinh doanh của công ty thông qua phân
tích các tỷ số liên quan đến khả năng thanh toán và tỷ số khả năng sinh lời để
đánh giá kết quả kinh doanh của công ty. Kết hợp với phương pháp so sánh,
phương pháp thay thế liên hoàn để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu

-3-


quả hoạt động kinh doanh của công ty. Tác giả đã đánh giá những thuận lợi và
khó khăn của công ty từ đó đưa ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt
động kinh doanh của công ty. Tuy nhiên, tác giả vẫn chưa đi sâu phân tích vào
để phân tích được hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty.

-4-

CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN
2.1.1 Khái quát chung về kế toán tiêu thụ và phân tích tình hình tiêu
thụ hàng hóa của công ty
2.1.1.1 Các khái niệm liên quan
Hàng hóa là các loại vật tư hàng hóa do doanh nghiệp mua về với mục
đích để bán lại. Hàng hóa trong thương mại thường được phân theo các nhóm
ngành sau: hàng hóa vật tư thiết bị, hàng hóa công nghệ phẩm – tiêu dùng,
hàng hóa lương thực thực phẩm. Sự khác biệt giữa thành phẩm và hàng hóa là
sản phẩm là sản phẩm do chính doanh nghiệp sản xuất ra nó kết tinh chi phí
nguyên vật liệu, nhân công, sản xuất chung của doanh nghiệp, còn hàng hóa là
thành phẩm của đơn vị khác được công ty mua về nhằm mục đích bán lại.
Tiêu thụ sản phẩm là thực hiện mục đích của sản xuất hàng hoá, là đưa
sản phẩm từ nơi sản xuất tới nơi tiêu dùng. Nó là khâu lưu thông hàng hoá, là
cầu nối trung gian giữa một bên sản xuất và phân phối, một bên là tiêu dùng.
Kế toán tiêu thụ: Phương thức tiêu thụ thành phẩm và hàng hóa có ảnh
hướng trực tiếp tới việc sử dụng các tài khoản kế toán phản ánh tình hình xuất
kho thành phẩm, hàng hóa đó. Việc hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh
trong quá trình tiêu thụ thành phẩm và hàng hóa được gọi là kế toán tiêu thụ
thành phẩm và hàng hóa.
Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế thu được trong kỳ kế toán,
phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường của doanh
nghiệp góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu.
Chiết khấu thương mại là số tiền mà doanh nghiệp giảm trừ hoặc thanh
toán cho người mua do mua với số lượng lớn và có chính sách chiết khấu.
Giảm giá hàng bán là các khoản giảm trừ cho người mua do hàng kém
phẩm chất, sai quy cách hoặc lạc hậu về mặt kỹ thuật.
Hàng bán bị trả lại là giá trị số hàng đã xác định là tiêu thụ nhưng bị

khách hàng trả lại hoặc từ chối thanh toán.
2.1.1.2 Mục đích, ý nghĩa kế toán và phân tích tình hình tiêu thụ hàng
hóa và các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tiêu thụ tại công ty

-5-


a. Mục đích
- Đánh giá đúng tình hình tiêu thụ về mặt số lượng, chất lượng, chủng
loại và giá bán của hàng hóa.
- Tìm ra nguyên nhân và xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tới
tình hình tiêu thụ hàng hóa.
- Đề ra các biện pháp nhằm đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ hàng hóa, tăng
khối lượng sản phẩm tiêu thụ cả về mặt số lượng lẫn chất lượng.
- Lập báo cáo doanh thu về tình hình tiêu thụ hàng hóa, định kỳ tiến hành
phân tích tình hình tiêu thụ.
b. Ý nghĩa
Tiêu thụ hàng hóa là quá trình rất quan trọng trong doanh nghiệp sản
xuất cũng như doanh nghiệp thương mại quyết định sự tồn tại và phát triển của
doanh nghiệp. Có tiêu thụ có doanh thu thì doanh nghiệp mới có vốn để tái sản
xuất kinh doanh góp phần tăng nhanh tốc độ luân chuyển nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn. Từ đó doanh nghiệp có thể chứng tỏ khả năng kinh doanh của mình
để đứng vững trên thị trường.
Phân tích tình hình tiêu thụ hàng hóa, xác định được những nguyên nhân,
tìm ra biện pháp tích cực, nhằm đưa quá trình tiêu thụ hàng hóa của công ty
đạt được mục tiêu là tiêu thụ với khối lượng lớn sản phẩm hàng hóa và dịch
vụ, giá bán cao, thị trường ổn định và thu được lợi nhuận cao trong kinh
doanh. Qua đó, tìm ra các biện pháp đúng đắn nhằm hạn chế sự thất thoát hàng
hóa để nâng cao hiệu quả tiêu thụ.
c. Các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tiêu thụ hàng hóa

- Các nhân tố thuộc về bản thân doanh nghiệp: sản lượng tiêu thụ, hình
thức tổ chức kênh phân phối, tổ chức công tác cổ đông, hình ảnh doanh
nghiệp.
- Các nhân tố thuộc về các doanh nghiệp thương mại: sản phẩm thay thế,
tình hình cung cấp đầu vào của nhà cung cấp, tình hình tiêu thụ của các công
ty đối thủ cạnh tranh, sự gia nhập...
- Các nhân tố thuộc về hành vi người mua: nhu cầu người tiêu dùng thay
đổi...
- Các nhân tố thuộc về Nhà nước:
+ Chính sách giá cả của Nhà nước: tác động đến chi phí đầu vào của
công ty do đó tác động đến tình hình tiêu thụ của công ty.

-6-


+ Chính sách thuế thay đổi làm giá hàng hóa thay đổi do đó làm cho tình
hình tiêu thụ thay đổi.
+ Chính sách tiền lương của Nhà nước: nếu Nhà nước tăng hoặc giảm
lương của cán bộ Nhà nước thì tiêu dùng cũng thay đổi do đó tình hình tiêu
thụ của công ty cũng thay đổi.
2.1.1.3 Các phương thức tiêu thụ hàng hóa
Phương thức lưu chuyển hàng hóa trên thị trường bao gồm bán buôn
(bán buôn qua kho không qua kho, bán buôn vận chuyển thẳng có hoặc không
tham gia thanh toán) và bán lẻ (bán lẻ thu tiền tập trung, thu tiền trực tiếp, bán
trả góp, ký gởi đại lý bán...).
a. Kế toán bán buôn hàng hóa
- Bán buôn qua kho: Hàng hóa được mua và dự trữ trước trong kho, sau
đó mới xuất ra bán. Có hai hình thức giao hàng:
+ Bán hàng tại kho: Người mua nhận hàng trực tiếp tại đơn vị bán hàng
xuất kho giao cho người mua. Khi bên bán xuất hóa đơn thì ghi nhận doanh

thu.
+ Giao hàng theo hình thức chuyển hàng: Bên bán xuất kho gửi hàng và
giao tại địa điểm quy định trong hợp đồng cho bên mua. Khi xuất hàng, kế
toán xuất hóa đơn giá trị gia tăng, khi việc giao nhận kết thúc, bên mua chấp
nhận và ký vào hóa đơn thì doanh thu được ghi nhận.
- Bán buôn không qua kho (bán buôn vận chuyển thẳng): Hàng hóa được
mua đi bán lại ngay mà không phải qua thủ tục nhập xuất kho của doanh
nghiệp. Có hai phương thức thanh toán:
+ Doanh nghiệp có tham gia thanh toán: trường hợp này doanh nghiệp
phải tổ chức quá trình mua hàng, bán hàng, có thanh toán tiền hàng cho người
cung cấp và thu tiền hàng của người mua.
+ Doanh nghiệp không tham gia thanh toán: Đơn vị thực hiện hoạt động
môi giới trung gian và hưởng hoa hồng.
- Bán hàng theo phương thức giao hàng đại lý ký gởi bán đúng giá hưởng
hoa hồng: Theo phương thức này, doanh nghiệp sẽ xuất hàng ký gởi cho các
đại lý để đại lý bán. Đại lý bán đúng giá doanh nghiệp đã giao và hưởng hoa
hồng đại lý, đại lý phải nộp thuế giá trị gia tăng đối với tiền hoa hồng thu được
từ hoạt động đại lý. Chủ hàng chịu toàn bộ thuế giá trị gia tăng của hàng tiêu
thụ, khoản hoa hồng đại lý được hạch toán vào chi phí bán hàng.

-7-


b. Kế toán bán lẻ hàng hóa
- Bán hàng thu tiền tập trung: trong phương thức này, nhân viên bán
hàng phụ trách việc quản lý hàng, giao hàng, thu tiền do nhân viên khác đảm
nhận.
Cuối ngày hoặc cuối ca, nhân viên thu tiền lập phiếu nộp tiền, nhân viên
bán hàng lập báo cáo bán hàng. Thực hiện đối chiếu giữa báo cáo bán hàng và
giấy nộp tiền và sau đó chuyển đến phòng kế toán để ghi sổ.

- Bán hàng và thu tiền trực tiếp: Theo phương thức này nhân viên bán
hàng kiêm luôn việc thu tiền, thích hợp với quy mô bán lẻ nhỏ.
Cuối ngày, cuối ca, định kỳ lập báo cáo bán hàng và lập phiếu nộp tiền
chuyển về phòng kế toán.
2.1.1.4 Phương pháp tính giá hàng xuất kho
Khi tính giá xuất kho có thể áp dụng một trong các phương pháp tính
giá hàng xuất kho như:
- Giá thực tế đích danh: phương pháp này sản phẩm vật tư, hàng hóa xuất
kho thuộc lô hàng nhập nào thì lấy đơn giá nhập kho của lô hàng đó để tính.
Đây là phương án tốt nhất, nó tuân thủ nguyên tắc phù hợp của kế toán, chi
phí thực tế phù hợp với doanh thu thực tế. Giá trị của hàng xuất kho đem bán
phù hợp với doanh thu mà nó tạo ra. Hơn nữa, giá trị hàng tồn kho được phản
ánh đúng theo giá trị thực tế của nó.
- Giá bình quân gia quyền: theo phương pháp này giá trị của từng loại
hàng tồn kho được tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng tồn kho đầu
kỳ và giá trị từng loại hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất trong kỳ. Phương
pháp bình quân có thể được tính theo thời kỳ hoặc vào mỗi khi nhập một lô
hàng, phụ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp. Có 3 phương pháp:
+ Theo giá bình quân gia quyền cả kỳ dự trữ.
+ Theo giá bình quân gia quyền sau mỗi lần nhập.
+ Theo giá bình quân gia quyền cuối kỳ.
- Giá nhập trước, xuất trước (FIFO): phương pháp này áp dụng dựa trên
giả định là hàng được mua trước hoặc sản xuất trước thì được xuất trước và
hàng còn lại cuối kỳ là hàng được mua hoặc sản xuất ở thời điểm cuối kỳ.
Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của hàng
nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị của hàng tồn kho được
tính theo giá hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho.

-8-

- Giá nhập sau, xuất trước (LIFO): phương pháp này áp dụng dựa trên
giả định là hàng được mua sau hoặc sản xuất sau thì được xuất trước và hàng
còn lại cuối kỳ là hàng được mua hoặc sản xuất trước đó. Theo phương pháp
này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của hàng nhập sau hoặc gần
sau cùng, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho đầu
kỳ hoặc gần đầu kỳ.
Công ty sử dụng phương pháp bình quân gia quyền để tính giá vốn hàng
bán của hàng xuất kho.
Đơn giá mua bình
quân cả kỳ dữ trữ =
hàng (i)

Giá mua hàng i tồn kho đầu kỳ +
Giá mua hàng i nhập trong kỳ
Số lượng hàng i tồn kho đầu kỳ +
Số lượng i nhập trong kỳ

(2.1)

Giá vốn hàng bán = đơn giá bình quân cả kỳ dữ trữ * khối lượng
Bên cạnh lập chứng từ ghi có tài khoản, kế toán tiêu thụ còn có thẻ hàng
hóa để theo dõi lượng hàng nhập xuất tồn trong kỳ và thẻ hàng hóa được mở
cho từng mặt hàng cụ thể.
2.1.2 Kế toán tiêu thụ hàng hóa
2.1.2.1 Kế toán giá vốn hàng bán
a. Khái niệm
Giá vốn hàng bán là trị giá của số sản phẩm, hàng hóa, lao vụ dịch vụ
hoàn thành đã tiêu thụ được trong kỳ kế toán.
b. Tài khoản sử dụng

Tài khoản 632 “Giá vốn hàng bán”
- Phản ánh trị giá vốn của sản phẩm
hàng hóa đã tiêu thụ trong kỳ.
- Phản ánh chi phí nguyên vật liệu,
chiphí nhân công vượt mức bình
thường và chi phí sản xuất chung cố
định không phân bổ được tính vào
giá vốn hàng trong kỳ.

- Phản ánh khoản hoàn nhập dự phòng
giảm giá hàng tồn kho cuối năm tài
chính.
- Trị giá hàng hóa bị trả lại nhập kho.
- Kết chuyển giá vốn của sản phẩm,
hàng hóa đã tiêu thụ trong kỳ sang tài
khoản 911“xác định kết quả kinh
doanh”.

- Phản ánh các khoản hao hụt, mất

-9-