Tuyển tập đề thi HSG quốc gia môn hóa học (1994 2005)

TUYỂN TẬP

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI QUỐC GIA

MÔ HÓA HỌC

Tổ trưởng bộ môn Hóa Học

Đà Lạt – Tháng 5/2005


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o


Trang:2

§Ị Thi Qc Gia Chän HS Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12 - B¶ng A
Ngµy thi: 2/3/1994
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )
- - - - - o0o - - - - -

C©u 1:
1. Nªu ph¬ng ph¸p ho¸ häc cã thĨ dïng ®Ĩ lo¹i c¸c chÊt ®éc sau:
a. SO2, NO2, HF trong khÝ th¶i c«ng nghiƯp.
b. Lỵng lín clo trong phßng thÝ nghiƯm.
c. Pb2+ hc Cu2+ trong níc th¶i c¸c nhµ m¸y.

ViÕt ®Çy ®đ c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
2. Tõ 0,1 mol H2SO4 cã thĨ ®iỊu chÕ 1,12 lÝt; 2,24 lÝt; 3,36 lÝt SO 2 ®ỵc kh«ng? Gi¶i thÝch t¹i sao ®ỵc
hay kh«ng ®ỵc. NÕu ®ỵc, minh ho¹ b»ng c¸c vÝ dơ cơ thĨ.
Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p thu SO2 tinh khiÕt ®iỊu chÕ ë trªn.
C©u 2:
1. Lµm c¸c thÝ nghiƯm sau:
o ThÝ nghiƯm 1: Cho vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng ®ùng trong 3 cèc ®¸nh sè 1, 2, 3 mçi cèc mét
miÕng s¾t.
o ThÝ nghiƯm 2: Thªm vµo cèc 1 miÕng nh«m ®Ỉt tiÕp xóc víi miÕng s¾t.
o ThÝ nghiƯm 3: Thªm vµ cèc 2 mét miÕng ®ång ®Ỉt tiÕp xóc víi miÕng s¾t.
o ThÝ nghiƯm 4: Thªm vµo cèc 3 mét miÕng b¹c ®Ỉt tiÕp xóc víi miÕng s¾t.
Tr×nh bµy vµ so s¸nh c¸c hiƯn tỵng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiƯm trªn. ViÕt ph¬ng tr×nh vỊ c¸c hiƯn
tỵng ®ã. Gi¶i thÝch sù kh¸c nhau vỊ c¸c hiƯn tỵng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiƯm.
2. a. H·y viÕt s¬ ®å vµ ph¬ng tr×nh x¶y ra khi ®iƯn ph©n dung dÞch CuSO 4 víi hai ®iƯn cùc b»ng
Platin.
b. Sau khi ®iƯn ph©n ®ỵc mét thêi gian, ng¾t ngn ®iƯn ngoµi vµ nèi hai ®iƯn cùc trªn b»ng d©y
dÉn, cã hiƯn tỵng g× x¶y ra? Gi¶i thÝch vµ minh ho¹ b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc.
C©u 3:
1. a. Nªu ý nghÜa vỊ cÊu t¹o cđa cÊu h×nh electron 1s22s22p63s23p6.
b. CÊu h×nh nµy cã thĨ gỈp ë lo¹i chÊt nµo? Minh ho¹ b»ng tÝnh chÊt cơ thĨ.
c. Nªu tÝnh chÊt cđa chÊt trong thÝ dơ trªn.
2. Dùa vµo ®é ©m ®iƯn cđa nguyªn tè trong b¶ng sau:
O
Na
Mg
Al
Si
P
S
Cl

Nguyên tố
§é ©m ®iƯn
3,5
0,9
1,2
1,5
1,8
2,1
2,5
3,0
a. Nªu b¶n chÊt liªn kÕt ho¸ häc trong oxit cđa mçi nguyªn tè ë møc oxi ho¸ cao nhÊt.
b. Ph©n lo¹i c¸c oxit trªn. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng nªu râ tÝnh chÊt ho¸ häc cđa mçi lo¹i oxit.
3. Tr×nh bµy cã gi¶i thÝch nh÷ng u tè quan trong nhÊt lµm t¨ng tèc ®é ë giai ®o¹n oxi ho¸ SO 2
thµnh SO3 trong qu¸ tr×nh s¶n xt H2SO4.
Câu 4:
1. Khy a gam mét chÊt trong b cm 3 chÊt láng cã khèi lỵng riªng D1 ®Ĩ t¹o thµnh mét dung dÞch
cã khèi lỵng riªng D2.
a. ThiÕt lËp c«ng thøc dïng ®Ĩ tÝnh nång ®é % theo khèi lỵng vµ nång ®é mol/lit cđa dung dÞch
trªn.


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:3

b. Nªu nh÷ng ®iỊu kiƯn ®Ĩ cã thĨ ¸p dơng ®ỵc c«ng thøc thiÕt lËp ra.
Câu 5: Bµi to¸n
Hçn hỵp A gåm hai oxit s¾t. DÉn tõ tõ khÝ hidr« ®i qua m gam A ®ùng trong èng sø ®· nung nãng

®Õn nhiƯt ®é thÝch hỵp. S¶n phÈm t¹o nªn lµ 2,07 gam níc vµ 8,48 gam hçn hìp B gåm hai chÊt r¾n.
Hoµ tan B trong 200 ml dung dÞch H 2SO4 1M thu ®ỵc mét dung dÞch D vµ 1971,2 ml H 2 ®kc ë 27,30C
vµ 1atm. Cho D t¸c dơng víi dung dÞch NaOH d sÏ ®ỵc kÕt tđa E. Cho E tiÕp xóc víi kh«ng khÝ ®Ĩ
chun E hoµn toµn thµnh chÊt r¾n F. Khèi lỵng cđa E vµ F kh¸c nhau 1,36 gam.
1. TÝnh m.
2. T×m nång ®é cđa hỵp chÊt vµ ion trong dung dÞch D, cho r»ng thĨ tÝch dung dÞch D thay ®ỉi
kh«ng ®¸ng kĨ so víi thĨ tÝch dung dÞch H2SO4 ®· dïng.
3. Thµnh lËp c«ng thøc vµ tÝnh thµnh phÇn % theo khèi lỵng cđa mçi chÊt trong A.

-----o

o-----

Cho H = 1, O = 16, Fe = 56
Häc sinh ®ỵc sư dơng b¶ng HTTH c¸c nguyªn tè ho¸ häc.

Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o


B¶ng A:
B¶ng B:

§Ị Thi Qc Gia Chän HS Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 2/3/1995
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )
Lµm tÊt c¶ c¸c C©u hái lý thut vµ Bµi to¸n.
Bá 2, trong C©u II: 2, trong C©u III: 4, trong Bµi to¸n.
- - - - - o0o - - - - -

A. C©u hái lý thut.
C©u I:
1. Trong phßng thÝ nghiƯm cã dd NaOH (dung m«i lµ níc).
a/ H·y tr×nh bµy nguyªn t¾c ®Ĩ x¸c ®Þnh nång ®é mol/lit cđa dd NaOH ®· cho.
b/ H·y tù cho c¸c sè liƯu cơ thĨ vµ tÝnh nång ®é mol/lit cđa dd NaOH ®ã.
2. Cã 3 lä ®ỵc ®¸nh sè, mçi lä cã chøa mét trong c¸c dd sau: natri sunfat, canxi axetat, nh«m
sunfat, natri hi®roxit, bari clorua. ChÊt nµo ®ỵc chøa trong lä sè mÊy, nÕu:
o Rãt dd tõ lä 4 vµo lä 3, cã kÕt tđa tr¾ng.
o Rãt dd tõ lä 2 vµo lä 1, cã kÕt tđa keo, tiÕp tơc rãt thªm kÕt tđa ®ã bÞ tan.
o Rãt dd tõ lä 4 vµo lä 5, ban ®Çu cha cã kÕt tđa, rãt thªm th× cã lỵng nhá kÕt tđa xt hiƯn.
Trong mçi trêng hỵp gi¶i thÝch ®Ịu cã viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
3. H·y ®Ị nghÞ c¸ch t¸ch lÊy tõng mi trong hçn hỵp r¾n gåm : clorua cđa amoni, bari, magie (cã
viÕt ®Çy ®đ ph¬ng tr×nh ph¶n øng).
C©u II:
1. Thùc nghiƯm cho biÕt: sau 0,75 gi©y th× 30ml KOH 1M trung hoµ võa hÕt 30ml H 2SO4 0,5M .
H·y x¸c ®Þnh tèc ®é cđa ph¶n øng ®ã theo lỵng KOH: theo läng H2SO4. KÕt qu¶ thu ®ỵc ë mçi
trêng hỵp ®ã cã hỵp lÝ kh«ng? T¹i sao?
2. H·y ®a ra c¸c biĨu thøc cÇn thiÕt ®Ĩ chøng minh vai trß cđa hƯ sè c¸c chÊt trong ph¬ng tr×nh
ph¶n øng khi x¸c ®Þnh tèc ®é ph¶n øng.
(dïng ph¬ng tr×nh aA + bB → d D + eE víi gi¶ thiÕt ph¬ng tr×nh ®ã ®đ ®¬n gi¶n ®Ĩ dïng trong
trêng hỵp nµy).
C©u III:


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:4

1. CÇn 2 lÝt dd CuSO4 0,01M cã pH = 2.00 ®Ĩ m¹ ®iƯn:
a. T¹i sao dd cÇn pH thÊp nh vËy.
b. Trong phßng thÝ nghiƯm cã mi CuSO 4.5H2O, níc nguyªn chÊt, H2SO4 98% (D = 1,84
g/ml). H·y tr×nh bµy c¸ch chn bÞ dung dÞch trªn (bá qua chÊt phơ).
2. Cã vËt cÇn m¹, b¶n ®ång, dd võa ®ỵc chn bÞ trªn vµ ngn ®iƯn thÝch hỵp:
a. H·y tr×nh bµy s¬ ®å cđa hƯ thèng ®Ĩ thùc hiƯn sù m¹ ®iƯn nµy (cã vÏ h×nh). ViÕt ph¬ng tr×nh
ph¶n øng x¶y ra trªn ®iƯn cùc.
b. TÝnh thêi gian thùc hiƯn sù m¹ ®iƯn nÕu biÕt: I = 0,5 Ampe; líp m¹ cã ®iƯn tÝch 10 cm 2, bỊ
dµy 0,17 mm; khèi lỵng riªng cđa ®ång lµ 8,89 g/cm3; hiƯu st sù ®iƯn ph©n nµy ®¹t 80%.
C©u IV:
H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra ë mçi trêng hỵp sau ®©y:
1. §iỊu chÕ H2SO4 theo ph¬ng ph¸p nitro : oxi ho¸ SO2 b»ng NO2 trong dd níc (cã th¨ng b»ng
electron).
2. §iỊu chÕ mét chÊt trong thµnh phÇn cđa nhiªn liƯu tªn lưa b»ng c¸ch cho khÝ F 2 ®i chËm qua
mi r¾n KNO3 hc KClO4 (trong mçi trêng hỵp ®Ịu t¹o ra 2 s¶n phÈm, trong ®ã lu«n cã
KF).
3. FeS hc FeCO3 bÞ oxi ho¸ b»ng oxi trong kh«ng khÝ Èm t¹o thµnh Fe(OH) 3 (cã th¨ng b»ng
electron).
4. Fe2O3, Fe2S3, Fe(OH)3 bÞ hoµ tan trong dd axit m¹nh (d) ®Ịu t¹o ra ion [Fe(H2O)6]3+

B. Bµi to¸n:

Hçn hỵp A gåm bét Al vµ S. Cho 13,275 gam A t¸c dơng víi 400 ml HCl 2M thu ®ỵc 8,316 lÝt khÝ
H2 t¹i 27,3oC vµ 1 atm; trong b×nh sau ph¶n øng cã dd B.
NÕu nung nãng 6,6375 gam A trong b×nh kÝn kh«ng cã oxi tíi nhiƯt ®é thÝch hỵp, ®ỵc chÊt D. Hoµ
tan D trong 200 ml HCl 2M ®ỵc khÝ E vµ dd F.
1. H·y tÝnh nång ®é c¸c chÊt vµ c¸c ion trong dd B, dd F.
2. TÝnh pH cđa mçi dd ®ã vµ nªu râ nguyªn nh©n ph¶i t¹o pH thÊp nh vËy.
3. DÉn khÝ E (®· ®ỵc lµm kh«) qua èng sø chøa 31,5 gam bét CuO nung nãng tíi nhiƯt ®é thÝch
hỵp (kh«ng cã oxi cđa kh«ng khÝ). Ph¶n øng xong ta thu ®ỵc nh÷ng chÊt nµo? TÝnh lỵng mçi

chÊt ®ã. (BiÕt trong s¶n phÈm : chÊt r¾n lµ nguyªn chÊt, tÝnh theo gam ; chÊt khÝ hay h¬i ®o t¹i
100oC, 1atm; khi tÝnh sè mol ®ỵc lÊy tíi ch÷ sè thø 5 sau dÊu phÈy).
4. Rãt tõ tõ (cã khy ®Ịu) cho ®Õn hÕt 198 ml NaOH 10% (D = 1,10 g/ml) vµo dd F:
a. H·y nªu vµ gi¶i thÝch hiƯn tỵng x¶y ra.
b. TÝnh lỵng kÕt tđa thu ®ỵc (nhiỊu nhÊt; Ýt nhÊt).

-----o
o----Cho Cu = 64; S = 32; Al = 27; O = 16; H = 1.
Ghi chó: ThÝ sinh ®ỵc dïng lo¹i m¸y tÝnh c¸ nh©n bá tói, b¶ng sè logarit

Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o


§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 3/3/1995
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )

B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c C©u hái lý thut vµ Bµi to¸n
B¶ng B: Bá 2. trong C©u IV: 2. trong Bµi to¸n


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:5

A. C©u hái lý thut:
C©u I:

1. H·y s¾p xÕp c¸c hỵp chÊt trong d·y sau ®©y theo thø tù t¨ng dÇn møc ®é linh ®éng cđa nguyªn tư H
trong nhãm chøc (cã vÝ dơ vỊ ph¶n øng kÌm theo): axit axetic, rỵu etylic, phenol, níc.
2. §é ©m ®iƯn cđa C trong C2H6, C2H4, C2H2 t¬ng øng b»ng 2,48; 2,75; 3,29.
H·y s¾p xÕp ba chÊt trªn theo thø tù gi¶m dÇn ®é ph©n cùc cđa liªn kÕt C-H; lÊy vÝ dơ ph¶n øng ho¸ häc
®Ĩ minh ho¹ vµ dïng c¸c sè liƯu trªn ®Ĩ gi¶i thÝch sù s¾p xÕp ®ã.
C©u II:
1. H·y gäi tªn
(CH3)2CH-CH =CH-C(CH3)3
(CH3)2CH

CH

CH

C(CH3)3

CH2

2.

Nh÷ng hi®rocacbon nµy cã ®ång ph©n cis-trans hay kh«ng? ViÕt c«ng thøc c¸c ®ång ph©n ®ã (nÕu
cã).
§iỊu kiƯn vỊ cÊu t¹o ®Ĩ cho mét hỵp chÊt h÷u c¬ cã ®ång ph©n cis-trans lµ g×?
Axit elai®ic lµ ®ång ph©n cđa axit oleic. Khi oxi ho¸ m¹nh axit elai®ic b»ng KMnO 4 trong H2SO4
®Ĩ c¾t nhãm - CH = CH - thµnh hai nhãm - COOH, thu ®ỵc hai axit cacboxylic cã m¹ch kh«ng
ph©n nh¸nh lµ C9H18O2 (A) vµ C9H16O4 (B)
ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa A vµ B, tõ ®ã suy ra c«ng thøc cÊu t¹o cđa axit elai®ic. ViÕt ph¬ng tr×nh
ph¶n øng oxi ho¸ ë trªn.
Axit elai®ic vµ axit oleic lµ nh÷ng chÊt ®ång ph©n lo¹i g×?

C©u III:
1. Polime cao su thiªn nhiªn vµ polime lÊy tõ nhùa c©y gut-ta-pec-cha ®Ịu cã c«ng thøc (C 5H8)n: lo¹i
thø nhÊt cã cÊu tróc cis, lo¹i thø hai cã cÊu tróc trans.
ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o mét ®o¹n m¹ch polime cho mçi lo¹i.
2. Cho HCl t¸c dơng víi cao su thiªn nhiªn sinh ra cao su hi®roclo chøa 20,6% Cl trong ph©n tư. ViÕt
ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®ã vµ cho biÕt trong ph©n tư cao su hi®rocio cã cßn cÊu tróc cis hay kh«ng?
Gi¶i thÝch.
C©u IV:
Tõ mét loµi thùc vËt ngêi ta t¸ch ®ỵc chÊt A (C10H12O2). A ph¶n øng víi dd NaOH t¹o thµnh chÊt B
(C10H11O2Na). B ph¶n øng víi CH3I cho chÊt C (C10H11O(OCH3)) vµ NaI. H¬i cđa C ph¶n øng víi H 2 nhê chÊt
xóc t¸c Ni cho chÊt D (C 10H13O(OCH3)). D ph¶n øng víi dd KMnO 4 trong H2SO4 t¹o thµnh axit 3,4®imetoxibenzoic cã c«ng thøc 3,4-(CH3O)2C6H2COOH vµ axit axetic.
1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa A, B, C: biÕt r»ng A, B, C kh«ng cã ®ång ph©n cis-trans, c¸c c«ng thøc
trong ngc ®¬n ë trªn vµ c«ng thøc ph©n tư.
2. ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng x¶y ra.

B.Bµi to¸n:

Hai hỵp chÊt h÷u c¬ A, B cã cïng c«ng thøc ph©n tư vµ ®Ịu chøa C, H, Br, khi ®un nãng víi dd NaOH lo·ng
chÊt A t¹o ra chÊt C cã chøa mét nhãm chøc. ChÊt B kh«ng t¸c dơng víi dd NaOH nh ®iỊu kiƯn ë trªn. 5,4
gam chÊt C ph¶n øng hoµn toµn víi Na cho 0,616 lÝt H 2 ë 27,3oC vµ 1atm. §èt ch¸y hoµn toµn 1,35 gam chÊt
C thu ®ỵc 3,85 gam CO2.
Khi cho A hc B ph¶n øng víi Br2 (cã mỈt bét Fe) ®Ịu thÊy khi HBr tho¸t ra: sau ph¶n øng A t¹o ra 3 chÊt D,
E, F cßn B t¹o ra 2 chÊt G, H.
1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa A, B, C vµ c¸c c«ng thøc cÊu t¹o cã thĨ cã cđa D, E, F, G, H. BiÕt r»ng
ph©n tư cđa D, E, F, G, H ®Ịu chøa 64% Br.
2. Cho hçn hỵp gåm 171gam chÊt A vµ 78 gam benzen ph¶n øng víi Br 2 cã mỈt bét Fe. Sau ph¶n øng
thu ®ỵc 125,6 gam br«m benzen, 90 gam chÊt D, 40 gam chÊt E vµ 30 gam chÊt F. H·y cho biÕt
chÊt A ph¶n øng víi Br2 khã (hc dƠ) h¬n benzen bao nhiªu lÇn?

Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

-----o

Trang:6

o-----

Cho Br = 80; O = 16; H = 1.

Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o


§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 2/3/1996
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )

C©u I:
1. a) H·y chØ ra ®iĨm sai ë mçi cÊu h×nh e- sau:
(1) 1s22s12p5
(2) 1s22s22p53s23p64s23d6
(3) 1s22s22p64p64s2
b) ViÕt l¹i cho ®óng mçi cÊu h×nh trªn. Mçi cÊu h×nh ®óng ®ã lµ cÊu h×nh cđa h¹t nµo? H·y viÕt
mét ph¬ng tr×nh ph¶n øng chøng minh tÝnh chÊt ho¸ häc ®iĨn h×nh ( nÕu cã ) cđa h¹t ®ã?
2. Ba nguyªn tè X, Y, Z trong cïng mét chu kú cã tỉng sè hiƯu nguyªn tư lµ 39. Sè hiƯu cđa nguyªn tư
Y b»ng trung b×nh céng sè hiƯu cđa nguyªn tư X vµ Z. Nguyªn tư cđa 3 nguyªn tè nµy hÇu nh
kh«ng ph¶n øng víi H2O ë ®iỊu kiƯn thêng.

a) H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c nguyªn tè ®ã trong b¶ng tn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc. ViÕt cÊu h×nh
e cđa nguyªn tư vµ gäi tªn tõng nguyªn tè.
b) So s¸nh ®é ©m ®iƯn, b¸n kÝnh nguyªn tư cđa c¸c nguyªn tè ®ã.
c) So s¸nh tÝnh baz¬ cđa c¸c hi®roxit.
d) T×m c¸ch t¸ch tõng oxit ra khái hçn hỵp oxit cđa 3 nguyªn tè ®ã.
C©u II:
1.Khi hoµ tan SO2 vµo H2O, cã c¸c c©n b»ng sau:
SO2 + H2O ‡ˆ ˆˆ †ˆ H2SO3
(1)
+
H2SO3 ‡ˆ ˆˆ †ˆ H + HSO3
(2)
+
2HSO3 ‡ˆ ˆˆ †ˆ H + SO3
(3)
Nång ®é cđa SO2 ë c©n b¨ng thay ®ỉi ra sao (cã gi¶i thÝch) ë mçi trêng hỵp sau:
a/ ®un nãng dd.
b/ Thªm HCl
c/ Thªm NaOH
d/ Thªm KMnO4
2. §Ĩ x¸c ®Þnh nhiƯt sinh cđa NO b»ng ph¬ng ph¸p nhiƯt lỵng kÕ, ngêi ta lµm hai thÝ nghiƯm sau:
ThÝ nghiƯm 1: ®èt phèt pho trong lng khÝ NO, sau 12’ thu ®ỵc 1,508 gam H3PO4.
ThÝ nghiƯm 2: ®èt phèt pho trong hçn hỵp ®ång thĨ tÝch N2, O2. Sau 10’ thu ®ỵc 2,123 gam H3PO4
a) H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra (trong b×nh nhiƯt lỵng kÕ cã H2O)
b) TÝnh tèc ®é trung b×nh cđa qu¸ tr×nh t¹o ra H 3PO4 ë mçi thÝ nghiƯm trªn. T¹i sao cã sù kh¸c nhau vỊ trÞ sè
®ã?
3. B»ng c¸ch nµo lo¹i bá mçi khÝ trong hçn hỵp khÝ sau:
a) SO2 trong hçn hỵp SO2 vµ CO2
b) SO3 trong hçn hỵp SO3 vµ SO2
c) CO2 trong hçn hỵp H2 vµ CO2

d) HCl trong hçn hỵp HCl vµ CO2
C©u III:
1.Tõ thùc nghiƯm ngêi ta x¸c ®Þnh ®ỵc: khi ph¶n øng
NH4HS (r¾n) ‡ˆ ˆˆ †ˆ NH3(khÝ) + H2S(khÝ) (1)
®¹t tíi c©n b»ng th× tÝch sè PNH3. PH2S = 0,109 (trÞ sè nµy lµ h»ng sè ë nhiƯt ®é 25oC)


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:7

a) H·y x¸c ®Þnh ¸p st chung cđa khÝ t¸c dơng lªn hƯ (1) nÕu ban ®Çu b×nh ch©n kh«ng vµ chØ ®a vµo ®ã
NH4HS r¾n.
b) NÕu ban ®Çu ®a vµo b×nh ®ã (ch©n kh«ng) mét lỵng NH4HS r¾n vµ khÝ NH3, khi ®¹t tíi c©n b»ng ho¸ häc
th× cã PNH3 = 0,0549 atm.
H·y tÝnh ¸p st khÝ NH3 trong b×nh tríc khi ph¶n øng (1) x¶y ra t¹i 25oC
2.Mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p ®iỊu chÕ Al2O3 trong c«ng nghiƯp tr¶i qua mét sè giai ®o¹n chÝnh sau ®©y:
- Nung Nefelin (NaKAl2Si2O8) víi CaCO3 trong lß ë 1200oC
- Ng©m níc s¶n phÈm t¹o thµnh ®ỵc dd mi aluminat.
Na[Al(OH)4(H2O)2]; K[Al(OH)4(H2O)2] vµ bïn qng CaSiO3
- ChiÕt lÊy dd, sơc CO2 d qua dd ®ã.
- Nung kÕt tđa Al(OH)3 ®ỵc Al2O3.
H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
C©u IV:
1. Ph¶n øng nµo x¶y ra khi lµm b·o hoµ dd Na2CO3 (bá qua sù thủ ph©n) b»ng:
a/ KhÝ Cl2
b/ KhÝ NO2
2. Cã c¸c cỈp: Cr2O72-/2Cr3+; Fe3+/Fe2+; Cl2/2Cl-; MnO4-/Mn2+

H·y hoµn thµnh ph¬ng tr×nh ph¶n øng sau (nÕu cã)
a) K2Cr2O7 + HCl → ?
b) Cl2
+ FeCl2 → ?
c) FeCl3
+ HCl → ?
d) Cl2
+ MnSO4 → ?
e) KMnO4 + FeCl3 → ?
f) KMnO4 + HCl → ?
(BiÕt tÝnh oxi ho¸ gi¶m dÇn theo thø tù: MnO4- > Cr2O72- ≈ Cl2 > Fe3+)
3. Cã c¸c ion sau: Ba2+; Ag+; H+(H3O+); Cl-; NO3-; SO42-.
a) H·y cho biÕt c«ng thøc chÊt tan hc chÊt Ýt tan t¹o thµnh.
b) Trong 5 dd, mçi dd chØ chøa mét trong c¸c chÊt ë phÇn (a). NÕu kh«ng dïng thªm chÊt kh¸c, b»ng
c¸ch nµo cã thĨ nhËn ra chÊt trong mçi dd (cã gi¶i thÝch).
Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o

§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 3/3/1996
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )

C©u I:
Khi clo ho¸ C5H12 ë 100oC cã chiÕu s¸ng thu ®ỵc c¸c s¶n phÈm víi tØ lƯ % nh sau: 2-Clo-2Metyl-Butan:
28,4%
1-Clo-2Metyl-Butan: 24,4%
3-Clo-2Metyl-Butan: 35,0%
4-Clo-2Metyl-Butan: 12,2%
1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng (dïng c«ng thøc cÊu t¹o) vµ c¬ chÕ ph¶n øng.
2. NÕu thay Clo b»ng Brom th× c¸c tØ lƯ % trªn biÕn ®ỉi thÕ nµo? Gi¶i thÝch.

3. H·y dù ®o¸n tØ lƯ % s¶n phÈm monoclo ho¸ Propan vµ IsoButan.
C©u II:
1. Cã c¸c hỵp chÊt sau: C 2H5OH; n-C10H21OH; C6H5OH; C6H5CH2OH; C6H5NH2; HOCH2CHOHCH2OH;
CH3COOH; n-C6H14; C5H6 vµ C6H12O6 (glucoz¬)
a) Cho biÕt nh÷ng chÊt tan tèt, nh÷ng chÊt tan kÐm trong níc? Gi¶i thÝch.
b) H·y viÕt c«ng thøc c¸c d¹ng liªn kÕt hi®ro gi÷a c¸c ph©n tư C 6H5OH vµ C2H5OH. D¹ng nµo bỊn nhÊt,
d¹ng nµo kÐm bỊn nhÊt? Gi¶i thÝch.


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:8

2. a) Khi nh×n Etan theo trơc däc liªn kÕt C-C ta thÊy r»ng c¸c nguyªn tư H nèi víi 2 nguyªn tư C kh«ng che
kht nhau tõng cỈp mét mµ xen kÏ nhau. M« t¶ hiƯn tỵng nµy b»ng c«ng thøc vµ gi¶i thÝch.
b) NÕu nh×n ph©n tư n-Butan theo däc trơc liªn kÕt C 2-C3 ta sÏ thÊy cã bao nhiªu d¹ng xen kÏ nh vËy? D¹ng
nµo chiÕm u thÕ h¬n? V× sao?
C©u III:
§Ỉc ®iĨm cđa ph¶n øng este ho¸ lµ thn nghÞch?
1. Nªu c¸c biƯn ph¸p ®Ĩ ph¶n øng nhanh ®¹t tíi tr¹ng th¸i c©n b»ng. Nªu c¸c biƯn ph¸p chun dÞch c©n b»ng
ho¸ häc vỊ phÝa t¹o thµnh este.
2. ThiÕt lËp biĨu thøc tÝnh h»ng sè c©n b»ng K, gi¶ sư cho a mol axit axetic ph¶n øng víi b mol rỵu etylic vµ
sau khi ph¶n øng ®¹t tíi tr¹ng th¸i c©n b»ng ®· thu ®ỵc c mol este.
- TÝnh gi¸ trÞ cđa K khi a =b =1mol vµ c = 0,655 mol
- NÕu a = 1mol vµ b t¨ng gÊp 5 lÇn th× lỵng este t¨ng gÊp bao nhiªu lÇn?
C©u IV:
1. Hỵp chÊt A (C18H18O2Br2) ph¶n øng ®ỵc víi dd NaOH nãng. Cho hçn hỵp sau ph¶n øng t¸c dơng víi dd
axit v« c¬ lo·ng, thu ®ỵc B (C9H9O2Br) vµ C (C9H11OBr).

Oxi ho¸ B hc C ®Ịu thu ®ỵc axit para-brom-benzoic.
Oxi ho¸ trong ®iỊu kiƯn thÝch hỵp C chun thµnh B.
Tõ B thùc hiƯn chun ho¸ theo s¬ ®å sau:
Cl2 ,as
ddHCl
H 2SO4 ,170o C
ddNaOH,t o
B 
→ G 
→ D 
→ E 
→H
(D chøa 1 nguyªn tư Clo trong ph©n tư, H cã ®ång ph©n Cis-trans. C¸c s¶n phÈm D, E, G, H ®Ịu lµ s¶n phÈm
chÝnh)
a) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa A, B, C, D, E, G, H vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
b) So s¸nh nhiƯt ®é nãng ch¶y cđa B vµ C. Gi¶i thÝch.
2. Heliotropin C8H6O3 (chÊt ®Þnh híng trong c«ng nghiƯp h¬ng liƯu) ®ỵc ®iỊu chÕ tõ chÊt safrol C10H10O2
(trong tinh dÇu x¸ xÞ) b»ng c¸ch ®ång ph©n ho¸ safrol thµnh Isosafrol C 10H10O2, sau ®ã oxi ho¸ isosafrol nhê
chÊt oxi ho¸ thÝch hỵp. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa Heliotropin, safrol vµ isosafrol. BiÕt r»ng heliotropin ph¶n
øng ®ỵc víi AgNO3 trong dd NH3 cho mi cđa axit 3,4-metylen dioxiBenzoic
vµ isosafrol cã ®ång ph©n cis-trans
3. C¸c chÊt Freon g©y ra hiƯn tỵng “lç thđng «zon”.
COOH
C¬ chÕ ph©n hủ «zon bëi Freon (thÝ dơ CF2Cl2) viÕt nh sau:
hν → Cl• + CF2Cl•
CF2Cl2 
(a)
O3 + Cl• 
(b)
→ O2 + ClO

O
•
O + ClO 
(c)
→ O2 + Cl
O CH2
a) Gi¶i thÝch v× sao 1 ph©n tư CF2Cl2 cã thĨ ph©n hủ hµng chơc ngµn ph©n tư Ozon?
b) Trong khÝ qun cã 1 lỵng nhá khÝ Metan. HiƯn tỵng g× x¶y ra ®ång thêi víi hiƯn tỵng “lç thđng
ozon”? Gi¶i thÝch.
C©u V:
Tỉng thĨ tÝch (ë 0oC) cđa Hi®rocacbon A (khÝ) vµ thĨ tÝch võa ®đ O 2 ®Ĩ ®èt ch¸y hoµn toµn A b»ng 1/2 thĨ
tÝch cđa c¸c s¶n phÈm ch¸y ë 195 oC. Sau khi lµm l¹nh ®Õn 0oC thĨ tÝch cđa c¸c s¶n phÈm ch¸y cßn b»ng 1/2
thĨ tÝch ban ®Çu cđa hçn hỵp A vµ O2. C¸c thĨ tÝch ®Ịu ®o ë cïng ¸p st.
1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o A.
2. Thùc hiƯn ph¶n øng t¸ch Hi®ro tõ A thu ®ỵc hçn hỵp s¶n phÈm B. §èt ch¸y hoµn toµn 4,032 lÝt B (®ktc)
thu ®ỵc 6,72 lÝt CO2 (®ktc). DÉn 0,252 lÝt B (®ktc) qua dd Br 2 lµm cho khèi lỵng dd nỈng thªm 0,21 gam. TÝnh
thµnh phÇn % thĨ tÝch cđa hçn hỵp B. Gi¶ sư chØ x¶y ra sù t¸ch Hi®ro.
Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o

§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 14/3/1997
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:9

B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c c©u
B¶ng B: Kh«ng lµm phÇn V
C©u I:
1. H·y xÕp c¸c c«ng thøc sau ®©y theo thø tù t¨ng dÇn sè oxi ho¸ cđa N: N 2, NO, NH3, N2O, NH2OH,
HNO3, N2H4, NO2, HNO2.
H·y chØ râ nguyªn nh©n vỊ cÊu t¹o nguyªn tư ®Ĩ N cã sè c¸c oxi ho¸ ®ã.
2. Cho c¸c chÊt sau:
a) Na2CO3; b) KNO3; c) (NH4)2SO4; d) BaCl2; e) KHSO4
Gi¶i thÝch tÝnh chÊt axit-baz¬ cđa c¸c dd níc cđa c¸c chÊt trªn. Cho biÕt gi¸ trÞ íc lỵng pH cđa c¸c
dd ®ã (pH > 7; < 7 hc ≈ 7 ?).
3. Ở tÇng trªn cđa khÝ qun cã líp ozon lµm l¸ ch¾n b¶o vƯ tr¸i ®Êt khái t¸c h¹i cđa tia cùc tÝm do mỈt
trêi räi xng nhê duy tr× c©n b»ng ho¸ häc.
hv
O2 + O
O3
GÇn ®©y c©n b»ng nµy bÞ ph¸ vì, lµ mét trong nh÷ng hØĨm ho¹ vỊ m«i tr êng trªn tr¸i ®Êt. Mét trong c¸c
nguyªn nh©n lµ con ngêi th¶i vµo khÝ qun mét lỵng ®¸ng kĨ NO vµ Cl (Cl do clo-flo cacbon tõ c¸c m¸y
l¹nh tho¸t vµo kh«ng khÝ t¹o ra hv CF 2Cl2 → CF2Cl + Cl ); C¸c khÝ nµy lµm xóc t¸c cho qu¸ tr×nh biÕn ®ỉi
O3 thµnh O2.
H·y viÕt pt pø (riªng rÏ vµ tỉng céng) ®Ĩ chøng minh vai trß xóc t¸c ®ã cđa Cl vµ NO.
C©u II:
KMnO4 lµ thc thư ®ỵc dïng ®Ĩ x¸c ®Þnh nång ®é c¸c mi s¾t (II). Ph¶n øng gi÷a KMnO 4 vµ FeSO4 trong
dung dÞch H2SO4 diƠn ra theo s¬ ®å:
KMnO4 + FeSO4 + H2SO4 
→ K2SO4 + MnO4 + Fe2(SO4)3 + H2O (1)
1. H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng (1) díi d¹ng ph¬ng tr×nh ion (kÝ hiƯu ph¬ng tr×nh ion lµ (2)).
2. Gi¶ thiÕt ph¶n øng ®ã lµ thn nghÞch, h·y thiÕt lËp biĨu thøc h»ng sè c©n b»ng cđa ph¶n øng dùa vµo
(2) theo nång ®é c©n b»ng cđa c¸c chÊt.
3. Gi¸ trÞ logarit h»ng sè c©n b»ng cđa ph¶n øng oxi ho¸-khư ë 25 oC dỵc tÝnh theo biĨu thøc:

lgK
= n∆E0
0.059
(∆E0 lµ hiƯu thÕ ®iƯn cùc tiªu chn cđa c¸c cỈp chÊt ph¶n øng, n lµ sè electron tham gia vµo qu¸ tr×nh
oxi ho¸ hc khư trong ph¶n øng).
H·y tÝnh h»ng sè c©n b»ng cđa ph¶n øng theo (2).
0
o
0
Cho E MnO-4 /Mn 2+ = 1,51V; E Fe3+ /Fe2+ = 0,77V; E Cl2 /2Cl- = 1,36V
4. Trong mét hçn hỵp gåm cã KMnO4 0,010M; H2SO4 0,500M; FÐO4 0,020M vµ Fe2(SO4)3 0,005M.
H·y tÝnh nång ®é c¸c ion khi ph¶n øng kÕt thóc.
5. Mçi u tè sau ®©y ¶nh hëng nh thÕ nµo ®Õn (2):
a) T¨ng pH cđa dung dÞch;
b) Thay H2SO4 b»ng HCl
c) Thªm lỵng nhá KSCN vµo dung dÞch.
C©u III:
1. Hoµn thµnh c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng h¹t nh©n sau:
a)
?

→ 82Pb206 + 2He4
17
b)

→ 8O17 + ?
9F
239
c)


→ ? + 2He4
94Pu
1
d)
+ ? 
→ 2He4
1H
e)
? + 1D2 
→ 2 2He4
§èi víi mçi ®Þnh lt b¶o toµn dỵc ¸p dơng ®Ĩ lËp ph¬ng tr×nh trªn, h·y ph©n tÝch mét vÝ dơ ®Ĩ minh ho¹.
2.a) Uran trong thiªn nhiªn chøa 99,28% U238 (cã thêi gian b¸n hủ lµ 4,5.10 9n¨m) vµ 0,72% U235 (cã thêi
gian b¸n hủ lµ 7,1.108n¨m). TÝnh tèc ®é ph©n r· mçi ®ång vÞ trªn trong 10gam U3O5 míi ®iỊu chÕ.


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:10

b) Mari vµ Pie Curi diỊu chÕ Ra226 tõ qng Uran trong thiªn nhiªn. Ra226 dỵc t¹o ra tõ ®ång vÞ nµo trong hai
®ång vÞ trªn?
C©u IV:
1. H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi dÉn lỵng d khÝ H2S sơc qua dung dÞch (cã pH ≈ 0,5) chøa c¸c ion
Ag+, Ba2+, Cr2O72-, Cu2+, Fe3+, Ni2+.
2. Cã dd mi nitrat cđa Mg2+, Ba2+, Al3+, Cr3+, Co2+, Ag+, Hg22+ (kÝ hiƯu lµ dd 1).
H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong mçi trêng hỵp sau ®©y:
a) Thªm dd NaCl vµo dd 1 tíi khi kÕt tđa ®ỵc hoµn toµn. Läc lÊy kÕt tđa (kÝ hiƯu a), dd cßn l¹i (kÝ hiƯu lµ
dd2).

b) Rưa kÕt tđa a b»ng níc råi cho t¸c dơng tiÕp víi dd NH3 6M.
c) §un c¸ch thủ tíi nãng dd 2, thªm vµo ®ã NH4Cl r¾n, råi thªm tiÕp NH3 6M tíi pH ≈ 9,0.
d) Cho kÕt tđa thu dỵc ë c) t¸c dơng víi NaOH 2M cã mét Ýt dd H2O2.
C©u V:
XÐt ph¶n øng N2(khÝ) + 3H2(khÝ) ‡ˆ ˆˆ †ˆ 2NH3(khÝ) (I)
1) T¹i ®iỊu kiƯn tiªu chn ®èi víi c¸c chÊt, T = 298K, cã:
∆So = -197,9J.K-1; ∆Ho = -91,8kJ.
TÝnh ∆Go vµ kÕt ln vỊ kh¶ n¨ng x¶y ra ph¶n øng (I).
2) Còng t¹i 298K, cã PN2 = PH2 = 10,0atm; PNH3 = 1,0atm.
a) TÝnh ∆G = ∆Go + 2,303RTlg K′p víi K′p = P2NH3/P3H2PN2 vµ R = 8,31 J.K-1.
b) Dùa vµo c¸c sè liƯu tÝnh ®ỵc ë trªn, gi¶i thÝch møc ®é x¶y ra ph¶n øng (I) ë hai trêng hỵp 1) vµ 2). KÕt
qu¶ ®ã cã phï hỵp víi nguyªn lý L¬ Sat¬liª hay kh«ng? T¹i sao?

Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o

§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 15/3/1997
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )
B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c c©u
B¶ng B: Kh«ng lµm c©u VI

C©u I:
1. H·y cho biÕt kiĨu lai ho¸ cđa c¸c nguyªn tè vµ lo¹i liªn kÕt (σ, π) trong c¸c hỵp chÊt sau:
Cl-CH2-CH =O; CH2=CH - C≡N; CH2 = C = O
2. H·y s¾p xÕp c¸c hỵp chÊt cho díi ®©y theo thø tù t¨ng dÇn nhiƯt ®é s«i. Gi¶i thÝch.
CH3-CH2-CH2-CH3 (A); CH3-CH2-CH2OH (B); CH3-CH2-CH2NH2 (C); (CH3)3CH (D); (CH3)3N (E).
3. Cã thĨ thùc hiƯn ®ỵc c¸c ph¶n øng sau hay kh«ng, v× sao?
C2H5ONa + CH3COOH → C2H5OH + CH3COONa (1)
NaNH2 + CH4

→ CH3Na + NH3
(2)
C©u II:
1. Hỵp chÊt X chøa 60% C, 4,44%H vµ 35,56%O trong ph©n tư, dd níc cđa X lµm hång q tÝm. Thủ ph©n
X thu ®ỵc axit axetic vµ axit o-hi®roxibenzoic.
a) X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cđa X, biÕt MX = 180®vC.
b) TÝnh thĨ tÝch võa ®đ dd NaOH 0,5M ®Ĩ ph¶n øng hoµn toµn víi 5,4g X.
2. Mannoz¬ (monosaccarit) HOCH2-(CHOH)4-CH=O lµ ®ång ph©n cđa glucoz¬. ë d¹ng vßng 6 c¹nh
mannoz¬ chØ kh¸c glucoz¬ ë chç nhãm OH ë nguyªn tư C2 n»m cïng phÝa víi OH ë nguyªn tư C3.
Oxi ho¸ mannoz¬ b»ng dd HNO 3 ë 100oC thu ®ỵc s¶n phÈm Y chøa 41,38%C; 3,45%H vµ 55,17%O. Y bÞ
thủ ph©n c¶ trong m«i trêng axit còng nh baz¬ t¹o ra axit polihi®roxi®icacboxylic hc mi t¬ng øng.
X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cđa Y, biÕt MY = 174 ®vC.
C©u III:


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:11

Tõ mét lo¹i tinh dÇu ngêi ta t¸ch ®ỵc chÊt A chøa 76,92%C; 12,82%H vµ 10,26%O trong ph©n tư, MA = 156
®vC. A cßn ®ỵc ®iỊu chÕ b»ng c¸ch hi®ro ho¸ xóc t¸c chÊt 2-isopropyl-5-metylphenol (B).
1. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cđa A.
2. ViÕt c«ng thøc c¸c ®ång ph©n cis-trans cđa A.
3. §un nãng A víi H2SO4 ®Ỉc thu ®ỵc hai chÊt cã cïng c«ng thøc ph©n tư C 10H18. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa
hai chÊt ®ã vµ viÕt c¬ chÕ ph¶n øng.
4. So s¸nh tÝnh chÊt axit cđa A víi B.
C©u IV:
Thủ ph©n hoµn toµn 1 mol polipeptit X cho ta:

2 mol CH3- CH(NH2) - COOH (Alanin hay viÕt t¾t lµ Ala)
1 mol HOOC - CH2 - CH2 - CH(NH2) - COOH (axit glutamic hay Glu)
1 mol H2N -(CH2)4 - CH(NH2) - COOH (Lizin hay Lys)
N

1 mol

CH2

CH

COOH

Histidin hay His

NH2

N
H

NÕu cho X t¸c dơng víi 2,4-(NO2)2C6H3F (kÝ hiƯu ArF) råi míi thủ ph©n th× thu ®ỵc Ala, Glu, Lys vµ hỵp
chÊt
N
CH2 CH COOH
NH

N

Ar

H

MỈt kh¸c nÕu thủ ph©n X nhê enzim cacboxipepti®aza th× thu ®ỵc Lys vµ mét tetrapeptit. Ngoµi ra khi thủ
ph©n kh«ng hoµn toµn X cho ta c¸c ®ipeptit Ala-Glu, Ala-Ala vµ His-Ala.
1. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o vµ tªn cđa polipeptit X.
2. S¾p xÕp c¸c aminoaxit ë trªn theo thø tù t¨ng dÇn pH1 (pH 1 ®ỵc gäi lµ ®iĨm ®¼ng ®iƯn, t¹i pH ®ã aminoaxit
tån t¹i ë d¹ng ion lìng cùc trung hoµ vỊ ®iƯn tÝch vµ kh«ng di chun vỊ mét ®iƯn cùc nµo c¶), biÕt c¸c gi¸ trÞ
pH1 lµ 3,22; 6,00; 7,59 vµ 9,74.
3. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o d¹ng chđ u cđa mçi aminoaxit trªn ë c¸c pH b»ng 1 vµ 13.
4. Díi t¸c dơng cđa enzim thÝch hỵp aminoaxit cã thĨ bÞ ®ecacboxyl ho¸ (t¸ch nhãm cacboxyl). ViÕt c«ng
thøc cÊu t¹o cđa c¸c s¶n phÈm ®ecacboxyl ho¸ Ala vµ His. So s¸nh tÝnh baz¬ cđa c¸c nguyªn tư nit¬ trong
ph©n tư gi÷a hai s¶n phÈm ®ã. Gi¶i thÝch.
C©u V:
Tõ dÉn xt halogen cã thĨ ®iỊu chÕ axit cacboxylic theo s¬ ®å sau:
+ HX
+CO
Mg
2 → RCOOMgX →
RX 
RCOOH
→ RMgX 
-MgX
ete khan
ete khan
2
Tõ CH4 vµ c¸c chÊt v« c¬ cÇn thiÕt h·y viÕt ph¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng ®iỊu chÕ:
1. Axit metylmaloic CH3CH(COOH)2
2. Axit α-vinylacrilic.
C©u VI:
Cã ph¬ng tr×nh ph¶n øng sau:

OH

(A)

0

H2SO4 85 % , 10 C

+ H2O
(B) h = 55%

1.ViÕt c¬ chÕ ph¶n øng.
2.Thay A b»ng C6H5-CH(CH3)-CH2-CH2-C(CH3)2OH (A1), C6H5-CH2-CH2-C(CH3)2OH (A2) vµ tiÕn hµnh ph¶n
øng trong ®iỊu kiƯn t¬ng tù nh trªn thu ®ỵc s¶n phÈm h÷u c¬ t¬ng øng B1 (hiƯu st 86%), B2 (hiƯu st 65%).
a) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa B1, B2.


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:12

b) T¹i sao hiƯu st ph¶n øng t¹o ra B1, B2 cao h¬n t¹o ra B?
Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o

§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 13/3/1998
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )

B¶ng A: Lµm tÊt c¶ c¸c bµi
B¶ng B: Kh«ng lµm nh÷ng c©u cã dÊu *

Bµi I:
1. Trong thiªn nhiªn Brom cã chđ u ë níc biĨn díi d¹ng NaBr. C«ng nghiƯp ho¸ häc ®iỊu chÕ Brom tõ níc
biĨn theo qui tr×nh nh sau: Cho mét lỵng dd H2SO4 vµo mét lỵng níc biĨn; tiÕp ®Õn sơc khÝ Clo vµo dd míi
thu ®ỵc; sau ®ã dïng kh«ng khÝ l«i cn h¬i Brom vµo dd Na 2CO3 tíi b·o hoµ Brom. Ci cïng cho H 2SO4
vµo dd ®· b·o hoµ Brom, thu h¬i Brom råi ho¸ láng.
H·y viÕt ph¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng ho¸ häc chđ u x¶y ra trong qu¸ tr×nh ®ã vµ cho biÕt vai trß cđa H2SO4.
2. Brom láng hay h¬i ®Ịu rÊt ®éc. H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra khi dïng mét ho¸ chÊt th«ng
thêng dƠ kiÕm ®Ĩ hủ hÕt lỵng Brom láng ch¼ng may bÞ lµm ®ỉ, b¶o vƯ m«i trêng.
Bµi II:
Dïng 94,96ml H2SO4 5% (D = 1,035g/ml) võa ®đ t¸c dơng hÕt víi 2,80 g chÊt X, thu ®ỵc mi Y vµ chÊt Z.
1. X, Y, Z cã thĨ lµ nh÷ng chÊt nµo? H·y gi¶i thÝch cơ thĨ vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ®Ĩ minh
ho¹.
2. NÕu sau qu¸ tr×nh trªn thu ®ỵc 7,60 g mi Y th× sÏ ®ỵc bao nhiªu chÊt Z?
BiÕt r»ng X cã thĨ lµ mét trong c¸c chÊt: CaO, MgO, NaOH, KOH, Zn, Fe.
Bµi III:
1.T×m ph¬ng tr×nh cho mçi ph¶n øng ho¸ häc sau ®©y:
a) K2Cr2O7 + ? + H2O → Cr(OH)3 + S + NH3 + KOH
b) K2Cr2O7 + Na2SO3 + H2SO4 → ? + Na2SO4 + K2SO4 + H2O
c) K2Cr2O7 + (NH4)2S + ? + H2O → K3[Cr(OH)6] + S + ?
2. H·y cho biÕt chÊt oxi ho¸ trong mçi ph¶n øng trªn. Dùa vµo cÊu h×nh electron cđa nguyªn tư, h·y gi¶i thÝch
tÝnh chÊt oxi ho¸ cđa chÊt ®ã.
3*). H·y cho biÕt vai trß cđa pH ®èi víi c¸c ph¶n øng ho¸ häc trªn trong sù t¹o thµnh c¸c s¶n phÈm chøa
crom.
Bµi IV:
Cã sè liƯu: §iƯn cùc ThÕ ®iƯn cùc tiªu chn (V) ë 25oC
H / H+
-2,106.

Fe / Fe2+
-0.440.
Fe / Fe3+
-0.036.
H2 / 2H+
0,000.
1. H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng gi÷a Fe víi axit HCl vµ dïng sè liƯu trªn ®Ĩ gi¶i thÝch kÕt qu¶ cđa ph¶n øng
®ã.
2. Thùc tÕ ®· dïng t¸c nh©n nµo trong sè c¸c t¸c nh©n: Fe, H, H 2, ®Ĩ khư nitrobenzen thµnh anilin? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ dïng sè liƯu trªn ®Ĩ gi¶i thÝch.
3*). H·y ®Ị nghÞ s¬ ®å trong ®ã cã chØ râ liªn hƯ gi÷a c¸c chÊt b»ng mòi tªn (→) ®Ĩ dùa vµo ®ã vµ dïng sè
liƯu trªn tÝnh ®ỵc thÕ ®iƯn cùc tiªu chn cđa qu¸ tr×nh Fe 3+ → Fe2+; kÝ hiƯu trÞ sè ®ã lµ x. H·y ®Ỉt x vµo vÞ trÝ
thÝch hỵp trong d·y sè liƯu mµ ®Çu bµi ®· ®a ra.
Bµi V:
1. H·y so s¸nh ®é tan cđa SO2 trong dd níc cã cïng nång ®é cđa c¸c chÊt sau:
a) NaCl;
b) HCl;
c) NH4Cl;
d) Na2S.
2*). DÉn tõ tõ SO2 qua mét lÝt dd Ca(OH) 2 (dd A). Sau ph¶n øng thu ®ỵc dd cã pH = 12,0 vµ kÕt tđa CaSO 3.
Läc lÊy kÕt tđa råi lµm kh« c©n nỈng 1,200 gam.


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:13

a) H·y tÝnh thĨ tÝch SO2 ë 27,3oC, 1atm ®· tan ®ỵc vµo dd A.
b) TÝnh nång ®é mol/lÝt cđa Ca(OH)2 trong dd A.

3. Cho NaOH d vµo dd X chøa c¸c ion H +, Cr2O72-, Pb2+, Ba2+, NH4+. §un nãng dd ta sÏ ®ỵc khÝ mïi khai bay
ra vµ cã kÕt tđa vµng.
Läc kÕt tđa, råi cho t¸c dơng víi dd HCl. Khi Êy ta ®ỵc dd mµu da cam vµ mét kÕt tđa mµu tr¾ng. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®Ĩ gi¶i thÝch c¸c hiƯn tỵng.

Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o

§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc Líp 12
Ngµy thi: 14/3/1998
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )
B¶ng A: lµm tÊt c¶ c¸c bµi
B¶ng B: kh«ng lµm nh÷ng c©u cã dÊu*

Bµi I:
1. Cho 4 dÉn xt clo cđa hi®rocacbon, chóng ®Ịu cã c«ng thøc ph©n tư C4H9Cl.
a) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o thu gän vµ gäi tªn 4 chÊt ®ã theo danh ph¸p th«ng dơng vµ IUPAC. S¾p xÕp chóng
theo tr×nh tù t¨ng dÇn nhiƯt ®é s«i. Gi¶i thÝch.
b*) Cho dÉn xt clo m¹ch kh«ng nh¸nh ë trªn t¸c dơng víi clo (chiÕu s¸ng) theo tû lƯ mol 1:1. Tr×nh bµy c¬
chÕ cđa ph¶n øng. Cho biÕt s¶n phÈm nµo chiÕm tØ lƯ cao nhÊt; gi¶i thÝch.
2. ViÕt c«ng thøc cÊu tróc c¸c ®ång ph©n cđa:
a)
C3H5Cl
b)
ClCH =(C=)nCHCl, víi n = 1, 2, 3.
Bµi II:
1. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng t¹o thµnh s¶n phÈm chÝnh khi cho 1mol hi®rocacbon A t¸c dơng víi c¸c chÊt
sau:
a) 1mol HNO3(cã H2SO4®Ỉc);
b) 1mol Br2(cã chiÕu s¸ng);
c) KMnO4®Ỉc,d(®un nãng).

d*) Tr×nh bµy giai ®o¹n qut ®Þnh tèc ®é chung cđa mçi ph¶n øng a)vµ b).
2*. Iotbenzen ®ỵc ®iỊu chÕ víi hiƯu st cao theo s¬ ®å ph¶n øng sau:
300 C→ NO + NO2 + AgI
C6H6 + I2 + HNO3 
Cho biÕt vai trß cđa HNO3? Nªu tªn c¬ chÕ ph¶n øng.
Bµi III:
1. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong c¸c trêng hỵp sau(A, B, C, D, E, G, H, I, K, L viÕt d¹ng c«ng
thøc cÊu tróc ):
0

H2, Ni, t C

A

a) C6H5 C C COOCH3
H2, Pd, PbCO3

B
o
dd KMnO d­ ,t
dd HCl→ D HOCH2 -CH2OH, to
b. b) p-CH3C6H4CH3 
C
4


→

→ E
C H5OH(d­)

dd KMnO d­ ,to
2
dd HCl→ H 
c) o-CH3C6H4CH3 
G
4


→
H2SO4 ®Ỉc, to → I


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

dd NaOH, to → K H2SO4 ®Ỉc, 1400 C
d) o-BrCH2C6H4CH2Br 

→

Trang:14

L

Cho biÕt øng dơng cđa E vµ I.
2. H·y ph©n biƯt 4 aminoaxit sau (cã gi¶i thÝch), biÕt r»ng phßng thÝ nghiƯm cã c¸c lo¹i giÊy q, dd NaNO 2+
dd HCl, ddNaOH, C2H5OH vµ c¸c dơng cơ cÇn thiÕt.
a) CH3-CH-COOH (Ala)
b) H2N-(CH2)4-CH-COOH (Lys)

NH2
NH2
c) HOOC-(CH2)2-CH-COOH (Glu)
d.

N

COOH (Pro)

H

Bµi IV:
1. Trong thc l¸ cã chÊt anabazin vµ mét ®ång ph©n cÊu t¹o cđa nã lµ nicotin (rÊt ®éc). Ngoµi ra ngêi ta cßn
tỉng hỵp ®ỵc chÊt nicotirin cã cÊu t¹o t¬ng tù nicotin:
CH3
N
N

N
N

CH3
Nicotin

N

H

Anabazin

Nicotirin

a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi cho mçi hỵp chÊt trªn t¸c dơng víi HCl theo tØ lƯ mol 1:1. S¾p xÕp
chóng theo tr×nh tù t¨ng dÇn kh¶ n¨ng ph¶n øng ®ã. Gi¶i thÝch.
b) Trong sè 3 hỵp chÊt trªn, chÊt nµo cã nhiƯt ®é s«i cao nhÊt? Gi¶i thÝch.
2. Oxi ho¸ nicotin b»ng K2Cr2O7 trong dd H2SO4 thu ®ỵc axit nicotinic dïng ®Ĩ ®iỊu chÕ c¸c amit cđa nã lµ
vitamin PP vµ co®iamin (thc ch÷a bƯnh tim):
CONH2
N
Nicotiamit
Vitamin PP

C N(C2H5)2
O
Codiamin

ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa axit nicotinic vµ so s¸nh nhiƯt ®é nãng ch¶y cđa nã víi axit benzoic. Gi¶i

thÝch.
b*) Cho biÕt tr¹ng th¸i lai ho¸ cđa c¸c nguyªn tư nit¬ trong ph©n tư
vitamin PP. So s¸nh tÝnh baz¬ cđa c¸c nguyªn tư nit¬ ®ã: gi¶i thÝch.
c) Vitamin PP nãng ch¶y ë nhiƯt ®é cao h¬n co®iamin, mỈc dï cã ph©n tư khèi nhá h¬n. T¹i sao?
Bµi V:
1*) A lµ mét ®isaccarit khư ®ỵc AgNO3 trong dd NH3, gåm hai ®ång ph©n cã kh¶ n¨ng lµm quay mỈt
ph¼ng ¸nh s¸ng ph©n cùc trong nh÷ng ®iỊu kiƯn thèng nhÊt biĨu thÞ b»ng [α]25D lµ +92,6o vµ +34o. Dung dÞch
cđa mçi ®ång ph©n nµy tù biÕn ®ỉi vỊ [α]25D cho tíi khi cïng ®¹t gi¸ trÞ ỉn ®Þnh lµ + 52o.
Thủ ph©n A (nhê chÊt xóc t¸c axit) sinh ra B vµ C:


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

CHO

CHO
H
HO
H
H

OH
H
OH
OH
CH2OH

Trang:15

H
HO
HO
H

(B)

OH
H
H
OH

CH2OH
(C)

Cho A t¸c dơng víi mét lỵng d CH3I trong m«i trêng baz¬ thu ®ỵc s¶n phÈm D kh«ng cã tÝnh khư. §un nãng
D víi dd axit lo·ng thu ®ỵc dÉn xt 2,3,6-tri-O-metyl cđa B vµ dÉn xt 2,3,4,6-tetra-O-metyl cđa C.
a) ViÕt c«ng thøc cÊu tróc (d¹ng vßng 6 c¹nh ph¼ng) cđa B, C, A, D; biÕt r»ng trong ph©n tư A cã liªn kÕt β 1,4 - glicozit. Gi¶i thÝch vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
b) V× sao dd mçi ®ång ph©n cđa A tù biÕn ®ỉi vỊ [α]25D vµ ci cïng ®Ịu ®¹t gi¸ trÞ 52 o? TÝnh thµnh phÇn
phÇn tr¨m c¸c chÊt trong dd ë gi¸ trÞ [α]25D = 525 vµ viÕt c«ng thøc cÊu tróc cđa c¸c chÊt thµnh phÇn ®ã.
2. Metyl ho¸ hoµn toµn c¸c nhãm OH cđa 3,24 gam amilopectin b»ng c¸ch cho t¸c dơng víi CH 3I trong m«i
trêng baz¬, råi ®em thủ ph©n hoµn toµn (xóc t¸c axit) th× thu ®ỵc 1,66.10-3 mol 2,3,4,6 - tetra - O metylglucoz¬ vµ 1,66.10-3 mol 2,3 - ®i - O - metylglucoz¬; cßn l¹i lµ 2,3,6 - tri - O - metylglucoz¬.
a)ViÕt c«ng thøc cÊu tróc (d¹ng vßng 6 c¹nh ph¼ng) cđa 3 s¶n phÈm trªn vµ cho biÕt xt xø cđa chóng.
b) Cho biÕt tØ lƯ phÇn tr¨m c¸c gèc glucoz¬ ë nh÷ng chç cã nh¸nh cđa ph©n tư amilopectin.
c) TÝnh sè mol 2,3,6 - tri - O - metylglucoz¬ sinh ra trong phßng thÝ nghiƯm trªn.

Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o
®Ị thi chÝnh thøc

§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A
Ngµy thi: 12/3/1999
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )

C©u 1:
Dung dÞch A gåm c¸c chÊt tan FeCl3, AlCl3, NH4Cl vµ CuCl2 (nång ®é mçi chÊt xÊp xØ 0,1M).
1. Dung dÞch A cã ph¶n øng axit, baz¬, trung tÝnh ? T¹i sao ?
2. Cho H2S léi chËm qua dung dÞch A cho ®Õn b·o hoµ th× thu ®ỵc kÕt tđa vµ dung dÞch B. H·y cho biÕt
thµnh phÇn c¸c chÊt trong kÕt tđa vµ trong dung dÞch B.
3. Thªm dÇn NH3 vµo dung dÞch B cho ®Õn d. Cã hiƯn tỵng g× x¶y ra ? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng
ion ®Ĩ gi¶i thÝch.
C©u 2:

1. Ph«tgen ®ỵc dïng lµm chÊt clo ho¸ rÊt tèt cho ph¶n øng tỉng hỵp h÷u c¬, ®ỵc ®iỊu chÕ theo ph¬ng
tr×nh:
CO(k) + Cl2(k) ‡ˆ ˆˆ †ˆ COCl2(k)
;
Ho = -111,3 kJ.mol-1
Magiª ®ỵc ®iỊu chÕ theo ph¬ng tr×nh:
MgO(r) + C(r) ‡ˆ ˆˆ †ˆ Mg(r) + CO(k)
;
Ho = 491,0 kJ.mol-1
CÇn t¸c ®éng nh thÕ nµo vµo nhiƯt ®é vµ ¸p st riªng phÇn cđa khÝ ®Ĩ mçi ph¶n øng trªn thu ®ỵc nhiỊu s¶n
phÈm h¬n? T¹i sao ph¶i t¸c ®éng nh vËy ?
2.Thùc nghiƯm cho biÕt t¹i 25oC tèc ®é tiªu thơ khÝ NO trong ph¶n øng ®iỊu chÕ nitrozoni clorua khÝ :
2NO (k) + Cl2 (k) ‡ˆ ˆˆ †ˆ 2NOCl (k)
(1)


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:16

b»ng 3,5.10-4 mol.l-1s-1. H·y tÝnh tèc ®é (t¹i 298oK):
a) Cđa ph¶n øng (1)
b) Tiªu thơ khÝ Cl2
c) T¹o thµnh NOCl (k)
C©u 3:
ClO2 lµ chÊt ho¸ chÊt ®ỵc dïng phỉ biÕn trong c«ng nghiƯp. Thùc nghiƯm cho biÕt:
1.a/ Dung dÞch lo·ng ClO2 trong níc khi gỈp ¸nh s¸ng sÏ t¹o ra HCl, HClO3.
b/ Trong dung dÞch kiỊm (nh NaOH) ClO2 nhanh chãng t¹o ra hçn hỵp mi clorit vµ clorat natri.

2.c/ ClO2 ®ỵc ®iỊu chÕ nhanh chãng b»ng c¸ch cho hçn hỵp KClO3, H2C2O4 t¸c dơng víi H2SO4 lo·ng.
d/ Trong c«ng nghiƯp ClO2 ®ỵc ®iỊu chÕ b»ng c¸ch cho NaClO3 t¸c dơng víi SO2 cã mỈt H2SO4 4M.
H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ nãi râ ®ã lµ ph¶n øng oxi ho¸- khư hay ph¶n øng trao ®ỉi ? T¹i sao ? (ph©n
tÝch tõng ph¶n øng a, b, c, d).
C©u 4:
1. Cã mét thÝ nghiƯm sau ®©y (lµm trong tđ hót khÝ ®éc): lÊy vµo èng nghiƯm 1ml axit sunfuric ®Ỉc, bá
mét m¶nh ®ång vµo èng nghiƯm vµ ®un nãng nhĐ.
a) Cã hiƯn tỵng g× x¶y ra? B»ng c¸ch nµo nhËn biÕt s¶n phÈm khÝ cđa ph¶n øng ? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng
x¶y ra.
b) T¹i sao ph¶i ®un nãng nhĐ ?
2. Cã 3 dung dÞch Ba(OH)2, Pb(CH3COO)2, MgSO4 bÞ mÊt nh·n hiƯu.
H·y chän 5 thc thư ®ỵc dïng ®Ĩ ph©n biƯt ®ỵc 3 dung dÞch trªn. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ gi¶i
thÝch.
C©u 5:
TrÞ sè thÕ ®iƯn cùc tiªu chn cđa mét sè diƯn cùc cho trong b¶ng sau ®©y:
§iƯn cùc
Sè thø tù cđa ®iƯn cùc
ThÕ ®iƯn cùc chn (V)
2+
3+
Fe /Fe
1
0,77
[Fe(CN)64-/[Fe(CN)632
0,36
+
NO, H2O/NO3 ,H
3
0,96
NO2-, OH-/NO3-,H2O

4
0,10
3+
Al/Al
5
-1,66
Dùa vµo sè liƯu trªn, h·y:
1. LËp c¸c pin, tÝnh hiƯu thÕ cđa tõng pin (ghi kÕt qu¶ ®o ®ỵc theo thø tù gi¶m dÇn, thµnh b¶ng nh
sau).

2. ChØ râ ¶nh hëng cđa pH ®Õn møc dé oxi hãa cđa NO3-.
Thø tù
Pin gåm
§iƯn cùc
§iƯn cùc

HiƯu thÕ cđa pin (theo V)

3. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trªn mçi ®iƯn cùc vµ ph¶n øng x¶y ra trong mçi pin ®ỵc t¹o ra:
a) Tõ ®iƯn cùc 2 víi ®iƯn cùc 5
b) Tõ diƯn cùc 3 víi ®iƯn cùc 5
c) Tõ ®iƯn cùc 3 víi ®iƯn cùc 4
Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o
®Ị thi chÝnh thøc

§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A
Ngµy thi: 13/3/1999
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )

C©u I:
1. H·y gäi tªn vµ s¾p xÕp c¸c hỵp chÊt sau theo thø tù t¨ng dÇn nhiƯt ®é s«i. Gi¶i thÝch c¸ch s¾p xÕp ®ã:


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:17

(CH3)4C ; CH3(CH2)4CH3 ; (CH3)2CHCH(CH3)2
CH3(CH2)3CH2OH
; (CH3)2C(OH)CH2CH3
2. H·y cho biÕt c¸c ph¶n øng díi ®©y thc lo¹i ph¶n øng nµo (oxi ho¸, khư hc ph¶n øng kh¸c)?
CrO ,piridin

H CrO

3
2
4
a. CH3CH2OH 
→ CH3CH=O 
(1)
(2) →

CH3COOH

(2)
(2)

(3)
(4)
b. CH4 
→ CH3OH 
→ H-COOH 
→ H-CH=O 
→ H2CO3
(1)

LiAlH

4
c. CH3CH2OH 
TiCl →
4

d.
e.

CHO

CH3CH3

CH3OH, H+

CH(OCH3)2 + H2O
Br

+ Br 2

Br
f.

Br

+ HBr

C©u II:
1. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng t¹o thµnh A, B, C, D, M, N (viÕt ë d¹ng c«ng thøc cÊu t¹o) theo s¬ ®å sau:
CH3OH, HCl khan
dd NaOH,t o
a) BrCH2CH2CH2CH =O 
→ A 

→ B
o

1) dd NaOH, t
H+ ,to
b) BrCH2CH2CH2COOH 
→ D
2) dd HCl → C 

Br2 , H2O
H+ ,to N
c) HOCH2(CHOH)4CH =O 
→
→ M 
2. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iỊu chÕ 1,3,5-triaminobenzen tõ toluen vµ c¸c hỵp chÊt v« c¬ thÝch hỵp.
C©u III:

Tõ mét lo¹i thùc vËt ngßi ta
CH=O
t¸ch ®ỵc hỵp chÊt (A) cã c«ng
H
OH
thøc ph©n tư C18H32O16. Thủ
HO
H
ph©n hoµn toµn (A) thu ®ỵc
HO
H
glucoz¬ (B), fructoz¬ (C) vµ
H
OH
glucoz¬ (D):
CH2OH (D)
1. ViÕt c«ng thøc cÊu tróc d¹ng vßng ph¼ng 5 c¹nh vµ 6 c¹nh cđa galactoz¬.
2. Hi®ro ho¸ glucoz¬, fructoz¬ vµ galactoz¬ thu ®ỵc c¸c poliancol (rỵu ®a chøc). ViÕt c«ng thøc cÊu tróc cđa
c¸c poliancol t¬ng øng víi (B), (C) vµ (D).
3. Thủ ph©n kh«ng hoµn toµn (A) nhê enzim α-galactozidaza (enzim xóc t¸c cho ph¶n øng thủ ph©n c¸c αgalactozit) thu ®ỵc galactoz¬ vµ saccaroz¬.
Metyl ho¸ hoµn toµn (A) nhê hçn hỵp CH3I vµ Ag2O, sau ®è thủ ph©n s¶n phÈm metyl ho¸ thu ®ỵc
2,3,4,6-tetra-O-metyl galactoz¬ (E) vµ 2,3,4-tri-O-metyl glucoz¬ (G) vµ 1,3,4,6-tetra-O-metyl fructoz¬ (H).
ViÕt c«ng thøc cÊu tróc cđa (E), (G), (H) vµ (A).
C©u IV:
1. a) §un nãng mét dÉn xt tetraclo cđa benzen víi dd NaOH (theo tØ lƯ mol 1:1) trong metanol, råi cho s¶n
phÈm thu ®ỵc t¸c dơng víi natri monocloaxetat vµ sau cïng lµ axit ho¸ th× thu ®ỵc chÊt diƯt cá 2,4,5-T.
ViÕt s¬ ®å c¸c ph¶n øng ®· x¶y ra, gäi tªn chÊt ®Çu vµ c¸c s¶n phÈm, nªu tªn c¬ chÕ c¸c ph¶n øng ®ã.
b) Trong qu¸ tr×nh tỉng hỵp 2,4,5-T nªu trªn ®· sinh ra mét s¶n phÈm phơ cã ®éc tÝnh cùc m¹nh vµ lµ thµnh
phÇn g©y ®éc m¹nh nhÊt cđa ″chÊt ®éc mµu da cam ″, ®ã lµ chÊt ®éc ″®ioxin″:

Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Cl

O

Trang:18

Cl

Cl
O
Cl
H·y tr×nh bµy s¬ ®å ph¶n øng t¹o thµnh ®ioxin.
2. a)Khi chÕ ho¸ hçn hỵp c¸c ®ång ph©n kh«ng gian cđa 2,3-®ibrom-3-metylpentan víi kÏm thu ®ỵc c¸c
hi®rocacbon kh«ng no vµ kÏm bromua.
ViÕt c«ng thøc cÊu tróc vµ gäi tªn c¸c hi®rocacbon ®ã.
b)SÏ thu ®ỵc s¶n phÈm nµo b»ng ph¶n øng t¬ng tù nh trªn nÕu xt ph¸t tõ 2,4-®ibrom-2-metylpentan.
C©u V:
1. Axit xinamic ®ỵc ®iỊu chÕ theo s¬ ®å ph¶n øng sau:
K 2CO3 , t o
C6H5CH=O + (CH3CO)2O 
C6H5CH=CHCOOH + CH3COOH
→
Khi kÕt thóc ph¶n øng ph¶i tiÕn hµnh t¸ch benzan®ehit d ra khái hçn hỵp. Cã mét häc sinh ®· thùc hiƯn nh
sau: cho dd KMnO4 ®Ỉc vµo hçn hỵp ph¶n øng ®Ĩ lo¹i benzan®ehit d, sau ®ã axit ho¸ hçn hỵp ®Õn m«i trêng
axit ®Ĩ thu lÊy axit xinamic. C¸ch lµm nµy ®óng hay sai? Nªu mét ph¬ng ph¸p kh¸c ®Ĩ t¸ch ®ỵc axit xinamic

tõ hçn hỵp s¶n phÈm.
2. Trong phßng thÝ nghiƯm ngßi ta ®iỊu chÕ etilen b»ng c¸ch ®un nãng etanol víi H 2SO4 ®Ỉc ë kho¶ng 170oC.
Gi¶i thÝch t¹i sao cÇn dÉn s¶n phÈm léi qua dd NaOH lo·ng.
3. B×nh cÇu A chøa ®Çy metylamin (tos = - 6,5oC)
®ỵc ®Ëy b»ng nót cao su cã l¾p èng thủ tinh, óp b×nh cÇu vµo chËu B chøa n íc cã thªm phenolphtalein(xem
h×nh bªn).
Nªu c¸c hiƯn tỵng x¶y ra. Gi¶i thÝch.

Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o
®Ị thi chÝnh thøc

§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A
Ngµy thi: 13/3/2000
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )

C©u I:
1) Cho c¸c chÊt sau: HNO3, Cu, Fe, Na, S, C, NaNO3, Cu(NO3)2, NH4NO3. H·y viÕt tÊt c¶ c¸c ph¬ng tr×nh
ph¶n øng cã thĨ t¹o ra khÝ NO2, ghi râ ®iỊu kiƯn ph¶n øng (nÕu cã).
2) Mi amoni vµ mi kim lo¹i kiỊm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n ë nh÷ng ®iĨm nµo? Nªu ra mét vµi thÝ dơ
cơ thĨ.
3) Trong phßng thÝ nghiƯm ho¸ häc cã 8 lä ho¸ chÊt mÊt nh·n ®ùng riªng biƯt c¸c dd: NaCl; NaNO 3; MgCl2;
Mg(NO3)2; AlCl3; Al(NO3)3; CrCl3;Cr(NO3)3. B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc, lµm thÕ nµo nhËn biÕt ®ỵc mçi dd?
ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ ghi ®iỊu kiƯn (nÕu cã)
4) H·y hoµn thµnh c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng h¹t nh©n sau ®©y (cã ®Þnh lt b¶o toµn nµo ®ỵc dïng khi hoµn
thµnh ph¬ng tr×nh trªn ?)
a. 92U238 → 90Th230 + ...
b. 92U235 → 82Pb206 + ...
C©u II:
1) §Ĩ x¸c ®Þnh hµm lỵng oxi tan trong níc ngêi ta lÊy 100,00ml níc råi cho ngay MnSO4 (d) vµ NaOH vµo níc. Sau khi l¾c kÜ (kh«ng cho tiÕp xóc víi kh«ng khÝ) Mn(OH) 2 bÞ oxi ho¸ thµnh MnO(OH)2. Thªm axit (d),

khi lÊy MnO(OH)2 bÞ Mn2+ khư thµnh Mn3+. Cho Kl (d) vµo hçn hỵp. Mn3+ oxi ho¸ I- thµnh I3-. Chn ®é I3hÕt 10,50ml Na2S2O3 9,800.10-3M
a. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ion cđa c¸c ph¶n øng ®· x¶y ra trong thÝ nghiƯm.
b. TÝnh hµm lỵng (mol/l) cđa oxi tan trong níc.


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:19

2) Tõ c¸c nguyªn tè O, Na, S t¹o ra ®ỵc c¸c mi A, B ®Ịu cã 2 nguyªn tư Na trong ph©n tư. Trong mét thÝ
nghiƯm ho¸ häc ngêi ta cho m1 gam mi A biÕn ®ỉi thµnh m 2 gam mi B vµ 6,16 lÝt khÝ Z t¹i 27,3 oC; 1atm.
BiÕt r»ng hai khèi lỵng ®ã kh¸c nhau 16,0 gam.
a. H·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra víi c«ng thøc cơ thĨ cđa A, B.
b. TÝnh m1, m2.
C©u III:
1) ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra (nÕu cã) cđa khÝ clo, tinh thĨ iot t¸c dơng víi:
a. Dung dÞch NaOH (ë nhiƯt ®é thêng, khi ®un nãng)
b. Dung dÞch NH3.
2) Trong c«ng nghƯ ho¸ dÇu, c¸c ankan ®ỵc lo¹i hi®ro ®Ĩ chun thµnh hi®rocacbon kh«ng no cã nhiỊu øng
d¹ng h¬n. H·y tÝnh nhiƯt cđa mçi ph¶n øng sau ®©y:
C4H10 → C4H6 + H2 ; ∆Ho1 (1)
CH4 → C6H6 + H2 ; ∆Ho2
(2)
BiÕt n¨ng lỵng liªn kÕt. E theo kJ.mol-1, cđa c¸c liªn kÕt nh sau:
E. theo kJ.mol-1
435,9
416,3
409,1

587,3
Liªn kÕt
H-H
C-H
C-C
C=C
(Víi c¸c liªn kÕt C-H, C-C, c¸c trÞ sè ë trªn lµ trung b×nh trong c¸c hỵp chÊt hi®rocacbon kh¸c nhau).
C©u IV:
1. H·y viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ cÊu h×nh electron t¬ng øng cđa chÊt ®Çu, s¶n phÈm trong mçi trêng hỵp
sau ®©y:
a. Cu2+ (z=29) nhËn thªm 2e
b. Fe2+ (z=26) nhêng bít 1e
c. Bro (z=35) nhËn thªm 1e
d. Hgo (z=80) nhêng bít 2e
2. Hoµ tan 7,180 gam s¾t cơc chøa Fe 2O3 vµo mét lỵng rÊt d dd H2SO4 lo·ng råi thªm níc cÊt ®Õn thĨ tÝch
®óng 500ml. LÊy 25ml dd ®ã råi thªm dÇn 12,50 ml dd KMnO4 0,096M th× xt hiƯn mµu hång tÝm trong dd.
a. X¸c ®Þnh hµm lỵng (phÇn tr¨m vỊ khèi lỵng) cđa Fe tinh khiÕt trong s¾t cơc.
b. NÕu lÊy cïng mét khèi lỵng s¾t cơc cã cïng hµm lỵng cđa Fe tinh khiÕt nhng chøa t¹p chÊt FeO vµ lµm l¹i
thÝ nghiƯm gièng nh trªn th× l¬ng dd KMnO4 0,096M cÇn dïng lµ bao nhiªu?
C©u V:
1. Cho: Eo ë 25oC cđa c¸c cỈp Fe2+ / Fe vµ Ag+ / Ag t¬ng øng b»ng -0,440V vµ 0,800V. Dïng thªm ®iƯn cùc
hi®ro tiªu chn, viÕt s¬ ®å cđa pin ®ỵc dïng ®Ĩ x¸c ®Þnh c¸c thÕ ®iƯn cùc ®· cho. H·y cho biÕt ph¶n øng x¶y
ra khi pin ®ỵc lËp tõ hai cỈp ®ã ho¹t ®éng.
2. a. H·y s¾p xÕp c¸c nguyªn tè Natri, Kali, Liti lïi theo thø tù gi¶m trÞ sè n¨ng lỵng ion ho¸ thø nhÊt (I1).
Dùa vµo c¨n cø nµo vỊ cÊu t¹o nguyªn tư ®Ĩ ®a ra qui lt s¾p xÕp ®ã?
b. Dùa vµo cÊu h×nh electron, h·y gi¶i thÝch sù lín h¬n n¨ng lỵng ion ho¸ thø nhÊt (I1) cđa Mg so víi Al (Mg
cã I1 = 7,644 eV; Al cã I1 = 5,984 eV).

-----o

Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o
®Ị thi chÝnh thøc

C©u I:
Cho s¬ ®å sau:

o-----

§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A
Ngµy thi: 14/3/2000
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

A
n - Butan

Trang:20

axeton

C

D

G

1,4-®ibrom-2-buten

B

550-6000C
B1

D1

C1
1) CH2

A1
B2

Mg
ete khan

C2

glixerin trinitrat

CH2

O
2) H3O +

D2

isoamylaxetat

A, A1, B, B1, B2 ... D2 lµ c¸c hỵp chÊt h÷u c¬.
1) H·y ghi c¸c chÊt cÇn thiÕt vµ ®iỊu kiƯn ph¶n øng trªn c¸c mòi tªn.
2) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa tÊt c¶ c¸c hỵp chÊt h÷u c¬ ë s¬ ®å trªn.
3) ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng t¹o thµnh glixerin trinitrat tõ n-butan theo s¬ ®å trªn.
C©u II:
1) T¸m hỵp chÊt h÷u c¬ A, B, C, D, E, G, H, I ®Ịu chøa 35,56%C; 5,19%H; 59,26%Br trong ph©n tư vµ ®Ịu
cã tØ khèi h¬i so víi nit¬ lµ 4,822. §un nãng A hc B víi dd NaOH ®Ịu thu ®ỵc an®chit n-butiric, ®un nãng
C hc D víi dd NaOH ®Ịu thu ®ỵc etylmetylxeton. A bỊn h¬n B, C bỊn h¬n D, E bỊn h¬n G, H vµ I ®Ịu cã
c¸c nguyªn tư C* trong ph©n tư.
a. ViÕt c«ng thøc cÊu tróc cđa A, B, C, D, E, G, H vµ I.
b. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
2) Hai xicloankan M vµ N ®Ịu cã tØ khèi h¬i so víi metan b»ng 5,25. Khi monoclo ho¸ (cã chiÕu s¸ng) th× M
cho 4 hỵp chÊt, N chØ cho 1 hỵp chÊt duy nhÊt.
a.H·y x¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cđa M vµ N.
b. Gäi tªn c¸c s¶n phÈm t¹o thµnh theo danh ph¸p IUPAC.
c. Cho biÕt cÊu d¹ng bỊn nhÊt cđa hỵp chÊt t¹o thµnh tõ N, gi¶i thÝch.
C©u III:
1) Axit xitric hay lµ axit limonic

COOH

HOOC -COOH
CH2 - C - CH2 - COOH
cã c¸c gi¸ trÞ pKa lµ 4,76; 3,13
OH

vµ 6,40. H·y gäi tªn axit nµy theo danh ph¸p IUPAC vµ ghi (cã gi¶i thÝch) tõng gi¸ trÞ pKa vµo nhãm chøc
thÝch hỵp.

2) §un nãng axit xitric tíi 176oC thu ®ỵc axit aconitic (C6H6O6). Khư axit aconitic sinh ra axit tricacbalylic
(hay lµ axit propan-1,2,3-tricacboxylic). NÕu tiÕp tơc ®un nãng axit aconitic sÏ thu ®ỵc hçn hỵp gåm axit
itaconic (C5H6O4, kh«ng cã ®ång ph©n h×nh häc) vµ axit xitraconic (C 5H6O4 cã ®ång ph©n h×nh häc); hai axit
nµy chun ho¸ ngay thµnh c¸c hỵp chÊt m¹ch vßng cïng cã c«ng thøc ph©n tư C5H4O3.
H·y viÕt s¬ ®å c¸c ph¶n øng x¶y ra díi d¹ng c¸c c«ng thøc cÊu t¹o vµ cho biÕt axit aconitic cã ®ång ph©n
h×nh häc hay kh«ng?
3)Ngêi ta cã thĨ tỉng hỵp axit xitric xt ph¸t tõ axeton vµ c¸c ho¸ chÊt v« c¬ cÇn thiÕt. H·y viÕt s¬ ®å c¸c
ph¶n øng ®· x¶y ra.
C©u IV:
1) X lµ mét ®isaccarit kh«ng khư ®ỵc AgNO3 trong dd amoniac. Khi thủ ph©n X sinh ra s¶n phÈm duy nhÊt
lµ M (D-andoz¬, cã c«ng thøc vßng ë d¹ng α). M chØ kh¸c D-riboz¬ ë cÊu h×nh nguyªn tư C2.
H 2O
CH3OH
CH3I

→ dÉn xt 2,3,4-tri-O-metyl cđa M
M 
HCl xt → N 
baz xt→ Q
xt H +
a. X¸c ®Þnh c«ng thøc cđa M, N, Q vµ X (d¹ng vßng ph¼ng).
b. H·y viÕt s¬ ®å c¸c ph¶n øng ®· x¶y ra.
2) §èt ch¸y 0,2 mol hỵp chÊt A thc lo¹i t¹p chøc thu ®ỵc 26,2 gam khÝ CO2; 12,6 gam h¬i H2O vµ 2,24 lÝt
khÝ N2 (®ktc). NÕu ®èt ch¸y 1 mol A cÇn 3,75 mol O2.


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:21

a. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tư cđa A.
b. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o vµ tªn cđa A. BiÕt r»ng A cã tÝnh chÊt lìng tÝnh, ph¶n øng víi axit nit¬ gi¶i
phãng nit¬; víi ancol etylic cã axit lµm xóc t¸c t¹o thµnh hỵp chÊt cã c«ng thøc C 5H11O2N. Khi ®un nãng A
chun thµnh hỵp chÊt vßng cã c«ng thøc C6H10N2O2. H·y viÕt ®Çy ®đ c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ ghi
®iỊu kiƯn (nÕu cã). A cã ®ång ph©n lo¹i g×?
C©u V:
1) Cã 5 lä ®ùng riªng biƯt c¸c chÊt: cumen hay lµ isopropylbenzen (A), ancol benzylic (B), anisol hay lµ
metyl phenyl ete (C), benzan®ehit (D) vµ axit benzoic (E). BiÕt (A), (B), (C), (D) lµ c¸c chÊt láng.
a. H·y s¾p xÕp thø tù t¨ng dÇn nhiƯt ®é s«i, gi¶i thÝch.
b. Trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n c¸c chÊt trªn, cã 1 lä ®ùng chÊt láng thÊy xt hiƯn tinh thĨ. H·y gi¶i thÝch hiƯn
tỵng ®ã b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc.
c. H·y cho biÕt c¸c cỈp chÊt nµo nãi trªn cã thĨ ph¶n øng víi nhau. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ ghi ®iỊu
kiƯn (nÕu cã).
2) Trong qu¸ tr×nh ®iỊu chÕ metyl tert-butyl ete (MTBE) tõ ancol, ngêi ta thu ®ỵc thªm 2 s¶n phÈm kh¸c.
a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iỊu chÕ MTBE tõ hi®rocacbon.
b. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o 2 s¶n phÈm nãi trªn.
c. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o c¸c s¶n phÈm sinh ra vµ ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho MTBE t¸c dơng víi HI.
3) Cã 1 hçn hỵp c¸c chÊt r¾n gåm: p-tolui®in (p-metylanilin), axit benzoic, naphtalen. Tr×nh bµy ng¾n gän ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ĩ t¸ch riªng tõng chÊt.

Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o
®Ị thi chÝnh thøc

§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A
Ngµy thi: 14/3/2001
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )

C©u I (4 ®iĨm):

1. Ph¬ng ph¸p sunfat cã thĨ ®iỊu chÕ ®ỵc chÊt nµo: HF , HCl , HBr , HI ? NÕu cã chÊt kh«ng ®iỊu chÕ
®ỵc b»ng ph¬ng ph¸p nµy, h·y gi¶i thÝch t¹i sao?
ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ ghi râ ®iỊu kiƯn (nÕu cã) ®Ĩ minh ho¹.
2. Trong d·y oxiaxit cđa clo, axit hipoclor¬ lµ quan träng nhÊt. axit hipoclor¬ cã c¸c tÝnh chÊt: a) TÝnh
axit rÊt u, u h¬n axit cacbonic; b) Cã tÝnh oxi ho¸ m·nh liƯt; c) RÊt dƠ bÞ ph©n tÝch khi cã ¸nh s¸ng mỈt
trêi, khi ®un nãng. H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®Ĩ minh ho¹ c¸c tÝnh chÊt ®ã.
3. Cã c¸c dung dÞch (bÞ mÊt nh·n) : a) BaCl 2 ; b) NH4Cl ; c) K2S ; d) Al2(SO4)3 ; e) MgSO4 ; g) KCl ; h)
ZnCl2 . §ỵc dïng thªm dung dÞch phenolphtalein (kho¶ng pH chun mµu tõ 8 - 10) hc metyl da cam
(kho¶ng pH chun mµu tõ 3,1 - 4,4).
H·y nhËn biÕt mçi dung dÞch trªn, viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ion (nÕu cã) ®Ĩ gi¶i thÝch.
4. T×m c¸ch lo¹i s¹ch t¹p chÊt khÝ cã trong khÝ kh¸c vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra: a) CO
cã trong CO2 ; b) H2S cã trong HCl ; c) HCl cã trong H2S ;
d) HCl cã trong SO2 ; e) SO3 cã trong SO2 .
C©u II (3,5 ®iĨm):
1. H·y dïng kÝ hiƯu « lỵng tư biĨu diƠn c¸c trêng hỵp sè lỵng electron trong mét obitan nguyªn tư.
2. Mçi ph©n tư XY3 cã tỉng c¸c h¹t proton, n¬tron, electron b»ng 196; trong ®ã, sè h¹t mang ®iƯn
nhiỊu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iƯn lµ 60, sè h¹t mang ®iƯn cđa X Ýt h¬n sè h¹t mang ®iƯn cđa Y lµ 76.
a) H·y x¸c ®Þnh kÝ hiƯu ho¸ häc cđa X,Y vµ XY3 .
b) ViÕt cÊu h×nh electron cđa nguyªn tư X,Y.
c) Dùa vµo ph¶n øng oxi ho¸ - khư vµ ph¶n øng trao ®ỉi, h·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng (ghi râ ®iỊu
kiƯn, nÕu cã) c¸c trêng hỵp x¶y ra t¹o thµnh XY3.
C©u III (5 ®iĨm):


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:22

1. Hoµn thµnh ph¬ng tr×nh ph¶n øng a) , b) sau ®©y. Cho biÕt c¸c cỈp oxi ho¸ - khư liªn quan ®Õn ph¶n
øng vµ so s¸nh c¸c gi¸ trÞ Eo cđa chóng.
a) Zn[Hg(SCN)4] + IO3- + ClICl + SO42- + HCN + Zn2+ + Hg2+
2+
b) Cu(NH3)m + CN + OH
Cu(CN)2- + CNO- +
H2O
2. Dung dÞch X cã chÊt tan lµ mi M(NO3)2 . Ngêi ta dïng 200ml dung dÞch K3PO4 võa ®đ ph¶n øng
víi 200ml dung dÞch X, thu ®ỵc kÕt tđa M3(PO4)2 vµ dung dÞch Y. Khèi lỵng kÕt tđa ®ã (®· ®ỵc sÊy kh«) kh¸c
khèi lỵng M(NO3)2 ban ®Çu lµ 6,825 gam.
§iƯn ph©n 400 ml dung dÞch X b»ng dßng ®iƯn I = 2 ampe tíi khi thÊy khèi lỵng catèt kh«ng t¨ng
thªm n÷a th× dõng, ®ỵc dung dÞch Z. Gi¶ thiÕt sù ®iƯn ph©n cã hiƯu st 100%.
a) H·y t×m nång ®é ion cđa dung dÞch X, dung dÞch Y, dung dÞch Z. Cho biÕt c¸c gÇn ®óng ph¶i chÊp
nhËn khi tÝnh nång ®é dung dÞch Y, dung dÞch Z.
b) TÝnh thêi gian (theo gi©y) ®· ®iƯn ph©n.
c) TÝnh thĨ tÝch khÝ thu ®ỵc ë 27,3oC , 1atm trong sù ®iƯn ph©n.
C©u IV (4 ®iĨm):
1. Sunfuryl ®iclorua SO2Cl2 lµ ho¸ chÊt phỉ biÕn trong ph¶n øng clo ho¸. T¹i 350oC, 2 atm ph¶n øng
SO2Cl2 (khÝ) ‡ˆ ˆˆ †ˆ
SO2 (khÝ)
+ Cl2 (khÝ)
(1)
Cã Kp = 50 .
a) H·y cho biÕt ®¬n vÞ cđa trÞ sè ®ã vµ gi¶i thÝch: h»ng sè c©n b»ng Kp nµy ph¶i cã ®¬n vÞ nh vËy.
b) TÝnh phÇn tr¨m theo thĨ tÝch SO2Cl2(khÝ) cßn l¹i khi (1) ®¹t tíi c©n b»ng ë ®iỊu kiƯn ®· cho.
c) Ban ®Çu dïng 150 mol SO2Cl2(khÝ), tÝnh sè mol Cl2(khÝ) thu ®ỵc khi (1) ®¹t tíi c©n b»ng.
C¸c khÝ ®ỵc coi lµ khÝ lý tëng.
2. a) TÝnh ®é ®iƯn li cđa dung dÞch CH3NH2 0,010M.
b) §é ®iƯn li thay ®ỉi ra sao khi
- Pha lo·ng dung dÞch ra 50 lÇn.

- Khi cã mỈt NaOH 0,0010M.
- Khi cã mỈt CH3COOH 0,0010M.
- Khi cã mỈt HCOONa 1,00M.
BiÕt:
CH3NH2 + H+ ‡ˆ ˆˆ †ˆ CH3NH3+
; K = 1010,64
CH3COOH
; K = 10-4,76
‡ˆ ˆˆ †ˆ CH3COO + H+
C©u V(3,5 ®iĨm):
Ph¶n øng
S2O82- + 2 I (1)

→ 2 SO42- + I2
®ỵc kh¶o s¸t b»ng thùc nghiƯm nh sau: Trén dung dÞch KI víi dung dÞch hå tinh bét, dung dÞch S 2O32- ; sau ®ã
thªm dung dÞch S2O82- vµo dung dÞch trªn. C¸c dung dÞch ®Ịu cã nång ®é ban ®Çu thÝch hỵp.
1. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra; t¹i sao dung dÞch tõ kh«ng mµu chun sang mµu xanh lam?
2. Ngêi ta thu ®ỵc sè liƯu sau ®©y:
Thêi gian thÝ nghiƯm(theo gi©y)
Nång ®é I- (theo mol . l -1)
0
1,000
20
0,752
50
0,400
80
0,010
Dïng sè liƯu ®ã, h·y tÝnh tèc ®é trung b×nh cđa ph¶n øng (1).

Bé Gi¸o Dơc Vµ §µo T¹o
®Ị thi chÝnh thøc
C©u I (5 ®iĨm):

§Ị Thi Qc Gia Chän HäC SINH Giái THPT
M«n Thi: Ho¸ Häc - B¶ng A
Ngµy thi: 15/3/2001
(180 phót, kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:23

1. Xt ph¸t tõ brombenzen chøa 14 C ë vÞ trÝ 1 vµ c¸c ho¸ chÊt v« c¬ cÇn thiÕt kh«ng chøa 14 C, h·y
®iỊu chÕ c¸c hỵp chÊt th¬m chøa 14 C ë vÞ trÝ 3 : a) Anilin ;
b) Iotbenzen ; c) Axit benzoic.
2. Hoµn thµnh s¬ ®å c¸c ph¶n øng sau vµ gäi tªn c¸c s¶n phÈm tõ A ®Õn F :
Na2Cr2O4
2H
C
D
Cl2 (1 mol)
H2O
Benzen (1mol)
A
B
FeCl3

t0C, p
HNO3
Fe, HCl
E
F
3. Khi oxi ho¸ etylenglicol b»ng HNO3 th× t¹o thµnh mét hçn hỵp 5 chÊt. H·y viÕt c«ng thøc cÊu t¹o
ph©n tư cđa 5 chÊt ®ã vµ s¾p xÕp theo trËt tù gi¶m dÇn nhiƯt ®é s«i cđa chóng (cã gi¶i thÝch).
C©u II (4 ®iĨm):
N
Xinconi®in (X) cã c«ng thøc cÊu t¹o :
§ã lµ ®ång ph©n lËp thĨ ë C9 cđa xinconin (Y).
CH = CH2
1. H·y ghi dÊu * vµo mçi nguyªn tư cacbon
9
C HOH bÊt ®èi vµ khoanh vßng trßn nguyªn tư nit¬ cã tÝnh baz¬ m¹nh nhÊt trong ph©n tư X.
2. Cho tõ tõ dung dÞch HBr vµo X ë nhiƯt ®é phßng råi ®un nãng nhĐ, sinh ra c¸c s¶n phÈm chÝnh lµ A
(C19H23BrON2) , B (C19H24Br2ON2) , C (C19H25Br3ON2) , vµ
D (C19H24Br4N2). ChÕ ho¸ D víi dung dÞch KOH trong rỵu 90o thu ®ỵc E (C19H20N2)
H·y viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa A , B , C , D , E. Ghi dÊu * vµo mçi nguyªn tư cacbon bÊt ®èi trong
ph©n tư D vµ E.
3. Cho C6H5COCl vµo X vµ Y thu ®ỵc s¶n phÈm ®Ịu cã c«ng thøc C26H26N2O2 (®Ỉt lµ F vµ G). F vµ G
cã ®ång nhÊt (cïng lµ mét chÊt) hay kh«ng? Chóng cã nhiƯt ®é nãng ch¶y gièng hay kh¸c nhau? t¹i sao?
C©u III (4 ®iĨm):
1.Cã mét hçn hỵp protit gåm pepsin (pHI = 1,1), hemoglobin (pHI = 6,8) vµ prolamin (pHI = 12,0). Khi
tiÕn hµnh ®iƯn di dung dÞch protit nªu trªn ë pH = 7,0 th× thu ®ỵc 3 vÕt chÊt (xem h×nh):
Xt ph¸t
Cùc
•
•
• Cùc

A
B
C
Cho biÕt mçi vÕt chÊt ®Ỉc trng cho protit nµo ? Gi¶i thÝch.
2. Khi thủ ph©n hoµn toµn 1 mol tripeptit X thu ®ỵc 2 mol axit glutamic
( HOOC(CH2)2CH(NH2)COOH ), 1 mol alanin ( CH 3CH(NH2)COOH ) vµ 1 mol NH3. X kh«ng ph¶n øng víi
2,4-®initroflobenzen vµ X chØ cã mét nhãm cacboxyl tù do. Thủ ph©n X nhê enzim cacboxipepti®aza thu ®ỵc alanin vµ mét ®ipeptit Y.
ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa X , Y vµ gäi tªn chóng.
C©u IV (4,5 ®iĨm):
Melexitoz¬ (C18H32O16) lµ ®êng kh«ng khư, cã trong mËt ong. Khi thủ ph©n hoµn toµn 1 mol
melexitoz¬ b»ng axit sÏ nhËn ®ỵc 2 mol D-glucoz¬ vµ 1 mol D- fructoz¬. Khi thủ ph©n kh«ng hoµn toµn sÏ
nhËn ®ỵc D-glucoz¬ vµ ®isaccarit turanoz¬. Khi thủ ph©n nhê enzim mantaza sÏ t¹o thµnh D-glucoz¬ vµ Dfructoz¬, cßn khi thủ ph©n nhê enzim kh¸c sÏ nhËn ®ỵc saccaroz¬.
Metyl ho¸ 1 mol melexitoz¬ råi thủ ph©n sÏ nhËn ®ỵc 1 mol 1,4,6-tri-O-metyl-D-fructoz¬ vµ 2 mol
2,3,4,6-tetra-O-metyl-D-glucoz¬.
1. H·y viÕt c«ng thøc cÊu tróc cđa melexitoz¬. ViÕt c«ng thøc cÊu tróc vµ gäi tªn hƯ thèng cđa
turanoz¬.
2. H·y chØ ra r»ng, viƯc kh«ng h×nh thµnh foman®ehit trong s¶n phÈm oxi ho¸ b»ng HIO 4 chøng tá cã
cÊu tróc furanoz¬ hc piranoz¬ ®èi víi m¾t xÝch fructoz¬ vµ piranoz¬ hc heptanoz¬ (vßng 7 c¹nh) ®èi víi
m¾t xÝch glucoz¬.
3. CÇn bao nhiªu mol HIO4 ®Ĩ ph©n hủ hai m¾t xÝch glucoz¬ cã cÊu tróc heptanoz¬ vµ sÏ nhËn ®ỵc
bao nhiªu mol axit fomic?
C©u V (2,5 ®iĨm):


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:24

1. Clorofom tiÕp xóc víi kh«ng khÝ ngoµi ¸nh s¸ng sÏ bÞ oxi hãa thµnh photgen rÊt ®éc. §Ĩ ngõa ®éc
ngêi ta b¶o qu¶n clorofom b»ng c¸ch cho thªm mét lỵng nhá ancol etylic ®Ĩ chun photgen thµnh chÊt
kh«ng ®éc.
ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng oxi hãa clorofom b»ng oxi kh«ng khÝ thµnh photgen, ph¶n øng cđa photgen
víi ancol etylic vµ gäi tªn s¶n phÈm.
2. §un nãng vµi giät clorofom víi lỵng d dung dÞch NaOH, sau ®ã nhá thªm vµi giät dung dÞch
KMnO4 thÊy hçn hỵp xt hiƯn mµu xanh. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ gi¶i thÝch sù xt hiƯn mµu
xanh.
3. Khi tiÕn hµnh ®iỊu chÕ axit lactic tõ an®ehit axetic vµ axit xianhi®ric, ngoµi s¶n phÈm mong mn
ta cßn thu ®ỵc hỵp chÊt X (C6H8O4). ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa X vµ c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iỊu chÕ D-fructoz¬ tõ D-glucoz¬, biÕt r»ng D-glucozazon khi t¸c dơng víi
benzandehit t¹o thµnh ozon cđa D-glucoz¬ (HOCH2(CHOH)3COCHO).
2. Chitin (t¸ch tõ vá t«m, cua...) ®ỵc coi nh lµ dÉn xt cđa xenluloz¬, trong ®ã c¸c nhãm hidroxyl ë c¸c
nguyªn tư C2 ®ỵc thay thÕ b»ng c¸c nhãm axetylamino ( -NH-CO-CH3 ).
a) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o mét ®o¹n m¹ch cđa ph©n tư chitin.
b) Gäi tªn mét m¾t xÝch cđa chitin.
c) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi ®un nãng chitin víi dung dÞch HCl ®Ỉc (d), ®un nãng chitin
víi dung dÞch NaOH ®Ỉc (d).
C©u III (5 ®iĨm): (thay c©u III b¶ng A, dïng cho b¶ng B)
1. Cho hçn hỵp ®¼ng ph©n tư gåm axit benzoic vµ axit p-metoxibenzoic t¸c dơng víi hçn hỵp HNO3
®Ỉc vµ H2SO4 ®Ỉc.
ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o hai s¶n phÈm mononitro chÝnh vµ cho biÕt chÊt nµo t¹o thµnh víi sè mol nhiỊu
h¬n? H·y so s¸nh tÝnh axit cđa c¸c chÊt gåm hai axit ®Çu vµ hai s¶n phÈm, gi¶i thÝch.
2. Cã c¸c hỵp chÊt sau: H3NCH2COO (A)
, H2NCH2CONH2 (B) , H2N-CO-NH2 (C) ,
CH3CHOHCOOH (D). Cho biÕt tõng hỵp chÊt trªn thc lo¹i hỵp chÊt cã chøc h÷u c¬ nµo? ViÕt ph¬ng
tr×nh ph¶n øng cđa tõng hỵp chÊt trªn víi:
a) Dung dÞch HCl (d, nãng)
;
b) Dung dÞch NaOH (d, nãng).

bé gi¸o dơc vµ ®µo t¹o
®Ị thi chÝnh thøc

k× thi chän häc sinh giái qc gia
líp 12 thpt n¨m häc 2000-2001
M«n : ho¸ häc B¶ng B

Thêi gian : 180 phót ( kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )
Ngµy thi : 13 / 3 / 2001
C©u I (5 ®iĨm):
1. Xt ph¸t tõ brombenzen chøa 14 C ë vÞ trÝ 1 vµ c¸c ho¸ chÊt v« c¬ cÇn thiÕt kh«ng chøa 14 C, h·y ®iỊu chÕ
c¸c hỵp chÊt th¬m chøa 14 C ë vÞ trÝ 3 : a) Anilin ;
b) Iotbenzen ; c) Axit benzoic.
2. Hoµn thµnh s¬ ®å c¸c ph¶n øng sau vµ gäi tªn c¸c s¶n phÈm tõ A ®Õn F :
Na2Cr2O4
2H
Cl2 (1 mol)
H2O
C
D
Benzen (1 mol)
A
B
FeCl3
tO , p
HNO3 (1 mol)
Fe, HCl
E
F

3. Khi oxi ho¸ etylenglicol b»ng HNO3 th× t¹o thµnh mét hçn hỵp 5 chÊt. H·y viÕt c«ng thøc cÊu t¹o ph©n tư
cđa 5 chÊt ®ã vµ s¾p xÕp theo trËt tù gi¶m dÇn nhiƯt ®é s«i cđa chóng (cã gi¶i thÝch).
C©u II (3,5 ®iĨm):

N


Tuyển tập đề thi học sinh giỏi Quốc Gia

*********************************************************************************************************************************

Trang:25

Xinconi®in (X) cã c«ng thøc cÊu t¹o :
C9HOH

CH=CH2

§ã lµ ®ång ph©n lËp thĨ ë C9 cđa xinconin (Y).
N
1. H·y ghi dÊu vµo mçi nguyªn tư cacbon bÊt ®èi vµ khoanh vßng trßn nguyªn tư nit¬ cã tÝnh baz¬
m¹nh nhÊt trong ph©n tư X.
2. Cho tõ tõ dung dÞch HBr vµo X ë nhiƯt ®é phßng råi ®un nãng nhĐ, sinh ra c¸c s¶n phÈm chÝnh lµ A
(C19H23BrON2) , B (C19H24Br2ON2) , C (C19H25Br3ON2) , vµ
D (C19H24Br4N2). ChÕ ho¸ D víi dung dÞch KOH trong rỵu 90o thu ®ỵc E (C19H20N2)
H·y viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cđa A , B , C , D , E. Ghi dÊu vµo mçi nguyªn tư cacbon bÊt ®èi trong
ph©n tư D vµ E.
C©u III (5 ®iĨm):
1. Cho hçn hỵp ®¼ng ph©n tư gåm axit benzoic vµ axit p-metoxibenzoic t¸c dơng víi hçn hỵp HNO 3
®Ỉc vµ H2SO4 ®Ỉc.

ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o hai s¶n phÈm mononitro chÝnh vµ cho biÕt chÊt nµo t¹o thµnh víi sè mol nhiỊu
h¬n? H·y so s¸nh tÝnh axit cđa c¸c chÊt gåm hai axit ®Çu vµ hai s¶n phÈm, gi¶i thÝch.
2. Cã c¸c hỵp chÊt sau:
H 3NCH2COO (A)
, H2NCH2CONH2(B) , H2N-CO-NH2 (C) ,
CH3CHOHCOOH (D). Cho biÕt tõng hỵp chÊt trªn thc lo¹i hỵp chÊt cã chøc h÷u c¬ nµo? ViÕt ph¬ng tr×nh
ph¶n øng cđa tõng hỵp chÊt trªn víi :
a) Dung dÞch HCl (d, nãng)
;
b) Dung dÞch NaOH (d, nãng).

C©u IV (4,5 ®iĨm):
1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iỊu chÕ D-fructoz¬ tõ D-glucoz¬, biÕt r»ng
D-glucozazon khi t¸c dơng víi benzan®ehit t¹o thµnh ozon cđa D-glucoz¬ (HOCH2(CHOH)3COCHO).
2. Chitin (t¸ch tõ vá t«m, cua...) ®ỵc coi nh lµ dÉn xt cđa xenluloz¬, trong ®ã c¸c nhãm hi®roxyl
ë c¸c nguyªn tư C2 ®ỵc thay thÕ b»ng c¸c nhãm axetylamino
( -NH-CO-CH3 ).
d) ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o mét ®o¹n m¹ch cđa ph©n tư chitin.
e) Gäi tªn mét m¾t xÝch cđa chitin.
c) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi ®un nãng chitin víi dung dÞch HCl ®Ỉc (d), ®un nãng chitin
víi dung dÞch NaOH ®Ỉc (d).
C©u V (2 ®iĨm):
1. Clorofom tiÕp xóc víi kh«ng khÝ ngoµi ¸nh s¸ng sÏ bÞ oxi hãa thµnh photgen rÊt ®éc. §Ĩ ngõa ®éc
ngêi ta b¶o qu¶n clorofom b»ng c¸ch cho thªm mét lỵng nhá ancol etylic ®Ĩ chun photgen thµnh chÊt
kh«ng ®éc.
ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng oxi hãa clorofom b»ng oxi kh«ng khÝ thµnh photgen, ph¶n øng cđa photgen
víi ancol etylic vµ gäi tªn s¶n phÈm.
2. §un nãng vµi giät clorofom víi lỵng d dung dÞch NaOH, sau ®ã nhá thªm vµi giät dung dÞch
KMnO4 thÊy hçn hỵp xt hiƯn mµu xanh. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ gi¶i thÝch sù xt hiƯn mµu
xanh.

bé gi¸o dơc vµ ®µo t¹o

k× thi chän häc sinh giái qc gia
líp 12 thpt n¨m häc 2000-2001
®Ị thi dù bÞ
M«n : ho¸ häc B¶ng A
Thêi gian : 180 phót ( kh«ng kĨ thêi gian giao ®Ị )
Ngµy thi thø nhÊt : ( theo qut ®Þnh vµ th«ng b¸o cđa Bé)

C©u I :