B31 công nghệ tế bào

CHƯƠNG VI:
ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC

Bài 31: Công nghệ tế bào
Giáo sinh: Nguyễn Thị Hoa
1


kĩ thuật

- Công
bào làpháp
gì? nuối cấy …………….hoặc…………….để tạo ra những
- Khái niệm: Công nghệ tế bào là ngành …………….....về qui trình
ứngnghệ
dụng tế
phương
tế bào

mô

- Các công đoạn chủ yếu của công mô
nghệ tế bào? cơ quan

…………, ……..…........hoặc …………........hoàn chỉnh với đầy đủ các tính trạng của cơ thể gốc.

cơ thể

- Các công đoạn chủ yếu

Tách tế bào

môi trường

mô sẹo

hoocmon sinh trưởng

dinh dưỡng nhân tạo

Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại có kiểu gen như dạng gốc?

2

cơ thể (cơ quan)


Công nghệ tế bào được ứng dụng trong sản xuất như thế nào?

1

3

2

Nhân giống vô tính trong

Nuôi cấy tế bào và mô trong

ống nghiệm ở cây trồng.

chọn giống cây trồng.

Nhân bản vô tính ở động
vật.

3


Hoạt động nhóm 5 phút

Nhóm 1,2: Quan sát H. 31 SGK trang 90.

Nhóm 3,4: Nghiên cứu thông tin mục 1/II.sgk.

-> Điền vào sơ đồ về quy trình nhân giống vô tính trong ống

-> Nêu ưu điểm và triển vọng của phương pháp nhân giống

nghiệm ở cây Mía (Thực vật) theo mẫu sau:

vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng? Lấy ví dụ ?

1

2

3

4

5

6

4


Cây con
Cây con
TB ban đầu

Mô sẹo

mtdd

Cây con

trong

hoàn chỉnh

3

2

4

5

2

4

3

5

trên đồng

6

ruộng

6

QUY TRÌNH NHÂN GIÔNG TRONG ỐNG NGHIÊM Ở CÂY TRỒNG

1

nhà

lưới

H.Sinh trưởng
1

Cây con

5

Ưu điểm và triển vọng
Bảo tồn được nguồn gen TV
quý

Tăng nhanh số lượng cây giống

Sâm ngọc linh
6


t
ệ
i
V
a
ủ
tự u c

h
n
à
h
t
ố
Một s
Nam

Gỗ Nghiến

CÂY TRE

Công ty cổ phần Giống - Vật tư công nghệ cao Việt Nam
Nhân giống vô tính một số giống lily nhập nội” được bắt đầu triển khai từ năm 2007. 

CÂY BẠCH ĐÀN
7


Các loại mô sử dụng để nhân giống
Phải có khả năng tái sinh cao và thuận lợi cho việc chuyển gen.

Phôi non, phôi trưởng thành

Mô lá, thân mầm

Mô sẹo

8


9


Nội dung trong mỗi bì thư

nghệ
tế pháp
bào nuôi cấy tế bào và mô để tạo giống mới bằng cách nào ? (nhóm 1,2)
Bì thư 1. Người ta đãCông

áp dụng
phương
Bì thư 2. Nêu phương pháp tạo ra giống lúa DR2 (nhóm 3,4)
Bì thư 3. Một số thành tựu của thế giới và Việt Nam về nhân bản vô tính ở động vật (nhóm 5, 6)
Bì thư 4. Nhân bản vô tính thành công ở động vật có ý nghĩa gì? (nhóm 7, 8)
Họ tên: ...........................

Địa chỉ: ...........................

Số ĐT: ...........................


1. Người ta đã áp dụng phương pháp nuôi cấy tế bào và mô để tạo giống mới bằng cách nào ? (nhóm 1,2)

- Tạo vật liệu mới để chọn lọc bằng cách chọn dòng tế bào xôma biến dị.
- Chọn lọc, đánh giá → tạo giống mới

Click to edit Master text styles
Second level
Third level
Fourth level
Fifth level

11


2. Nêu phương pháp tạo ra giống lúa DR2 (nhóm 3,4)

- Chọn lọc từ dòng tế bào xôma biến
dị của giống CR 203.

- Dùng phương pháp nuôi cấy tế bào
để tạo giống lúa DR2 chịu hạn, chịu
nóng, năng suất cao

12


13


Nhân bản trên cá

Nuôi cấy nhung

trạch

hươu sao

Hàn Quốc công

Anh nhân bản

Con ngựa nhân

bố con chó nhân

phôi từ khỉ

bản đầu tiên ra

bản

trưởng thành

ếam
h
t
N
a
t
ủ
ệ
i
c
u
ự
ủa V
t
c
h
u
n
ự
t
à
hnh
t
à
ố
s

h
t
t
ố
ộ
ột s
MM
g iớ i
3. Một số thành tựu của thế
giới và Việt Nam về nhân bản
vô tính ở động vật (nhóm 5, 6)

14

đời ở Italy


Ngày 22/4/2009, các nhà khoa học Hàn Quốc thông
báo đã nhân bản vô tính một con lợn để lấy các cơ
quan nội tạng đã biến đổi gen cấy ghép cho người

15


4. Nhân bản vô tính thành công ở động vật có ý nghĩa gì? (nhóm 7, 8)

Ý nghĩa:
- Nhân nhanh nguồn gen ĐV quý có nguy cơ tuyệt chủng
- Tạo cơ quan nội tạng của ĐV đã được chuyển gen người --> Thay thế cho người bệnh.

Nhân bản vô tính là kĩ thuật tạo ra các bản sao của một cá thể mà không cần qua sinh sản hữu tính.
16


Quy trình nhân bản vô tính cừu ĐÔLY
(tiến sĩ Ian Wilmut thực hiện năm 1996)

Cừu cho nhân TB xoma

Cừu cho

(2n)

Trứng (n)

Cừu cái lông trắng

Cừu cái mặt đen

Phôi

Cừu
Cừu ĐÔLY
ĐÔLY
Cừu cái mặt đen
17


Bò cho phôi

Em có nhận xét gì về
bê con sinh ra? Kỹ thuật cấy truyền phôi

Phôi của bò cho phôi

Khái niệm: là kĩ thuật chia cắt phôi
Bò

động vật thành nhiều phôi, cấy các

Được cấy

phôi đó vào tử cung của các con vật

phôi

khác nhau, tạo ra nhiều con vật có
kiểu gen giống nhau.

Bê
con

Kĩ thuật Cấy truyền phôi

18


Củng cố
Câu 1. Ngành công nghệ tế bào có những ứng dụng:
1. Nhân giống nhanh chóng cây trồng, hay nhân bản vô tính động vật.

2. Bảo tồn một số nguồn gen thực vật quý hiếm có nguy cơ tiệt chủng.
3. Tạo cây trồng sạch bệnh và tạo giống mới.

Chọn đáp án đúng nhất

A. 1 và 2

C. 1 và 3

B. 2 và 3

D. 1, 2 và 3
19


Câu 2. Ưu điểm của nhân giống vô tính ở cây trồng và tạo ra giống mới là
1. cách tiến hành dễ và tạo được nhiều giống mới.
2. thời gian tạo ra giống mới nhanh, đạt được chất lượng giống theo mục đích con người.
3. tạo ra được cây trồng sạch bệnh.

Chọn đáp án đúng nhất

A. 1 và 2

C. 2 và 3

B. 1 và 3

D. 1, 2 và 3
20

Câu 3. Hãy sắp xếp các bước nhân giống vô tính trong ống nghiệm
1. Nuôi cấy trên môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm để tạo ra các mô sẹo.
2. Tách tế bào hoặc mô khỏi cơ thể.
3. Nuôi cấy trong ống nghiệm chứa môi trường dinh dưỡng đặc và có hooc môn sinh trưởng phù hợp để kích thích chúng phân hóa
thành các cây con hoàn chỉnh.
4. Chuyển cây con sang bầu trong vườn ươm có mái che trước khi mang trồng ngoài đồng ruộng.

Chọn đáp án đúng nhất

A. 2-3-1-4

B. 3-2-1-4

C. 2-1-3-4

D. 1-2-3-4
21


Câu 4: Tìm các từ, cụm từ điền vào chỗ chấm (….) trong câu sau:

Để tạo ra cơ quan (cơ thể) hoàn chỉnh, người ta tách…………………nuôi cấy trong môi trường
TB (mô)
dinh dưỡng để tạo ………………..Sau đó dùng hooc môn sinh trưởng kích thích mô sẹo
1

Mô sẹo
…………………thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.

2

3

Phân hóa

22


Hướng dẫn học bài

-

Trả lời câu hỏi 1, 2 SGK/tr. 91

- Mỗi nhóm chuẩn bị: 1 bìa cứng A3 màu trắng, bút màu,
kéo, băng dính, bút màu xanh, đỏ.

23