TÀI LIỆU HƯỚNG dẫn THỰC tập điện tử cơ bản

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
BỘ MÔN KỸ THUẬT ĐIỆN
PTN ĐIỆN TỬ CÔNG SUẤT - TRUYỀN ĐỘNG ĐIỆN

TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN THỰC TẬP
ĐIỆN TỬ CƠ BẢN (CN176)

Cần Thơ, tháng 01/2012



Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

MỤC LỤC
MỤC LỤC ........................................................................................................................ i
Phần A MÔ PHỎNG ....................................................................................................... 1
Bài A.0 LÝ THUYẾT VÀ HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG MULTISIM ......................... 1
0.1

Mục đích...................................................................................................... 1

0.2

Tóm tắt nội dung và kiến thức liên quan .................................................... 1

0.2.1 Nội dung .................................................................................................. 1
0.2.2 Các kiến thức liên quan ........................................................................... 1
Bài A.1 PHÂN CỰC DIODE ..................................................................................... 7
1.1

Phân cực diode thường ................................................................................ 7

1.1.1 Dùng Oscilloscope vẽ đặt tuyến V-A ...................................................... 7
1.1.2 Khảo sát phân cực nghịch diode thường ................................................. 8
1.2

Phân cực diode Zener .................................................................................. 8

1.2.1 Phân cực thuận Zener .............................................................................. 8
1.2.2 Phân cực nghịch Zener ............................................................................ 9
1.2.3 Phối hợp Zener và Trasistor .................................................................... 9
Bài A.2 MẠCH DIODE ............................................................................................ 11
2.1

Mạch chỉnh lưu ......................................................................................... 11

2.1.1 Mạch chỉnh lưu nửa sóng (chỉnh lưu một bán kỳ) ................................ 11
2.1.2 Mạch chỉnh lưu toàn sóng dùng cầu diode ............................................ 13
2.1.3 Mạch chỉnh lưu toàn sóng dùng biến áp có điểm giữa.......................... 15
2.1.4 Mạch chỉnh lưu bội áp ........................................................................... 16
2.2

Mạch ghim áp ............................................................................................ 17

2.3

Mạch dùng Diode Zener ........................................................................... 18

Bài A.3 TRANSISTOR BJT VÀ JFET .................................................................... 19
3.1

Transistor BJT ........................................................................................... 19

3.1.1 Transistor phân cực E chung ................................................................. 19
3.1.2 Mạch khuếch đại đảo (đảo xung) .......................................................... 20
3.1.3 Mạch khuếch đại đệm xung................................................................... 21
3.1.4 Mạch ứng dụng transistor làm nguồn dòng để tạo sóng răng cưa......... 22
3.1.5 Mạch khuếch đại tín hiệu ...................................................................... 23
3.2

JFET .......................................................................................................... 23

3.2.1 Giữa G-S, G-D như là diode.................................................................. 23
Trang i


PTN Điện tử công suất - Truyền động điện

3.2.2 Đo dòng IDSS.......................................................................................... 24
3.2.3 Phân cực ngược G-S ............................................................................. 24
Bài A.4 CÁC MẠCH ỨNG DỤNG OP-AMP .......................................................... 25
4.1

Mạch làm toán cộng .................................................................................. 26

4.2

Mạch so sánh không đảo và so sánh đảo ................................................... 28

4.3

Mạch so sánh hồi tiếp ................................................................................ 29

4.4

Mạch dao động tạo sóng vuông ................................................................. 30

4.5

Mạch dao động tạo sóng tam giác ............................................................. 31

Phần B THỰC HÀNH TRÊN LINH KIỆN .................................................................. 32
Bài B.1 KHẢO SÁT LINH KIỆN ............................................................................. 32
1.1

Tóm tắt nội dung........................................................................................ 32

1.2

Thiết bị thí nghiệm .................................................................................... 32

1.3

Lý thuyết liên quan .................................................................................... 33

1.3.1 Điện trở ................................................................................................. 33
1.3.2 Tụ điện .................................................................................................. 34
1.3.3 Diode ..................................................................................................... 35
1.3.4 Transistor .............................................................................................. 36
1.3.5 SCR ....................................................................................................... 38
1.4

Phần thực hành .......................................................................................... 39

1.4.1 Đọc giá trị các điện trở.......................................................................... 39
1.4.2 Đo, đọc giá trị của tụ ............................................................................. 39
1.4.3 Đo thử diode ......................................................................................... 39
1.4.4 Đo thử transistor BJT ............................................................................ 39
1.4.5 Đo thử SCR ........................................................................................... 39
Bài B.2 DIODE BÁN DẪN ...................................................................................... 40
2.1

Tóm tắt lý thuyết........................................................................................ 41

2.2

Phân cực diode........................................................................................... 44

2.2.1 Phân cực thuận diode thường................................................................ 44
2.2.2 Phân cực nghịch diode thường.............................................................. 44
2.2.3 Phân cực thuận diode Zener .................................................................. 44
2.2.4 Phân cực ngược diode Zener ................................................................ 44
2.3

Mạch chỉnh lưu .......................................................................................... 45

2.3.1 Mạch chỉnh lưu toàn sóng dùng biến thế có điểm giữa ........................ 45

Trang ii

Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

2.3.2 Mạch chỉnh lưu toàn sóng dùng cầu chỉnh lưu ..................................... 45
2.3.3 Mạch chỉnh lưu toàn sóng dùng cầu chỉnh lưu có tụ lọc ....................... 46
2.3.4 Mạch chỉnh lưu tăng đôi điện áp ........................................................... 46
Bài B.3 TRANSISTOR BJT ..................................................................................... 47
3.1

Tóm tắt lý thuyết ....................................................................................... 47

3.1.1 Mạch phân cực cố định.......................................................................... 47
3.1.2 Mạch Phân cực bằng cầu chia điện thế ................................................. 47
3.1.3 Phân cực để BJT hoạt động như SW ..................................................... 48
3.2

Khảo sát đường đặc tính V-A và xác định độ lợi của Transistor BJT ..... 48

3.2.1 Mục đích ................................................................................................ 48
3.2.2 Chuẩn bị thực hành ................................................................................ 48
3.2.3 Khảo sát đường đặc tính V-A của Transistor BJT ................................ 48
3.2.4 Xác định độ khuếch đại dòng của Transistor ........................................ 50
3.3

Các mạch ứng dụng của Transistor BJT ................................................... 51

3.3.1 Transistor dùng tạo nguồn dòng ............................................................ 52
3.3.2 Phân cực Transistor dẫn bão hòa (Transistor làm việc như một SW)... 52
3.3.3 Mạch dao động dùng Transistor ............................................................ 53
Bài B.4 CÁC MẠCH ỨNG DỤNG OP-AMP .......................................................... 54
4.1

Mạch làm toán cộng .................................................................................. 54

4.2

Mạch so sánh không đảo và so sánh đảo .................................................. 55

4.3

Mạch dao động tạo sóng vuông ................................................................ 56

4.4

Mạch tạo sóng tam giác ............................................................................ 57

Trang iii



Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

Phần A MÔ PHỎNG
Bài A.0 LÝ THUYẾT VÀ HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG MULTISIM
0.1

Mục đích

Hướng dẫn sinh viên làm quen với cách sử dụng phần mềm mô phỏng, kiểm
chứng lại lý thuyết các mạch điện tử cơ bản nhất, sau đó sinh viên có thể tự mô phỏng
các mạch ở mức độ phức tạp hơn, phục vụ cho quá trình nghiên cứu.

0.2

Tóm tắt nội dung và kiến thức liên quan
0.2.1 Nội dung
 Hướng dẫn sơ lược sử dụng Multisim
 Sử dụng Multisim mô phỏng các mạch điện tử cơ bản
-

Bài A.1: Phân cực Diode.

-

Bài A.2: Mô phỏng mạch chỉnh lưu.

-

Bài A.3: Mô phỏng mạch Transistor.

-

Bài A.4: Mô phỏng mạch Op-amp.

0.2.2 Các kiến thức liên quan
0.2.2.1 Kiến thức về điện tử cơ bản
Xem lại tài liệu lý thuyết đã học trong học phần Điện tử cơ bản.
0.2.2.2 Hướng dẫn sử dụng phần mềm Multisim
a

Giao diện của Multisim 7.0
Khi khởi động

Multisim 7.0, cửa sổ giao
diện như Hình A-1. Bên
trái là các linh kiện, bên
phải là các các máy đo và
máy phát sóng…, ở giữa
là không gian ta sẽ thiết
kế mạch (Work space).
Hình A-1

A.0 Lý thuyết và hướng dẫn sử dụng Multisim

Trang 1


PTN Điện tử công suất - Truyền động điện

Các linh kiện (components) trong Multisim

b

Multisim có một thư viện components khá phong phú và đa dạng, gồm nhiều
loại:
 ANALOG (Resistor, diode …).
 DIGITAL (Flipflop, Nand,…).
 ORTHER …
Ta có thể chia các loại ANALOG làm 2 nhóm:
- Nhóm thực: là các linh kiện có giá trị không thay đổi được và có bán trên
thị trường.
- Nhóm ảo: là các loại linh kiện thay đổi giá trị được để tiện cho việc phân
giải mạch.

Một số thao tác cần thiết

c

Thông qua các ví dụ.
 Ví dụ 1:
VCC
24V

10

15K

U3

24V
b=100

5K

+
DC

1.324m A
1e-009Ohm

R3
10 Ohm

R1

15kOhm

1

+
0.132
-

U1A
A DC 1e-009Ohm

Q1
R2
5kOhm

BJT_NPN_VIRTUAL
+
R4
1 Ohm

-

U2
22.542 V DC

1MOhm

Hình A-2

Để khảo sát một mạch phân cực BJT như

Hình A-2 ta có thể dùng Multisim (Hình
A-3) như sau:

Hình A-3

 Lấy linh kiện: Click vào các
hộp linh kiện trên thanh công cụ
Ví dụ lấy điện trở: Có 2 loại là
điện trở với các thông số thực tế và điện
trở ảo (virtual) là loại ta có thể thay đổi
thông số. Các điện trở hình bên là các
mô hình điện trở với các thông số thực
đã được cài sẵn.
Hình A-4
Trang 2

A.0 Lý thuyết và hướng dẫn sử dụng Multisim


Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

 Ta có thể chọn linh kiện ảo:
Sau đó ta có
thể thay đổi các
thông số bằng cách
nhấp kép vào linh
kiện.
 Thay đổi
thông số linh kiện:

Hình A-5

Các linh kiện thuộc
loại Virtual thì mới
thay đổi được
thông số.

 Thay đổi thông số BJT:
- Cick kép vào BJT

Hình A-6

Chọn Edit Model, sau đó thay đổi các thông số
cần thiết và chọn Change Part Model (Hình A-6).
 Quay linh kiện: Hình A-7
Click vào linh kiện sau đó nhấp phím phải:
Chọn 90 Clockwise để quay 90o theo chiều kim
đồng hồ (Ctrl + R).

Hình A-7

A.0 Lý thuyết và hướng dẫn sử dụng Multisim

Chọn Flip Vertical: Quay 180o theo chiều dọc
(Ctrl + Y).

Trang 3


PTN Điện tử công suất - Truyền động điện

Chọn Flip Horizontal: Quay 180o theo chiều ngang (Ctrl + X).
…….
 Nối dây:
Các linh kiện trên mạch có thể nối với nhau như Hình A-8.

Hình A-8

 Lắp nguồn (DC):
Có thể dùng dạng Battery (Hình A-10) hoặc dạng đơn cực Vcc (Hình A-11):

Hình A-9

Hình A-10

Hình A-12

Hình A-11

Trang 4

A.0 Lý thuyết và hướng dẫn sử dụng Multisim


Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

 Máy phát sóng
Máy phát sóng có thể
tạo sóng sin, sóng tam giác,
sóng vuông với tần số, biên độ,

thành phần DC có thể điều
chỉnh được như Hình A-13.

Hình A-13

 Mô phỏng:
Sau khi hoàn tất mạch như Hình A-3 ta có thể cho chạy mô phỏng bằng cách
vào Simulate/Run hoặc Click vào nút Run/Stop trên góc phải của cửa sổ giao diện.
d

Một số thiết bị đo dạc, và hiển thị

 Volt kế, Amper kế: Hình A-14.

Hình A-15

 Máy đo đa năng: Hình A-15.
 Oscilloscope: Hình A-16.

Hình A-14
A.0 Lý thuyết và hướng dẫn sử dụng Multisim

Trang 5


PTN Điện tử công suất - Truyền động điện

Hình A-16

 Máy đo tần số: Hình A-17.

Hình A-17

Trang 6

A.0 Lý thuyết và hướng dẫn sử dụng Multisim


Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

Bài A.1 PHÂN CỰC DIODE
1.1

Phân cực diode thường
1.1.1 Dùng Oscilloscope vẽ đặt tuyến V-A
 Mục đích: Xem đặc tuyến
V-A của diode kiểm chứng với lý
thuyết.
 Cách thực hiện: Dùng
oscilloscope chọn Mode X-Y vẽ quan
hệ áp ở trục X (CH1) và dòng ở trục
Y (CH2). Dòng điện được đo thông
qua áp trên R1 1Ω. Nguồn áp thay đổi
được lấy từ tín hiệu sóng tam giác.
Hình A-18 Mạch nguyên lý

 Yêu cầu thí nghiệm:
- Ráp mạch mô phỏng như
Hình A-19, cho chạy mô phỏng.
- Xem đường đặc tuyến

bằng cách chọn oscilloscope với
mode X-Y.
Ghi chú
Nguồn thay đổi: Dùng máy
phát sóng, chọn sóng tam giác, biên
độ khoảng 50V.
R1=1Ω, R2=1kΩ.
Oscilloscope: chọn A/B (tức là
mode X-Y).

Hình A-19 Mạch nguyên lý



Channel A: 10mV/Div, DC.



Channel B: 500mV/Div, DC

– (vì điện áp trên diode đang đo ngược).
Nhận xét:
- Nhánh thuận: ………………..

Giải thích: ………..

- Nhánh ngược: ……………….

Giải thích: ……….

A.1 Phân cực Diode

Trang 7


PTN Điện tử công suất - Truyền động điện

1.1.2 Khảo sát phân cực nghịch diode thường
 Mục đích: Khảo sát dòng điện qua
diode và điện áp 2 đầu diode khi 2 diode
mắc ngược nhau.
 Cách thực hiện: Dùng phần mềm
mô phỏng đo điện áp trên mỗi diode, và
dòng điện đi qua ứng với từng giá trị
nguồn và ghi nhận sự thay đổi các giá trị.
 Yêu cầu: ráp mạch mô phỏng như
Hình A-21.
Hình A-20 Mạch nguyên lý

 Kết quả và giải thích
-

Nguồn 12V:
+ VD1=….
+VD2=…
+ ID=….

Thay đổi áp nguồn, các giá trị trên
có thay đổi không?
Kết luận gì khi diode phân cực

ngược?

Hình A-21 Mạch mô phỏng

Phân cực diode Zener

1.2

1.2.1 Phân cực thuận Zener
 Mục đích: Khảo sát Zener khi
phân cực thuận nó có dẫn như diode
thường không.
 Cách thực hiện: ráp mạch, mô
phỏng, thay đổi áp nguồn xem sự
thay đổi điện áp trên diode để rút ra
kết luận.
Hình A-22 Mạch nguyên lý

 Yêu cầu:

Ráp mạch mô phỏng như Hình A-23. Chạy mô phỏng và thay đổi áp nguồn, ghi
nhận kết quả.

Trang 8

A.1Phân cực Diode


Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

 Kết quả và nhận xét
Điện áp trung bình trên Zener:
VD=……
Zener phân cực thuận có như
diode thường không?
Hình A-23 Mạch mô phỏng

1.2.2 Phân cực nghịch Zener
 Mục đích: Xem Zener khi
nào dẫn điện. Khi Zener dẫn điện
thì áp trên Zener thay đổi như thế
nào.

Hình A-24 Mạch nguyên lý

 Yêu cầu: Ráp mạch mô
phỏng như Hình A-25. Chạy mô
phỏng và tăng dần điện áp nguồn,
qua sát và ghi nhận lại sự thay đổi
điện áp trên Zener và dòng qua
Zener.
 Kết quả và nhận xét:
- Áp nguồn nhỏ hơn VZ
thì diode có dẫn không?
- Áp nguồn lớn hơn VZ
thì VD có thay đổi không?

Hình A-25 Mạch mô phỏng

-

Điện áp Zener: VZ=…..

1.2.3 Phối hợp Zener và Trasistor
 Mục đích: Khảo sát điện áp ra của mạch ổn áp dùng transisor phối hợp Zener
(mạch này sẽ cho công suất lớn hơn so với dùng Zener đơn). Mạch nguyên lý
như Hình A-26.
 Yêu cầu: Ráp mạch mô phỏng
như Hình A-27.
Cho chạy mô phỏng:
Ứng với tải không đổi, thay đổi
điện áp nguồn và ghi nhận sự thay đổi áp
ra 2 đầu tải.
Hình A-26 Mạch nguyên lý
A.1 Phân cực Diode

Trang 9


PTN Điện tử công suất - Truyền động điện

Khi mạch ổn áp hoạt động (áp ra ổn định), thay đổi tải và ghi nhận sự trồi sụt áp
ra.
 Kết quả và nhận xét
-

Khi áp nguồn tăng lên bao nhiêu thì mạch hoạt động, V1=…..

-

Điện áp ổn áp là bao nhiêu, Vo=….

-

Khi tải thay đổi thì điện áp ra có thay đổi nhiều không? Tại sao?

-

Có thể sử dụng mạch này làm mạch ổn áp không?

Hình A-27 mạch mô phỏng

Trang 10

A.1Phân cực Diode


Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

Bài A.2 MẠCH DIODE
2.1

Mạch chỉnh lưu
2.1.1 Mạch chỉnh lưu nửa sóng (chỉnh lưu một bán kỳ)
2.1.1.1 Chỉnh lưu không tụ lọc
 Mục đích: Xem dạng sóng ngõ ra,
so sánh với lý thuyết.
 Yêu cầu: ráp mạch như Hình A-29,
cho chạy mô phỏng, xem dạng sóng ngõ ra
và nhận xét.

Hình A-28 Mạch nguyên lý

Hình A-29 Mạch mô phỏng

 Kết quả mô phỏng và nhận xét
-

Dạng sóng chỉnh lưu.

-

Nhận xét dạng sóng ngõ ra.

-

Điện áp trung bình tính toán theo lý thuyết: VOAV=……….

-

Điện áp trung bình đo được bằng Volt kế DC: VO=……..

-

So sánh 2 giá trị trên:…………….. Giải thích:………

A.2 Mạch Diode

Trang 11

PTN Điện tử công suất - Truyền động điện

2.1.1.2 Mạch chỉnh lưu nửa sóng có tụ lọc
 Mục đích: Xem sự khác biệt sóng điện áp chỉnh khi có tụ lọc và không có tụ
lọc, sự ảnh hưởng của tải lên dạng sóng.
 Yêu cầu: ráp mạch mô
phỏng như Hình A-31. Cho
chạy mô phỏng, xem dạng sóng
áp ra và nhận xét sự thay đổi
dạng sóng so với không có tụ
lọc, chất lượng áp thay đổi như
thế nào khi dòng tải thay đổi
(dòng tải tăng và giảm).
Hình A-30 Mạch nguyên lý

Hình A-31 Mạch mô phỏng

 Kết quả và nhận xét
-

Khi có tụ lọc thì dạng sóng áp ra tốt/xấu hơn so với không có tụ không?

-

Khi dòng tải tăng thì dạng sóng điện áp thay đổi tốt/xấu? Hình minh họa.

-

Khi dòng tải giảm thì dạng sóng điện áp thay đổi tốt/xấu? Hình minh họa.

Trang 12

A.2 Mạch Diode


Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

2.1.2 Mạch chỉnh lưu toàn sóng dùng cầu diode
2.1.2.1 Trường hợp không có tụ lọc
 Mục đích: Xem sự khác
nhau về dạng sóng giữa chỉnh lưu
toàn sóng và chỉnh lưu nửa sóng.
Sự giống nhau và khác nhau về
dạng sóng của chỉnh lưu dùng cầu
diode và chỉnh lưu dùng biến áp
có điểm giữa.
Hình A-32 Mạch nguyên lý

 Yêu cầu: ráp mạch mô
phỏng như Hình A-33. Cho chạy
mô phỏng.

Hình A-33 Mạch mô phỏng chỉnh lưu toàn sóng cầu diode

-

Chú ý sự sụt biên độ áp ra so với áp nguồn khi chạy mô phỏng.

-

So sánh dạng sóng điện áp với trường hợp chỉnh lưu nửa sóng.

 Kết quả và nhận xét
-

Dạng sóng điện áp ra như thế nào? Hình minh họa.

-

Biên độ áp nguồn và áp ra: Vsm=……., Vom=…… Giải thích:…….

-

Điện áp trung bình ra tính theo lý thuyết: VOAV=……=……

-

Điện áp trung bình ra đo được bằng Volt kế DC: Vo=…….

-

So sánh 2 kết quả, giải thích……..

A.2 Mạch Diode

Trang 13


PTN Điện tử công suất - Truyền động điện

2.1.2.2 Chỉnh lưu có tụ lọc
 Mục đích: Xem chất lượng áp
chỉnh lưu so với trường hợp
không có tụ lọc, xem sự ảnh
hưởng của tải lên áp chỉnh lưu.

Hình A-34 Mạch nguyên lý chỉnh lưu toàn sóng
cầu diode có tụ lọc

Hình A-35 Mạch mô phỏng chỉnh lưu toàn sóng cầu diode có tụ lọc

 Yêu cầu: ráp mạch mô phỏng như Hình A-35, cho chạy mô phỏng và ghi nhận
kết quả.
- Chất lượng áp chỉnh lưu khi có tụ lọc.
- Sự thay đổi dạng sóng khi tải tăng dòng và giảm dòng.
 Kết quả và nhận xét:
- Điện áp ra phẳng/không phẳng, tại sao?
- Khi dòng tải tăng thì dạng sóng như thế nào? Hình minh họa. Tại sao?
- Khi dòng tải giảm dạng sóng như thế nào? Hình minh họa. Tại sao?
- Để dạng sóng ra luôn phẳng khi tải thay đổi thì ta làm sao? Hình minh họa.

Trang 14

A.2 Mạch Diode


Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

2.1.3 Mạch chỉnh lưu toàn sóng dùng biến áp có điểm giữa

 Mục đích: Thấy được có
thể chỉnh lưu toàn sóng dùng
biến áp có điểm giữa, thay vì
dùng cầu diode.

Hình A-36 Mạch nguyên lý

 Yêu cầu: ráp mạch mô
phỏng như Hình A-37, chạy mô
phỏng quan sát dạng sóng VA,
VB, VO, chú ý pha VA so với
VB, điện áp VO so với VA và
VB .

Hình A-37 Mạch mô phỏng

 Kết quả và nhận xét:
-

Quan hệ giữa VA, và VB……., quan hệ VO so với VA và VB hình minh họa.

-

Nhận xét dạng sóng ngõ ra VO so với trường hợp chỉnh lưu dùng cầu diode.

A.2 Mạch Diode

Trang 15

PTN Điện tử công suất - Truyền động điện

2.1.4 Mạch chỉnh lưu bội áp
 Mục đích: khảo sát điện áp ngõ ra trong mạch chỉnh lưu bội áp, kiểm chứng với
lý thuyết.
 Yêu cầu: ráp mạch như hình A-39, chạy mô phỏng và quan sát điện áp ngõ ra.
Thay đổi điện áp nguồn và kiểm tra lại điện áp ngõ ra.
 Kết quả và nhận xét:
-

Giải thích nguyên lý hoạt động của mạch.

- Tính toán điện áp ngõ ra tương ứng với giá trị đặt điện áp ngõ vào. So sánh
và cho nhận xét.
-

Thiết kế mạch chỉnh lưu bội áp tăng đôi điện áp với điện áp U1 dương.

-

Thiết kế mạch chỉnh lưu bội áp tăng 4 lần điện áp. Vẽ sơ đồ mạch.

Hình A-38 Mạch nguyên lý chỉnh lưu tăng đôi điện áp

C1
2

D2

1

3

470uF-POL
24 V
50 Hz
0Deg

1N4007GP
D1
1N4007GP

C2
470uF-POL

R1
470k

+
-

0.000

V

U1
DC 10M

0

Hình A-39 Mạch mô phỏng chỉnh lưu tăng đôi điện áp

Trang 16

A.2 Mạch Diode


Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

2.2

Mạch ghim áp
 Mục đích: Xem dạng sóng của mạch ghim áp bị dời lên hoặc dời xuống với
biên độ Vp-p không thay đổi so với ngõ vào.
 Yêu cầu: ráp mạch mô phỏng như Hình A-41, chạy mô phỏng quan sát dạng
sóng ngõ ra bị dời lên hay dời xuống so với ngõ vào, Vp-p so với ngõ vào như
thế nào?
 Kết quả và nhận xét:
- Dạng sóng ngõ ra như thế nào so với
ngõ vào? Giải thích.
- Để điện áp ra dời ngược lại thì mạch
nguyên lý như thế nào? Vẽ mạch.

Hình A-40 Mạch nguyên lý

Hình A-41 Mạch mô phỏng

A.2 Mạch Diode

Trang 17

PTN Điện tử công suất - Truyền động điện

Mạch dùng Diode Zener

2.3

 Mục đích: Khảo sát sự phụ thuộc trạng thái dẫn của Zener vào tải mắc song
song với Zener và ý nghĩa của Zener trong mạch.
 Yêu cầu: ráp mạch mô phỏng như Hình A-43, chạy mô phỏng, quan sát điện áp
của tải RL và dòng điện Iz khi thay đổi tải RL.
R
IR

IZ

Vi

IL

Zener

Hình A-42 Mạch nguyên lý
R
1k

2

RL

1

D1
1N4739A
V1
24 V

Key = A
5k
90%

-

3

+
-

0.000

+

A

0.000

V

UL

DC 10M

Iz
DC 1e-009

0

Hình A-43 Mạch mô phỏng

 Kết quả và nhận xét:
-

Khi nào thì Zener dẫn, ngưng dẫn? Giải thích.

-

Điện áp lớn nhất hai đầu điện trở RL là bao nhiêu? Tại sao?

Trang 18

A.2 Mạch Diode


Tài liệu thực hành Điện tử cơ bản

Bài A.3 TRANSISTOR BJT VÀ JFET
3.1

Transistor BJT
3.1.1 Transistor phân cực E chung

 Mục đích:
Xem trạng thái BJT dẫn (khuếch đại).
Xem trang thái BJT dẫn bão hòa.
Xem trạng thái BJT ngưng dẫn.



Mô phỏng



Kết quả

VBB = 3V, RB=100kΩ, SW đóng, BJT dẫn khuếch đại, dẫn bão hòa hay ngưng?
Dựa vào đâu mà biết?
Tính độ khuếch đại dòng nếu BJT khuếch đại.
SW mở: BJT có dẫn hay không?
VBB=-3V, BJT có dẫn hay không?

A.3 Transistor BJT và JFET

Trang 19