Cách cho con bú mẹ bầu CẦN biết

Chúng ta đều biết rằng việc cho con bú sữa mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu đời là vô cùng quan trọng bởi
trong sữa mẹ có chứa rất nhiều kháng thể mà không loại thực phẩm nào có được. Nuôi con bằng sữa mẹ
còn là một nghệ thuật, giúp hình thành mối quan hệ gần gũi yêu thương. Bằng chứng khoa học đã khẳng
định, sữa mẹ giúp giảm tần suất và mức độ trầm trọng của bệnh tiêu chảy, viêm đường hô hấp, nhiễm
khuẩn huyết, viêm màng não và viêm ruột hoại tử, đồng thời cải thiện sự phát triển và nhận thức của trẻ.
Tuy nhiên, sự lúng túng trong những ngày đầu làm mẹ có thể khiến chị em vô tình làm mất đi hoặc không
thể cho con bú ngay từ khi bé mới ra đời. Hiểu được khó khăn này, các lớp tiền sản đã ra đời nhằm hướng
dẫn chị em bầu cách cho con bú đúng chuẩn và chăm sóc ngực đúng cách để sữa về sớm, về nhiều ngay
sau sinh. Hãy cũng nghe bác sĩ chuyên khoa 1 Trần Thị Bích Hà (Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc) hướng
dẫn chi tiết hơn về vấn đề này.

Lớp học tiền sản thu hút sự quan tâm của rất nhiều bà bầu.

Chủ đề của buổi học này là cách cho con bú và đối mặt với các vấn đề ở "núi đôi" sau sinh.

Tháp tùng vợ bầu còn có rất nhiều đức lang quân cũng tham gia lớp tiền sản.
Theo bác sĩ Bích Hà, ngày xưa các cụ thường quan niệm trẻ sơ sinh không được bú sữa non nhưng sữa
này rất quan trọng. Ngay sau khi chào đời khoảng 1-2 giờ, mẹ đã có thể cho bé bú và cho con bú càng
sớm càng có lợi cho bé cũng như tuyến sữa của mẹ. Về nguyên tắc cho con bú, các mẹ cần tuân thủ là:
cho bé bú theo nhu cầu. Khi thấy bé có dấu hiệu đòi bú như xoay xở, không nằm yên, há miệng, ngọ
nguậy, mút tay… là lúc bé đã đói. Mẹ hãy cho bé bú và để bé ăn cho đến khi trẻ tự nhả vú ra, ít nhất 1520 phút cho mỗi bên vú.
Mẹ cũng cần lưu ý là cho trẻ bú hết bên ngực này rồi mới chuyển sang bên kia để đảm bảo trẻ nhận được
đủ lượng nước và dưỡng chất cần thiết trong sữa để phát triển. Thông thường, sữa đầu chỉ giúp trẻ bớt
khát, muốn trẻ nhanh tăng cân, mẹ cần cho trẻ bú đến những giọt sữa sau đó khi chúng có màu nước gạo
đục.
Trẻ sơ sinh cần được bú cả ngày lần đêm khoảng 8-10 lần/ngày và dấu hiệu của trẻ bú đủ là khi trẻ đi tiểu
từ 6 lần/ ngày trở lên.

Bác sĩ chuyên khoa I Trần Thị Bích Hà đang hướng dẫn các mẹ về cách cho con bú ngay sau sinh.
Cách cho trẻ sơ sinh bú
Không phải mẹ nào vừa đẻ con ra cũng biết cách cho bé bú ngay. Không ít mẹ vụng về còn gặp khó khăn

khiến trẻ không thể ngậm được ti mẹ hoặc làm tịt mũi trẻ. Đây là vấn đề hết sức bình thường, tuy nhiên
lại dễ dàng khắc phục nếu mẹ biết cách cho con bú. Theo bác sĩ Bích Hà, trẻ ngậm bắt vú đúng cách là:
- Quầng vú phía trên còn nhiều hơn phía dưới
- Cằm trẻ chạm vào vú mẹ
- Môi dưới của trẻ hướng ra ngoài


- Miệng trẻ mở rộng
Ngoài ra, mẹ cần chú ý đến tư thế nằm của bé: Đầu và thân trẻ đảm bảo nằm trên cùng một đường thẳng,
bụng trẻ áp sát vào bụng mẹ, mặt trẻ quay vào vú mẹ, mũi trẻ đối diện với núm vú. Để hỗ trợ bé bú, mẹ
nên đặt ngón tay tựa vào thành ngực phía dưới vú, ngón tay trỏ nâng vú và ngón tay cái để ở phía trên.
Tuy nhiên, các ngón tay của bà mẹ không nên để quá gần núm ti khiến trẻ khó ngậm đầu ti.

Một y tá đang thực hành cách bế và cho bé bú.

Khi cho con bú, chị em nên dùng một tay để bế bé còn tay kia để đỡ ngực.
Các vấn đề thường gặp khi cho con bú mẹ
Trong thời gian cho con bú, hầu hết các mẹ sẽ gặp phải một trong những vấn đề dưới đây. Để không ảnh
hưởng đến nguồn sữa cho con bú cũng như giúp mẹ bớt đau đớn, chị em cần tham khảo những lời khuyên
dưới đây của bác sĩ Bích Hà.
Không đủ sữa cho con
Đây là vấn đề phổ biến nhất đối với mẹ mới sinh, đặc biệt những người sinh mổ. Nguyên nhân của hiện
tượng này có thể do sức khỏe người mẹ không tốt, mệt mỏi, xúc động, stress… Tuy nhiên, một câu hỏi
được đặt ra với các bà mẹ trẻ là làm thế nào để nhận biết được dấu hiệu trẻ không nhận đủ sữa. Câu trả lời
là:
- Tăng cân kém: dưới 600gram/ tháng
- Đi tiểu ít và nước tiểu vàng: dưới 6 lần/ ngày
- Trẻ không thỏa mãn sau mỗi bữa bú
- Khóc thường xuyên
- Đi ngoài phân rắn hoặc xanh, ít phân

- Mẹ vắt sữa không thấy sữa chảy ra, 2 bầu vú không to lên, sữa không “về”…
Trong trường hợp này, các mẹ cần lưu ý cách xử trí là:
- Cho bú nhiều hơn, bất kì khi nào trẻ muốn, ngày hay đêm, đánh thức trẻ dậy nếu trẻ ngủ nhiều.
- Mẹ cần vắt cạn sữa sau khi cho bú để kích thích tạo sữa mới. Nghỉ ngơi, ăn uống bồi dưỡng, uống nhiều
nước và nước hoa quả hay sữa. Tạo sự tự tin cho mẹ là mình có thể đủ sữa cho con.

Y tá tiếp tục hướng dẫn cách massage bầu ngực để sữa nhanh về sau sinh.

Khi bé ngủ quá say giấc, để đánh thức bé dậy ăn, mẹ nên xoa nhẹ vào thái dương, trán và lòng bàn chân,
tay của bé.


Căng sữa
Khoảng 2 - 3 ngày sau khi sinh thường xảy ra hiện tượng căng sữa do sữa bắt đầu tiết nhiều, các mẹ sẽ
cảm thấy căng và nặng ở vú. Khi sờ nắn ngực thấy căng cứng và có thể nổi cục. Tuy nhiên sữa vẫn chảy
ra tốt. Đây là hiện tượng bình thường.
Xử trí: Bà mẹ cần cho bé bú thường xuyên hơn. Có thể nặn bỏ bớt sữa nếu bé bú không hết. Xoa day cho
hết nổi cục. Trong vòng 1 - 2 ngày, sự tiết sữa sẽ tự điều chỉnh theo nhu cầu của trẻ và vú sẽ hết căng.
Nếu không đỡ thì chị em nên đi khám bác sĩ.
Đau núm vú, Nứt đầu vú (Nứt cổ gà)
Nguyên nhân của hiện tượng này thường do không cho trẻ bú sớm, không cho bú đúng cách, vệ sinh "núi
đôi" không tốt. Dấu hiệu để nhận biết là đầu vú có những vết nứt, vết rạn nhỏ trên bề mặt, vết loét ở đầu
vú hay chân núm vú. Toàn bộ núm vú bị đỏ rực, chảy máu và đau rát mỗi khi cho bú.
Xử trí: Chị em cần giữ khô, để hở, bôi mỡ. Tạm ngưng cho bú bên vú bệnh (6 - 12 giờ), để hở vú ra
ngoài, vắt sữa bằng tay, tiếp tục cho bú bên vú lành. Đảm bảo trẻ ngậm đầu vú đúng cách. Ngoài ra, sau
mỗi lần trẻ bú, mẹ nên vắt một ít sữa bôi xung quanh núm và đầu vú sẽ rất nhanh chóng liền vết nứt.

Y tá hướng dẫn cách lau rửa "núi đôi" hàng ngày và cách day nhẹ ngực để không bị tắc tuyến sữa trong
trường hợp sữa mẹ quá nhiều.

Dụng cụ cần thiết để vệ sinh "núi đôi" là khăn sạch và bát nước ấm để giặt khăn.
Ngực cương tức
Dấu hiệu nhận biết là "núi đôi" cương to, phù nề kèm theo đau vú nhiều, có thể sốt. Nặn sữa thấy sữa
chảy ra ít. Nguyên nhân là do mẹ quá nhiều sữa, không cho con bú sớm, do trẻ ngậm, bắt vú kém, không
đúng cách, hạn chế thời gian các bữa bú.
Xử trí: bắt đầu cho bú mẹ ngay sau khi sinh, dùng khăn ấm đắp lên bầu vú, xoa bóp vú nhẹ nhàng, kích
thích da núm vú (vật lí trị liệu), vắt sữa bằng tay hay bằng ống hút sữa nhằm thoát sữa ra. Ngoài ra, mẹ
cần cố gắng cho trẻ bú thường xuyên, không hạn chế, cho trẻ bú đúng cách.
Núm vú bẹt, tụt vào trong


Có không ít mẹ gặp khó khăn trong việc cho con bú khi bị hai đầu núm vú bẹt, tụt vào trong.
Xử trí: Mẹ nên dùng tay kéo nhẹ, kích thích núm vú, dùng bơm hút sữa bằng tay để kéo núm vú ra. Mẹ
nên thực hiện kiên trì và thường xuyên. Có thể dùng dụng cụ trợ ti (tạo núm vú). Tập cho bé bú đúng
cách: mút sữa từ vú mẹ chứ không phải từ núm vú, trẻ cần ngậm vú đầy miệng, khi trẻ bú sẽ kéo vú và
núm vú ra ngoài. Khuyến khích bé tiếp xúc vú mẹ càng nhiều càng tốt.
Nếu trẻ không thể bú mẹ hiệu quả trong 1-2 tuần đầu: vắt sữa và cho trẻ ăn bằng cốc hoặc vắt một ít sữa
trực tiếp vào miệng trẻ nhằm kích thích trẻ cố gắng bú hơn.

Tại lớp học tiền sản, các mẹ còn được thực hành cách bế trẻ sơ sinh.

Bác sĩ Hoàng Tân Cương (Phó giám đốc Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc) tận tình hướng dẫn các mẹ bầu
bế con.
Viêm vú
Viêm vú là hậu quả của cương tức tuyến vú hoặc tắc ống dẫn sữa trước đó mà không được xử trí một cách
hiệu quả, bị phù nề cứng với đủ triệu chứng viêm sưng đỏ, nóng, đau tại vùng vú. Viêm vú thường khu
trú một bên vú còn cương tức tuyến vú thường cả hai bên và không có sưng đỏ.
Xử trí: cần khám bác sĩ và điều trị ngay vì có thể thành áp-xe trong vòng 48 – 72 giờ. Ngoài ra mẹ có thể
đắp mát trên vùng vú viêm. Điều quan trọng nhất trong điều trị viêm vú là cải thiện sự lưu thông sữa ở
phần vú ảnh hưởng.

Cần chú ý nếu thành áp-xe thì phải rạch để thoát mủ và dùng kháng sinh liều cao.