Nét mới trong cách cảm nhận người lính Tây Tiến

1. Nét mới trong cách cảm nhận về vẻ đẹp người lính:
+ Vẻ đẹp hào hoa.
– Nếu người lính trong Đồng chí (Chính Hữu), Nhớ (Hồng Nguyên) Cá nước, Tố Hữu; Đồng chí, Chính Hữu mang
dáng dấp của những người nông dân ra trận, chất phác, hồn nhiên , ra đi từ mái tranh gốc rạ, bến nước cây đa (…), thì
người lính của binh đoàn Tây Tiến hầu hết là các chàng trai Hà thành thuở ấy.

Họ là những thanh niên trí thức mang trong mình sự sôi nổi, lãng mạn và một bầu nhiệt huyết đối với quê hương đất
nước. Họ khao khát được khẳng định mình trong môi trường khốc liệt của chiến tranh (thực chất đây là một sự ý thức
sâu sắc về mình…).
– Sự khác biệt ấy còn xuất phát từ chất tâm hồn của chính Quang Dũng. Cái chơi vơi, thăm thẳm, xa khơi, oai linh thác
gầm thét, oai hùm,… của cảnh và người trong Tây Tiến cũng là những giai điệu, những sắc màu của thế giới tâm hồn
Quang Dũng. Chính vì thế, nhà thơ đặc biệt đồng điệu đồng cảm với chất lính Tây Tiến hào hoa, phóng khoáng, nên thơ.
+Vẻ đẹp giản dị mà kiêu hùng.
– Hình tượng người lính Tây Tiến mang vẻ đẹp hào hùng, lẫm liệt – có bóng dáng của các tráng sĩ xưa – coi cái chết
nhẹ nhàng, thanh thản: Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh/áo bào thay chiếu anh về đất/Sông Mã gầm lên khúc độc
hành… nhưng cũng rất thời đại, rất mới mẻ.
-Hình ảnh người lính Tây Tiến hiện lên một cách chân thực, gần gũi trong nét hồn nhiên , tinh nghịch (Người lính trong
Đồng chí của Chính Hữu không có dáng dấp tráng sĩ mà gần với Văn tế NSCG ). Họ là những người chiến sĩ của chủ
nghĩa anh hùng cách mạng, bước vào cuộc chiến khốc liệt với tư thế ngang tàng, bất chấp hiện thực nghiệt ngã: "Heo hút
cồn mây súng ngửi trời"… "Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc – Quân xanh mâu lá dữ oai hùm"; "Chiến trường đi
chằng tiếc đời xanh". Nhưng điều làm nên sức mạnh thực sự của người lính Tây Tiến là nguồn lực tinh thần. Ý chí chiến
đấu quên mình, tình yêu mãnh liệt với quê hương đất nước mà biểu hiện cụ thể trong bài thơ là tình yêu với thiên nhiên
miền Tây, với núi rừng, làng bản. Tình yêu cuộc sống làm bừng sáng vẻ đẹp của cuộc đời chiến đấu gian khổ: "nhớ ôi
Tây Tiến cơm lên khói – Mai Châu mùa em thơm nếp xôi" "Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa – Kìa em xiêm áo tự bao
giờ"….

– Viết về người lính trong những năm thăng kháng chiến gian khổ, Quang Dũng không né tránh sự mất mát, đau thương.
Vẻ đẹp của người lính không tách rời nỗi đau của chiến tranh ác liệt. Sự hi sinh của những người lính đã được biểu hiện
bằng những hình ảnh bi thương, nhưng không bi luỵ. Cái chết đồng hành với mỗi bước chân trên con đường chiến trận.
Người lính có thể gục xuống, ngã xuống vì bom đạn vì sốt rét, vì đói khổ, nhưng đó không phải là sự gục ngã: Trong cái
bi (nỗi đau mất mát, chiến tranh tàn khốc) vẫn tiềm tàng một sức mạnh bất khuất: "Anh bạn dãi dầu không bưởi nữa –

Gục lên súng mũ bỏ quên đời"…; "Rải rác biên cương mỏ viễn xứ – Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh – áo bào
thay chiếu anh về đất – Sông Mã gầm lên khúc độc hành"
+Tâm hồn lạc quan, lãng mạn – Tâm hồn lạc quan, lãng mạn vốn là phẩm chất tinh thần nổi bật của người lính. Nhiều
tác giả đã viết về điều đó , song ở Tây Tiến, tâm hồn lạc quan, mơ mộng của những chàng trai Hà Nội không giống với
cái hồn nhiên chân chất của những người lính xuất thân từ từ gốc rạ bờ tre, từ cây đa, giếng nước. ( Giếng nước gốc đa…
Đằng nớ vợ chưa đằng nớ…Lũ chúng tôi…). Đã có một thời người ta phê phán câu thơ Đêm mơ Hà Nộ dáng Kiều
thơm- cho rằng QD mộng mơ quá, nhưng suy cho cùng, điều đó lại rất cần thiết. Đặc biệt, đối với những người lính phải
chiến đấu trong một hoàn cảnh khắc nghiệt , nếu không có niềm lạc quan, mộng mơ thì họ sẽ chết vì nỗi buồn trước khi
chết vì bom đạn của kẻ thù (nhất lại là đối với những chàng trai HN…). Từng là một người lính nên QD hiểu rõ điều đó.
-Vẻ đẹp lãng mạn của người lính Tây Tiến được bộc lộ không phải chỉ ở dáng vẻ oai hùm, phóng túng, mà luôn thăng
hoa trong chất tâm hồn, trong từng giai điệu cảm xúc của người lính giữa cảnh tàn khốc của chiến tranh. Cái nhìn của
nhà thơ cũng là cái nhìn từ đôi mắt mộng mơ của người lính. Đôi mắt ấy đã cảm nhận được về đẹp đầy chất thơ của thiên
nhiên, con người, cuộc sống miền Tây Tổ quốc: "Người đi Châu Mộc chiều sương ấy – Có thấy hồn lau nẻo bến bờ –
Có nhớ dáng người trên độc mộc – Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa". Cũng từ cái nhìn ấy, thế giới của cái đẹp, của
thi ca, nhạc hoạ, của tình yêu và tình người luôn hiện hữu, bất chấp thực tại đầy gian nan, khắc nghiệt, bất chấp cái chết
luôn đồng hành: "Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa – Kìa em xiêm áo tự bao giờ – Khèn lên man điệu nàng e ấp –
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ"; "Mắt trừng gửi mộng qua biên giới – Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm"… Cũng
bằng cảm quan đầy chất lãng mạn, lí tưởng hoá, sự hi sinh của những người lính vô danh đã được biểu hiện bằng hình
tượng thơ mang vẻ đẹp thiêng liêng, kì vĩ: "Áo bào thay chiếu anh về đất -Sông Mã gầm lên khúc độc hành".
b. Nét mới trong cách thể hiện:
Đóng góp của Quang Dũng trong cách biểu hiện hình tượng người lính trong thơ ca kháng chiến:
– Đặt người lính trong một nền không gian có thiên nhiên hoang sơ, kỳ vĩ, khắc nghiệt mà mỹ lệ (…). Sử dụng nghệ
thuật tương phản, đối lập (hiện thực khốc liệt dữ dội… > < những phẩm chất tinh thần của người lính…): Chất lãng mạn
và chất anh hùng trong hình tượng người lính không tách rời, không mâu thuẫn với nhau mà thẩm thấu, hoà nhập làng
một để tạo nên vê đẹp vừa lí tưởng, vừa hiện thực của hình tượng thơ.


– Ngôn ngữ thơ giàu tính tạo hình ( không chỉ bằng hình ảnh mà còn bằng cả thanh điệu).