Chuyên đề tháng 3

Chuyên đề tháng 1
Hớng tiếp cận văn bản : chiếc lá cuói cùng của nhà văn OHen-ri
Ngời thực hiện: Hồ Thị Thanh Bình.
Ngày thực hiện:

A. Đặt vấn đề
1. Lí do chọn đề tài:

Môn Ngữ Văn trong nhà trờng trớc hết là một môn học nh tất cả các môn khoa học
khác đợc quy định bởi chơng trình và có tác dụng góp phần hình thành, phát triển và hoàn
thiện nhân cách học sinh theo mục tiêu giáo dục. Những tác phẩm trong chơng trình đó là
những tác phẩm văn chơng đợc chọn lọc từ trong kho tàng văn hoá dân tộc và nhân loại.
Nói đến những tác phẩm văn chơng là nói đến một nghệ thuật, nghệ thuật ngôn từ , đó là
đặc trng của văn học.
2. Cơ sở lí luận:

Môn ngữ văn là một môn học đồng thời cũng là nôm nghệ thuật có ý nghĩa to lớn và
quan trọng trong việc giáo dục t tởng tình cảm cho học sinh. Vì vậy giáo viên cần phải giúp
học sinh tiếp cận những bài học đạo đức đó một cách tự nhiên sinh động.
3. Cơ sở thực tiễn:

Ngày nay do sự phát triển chung, nhận thức của học sinh càng cao và nhanh nhạy,
đứng trớc yêu cầu đó trong mỗi giờ dạy giáo viên không thể nhất thiết phải phân tích rồi rút
ra nội dung bài học mà chỉ cần thông qua hệ thống câu hỏi gợi mở, giúp học sinh tự phân
tích đánh giá cái hay, cái đẹp, những tình cảm, ý tởng đã đợc thể hiện trong bức tranh.
Những phát hiện mới này học sinh có thể hiểu qua đờng nét, những hoạ tiết, màu sắc đầy
ấn tợng của bức tranh.

B. giải quyết vấn đề
I. Nội dung.
Trong quá trình đổi mới những yêu cầu về nhận thức luôn đặt lên hàng đầu. Tuỳ theo

từng văn bản dài hay ngắn vấn đề rộng hay hẹp mà đa ra những yêu cầu khác nhau. Nhng
tất cả đều hớng tới yêu cầu nhận thức. Đó là sự cảm nhận cái hay, cái đẹp của tác phẩm văn
chơng.


Trong tiến trình tổ chức hoạt động dạy học để giúp học sinh tìm hiểu văn bản giáo
viên phải sử dụng tất cả các phơng pháp cần thiết để gợi mở khắc sâu nội dung nh tập đọc,
hệ thống câu hỏi gợi mở, đồ dùng, lời bình và trải qua những bớc tổ chức hoạt động sau:
- Giới thiệu bài: Phần này giúp cho học sinh bớc đầu tiếp cận bài học với những vấn
đề chung nhất, khái quát nhất.
- Tìm hiểu văn bản : Phần này giúp học sinh cảm nhận sâu sắc cụ thể về từng vấn đề
nội dung ý nghĩa đặt ra trong văn bản.
- Củng cố bài: Phần này phát huy khả năng khái quát, tổng hợp t duy, khái quát bài
về một vấn đề nội dung t tởng mà nội dung bài đề cập.
- Phần luyện tập: Khắc sâu và so sánh những kiến thức đã học để suy luận đến hệ
thống kiến thức cao hơn.
Xuất phát từ những mục đích của hoạt động dạy và học đặt ra cho tôi một suy nghĩ
bằng cách nào đó để học sinh tiếp nhận đợc các kiến thức bằng chính sự hiểu biết của mình
nhờ hoạt động chỉ dẫn của giáo viên. Vì vậy trong quá trình giảng dạy và thực hiện tôi đã
đa tranh ảnh vào sử dụng trong tiết dạy qua từng hoạt động sau:

II. áp dụng vào giảng dạy một tiết cụ thể
1. Tên Bài: Chiếc lá Cuối cùng
2. Phạm Vi sử dụng

Tôi xin trình bày phơng pháp này vào một phần nhỏ của bài dạy Chiếc lá cuối
cùng của nhà văn O. Hen ri (Tiết 30 - Ngữ văn 8, tập một) trong hoạt động củng cố
bài.
A.Mục tiêu:
- Giúp học sinh hiểu đợc sức mạnh của tình yêu thơng con ngời, sức mạnh của cái

đẹp, tình yêu cuộc sống đã kết thành một tác phẩm hội hoạ kiệt tác. T tởng chủ đề ấy đã đợc sắp xếp khéo léo dẫn đến sự đảo ngợc tình thế hai lần. Đó chính là sự hấp dẫn đặc biệt
của đoạn trích Chiếc lá cuối cùng .
- Giáo dục các em lòng nhân ái, tình yêu cái đẹp.
- Rèn kỹ năng cảm thụ văn học.
B.Chuẩn bị:
1.Thy:


-Sách giáo khoa, Sách giáo viên, Sách tham khảo.
- Tranh minh hoạ phóng to.
- Máy chiếu, giáo án điện tử.
2.Trò: Sách giáo khoa.
C.Tiến trình dạy học:
1.Tổ chức:
2.Kiểm tra:
- Tóm tắt đoạn trích: chiếc lá cuối cùng và nêu chủ đề của đoạn trích?
- Vì sao Giôn Xi qua cơn hiểm nghèo?
3.Bài mới:
3.1Phân tích:
b-Nhân vật Xiu hay tấm lòng một ngời bạn.
c-Hoạ sỹ Bơ Men với kiệt tác.
3.2Tổng kết:
a- Nghệ thuật.
b- Nội dung
4. Củng cố:
Sau khi đã trình bày nội dung của các phần theo tiến trình tiết dạy, bớc vào phần
củng cố bài thì giáo viên đa bức tranh vẽ lại theo sách giáo khoa và hỏi học sinh.


Em hãy quan sát bức tranh và cho Bức tranh vẽ hai cảnh: cảnh một cô

biết bức tranh vẽ cảnh gì?

gái và cảnh một chiếc lá cây đung
đa trên những cành cây trơ trụi.

Cô gái đợc miêu tả nh thế nào?

Cô đang nằm trên giờng, bên cạnh
chiếc cửa sổ, đang nhìn chiếc lá.

Qua những nét miêu tả về khuôn Khuôn mặt xanh xao, mệt mỏi.
mặt, đôi mắt em nhận thấy điều gì ? Mắt chăm chú nhìn chiếc lá.
Em có nhận xét gì về tâm trạng của Ngời ốm đang trông chờ gửi gắm
cô gái?

một điều gì đó trong chiếc lá.

Điều trông chờ của cô gái là gì ?

Cô gái gửi gắm cả tính mạng của
mình vào chiếc lá. Nếu chiếc lá


cuối cùng kia mà rụng thì cô sẽ
chết.
Em thấy cô gái là ngời nh thế nào?

=> Là ngời yếu đuối, không có

Bức tranh còn vẽ cảnh gì nữa?

niềm tin vào cuộc sống.
- Bức tranh còn vẽ một chiếc lá trên

Chiếc lá đợc vẽ nh thế nào ?

cành cây trơ trụi.
-Chiếc lá đợc vẽ màu vàng xanh
đang đung đa trớc những cơn gió

Chiếc lá vẫn còn trên cây chứng tỏ mạnh trên cành cây trơ trụi.
điều gì?

- Chiếc lá có sức sống mãnh liệt bền
bỉ. Chính chiếc lá đã giúp cô gái
yêú đuối Giôn xi hồi sinh trở lại.
- Chiếc lá do hoạ sĩ già Bơ men bí
mật vẽ trong một đêm ma gió, chiếc
lá giống nh thật đợc vẽ bằng tình
yêu thơng và sự hi sinh cao cả

Em có nhận xét nh thế nào về bức => Bức tranh chiếc lá là một kiệt
tranh?

tác có một không hai.
Với sự khái quát ngắn gọn học sinh sẽ nhớ sâu hơn và bài học sẽ để lại ấn tợng sâu

sắc cho mỗi học sinh.
IV. kết quả:
Với chuyên đề này, tôi đã mạnh dạn áp dụng giảng dạy ở 2 lớp 8A và 8B . Lớp 8A

theo phơng pháp truyền thống. Lớp 8B theo hình thức: sử dụng tranh minh hoạ cho học sinh
cảm nhận kết hợp các phơng pháp giảng dạy mà tôi đã trình bày ở trên. Qua theo dõi tiến
trình tiết học, tôi nhận thấy lớp 8B các em hứng thú hơn hẳn, các em có ý kiến rất phong
phú, cảm nhận tốt, giờ học sôi nổi.
Kết quả cụ thể nh sau:
8A: Chỉ có một số em hăng hái phát biểu, lớp học trầm.


8B: 80 % học sinh hăng hái phát biểu, giờ học sôi nổi, nhận thức của các em đợc nâng
lên và hầu hết các em có hứng thú học tập và 100 % các em yêu thích học giờ văn có sử
dụng phơng pháp này.
III.Bài học kinh nghiệm:
- Phơng pháp này có kết quả cao đối với học sinh tiếp thu nhanh, có sự quan sát tốt,
suy luận tốt và đã có kiến thức hội hoạ.
- Có học sinh cảm nhận tốt, nhng cũng có học sinh chỉ có ấn tợng về bức tranh đẹp
chứ cha thấy đợc nội dung văn học trong đó. Vì vậy giáo viên phải linh hoạt áp dụng
các phơng pháp và luôn quan tâm tới từng đối tợng học sinh khi sử dụng phơng pháp
này.
- Phải lựa chọn tình huống, nội dung hợp lí để sử dụng tranh, không lạm dụng.
- Kết hợp với kênh hình có sẵn trong sách giáo khoa.

Phần C:
Kết luận và kiến nghị
I.Kết Luận:
Đổi mới phơng pháp dạy học nói chung và đổi mới phơng pháp dạy học văn nói riêng
hiện nay còn hết sức khó khăn và phức tạp. Bởi lẽ trong dạy văn, lựa chọn dạy cái gì đã
khó, xác định cách dạy nh thế nào cho hiệu quả cho hay còn khó hơn nhiều. Làm đợc điều
đó đòi hỏi mỗi giáo viên phải thực sự đầu t, tìm tòi, suy nghĩ, tham khảo tài liệu, nắm chắc
kiến thức, chủ động trong mọi tình huống, tạo ra tình huống để kích thích t duy tích cực,
năng lực tởng tợng sáng tạo của học sinh. Đặc biệt biết vận dụng linh hoạt các phơng pháp

giảng dạy trong mỗi tiết dạy.
Trên đây là toàn bộ nội dung phơng pháp sử dụng tranh minh hoạ trong tiết dạy Ngữ
văn THCS .Từ phơng diện cá nhân, qua thực tiễn giảng dạy, tôi đã áp dụng phơng pháp này
kết hợp với nhiều phơng pháp khác của chơng trình đổi mới đã giúp học sinh tích cực chủ
động hơn trong bài học đáp ứng đợc yêu cầu chung của Bộ Giáo dục và đào tạo.Tuy nhiên
cũng không thể tránh khỏi những sai sót, hạn chế. Nên tôi rất mong đợc sự đóng góp bổ
sung của Hội đồng khoa học và các đồng nghiệp để ý kiến của tôi đợc hoàn thiện hơn và
ứng dụng thờng xuyên hơn trong các tiết dạy.
II Kiến nghị:


- Đề nghị các cấp lãnh đạo xem xét đầu t cung cấp thêm: các loại tranh t liệu, các loại
băng hình của Bộ Giáo dục phục vụ cho bộ môn Ngữ văn.
- Những bức tranh minh hoạ trong sách giáo khoa Nhà xuất bản Giáo dục có thể xem
xét điều chỉnh rõ đẹp hơn, màu sắc sinh động hơn.
Tôi xin chân
thành cảm ơn !