Đề Đáp án thi thử THPT 2011 HCM Ngữ Văn

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
-----------------------ĐỀ CHÍNH THỨC
(Đề thi có 1 trang)

ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT
NĂM HỌC 2010 - 2011
MÔN THI: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 150 phút
(không kể thời gian giao đề)

I. PHẦN CHUNG CHO TẤT CẢ THÍ SINH (5 điểm)
Câu 1 (2 điểm)

Trong đoạn trích Ông già và biển cả của Hê-minh-uê, ông lão Xan-ti-a-gô gặp
phải hoàn cảnh khó khăn như thế nào ? Nguyên nhân nào giúp ông lão vượt qua
những khó khăn ấy ?
Câu 2 (3 điểm)

Trình bày suy nghĩ của anh (chị)về câu nói:
“Rất ít người trên đời này đạt được điều mình mong muốn. Mất mát nhiều,
nhưng cố gắng làm sao cho mình khỏi thất vọng, khỏi phải mất nghị lực luôn hun
cháy lòng mình. Đó mới là điều quan trọng”.
(TheoNguyễn Văn Thạc - Mãi mãi tuổi 20)
II. PHẦN RIÊNG (5 điểm)
Thí sinh chỉ được làm một trong hai câu (Câu 3a hoặc Câu 3b)
Câu 3a (5 điểm): Theo chương trình Chuẩn
Cảm nhận của anh (chị) về đoạn thơ sau:

Ta với mình, mình với ta
Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh.

Mình đi, mình lại nhớ mình
Nguồn bao nhiêu nước, nghĩa tình bấy nhiêu…
Nhớ gì như nhớ người yêu
Trăng lên đầu núi, năng chiều lưng nương
Nhớ từng bản khói cùng sương
Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.
Nhớ từng rừng nứa bờ tre
Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy.
Ta đi ta nhớ những ngày
Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi.
Thương nhau, chia củ sắn lùi
Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng.
( Việt Bắc –Tố Hữu)
Câu 3b (5 điểm): Theo chương trình Nâng cao
Phân tích sự đối lập giũa hai phát hiện của nhân vật Phùng trong truyện ngắn ”Chiếc
thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu để làm rõ thông điệp mà tác giả gửi gắm.
-----HẾT----


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KÌ THI THỬ TỐT NGHIỆP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
NĂM HỌC 2010 - 2011
MÔN THI: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 150 phút

HƯỚNG DẪN CHẤM
I. HƯỚNG DẪN CHUNG
− Đề bài gồm 3 câu, theo cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT: câu 1 kiểm tra kiến thức

văn học; câu 2 là bài nghị luận xã hội; câu 3 là bài nghị luận văn học. Câu 1 chủ yếu
yêu cầu tái hiện kiến thức nhưng cũng có yêu cầu về diễn đạt. Những HS diễn đạt trôi
chảy, đúng chính tả, ngữ pháp mới được điểm tối đa. Câu 2 và câu 3 là bài làm văn
kiểm tra kiến thức xã hội, kiến thức văn học và kĩ năng diễn đạt, kĩ năng lập luận của
HS.
− Giám khảo cần nắm nội dung bài làm của HS để đánh giá, tránh đếm ý cho điểm
một cách máy móc. Chú ý khuyến khích các bài viết có ý riêng, sáng tạo.
− Thí sinh có thể trình bày theo các cách riêng, nếu đáp ứng các yêu cầu vẫn cho
đủ điểm.
II. ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM
Đáp án
I. PHẦN CHUNG CHO TẤT CẢ THÍ SINH

Điểm

5,0

Câu
Trong đoạn trích Ông già và biển cả của Hê-minh-uê, ông lão
1 Xan-ti-a-gô gặp phải hoàn cảnh khó khăn như thế nào ? Nguyên
nhân nào giúp ông lão vượt qua những khó khăn ấy ?

2,0

- Hoàn cảnh của ông lão: đơn độc giữa đại dương bao la, tuổi già,
sức lực cạn dần khi phải đối đầu với con cá kiếm to lớn.
- Nguyên nhân giúp lão vượt qua hoàn cảnh khó khăn: có kinh
nghiệm, trí tuệ sáng suốt, ý chí, nghị lực, khát vọng lớn lao.
- Lưu ý: học sinh nêu được 2/3 ý về hoàn cảnh và 3/5 ý về nguyên

nhân vẫn đạt trọn số điểm.
Câu
Trình bày suy nghĩ về câu nói: Rất ít người trên đời này đạt được
2 điều mình mong muốn. Mất mát nhiều, nhưng cố gắng làm sao cho
mình khỏi thất vọng, khỏi phải mất nghị lực luôn hun cháy lòng mình.
Đó mới là điều quan trọng. (TheoNguyễn Văn Thạc - Mãi mãi tuổi 20)

1,0

a.

Yêu cầu về kĩ năng

- Nắm phương pháp làm bài văn nghị luận xã hội.
- Bố cục và hệ thống ý sáng rõ.
- Biết vận dụng phối hợp nhiều thao tác nghị luận (giải thích,
chứng minh, bình luận …).
- Văn trôi chảy, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng thuyết phục.
- Không mắc lỗi diễn đạt; không sai lỗi chính tả, dùng từ, ngữ

1,0

3,0


pháp; trình bày bài rõ ràng.
b. Yêu cầu về kiến thức

-

Giới thiệu được vấn đề nghị luận.

- Cuộc sống luôn chứa đựng những khó khăn, trở ngại, không
được như ý muốn. Đối diện với những khó khăn, thất bại, con người
phải luôn giữ hy vọng, nghị lực.
- Hy vọng, ý chí, nghị lực đem lại niềm tin, động lực sống; là sức
mạnh tinh thần giúp con người có thể vượt qua khó khăn, trở ngại để
thành công.
- Lưu ý: học sinh cần có dẫn chứng để làm sáng tỏ.
- Phê phán những người sống thiếu ý chí, bi quan …
- Rèn luyện lối sống tốt đẹp, tích cực: có niềm tin, nghị lực …
II. PHẦN RIÊNG

0,25
1,75

1,0
5,0

a. Yêu cầu chung về kĩ năng
- Nắm phương pháp làm bài nghị luận văn học.
- Bố cục và hệ thống ý sáng rõ.
- Biết vận dụng phối hợp nhiều thao tác nghị luận (chứng minh, bình luận,
so sánh mở rộng vấn đề… ). Đặc biệt, thí sinh phải nắm vững thao tác phân tích
một vấn đề trong tác phẩm tự sự và phân tích một đoạn thơ.
- Văn trôi chảy, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng thuyết phục.
- Không mắc lỗi diễn đạt; không sai lỗi chính tả, dùng từ; trình bày bài rõ
ràng.
b. Yêu cầu về nội dung
Câu 3a. Theo chương trình Chuẩn

- Giới thiệu được vấn đề nghị luận.
• Học sinh cần phân tích từ ngữ, hình ảnh thơ và các biện pháp
nghệ thuật để làm rõ các ý:
- Lời khẳng định tình cảm thủy chung sâu nặng và sự hoà quyện,
gắn bó bền chặt của người cán bộ sắp về xuôi đối với thiên nhiên và
con người Việt Bắc – nguồn cội cách mạng.

5,0
0,5
3,5


- Nỗi nhớ da diết thiên nhiên, núi rừng Việt Bắc: trăng đầu núi,
nắng chiều lưng nương, bản khói sương, bếp lửa sớm khuya, rừng nứa
bờ tre, Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê …- một vẻ đẹp vừa hiện thực vừa
thơ mộng và rất riêng biệt, độc đáo.
- Nỗi nhớ con người Việt Bắc bình dị mà sâu nặng ân tình; trải
bao đắng cay, ngọt bùi có nhau.
- Khái quát, đánh giá nội dung và nghệ thuật.

1,0

3b. Theo chương trình Nâng cao

5,0

- Giới thiệu được vấn đề nghị luận

0,5

 Phát hiện thứ nhất : vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài khơi
- Đó là “một cảnh đắt trời cho” đầy thi vị: chiếc thuyền lưới vó
ẩn hiện trong biển sớm mờ sương có pha đôi chút màu hồng hồng do
ánh mặt trời chiếu vào…
- Với người nghệ sĩ, khung cảnh đó chứa đựng “chân lý của sự
hoàn thiện”, làm dấy lên trong Phùng bao xúc cảm thẩm mỹ, khiến tâm
hồn anh như được gột rửa, thanh lọc.
 Phát hiện thứ hai : bi kịch một gia đình
- Đó là một cảnh tượng đầy đau đớn: sau hiện thực thi vị là một
hiện thực “quái đản”, thô ráp. Bước khỏi con thuyền thơ mộng
là người đàn bà với những đường nét thô kệch, xấu xí, mệt mỏi và gã
đàn ông to lớn, dữ dằn. Người đàn bà nhẫn nhục chịu đựng sự hành hạ
của chồng. Người chồng đánh đập vợ tàn nhẫn như một thói quen bản
năng và những đứa con hoặc bất lực nhìn cảnh bạo lực diễn ra ở chính
cha mẹ chúng hoặc phản ứng bột phát đầy tiêu cực.
 Ý nghĩa :
- Từ câu chuyện về một bức ảnh nghệ thuật và sự thật cuộc đời
đằng sau bức ảnh, tác giả gửi gắm triết lí về cách nhìn nhận cuộc sống
và con người: một cách nhìn đa diện, nhiều chiều để phát hiện ra bản
chất thật sự ẩn sau vẻ ngoài của hiện tượng.
- Người nghệ sĩ muốn sáng tạo tác phẩm mang vẻ đẹp đích thực
phải biết nhìn nhận thấu đáo về mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời
sống, quan hệ giữa cái đẹp của khung cảnh bên ngoài và sự thật cuộc
sống bên trong.
- Một tác phẩm nghệ thuật đích thực, tác phẩm đó phải phản ánh
chân thật đời sống con người, phải vì số phận con người mà lên tiếng.

3,5

- Khái quát, đánh giá nội dung và nghệ thuật.

1,0