Phát triển hoạt động kinh doanh tại ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam Vietinbank chi nhánh Tây Hà Nội

CH
NH NG V Nă

NGă1

C ăB N V HO Tă
NGỂNăHÀNGăTH

NG KINH DOANH TH C A
NGăM I

1.1. Ho tăđ ngăkinhădoanhăth ăc aăNHTM
1.1.1. T ng quan v th thanh toán c a NHTM
1.1.1.1. L ch s ra đ i và phát tri n th thanh toán
Th thanh toán ra đ i t i M t thói quen cho khách hàng mua ch u c a các ch
ti m bán l trên c s uy tín c a khách đ i v i c a hàng t nh ng n m đ u th k 20,
đánh d u b i s ki n T p đoàn x ng d u c a M cho ra đ i t m th mua x ng đ u tiên
vào n m 1924 cho phép ng i dân s d ng th này đ mua x ng d u t i các c a hàng
trên toàn qu c.
Vào n m 1950, Diners Club phát hành t m th tín d ng đ u tiên đ c làm b ng
ch t li u Plastic d i s sáng l p c a Frank McNamara. Sau Diners Club, vào n m
1958, công ty American Express c ng tham gia vào th tr
cơng tên tu i c a mình trong l nh v c m i m này.

ng th và đã thi t l p thành

n n m 1958, công ty American Express đã phát hành các th nh a, trong đó
t p trung vào các l nh v c gi i trí và du l ch, m t l nh v c có t c đ phát tri n nhanh
chóng t i M và Châu Âu trong th i k sau chi n tranh th gi i.
N m 1966, Bank of America chính th c trao quy n phát hành th
BankAmericard c a mình cho các ngân hàng thơng qua vi c ký các h p đ ng đ i lý,

chính th c b t đ u giai đo n t ng t c trong phát tri n. Th tín d ng lúc này không ch
m c đ nh dành cho nh ng ng i giàu có và n i ti ng mà d n tr thành m t ph ng
ti n thanh tốn thơng d ng. Th ng hi u BankAmericard v i m t lo t s n ph m có
màu xanh, tr ng, vàng đ c tr ng ngày càng tr nên quen thu c v i ng
T i n m 1977, th c a Bank of America th t s đ

i tiêu dùng.

c ch p nh n trên tồn c u và thay

vì tên BankAmericard, tên th VISA ra đ i v i màu s c đ c tr ng v n là xanh lam,
tr ng và vàng.
C ng vào n m 1966, ba nhóm ngân hàng l n nh t phía đơng n

c M quy t đ nh

h p tác thành l p t p đồn kinh doanh tín d ng riêng có tên là Interbank Card
Association (ICA). Sau này tên ICA đ c chuy n đ i thành MasterCard. Sau đó ICA
liên k t v i m t s ngân hàng ngoài n c. N m 1979, ICA tr thành t ch c th
qu c t l n khác v i th Master Card.
Th ngày nay đ c s d ng r ng rãi, các công ty và các ngân hàng liên k t v i
nhau đ khai thác l nh v c thu hút nhi u l i nhu n này. Th d n d n đ c xem nh
m t ph

ng ti n v n minh, thu n l i trong các giao d ch mua bán. Bên c nh các lo i
1


th Master Card, Visa, th Amex ra đ i n m 1958, JCB xu t phát t Nh t B n c ng
v

n lên m nh m và đ

c s d ng trên toàn c u.

Tr i qua nhi u giai đo n th nghi m và phát tri n, th tr ng th ngân hàng hi n
nay phát tri n r t sôi đ ng v i các s n ph m th đa d ng và không ng ng đ c c i
ti n, nâng cao ch t l ng th c ng nh d ch v đi kèm v i th đ đáp ng nhu c u
ngày càng cao c a khách hàng.
1.1.1.2. Khái ni m th thanh tốn
Khái ni m th thanh tốn có nhi u cách di n đ t khác nhau:
- Th thanh toán (th chi tr ) là cơng c thanh tốn do ngân hàng phát hành và
bán cho khách hàng s d ng đ tr ti n hàng hóa, d ch v , các kho n thanh toán khác
ho c rút ti n m t t i các máy rút ti n t đ ng.
- Th thanh tốn là hình th c thanh tốn tiên ti n, có đ an tồn cao, thanh toán
nhanh, thu n ti n, v n minh, là lo i ph ng ti n thanh toán d b o qu n, c t gi khi
mang theo. Th t c c p th d dàng, n u ph i ký qu đ c h ng lãi su t ti n g i
khơng kì h n. Có nhi u lo i th đ khách hàng l a ch n phù h p v i nhu c u c a
mình.
(Ngu n: PGS.TS. Nguy n Th Mùi, ThS. Tr n C nh Tồn (2011), “Giáo trình qu n tr
ngân hàng th

ng m i ”, NXB Tài Chính)[1]

- Th thanh tốn là hình th c thanh tốn khơng dùng ti n m t ng d ng c ng
ngh đi n t , tin h c k thu t cao, do m t t ch c nh t đ nh phát hành theo yêu c u, và
kh n ng chi tr c a khách hàng. Th giúp cho ng i s d ng có th thanh tốn các
kho n mua hàng hóa m t cách nhanh chóng, thu n ti n, chính xác và an tồn.
Tuy nhiên có th rút ra m t khái ni m chung nh t v th thanh toán nh sau:
“Th thanh toán là m t ph ng ti n thanh tốn khơng dùng ti n m t do t ch c phát

hành th cung c p cho khách hàng s d ng đ thanh tốn ti n hàng hóa, d ch v hay
rút ti n m t t đ ng các máy rút ti n t đ ng hay t i các ngân hàng trong ph m vi
s d tài kho n ti n g i ho c h n m c tín d ng đ c ký k t gi a t ch c phát hành th
và ch th ”.
(Ngu n: PGS.TS. Phan Th Thu Hà (2009), “Qu n tr ngân hàng th

ng m i”, NXB Giao
thông v n t i)[2]

Nh v y, th thanh toán ra đ i t nhu c u thanh toán và phát tri n d a trên n n
t ng công ngh c ng nh chi n l c thay th ti n m t trong l u thơng. Th thanh tốn
là s phát tri n t t y u trong l nh v c tài chính ngân hàng, đ ng th i đã và đang ph n
ánh s phát tri n c a khoa h c - công ngh và v n minh xã h i. ng d ng nh ng thành
t u c a th gi i v khoa h c k thu t, nh t là công ngh thông tin, h th ng th ngày
càng phát tri n và hoàn thi n h n. Cùng v i m ng l i thành viên và khách hàng phát
2

Thang Long University Library


tri n hàng ngày, các T ch c th qu c t đã xây d ng h th ng x lý giao d ch và trao
đ i thơng tin tồn c u v phát hành, thanh toán, c p phép, tra soát, khi u ki n và qu n
lý r i ro. V i doanh s giao d ch hàng tr m t USD m i n m, th thanh toán đang c nh
tranh quy t li t cùng ti n m t và Séc trong h th ng thanh tốn tồn c u và ngày càng
g t hái đ c nhi u thành công to l n.
1.1.1.3.
a.

c đi m và c u t o c a th thanh toán

c đi m c a th thanh toán

Th thanh toán là m t hình th c chuy n ti n đi n t , là m t trong nh ng ph ng
th c thanh tốn khơng dùng ti n m t t i các đi m thanh tốn có ch p nh n th . Th
thanh tốn có nh ng đ c đi m sau:
- Th thanh tốn khơng quy đ nh th i gian xu t trình và ch th có quy n s d ng
nhi u l n cho đ n khi nào s d ng h t s ti n trên tài kho n.
- Th thanh toán làm b ng nh a theo m u riêng c a t ng t ch c phát hành.
- Th thanh toán là lo i th đích danh, khơng th chuy n nh
h u nh séc.

ng b ng th t c ký

- Th thanh tốn mang tính ti n ích: th đ c coi là cơng c thanh tốn u vi t
nh t trong s các cơng c thanh tốn phi th ng m i.
- Th thanh tốn mang tính linh ho t: th thanh toán phát hành r t đa d ng, nhi u
ch ng lo i khác nhau thích h p v i m i đ i t

ng trong xã h i.

- Th thanh tốn mang tính an tồn và nhanh chóng: thơng qua h th ng chuy n
ti n đi n t và h th ng thanh toán bù tr liên ngân hàng.
b. C u t o c a th thanh toán
H u h t các lo i th thanh toán hi n nay đ u đ

c làm b ng Plastic v i 3 l p ép

sát, lõi th đ c làm b ng nh a c ng n m gi a n m gi a 2 l p tráng m ng. Màu s c
c a th khác nhau tùy t ng ngân hàng l a ch n và tùy theo tính th ng nh t c a m i t
ch c th . Th có kích th

0,76mm, 4 góc bo trịn.
M t tr

c chung theo tiêu chu n qu c t là 84mm x 54mm x

c c a th :

- Nhãn hi u th

ng m i c a th .

- Tên và logo c a ngân hàng phát hành th .
- S th , tên ch th in n i. Ví d :
 MasterCard: g m 16 s , luôn b t đ u b ng s 5.
 VISA: g m 2 lo i s th 16 s và 13 s , luôn b t đ u b ng s 4.
 Th American Express: s th g m 15 s , b t đ u b ng s 37 ho c s 34.
 Th

ông Á: g m 16 s , luôn b t đ u b ng dãy s 1792 ho c 9704.
3


- Ngày hi u l c c a th : đ
h n c a th . Giao d ch ph i đ

c in d

i s th , d p n i theo trình t tháng/ n m h t

c th c hi n trong th i h n hi u l c.

M t sau c a th :
- Gi i t tính: là b ng màu đen ch y d c theo c nh dài phía trên m t sau c a
th , ch a các thông tin nh : s th , ngày hi u l c c a th , tên ch th , tên ngân hàng
phát hành th , mã s bí m t cá nhân (PIN - Personal Indentification Number). Riêng
th thơng minh có m t con chíp vi m ch l u tr thơng tin v ng i c m th . Chúng l u
gi chi ti t t i đa là 200 giao d ch dùng th đ

c th c hi n g n nh t.

- B ng ch ký: khi l p hóa đ n, c s ch p nh n th s đ i chi u ch ký trên hóa
đ n v i ch ký m u đ so sánh. B ng ch ký đ c làm t m t nguyên li u đ c bi t có
kh n ng ng n c n m i s c g ng t y xóa s a đ i b m t th và đ
th , không th dùng tay c y lên đ c.

c ép ch t trên n n

Ngồi ra, th cịn có thêm m t s các y u t khác theo quy đ nh c a các t ch c
th qu c t , đ n v liên k t ho c hi p h i phát hành th ...
1.1.1.4. Các ch th tham gia th tr

ng th thanh toán

a. Ch th (Carế HolếỀr)
Ch th là cá nhân ho c ng i đ c y quy n n u là th công ty đ c ngân hàng
phát hành c p th đ s d ng. Ch có ch th m i có quy n s d ng th đ ng tên mình
đ thanh tốn ti n hàng hóa, d ch v hay rút ti n m t trong gi i h n ngân hàng quy
đ nh. Ch th có th g m ch th chính và ch th ph .
- Ch th chính: là ng
th đ s d ng.

- Ch th ph : là ng

i đ ng tên xin c p th và đ
iđ

c ngân hàng phát hành c p

c c p th theo đ ngh c a ch th chính.

b. T ch c phát hành th (TCPHT)
TCPHT là ngân hàng, t ch c tín d ng phi ngân hàng, t ch c tín d ng h p tác,
t ch c khác khơng ph i t ch c tín d ng đ c Ngân hàng Nhà n c (NHNN) cho
phép th c hi n nghi p v phát hành th .
i v i th n i đ a, TCPHT ph i có n ng l c
tài chính, khơng vi ph m pháp lu t, đ m b o h th ng trang thi t b phù h p tiêu chu n
an toàn cho ho t đ ng phát hành và thanh tốn th , có đ i ng cán b đ n ng l c
chuyên môn đ v n hành và qu n lý.
i v i th qu c t , TCPHT ph i đ c NHNN
c p gi y phép ho t đ ng ngo i h i và cho phép th c hi n d ch v thanh toán qu c t ,
ph i là thành viên c a t ch c th qu c t .
c. T ch c thanh toán th (TCTTT)
TCTTT là ngân hàng, t ch c làm ch c n ng trung gian thanh toán gi a ch th
và TCPHT. TCTTT nh n thanh toán th qua m ng l

i các đ n v ch p nh n th mà

4

Thang Long University Library

nó ký h p đ ng thanh tốn th . Khi tham gia thanh toán th , TCTTT thu đ

c các

kho n phí chi t kh u đ i lý, đ ng th i cung c p các d ch v đ i lý khác cho các
VCNT nh : d ch v th u chi, x lý t ng k t, gi i quy t khi u n i, th c m c cho các
VCNT...
ế.
th .

n v ch p nh n th ( VCNT)
VCNT là các đ n v cung ng hàng hóa, d ch v ch p nh n thanh toán b ng
VCNT ph i ký k t h p đ ng ch p nh n thanh toán th v i TCPHT ho c v i

TCTTT. VCNT s đ c cung c p các máy móc, thi t b , hóa đ n ph c v thanh tốn
th . VCNT có th là nhà hàng, khách s n, sân bay, c a hàng, siêu th ...
Ề. T ch c th qu c t (TCTQT)
TCTQT là t ch c qu c t c p phép thành viên cho các TCPHT và TCTTT có
nhi m v cung c p m t m ng l i vi n thơng tồn c u ph c v cho quy trình thanh
tốn, c p phép c a các ngân hàng thành viên.

a ra các lu t l quy đ nh v th thanh

toán và là trung gian gi i quy t các tranh ch p khi u n i gi a các thành viên. Bên c nh
đó xây d ng các ch ng trình khu ch tr ng, m r ng th ng hi u c a mình. Các t
ch c th qu c t l n hi n nay là Visa, MasterCard, Amex hay JCB...
1.1.1.5. Phân lo i th thanh toán
D a vào các tiêu th c khác nhau ng

i ta phân thành các lo i sau :

S ăđ ă1.1. Phơnălo iăth
Th thanh toán

Th
kh c
ch
n i

Cơng ngh

Ch th

Tính ch t

Ph m vi

s n xu t

phát hành

thanh tốn

lãnh th

Th
b ng

Th

thơng

t

minh

Th
do
ngân
hàng
phát
hành

Th
do t
ch c
phi
ngân
hàng

Th
tín

Th
ghi

d ng

n

Th
rút
ti n

Th
trong
n

c

Th
qu c
t

m t

(Ngu n: Hi p h i th Vi t Nam)

5


a. Phân lo i thỀo công ngh s n xu t
- Th kh c ch n i (Embrassing Card): Là lo i th mà trên b m t th đ
n i các thông tin c n thi t. Ngày nay, lo i th này khơng cịn đ
thu t c a nó q thơ s , d b làm gi .
- Th b ng t (Magnetic Stripe): Là lo i th đ

c kh c

c s d ng n a vì k

c s n xu t d a trên k thu t

nh ng thông tin c a th và ch th đ c mã hóa trên b ng t
m t sau c a th . Th
này đ c s d ng ph bi n trong vòng 20 n m tr l i đây tuy nhiên có th b l i d ng
đ l y c p ti n do có m t s nh c đi m nh : thông tin ghi trong th h p và mang tính
c đ nh nên khơng th áp d ng k thu t mã hố an tồn, có th đ c đ c d dàng b ng
thi t b g n v i máy vi tính.
- Th thơng minh (Smart Card): ây là th h m i nh t c a th , d a trên k thu t
vi x lý tin h c, m t “chip” đi n t có c u trúc ho t đ ng nh m t máy tính đ c g n
vào th khi n cho th có tính an toàn và b o m t r t cao. Tuy v y, do là m t công ngh
m i và có nhi u u đi m nên giá thành cao, h th ng máy móc ch p nh n lo i th này
c ng đ t nên s d ng còn ch a ph bi n nh th t . Vi c phát hành và ch p nh n
thanh toán lo i th này m i ch ph bi n các n c phát tri n dù các t ch c th qu c
t v n đang khuy n khích các ngân hàng thành viên đ u t đ phát hành và ch p nh n
lo i th này nh m làm gi m t l r i ro do gi m o th .
b. Phân lo i thỀo tính ch t thanh tốn c a th
- Th tín d ng (Credit Card):

ây là lo i th cho phép ch th s d ng th đ

thanh toán cho các lo i hàng hóa, d ch v v i h n m c chi tiêu nh t đ nh mà ngân
hàng cho phép c n c vào kh n ng tài chính, s ti n ký qu ho c tài s n th ch p c a
ch th . Th tín d ng là m t hình th c chi tiêu tr c, tr ti n sau v i th i h n u đãi
không thu lãi (kho ng t 10 đ n 45 ngày). Ch th có th thanh tốn m t ph n ho c có
th thanh tốn tồn b s ti n đã chi tiêu vào cu i m i k tín d ng theo sao kê hàng
tháng.
- Th ghi n (Debit Card): Là lo i th do ngân hàng phát hành cho ng i có tài
kho n ti n g i m t i ngân hàng, cho phép ch th dùng th đ thanh tốn tồn b hay

m t ph n s d c a th . Vi c thanh toán này đ c ti n hành trên c s chuy n kho n
ti n t tài kho n c a ch th sang tài kho n c a ng i bán hàng. Ch th đ c chi tiêu
trong ph m vi mình có, nh ng đ t ng tính c nh tranh cho s n ph m th c a mình, các
ngân hàng có th cung c p cho ch th m t m c th u chi nh t đ nh.
Có 2 lo i th ghi n c b n:
+ Th online: Là th ghi n mà giá tr giao d ch đ
tài kho n c a ch th .

c kh u tr ngay l p t c vào

6

Thang Long University Library


+ Th offline: Là th ghi n mà giá tr giao d ch s đ

c kh u tr vào tài kho n

c a ch th sau giao d ch vài ngày.
- Th rút ti n m t (Cash Card): Là lo i th có ch c n ng chuyên bi t là rút ti n
t i các máy ATM ho c các ngân hàng. Ch th ph i ký qu ti n g i t i tài kho n
các ngân hàng ho c ph i đ c c p th u chi m i s d ng đ c. S ti n rút m i l n s
đ

c tr d n vào s ti n ký qu . Th rút ti n m t đ

c chia thành 2 lo i:

+ Lo i 1: ch rút ti n t i nh ng máy rút ti n t đ ng c a ngân hàng phát hành.

+ Lo i 2: đ c s d ng đ rút ti n không ch ngân hàng phát hành mà còn đ c
s d ng đ rút ti n các ngân hàng cùng tham gia t ch c thanh toán v i ngân hàng
phát hành th .
c. Phân lo i thỀo ph m vi lãnh th
- Th n i đ a: Là lo i th đ c gi i h n trong ph m vi lãnh th m t qu c gia, do
v y đ ng ti n đ c s d ng trong giao d ch mua bán hàng hóa hay rút ti n m t ph i là
đ ng b n t .
- Th qu c t : Là lo i th đ

c ch p nh n trên toàn c u, s d ng ngo i t m nh

đ thanh toán. Th qu c t đ c h tr và qu n lý b i nh ng t ch c tài chính l n nh
Master Card, VISA hay các công ty đi u hành nh Amex, JCB, Diners Club..., ho t
đ ng theo m t h th ng th ng nh t, đ ng b .
ế. Phân lo i thỀo ch th phát hành
- Th do ngân hàng phát hành (Bank Card): Là lo i th do ngân hàng phát hành
giúp cho khách hàng s d ng m t cách linh ho t tài kho n c a mình t i ngân hàng,
ho c s d ng m t s ti n do ngân hàng c p tín d ng.
- Th do t ch c phi ngân hàng phát hành (Non - bank Card): Là lo i th du l ch
và gi i trí c a các t p đoàn kinh doanh l n phát hành b i các công ty x ng d u, đi n
tho i, các c a hi u l n.
1.1.1.6. Các ti n ích c a s n ph m th
-

i v i ng

i s ế ng th :

S ra đ i c a th ngân hàng đã t o r t nhi u thu n l i và ti n ích cho ng
d ng trong cơng tác thanh tốn khi mua s m hàng hóa, d ch v trên th tr

ph

is

ng.

S n i b t v ti n ích c a th là tính ti n l i và tính linh ho t h n h n các
ng ti n thanh toán khác nh ti n m t, séc,…
c bi t trong tr ng h p ch th

c n công tác hay đi du l ch t i n c ngồi. Các lo i th thanh tốn qu c t đ c ch p
nh n r ng rãi trên nhi u qu c gia nh Visa, MasterCard giúp khách hàng thanh toán
t i b t c n i nào ch v i m t chi c th nh , g n, thay vì ph i chu n b tr c m t
l

ng ngo i t t

ng ng v i m i qu c gia hay mang theo séc du l ch.
7


Th ngân hàng giúp khách hàng ti t ki m th i gian mua, v i giá tr thanh toán
cao h n. V i séc du l ch, ch th ph i d đ nh tr

c xem s chi tiêu bao nhiêu và ph i

đ n ngân hàng làm th t c đ mua séc tr c chuy n đi, ph i thanh tốn tr c m t
kho n phí cho ngân hàng, khi mà h ch a h s d ng lo i séc này. N u sau chuy n đi,
h ch a s d ng h t s séc này, h s ph i đ n ngân hàng làm th t c đ i t séc thành
ti n. Trong khi đó, th thanh tốn c a ngân hàng có th kh c ph c m i h n ch trên.

M t l i ích khác c a th ngân hàng v i ch th là khách hàng có th đ

cc p

m t kho n tín d ng, giúp khách hàng khơng b gị bó trong vi c mua hàng. Ngồi ra,
khách hàng có th rút ti n m t t i b t k đâu, t i b t k th i đi m nào m t cách nhanh
chóng và d dàng thơng qua các đi m giao d ch c a ngân hàng ho c t i máy ATM.
Khách hàng đ

c th c hi n các d ch v mi n phí nh truy v n tài kho n, chuy n

kho n,…
S d ng th ngân hàng giúp ch th b o v tài s n c a mình m t cách an tồn
h n. Trong tr ng h p r i ro nh đánh r i, m t c p, h a ho n,… ch th hồn tồn có
th làm l i th các ngân hàng mà tài kho n c a mình v n nguyên v n. Ch th khơng
cịn ph i lo l ng vi c gi m t s ti n l n trong ng i sau khi nh n ti n l ng, ph i đ
trong két s t hay b vào trong ví, r i ro là vơ cùng l n. Thay vào đó, ch th có th rút
ti n b t c lúc nào, hay khi mua s m, thay vì ph i đ m t ng t ti n m t, có th nh m
l n, cơng vi c đ n gi n mà ch th ch c n làm là nh nhân viên bán hàng “qu t” th .
-

i v i đ n v ch p nh n th :

T i các đ n v ch p nh n th ( VCNT), ch p nh n thanh toán là cung c p cho
khách hàng m t ph ng ti n thanh tốn nhanh chóng và ti n l i, đi u này, làm thu hút
khách hàng t i mua s m hàng hóa, d ch v . Thơng qua đó, VCNT s bán đ c nhi u
hàng hóa, d ch v , doanh thu s t ng lên. c bi t, đ i t ng khách hàng này th ng
là nh ng ng i có nhu c u chi tiêu l n, khách du l ch ho c nhà đ u t n c ngoài,…
Khi th c hi n giao d ch, tài kho n c a VCNT s nh n ngay đ c ti n t khách
hàng thanh tốn, ít có nguy c b m t c p h n so v i ti n m t, đ ng th i có th tránh

đ c r i ro nh n ph i ti n gi t phía khách hàng, tránh r i ro đ o đ c t nhân viên
bán hàng. Bên c nh đó, vi c đ m ti n, ghi chép s sách th ng ph c t p và t n nhi u
th i gian h n so v i vi c thanh toán thơng qua th ngân hàng.
M t l i ích n a c a

VCNT là sau khi liên k t v i ngân hàng, đ n v s đ

c

đ a vào các ch ng trình qu ng cáo, khuy n m i c a ngân hàng, giúp đ n v qu ng bá
đ c th ng hi u c a mình, đ n g n v i khách hàng h n.
VCNT đ c cung c p mi n phí các trang thi t b , máy POS, hóa đ n ph c v
công tác th , đ c h tr mi n phí v k thu t và đào t o nhân viên trong vi c s d ng
máy móc.
8

Thang Long University Library


-

i v i ngân hàng:

L i ích l n nh t t ho t đ ng kinh doanh th mang l i cho ngân hàng là l i
nhu n. Các lo i phí mà ngân hàng thu đ c nh phí t
VCNT, phí phát hành th , phí
s d ng th hay cịn g i là phí th ng niên, lãi su t cho các kho n tín d ng mà ch th
ch m thanh toán,… mang l i nh ng kho n thu không nh cho ngân hàng.
Th ngân hàng ra đ i, đa d ng đ v hình th c, màu s c và ch ng lo i, góp ph n
làm d ch v c a ngân hàng đa d ng, phong phú h n, thu hút đ c khách hàng đ n v i

ngân hàng. Bên c nh đó, đây cịn là c h i đ ngân hàng phát tri n các d ch v song
song nh đ u t ho c b o hi m cho s n ph m.
th c hi n ho t đ ng kinh doanh th , ngân hàng ph i không ng ng hồn thi n
nh nâng cao trình đ cán b , công nhân viên v công ngh , trang b thêm máy móc,
thi t b hi n đ i, đ m b o uy tín, an tồn và hi u qu trong ho t đ ng c a ngân hàng.
Thơng qua đó, hi n đ i hóa cơng ngh ngân hàng.
l

Vi c thanh tốn thơng qua th ngân hàng, ngân hàng có th gi m thi u đ c s
ng công vi c c n làm trong giao d ch, các thông tin th ng đ c c p nh t d i hình

th c đi n t làm cho vi c ghi n t ng ng vào các tài kho n khách hàng nhanh chóng và
đ n gi n h n. Vì v y, ho t đ ng c a ngân hàng ngày càng hi u qu h n.
Thơng qua th thanh tốn, s l

ng ti n g i c a khách hàng có xu h

ng t ng

lên, góp ph n làm t ng ngu n v n huy đ ng c a ngân hàng. Bên c nh đó, tài kho n
c a các VCNT c ng t ng lên, v i các sân bay, trung tâm mua s m, b nh vi n hay
khách s n l n, th c hi n nhi u giao d ch, ngu n ti n này không h nh v i ngân hàng.
-

i v i n n kinh t :

Là ph

ng ti n thanh tốn khơng dùng ti n m t, th ngân hàng có vai trị là làm

gi m kh i l ng ti n m t trong l u thơng. Khi thanh tốn tiêu dùng b ng th chi m t
tr ng ngày càng l n, kh i l ng c ng nh áp l c ti n m t trong l u thông s gi m
đáng k .
Các giao d ch th trong ph m vi n i đ a hay qu c t đ u đ c th c hi n và thanh
toán tr c tuy n, vì v y, t c đ x lý, t c đ chu chuy n, hay thanh toán đ u nhanh h n
nhi u so v i các ph ng ti n khác nh séc, y nhi m thu, y nhi m chi… Bên c nh
đó, tính an tồn c a ph ng th c thanh tốn này ln đ c nh n m nh và đ cao.
Nâng cao hi u qu ho t đ ng, tránh th t thoát trong ho t đ ng c a các thành ph n
trong n n kinh t .
Trong ho t đ ng thanh toán th , các giao d ch đ u do ngân hàng theo dõi và
ki m sốt. Vì v y, ngân hàng có th d dàng n m b t đ c m i giao d ch, giúp cho
công tác qu n lý, thu thu c a nhà n c đ c th c hi n đ n gi n h n.
Ho t đ ng thanh toán qua th s làm gi m b t các giao d ch th công, ti p c n
9


v i ph

ng ti n v n minh, hi n đ i h n, qua đó, c i thi n môi tr

hút khách du l ch và nhà đ u t n

ng kinh doanh, thu

c ngồi, góp ph n phát tri n đ t n

c, nâng cao v

th c a Vi t Nam trong m t b n bè qu c t .
1.1.2. Ho t đ ng kinh ếoanh th c a NHTM

1.1.2.1. Quy trình phát hành th c a NHTM
a. Nguyên t c phát hành th
- Phát hành th trên c s th m đ nh rõ rang.
- Phát hành th ph i có tài s n đ m b o. Tr ng h p khơng có tài s n đ m b o
ph i th c hi n theo đúng quy đ nh c a t ng ngân hàng th ng m i.
b.

it

ng đ

- Cá nhân đ

c xét phát hành th
c xét c p th bao g m:

+ Công dân Vi t Nam c trú t i Vi t Nam.
+ Công dân Vi t Nam c trú t i n

c ngồi có th i h n d

i 12 tháng.

+ Ng i n c ngoài c trú t i Vi t Nam có th i h n t 12 tháng tr lên và có thu
nh p h p pháp t i Vi t Nam.
+ Công dân Vi t Nam đi du l ch, h c t p và th m vi ng
- T ch c cơng ty đ

n

c ngồi.

c xét phát hành th bao g m:

+ Doanh nghi p nhà n
kinh t khác c a Vi t Nam đ

c, công ty trách nhi m h u h n, công ty c ph n t ch c
c thành l p và kinh doanh t i Vi t Nam.

+ Doanh nghi p liên doanh, doanh nghi p có v n đ u t n
theo lu t đ u t n

c ngoài ho t đ ng

c ngoài t i Vi t Nam.

+ Các c quan, đ n v hành chính s nghi p.
c. i u ki n đ đ

c phát hành th

i v i th cá nhân
- Ch th chính:
+ Có n ng l c pháp lý, n ng l c hành vi dân s và ch u trách nhi m dân s theo
quy đ nh c a pháp lu t.
+ Có kh n ng tài chính đ m b o vi c th c hi n đúng h n và đ y đ các ngh a v
tài chính liên quan đ n vi c s d ng th c a ch th chính và ch th ph .
+ Có tài s n đ m b o cho vi c phát hành th và/ho c đ c ng i th ba th ch p,
c m c tài s n h p pháp b o lãnh thanh toán thay. Ng i th ba ph i có n ng l c pháp

lu t và hành vi dân s (đ i v i cá nhân). Tr ng h p phát hành th khơng có tài s n
đ m b o s đ c th c hi n theo quy đ nh c a ngân hàng.
- Ch th ph :
10

Thang Long University Library


+

c ch th chính đ ngh c p th b ng v n b n.

+ Có n ng l c pháp lu t và n ng l c hành vi dân s và ch u trách nhi m dân s
theo quy đ nh c a pháp lu t.
i v i th công ty:
- Công ty đ

c xét c p h n m c tín d ng th :

+ Có n ng l c pháp lu t dân s và ch u trách nhi m dân s theo quy đ nh c a
pháp lu t.
+ Có kh n ng tài chính đ m b o th c hi n đ y đ , đúng h n các ngh a v tài
chính liên quan đ n vi c s d ng th c a cá nhân đ c đ ngh c p th .
+ Cơng ty ph i có tài kho n m t i ngân hàng phát hành th ho c các ngân hàng
khác.
+ Có tài s n đ m b o vi c phát hành th ho c bên th ba th ch p c m c tài s n
h p pháp b o lãnh thanh toán thay...
- Cá nhân đ

c cơng ty đ ngh c p th :

+ Có n ng l c pháp lu t và n ng l c hành vi dân s .
+

c công ty đ ngh c p th b ng v n b n.

ế. Th t c phát hành th
Khách hàng có th đ ng ký phát hành th qua m ng ho c t i các đi m giao d ch
c a ngân hàng phát hành th .
H s phát hành th bao g m:
- Gi y đ ngh phát hành kiêm h p đ ng s d ng th (theo m u).
- CMND/H chi u, Th th c nh p c nh còn hi u l c (đ i v i ng
- H kh u th

in

ng trú.

i v i khách hàng có tài s n đ m b o: ti n ký qu ho c tài s n t
(th /s ti t ki m, ch ng ch ti n g i vàng, k phi u...
-

c ngồi).
ng đ

ng

i v i khách hàng tín ch p: khách hàng cung c p m t s gi y t c n thi t theo

quy đ nh c a t ng ngân hàng...

- Bi u phí phát hành th .
Ề. Trình t phát hành th
Th t c phát hàng th c a ngân hàng vô cùng đ n gi n nh ng v n đ m b o đ
tính b o m t, an tồn trong ho t đ ng phát hành.

11

c


S ăđ ă1.2. QuyătrìnhăphátăhƠnhăth ăc aăNHTM
(1)

(2)

Ch th

TCPHT

Trung tâm th
(3)

(4)

(1) Ti p nh n h s xin phát hành th c a khách hàng.
(2) G i yêu c u phát hành th đ n trung tâm th c a Ngân hàng.
(3) TCPHT nh n th t trung tâm th . Trung tâm th s th c hi n ki m tra d
li u, t o h s qu n lý t i trung tâm th , in th . Sau đó g i th đã in mã s cá nhân cho
chi nhánh phát hành b ng th đ m b o và theo phong bì riêng.
(4) TCPHT g i th cho ch th : Sau khi nh n đ c th , TCPHT ph i xác nh n

ngay b ng v n b n cho trung tâm phát hành th . Sau đó, thơng báo cho ch th đ n
nh n ho c g i cho ch th . Tr c khi giao th , TCPHT yêu c u ch th ký vào gi y
giao nh n th và b ng ch ký m t sau c a th .
1.1.2.2. Quy trình thanh tốn th c a NHTM
Các ch th tham gia th tr

ng th theo s đ sau:

S ăđ ă1.3. Quyătrìnhăthanhătốnăth ăc aăNHTM
(2)

VCNT

(4)

TCTTT
(3)

TCTQT

(5)

(1)

Ch th

TCPHT
(7)

(6)

Trong đó:
(1) Ch th thanh tốn ti n hàng hóa, d ch v ho c rút ti n m t t i VCNT.
(2) Khi giao d ch phát sinh, tr c tiên
d ch, hóa đ n s đ c g i đ n TCTTT.

VCNT l p hóa đ n v n i dung giao

(3) TCTTT s ghi Có cho tài kho n c a VCNT t i ngân hàng, đ ng th i l u hóa
đ n làm ch ng t g c đ tra soát và khi u n i khi c n thi t.
12

Thang Long University Library


(4) TCTTT sau đó s l p b ch ng t nh thu g i trung tâm thanh toán c a t
ch c th qu c t đ thanh toán v i ngân hàng phát hành.
(5) Khi nh n đ c báo Có t trung tâm, TCTTT và TCPHT đ i chi u h s g c
làm th t c t t toán tài kho n nh thu.
(6) TCPHT c n c vào b ng kê do TCTQT g i đ n ti n hành làm th t c thanh
toán v i TCTQT.
(7) TCTTT ti n hành quy t toán v i ch th nh ng kho n chi tiêu, lãi, phí phát
sinh trong k .
1.1.2.3. R i ro trong ho t đ ng kinh doanh th c a NHTM
Kinh doanh ngân hàng là m t ho t đ ng ch a đ ng r t nhi u r i ro và ho t đ ng
kinh doanh th c ng n m trong m t s ho t đ ng kinh doanh đó. R i ro có th x y ra
b t c lúc nào trong tồn b q trình phát hành, s d ng và thanh toán th . Khi r i ro
x y ra nó khơng ch gây t n th t cho các ch th tham gia ho t đ ng th mà còn gây
h u qu lâu dài đ i v i xã h i, gây m t lòng tin đ i v i khách hàng v i h th ng ngân
hàng. D i đây là m t s nh ng r i ro có th x y ra trong ho t đ ng kinh doanh th

hi n nay:
- R i ro khi phát hành th :
+

n xin phát hành th gi

Khách hàng s d ng thông tin gi m o đ làm đ n xin phát hành th v i ngân hàng,
do không th m đ nh k , ngân hàng v n th c hi n phát hành th theo thông tin gi m o
này. i u này làm ngân hàng có th g p r i ro khi khách hàng khơng có kh n ng thanh
toán. Tuy nhiên, tr ng h p này ít khi x y ra do h p đ ng th d ki m tra và có đ m b o
cao do có th ch p ho c tài kho n ti n g i c a khách hàng.
+ Ch th không nh n đ

c th đã phát hành

Ngân hàng phát hành sau khi th c hi n nghi p v phát hành theo đ n xin phát
hành th c a khách hàng, s g i th cho khách hàng qua đ ng b u đi n. Tuy nhiên,
trong quá trình v n chuy n đó, th có th b đánh c p ho c b l i d ng th c hi n giao
d ch mà khách hàng không h hay bi t. Trong tr

ng h p này, ngân hàng ch u hồn

tồn phí t n các giao d ch đ c th c hi n. Vi c xác đ nh th b th t l c này t n khá
nhi u th i gian, do kho ng th i gian ch th t khi nh n đ c th và g i xác nh n cho
ngân hàng phát hành th ng kéo dài trong m t kho ng th i gian nh t đ nh, ch t i khi
khách hàng khi u n i là không nh n đ

c th thì ngân hàng m i phát hi n ra.

+ Tài kho n th b l i d ng

Khi ngân hàng nh n đ

c yêu c u phát hành l i th ho c gia h n cho th , có s

thay đ i thơng tin v ch th , đ c bi t là đ a ch , do ki m tra khơng k tính xác th c
13


c a thông tin, ngân hàng phát hành g i th v đ a ch m i theo yêu c u, nh ng đây
không ph i là yêu c u c a ch th th t. Tài kho n c a ch th b l i d ng. i u này ch
đ c phát hi n khi ch th nh n đ
v i ngân hàng.

c yêu c u thanh toán c a ngân hàng và liên h l i

- R i ro khi thanh tốn th
+ Th gi
T các thơng tin trên các ch ng t giao d ch c a th ho c trên các th b m t
c p, th t l c, m t s t ch c, cá nhân có th t o ra th gi gây nguy h i và t n th t t i
l i ích c a ch th và ngân hàng. Theo quy đ nh c a T ch c th qu c t , ngân hàng
phát hành s ph i ch u hồn tồn các phí t n trong tr ng h p này. Th có th b làm
gi b ng m t s k thu t nh d p n i l i, mã hóa l i b ng t , th tr ng và làm gi hoàn
toàn.
Th b d p n i l i là k thu t làm gi th đ n gi n nh t, d th c hi n nh t. Các
thông tin trên th đ c d p l i trên n n phôi th b m t c p, th t l c. Vì v y, lo i th
này có th d dàng b phát hi n và phân bi t b ng m t th ng v i th th t.
Th b mã hóa l i b ng t th ng liên quan t i t i ph m có t ch c do đ c s
d ng công ngh hi n đ i và tinh vi h n. ây là lo i th đ c làm gi d a trên b ng t
đã b mã hóa l i, trong khi các thông tin d p n i trên th v n gi nguyên. Nó th ng
đ c s d ng t i các VCNT có máy EDC. Lo i th này b phát hi n khi so sánh d

li u trên b ng t khi đ c th qua máy EDC v i thông tin d p n i trên th .
Th b làm gi hoàn toàn là lo i th gi đ t trình đ tinh vi nh t, do t i ph m th
có t ch c th c hi n. Th đ c mã hóa b ng t d a trên các thông tin b l y c p, hình
th c c a th gi có đ y đ các y u t nh th th t. Th r t khó b phát hi n, và ch
đ

c phát hi n khi th c hi n đ y đ quy trình ch p nh n th .
- M t s r i ro khác
+ R i ro k thu t

đ

R i ro k thu t là r i ro phát sinh khi có s c liên quan đ n vi c x lý d li u,
ng truy n ho c b o m t c s d li u trên h th ng qu n lý th . B t k m t s c k

thu t nào x y ra đ u nh h ng tr c ti p đ n quy n l i c a khách hàng. Bên c nh đó, n u
vi c b o m t d li u không đ m b o thì khơng ch làm nh h ng t i riêng m t khách
hàng hay riêng m t ngân hàng mà s làm nh h ng t i ho t đ ng kinh doanh th c a
toàn b h th ng, gây t n th t vô cùng to l n và khơng th ki m sốt. Do v y, vi c đ m
b o an toàn cho h th ng, v n hành h th ng ho t đ ng m t cách chính xác là nhi m v
hàng đ u trong ho t đ ng kinh doanh th c a ngân hàng.
Tóm l i, ho t đ ng kinh doanh th ngân hàng ch a đ ng r t nhi u r i ro, do đó
đ nâng cao ch t l ng trong kinh doanh th , gi m m t mát và t i đa hóa thu nh p,
14

Thang Long University Library


ngân hàng c n đ c bi t chú tr ng vào cơng tác phịng ch ng r i ro.
1.2.ăPhátătri năho tăđ ngăkinhădoanhăth ăc aăNHTM

1.2.1. Các ch tiêu đánh giá ho t đ ng kinh ếoanh th c a NHTM
Ho t đ ng kinh doanh th c a m t ngân hàng th ng m i có thành cơng hay
khơng có th đánh giá d a trên nhi u ch tiêu khác nhau. Tuy nhiên, có 5 ch tiêu ch
y u th

ng đ

c s d ng. ó là:

1.2.1.1. Th ph n th
Th ph n th c a ngân hàng là ph n th tr
hàng đó chi m l nh đ c trên th tr ng th .

Th ăph năth ăc a
ngân hàng i

ng tiêu th s n ph m th mà ngân

Doanhăthuăth ăc aăngơn hàng i
=

T ngădoanhăthuăth ăc aăth ătr

ng

 100(%)

Ho c:
S ăl

Th ăph năth ăc aă
ngân hàng i

=

ngăth ăc aăngơnăhƠngăiăphátăhƠnh

T ngăs ăth ăphátăhƠnhătrênăth ătr

Th ph n th c a ngân hàng trên th tr

ng



100(%)

ng càng cao ch ng t ngân hàng càng có

v th cao trong l nh v c kinh doanh th và ngu n thu cho ngân hàng càng l n. Vì v y,
các ngân hàng ln tìm ki m m t chi n l
ph n c a mình.
1.2.1.2. S l

c kinh doanh phù h p nh m gia t ng th

ng th phát hành

S l ng th phát hành c a ngân hàng là toàn b s l ng th mà ngân hàng đã
phát hành tính cho toàn b các ch ng lo i th c a ngân hàng đó.

T căđ ăt ngătr
l

ngăs ă

ngăth ăphátăhƠnh

S ăl
=

ngăth ăkì này ậ s ăl
S ăl

ngăth ăkìătr

ngăth ăkìătr

c

c

 100(%)

Thơng qua so sánh v s l ng th phát hành qua các n m có th đánh giá ho t
đ ng kinh doanh th có phát tri n hay khơng. S l ng th qua các n m ngày m t t ng
ch ng t ho t đ ng kinh doanh th c a ngân hàng ngày càng đ c m r ng. Ng c
l i, n u ch tiêu này có xu h ng gi m thì ch ng t đ c ph n nào ho t đ ng kinh
doanh th c a ngân hàng ngày càng b thu h p và m c đ phát tri n ho t đ ng kinh
doanh th c a ngân hàng là th p. Ho c n u ch tiêu này nh h n ho c b ng 0 thì ho t
đ ng này c a ngân hàng có d u hi u trì tr và đi xu ng. Tuy nhiên khơng ph i vì th

15


mà các ngân hàng ch y đua phát hành th quá m c mà thi u quan tâm đ n ch t l

ng

d ch v đi kèm c a th .
1.2.1.3. C c u th thanh toán
C c u th thanh toán c a ngân hàng là ch tiêu th hi n t tr ng các lo i th
thanh toán trong t ng s th c a ngân hàng phát hành. C c u th thanh toán th hi n
trong t ng s th thanh toán c a ngân hàng, t ng lo i th chi m bao nhiêu ph n tr m.
C ăc uălo iăth ă
thanh toán i

S ăl
=

ngăth ăphátăhƠnhălo iăi

T ngăs ăth ăphátăhƠnhăc aăngơnăhƠng

 100(%)

C c u th thanh toán c a ngân hàng thay đ i qua các n m giúp ngân hàng n m
b t đ c xu h ng phát tri n th c a ngân hàng đ t đó đ a ra các gi i pháp kinh
doanh th phù h p v i t ng giai đo n phát tri n.
1.2.1.4. S l

ng máy ATM và đ n v ch p nh n th

ATM là máy rút ti n t đ ng, đ c l p đ t đ khách hàng th c hi n rút ti n m t
khi có nhu c u chi tiêu mà không c n ph i đ n ngân hàng làm th t c rút ti n. S
l ng máy ATM đ c l p đ t th hi n s đ u t trang thi t b , c s v t ch t c a ngân
hàng trong l nh v c kinh doanh th .
n v ch p nh n th ( VCNT) là các t ch c hay cá nhân cung ng hàng hóa
d ch v , ch p nh n th làm ph ng ti n thanh toán. S l ng VCNT c a ngân hàng
càng l n ch ng t càng có nhi u đ n v ch p nh n thanh toán th c a ngân hàng.
T căđ ăt ngătr

ngă

s ămáy ATM, POS

S ăl

ngămáy kì này ậ s ăl

=

S ăl

ngămáy kìătr

ngămáy kìătr

c

c

 100(%)

S l ng máy ATM và VCNT là n n t ng c b n đ ngân hàng phát tri n d ch
v thanh toán th . S l ng ATM và VCNT càng nhi u càng t o đi u ki n thu n l i
cho khách hàng khi s d ng d ch v th thanh toán c a ngân hàng.
1.2.1.5. Doanh thu t ho t đ ng th
Doanh thu t ho t đ ng th c a ngân hàng là toàn b s ti n thu đ

c do cung

c p d ch v th thanh toán. Doanh thu t ho t đ ng th bao g m:
th

- Doanh thu t vi c phát hành th : g m l phí phát hành th l n đ u, l phí
ng niên, phí thay th th theo yêu c u, phí rút ti n m t, phí thay đ i h n m c tín

d ng, phí tài chính...
- Doanh thu thanh toán th : là kho n chi t kh u th ng m i phát sinh trên doanh
s c a VCNT, phí rút ti n v i th tín d ng, phí giao d ch khi khách hàng c a ngân
hàng khác s d ng máy ATM c a ngân hàng ch . Ngoài ra, ngân hàng còn đ c

16

Thang Long University Library


h

ng m t ph n chi t kh u trên doanh s thanh toán h khi làm đ i lý th c a ngân

hàng phát hành.
- Doanh thu t các t ch c th : là kho n ti n mà các ngân hàng th ng m i là
thành viên c a t ch c th nh n đ c khi phát hành th cho các t ch c này.
Doanh thu t ho t đ ng thanh tốn th góp ph n làm gia t ng l i nhu n cho ngân
hàng. Ngu n thu này th hi n hi u qu c a ho t đ ng kinh doanh th c a ngân hàng.
Doanh thu th càng cao ch ng t ho t đ ng kinh doanh th c a ngân hàng càng hi u
qu và ng

c l i.

1.2.2. Các nhân t

nh h

ng đ n ho t đ ng kinh ếoanh th c a NHTM

1.2.2.1. Nhân t ch quan
Uyătínăc aăNHTM
Ho t đ ng kinh doanh nói chung và kinh doanh th nói riêng c a NHTM có phát
tri n hay không ph thu c khá nhi u vào uy tín c a NHTM.
i v i m t ngân hàng
l n, có uy tín trên th tr ng thì khách hàng s yên tâm khi s d ng d ch v th thanh
toán c a h , ho t đ ng kinh doanh th c a ngân hàng c ng theo đó mà phát tri n.
Ng c l i, m t ngân hàng kém uy tín trên th tr ng s khơng chi m đ c lịng tin c a
khách hàng. Vì v y vi c phát tri n và m r ng ho t đ ng kinh doanh th c a ngân
hàng đó s g p nhi u khó kh n.
V năc aăNHTM
M t đi u d nh n th y là vi c phát hành và thanh toán th địi h i chi phí đ u t
cao cho vi c l p đ t nh ng thi t b và công ngh hi n đ i nh các terminal đ u cu i,

máy rút ti n t đ ng ATM hay máy thanh toán th t i các đi m bán hàng (POS). Vì
v y, v n c a NHTM là đi u ki n tiên quy t đ i v i các ngân hàng trong b c đ u tri n
khai d ch v th trên th tr ng. M t ngân hàng có ti m l c v v n s có đi u ki n
thu n l i đ phát tri n kinh doanh th khi h có ngu n v n l n đ u t cho các trang
thi t b , máy móc. Ng c l i, m t ngân hàng có ngu n v n ít s g p khó kh n khi
tham gia kinh doanh th vì h khơng có đ v n đ đ u t cho c s v t ch t, công
ngh hi n đ i ph c v cho l nh v c kinh doanh này.
Trìnhăđ ăkhoaăh căcôngăngh ,ăc ăs ăv tăch tăc aăngơnăhƠng
Vi c ng d ng khoa h c công ngh tiên ti n h n đã và đang tr thành y u t
quy t đ nh trong cu c ch y đua giành ni m tin c a khách hàng. Th thanh toán s ch
là m t t m nh a bình th ng n u nó khơng đ c g n v i các chip đi n t hay d i b ng
t mang nh ng thông tin c n thi t, và khơng có kh n ng thanh tốn n u nó không
đ c đ a vào máy đ c và h th ng máy tính k t n i v i các trung tâm phát hành và
thanh toán. Ngân hàng nào có h th ng cơng ngh , trang thi t b hi n đ i s t o đi u
ki n cho ho t đ ng thanh toán th phát tri n. Và ng c l i, m t ngân hàng v i h
17


th ng công ngh l i th i, l c h u, không đ ng b s không th b t k p xu h
tri n m i c a th tr
Ch tăl

ng phát

ng, kéo theo ho t đ ng kinh doanh th kém hi u qu .

ngăngu nănhơnăl c

Th thanh toán là m t ph ng ti n thanh tốn hi n đ i mang tính chu n hóa cao,
quy trình v n hành th ng nh t nên nó địi h i ngân hàng ph i có m t đ i ng nhân viên

có kh n ng, trình đ chun mơn cao. Ngồi vi c n m v ng các quy trình nghi p v
v vi c phát hành, thanh tốn th , các nhân viên th cịn ph i am hi u v l nh v c tin
h c, có tinh th n h c h i cao, n ng n nhi t tình trong cơng vi c. Vì v y, m t đ i ng
nhân viên ch t l

ng th p, thi u kinh nghi m s khơng th làm hài lịng khách hàng, t

đó làm gi m uy tín c a ngân hàng, đ ng th i làm gi m hi u qu c a ho t đ ng kinh
doanh th .
ChínhăsáchăMarketingăc aăngơnăhƠng
M t s n ph m th có đ

c khách hàng bi t đ n r ng rãi hay không ph thu c r t

nhi u vào chính sách Marketing c a ngân hàng đó. Chính sách Marketing phù h p v i
t ng đ i t

ng khách hàng s giúp ngân hàng thu hút khách hàng t o đi u ki n thu n

l i cho phát tri n kinh doanh th . Trái l i, đ a ra chính sách Marketing khơng thích
h p, khơng h p d n thì khách hàng s không quan tâm đ n s n ph m th mà ngân
hàng đang gi i thi u, gây khó kh n cho ngân hàng khi mu n phát tri n l nh v c th .
ChiăphíăphátăhƠnhăvƠăthanhătốnăth ă
Khách hàng th

ng quan tâm đ n ch t l

ng d ch v c a ngân hàng nh ng h

v n có thói quen so sánh giá c c a ngân hàng này so v i ngân hàng khác. Trong đi u

ki n hi n nay khi ch t l ng d ch v c a các ngân hàng khá đ ng đ u thì bi u phí d ch
v th p s h p d n khách hàng nhi u h n. B i v y, m i ngân hàng c n quan tâm xây
d ng m t bi u phí thích h p mang tính c nh tranh nh ng v n d a trên c s có l i
nhu n đ đ m b o v a thu hút khách hàng, v a có ngu n thu nh p.
1.2.2.2. Nhân t khách quan
Cácăđi uăki năxƣăh i
- Thói quen s d ng ti n m t c a công chúng
Th thanh tốn r t khó có th phát tri n trong m t xã h i mà vi c chi tiêu b ng
ti n m t đã tr thành m t thói quen c h u, khó thay đ i trong công chúng. M t xã h i
nh v y s c n tr d ch v th thanh toán phát tri n. Th thanh toán ch th c s phát
tri n trong m t xã h i mà ng
tiêu.

i dân h n ch t i đa vi c s d ng ti n m t trong chi

18

Thang Long University Library


- Thói quen giao d ch qua ngân hàng
ây là m t y u t đ c bi t quan tr ng tác đ ng đ n s phát tri n c a ho t đ ng
kinh doanh th c a ngân hàng. B i vì th thanh tốn là m t s n ph m d ch v do ngân
hàng cung c p, khách hàng th ng xuyên giao d ch v i ngân hàng s n m b t thông
tin v các d ch v mà ngân hàng tri n khai rõ h n nh ng ng i khác. Vì th , m t qu c
gia có dân c th ng xuyên s d ng các d ch v ngân hàng s có ho t đ ng kinh
doanh th thu n l i h n khi dân c khơng có thói quen này.
- Trình đ dân trí
M t qu c gia có trình đ dân trí th p, ng i dân không nh n th c đ c vai trò to
l n c a th s c m th y th t phi n ph c khi ph i s d ng th . H v n s d ng ph ng th c

thanh toán truy n th ng - thanh toán b ng ti n m t. Nh ng v i m t xã h i có trình đ dân trí
cao, ng i dân nh n th c đ c t m quan tr ng c a th , h s s d ng th khi chi tiêu, và
đi u này t o đi u ki n cho ho t đ ng kinh doanh th phát tri n.
-Thu nh p c a dân c
Thu nh p c a dân c là m t y u t quan tr ng nh h

ng t i nhu c u s d ng th

thanh toán c a khách hàng c ng nh phát tri n ho t đ ng kinh doanh th c a ngân
hàng. các n c có m c thu nh p cao, nhu c u g i ti n vào ngân hàng đ tích tr hay
mua s m hàng hóa d ch v c ng cao, thanh tốn th có đi u ki n t t đ phát tri n. Ng c
l i, các n c có m c thu nh p th p, nhu c u s d ng th thanh toán c a ng
cao, làm h n ch kh n ng m r ng ho t đ ng kinh doanh th c a ngân hàng.

i dân không

Cácăđi uăki năkinhăt
-S

n đ nh c a ti n t

ây là đi u ki n c b n cho vi c m r ng s d ng th thanh toán đ i v i ngân
hàng c a b t k m t qu c gia nào. Ng c l i vi c m r ng s d ng th thanh toán t o
đi u ki n cho s n đ nh ti n t , gi a chúng có m i quan h m t thi t v i nhau. Ti n t
qu c gia n đ nh s t o đi u ki n thu n l i cho ho t đ ng thanh toán th phát tri n. Khi
đ ng ti n qu c gia b t n, ho t đ ng kinh doanh nói chung và ho t đ ng kinh doanh
th nói riêng c a ngân hàng s g p nhi u b t l i.
-S

n đ nh c a n n kinh t

S phát tri n c a các ho t đ ng ngân hàng nói chung và ho t đ ng thanh tốn th
nói riêng ph thu c ch y u vào s phát tri n c a n n kinh t . S d nh v y là vì kinh
t phát tri n g n li n v i thu nh p c a dân c , mà vi c s d ng th l i ph thu c vào
thu nh p. Thu nh p cao, nhu c u mua s m, du l ch, gi i trí c a con ng i c ng cao h n
và th thanh toán s đáp ng đ c nhu c u ngày càng cao này c a h . Ng c l i, m t
n n kinh t kém phát tri n, thu nh p c a ng i dân th p kéo theo s phát tri n h n ch
c a ho t đ ng thanh toán th .
19


Th ătr
Th tr

ngăth
ng th là m t nhân t khách quan tác đ ng đ n ho t đ ng kinh doanh th

c a NHTM. M t th tr ng th khơng có s k t n i gi a các ngân hàng, gi a các liên
minh th v i nhau s gây khó kh n khi th c hi n thanh toán th , đi u này làm gi m
hi u qu ho t đ ng kinh doanh th c a NHTM, t đó gi m s c hút đ i v i các NHTM.
Trong khi đó, m t th tr ng th có s liên k t ch t ch gi a các liên minh th s t o
m t môi tr ng thu n l i, thu hút NHTM tham gia phát tri n kinh doanh th đ tìm
ki m l i nhu n.
iăth ăc nhătranh
M i ngân hàng có m t cách riêng đ ti p c n khách hàng và làm th a mãn nhu
c u ngày càng cao c a h . Chính s v n đ ng đó t o nên s c nh tranh gi a các ngân
hàng trong cu c đua tìm ki m và níu gi c a khách hàng. S c nh tranh c a th tr ng
là đ ng l c thúc đ y các ngân hàng phát tri n, đ a ra các chi n l c kinh doanh th
riêng cho mình đ ngày càng hồn thi n h n. Ng c l i, khi ngân hàng ho t đ ng
trong m t th tr ng đ c quy n, khơng có s c nh tranh thì ngân hàng s t hài lịng

v i chính mình mà khơng đ a ra các gi i pháp đ hồn thi n h n n a d ch v th c a
ngân hàng. i u này làm gi m hi u qu kinh doanh th c a ngân hàng.
Môiătr

ngăphápălỦ

Môi tr ng pháp lý không đ y đ , th ng nh t s r t b t l i cho các NHTM khi
tham gia ho t đ ng kinh doanh th làm gi m s c hút đ i v i các ngân hàng khi tham
gia kinh doanh trong l nh v c này. M t hành lang pháp lý hồn thi n s t o ra m t mơi
tr ng kinh doanh an toàn cho ho t đ ng kinh doanh th . Các ngân hàng s ch đ ng
tham gia th tr ng th hi n t i c ng nh đ ra chi n l c kinh doanh th trong t ng
lai. Khuôn kh pháp lý này đ c th hi n thông qua các quy ch , quy đ nh c th v
l nh v c kinh doanh th . Hàng lang pháp lý c a ho t đ ng kinh doanh th ngày càng
hoàn thi n đã khuy n khích vi c kinh doanh và s d ng th phát tri n.

20

Thang Long University Library


K T LU NăCH

NGă1

Ho t đ ng kinh doanh th đang d n tr thành ho t đ ng quan tr ng trong chi n
l c phát tri n ho t đ ng ngân hàng bán l c a các ngân hàng th ng m i. N i dung
ch ng 1 đã trình bày s l c nh ng v n đ c b n v ho t đ ng kinh doanh th c a
ngân hàng th ng m i. Trong đó ch y u t p trung nh ng n i dung chính liên quan
đ n l ch s ra đ i và phát tri n th thanh toán, khái ni m th , đ c đi m và nh ng ti n
ích c a s n ph m th , q trình phát hành và thanh tốn th c a Ngân hàng th ng

m i. T đó có cái nhìn t ng quan v ho t đ ng kinh doanh th c a các NHTM nói
chung, làm c s cho vi c th c hi n nghiên c u đ tài v ho t đ ng kinh doanh th t i
Ngân hàng TMCP Công Th ng Vi t Nam - chi nhánh Tây Hà N i trong ch ng 2.

21


CH

NGă2ă

TH C TR NG HO Tă NG KINH DOANH TH T I NGÂN HÀNG TMCP
CỌNGăTH
NGăVI T NAM- CHI NHÁNH TÂY HÀ N I
2.1. T ngăquan v ăNgơnăhƠngăTMCPăCôngăTh
N i

ngăVi tăNam- chi nhánh Tây Hà

2.1.1. Khái quát s hình thành và phát tri n c a Ngân hàng TMCP Công Th

ng

Vi t Nam- chi nhánh Tây Hà N i
Ngân hàng Công Th ng Vi t Nam là m t doanh nghi p Nhà n c đ c tách ra
t Ngân hàng Nhà n c thành ph Hà N i t tháng 7/1988 theo ngh đ nh 53/H BT
ngày 26/03/1988 c a h i đ ng b tr ng. T n m 1990 tr v tr c, h th ng Ngân
hàng Nhà n c đ c t ch c m t c p t trên xu ng t trung ng đ n đ a ph ng. T
tháng 09/1990 khi pháp l nh Ngân hàng đ c công b và th c hi n thì h th ng Ngân
hàng Nhà n c m i phân thành hai c p: Ngân hàng Nhà n c và Ngân hàng th ng

m i. Ngày 25/12/2008, Ngân hàng Công Th ng Vi t Nam đã ti n hành c ph n hóa
thành cơng và mang tên là Ngân hàng TMCP Công Th ng Vi t Nam (Vietinbank).
Là Ngân hàng th ng m i l n, gi vai trò quan tr ng, tr c t c a ngành Ngân hàng
Vi t Nam. Có h th ng m ng l i tr i r ng toàn qu c v i 1 S Giao D ch, 151 chi
nhánh và trên 1.000 Phòng giao d ch/ Qu ti t ki m.
Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công Th ng Tây Hà N i là m t đ n v thu c
trong h th ng chi nhánh c a Ngân hàng TMCP Công Th ng Vi t Nam. Ti n thân
c a Ngân hàng TMCP Công Th ng Vi t Nam chi nhánh Tây Hà N i là Ngân hàng
TMCP Công Th ng Vi t Nam chi nhánh C u Gi y có tr s t i 117A Hoàng Qu c
Vi t, qu n C u Gi y, TP Hà N i và đ c thành l p vào ngày 27/03/1993 theo Quy t
đ nh s 67/Q - NH5 c a Th ng đ c NHNN Vi t Nam.
Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công Th

ng Vi t Nam Tây Hà N i đ

c thành

l p t ngày 24/02/2006 theo quy t đ nh s 054 Q /H QT - NHCT1 c a H i đ ng
qu n tr Ngân hàng TMCP Công Th ng Vi t Nam trên c s tách t Ngân hàng
TMCP Công Th ng Vi t Nam chi nhánh C u Gi y. Ngân hàng TMCP Công Th ng
Vi t Nam chi nhánh Tây Hà N i có tr s t i S 8
C u Gi y, Tp Hà N i.
Ngân hàng TMCP Công Th

ng H Tùng M u, Mai D ch,

ng Vi t Nam chi nhánh Tây Hà N i m i chính

th c ho t đ ng đ c l p t ngày 01/05/2006. Nh ng n m đ u m i thành l p chi nhánh
g p r t nhi u khó kh n do th ng hi u m i, c s v t ch t ch a hoàn thi n, khách

hàng ch a n đ nh. Trong khi đó, l c l ng cán b l i m ng, ch kho ng h n 50
ng i. a bàn ho t đ ng tuy r ng nh ng l i có nhi u NHTM và các t ch c tín d ng
cùng ho t đ ng. Tuy nhiên, hòa chung vào xu th phát tri n kinh t c a c n c, Chi
22

Thang Long University Library


nhánh Ngân hàng TMCP Công Th

ng Vi t Nam Tây Hà N i m c dù còn non tr

nh ng c ng có nh ng l i th nh t đ nh, đó là có l

ng khách hàng quen thu c th

ng

xuyên đ n giao d ch không ng i ph i đi xa, có đ i ng lãnh đ o d y d n kinh nghi m,
nhi t tình v i công vi c, và tâm huy t v i ngh . Bên c nh đó, chi nhánh cịn nh n
đ c s quan tâm h tr c a Ngân hàng TMCP Công Th ng Vi t nam v c s v t
ch t k thu t nh máy móc, trang thi t b cơng ngh thơng tin c ng nh các công c
kh c ph c v cho ho t đ ng kinh doanh. Chi nhánh đã m nh d n m r ng m ng l i
ho t đ ng kinh doanh nh m thêm nhi u đi m giao d ch m i trên đ a bàn, tính t i h t
n m 2014 đã có 7 Phòng giao d ch tr c thu c chi nhánh Tây Hà N i. Chính vì v y đã
t o đi u ki n thu hút đ c m t l ng đông đ o khách hàng đ n giao d ch, t ng b c
chi m l nh th tr

ng, t ng th ph n ho t đ ng kinh doanh. Nh v y, ho t đ ng kinh

doanh c a Ngân hàng không ng ng phát tri n c v m ng l i, quy mô và ch t l ng.
Ngân hàng ln hồn thành và hồn thành v t m c ch tiêu k ho ch đ c giao, tr
thành m t chi nhánh ho t đ ng hi u qu trong h th ng chi nhánh c a Ngân hàng
TMCP Công Th ng Vi t Nam.
2.1.2. C c u t ch c
S ăđ ă2.1. C ăc uăt ăch căt iăVietinbank - chiănhánhăTơyăHƠăN i
Giám đ c

Phó Giám đ c

Phó Giám đ c

Phịng
Hành

Phịng
K

chính
&

Phịng
K
tốn
&

ho ch
t ng

Phịng

Kinh
doanh
ngo i

Nhân
s

Ngân
qu

h p

h i

PGD
Trung
Hồ

PGD
Tr n
ng

D ch v &

Phịng
Tín

Marketing

d ng

Phịng

Phịng
Ki m
tra
ki m

Phịng
i n
tốn

sốt
n ib

PGD
Tơ

PGD

Hi u

Gi y

C u

PGD
Hồi
c

PGD
Dỗn

PGD
C u

Di n
K
Ninh
Thi n
(Ngu n: Phịng hành chính nhân s - Vietinbank chi nhánh Tây Hà N i)
23


BanăGiámăđ c
Giám đ c: là ng

i đ i di n th c hi n ch c n ng đi u hành, qu n lý chung và có

quy n quy t đ nh cao nh t trong chi nhánh. Giám đ c là ng i tr c ti p xây d ng
chi n l c, m c tiêu, k ho ch kinh doanh c a chi nhánh theo t ng th i k trên c s
nhi m v kinh doanh đ c giao. Giám đ c có nhi m v giao k ho ch đ n t ng phòng
ban, đi u hành ho t đ ng kinh doanh c a chi nhánh và ch u trách nhi m v tính h p
pháp c a thông tin và s li u đã báo cáo.
Phó giám đ c: là ng i giúp vi c tr c ti p cho Giám đ c, đ c b nhi m, ch u
trách nhi m v ho t đ ng kinh doanh, đ c s y quy n hàng n m c a Giám đ c ph
trách các phòng ban và phòng giao d ch tr c thu c v m t s công tác và tham gia ký
k t h p đ ng y thác v i các đ i tác c a chi nhánh.
PhịngăhƠnhăchínhă&ănhơnăs
Phịng hành chính nhân s là phịng tr c ti p th c hi n cơng tác hành chính, l u

tr các v n b n pháp lu t có liên quan đ n chi nhánh và v n b n đ nh ch c a
Vietinbank. Xây d ng các ch ng trình ho t đ ng và đơn đ c vi c th c hi n các
ch ng trình đ c giám đ c ký duy t. m b o cho các cá nhân và các b ph n khác
th c hi n đúng ch c n ng và nhi m v c a mình đ đ t hi u qu công vi c cao. m
b o tuy n d ng và phát tri n đ i ng cán b công nhân viên theo đúng yêu c u và
chi n l

c c a cơng ty.

Phịngăk ătốnăvƠăngơnăqu
Th c hi n cơng tác k tốn cho tồn b ho t đ ng kinh doanh c a chi nhánh
(không tr c ti p làm nhi m v k toán khách hàng và ti t ki m) bao g m:
- T ch c h

ng d n th c hi n và ki m tra công tác h ch toán k toán và ch đ

báo cáo k tốn c a các phịng ban và đ n v tr c thu c.
- H u ki m (đ i chi u, ki m soát) các ch ng t thanh tốn c a các phịng t i chi
nhánh.
- L p và phân tích báo cáo tài chính, b ng cân đ i k toán và báo cáo l u chuy n
ti n t t i chi nhánh.
- Tham m u cho giám đ c v th c hi n ch đ tài chính k tốn.
- Th c hi n k toán chi tiêu n i b (mua s m tài s n c đ nh, công c ph c v
m c đích kinh doanh).
- Th c hi n n p thu , trích l p và s d ng ngân qu .
- Phân tích và đánh giá tình hình tài chính (doanh thu, chi phí, l i nhu n) t i các
phịng ban t i chi nhánh đ có k ho ch s d ng ngân qu m t cách h p lý.

24

Thang Long University Library


- Cung c p thơng tin v tình hình tài chính và các ch tiêu thanh kho n t i chi
nhánh.
Phòngăk ăho chăt ngăh p
- Giúp ban giám đ c đi u hành ho t đ ng kinh doanh và t ch c nhân s c a chi
nhánh.
- Tham m u giúp ban giám đ c trong công tác t ng h p v k ho ch đ u t , huy
đ ng v n và l p báo cáo th ng kê đ nh k theo quy đ nh c a Vietinbank.
Phòngăkinhădoanhăngo iăh i
- Ki m tra, giám sát ho t đ ng ngo i h i c a ngân hàng theo quy đ nh c a pháp
lu t và c a NHNN.
- N m b t thông tin th ng xuyên, chính xác và k p th i v t giá h i đối, các
thơng tin trên th tr ng ngo i t .
- Khai thác ngo i t h p lý v giá c , đ m b o nhu c u thanh toán c a khách
hàng, th c hi n các nghi p v thanh toán qu c t , b o lãnh qu c t và kinh doanh
ngo i t .
Phòngăd chăv ăvƠămarketing
Tr c ti p th c hi n giao d ch v i khách hàng (t khâu ti p xúc, ti p nh n yêu c u
s d ng d ch v ngân hàng, h ng d n th t c giao d ch, m tài kho n ti n g i, rút
ti n, thanh toán, chuy n ti n,...), ti p th gi i thi u s n ph m d ch v ngân hàng, ti p
nh n các ý ki n ph n h i c a khách hàng v s n ph m d ch v và đ xu t nh ng
ph ng pháp c i ti n đ không ng ng đáp ng nhu c u c a khách hàng. Th c hi n
ch m sóc khách hàng đ s n ph m d ch v đ c phát huy t i đa tác d ng và mang l i
l i nhu n, uy tín cho ngân hàng.
Phịngătínăd ng
- Th m đ nh các h s , d án vay v n và th c hi n cho vay đ i v i các d án
đem l i l i nhu n cho chi nhánh.
- Qu n lý các ho t đ ng liên doanh liên k t c a h i s và phát tri n s n ph m tín

d ng.
- Th m đ nh và tái th m đ nh các d án vay v n v
c a chi nhánh và s giao d ch.

t quá h n m c phán quy t

- L p các báo cáo tín d ng theo quy đ nh và th c hi n các nhi m v khác đ

c

phân cơng.
Phịngăki mătra,ăki măsốtăn iăb
Ch c n ng c a phịng là xây d ng n i dung, ch

ng trình, k ho ch đ ki m tra,

giám sát vi c ch p hành các quy đ nh nghi p v kinh doanh theo quy đ nh c a pháp
25