Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại công ty cổ phần thương mại đầu tư và xây dựng thăng long

CH
NGă1.
LụăLU N CHUNG V V NăL Uă NGăVÀăHI U QU S
V NăL Uă NG TRONG DOANH NGHI P

D NG

1.1. T ng quan v v năl uăđ ng trong doanh nghi p
1.1.1. Khái ni m v n
B t k m t doanh nghi p nào ho t đ ng s n xu t kinh doanh thì c n ph i có v n.
v n là đi u ki n tiên quy t đ m t doanh nghi p đ c thành l p và ti n hành s n xu t
kinh doanh.
hi u rõ v v n kinh doanh tr c tiên ph i hi u rõ v v n nói chung. Có
r t nhi u quan đi m khác nhau đ

c đ a v khái ni m v n:

Theo quan đi m c a Mác:“ v n (t b n) không ph i là m t v t, là t li u s n xu t,
nó có giá tr t m th i trong l ch s . T b n là giá tr mang l i giá tr th ng d b ng
cách bóc l t lao đ ng không công c a công nhân làm thuê ”. [6, tr.238 ]. nh ngh a
này mang m t t m khái quát l n, nh ng do b h n ch b i đi u ki n khách quan lúc
b y gi nên Mác đã quan ni m ch có khu v c s n xu t v t ch t m i t o ra giá tr th ng
d cho DN.
Trong tài chính DN có nhi u quan ni m v v n nh :: V n là ti m l c tài chính
c a m i cá nhân, m i DN, m i qu c gia. Theo ngh a r ng: V n bao g m toàn b các
y u t kinh t đ c b trí đ s n xu t hàng hoá, d ch v nh tài s n h u hình, tài s n
vô hình, các ki n th c kinh t , k thu t c a DN đ c tích lu , s khéo léo v trình đ
qu n lý và tác nghi p c a các cán b đi u hành, cùng đ i ng cán b công nhân viên
trong DN, uy tín c a DN. [5, tr.1 và tr.2]. Quan đi m này có Ủ ngh a quan tr ng trong
vi c khai thác đ y đ hi u qu c a v n trong n n kinh t th tr
Vì v y, đ phù h p cho c ch th tr

ng.

ng hi n nay, có th khái quát: “v n là tr

giá tính đ

c b ng ti n c a nh ng tài s n thu c quy n s h u ho c s d ng h p pháp

c a DN, đ

c DN s d ng trong kinh doanh”.

Trong m i DN, v n đ u bao g m 2 b ph n: VCSH và n ; m i b ph n này đ
c u thành b i nhi u kho n m c khác nhau tùy theo tính ch t c a chúng. [4, tr.61]

c

1.1.2. Khái ni m v đ c đi m v n l u đ ng
háiăni m v năl uăđ ng
V n l u đ ng là s ti n ng ra đ hình thành nên các tài s n l u đ ng nh m
đ m b o cho quá trình kinh doanh c a doanh nghi p đ

c th c hi n th

ng xuyên,

liên t c. V n l u đ ng luân chuy n toàn b giá tr ngay m t l n và thu h i toàn b ,
hoàn thành m t vòng luân chuy n khi k t thúc m t chu k kinh doanh. [Ngu n:
PGS.TS Nguy n ình Ki m (2010) – Giáo trình Tài chính doanh nghi p – NXB Tài

Chính – tr.90.
1


Qua m t chu k kinh doanh, VL
nhau.

đ

c chuy n hóa thành nhi u hình thái khác

u tiên là tham gia vào quá trình s n xu t VL

đ

c th hi n d

i hình thái là

ti n t , qua các quá trình nó d n đ c chuy n thành các s n ph m d dang ho c bán
thành ph m. Cu i cùng chuy n toàn b giá tr c a chúng vào l u thông và t trong l u
thông toàn b giá tr c a chúng đ c hoàn l i m t l n sau m t chu k kinh doanh.
Chúng ta có th mô t chu trình đó nh sau:
S đ 1.1. Vòng l u chuy n c a v n l u đ ng trong m t chu kì s n xu t
Mua v t t
V n b ng ti n

S n xu t
V n d tr s n xu t

Hàng hóa

V n trong s n xu t
S n ph m

Tiêu th s n ph m
(Ngu n: Qu n tr Tài chính Doanh nghi p – ThS. Bùi Anh Tu n)
căđi m v năl uăđ ng
Trong quá trình s n xu t kinh doanh, v n l u đ ng đ

c chuy n qua nhi u hình

thái khác nhau qua t ng giai đo n. Các giai đo n c a vòng tu n hoàn đó luôn đan xen
v i nhau mà không tách bi t riêng. Vì v y qu n lỦ v n l u đ ng đòi h i ph i th ng
xuyên n m sát tình hình luân chuy n v n, k p th i kh c ph c nh ng ách t c s n xu t,
đ m b o đ ng v n đ c l u chuy n liên t c và nh p nhàng.
V n l u đ ng hoàn thành m t vòng tu n hoàn sau m t chu k s n xu t. Trong
quá trình đó, v n l u đ ng chuy n toàn b , m t l n giá tr vào giá tr s n ph m, khi k t
thúc quá trình s n xu t, giá tr hàng hóa đ c th c hi n và v n l u đ ng đ c thu h i.
Trong c ch t ch và t ch u trách v nhi m tài chính, s v n đ ng c a v n l u
đ ng đ c g n ch t v i l i ích c a doanh nghi p và ng i lao đ ng. Vòng quay c a
v n càng đ c quay nhanh thì doanh thu càng cao và càng ti t ki m đ c v n, gi m
chi phí s d ng v n m t cách h p lỦ làm t ng thu nh p c a doanh nghi p.
1.1.3. Phân lo i v n l u đ ng
qu n lỦ, s d ng v n l u đ ng có hi u qu thì công vi c tr

c tiên mà doanh

nghi p c n ph i làm là phân lo i v n l u đ ng. Tùy thu c vào nh ng ho t đ ng c a
mình mà doanh nghi p l a ch n vi c phân chia VL theo các tiêu th c khác nhau

qu n lỦ, s d ng v n l u đ ng có hi u qu c n ph i ti n hành phân lo i theo các tiêu
th c khác nhau:
Phân lo i theo vai trò t ng lo i VL : Trong quá trình s n xu t kinh doanh có th
chia thành ba lo i: VL trong khâu d tr s n xu t, VL trông khâu s n xu t, VL
trong khâu l u thông.
2

Thang Long University Library


VL trong khâu d tr s n xu t: bao g m giá tr các kho n nguyên v t li u chính,
v t li u ph , nhiên li u, đ ng l c, ph tùng thay th , công c d ng c .
VL trong khâu s n xu t: bao g m các kho n giá tr s n ph m d dang, bán thành
ph m, các kho n chi phí ch k t chuy n.
VL trong khâu l u thông: bao g m các kho n giá tr thành ph m, v n b ng ti n,
các kho n v n đ u t ng n h n, các kho n th ch p, kỦ c c, kỦ qu ng n h n; các
kho n v n trong thanh toán.
Cách phân lo i này cho th y vai trò và s phân b c a VL

trong t ng khâu c a

quá trình s n xu t kinh doanh. T đó có bi n pháp đi u ch nh c c u VL
cho có hi u qu s d ng cao nh t.

h p lỦ sao

Phân lo i theo hình thái bi u hi n: VL g m ba lo i là v n v t t hàng hóa, v n
b ng ti n và v n trong thanh toán, v n tr ng n h n.
V n v t t hàng hoá: g m v t li u, s n ph m d dang, hàng hoá ... i v i lo i v n
này c n xác đ nh v n d tr h p lỦ đ t đó xác đ nh nhu c u v n l u đ ng đ m b o

cho quá trình s n xu t và tiêu th đ c liên t c.
V n b ng ti n và v n trong thanh toán: g m ti n m t, ti n g i ngân hàng, các
kho n n ph i thu, nh ng kho n v n này d s y ra th t thoát và b chi m d ng v n nên
c n qu n lỦ ch t ch .
V n tr tr c ng n h n: nh chi phí s a ch a l n TSC , chi phí nghiên c u, c i
ti n k thu t, chi phí v công c d ng c .
C n c v o ngu n hình th nh: VL chia làm hai lo i: v n đi u l , ngu n v n t
b sung, ngu n v n liên doanh liên k t, ngu n v n vay.
V n đi u l : là s v n ban đ u khi thành l p ho c đ

c b sung v n đi u l trong

quá trình ho t đ ng. V n đi u l c a DN không nh h n v n pháp đ nh cho t ng lo i
hình DN.
Ngu n v n liên doanh, liên k t: là s v n l u đ ng đ c hình thành t v n góp
liên doanh c a các bên tham gia liên doanh, liên k t có th là ti n, hi n v t, hàng hóa.
Ngu n v n t b sung: là ngu n v n doanh nghi p t b sung trong quá trình ho t
đ ng s n xu t kinh doanh có ngu n g c t l i nhu n c a DN đ
Ngu n v n vay: là ngu n v n đi vay c a các ngân hang th
d ng, vay thông qua phát hành trái phi u, th

c h p tác đ u t .
ng m i, t ch c tín

ng phi u

Vi c phân chia v n l u đ ng theo các lo i v n trên nh m giúp doanh nghi p xem
xét, huy đ ng các ngu n v n đ h p lỦ và đ m b o cho nhu c u v n l u đ ng th
xuyên n đ nh đáp ng cho nhu c u s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
3

ng


C n c v o th i gian huy đ ng v s d ng VL : Có th phân chia ngu n v n
thành hai lo i: Ngu n v n l u đ ng th

ng xuyên và ngu n v n l u đ ng t m th i.

Ngu n VL th ng xuyên: là ngu n v n t m t n m tr lên bao g m ngu n v n
ch s h u và các kho n vay dài h n. ây là ngu n v n có tính ch t n đ nh mà doanh
nghi p có th s d ng dành cho vi c đ u t mua s m tài s n c đ nh và m t b ph n
tài s n l u đ ng t i thi u th ng xuyên c n thi t cho ho t đ ng kinh doanh c a DN.
Ngu n VL t m th i: đây là ngu n v n có tính ch t ng n h n (ít h n m t n m) mà
DN có th s d ng đ đáp ng các nhu c u có tính ch t t m th i, b t th

ng phát sinh

trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Ngu n v n này bao g m các
kho n vay ng n h n ngân hàng và các t ch c tín d ng cùng các kho n n khác.
Nh n xét: M i cách phân lo i cho ta hi u rõ thêm v v n theo t ng khía c nh.
M i lo i v n đ u có u nh c đi m riêng đòi h i ph i đ c qu n lỦ s d ng h p lỦ và
ch t ch .
ng th i, m i lo i v n s phát huy tác d ng trong nh ng đi u ki n khác
nhau trong m t c c u v n thích h p. Trong lu n v n này em s phân tích các thành
ph n c a v n l u đ ng d a vào cách phân lo i theo kh n ng chuy n hóa thành ti n.
1.1.4. Vai trò c a v n l u đ ng đ i v i doanh nghi p
V n là đi u ki n c n thi t cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a b t k doanh
nghi p nào. Nó t o ti n đ cho s ra đ i, là c s đ m r ng s n xu t kinh doanh, t o
công n vi c làm cho ng i lao đ ng, đ u t đ i m i công ngh , máy móc thi t

b N u thi u v n thì công vi c s n xu t kinh doanh b đình tr , kéo theo nhi u khó
kh n v i doanh nghi p. Vì v y, v n kinh doanh nói chung và VL nói riêng có vai trò
h t s c quan tr ng đ i v i doanh nghi p. Vai trò c a v n l u đ ng đ c th hi n:
V n l u đ ng là đi u ki n đ u tiên đ doanh nghi p đi vào ho t đ ng s n xu t
kinh doanh, ngoài tài s n c đ nh nh máy móc, thi t b , nhà x ng DN c n ph i b
ra m t l ng v n nh t đ nh đ mua s m nguyên v t li u, nhiên li u, hàng hóa ph c
v cho quá trình s n xu t.
đ m b o cho quá trình s n xu t c a DN đ c ti n hành
th ng xuyên, liên t c, v n l u đ ng tham gia vào quá trình t s n xu t đ n tiêu th và
quay v tr ng thái ban đ u là ti n t . Nh v y s luân chuy n c a VL giúp doanh
nghi p th c hi n đ

c ho t đ ng s n xu t và tái s n xu t c a mình m t cách liên t c.

V n l u đ ng có kh n ng quy t đ nh đ n quy mô ho t đ ng c a doanh nghi p.
Trong n n kinh t th tr

ng DN làm ch trong vi c s d ng v n nên khi mu n m

r ng quy mô c a mình ph i huy đ ng m t l

ng v n nh t đ nh đ đ u t . Ngoài ra

VL còn giúp doanh nghi p ch p đ c th i c kinh doanh và t o l i th c nh tranh
cho DN đ c bi t trong n n kinh t phát tri n theo xu h ng toàn c u hóa.

4

Thang Long University Library

Tóm l i, v n l u đ ng có m t v trí r t quan tr ng trong quá trình ho t đ ng s n
xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Vì v y, vi c s d ng v n l u đ ng nh th nào cho
hi u qu s

nh h

ng r t l n đ n ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.

1.1.5. K t c u c a v n l u đ ng v các nhân t

nh h

ng t i v n l u đ ng

K t c uăVL
K t c u v n l u đ ng là t tr ng gi a b ph n v n l u đ ng trên t ng s v n l u
đ ng c a doanh nghi p. Vi c nghiên c u k t c u v n l u đ ng giúp ta th y đ c tình
hình phân b v n l u đ ng và t tr ng c a m i lo i v n chi m trong các giai đo n
luân chuy n. [Ngu n: GS.TS Nguy n V n Ti n – Giáo trình Tài chính Ti n t - NXB
Th ng kê – tr.159].
K t c u VL c a các doanh nghi p khác nhau thì khác nhau. Vì v y vi c phân
tích k t c u VL c ng không gi ng nhau. Theo các tiêu th c phân lo i khác nhau s
giúp cho các doanh nghi p hi u rõ h n nh ng đ c đi m riêng v VL mà mình đang
qu n lỦ và s d ng. T đó xác đ nh đúng các tr ng đi m và bi n pháp qu n lỦ có hi u
qu phù h p v i đi u ki n c th c a doanh nghi p. M t khác thông qua vi c thay đ i
k t c u VL

c a m i doanh nghi p trong nh ng th i k khác nhau có th th y đ

nh ng bi n đ i tích c c ho c nh ng h n ch v m t ch t l

c

ng trong công tác qu n lỦ,

s d ng VL c a t ng doanh nghi p.
Cácănhơnăt

nhăh

ngăđ n k t c u v năl uăđ ng

Nhân t v m t s n xu t: đ c đi m, k thu t, công ngh s n xu t c a doanh
nghi p, m c đ ph c t p c a s n ph m ch t o, đ dài c a chu k s n xu t, trình đ t
ch c quá trình s n xu t...
Nhân t v m t cung ng tiêu th đ

c th hi n:

 Nhân t v m t mua s m: kho ng cách gi a đ n v cung c p v i doanh nghi p
xa hay g n, kho ng cách gi a các l n cung ng nguyên v t li u, đ c đi m th i v c a
ch ng lo i v t t cung c p, ... đ u nh h ng đ n v n l u đ ng n m trong khâu d tr .
 Nhân t v m t tiêu th : kh i l
nghi p v i khách hàng... nh h

ng tiêu th s n ph m, kho ng cách gi a doanh

ng đ n v n l u đ ng trong l u thông.

 Nhân t v m t thanh toán: ph

ng th c thanh toán đ

c l a ch n theo các h p

đ ng bán hàng, th t c thanh toán, vi c ch p hành k lu t thanh toán...
1.1.6. Nhu c u v n l u đ ng v ph

ng pháp xác đ nh nhu c u v n l u đ ng

Nguyênăt căxácăđ nh nhu c u v v năl uăđ ng
Khi xác đ nh nhu c u VL , doanh nghi p c n quan tâm đ n các nguyên t c: nhu
c u VL ph i xu t phát t nhu c u s n xu t, đ m b o đ VL cho s n xu t vì nó ph
thu c vào tình hình s n xu t kinh doanhc a DN t i m i th i k xác đ nh.
5


Th c hi n ti t ki m VL , gi m l
VL

ng VL

d th a, đ m b o s d ng l

m c t i u cho s n xu t kinh doanh, b ng cách th

ng

ng xuyên đánh giá hi u

qu s d ng VL , th i gian luân chuy n và các giai đo n luân chuy n c a v n l u
đ ng, đ có bi n pháp ti t ki m v n l u đ ng cho doanh nghi p.
Xác đ nh nhu c u VL ph i d a trên các k ho ch v tiêu th s n ph m, k
ho ch s n xu t, k ho ch chi phí, k ho ch thu mua nguyên v t li u. Các k ho ch này
liên quan đ n l ng thu chi ti n m t, nh h ng đ n nhu c u VL c a doanh nghi p.
Vì v y, c n có các ph

ng pháp d báo chính xác khi xây d ng các k ho ch.

Xác đ nh nhu c u VL ph i quan tâm đ n vi c thu th p thông tin t các phòng
ban, có s ph i h p và đóng góp Ủ ki n c a các phòng ban ch c n ng. Vì k ho ch
ho t đ ng c a các phòng ban ch c n ng, có nh h ng đ n l ng thu chi ti n m t
trong su t quá trình luân chuy n c a v n l u đ ng, t khâu cung ng nguyên v t li u
cho đ n khâu tiêu th . Th c hi n nguyên t c này đ m b o vi c xác đ nh nhu c u v n
l u đ ng chính xác, phù h p v i nhu c u th c t v s n xu t kinh doanh.
M tăs ăph

ngăphápăxácăđ nhănhuăc uănh ăsau

Vi c xác đ nh nhu c u VL

th

ng xuyên c a doanh nghi p là r t ph c t p. tùy

theo đ c đi m kinh doanh và đi u ki n c th mà doanh nghi p l a ch n trong t ng
th i kì và có th xác đ nh nhu c u VL
tr c ti p và ph ng pháp gián ti p.
Ph

theo hai ph

ng pháp ch y u: ph

ngăphápăxácăđ nh tr c ti p: C n c vào các y u t

nh h

ng pháp

ng tr c ti p đ n

VL , doanh nghi p ph i xác đ nh nhu c u VL th ng xuyên. Theo ph ng pháp
này, vi c xác đ nh có th theo trình t nh sau: xác đ nh nhu c u v n đ d tr hàng
t n kho c n thi t cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p, xác đ nh các kho n n
ph i tr cho nhà cung c p và sau đó t ng h p xác đ nh nhu c u VL c a DN.
Công th c:

Trong đó:
V: Nhu c u VL c a doanh nghi p
M: M c tiêu dùng bình quân 1 ngày c a lo i VL đ
N: S ngày luân chuy n c a lo i VL đ

c tính toán

i: S khâu kinh doanh (i=1,k)
j: Lo i v n s d ng (j=1,n)

6

Thang Long University Library

c tính toán


Ph

ngăphápăxácăđ nh giánăti p: xác đ nh nhu c u VL

hình th c t s d ng VL

c a DN d a theo tình

kì v a qua đ xác đ nh nhu c u chu n cho các kì ti p

theo. Theo ph ng pháp này là d a vào m i quan h gi a các y u t h p thành nhu
c u VL nh : hàng t n kho, ph i thu khách hàng, n ph i tr nhà cung c p v i doanh
thu thu n c a kì tr
Ph

c đ xác đ nh t l chu n nhu c u VL cho các kì ti p theo.

ng pháp này xác đ nh:

 Xác đ nh s d bình quân các kho n h p thành nhu c u VL trong k báo cáo.
Khi xác đ nh s d bình quân các kho n ph i phân tích tình hình đ lo i tr s li u
không h p lỦ.
 Xác đ nh t l các kho n trên so v i doanh thu thu n trong k báo cáo. T đó
xác đ nh t l nhu c u VL so v i doanh thu thu n.

 Xác đ nh nhu c u VL cho k k ho ch.
Công th c:
Vnc = VL

0

Trong đó:
Vnc

: Nhu c u VL k k ho ch

F1, F0 : T ng m c luân chuy n VL k k ho ch và k báo cáo
VL 0 : S d bình quân VL k báo cáo
t: t l gi m (t ng) s ngày luân chuy n c a k k ho ch và k báo cáo.
Ph ng pháp gián ti p trong xác đ nh nhu c u VL có u đi m là t ng đ i
đ n gi n, giúp DN c tính đ c nhanh chóng nhu c u VL n m k ho ch đ xác
đ nh ngu n tài tr phù h p v i đi u ki n kinh doanh c a DN.
1.2. N i dung qu nălỦăv năl uăđ ng
háiăni m
VL trong DN là ngu n v n r t quan tr ng đ i v i m i DN. M i phát sinh c a
DN đ u liên quan đ n vi c qu n lỦ VL , đ u nh h ng tr c ti p làm thay đ i VL .
Qu n lỦ v n l u đ ng mang Ủ ngh a quy t đ nh đ n hoàn thành chu k SXKD, nâng
cao hi u qu s d ng, gi m chi phí cho DN.
V n l u đ ng đ c chia thành nhi u lo i khách nhau v tính ch t, đ c đi m, vai
trò nên DN c n có nh ng gi i pháp ti n hành qu n lỦ cho t ng lo i: Qu n lỦ ti n m t,
qu n lỦ ph i thu khách hàng, qu n lỦ hàng t n kho. Do đó ta có th đ a ra khái ni m
v qu n lỦ v n l u đ ng: “Qu n lý v n l u đ ng chính là quá trình l p k ho ch, t
ch c, ki m soát vi c s d ng v n l u đ ng nh m đ t đ c m c tiêu c a doanh nghi n
v i hi u l c và hi u qu cao m t cách b n v ng trong đi u ki n m i tr
7

ng h p bi n


đ ng”. [Ngu n: Nguy n H i San (1996) – Qu n tr Tài chính Doanh nghi p – NXB
Th ng kê – Tr.358]
1.2.1. Chính sách qu n lý v n l u đ ng
Ngu n VL

có vai trò quan tr ng, là đi u ki n tiên quy t đ các DN có th ti n

hành ho t đ ng s n xu t kinh doanh liên t c, hi u qu . Nó có nh h ng r t l n đ n
l i nhu n c ng nh s phát tri n c a DN trong t ng lai.
qu n lỦ t t tài s n ng n
h n trong doanh nghi p ta c n xem xét các chính sách tài tr v n c a đ c mô t theo
mô hình tài tr v n trong DN.
Hình 1.1. Mô hình chính sách qu n lý v n l u đ ng
Chính sách c p ti n
TSng n h n

NVng n h n

Chính sách th n tr ng
TSng n h n

NVng n h n

Chính sách dung hòa
TSng n h n

NVng n h n

NVdài h n
TSdài h n

NVdài h n

TSdài h n

NVdài h n

TSdài h n

Chính sách qu n lý VL c p ti n: DN duy trì m c tài s n l u đ ng

m c th p,

chi phí ho t đ ng v n th p h n do các kho n ph i thu khách hàng, hàng l u kho đ c
gi
m c t i thi u giúp doanh nghi p gi m đ c chi phí qu n lỦ, các kho n m c
khác đ u đ

c duy trì

m c t i thi u. Thông qua m c gi m trung bình c a các kho n

ph i thu khách hàng, hàng t n kho s làm t ng s vòng quay và ph i thu khách hàng
giúp các DN rút ng n th i gian luân chuy n kho trung bình, th i gian thu n trung
bình. Do đó, chính sách qu n lỦ c p tién rút ng n chu k kinh doanh c a DN d n đ n
rút ng n th i gian quay vong c a ti n. Chính sách này s đem l i cho doanh nghi p thu

nh p cao do chi phí qu n lỦ, lãi vay, l u kho đ u th p làm cho EBT cao h n.
Chính sách qu n lý VL th n tr ng: là s k t h p gi a mô hình qu n lỦ tài s n
và n th n tr ng, doanh nghi p đã s d ng m t ph n ngu n v n dài h n đ tài tr cho
TSNH. Kh n ng thanh toán đ c đ m b o do doanh nghi p luôn duy trì TSL
m c
đ t i đa luôn đ đ tr các kho n n ng n h n. Chính sách này s giúp doanh nghi p
gi m b t đ c các r i ro nh bi n đ ng t ng giá thành s n ph m do d tr hàng t n
kho m c cao Tuy nhiên trong tr ng h p này n u DN có m c doanh thu không
cao do ph i ch u chi phí cao h n làm cho EBT gi m.
8

Thang Long University Library


Chính sách qu n lý VL

dung hòa cân b ng r i ro c a chính sách c p ti n và

chính sách thân tr ng. D a trên c s c a nguyên t c t

ng thích: TSL

đ

c tài tr

hoàn toàn b ng ngu n ng n h n và TSC đ c tài tr b ng ngu n dài h n. Chính sách
dung hòa có đ c đi m k t h p qu n lỦ tài s n th n tr ng v i n c p ti n ho c qu n lỦ
tài s n c p ti n v i n th n tr ng. N u DN có tình hình tài s n l u đ ng trung bình thì
DN c n cân b ng r i ro theo chính sách n trung bình. T ng t m th i tài s n ng n h n

c n đ c đ m b o b ng ngu n v n ng n h n mà có th ho n tr khi đ u t vào tài s n
ng n h n gi m.
1.2.2. Qu n lý v n b ng ti n
Qu n lỦ ti n là ho t đ ng thu chi b ng ti n m t c a DN di n ra hàng ngày. Ti n
t n t i d i nhi u hình th c khác nhau: ti n m t t i qu , ti n đang chuy n và ti n g i
ngân hàng. Ti n là m t lo i tài s n đ c bi t có kh n ng thanh toán cao, d dàng
chuy n sang các ph ng th c thanh toán khác nhau. Vì v y, DN ph i có ph i có s
phân đ nh rõ ràng trong vi c qu n lỦ ti n đ tránh tình tr ng th t thoát, b l i d ng.
N iădungăch ăy uăc aăqu nălỦăv nă

ngăti năm tă aoăg m

D đoán v qu n lý các ngu n nh p, xu t v n b ng ti n m t: D đoán các
ngu n nh p ngân qu t thu nh p k t qu kinh doanh, k t qu ho t đ ng tài chính,
ngu n đi vay và t các ngu n khác. Nó đ c d đoán trên các kho n doanh thu b ng
ti n m t trong k . D đoán các ngu n xu t trong k nh chi tr cho các ho t đ ng đ u
t kinh doanh bao g m mua s m trang tài s n, tr l ng công nhân, chi tr các ho t
đ ng đ u t , tr lãi ph i chia, n p thu
Xác đ nh m c d tr t i u
 Xác đ nh m c d tr v n ti n m t m t cách h p lỦ.

i u này có Ủ ngh a quan

tr ng trong vi c đ m b o kh n ng thanh toán ti n m t còn thi u trong k , t o đi u
ki n cho DN n m đ

c c h i kinh doanh t t mang l i l i nhu n cao.

 Qu n lỦ ch t ch các kho n thu chi b ng ti n DN c n xây d ng nh ng quy đ nh
v qu n lỦ kho n ph i thu chi đ c bi t các kho n thu chi b ng ti n m t.

 C n qu n lỦ ch t ch các kho n t m ng ti n m t. Xác đ nh rõ đ i t
ng, các tr ng h p t m ng, m c đ và th i gian t m ng.

ng t m

qu n v n b ng ti n m t t t ta c n xác đ nh m c d tr ti n m t t i u, ta s
d ng mô hình Baumol.
Gi đ nh c a mô hình
 Nhu c u ti n c a DN n đ nh, không có d tr ti n cho m c đích an toàn.
 DN ch có hai ph

ng th c d tr ti n: ti n m t và ch ng khoán kh th .

 Không có r i ro trong ho t đ ng đ u t ch ng khoán.
9


Chi phí c h i (OC): là chi phí m t đi do gi ti n m t khi n cho dòng ti n không
đ

c đ u t vào m c đich sinh l i.
OC =

C

K

Trong đó

C/2: m c d tr ti n m t trung bình

K: lãi su t ch ng khoán theo n m

2

Chi phí giao d ch (TrC): là chi phí khi DN bán ch ng khoán thì ph i m t chi phí
cho m i l n bán hay là khi DN d tr v n b ng ti n m t thì DN s m t đi kho n ti n
do không đ u t ch ng khoán ho c g i ti t ki m.
Trong đó
TrC =

T

T: T ng nhu c u v ti n trong n m
C: Quy mô m t l n bán ch ng khoán

F

F: Chi phí c đ nh c a m t l n bán
ch ng khoán

C

Hình 1.2. M c d tr ti n m t
Ti n m t đ u k

(C)

C/2

Ti n m t cu i k (0)

T ng chi phí (TC)

Bán CK
TC = TrC + OC =

T ng chi phí là m t hàm c a C.

Th i gian
xF+

xK

t ng chi phí là nh nh t thì đ o hàm c p m t

c a TC ph i b ng 0 và m c d tr ti n t i u là:

C* là m c d tr t i u. V y, t i m c C = C* ta đ

c TCmin.

10

Thang Long University Library


Hình 1.3. M c d tr ti n t i u

T ng chi phí

Chi phí c h i
Chi phí giao d ch

Quy mô ti n m t

C’
1.2.3. Qu n lý các kho n ph i thu

Trong kinh doanh vi c mua ch u, bán ch u là đi u khó tránh kh i. DN có th s
d ng các kho n ph i tr ch a đ n k h n thanh toán nh m t ngu n v n b sung đ tài
tr cho các nhu c u tài s n ng n h n khác. Vi c bán ch u s giúp DN tiêu th đ
nhi u hàng hóa đ ng th i góp ph n xây d ng m i quan h lâu dài v i khách hàng.
V i n n kinh t th tr

c

ng hi n nay, đ th ng l i trong c nh tranh, các DN có th

áp d ng các chi n l c v s n ph m, qu ng cáo, giá c , và các d ch v m i Chính
sách tín d ng th ng m i là m t công c h u hi u và không th thi u đ i v i các DN.
Tín d ng th ng m i nh con dao 2 l i, có th đem đ n cho DN nhi u l i th nh ng
c ng có th g p nhi u r i ro trong kinh doanh.
Quy t đ nh chính sách bán ch u g n li n v i vi c đánh đ i gi a chi phí liên quan
đ n kho n ph i thu và doanh thu t ng thêm do bán ch u hàng hóa, ki m soát kho n
ph i thu liên quan đ n vi c đánh đ i gi a l i nhu n và chi phí r i ro. N u DN không
bán ch u thì s m t đi chi phí c h i bán hàng, m t đi l i nhu n cho nên DN luôn dùng
ph ng th c bán ch u đ i v i khách hàng..
ti n hành cung c p hàng hóa cho khách
hàng khi áp d ng chính sách bán ch u thì DN ph i ti n hành phân tích tín d ng ngh a
là phân tích uy tín, kh n ng tr n

c a khách hàng.
tr

 Uy tín, ph m ch t c a khách hàng: uy tín c a khách hàng qua các l n tr n
c, trách nhi m c a khách hàng trong vi c tr n đ i v i các DN.
 V n: tiêu chu n này dùng đ đánh giá s c m nh tài chính c a khách hàng.

 Kh n ng thanh toán: đánh giá các ch tiêu v kh n ng thanh toán c a khách
hàng và b ng d trù ngân qu c a h .
11


 Th ch p: tài s n mà khách hàng th ch p đ đ m b o tr n .


i u ki n kinh t : phân tích v ti m n ng phát tri n c a khách hàng.

Mô hình c b n
NPV =
Trong đó:

CFt
K

-

CFo

CFt: Là dòng ti n sau thu m i giai đo n.
K : T l chi t kh u.

CF0: Giá tr DN đ u t vào kho n PTKH

áp d ng mô hình trên c n xác đ nh đ u t c a DN c p tín d ng vào tài kho n
ph i thu khách hàng CF0 và lu ng ti n ròng d ki n t vi c c p tín d ng CFt đó là:
CF0 =VC * S * ACP/365
CFt = (S * (1 - VC - BD) - CD) *(1-T)
Trong đó:

VC: Chi phí bi n đ i tính theo t l % trên doanh thu.
S/365: Dòng ti n vào (doanh thu) d ki n m i ngày.
ACP: Th i gian quay vòn kho n ph i thu trung bình (ngày).
BD: T l n x u trên doanh thu.
CD: Dòng ti n ra t ng thêm

b ph n tín d ng.

T: Thu su t thu thu nh p doanh nghi p.
Sau khi tính toán NPV, doanh nghi p quy t đ nh d a trên c s :
NPV>0: c p tín d ng
NPV=0: bàng quan
NPV<0: không c p tín d ng
Quy t đ nh tín d ng khi xem xét 2 ph

ng án tín d ng:

B ng 1.1. C p tín d ng v không c p tín d ng
Ch tiêu
S l

hôngăc pătínăd ng

ng bán (Q)

C pătínăd ng

Q0

Q1 (Q1>Q0)

P0

P1 (P1 > P0)

AC0

AC1 (AC1 > AC0)

100%

h (h ≤100%)

Th i h n n

0

T

T su t chi t kh u

0

R

Giá bán (P)
Chi phí s n xu t bình quân (AC)
Xác su t thanh toán

12

Thang Long University Library


Ph

ng án 1: Không c p tín d ng

Ph

ng án 2: C p tín d ng

NPV =P0Q0 – AC0Q0
NPV1= P1Q1h/(1+R) – AC1Q1

Doanh nghi p đ a ra quy t đ nh d a trên c s so sánh NPV và NPV1
NPV>NPV1: Không c p tín d ng
NPV=NPV1: Bàng quan
NPVQuy t đ nh tín d ng k t h p s d ng thông tin r i ro tín d ng.
B ng 1.2. S d ng v không s d ng thông tin r i ro tín d ng
hôngăs d ngăthôngă

tinătínăd ng

Ch tiêu
S l

ng bán (Q)

S d ngăthôngătinăr i
roătínăd ng

Q1

Q1 h

P1

P1

AC1

AC1

Chi phí thông tin r i ro

0

C

Xác xu t thanh toán

H

100%

Th i h n n

T

T

T su t chi t kh u

R

R

Giá bán (P)
Chi phí s n xu t bình quân (AC)

Ph

ng án 1: Không s d ng thông tin r i ro

Ph

ng án 2: S d ng thông tin r i ro

NPV1=P1Q1h/(1+R)- AC1Q1
NPV2=P1Q1h/(1+R)-AC1Q1h-C

Doanh nghi p đ a ra quy t đ nh d a trên c s so sánh NPV1 và NPV2
NPV1>NPV2: Không c p tín d ng s d ng thông tin r i ro tín d ng
NPV1=NPV2: Bàng quan
NPV11.2.4. Qu n lý h ng t n kho
Hàng t n kho th

ng chi m m t kho n đ u t l n c a DN bao g m d tr s n

xu t nguyên v t li u, s n ph m d dang, thành ph m tiêu th .

qu n lỦ t t hàng t n

kho là r t quan tr ng vì hàng t n kho chi m t l l n trong t ng giá tr c a DN. M c
tiêu c a qu n lỦ hàng t n kho sao cho: đ m b o cung c p y u t đ u vào cho ho t
đ ng SXKD đ c di n ra liên t c, đ m b o cung c p s n ph m đ u ra đáp ng nhu c u
c a th tr

ng và t ng chi phí c a vi c d tr hàng t n kho là th p nh t
13


Qu n lỦ hàng t n kho hi u qu là m t v n đ ph c t p và không bao gi k t thúc
đ i v i các DN. Qu n lỦ hàng t n kho thông qua vi c xem xét các quy t đ nh c b n,
mô hình qu n lỦ hi u qu , nh ng gi đ nh liên quan, chi t kh u th
tr kho an toàn.
Mô hình quy t đ nh l

ng m i và m c d

ng đ t h ng kinh t EOQ:

M c tiêu c a mô hình này là t i thi u hóa t ng chi phí đ t hàng và t ng chi phí
l u kho. Theo mô hình này g m ba lo i chi phí: chi phí đ t hàng, chi phí l u kho và
chi phí do thi u h t hàng hóa. Khi s d ng mô hình, ta xét mô hình gi đ nh:
 Nhu c u hàng t n kho là không n đ nh: không có bi n đ ng v nhu c u hàng
t n kho, bao g m các y u t đ u vào và đ u ra.
 Ch phát sinh hai lo i chi phí: chi phí d tr và chi phí đ t hàng.
 Th i gian t khi đ t hàng đ n khi nh n hàng là c đ nh.
 Không có thi u h t x ra n u đ n đ t hàng đúng h n.
 Không có bi n đ ng v giá, không có m t mát trong khâu d tr .
Hình 1.4. L

ng h ng hóa d tr

M c t n kho
(1) Th i gian ch hàng v

i m

Q/2

đ t hàng
Th i đi m

Th i đi m
đ t hàng

(1)

Th i gian d tr t i u (T*)

nh n hàng

Th i gian

i m đ t hàng: là đi m mà t i đó DN nên ti n hành đ n đ t hàng m i sao cho
SXKD không b gián đo n.
i m đ t h ng = Th i gian ch trong ng y x s l

ng s d ng

Có d tr an toàn
i m đ t h ng
Trong đó:

=

t

x

S
360
s: l

+

Qan to n

ng hàng c n đ t trong n m

Q an toàn: m c t n khi trung bình an toàn
t: th i gian ch hàng v
14

Thang Long University Library


Theo mô hình EOQ: chính sách d tr t i u c a DN ph i đ m b o t i thi u hóa
t ng chi phí d tr hàng t n kho.
L

ng h ng t n kho bình quân = Q/2

Chi phí đ t h ng = s l n đ t h ng x chi phí cho m t l n đ t h ng
= (S/Q)*O
Chi phí d tr = m c l u kho TB * Chi phí l u kho đ n v
= (Q/2)*C
T ng chi phí = chi phí đ t h ng + chi phí d tr
= (S/Q)*O + (Q/2)*C
Trong đó: Q/2: m c t n kho trung bình
O: Chi phí m t l n đ hàng
S: L

ng hàng c n đ t trong n m

C: Chi phí d tr kho trên đ n v hàng t n kho trong n m.
Hình 1.5. Mô hình EOQ
T ng chi phí

Chi phí
Chi phí d tr

Chi phí đ t
hàng

S l

Q*

ng đ t hàng/l n

Mô hình qu n lý h ng t n kho ABC
B ng vi c chia hàng t n kho thành nhi u nhóm, DN có th t p trung vào nhóm
mà c n s ki m soát hi u qu nh t. Vi c phân lo i hàng hóa theo giá tr áp d ng cho
mô hình là công vi c đ n gi n. qu n lỦ kho có hi u qu là do s p x p các lo i hàng
hóa theo giá tr gi m d n, DN s t p trung vào nhóm hàng t n kho c n qu n lỦ ch t
ch nh t đ sau đó có hi u qu kinh doanh t t nh t. tuy nhiên mô hình này ch a gi i
quy t đ c vi c t t thi u hóa chi phí l u kho.
Theo ph

ng pháp này, các lo i v t t chia thành 3 nhóm chính:

Nhóm A: bao g m nh ng hàng hóa có giá tr hàng n m chi m 50% so v i t ng giá
tr hàng t n kho, trong khi đó s l ng ch chi m kho ng 10% l ng hàng t n kho.
15


Nhóm B: bao g m nh ng hàng hóa có giá tr hàng n m chi m 35% so v i t ng giá
tr t n kho, trong khi đó s l

ng chi m 30% l

ng hàng t n kho.

Nhóm C: bao g m nh ng hàng hóa có giá tr hàng n m chi m 15% so v i t ng giá
tr hàng t n kho, trong đó s l ng chi m 60% l ng hàng t n kho.
Hình 1.6. Mô hình qu n lý h ng t n kho ABC
Giá tr tích l y ($)

15%
C

35%
B
50%

A
10%

60%

30%

T l hàng t n kho (%)
1.3. Hi u qu s d ng v năl uăđ ng vƠăcácăch tiêuăđánhăgiáăhi u qu s d ng v n
l uăđ ng trong doanh nghi p
1.3.1. Khái ni m hi u qu s d ng v n l u đ ng
Trong n n kinh t th tr

ng nh ngày nay, có s đi u ti t v mô c a Nhà n

c

ho t đ ng kinh doanh c a m i DN ph i linh ho t thích ng v i c ch t n t i và phát
tri n c a th tr ng càng ngày khó kh n. Chính vì th vi c nâng cao hi u qu qu n lỦ
v n r t quan tr ng đ i v i m i DN. Tr

c h t, ta c n hi u khái ni m v hi u qu và

hi u qu s d ng v n l u đ ng trong DN
Hi u qu là m t khái ni m đ

c đánh giá t nhi u góc đ khác nhau. Song theo

cách nhìn chung nh t: “Hi u qu là s so sánh gi a k t qu đ t đ c v i chi phí b ra
đ đ t đ c k t qu đó. K t qu có th đánh giá t nhi u góc đ khác nhau: Kinh t ,
chính tr , xã h i, môi tr ng. Còn chi phí có th là ti n v n, nhân công, th i gian.”
[trích d n “Giáo trình Qu n tr tài chính doanh nghi p” - Tr

ng H c vi n Tài chính]

Trong giáo trình “Tài chính doanh nghi p” (2011) c a tác gi Hoàng V n C

ng,

i h c Kinh t qu c dân, nhà xu t b n Th ng kê: “Hi u qu s d ng v n l u đ ng
c a doanh nghi p là ch tiêu ph n ánh k t qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh
nghi p th hi n b ng m i quan h so sánh gi a k t qu kinh doanh v i s v n l u
đ ng mà doanh nghi p đã đ u t vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh. K t qu thu

đ c càng cao so v i chi phí b ra thì hi u qu s d ng v n l u đ ng càng cao”
16

Thang Long University Library


Nh ng hi u theo b t k khái ni m nào thì b n ch t c a hi u qu s d ng v n l u
đ ng là so sánh gi a k t qu đ u ra v i cái y u t đ u vào c a DN đ

c xét trong m t

k k toán nh t đ nh.
Hi uăqu ăkinhădoanhăă=ă

tăqu /Chiăphí

Ho că:
Hi uăqu ăkinhădoanhă=ă

tăqu ăđ uăvƠo/Y uăt ăđ uăvƠo

1.3.2. S c n thi t nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng
Nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng s đ m b o an toàn tài chính cho doanh
nghi p. Ho t đ ng trong c ch th tr ng đòi h i m i doanh nghi p ph i luôn đ cao
tính an toàn, đ c bi t là an toàn tài chính. ây là v n đ nh h ng tr c ti p đ n s t n
t i và phát tri n c a doanh nghi p. Vi c s d ng v n l u đ ng có hi u qu s giúp
doanh nghi p nâng cao kh n ng huy đ ng v n, kh n ng thanh toán c a doanh nghi p
đ c đ m b o doanh nghi p có đ ti m l c đ kh c ph c nh ng khó kh n và r i ro
trong kinh doanh.
Xu t phát t vai trò c a v n l u đ ng trong quá trình s n xu t kinh doanh. V n

l u đ ng là m t b ph n c a v n s n xu t kinh doanh, do đó vi c nâng cao hi u qu s
d ng v n l u đ ng c ng làm cho hi u qu s d ng v n kinh doanh t ng lên. Doanh
nghi p nào thi u v n thì vi c chuy n hóa hình thái s g p khó kh n, V n l u đ ng
c ng kh ng luân chuy n và quá trình s n xu t s b gián đo n. S v n đ ng c a v n
l u đ ng thông qua s v n đ ng c a v t t , s v n nhi u hay ít ph n ánh s v n d tr
các khâu nhi u hay ít. Th nh ng s chu chuy n c a v n đ c ph n ánh b ng hình
th c giá tr , không phái lúc nào c ng nh t trí v i s v n đ ng c a v t t . Ví d , doanh
nghi p mua nguyên v t li u thanh toán b ng ph

ng th c nh n tr tr

c thì ph i tr

ti n tr c ti n mua v t t , hàng hóa hay khi bán hàng thì hàng đã giao cho khách hàng
nh ng ph i sau m t th i gian m i nh n đ c ti n Qua đó giúp cho doanh nghi p
n m đ c tình hình v n đ ng c a v t t , thúc đ y doanh nghi p gi m d tr , ch m d t
đ ng đ đ m b o cho quá trình ho t đ ng s n xu t.
Xu t phát t yêu c u b o toàn v n l u đ ng đ i v i ho t đ ng s n xu t kinh
doanh, m c tiêu ho t đ ng c a DN là t i đa hóa l i nhu n. Do đ c đi m v n l u đ ng
chuy n hóa toàn b m t l n vào giá thành s n ph m và hình thái v n l u đ ng th ng
xuyên bi n đ i, vì v y đ b o toàn v n l u đ ng ch xét trên m t giá tr . B o toàn v n
l u đ ng th c ch t là b o toàn cho s v n cu i k đ mua m t l ng v t t , hàng hóa
t ng đ ng v i đ u k khi giá c hàng háo t ng lên, th hi n kh n ng mua s m v t
t

khâu d tr và tài s n đ nh m c nói chung, duy trì kh n ng thanh toán DN

17

Vì v y, vi c nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng là m t v n đ h t s c thuy t
ph c và vô cùng c n thi t đ i v i m i DN, k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh phát
tri n t t hay không quy t đ nh ph n l n là do ch t l

ng c a công tác qu n lỦ VL .

1.3.3. Các ch tiêu đánh giá t ng h p
i v i các doanh nghi p khi kinh doanh thì m c tiêu hàng đ u là t o ra l i nhu n.
Trong quá trình kinh doanh đ đ a ra nh ng bi n pháp nâng cao hi u qu kinh doanh
c a chính doanh nghi p đòi h i ph i đánh giá đ c tình hình s d ng v n c a mình
thông qua phân tích các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n c a doanh nghi p.
1.3.3.1. Ch tiêu đánh giá kh n ng thanh toán
Nhóm ch tiêu này đo l

ng kh n ng thanh toán các kho n n ng n h n th

ng

dung ba ch tiêu: kh n ng thanh toán ng n h n, kh n ng thanh toán nhanh và kh
n ng thanh toán b ng ti n.


h ăn ngăthanhătoánăng năh n

T s này cho bi t s đ m b o c a các kho n n trong ng n h n b ng các tài s n
ng n h n c a doanh nghi p.
Kh n ng thanh toán ng n h n

Tài s n ng n h n

=

T ng n ng n h n

H s kh n ng thanh toán l n h n 1 thì th hi n kh n ng thanh toán n ng n h n
c a công ty đang tình tr ng t t, s n sàng hoàn l i s v n do n ng n h n. Ng c l i,
n u ch tiêu này nh h n 1 thì ch ng t doanh nghi p đang
kh n ng đáp ng đ c các kho n n ng n h n.

trong tình th không có

H s này không ph i càng cao càng t t nó còn ph thu c vào ngành ngh kinh
doanh, ngành ngh nào có tài s n l u đ ng chi m t tr ng cao nh th
t ng tài s n thì h s này cao và ng c l i.


ng m i trong

h ăn ngăthanhătoánănhanh
Kh n ng thanh toán nhanh

TSNH – Hàng t n kho

=

T ng s n ng n h n

Ch tiêu này ph n ánh chính xác h n kh n ng thanh toán ng n h n c a DN b i nó
đã lo i b hàng t n kho ra kh i công th c tính (hàng t n kho có tính thanh kho n
không cao). H s kh n ng thanh toán nhanh nh h n 1 có kh n ng không th đáp

ng các nhu c u thanh toán cho các kho n n trong ng n h n. N u l n h n 1 đ c xác
đ nh là kh quan, nh ng n u duy trì h s này m c cao quá thì c ng d n đ n s d ng
v n kém hi u qu .
18

Thang Long University Library




h ăn ngăthanhătoánă

ngăti n

Kh n ng thanh toán
b ng ti n

Ti n + Các kho n t

=

ng đ

ng ti n

T ng n ng n h n

Kh n ng thanh toán t c th i cho ta bi t v i l ng ti n mà DN hi n có, có đ kh
n ng chi tr cho các kho n n ng n h n đ n h n ph i tr hay không. Các kho n đ u t
ng n h n có th i gian thu h i ho c đáo h n không quá 3 tháng, d dàng chuy n đ i

thành m t l ng ti n xác đ nh mà không có r i ro khi chuy n đ i thành ti n k t ngày
mua kho n đ u t đó t i th i đi m báo cáo nh k phi u ngân hàng, tín phi u kho b c,
ch ng ch ti n g i... Khi ch tiêu này l n h n 1 ch ng t doanh nghi p b o đ m và
th a kh n ng thanh toán t c th i, ng c l i, khi tr s c a ch tiêu này nh h n 1,
doanh nghi p đó không b o đ m đ c kh n ng thanh toán t c th i. Ch tiêu này càng
cao thì tình hình tài chính c a doanh nghi p càng t t.
1.3.3.2. Ch tiêu đánh giá kh n ng sinh l i
 T ăsu tăsinhăl iătrênădoanhăthuă(ROS)
L i nhu n sau thu

T su t sinh l i trên doanh thu

=

Doanh thu thu n

H s này cho bi t n ng l c sinh l i trên doanh thu. Nó ph n ánh m t đ ng
doanh thu thu n s t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . ROS càng cao thì càng
ch ng t DN đã có bi n pháp qu n lỦ chi phí hi u qu .
 T ăsu t sinh l i trênăt ngătƠiăs nă(RO )
L i nhu n sau thu

T su t sinh l i trên t ng tài s n

=
T ng tài s n

Ch tiêu này cho bi t m t đ ng tài s n c a doanh nghi p t o ra bao nhiêu đ ng l i
nhu n ròng, t s này th hi n đ c hi u qu qu n lỦ và s d ng tài s n đ t o ra thu
nh p. ROA càng l n, s vòng quay tài s n càng cao thì quy mô doanh thu thu n t ng.

Nói cách khác t ng tài s n t ng thì doanh thu c ng t ng.
có đánh giá khách quan
h n ta nên so sánh h s này v i h s c a doanh nghi p khác trong cùng th i k .
Theo ph

ng pháp Dupont thì ROA đ

c tính b ng:

L i nhu n sau thu

Doanh thu

ROA =

Doanh thu

x

Tài s n

Trong đó AU: vòng quay tài s n

19

= ROS x AU


Nh v y ROA ch u s tác đ ng b i 2 y u t là ROS và vòng quay tài s n.

t ng

ROA, DN cò th thúc đ y ROS ho c t ng vòng quay tài s n.
 T ăsu tăsinhăl i trênăv năch ăs ăh uă(ROE)
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i trên v n ch s h u

=
V n ch s h u

H s này cho bi t 1 đ n v v n ch s h u c a DN s t o ra bao nhiêu đ ng l i
nhu n sau thu , ch s này đo l ng kh n ng sinh l i trên m i đ ng v n c ph n. N u
h s l n h n 0 ch ng t công ty làm n có lãi, ng c l i n u nh h n 0 thì công ty
đang làm n thua l . T su t sinh l i trên v n ch s h u ph thu c vào th i v kinh
doanh, quy mô và m c đ r i ro c a công ty.
có đánh giá khách quan h n, ta nên
so sánh h s này v i h s c a công ty t

ng đ

ng cùng ngành.

Mô hình Dupont:
ROE=

L i nhu n sau thu
Doanh thu

Doanh thu

T ng tài s n

T ng tài s n V n ch s h u

=
Trong đó:

AU: s vòng quay t ng tài s n
EM: h s nhân v n

t ng ROE thì đi u ch nh c c u t l n vay và t l v n ch s h u cho phù
h p v i ho t đ ng c a DN t ng hi u su t s d ng tài s n, nâng cao s vòng quay tài
s n t vi c t ng doanh thu thu n nh v y s s d ng ti t ki m v c c u t ng tài s n.
M t khác t ng doanh thu, gi m chi phí thì nâng cao ch t l ng c a s n ph m trong k .
1.3.4. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n l u đ ng trong doanh nghi p
1.3.4.1. Nhóm ch tiêu v hi u qu s d ng v n l u đ ng
Vi c qu n lí v n l u đ ng đòi h i ph i làm t t khâu đánh giá hi u qu s d ng
v n l u đ ng, đ t đó tìm ra nh ng nguyên nhân và gi i pháp kh c ph c nh m không
ng ng nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng, t o c s cho vi c b o toàn và phát
tri n v n l u đ ng c a doanh nghi p. D
đ c các doanh nghi p s d ng:

i đây là h th ng ch tiêu đánh giá th

 Hi u su t s d ng v năl uăđ ng
Hi u su t s d ng VL
(Vòng quay VL )

=

Doanh thu thu n
V n l u đ ng bình quân trong k

20

Thang Long University Library

ng


ụ ngh a: ch tiêu này phán nh m t đ ng VL s d ng trong k t o ra bao nhiêu
đ ng doanh thu thu n. S vòng quay VL
cao và ng

càng l n thì hi u qu s d ng VL

càng

c l i.

 T su t sinh l iătrênăVL
T su t sinh l i trên
VL

=

L i nhu n sau thu
V n l u đ ng trong k

ụ ngh a: Ch tiêu này cho bi t m t đ ng VL tham gia vào ho t đ ng s n xu t

kinh doanh thì t o ra t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n trong k . H s sinh l i c a VL
theo l i nhu n sau thu càng l n thì hi u qu s d ng VL càng cao.


ăluơnăchuy năv năl uăđ ng
K luân chuy n VL

S ngày trong k (360 ngày )

=

S vòng quay VL

Ch tiêu này nói lên t c đ dài bình quân c a m t l n luân chuy n c a v n l u
đ ng th c hay s ngày bình quân c n thi t đ v n l u đ ng th c hi n m t vòng quay
trong k . Ng c l i v i ch tiêu s vòng quay v n l u đ ng trong k , k luân chuy n
c a v n càng ng n ch ng t v n l u đ ng đ c s d ng hi u qu .
 M căti tăki măv năl uăđ ng
M c ti t ki m v n l u đ ng tuy t đ i: là do t ng t c đ luân chuy n v n nên DN
có th ti t ki m đ

c m t s v n l u đ ng nh t đ nh đ s d ng vào vi c khác.

M c ti t ki m tuy t đ i

M0
=

M0
-

V1

V0

M c ti t ki m v n l u đ ng t ng đ i: là do t c đ luân chuy n v n nên DN có
th t ng thêm t ng m c luân chuy n v n, m r ng quy mô tái s n xu t kinh doanh
nh ng không t ng ho c t ng ít h n VL
M c ti t ki m t

ng đ i

M1
=
V1

Trong đó

M0, M1: Doanh thu thu n k tr

M1
V0

c, k này

V0, V1: Hi u su t s d ng v n l u đ ng k tr

21

c, k này

1.3.4.2. Nhóm ch tiêu đánh giá hi u qu c a t ng b ph n c u thành VL
 H s l uăkhoă(VòngăquayăhƠngăt n kho)
ò

à

t n kho =

Giá v n hàng bán
Hàng t n kho ì

ụ ngh a: h s vòng quay hàng t n kho th

â

ng so sánh qua các n m, các k

nh m giúp DN đánh giá đ c n ng l c qu n lỦ hàng t n khi t t hay x u. H s này
đánh giá trong m t n m hay m t k , hàng t n kho quay đ c bao nhiêu vòng. Thông
th ng n u s vòng quay hàng t n kho càng cao thì càng th hi n công vi c s n xu t
kinh doanh c a DN là t t, t o ra các s n ph m ch t l ng nên th i gian tiêu th nhanh.
Và ng c l i n u s vòng quay hàng t n kho th p, ch ng t m t l ng v n đáng k b
đ ng l i do d tr v t t , hàng hóa quá m c ho c vi c tiêu th s n ph m là khó
kh n. Tuy nhiên h s này còn ph i đ

c so sánh v i h s trung bình ngành.

 Th iăgianăluơnăchuy năhƠngăt năkhoătrungă ình

ụ ngh a: ch tiêu này cho bi t r ng c bao nhiêu ngày thì l

ng hàng t n kho l i

quay vòng đ c m t l n. Ch tiêu này càng nh , s vòng quay hàng t n kho càng l n
nên vi c kinh doanh c a doanh nghi p càng đ t hi u qu t t.
 H s thu n (Vòngăquayăkho n ph iăthuăkháchăhƠng)
H s thu n ph n nh t c đ chuy n đ i các kho n ph i thu c a doanh nghi p
thành ti n m t c a doanh nghi p trong n m.
H s thu n =

Doanh thu thu n
Kho n ph i thu bình quân

ụ ngh a: Trong m t n m hay m t k kho n ph i thu quay đ c bao nhiêu vòng.
H s này càng cao ch ng t DN thu h i các kho n n càng nhanh. i u này đ c
đánh giá là t t vì gi m đ c v n b chi m d ng. Tuy nhiên, n u h s này quá cao có
th nh h ng không t t đ n quá trình tiêu th , làm gi m doanh thu do chính sách tín
d ng quá h n ch .
 Th i gian thu n trungă ình
Th i gian thu n trung bình =

365
Vòng quay các kho n ph i thu

ụ ngh a: K t khi DN bán ch u đ n khi thu đ c ti n trung bình là bao nhiêu
ngày. Ch s này càng th p thì ch ng t kh n ng thu h i n c a DN là t t, cho th y
DN ki m soát t t các kho n ph i thu c a mình. N u th i gian thu n trung bình quá
22

Thang Long University Library


dài thì là d u hi u không t t cho DN do làm t ng v n b chi m d ng, t ng chi phí n
quá h n và có th d n đ n không thu h i đ

cn .

 H s tr n
H s tr n

Giá v n hàng bán + Chi phí qu n lỦ, bán hàng, chi phí chung

=

Ph i tr ng

ụ ngh a: là ch tiêu đo l

i bán + L

ng, th

ng và thu ph i n p

ng t c đ thu n c a doanh nghi p. Và ch tiêu này cho

bi t r ng trung bình trong m t n m các kho n ph i tr quay vòng đ

c bao nhiêu l n.

 Th i gian tr n trungă ình
Là kho ng th i gian k t khi doanh nghi p nh n n cho đ n khi doanh nghi p
tr n . kho ng th i gian này càng dài càng t t vì đó là kho ng th i gian mà doanh
nghi p chi m d ng v n đ c c a ng i bán.
365

Th i gian tr n trung bình =

H s tr n

 Th iăgianăquayăvòngăc a ti n
Th i gian quay vòng c a ti n ph n ánh kho ng th i gian k t khi doanh nghi p
thanh toán ti n mua hàng hóa cho t i khi DN thu ti n v .
Th i gian quay
vòng ti n m t

=

Th i gian
thu n TB

Th i gian luân
chuy n kho TB

+

-

Th i gian tr n
TB

ụ ngh a: Khi th i gian quay vòng ti n t ng lên thì kh n ng thanh kho n c a
doanh nghi p th p đi và ng c l i.
1.4. Nh ngănhơnăt

nhăh

ngăđ n hi u qu s d ng v năl uăđ ng

1.4.1. Các nhân t khách quan
Hi u qu s d ng VL c a doanh nghi p ch u nh h ng c a m t s nhân t :
l m phát, r i ro, các chính sách v mô c a nhà n c có s thay đ i.
đ
t
c
đ

L m phát: do tác đ ng c a n n kinh t có l m phát có th d n t i s m t giá c a
ng ti n làm cho v n c a các doanh nghi p b m t d n theo t c đ tr t giá c a ti n
hay các nhân t tác đ ng đ n cung c u đ i v i hàng hóa c a doanh nghi p, n u nhu
u hàng hóa gi m xu ng s làm cho hàng hóa c a doanh nghi p khó tiêu th , t n
ng gây đ ng v n và hi u qu s d ng v n l u đ ng c ng b gi m xu ng

R i ro: do nh ng r i ro b t th ng trong quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh
mà các doanh nghi p th ng g p ph i trong đi u ki n kinh doanh trên c ch th
tr ng có nhi u thành ph n kinh t tham gia cùng c nh tranh.
Tác đ ng c a cách m ng khoa h c công ngh : tác đ ng c a cu c cách m ng khoa
h c công ngh làm c i ti n s n ph m c v ch t l ng, m u mã, giá c gi m h n. Tình

23


tr ng gi m giá hàng hóa gây nên tình tr ng th t thoát v n l u đ ng t i doanh nghi p.
ây là nguyên nhân quan tr ng làm cho doanh nghi p b m t v n. Chính vì v y, doanh
nghi p liên t c ph i có s ng d ng nh ng ti n b khoa h c công ngh m i nh t đ a
vào s n xu t kinh doanh đ đ y m nh tiêu th , tránh tình tr ng t n đ ng v n.
Y u t thiên nhiên: Thiên nhiên có nh h ng sâu s c t i cu c s ng con ng i,
d n đ n s thay đ i trong nhu c u hàng hóa. Thiên nhiên có tác đ ng r t l n đ n doanh
nghi p, nó th ng có nh ng tác đ ng b t l i v i các doanh nghi p, vì v y đ ch đ ng
đ i phó v i các tác đ ng c a y u t t nhiên các doanh nghi p c n ph n tích, d báo,
đánh giá tình hình thông qua các c quan chuyên môn, ph i có bi n pháp đ phòng đ
gi m thi u r i ro t i m c có th .
Các nhân t tác đ ng đ n cung c u đ i v i hàng hóa c a doanh nghi p, n u nhu
c u hàng hóa gi m xu ng s làm cho l ng hàng c a doanh nghi p khó tiêu th , t n
đ ng gây đ ng v n và hi u qu s d ng v n l u đ ng vì th mà c ng b gi m xu ng.
Ngoài ra, ta không th không nh c đ n các chính sách kinh t c a Nhà N c, đây
là nhân t có t m nh h ng r t l n đ n hi u qu s n xu t kinh doanh nói chung và
hi u qu s d ng v n l u đ ng nói riêng. Tùy theo t ng th i đi m, theo t ng m c tiêu
phát tri n n n kinh t chung c a đ t n c mà Nhà n c có nh ng chính sách u đãi v
v n v thu và lãi su t ti n vay đ i v i t ng ngành ngh c th . Tuy nhiên, có nh ng
chính sách khuy n khích đ i v i ngành ngh này nh ng l i đem đ n h n ch cho
ngành ngh khác. Vì th khi ti n hành s n xu t kinh doanh b t c m t doanh nghi p
nào c ng quan tâm và ph i tuân th đúng chính sách c a ng và Nhà n c.
1.4.2. Các nhân t ch quan
Nhân t quan tr ng tác đ ng tr c ti p đ n hi u qu s d ng VL c a doanh
nghi p là k t qu s n xu t kinh doanh c a DN hay nói cách khác là doanh thu và l i
nhu n. Doanh thu và l i nhu n cao hay th p ph n ánh VL s d ng hi u qu hay
không hi u qu . Do đó v n đ m u ch t đ i v i DN là ph i tìm m i cách đ nâng cao
doanh thu và l i nhu n. Khi DN xác đ nh m t nhu c u VL không chính xác và m t

c c u v n không h p lỦ c ng gây nh h ng không nh t i hi u qu s d ng v n.
Ch t l ng công tác qu n lỦ v n l u đ ng c ng có nh h ng r t l n đ n hi u
qu s d ng v n l u đ ng c a doanh nghi p. B i vì, công tác qu n lỦ v n l u đ ng s
giúp cho doanh nghi p d tr đ c m t l ng ti n m t t t v a đ m b o đ c kh n ng
thanh toán v a tránh đ c tình tr ng thi u ti n m t t m th i ho c lãng phí do gi quá
nhi u ti n m t, đ ng th i c ng xác đ nh đ c m t l ng d tr h p lỦ giúp cho quá
trình s n xu t kinh doanh đ c liên t c mà không b d th a gây đ ng v n. Ngoài ra
công tác qu n lỦ v n l u đ ng còn làm t ng đ c s l ng s n ph m tiêu th chi m
l nh th tr ng thông qua chính sách th ng m i.
Vi c l a ch n d án và th i đi m đ u t c ng có m t vai trò quan tr ng đ i v i
hi u qu s d ng v n. N u doanh nghi p bi t l a ch n m t d án kh thi và th i đi m
24

Thang Long University Library


đ u t đúng lúc thì s t i thi u hóa chi phí và t i đa hóa l i nhu n qua đó góp ph n
nâng cao hi u qu s d ng v n nói chung và v n l u đ ng nói riêng.
M t doanh nghi p có h th ng c s h t ng (tr s làm vi c, các c s s n xu t,
chi nhánh, h th ng bán hàng ..) đ c b trí h p lí s giúp doanh nghi p s d ng tài
s n l u đ ng m t cách có hi u qu h n. Ví d nh , m t kho ch a hàng t t s tránh
đ c các kh u hao trong khi ch a hàng hoá. Khi làm vi c m t môi tr ng thu n l i,
đ m b o an toàn lao đ ng thì hi u qu làm vi c s cao h n, máy móc đ c trang b
tiên ti n c ng đem l i nh ng s n ph m t t v i t c đ nhanh h n
ây là nhân t quan tr ng, có nh h ng to l n đ n vi c qu n lí tài s n lao đ ng
c a doanh nghi p. Công nhân s n xu t có tay ngh cáo, có kinh nghi m, có kh n ng
ti p thu công ngh m i, phát huy đ c tính sang t o trong công vi c t đó tang hi u
qu s d ng v n. Chính nh ng con ng i này s là y u t quy t đ nh đ n chính sách
qu n lí tài s n l u đ ng, vi c đ a ra nh ng quy t đ nh qu n lí đúng đ n hay sai l m s
nh h ng đ n hi u qu s d ng tài s n l u đ ng, t đó nh h ng đ n hi u qu kinh

doanh c a doanh nghi p. ụ th c trách nhi m và trình đ c a ng i s d ng khi s
d ng v n c a doanh nghi p đ c bi t là v n l u đ ng có th gây s lãng phí.
M t nhân t khác nh h ng t i hi u qu s d ng v n l u đ ng c a doanh nghi p
là kh n ng thanh toán. N u đ m b o t t kh n ng thanh toán doanh nghi p s không
b m t tín nhi m trong quan h mua bán và không có n quá h n.
K T LU NăCH

NGă1

Trên đây là toàn b c s lỦ lu n chung v v n l u đ ng c ng nh các chính
sách qu n tr v n l u đ ng t i doanh nghi p. Sau đây chúng ta s phân tích hi u
qu s d ng, qu n lỦ v n l u đ ng t i công ty C ph n Th ng m i
u t xây
d ng Th ng Long.

25