chọn giống vật nuôi và cây trồng dựa trên biến dị tổ hợp

Quy trình chung trong công tác tạo và
chọn giống gồm các bước:
• 1. Chuẩn bị nguồn nguyên liệu (nguyên liệu là các
biến dị di truyền gồm: biến dị tổ hợp, đột biến và
ADN tái tổ hợp)
Nguồn nguyên liệu có thể là nguồn biến dị tự nhiên
hoặc nguồn biến dị gây tạo bằng các phương pháp:
a. Lai hữu tính tạo các biến dị tổ hợp
b. Gây đột biến nhân tạo
c. Công nghệ tế bào
d. Công nghệ gen, tạo ADN tái tổ hợp


• 2. Đánh giá kiểu hình để chọn ra gen mong
muốn (chọn lọc)
• 3. Tạo và duy trì dòng thuần có tổ hợp gen
mong muốn


NGUỒN GEN TỰ NHIÊN


• Sinh sản hữu tính tạo ra nhiều tổ hợp gen mới.
Từ các tổ hợp gen mới, chọn lọc ra những tổ
hợp gen mong muốn. Cho các tổ hợp gen
được chọn lọc tự thụ phấn hoặc giao phối gần
sẽ tạo ra các giống thuần chủng.


1. Tạo giống thuần dựa trên nguồn biến dị tổ hợp

AABBcc

P:
F1:

x

aabbCC

AaBbCc
AaBbCC

AabbCC

F 2:

AABBCC

AABbCC

AAbbCC

F3:

AABBCC

AABbCC

AAbbCC

AAbbCC

F4:

AAbbCC

AAbbCC

F5:

AAbbCC

AAbbCC

aaBBCC
AabbCC

AaBbCC
aabbCC

Sơ đồ lai minh hoạ quá trình chọn lọc các tổ hợp gen
mong muốn


• 1. Khái niệm
Ưu thế lai là hiện tượng con lai có năng suất, sức
chống chịu, khả năng sinh trưởng và phát triển
cao vượt trội so với các dạng bố mẹ.

X
Lợn ỉ
Lợn Đại Bạch


• 2. Cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai
Giả thuyết siêu trội: ở trạng thái dị hợp tử về
nhiều cặp gen khác nhau, con lai có được kiểu
hình vượt trội nhiều mặt so với các dạng bố
mẹ có nhiều gen ở trạng thái đồng hợp tử.
Kiểu gen AaBbCc có kiểu hình vượt trội so với
AABBCC, aabbcc, AAbbCC, AABBcc.


P
F1:

AABBCC x aabbcc
AaBbCc

AABBCC < AaBbCc

> aabbcc

Ở trạng thái dị hợp biểu hiện kiểu hình ưu việt hơn
trạng thái đồng hợp  Giả thuyết siêu trội


AABBCC < AaBbCc > aabbcc

• 3. Phương pháp tạo ưu thế lai
Tạo dòng thuần: cho tự thụ phấn hoặc giao phối
gần qua nhiều thế hệ.
Lai khác dòng: lai các dòng thuần chủng khác
nhau để tìm tổ hợp lai có ưu thế lai cao nhất.
Ưu điểm: con lai có ưu thế lai cao sử dụng vào
mục đích kinh tế (thương phẩm).
Nhược điểm: tốn nhiều thời gian và công sức,
ưu thế lai thường biểu hiện cao nhất ở F1 sau
đó giảm dần qua các thế hệ, do đó không sử
dụng con lai làm giống.


• 4. Một vài thành tựu
Tạo giống lúa IR8 (Peta x Dee-geo woo-gen),
IR22 (Takudan x IR8), CICA4 (IR8 x IR-12-178),
HYT66 (52A x R242)


Lúa:
*Giống lúa Peta x Giống lúa Dee – geo woo – gen

Takudan x Giống IR8 x

IR22

IR – 12 – 178

CICA4

*DT10(cho năng suất cao) x OM80(chất lượng gạo ngon)
DT17


VD3:Vịt Bạch tuyết =(Vịt cỏ x Vịt Anh đào)
Trọng lượng to hơn vịt cỏ, biết kiếm mồi, lông
dùng làm len

Vịt bạch
tuyết