Bài 38. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật.

Tuần 24. Tiết 40.
Ngày soạn: 05/02/2011.
Bài 38

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG
VẬT
I/ Mục tiêu
a/ Kiến thức
- Nêu được vai trò của nhân tố di truyền đối với sinh trưởng và phát triển của động vật
- Kể tên được các loại hoocmon và vai trò của hoocmon đối với sinh trưởng và phát triển
b/ Kỹ năng
- Quan sát, phân tích, so sánh, hoạt động nhóm
c/ Thái độ
II. PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
1). Phương pháp:
+ Hỏi đáp
+ Khám phá
+ Diễn giảng.
2). Các đồ dung dạy học:
- Hình ảnh minh họa bằng powerpoint (hoặc hình 38.1, 38.2, 38.3 SGK).
III. TRỌNG TÂM:
- Ảnh hưởng của nhân tố bên trong.
IV.NỘI DUNG VÀ TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1). Chuẩn bị:
1.1 Kiểm tra kiến thức cũ: (5 phút)
- Phân biệt sinh trưởng và phát triển ? cho ví dụ
- Động vật nào sau đây có sinh trưởng phát triển không qua biến thái?
a/ Cá chép, ếch, gà, bướm
b/ Cá chép, gà, động vật có vú
c/ Bướm, ruồi, thú
d/ Ếch, bọ cánh cứng, gà, muỗi

* Đáp án:
- Sinh trưởng là sự tăng kích thước cơ thể do tăng số lượng và kích thước tế bào còn phát triển là
toàn bộ quá trình bao gồm sinh trưởng, phân hóa tế bào và phát sinh hình thái
-b
1.2 Vào bài: Gà công nghiệp tốc độ lớn nhanh hơn và kích thước lớn hơn nhiều so với gà ri. Sự
khác nhau này là do nhân tố nào quyết định ? Giáo viên vào bài
2). Tên bài mới:
Bài 38
CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT
NỘI DUNG BÀI
(LƯU BẢNG)
I/ Nhân tố bên trong
1/ Các hoocmon ảnh
hưởng đến sinh trưởng
và phát triển ở động vật

HOẠT ĐỘNG CỦA
THẦY
- Yêu cầu HS quan hình
38.1 và kể tên các
hoocmôn ảnh hưởng đến
sinh trưởng và phát triển ở

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
- Hoocmôn sinh trưởng, Tirôxin,
Ơstrogen, Testosterôn.


có xương sống
- Hoocmon sinh trưởng

+ Do tuyến yên tiết ra
+ Tác dụng: kích thích
phân chia tế bào, tăng kích
thước tế bào tăng tổng hợp
prôtêin. Kích thích phát
triển xương
- Hoocmon tirôxin
+ Do tuyến giáp tiết ra
+ Tác dụng: kích thích
chuyển hóa ở tế bào, kích
thích quá trình sinh trưởng
và phát triển bình thường
của cơ thể
- Hoocmon ơstrôgen
+ Do buồng trứng tiết ra
+ Kích thích sinh trưởng
và phát triển mạnh ở giai
đọan dậy thì: tăng phát
triển xương, kích thích
phân hóa tế bào để hình
thành các đặc điểm sinh
dục phụ thứ cấp
- Hoocmon Testosteron
+ Do tinh hòan tiết ra
+ Kích thích sinh trưởng
phát triển mạnh ở giai
đọan dậy thì : tăng mạnh
tổng hợp prôtêin, phát
triển mạnh cơ bắp
Đối với lưỡng cư tiroxin

gây biến thái từ nòng nọc
thành ếch. Thiếu tiroxin
nòng nọc không biến
thành ếch được. Iôt là
thành phần cấu tạo nên
tiroxin, do đó thiếu iôt
trong thức ăn và nước dẫn
đến thiếu tiroxin.

động vật có xương sống.
- Các hoocmôn đó do tuyến - Hoocmon sinh trưởng
nào tiết ra? Các hoocmôn
+ Do tuyến yên tiết ra
đó có tác dụng ra sao?
+ Tác dụng: kích thích phân chia tế bào,
tăng kích thước tế bào tăng tổng hợp
prôtêin. Kích thích phát triển xương
- Hoocmon tirôxin
+ Do tuyến giáp tiết ra
+ Tác dụng: kích thích chuyển hóa ở tế
bào, kích thích quá trình sinh trưởng và
phát triển bình thường của cơ thể
- Hoocmon ơstrôgen
+ Do buồng trứng tiết ra
+ Kích thích sinh trưởng và phát triển
mạnh ở giai đọan dậy thì: tăng phát triển
xương, kích thích phân hóa tế bào để
hình thành các đặc điểm sinh dục phụ
thứ cấp
- Hoocmon Testosteron

+ Do tinh hòan tiết ra
+ Kích thích sinh trưởng phát triển mạnh
ở giai đọan dậy thì : tăng mạnh tổng hợp
prôtêin, phát triển mạnh cơ bắp
Đối với lưỡng cư tiroxin gây biến thái
từ nòng nọc thành ếch. Thiếu tiroxin
nòng nọc không biến thành ếch được. Iôt
là thành phần cấu tạo nên tiroxin, do đó
thiếu iôt trong thức ăn và nước dẫn đến
thiếu tiroxin.
- Quan sát hình 38.2 và
- 1. Người bé nhỏ là do tuyến yên tiết ra
thảo luận nhóm để trả lời
ít GH vào giai đoạn trẻ em, còn người
các câu hỏi lệnh.
khổng lồ là do tuyến yên tiết ra quá
1. Hình 38.2 minh họa 3
nhiều GH vào giai đoạn trẻ em.
loại người: người khổng lồ,
Nếu GH được tiết ra ít hơn người bình
người bình thường và
thường vào giai đoạn trẻ em→Giảm
người bé nhỏ
phân chia tế bào → giảm số lượng và
+ Hãy chỉ ra trường hợp
kích thước tế bào →chậm lớn hoặc
nào là do tuyến yên sản
ngừng lớn→người lùn.
xuất ra quá nhiều hoặc quá
Nếu GH được tiết ra quá nhiều vào giai

ít hoocmon sinh trưởng vào đoạn trẻ em → tăng cường quá trình
giai đoạn trẻ em?
phân chia tế bào →tăng số lượng và kích
+ Tại sao tuyến yên sản
thước tế bào→cơ thể phát triển quá mức
xuất ra quá nhiều hoặc quá → người khổng lồ.
ít hoocmon sinh trưởng lại
2. Thiếu tiroxin → giảm quá trình
gây hậu quả như vậy?
chuyển hóa và giảm quá trình sinh nhiệt
2. Tại sao trong thức ăn và ở tế bào → người và động vật non chịu
nước uống thiếu iôt thì trẻ
lạnh kém
em chậm lớn (hoặc ngừng
Thiếu tiroxin còn làm giảm phân chia tế
lớn), chịu lạnh kém, não ít bào và lớn lên bình thường của tế bào →
nếp nhăn, trí tuệ thấp?
trẻ em và động vật non chậm lớn hoặc


3. Tại sao gà trống con sau
khi cắt bỏ tinh hoàn thì
phát triển không bình
thường: mào nhỏ, không có
cựa, không biết gáy và mất
khả năng sinh dục?

2/ Các hoocmon ảnh
hưởng đến sinh trưởng
và phát triển của động

vật không xương sống
- Hoocmon ecđixơn: gây
lột xác ở sâu bướm, kích
thích sâu biến thành nhộng
và bướm
- Hoocmon Juvennin:
cùng với ecđixơn gây lột
xác ở sâu bướm, ức chế
quá trình biến đổi sâu
thành nhộng và bướm

- Nghiên cứu hình 38.3 hãy
nêu những hoocmon ảnh
hưởng đến sinh trưởng và
phát triển của côn trùng?
- Nghiên cứu hình 38.3 cho
biết 2 hoocmon ecđixơn và
juvenin ảnh hưởng như thế
nào đến sinh trưởng và
phát triển của sâu bướm?

ngừng lớn, não ít nếp nhăn, số lượng tế
bào não ít.
3. Hoocmon testosteron do tinh hoàn tiết
ra kích thích quá trình sinh trưởng và
hình thành các đặc điểm sinh dục thứ cấp
(phát triển mào, cựa, thanh quản..). Thiếu
hoocmon testosteron sẽ gây ra hậu quả
gà trống con phát triển không bình
thường

- 2 hoocmon chủ yếu ảnh hưởng đến sinh
trưởng, phát triển ở côn trùng là: ecđixơn
và juvenin
- Ecdixon: gây lột xác ở sâu bướm ,kích
thích sâu biến thành nhộng và bướm
+ Juvenin: phối hợp với ecdixon gây lột
xác ở sâu bướm ,ức chế quá trình biến
đổi sâu thành nhộng và bướm

3). Củng cố: (5 phút)
- Yêu cầu học sinh đọc và ghi nhớ phần tóm tắt in nghiên ở cuối bài.
- Sử dụng các câu hỏi SGK.
4). Bài tập về nhà: Dặn HS về nhà học bài và soạn bài 39. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng
và phát triển ở động vật(tt).
5). Rút kinh nghiệm:

Tổ trưởng ký duyệt

Giáo viên soạn

Thái Thành Tài