THẠCH SANH

Tiết 21, 22 : Văn học TUẦN 6

Văn bản

THẠCH SANH
(Truyện cổ tích)

I. Mức độ cần đạt
- Hiểu và cảm nhận những nét đặc sắc về nghệ thuật và giá trị nội dung của truyện.
- Giáo dục cho học sinh có thái độ căm ghét cái tham lam độc ác, quý mến trân trọng
những phẩm chất tốt đẹp.
II. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng
1. Kiến thức
- Nhóm truyện cổ tích ca ngợi người dũng sĩ.
- Niềm tin thiện thắng ác, chính nghĩa thắng gian tà của tác giả dân gian và nghệ thuật
tự sự dân gian của truyện cổ tích Thạch Sanh.
2. Kĩ năng
- Bước đầu biết cách đọc – hiểu văn bản truyện cổ tích theo đặc trưng thể loại.
- Bước đầu biết trình bày những cảm nhận, suy nghĩ của mình về các nhân vật và các
chi tiết đặc sắc trong truyện.
III. Chuẩn bị
- Giáo viên: SGK, SGV, tham khảo tài liệu, soạn giáo án, tranh ảnh…
- Học sinh : Học bài cũ, soạn trước bài mới.
IV. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ (5 phút)
? Nêu nội dung và ý nghĩa của truyện “Sự tích Hồ Gươm”?
? Tìm những chi tiết tưởng tượng kỳ ảo của truyện?
3. Bài mới
Giới thiệu bài: Chúng ta đã tìm hiểu xong 5 văn bản truyền thuyết. Tiết này chúng
ta sẽ được tìm hiểu về thể loại truyện cổ tích với văn bản “Thạch Sanh”. Nội dung và

nghệ thuật của văn bản được thể hiện như thế náo ta đi tìm hiểu bài học.
Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Tiết 1
Hoạt động 1 (15 phút)
Gọi HS đọc chú thích SGK Hs đọc
ở bài “Sọ dừa”.
? Thế nào là truyện cổ tích? - Thể loại truyện dân gian
kể về cuộc đời của 1 số kiểu
nhân vật…
? Truyện cổ tích thường có - Thường có yếu tố tưởng
yếu tố nào?
tượng hoang đường, thể

Nội dung
I. Tìm hiểu chung
1. Truyện cổ tích


hiện ước mơ của nhân dân
về cái thiện chiến thắng cái
ác…
Tìm hiểu các chú thích
2. Đọc, chú giải

Hướng dẫn HS đọc
Nhận xét, chỉnh sửa
Hướng dẫn tìm hiểu 1 số từ HS đọc

khó

3. Chia đoạn: 4 đoạn
+ Đ1: Nguồn gốc khác
thường của Thạch Sanh
+ Đ2: TS bị LT lừa và vượt
qua thử thách đầu tiên.
+ Đ3: TS vượt qua hàng loạt
thử thách. LT bị trừng phạt
đích đáng.
+ Đ4: TS đánh lui binh 18
nước, sống cuộc đời hạnh
phúc.

? Văn bản có thể chia làm
mấy đoạn? Nêu giới hạn và - 4 đoạn
nội dung chính từng đoạn?
+ Đ1: từ đầu đến “mọi phép
thần thông” => Nguồn gốc
khác thường của Thạch
Sanh
+ Đ2: tiếp đến “cho làm
Quận công” => TS bị LT
lừa và vượt qua thử thách
đầu tiên.
+ Đ3: tiếp đến “thành bọ
hung” => TS vượt qua hàng
loạt thử thách. LT bị trừng
phạt đích đáng.
+ Đ4: còn lại => TS đánh

? Vậy TS thuộc kiểu nhân lui binh 18 nước, sống cuộc
vật nào trong truyện cổ tích? đời hạnh phúc.
Hướng dẫn HS kể từng đoạn - Kiểu nhân vật người dũng
sĩ cứu người bị hại…
HS kể
II. Đọc - hiểu văn bản
Hoạt động 2 (5 phút)
1. Sự ra đời và lớn lên của
Thach Sanh.
? Nêu hoàn cảnh gia đình
- TS là con của dân thường,
Thạch Sanh?
có cuộc đời, số phận gần gũi
- TS là con 1 gia đình nông với dân thường.
dân tốt bụng
? Sự ra đời của Thạch Sanh - Sống nghèo khổ, bằng - TS là con của Ngọc
có gì khác thường? Tìm nghề kểm củi.
Hoàng…
những chi tiết thể hiện sự - Ngọc Hoàng cho Thái tử
khác thường ấy.
xuống đầu thai làm con.
- Mang thai nhiều năm mới
sinh ra Thạc Sanh.
- TS được thần dạy cho đủ
? Kể về sự ra đời của TS và các môn võ nghệ và mọi
sự lớn lên của TS với những phép thần thông.
sự bình thường, như vậy - Thể hiện Thạch Sanh là
nhân dân ta muốn thể hiện con của người dân thường

điều gì?
có cuộc đời và số phận rất
? Những chi tiết đó có ý gần gũi với nhân dân .
nghĩa gì?
- Tô đậm tính chất kỳ lạ,
đẹp đẽ cho nhân vật lý
Hoạt động 3 (13 phút)
tưởng, làm tăng sức hấp dẫn
cho câu chuyện.
? TS đã phải trải qua những
thử thách nào?
- Mẹ con Lý Thông lừa TS
? Nhận xét về cuộc giao đi canh miếu để thế mạng –
tranh giữa TS với Chằn TS diệt Chằn Tinh.
Tinh?
- Gay go, ác liệt, cận kề với
? Diệt xong Chằn Tinh, TS cái chết ⇒ TS thắng.
lại trải qua cuộc thử thách
nào?
- TS xuống hang, diệt Đại
Bàng cứu công chúa, bị Lý
Thông lấp cửa hang.
- TS bị hồn Chằn Tinh, Đại
? Sau khi TS kết hôn với Bàng báo thù ⇒ TS bị bắt
công chúa, hoàng tử 18 hạ ngục.
nước chư hầu đã làm gì?
- Tức giận, hội họp binh
? Em có nhận xét gì về lính và kéo quân sang đánh.
những cuộc thử thách mà
TS đã trải qua từ đầu đến - Càng ngày, những cuộc

cuối truyện?
thử thách càng gay go và
? Do đâu TS đã vượt qua khó khăn hơn.
được tất cả những cuộc thử
thách trên?
- Do TS có tài, có phẩm
chất, được sự giúp đỡ của
Hoạt động 4 (5 phút)
các phương tiện thần kỳ.
? Qua những lần thử thách,
TS có những phẩm chất quý
báu nào?
- Thật thà, chất phác.
- Tài năng, dũng cảm.
? Tìm những chi tiết thể - Có lòng nhân đạo, yêu hòa
hiện TS là người có lòng bình.
nhân đạo và yêu hòa bình?
- Tha tội chết cho chết cho
mẹ con Lý Thông.
- Tha tội và thết đãi quân sĩ
Tiết 2
18 nước chư hầu.
Hoạt động 5 ( 5 phút)
? Nêu nhận xét của em về
nhân vật Lý Thông?
- Lý Thông độc ác, xảo trá,

=> Những chi tiết kỳ lạ làm
tăng sức hấp dẫn của truyện.
2. Những thử hách TS phải

trải qua.
- TS diệt Chằn Tinh.

- TS diệt Đại Bàng cứu công
chúa, bị lấp cửa hang.
- TS bị hồn Chằn Tinh và
Đại Bàng báo thù, bị bắt hạ
ngục.
- Mười tám nước chư hầu
kéo quân sang đánh.

3. Phẩm chất của TS.
- Chất phác, thật thà.
- Tài năng, dũng cảm.
- Có lòng nhân đạo, yêu hòa
bình.

4. TS và Lý Thông
Hai nhân vật có tính cách và


? Theo em, TS và Lý Thông nham hiểm, vong ân bội hành động trái ngược nhau.
Đại diện cho những lực nghĩa.
lượng nào?
- TS là nhân vật chính diện
– đại diện cho cái thiện, cái
thật thà, vị tha. Còn Lý
Thông là nhân vật phản diện
đại diện cho cái ác, xảo trá,
Hoạt động 6 (13 phút)

ích kỷ.
5. Ý nghĩa của một số chi
tiết thần kỳ.
? Nêu ý nghĩa về tiếng đàn
a. Tiếng đàn
của TS?
- Tiếng đàn công lý.
- Giúp TS giải oan.
- Giúp công chúa khỏi câm. - Tiếng đàn Yêu chuộng hòa
bình của nhân dân.
⇒ Tiếng đàn của công lý.
- Làm quân 18 nước chư
hầu xin hàng ⇒ yêu chuộng
hòa bình ⇒ là vũ khí để b. Niêu cơm thần
? Nêu ý nghĩa về chi tiết cảm hóa kẻ thù.
- Niêu cơm có khả năng
niêu cơm cứ ăn hết lại đầy?
thần kỳ.
- Niêu cơm có khả năng phi
thường, ăn hết lại đầy, làm
quân 18 nước chư hầu lúc
? Niêu cơm + Lời thách đố đầu coi thường chế giễu, sau - Sự tài giỏi của TS.
của TS – sự thua cuộc của ngạc nhiên khâm phục.
quân sĩ 18 nước có ý nghĩa - Chứng tỏ thêm t/c kỳ lạ
gì?
của niêu cơm và sự tài giỏi - Tấm lòng nhân đạo, tư
tưởng yêu hòa bình của
của TS.
- Niêu cơm thần kỳ tượng nhân dân.
trưng cho tấm lòng nhân

Hoạt động 7 (10 phút)
đạo, tư tưởng yêu hòa bình 6. Nhận xét về kết thúc
truyện.
của nhân dân.
? Ở phần kết thúc truyện,
TS kết hôn cùng công chúa
và lên ngôi vua, còn mẹ con - Kết thúc rất phù hợp và
Lý Thông bị chết có xứng xứng đáng với từng nhân Kết thúc có hậu.
đáng không?
vật.
? Từ kết thúc truyện như
vậy, nhân dân ta muốn thể
hiện điều gì?
- Thể hiện công lý xã hội “ở
? Tìm một số truyện cổ tích hiền gặp lành, ở ác gặp
có kết thúc tương tự?
ác….”.
GV KL rút ra ý nghĩa văn - VD: Sọ Dừa, Cây Khế, 7. Ghi nhớ: SGK
bản
Tấm Cám…
Học sinh đọc ghi nhớ
Hoạt động 8 (10 phút)
III. Luyện tập.


Có thể để cho học sinh tùy
ý lựa chọn vẽ, nhưng phải
giải thích được vì sao em
vẽ chi tiết đó.
Hướng dẫn – gợi ý, cho

học sinh kể lại một cách
ngắn gọn.
Học sinh kể diễn cảm

Câu 1: Chọn những chi tiết
khác nhau để vẽ tranh – gọi
tên
Câu 2: Kể diễn cảm.

4. Củng cố dặn dò. (2 phút)
- ? Nêu cảm nghĩ của em về nhân vật TS?
- Đọc lại tác phẩm, học phần tìm hiểu văn bản, thuộc ghi nhớ SGK.
- Chuẩn bị trước bài “Chữa lỗi dùng từ”.