sáng kiến kinh nghiệm môn giáo dục công dân

Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

MỤC LỤC
A-PHẦN MỞ ĐẦU:
1-Lí do chọn đề tài :............................................................................................... 1
2-Đối tượng nghiên cứu:...................................................................................... 2
3- Mục tiêu nghiên cứu :......................................................................................... 3
4-Phương pháp nghiên cứu:.................................................................................. 4
5- Nhiệm vụ nghiên cứu:..................................................................................... 5

B-NỘI DUNG
1-Cơ sở lí luận:................................................................................................ 6
2-Thực trạng vấn đề:........................................................................................ 7
3Nội dung nghiên cứu:.......................................................................................

9

4-Kết quả:........................................................................................................ 26

C-KẾT LUẬN.

27

D-TÀI LIỆU THAM KHẢO

28

1


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

A-PHẦN MỞ ĐẦU
1-LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
a-Lí do khách quan:
Hiện nay, đất nước ta đang “Ñẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, thực hiện cơng
nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước,tích cực chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, phát
triển theo con đường xã hội chủ nghóa” (NQ -TW Đảng KhóaIX), cùng với sự
kiện trên, hệ thống giáo dục nói chung , từng bậc học nói riêng, ra sức phấn đấu
thực hiện có hiệu quả việc đổi mới chương trình sách giáo khoa , đổi mới phương
pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng giáo dục theo chủ trưông của Đảng và Nhà
nước, nhằm mục đích nâng cao trình độ hiểu biết của học sinh về mọi mặt, đáp
ứng “ mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển tồn diện” (Luật
-GD). . Xác định được nhiệm vụ trên, Bộ môn giáo dục công dân, ở trường trung
học cơ sở có một vị trí vai trị quan trọng trong việc góp phần trực tiếp đào
tạo nhân cách con người, có được phẩm chất đạo đức cần thiết, trong giảng
dạy làm thế nào tạo cho được sự hứng thú học tập bộ môn,huy đọâng sự tham gia
tích cựccủa HS , từ đó mới nâng cao chất lượng bộ mơn GDCD bậc THCS.
b-Lí do chủ quan:
Là giáo viên dạy GDCD, được dự các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, nhất là
các lớp thay sách giáo khoa, ñổi mới phương pháp giảng dạy,bản thân có vốn kiến
2


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

thức cũng như kinh nghiệm trong q trình giảng dạy và cũng có mong muốn đáp
ứng mục tiêu của Đảng và Nhà nước, góp phần đào tạo thế hệ trẻ có nhân cách hồn
chỉnh phù hợp với thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.Từ đó tôi
chọn đề tài :
“Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn Giáo Dục Công Dân

bậcTHCS” .

2-ĐỐI TƯNG NGHIÊN CỨU
Sự phân công giảng dạy mỗi năm đều có thay đổi ,có năm dạ:
- GDCD6,GDCD7,-GDCD6,GDCD9,- GDCD6,GDCD7,GDCD9…
Nên tôi quyết định chọn học sinh khối: 6 ,7 và 9 làm đối tượng nghiên
cứu,từ năm 2004 đến học kì I năm 2008 ở trường THCS Đăng Hưng Phước.
Thuận lợi :
-Có bộ sách giáo khoa GDCD 6,7,9,sách giáo viên GDCD 6,7,9và bộ
tranh GDCD6, một số tranh lớp 7, lớp9.
-Có sự quan tâm giúp đỡ của Ban Giám Hiệu,Tổ chuyên môn (Sử -Địa
-GDCD),Tổ công đoàn…
-Có sự kết hợp giáo dục đồng bộ của ba môi trường :Gia đình ,nhà trường
và xã hội.
Khó khăn:
-Tài liệu tham khảo quá ít .
-Dụng cụ trực quan cung cấp chưa đầy đủ nên với mỗi bài phải tự thiết kếâ
thêm hoặc sưu tầm, để minh họa cho tiết dạy .
-Sách giáo khoa không có màu đặc trưng. Ví dụ như:Các biển báo thông
dụng ,trong bài 14 :”Thực Hiện An Toàn Giao Thoâng”…
3


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

3-MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU:
-Môn GDCD,nhằm giáo dục học sinh ,các chuẩn mực đạo đức phù hợp
với quy định xã hội, qua đó hình thành nhân cách con người. Trong giảng dạy,
từng bước phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh, học sinh tham
gia tích cực quá trình học tập, để tự phát hiện và chiếm lónh tri thức, hình thành

kó năng và thái độ .
-Giúp học học sinh nhận thức được: “Học phải đi đôi với hành”; “Lí luận
gắn liền với thực tiễn”, giúp học hứng thú trong học tập bộ môn GDCD.
-Người giáo viên phát huy được tính tích cực chủ đôïng, sáng tạo học tập
của học sinh, qua sự vận dụng sáng tạo các phương pháp đặc trưng bộ môn.Bao
gồm phương pháp mới kết hợp với phương pháp cổ truyền.

4-NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU :
-Giúp học sinh hiểu, nắm chắc và tin tưởng vào tính đúng đắn của các
chuẩn mực đạo đứ, pháp luật, đặc biệt là hiêûu được vai trò, ý nghóa và cách rèn
luyện các chuẩn mực .
-Xây dựng và từng bước hình thành ở học sinh những thái độ và hành vi
ứng xử đúng đắn, trong tất cả các mối quan hệ với người xung quanh .
Xuất phát từ nhiệm vụ trên, đểû đạt hiệu quả chất lượng bộ môn GDCD
cần có một số biện pháp giảng dạy tích cực gây hứng thú, nhằm phát huy tính
tích cực chủ động sáng tạo của học sinh.Với phương pháp giảng dạy lấy học
sinh làm trung tâm,ngườùi giáo viên phải có sự nghiên cứu kó mục tiêu bài học,
cũng như cần áp dụng phương pháp nào cho phù hợp đối với từng bài , để

4


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

hướng dẫn về nhà cho học sinh ở cuối mỗi bài chu đáo và đạt hiệu quả cao
trong tiết dạy sau.
Tùy theo yêu cầu của mỗi bài, giáo viên có thể lựa chọn phương pháp
nào thích hợp để vận dụng như: phương pháp kích thích tư duy (Động não),
phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp đóng vai, phương pháp giải quyết
vấn đề,phương pháp tổ chức trò chơi , phương pháp đàm thoại …,sau cho phù

hợp điều kiện năng lực trình độ của học sinh ở từng khối lớp.

5-PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
a- Qua tài liệu :
-Giáo viên tìm hiểu kó yêu cầu mục tiêu của mỗi bài qua sách giáo viên,
xác định trọng tâm cần đạt ,từ đó tìm trong tài liệu ,sách báo có liên quan để
chọn lọc sử dụng những nội dung phù hợp với mục tiêu bài học .
-Đưa ra đựơc số liệu ,sự kiện,bài tập tình huống , xây dựng các tình
huống sắm vai sát với thực tế cuộc sống,..Để tạo sự chú ý và thu hút của học
sinh, người giáo viên phải thường xuyên cập nhật tin tức thời sự ,nắm bắt
những thông tin ,sự kiện đã diễn ra ở địa phương ,trong nước ,và cả trên thế giới
… , sự đổi mới, phát triển đi lên của quê hương đất nước .
-Áp dụng các trò chơi gây hứng thú học sinh trong tiết học như: Thực các
trò chơi qua chương trình “Ai là triệu phú”,chương trình”Rồng vàng”, chương
trình “Trúc xanh”…,dạy giáo án điện tử….Với phương pháp dạy học phát huy
tính tích cực ,lấy học sinh làm trung tâm là phương pháp phù hợp với mục tiêu
giáo dục nhân cách , giúp người học khi tiếp thu tri thức ,không bao giờ thụ
động nhồi nhét tri thức ,mà luôn tự mình suy nghó ,tiếp cận tri thức ,rèn luyện
phẩm chất năng lực ,phát huy đượctính năng động sáng tạo.
5


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

b- Qua thực tế giảng dạy :
-Không ngừng tìm tòi học hỏi từ :sách ,báo, tư liệu, thông tin ,truyền
thanh…
-Tiếp thu sự đóng ý kiến ,học hỏi kinh nghiệm của bạn đồng nghiệp
,nhằm bổ sung khiếm khuyết của bản thân.
- Qua tham khảo ý kiến của HS về bộ môn, qua kiểm tra chất lượng, qua

họat động của học sinh trên mỗi tiết dạy, …giáo viên có thể đánh giá kết quả
giảng dạy của mình rút kinh nghiệm để dạy tốt hơn.

6


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

B-NỘI DUNG :
1.CƠ SỞ LÍ LUẬN: Đáp ứng yêu cầu mục tiêu giáo dục của Đảng và
Nhà nước: " Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện đổi mới nội dung, phương
pháp dạy và học…”, trong giảng dạy môn GDCD, không chỉ đơn giản truyền
thụ tri thức cho học sinh, mà phải tổ chức cho học sinh hoạt động, qua hoạt động
hình thành cho các em tình cảm, niềm tin đạo đức và hành vi pháp luâït. Đặc
biệt hình thành thói quen đạo đức, ý thức pháp luật ở mỗi học sinh. Cần tránh
lối dạy thiên về lí thuyết, truyền thụ một chiều, học sinh ghi bài dài, không
khắc sâu kiến thức, khó nhớ. Học sinh không vận dụng những điều đã học vào
trong thực tế cuộc sống .

2- THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ :
- Học sinh của trường THCS Đăng Hưng Phước, đa số là con em
nhân dân lao động, nhà ở xa trường, có một số ở vùng sâu như An Lục Long,
Tân Thuận Bình,… . Ngoài giờ học còn phụ giúp gia đình, nên viêïc học bài và
chuẩn bị bài còn hạn chế. Nếu giáo viên không hướng dẫn cách học ở nhà
không dặn dò kó sau mỗi tiết dạy, thì chắc chắn trong tiết học sau học sinh rất
thụ động, chỉ tiếp thu những gì mà giáo viên truyền đạt, không tham gia tích

7

Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

cực trong các hoạt động, không nêu lên được nhận xét, ý kiến của mình về
những vấn đề, những tình huống đã gặp trong thực tế,không đóng góp ý kiến
xây dựng bài, dẫn đến tiết học không hứng thú sinh động. Với việc học tập như
vậy, kéo theo tình trạng, học sinh không vận dụng những điều đã học vào thực
tế cuộc sống như: Đã học bài “Lễ độ”; bài“ Đoàn kết -Tương trợ”; bài“Trung
thực”,… mà còn tình trạng học sinh vô lễ với thầy cô, nói tục chửi thề, gây gỗ
đánh nhau, lấy cắp đồ dùng học tập, không biết giữ gìn vệ sinh cá nhân cũng
như vệ sinh chung …
Khi thực hiện phương pháp giảng dạy, theo hướng phát huy tính tích cực,
chủ động sáng tạo của học sinh, cứ sau mỗi tiết học giáo viên cần chú ý khâu
hướng dẫn về nhà, theo yêu cầu mỗi bài cần chuẩn bị vấn đề gì cho tiết sau
như:
- Câu hỏi thảo luâïn nhóm.
- Sưu tầm ca dao, tục ngữ nói về những chuẫn mực đạo đức, pháp luật có
liên quan đến bài học
- Phác họa tiểu phẩm.
- Phân công sắm vai , chia nhóm thảo luận… ( tùy mỗi bài nếu có ).
Học sinh có chuẩn bị tốt những vấn đề nêu trên, thì tiết học mới có thể
huy động tốt, sự hoạt động tích cực của các em, các em sẽ chủ động sáng tạo
trong suốt tiết học. Đồng thời qua đó cũng khắc phục tình trạng nhàm chán
thiên về lí thuyết, khô khan xa rời thực tiễn .
- GV có biện pháp xử lí kịp thời, khi giảng dạy mà còn một số HS không
chú tâm theo dõi, lơ là không tham gia tích cực hoạt động .Ví dụ : Khi GV đang
giảng giải về một vấn đề nào đó, có HS ngồi nói chuyện, nên gọi HS đó nhắc

8

Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

lại lời GV vừa giảng , nếu nói không được phạt đứng tại chỗ, hay trong lúc HS
đọc phần truyện đọc, lớp chăm chú lắng nghe , có HS lơ là không chú ý, GV gọi
ngay HS đó đọc tiếp , nếu không đọc đúng phần tiếp theo, phạt cho đứng tại
chỗ và gọi HS khác đọc tiếp. Hay khi cho lớp thảo luận nhóm, chỉ HS khá giỏi
đóng góp ý kiến, còn HS trung bình, yếu không tích cực tham gia thảo luận,
không đóng góp ý kiến, GV phải quan sát, nhắc nhơ,û động viên các em, và khi
đến phần nhận xét tinh thần thảo luận của nhóm, cần nêu lên vấn đề này để
rút kinh nghiệm sửa chữa… .Trong tiết học HS nào trả lời được câu hỏi tư duy
hoặc có ý kiến hay, nên cho điểm để khích lệ tinh thần.

3- NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:
-Sau khi được dự các lớp thay sách, đổi mới phương pháp giảng dạy và
khi về trường thực hành trên lớp, quả thực bản thân tôi rất lúng túng, bỡ ngỡ khi
sử dụng phương pháp mới , chưa phát huy nhiều về tính tích cực của học sinh và
khâu dặn dò sau mỗi tiết dạy chưa cụ thể sâu sát . Vài năm sau khi thay sách,
giáo viên có kinh nghiệm về cách sử dụng phương pháp mới, cũng như có sự
đầu tư nghiên cứu, cách giảng dạy phương pháp mới, tích lũy được kinh nghiệm,
bài học có nội dung phong phú, phần hướng dẫn dặn dò sâu sát cụ thể hơn ,nhắc
nhở học sinh những vấn đề nào cần đi sâu, những nội dung nào cần khai thác,
xây dựng các hoạt động phù hợp với bản thân học sinh. Học sinh tự đặt mình
vào vị trí tự học, tự diễn đạt trả lời, phần truyện đọc, tình huống, ở sách giáo
khoa, tự lực suy nghó trả lời câu hỏi thảo luận nhóm ở phần dặn dò về nhà của
giáo viên. Khi vào lớp, dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh chủ động
hoạt động. Chính vì vậy, trong những năm gần đây,việc giảng dạy bộ môn
GDCD tương đối nhẹ nhàng và thoải mái, tiết dạy không còn nặng nề, gò bó…,
9

Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

GV nghiên cứu lựa chọn các phương pháp cần thực hiện, qua sử dụng phương
pháp đó, học sinh phát hiện và chiếm lónh tri thức .
Phương pháp và hình thức giảng dạy môn GDCD rất đa dạng và phong
phu,ù giáo viên phải biết cách sử dụng sáng tạo các phương pháp truyền thống
kết hợp vận dụng linh hoạt các phương pháp hiện đại . Học sinh hoạt động theo
cá nhân, theo nhóm, theo lớp …
Để đạt hiệu quả chất lượng bộ môn, ngay trong mỗi bài, mỗi tiết dạy
phải đảm bảo hiệu quả chất lượng. Trước khi dạy bài mới cần phải kiểm tra bài
cũ,bất kì dưới hình thức nào, có thể kiểm tra ở đầu tiết dạy, có thể lồng ghép
trong suốt tiết dạy . Đây là khâu quan trọng, giúp giáo viên biết được sự tiếp
thu kiến thức bài cũ của học sinh, ổn định nề nếp học sinh vào đầu tiết ,học sinh
chú tâm theo dõi bài, tiếp thu bài mới có kết quả hơn. Có thể tổ chức cho HS
hoạt động thi đua trong suốt tiết học, chia lớp làm hai đội để thi đua trong từng
hoạt động của tiết dạy, khi xong các hoạt động mới tổng kết thi đua (giúp HS
cósự tranh đua trong các hoạt động của tiết) .
Trong tiết dạy có thể vận dụng các phương pháp giảng dạy, tùy theo mỗi
bài, sau cho phù hợp.

Một số phương pháp được vận dụng cụ thể như sau:
1- Phương pháp kích thích tư duy:
-Sử dụng trong kiểm tra bài cũ :
Giáo viên ghi câu hỏi, bài tập trăùc nghiệm, bài tập tình huống (bảng
phụ).
+Cho học sinh tình nguyện trả lời (phát huy tinh thần xung phong của học
sinh ).
10

Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

+Cho HS lớp nhận xét và bổ sung câu trả lời .
Giáo viên nhâïn xét ,ghi điểm (cộng một điểm xung phng để khích lệ tinh
thần ).
-Sử dụng trong giảng bài mới :
Ở phẩn đăït vấn đề ,truyện đọc ,tình huống ,thông tin ,sự kiện …,GV chỉ
định HS bất kì đọc .Để HS lớp chú tâm nghe không lơ là ,khi HS đọc hết một
đoạn, GVcó thể gọi một HS khác đọc tiếp ,GV theo dõi và uốn nắn cách
đọc. .GVcó thể phân vai HS đọc tình huống trong phần đặt vấn đề,làm cho lớp
sinh động hơn.HS đọc xong GV Nhận xét giọng đoc .
+ Cho HS đọc câu hỏi gợi ý .
+HS tự suy nghó và trả lời(bằng cách giơ tay).
+HS nhận xét câu trả lời của bạn và bổ sung ý kiến của mình .
+GV nhận xét ,ngợi khen HS có câu trả lời đúng chính xác.(Có thể cho
điểm, để động viên tinh thần cácem) .
+Động viên HS chưa phát biểu ,hay phát biểu chưa đúng.
 Hoăïc GV nêu lên vấn cần được tìm hiểu trước lớp.
+Cho HS phát biểu và đóng góp ý kiến càng nhiều càng tốt .
+Ghi tất cả các ý kiến phát biểu trên bảng, không loại trừ ý kiến nào (trừ
ý kiến trùng lập).
+ Phân loại các ý kiến.
+Phân tích làm sáng tỏ ý kiến chưa rõ ràng .
+Tổûng hợp ý kiến HS. Chốt lại vấn đề từ ý kiến HS (đây là kết quả sự
tham gia chung của HS.)
2- Phương pháp thảo luận nhóm :

11

Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

Đây là phương pháp hiện đại được sử dụng rộng rãi, nhằm giúp HS tham
gia một cách chủ động vào quá trình học tập .HS có thể chia sẻ kinh nghiệm, ý
kiếùn hay của mình, để giải quyết một vấn đề nào đó về đạo đức hay pháp luật .
a)Chuẩn bị: Để đạt hiệu quả cao, khi sử dụng phương pháp này đòi hỏi
phải có sự chuẩn bị :
- GV chuẩn bị bảng phụ để ghi câu hỏi thảo luận nhóm, có kích thứơc
(90x120)cm.
- HS chuẩn bị bảng phụ để ghi ý kiến đóng góp của các bạn trong nhóm,
có kích thứơc (60x90)cm. (Mỗi lớp chuẩn bị 6 bảng phụ ).
b)Cách thực hiện :
- Chia lớp thành 6 nhóm, mỗi nhóm từ ( 6 đến 8 )HS, có đủ các thành
phần giỏi, khá trung bình, yếu .
- Phân công nhóm trưởng, thư kí ghi ý kiến (luân phiên thay đổi thư kí, để
HS thể hiện kó năng của mình).
- Khi thảo luận, các thành viên của nhóm ngồi đối diện nhau, nhóm
trưởng điều khiển thảo luận, động viên các bạn của nhóm đóng góp ý kiến. Thư
kí ngồi giữa để ghi ý kiến của các thành viên vào bảng phụ .
Thường chủ đề thảo luận là:Tìm biểu hiện, ý nghóa, các rèn luyện của
một chuẩn mực đạo đức, pháp luật nào đó…
- GV yêu cầu HS bất kì đọc câu hỏi thảo luận (ghi sẳn ở bảng phụ được
treo trứơc lớp )
- Qui định thời gian thảo luận :3 phút .
- Phân công :

12


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

+ Nếu chỉ có một câu hỏi thảo luận  cho 6 nhóm thảo luận cùng câu
hỏi đó. (Trong khi HS thảo luận ,GV cần bao quát lớp, kịp thời nhắc nhở, uốn
nắn HS chưa chú tâm còn lơ là … ).
Khi hết thời gian thảo luận. GV yêu cầu HS đại diện nhóm mang kết quả
thảo luâïn nhóm mình lên bảng treo, và chọn 1 trong 6 nhóm, có nội dung phù
hợp với yêu cầu câu hỏi nhiều nhất, cho trình bày nội dung thảo luận của nhóm
mình, các nhóm còn lại nhận xét bổ sung .
Khi HS trình bày hay bổ sung GV có thể dùng phấn màu để gạch chân
hoặc ghi thêm ý kiến bổ sung nếu đúng, để dễ dàng khi GV nhận xét và chốt
lại vấn đề, giúp HS khắc sâu hơn .
+ Nếu có nhiều câu hỏi thảo luận  có thể phân công 2 nhóm hoặc 3
nhóm thảo luận cùng một câu hỏi. Khi hết thời gian thảo luận, các nhóm treo
kết quả của nhóm mình lên bảng.
GV giải quyết từng câu :
- Yêu cầu HS đại diện (hoặc chỉ định HS bất kì ), nêu nội dung thảo luận
của nhóm mình.(Nếu nhóm này trình bày, thì nhóm còn lại nhận xét bổ sung) .
Cho cả lớp nhận xét bổ sung .
- GV chốt lại vấn đề qua kết quả thảo luận, phù hợp với yêu cầu câu hỏi .
- GV nhận xét tinh thần thảo luận của các nhóm, tuyên dương nhóm cóù ý
đúng nhiều nhất, động viên các nhóm chưa tốt .
Ví dụ :Khi dạy bài 9 : “XÂY DỰNG GIA ĐÌNH VĂN HOÁ” - GDCD7
GVcho HS thảo luận nhóm tìm hiểu :Tìm hiểu ý nghóa của việc xây dựng
gia đình văn hoá. Trách nhiệm của HS trong việc xây dựng gia đình văn hoá .
GV chia lớp ra làm 6 nhóm .

13


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

Thảo luận theo câu hỏi (ghi ở bảng phụ ).Cho HS đọc câu hỏi:
Câu 1: Vì sao phải xây dựng gia đình văn hoá ?
Câu 2: Con cái có thể tham gia xây dựng gia đình văn hoá không ?
GV phân công :- Nhóm 1,2,3 thảo luận câu 1.
- Nhóm 4,5,6 thảo luận câu 2.
Qui định thời gian: 3 phút .
Khi hết thời gian thảo luận.Yêu cầu các nhóm treo kết quả của nhóm
mình lên bảng.
-GV giải quyết câu 1: Trong 3 nhóm (1,2,3, GV chọn nhóm có kết quả
thảo luận tương đối phù hợp với yêu cầu câu hỏi nhiều nhất để trình bày.(VD:
Chọn nhóm 1)
+ Yêu cầu HS đại diện (hoặc chỉ định HS bất kì )của nhóm 1, nêu nội
dung thảo luận của nhóm mình:
Trả lời:Phải xây dựng gia đình văn hoá vì:
. Gia đình thật sự là tổ ấm, nuôi dưỡng, giáo dục mỗi con người.
.Xây dựng gia đình văn hoá là góp phần xây dựng xã hội văn
minh ,tiến bộ.
+Nhóm 2,3 nhận xét bổ sung :
*Nhóm 2 nhận xét:Nhất trí với ý kiến của nhóm 1, có bổ
sung thêm ý:
.Gia đình có bình yên thì xã hội mới ổn định .
*Nhóm 3 nhận xét :Nhất trí với ý kiến của nhóm 1 và
nhóm 2, và bổ sung:

14


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

.Vì gia đình là tế bào của xã hội, gia đình có văn hoá thì xã hội
mới tốt đẹp.
+ Cho cả lớp nhận xét bổ sung (gọi HS bất kì của lớp):Nhất trí với ý kiến
của nhóm 1,2,3.
- GV chốt lại vấn đề qua kết quả thảo luận, phù hợp với yêu cầu câu hỏi .
- Nhận xét tinh thần thảo luận nhóm của 1,2,3.
Giải quyết câu 2: Trong 3 nhóm (4,5,6), GV chọn nhóm có kết quả thảo
luận tương đối phù hợp với yêu cầu câu hỏi nhiều nhất để trình bày.(VD:chọn
nhóm 5)
- Yêu cầu HS đại diện (hoặc chỉ định HS bất kì )của nhóm 5, nêu nội
dung thảo luận của nhóm mình:
Trả lời:Con cái có thể tham gia xây dựng gia đình văn hoá bằng cách :
.Chăm ngoan học giỏi .
.Kính trọng giúp đỡ ông ,bà ,cha ,mẹ.
.Không đua đòi ăn chơi.
- Nhóm 4 và nhóm 6 nhận xét bổ sung :
* Nhóm 4 nhận xét: nhất trí với ý kiến của nhóm 5, bổ sung
thêm:
. Trong gia đình anh chị em phải thương yêu nhau.
*Nhóm 6 nhận xét : Nhất trí với ý kiến của nhóm 5,4.không bổ
sung.
- Lớp nhâïn xét :nhất trí với ý kiến của nhóm 5,4 ,bổ sung:
. Học sinh không làm điều gì tổn hại đến danh dự gia
đình.

15


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

-GV nhận xét tinh thần thảo luận của các nhóm:
+Tuyên dương nhóm 5 có ý đúng nhiều nhất .
+Động viên các nhóm 6 thảo luận chưa tốt .
-Nhận xét tinh thần thảo luâïn chung cả lớp.
-Chốt lại vấn đề .
3- Phương pháp đóng vai :
Đây là một trong những phương pháp gây hứng thú cho HS .
a)Chuẩn bị :
-Tình huống sắm vai, có chủ đề sát với nội dung bài học. (GV cung cấp
cho HS ở phần dặn dò của tiết trước hoặc nêu nội dung tình huống để HS tự xây
dựng tình huống sắm vai )
- Phân công: Có thể cho HS lớp, cho Nhóm hoặc cho đội.
- HS tự phân vai (có thể để HS tình nguyện nhâïn vai ), tập vợt ở nhà ) .
b) Cách tiến hành (thường thực hiện ở gần cuối giờ ):
Chọn HS (lớp, nhóm hoặc đội ): Làm người điều khiển:
+ Giới thiệu chủ đề tiểu phẩm .
+Giới thiệu các vai diễn (lần lượt xếp hàng ngang cuối chào khán giả).
+ Tuyên bố tiểu phẩm săm vai của chúng em xin được bắt đầu .
- Người dẫn chuyện đọc tình huống hay câu chuyện, to và rõ mới gây
hứng thú cho người nghe.
- Các vai diễn phải nhập vai, có hoá trang đơn giản, thu hút sự chú ý của
người xem.
- Sau khi săm vai xong, tất cả các vai diễn xếp hàng cuối chào khán giả,
rồi về chỗ.
16


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

- Người điều khiển nêu câu hỏi qua tiêu phẩm sắm vai .

- Cả lớp trao đổi :
+Giơ tay phát biểu ý kiến cá nhân .
+HS lớp nhận xét bổ sung
-GV: Nhận xét :
+Tiểu phẩm sắm vai ,cách thể hiện các vai diễn .
+Ngợi khen cách diễn xuất tốt nhập vai.
+Đôïng viên các vai di ễn còn lúng túng chưa nhập vai.
+Nhận xét chung và chốt lại vấn đề.
Ví dụ:
Khi dạy bài 17:”QUYỀN BẤT KHẢ XÂM PHẠM VỀ CHỖ Ở”
-GDCD6
GV cho HS sắm vai:
Tình huống : “Hai chú công an, đang rượt đuổi một phạm nhân trốn trại,
đã có lệnh truy nã. Hắn chạy vào một ngõ hẹp rồi mất hút .Hỏi ông Tá, ông Tá
nói không thấy, hai chú công an đề nghị ông Tá cho vào nhà khám nhưng ông
Tá không đồng ý. Biết rằng chỉ cần lơi lỏng một chút là tên này xổng mất, nên
hai chú công an bàn nhau, quyết định cứ vào nhà ông Tá khám”.
a) Chuẩn bị:
- GV cung cấp tình huống ở phần dặn dò của tiết 16.
- HS phân công sắm vai tập vợt (cả lớp thực hiện ).
b) Cách thực hiện :
HS đại diện lớp làm người điều khieån :

17


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

+ Theo sự dặn dò của cô ở tiết trước,hôm nay lớp chúng em trình
bày tình huống sắm vai ,gồm các vai diễn sau (có hoá trang đơn giản ):

+ Em tên A điều khiển tiết mục sắm vai và là người dẫn chuyện .
+ Bạn Bvà C đóng vai hai chú công an .
+ Bạn D đóng vai ông Tá.
+ Bạn E đóng vai tên tội phạm .
- Tất cả các thành viên lần lượt xếp thành hàng ngang, cuối chào khán
giả .
- Ngưới điều khiển tuyên bố : tiết mục sắm vai của chúng em xin được
bắt đầu.


Ngưới dẫn chuyện bắt đầu đọc tình huống .(Đọc to và rõ)



Cùng lúc đó, tên trốn trại chạy từ cửa lớp vào tìm chỗ trốn .



Hai chú công an chạy rượt đuổi theo.



Ông Tá đứng cản ngăn hai chú công an .



-Hai chú công an xin ông Tá cho vào nhà khám .



-Ông Tá khoát tay không cho vào nhà khám.



-Hai chú công an đi lại kề tai nói nhỏ với nhau .Và cả hai

cùng xông vào nhà khám mặc cho ông Tá cản ngăn.
-Người điều khiển tuyên bố :Tiết mục sắm vai của chúng em đến đây là
hết.
- Các vai diễn xếp hàng chào khán giả, rồi về chỗngồi.
-Người điều khiển nêu câu hỏi :
Câu 1 : Hai chú công an có vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở
của ông Tá không?

18


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

Câu 2 : Theo em, hai chú công an nên làm thế nào ?
-HS trao đổi .
-GV dẫn dắt HS trả lời cá nhân .
-GV cho HS đọc Qui định Điều73 của Hiến Pháp 1992: “Công dân có
quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở. Không ai được tự ý vào chỗ ở của người
khác nếu người đó không đồng ý, trừ trường hợp pháp luật cho phép” .
Trả lời : Dựa vào qui định trên.
Câu 1:
Hai chú công an vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của ông
Tá .Vì ông Tá không đồng ý cho vào nhà khám.
Câu 2:

Theo em hai chú công an nên làm: Để một người ở lại canh giữ tên tội
phạm, còn người kia đi xin giấy phép khám nhà. Khi có giấy phép mới được
vào nhà khám và bắt tên tội phạm.
-GV nhận xét chốt lại vấn đề .
-Nhận xét các vai diễn :
+ Ngợi khen các vai diễn tốt nhập vai.
+ Động viên các vai diễn chưa tốt .
4-Phương pháp giải quyết vấn đề :
Khi sử dụng phương pháp này, trước tiên GV nêu lên vấn đề hay tình
huống. Gợi ý HS phát hiện ra cách giải quyết vấn đề.
Ví dụ: Khi dạy bài 2: “TỰ CHỦ”

- GDCD 9.

Tình huống: Trong giờ kiểm tra, không làm bài được, bạn kế bên cho
xem bài, em phải ứng xử như thế nào trứơc tình huống trên?
19


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

Cho HS suy nghó, phân tích sự lợi, hại :
- Chép bài của bạn, mình sẽ được điểm cao, nhưng điểm đó là điểm của
bạn, sau này mình chủ quan không học bài, chỉ biết dựa dẫm vào bạn.
- Nhìn bài bạn trong giờ kiểm tra là mắc thái độ sai.
- Không nên chép bài của bạn, tự suy nghó mà làm, măïc dù lần này làm
không được bài, nhưng bản thân thấy được thiếu sót cuả mình, rút kinh nghiệm
lần sau làm tốt hơn.
GV: Qua các cách ứng xử trên, cách nào làcách ứng xử đúng ?
HS xác định cách ứng xử đúng là:

-Không chép bài của bạn, tự suy nghó mà làm, măïc dù lần này làm
không được bài bị điểm kém, nhưng bản thân thấy được thiếu sót cuả mình là
chưa chuẩn bị bài tốt, rút kinh nghiệm lần sau làm tốt hơn.
GV : Cách ứng xử trên thể hiện dức tính gì ?
HS : Thể hiện đức tính tự chủ.
GV: Chốt lại vấn đề.
5-Phương pháp tổ chức trò chơi:
Trong mỗi bài GV cần tổ chức trò chơi để gây hứng thú, phát huy được
tính chủ động tích cực, nâng cao sự chú ý, làm giảm đi sự căng thẳng mệt mỏi,
rèn luyện kó năng ứng xử giao tiếp .
Căn cứ vào mục tiêu, nội dung bài học GV sáng tạo trò chơi :

a)Trò chơi “Hái hoa dân chủ”
GV ra một số câu hỏi sát nội dung, mục tiêu bài học và mỗi câu được xếp
thành một cái hoa gắn vào cành cây. Được đặt trước lớp.
Cho HS thi đua giữa các nhóm .
20


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

Đại diện nhóm lên hái hoa và trả lời .
Qui định luật chơi:
- HS đại diện nhóm lên hái hoa, trả lời đúng, thì được:10 điểm,
- Nếu HS nhóm bổ sung đúng: 5 điểm.
- HS nào lên hái hoa rồi thì không được lên hái nữa.
-Tổng kết điểm: Nhóm nào nhiều điểm sẽ thắng .
-Thời gian cho trò chơi (3 phút).
GVnhận xét tinh thần tham gia: +Tuyên dương nhóm làm tốt .
+Động viên nhóm chưa tốt .

b) “Trò chơi tiếp sức” :
Giáo viên:
Chia lớp ra làm 2: Đội Avà Đội B.( Đội A và Đội B chia 2cột trên bảng).
Mỗi đội chọn đại diện 5 HS.Sử dụng phấn khác màu cho mỗi đội .
Luật chơi :-Sau khi GV phát tín hiệu bắt đầu chơi.Cả 2đội lên cùng lúc;
- HS thứ nhất dùng phấn màu của đội mình lên bảng ghi ý kiến của
mình.
- HS thứ hai dùng phấn màu của HS thứ nhất trao cho lên ghi tiếp ý
kiến của mình…và tiếp tục như vậy cho đến HS thứ năm .(không được ghi
trùng ý của đội kia)
-Qui định thời gian (3 phút ).
-Khi hết giờ đội nào lên chưa hết thì không được lên nữa .
Cho 2 đội chấm điểm lẫn nhau .
Đội nào nhiều điểm hơn sẽ thắng
Ví dụ:
21


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

Khi dạy bài 5 “TÔN TRỌNG KỈ LUẬT”

-GDCD6

Cho HS chơi trò chơi” Tiếp Sức” .
Câu hỏi : Nêu hành vi biết tôn trong kỉ luật ?
Giáo viên : Chia lớp làm 2 đội A vàB( chia bảng làm 2cột : cột A ,cột B ).
Trao cho mỗi đội một viên phấn khác màu .
Nêu luật chơi :(Sau khi GV phát tín hiệu bắt đầu chơi)

- HS thứ nhất dùng phấn màu của đội mình, lên bảng ghi ý kiến
của mình.
- HS thứ hai dùng phấn màu của HS thứ nhất trao cho, lên ghi tiếp
ý kiến của mình…và tiếp tục như vậy cho đến HS thứ nắm .
- Qui định thời gian :(3 phút ).
- Khi hết giờ đội nào lên chưa hết thì không được lên nữa .
- không được ghi trùng ý của đội bạn.
GV phát tín hiệu tiến hành cuộc chơi: HS 2 đội thi nhau lên ghi ý
kiến.

ĐỘI A
-Nghỉ học phải xin phép.

ĐỘI B
-Mặc đồng phục .

-Đi học đúng giờ .

-Làm đầy đủ bài tập .

-Biết giúp đỡ bạn .

-Không đi xe hàng đôi hàng

-Chấp hành tốt Luật giao ba.
thông .
…

-Không nói chuyện trong giờ
học .

22


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

…
Hết thời gian .GV mời 2 đội về chỗ ngồi.
- Cả lớp cùng chấm điểm:
+ Đội A: Đúng 3 ý. Sai 1ý: Giúp đỡ bạn không phải là tôn trọng kỉ luật
mà là thể hiện đạo đức. Như vậy Đội A : Đạt 30 điểm
+Đội B: Đúng 4 ý : Đạt 40 điểm.
- GV tuyên bố :
*Đội A: 30 điểm.
*Đội B: 40 điểm
- Như vậy Đội B thắng. Tuyên dương Đội B.(Lớp vỗ tay)
- Động viên Đội A cần cố gắng hơn trong lần sau .
c) Trò chơi : “nhanh mắt nhanh tay”
Trò chơi này đòi hỏi HS phải nhạy bén, nhanh lẹ.
Giáo viên cho cả lớp cùng thực hiện.
Trước khi nêu câu hỏi, GV nêu :Luật chơi :
- Khi câu hỏi được đưa ra (ghi sẳn ở bảng phụ) GV đọc cho HS nghe,
khi nói “chữ hết”.HS nào giơ tay trước sẽ được gọi trả lời .HS nào giơ tay trứơc
khi nói “chữ hết” là phạm luật không được gọi.
- HS trả lời đúng yêu cầu câu hỏi được :10 điểm
Ví dụ:
Khi dạy bài 6: “BIẾT ƠN”-GDCD6
GV cho HS chơi trò chơi giống như trò chơi trong chương trình “Ai là
triệu phú” hay chương trình”Rồng vàng”.

23


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

Câu1: Sắp xếp các từ sau thành câu thành ngữ và nêu lên ý nghóa:
1-Nghóa .

2-Trả

3-Đền.

4-Ân .

GV treo bảng phụ có ghi sẳn câu hỏi, đọc cho HS nghe .
- Khi đọc xong GV nói chữ “hết” HS giơ tay trả lời.
- Giáoviên chỉ định học sinh giơ tay đầu tiên trả lời.
- Học sinh lớp chú ý lắng nghe và nhận xét câu trả lời của bạn.
Giáo viên treo bảng phụ có ghi đáp án.
Đáp án: 4-2-1-3
Câu thành ngữ : Ân trả nghóa đền.
Ýù nghóa: Câu thành ngữ trên dạy ta: Làm người phải biết đền ơn đáp nghóa đối
với những người đã giúp đỡ mình,những người có công sinh thành nuôi dưỡng
dạy bảo cho ta nên người ….
- GV nhận xét - Ghi điểm, nếu HS đáp đúng.
Câu 2:
Thêm vào cho đầy đủ câu ca dao và nói lên ý nghóa câu ca dao đó .
(Đây là trò chơi trong chương trình “Trúc xanh”).
Câu ca dao :
Đói lòng ăn…………………………….,

……………………………………….,mẹ già yếu răng .
- Giáoviên chỉ định học sinh giơ tay đầu tiên trả lời.
- Học sinh lớp chú ý lắng nghe và nhận xét .
Giáo viên treo bảng phụ có ghi đáp án.
Đáp án:
24


Một số biện pháp nâng cao chất lượng bộ môn GDCD bậc THCS………………………………………………………………………………

Câu ca dao :

Đói lòng ăn quả chà là,
Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng .

Ý NGHĨA: Câu ca dao nói lên lòng hiếu thảo của con cái đối với cha
mẹ.
- GV nhận xét - cho điểm nếu HS đáp đúng
- Giáo viên nhận xét :
-Tinh thần tham gia trò chơi của lớp.
-Ngợi khen HS trả lời đúng .
-Động viên HS trả lời chưa đúng.
Khi sử dụng dạy giáo án điện tử,tôi thực hiện trò chơi : “Nhanh mắt nhanh tay”
Khi dạy bài 15: “BẢO VỆ DI SẢN VĂN HOÁ” GDCD7
Đến phần rèn kó năng , cho HS chơi trò chơi .
GV sưu tầm một số bức ảnh như : Động Phong Nha; Múa rối nước; Văn Miếu
Quốc Tử Giám; Lễ Hội Dân Tộc KaTê; Chùa Vónh Tràng; Vịnh Hạ Long; … .
Yêu cầu HS phân loại chúng thuộc loại nào trong các loại sau:
- Di sản văn hoá phi vật thể?
- Di sản văn hoá vật thể(Di tích lịch sử -Văn hoá)?

- Danh lam thắng cảnh ?
GV chia lớp ra làm 2 đội (AvàB).
Cử 1 HS lên bảng ghi điểm cho 2 đội.
Luật chơi:
- Khi GV cho chiếu bức ảnh lên.(sau 3 giây).
- Nếu đội trả lời trước mà trả lời sai, thì đội còn lại sẽ hưởng trọn số
điểm.
25