Từ ý thơ của Trần Nhuận Minh, em hãy trình bày suy nghĩ của mình về vấn đề sau Lòng tốt gửi vào thiên hạ

Từ ý thơ của Trần Nhuận Minh, em hãy trình bày suy nghĩ của
mình về vấn đề sau: Lòng tốt gửi vào thiên hạ.
Chẳng ai muốn làm hành khất
Tội trời đày ở nhân gian
Con không được cười giễu họ
Dù họ hôi hám úa tàn

Nhà mình sát đường, họ đến
Có cho thì có là bao
Con không bao giờ được hỏi
Quê hương họ ở nơi nào.
(...)
Mình tạm gọi là no ấm
Ai biết cơ trời vần xoay
Lòng tốt gửi vào thiên hạ
Biết đâu nuôi bố sau này.
(Trần Nhuận Minh, Dặn con,


rút từ tập thơ Nhà thơ và hoa cỏ,
1993)

Gợi ý
Câu 2: Đây là bài làm dạng nghị luận xã hội. Vấn đề xã hội được bàn
luận

ở

đây

được

dẫn

dắt

từ

một

tác

phẩm

văn

học.

- Xác định vấn đề nghị luận: Trên cơ sở hiểu được chủ đề của bài thơ:
Thông qua lời người cha trò chuyện với người con về thái độ đối với
những người ăn mày, bài thơ khắc sâu đạo lý: Con người phải có lòng
trắc ẩn với những ai gặp rủi ro, bất hạnh. Đó chính là tinh thần của các
câu tục ngữ: “Thương người như thể thương thân”, “Lá lành đùm lá
rách”.
- Bài làm có lí lẽ, có dẫn chứng lấy từ đời sống và cả trong văn học.
a.

Yêu

cầu

về

hình

thức:

Đúng hình thức một bài văn từ 2-3 trang ( tùy theo sở trường) với kết
cấu và lập luận chặt chẽ; văn viết trong sáng, câu chữ gọt rũa, không có
sai sót về văn phạm.


b.

Yêu

cầu

về

nội

dung:

HS trình bày quan niệm của mình, và đây là khoảng không gian tự do
nhất trong phát ngôn của các em. Tuy nhiên, văn là người và ngược lại.
Cho nên, một bài văn tốt phải được xây dựng trên những suy nghĩ, cảm
xúc đúng đắn, hướng thiện, tiến bộ, nhân văn. Vì thế, cần có những ý cơ
bản sau:
b.1

Xác

định

vấn

đề

nghị

luận:

- Vấn đề nghị luận ẩn trong chủ đề bài thơ. Cần tóm tắt ý được diễn đạt
trong
-

mỗi
Có

phần
thể

thấy

của
các

bài

thơ.

ý

sau:

+ Hai dòng đầu khổ một “Chẳng ai muốn làm hành khất – Tội trời đày ở
nhân gian” nêu một quan niệm về những người hành khất: Trong cuộc
đời, ngoài ý muốn, con người ta có thể gặp những rủi ro, thiệt thòi.
Người hành khất, người bất hạnh là người đáng thương xót chứ không
đáng

bị

khinh

bỉ.

+ Mười dòng thơ tiếp theo: Căn dặn con cách cư sử với người hành khất:
không cười giễu, phải giúp đỡ; giúp đỡ nhưng không làm họ tổn thương;
không coi họ như kẻ trộm, không xua đuổi họ (“Con chó…đem bán”).


+ Khổ cuối: Thương người cơ nhỡ, bất hạnh là thương chính mình
(“Lòng tốt gửi vào thiên hạ - Biết đâu nuôi bố sau này).
Có thân”.
b.2

Bàn

luận

(

Khẳng

định

–

Chứng

minh).

- Những lời người cha dạy con tuy chỉ dựa trên một sự việc, hiện tượng
ta thường gặp nhưng thể hiện một thái độ, một đạo lí sống. Đó là một
thái độ, một đạo lí sống thân thiện, tốt đẹp, thông minh và thực tế.
-

Bởi

lẽ:

+ Mọi người sinh ra ai cũng có quyền sống, quyền bình đẳng, quyền
mưu cầu hạnh phúc. Nhưng không phải ai cũng hạnh phúc và sung
sướng như nhau. Mọi người sống trên đời đều có một hoàn cảnh, một số
phận riêng không ai giống ai. Tùy thuộc những sự phân bố vừa ngẫu
nhiên vừa tất nhiên mà những số phận khác nhau ấy sẽ may mắn hay
hẩm hiu, hạnh phúc hay bất hạnh… không như nhau ( những điều kiện
tự nhiên, xã hội và di truyền…). Nghèo khổ, bất hạnh không phải là tội
lỗi, chỉ là sự rủi ro. Rủi ro sẽ dẫn đến thiệt thòi. Có thể kể đến các thiên

tai, các đại dịch, các châu lục và miền đất có điều kiện tự nhiên khắc
nghiệt; những người bị ốm đau, bệnh tật hiểm nghèo; những em bé mồ


côi;

những

nạn

nhân

của

chiến

tranh;…

+ Vì vậy, những người gặp điều kiện tốt, được hưởng cuộc sống tốt lành
hơn phải biết chia sẻ, đùm bọc, giúp đỡ những người bất hạnh, thiệt thòi.
Đó là lương tâm hướng tới sự công bằng, là trách nhiệm với đồng loại,
là thiên tính tự nhiên của nhiều loài, nhất là ở con người. Cha ông ta có
câu

“Một

con

ngựa

đau

cả

tàu

bỏ

cỏ”

là

vì

thế.

+ Giúp đỡ, chia sẻ với người thiệt thòi bất hạnh còn thể hiện sự phong
phú, cao quí của tâm hồn và đức hạnh. Càng biết cảm thông, chia sẻ, con
người càng bồi dưỡng được sức mạnh của lòng nhẫn nại và tình thương
để

hướng

tới

một

cuộc

sống

hữu

ích,

lớn

lao.

+ Đùm bọc, chia sẻ có vai trò quan trọng góp phần xây dựng một xã hội
văn minh, nhân ái, làm cho mối quan hệ giữa con người với con người
trở

nên

tốt

đẹp

hơn.

+ Cuộc sống sẽ tươi đẹp hơn nếu mỗi con người biết “Sống là cho đâu
chỉ

nhận

riêng

mình”.

Một con người thương yêu là một con người cao quí, hạnh phúc. Một xã
hội nhân đạo là một xã hội văn minh, phát triển. Một cử chỉ xót thương
là

một

hành

động

mạnh

mẽ,

thiết

thực.


- Phê phán: hiện tượng một số người sống thiếu sự đồng cảm, sẻ chia, vô
cảm trước những bất hạnh, éo le của người khác. Khi chúng ta không tự
bồi dưỡng được một cách nhìn, một thái độ và một cách ứng xử tốt đẹp
thì hậu quả sẽ tiêu cực: Người thiệt thòi càng khốn khó, mỗi chúng ta
không thanh thản,không hoàn thiện, đạo lí tốt đẹp của dân tộc bị mai
một, xã hội không phát triển…
b.3 Những hành động thương yêu, chia sẻ của bản thân người viết.