Tìm Hiểu Chung Các Loại Dụng Cụ Cắt Trên Máy Công Cụ Sử Dụng Trong Ngành Cơ Khí

Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Đề tài: Tìm hiểu chung các loại dụng cụ cắt trên máy công cụ sử dụng
trong ngành cơ khí.
I. Nhóm dao tiện
Tiện là một trong những phương pháp gia công kim loại bằng cắt, đã xuất
hiện từ lâu đời và hiện nay đang được sử dụng rộng rãi nhất trong lĩnh vực gia
công bằng cắt gọt. Bằng phương pháp tiện có thể gia công bề mặt tròn ngoài,
mặt tròn trong, mặt côn, mặt định hình, mặt ren. Ngoài ra nếu trang bị thêm
đồ gá có thể gia công các mặt đa diện, tiện cam…Tiện được thự hiện trên các
máy tiện vạn năng, rêvonve, máy tiện đứng, máy tiện tự động, bán tự động,
máy doa, trung tâm gia công CNC…Tiện có thể đạt cấp chính xác kích thước
±0.25 µm, độ nhám bề mặt Ra=0.8 µm.
Dao tiện là loại dụng cụ có kết cấu điển hình đạc trưng cho dụng cụ cắt
đơn. Tùy theo các phân loại ta phân loại như sau.
1. Theo dạng gia công:
+ Dao tiện ngoài

Dùng để tiện bề mặt trụ ngoài, cong hoặc thẳng….có thể là dao liền khối,
ghép mảnh hoặc hàn mảnh…
+Dao tiện mặt đầu

GVHD: Hoàng Anh Toàn

1

SV: Lâm Ngọc Tiến

Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Dùng để khỏa hay là tiện các mặt đầu của các chi tiết tròn xoay hoặc
không tròn xoay….có thể là dao liền khối, ghép mảnh hoặc hàn mảnh…
+ Dao tiện cắt đứt

Dùng để tiện cắt đứt ….có thể là dao liền khối, ghép mảnh hoặc hàn
mảnh…
+ Dao tiện rãnh

GVHD: Hoàng Anh Toàn

2

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Dùng để tiện rãnh hoặc các mặt bậc ….có thể là dao liền khối, ghép
mảnh hoặc hàn mảnh…

+ Dao tiện lỗ

b. Dao tiện lỗ thông
a. Dao tiện lỗ lỗ tắc

Dùng để tiện lỗ, có thể là các lỗ đã
thông
hoặc lỗ chưa thông( lỗ tắc)….có thể là dao liền khối, ghép mảnh hoặc hàn
mảnh…

+ Dao tiện ren

GVHD: Hoàng Anh Toàn

3

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Dao tiện ren lỗ

Dao tiện ren ngoài

Dùng để tiện ren, có thể tiện ren ngoài hoặc ren trong lỗ, ren 1 đầu mối
hoặc nhiều đầu mối,….có thể là dao liền khối, ghép mảnh hoặc hàn mảnh…
+ Dao tiện định hình

Dùng để tiện bề mặt định hình, như quả cầu, các bán kính cong ….
+ Dao tiện phá

a. Hoàng

Dao tiện
GVHD:
Anhphá
Toànthẳng

4

Lâm
Ngọc Tiến
b. Dao tiệnSV:
phá
cong


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Dùng để tiện phá các bề mặt .có thể là dao liền khối, ghép mảnh hoặc hàn
mảnh…
2. Theo tinh chất gia công:
- Có dao tiện thô, dao tiện tinh

Dao tiện thô dùng cho các nguyên công gia công thô, yêu cầu độ nhám
độ nhắn bóng bề mặt không cao.
Dao tiện tinh dùng cho các nguyên công gia công tinh, chi tiết yêu cầu
độ nhám độ nhắn bóng bề mặt tương đối cao, dao tiện tinh có thông số hình
học khác với dao tiện thô.Thường thì góc trước và góc sau nhỏ hơn dao tiện
thô.
- Theo cách gá đối với chi tiết gia công: Dao tiện hướng kính vá dao tiện tiếp

tuyến
- Theo tiết diện thân dao: Dao tiện thân vuông, dao tiện thân chữ nhật, dao
tiện thân tròn.
Kích thước được tiêu chuẩn hóa theo các dãy trị số sau:
Tiết diện chữ nhật: 10x16; 12x20; 16x25; 20x30; 25x45; 30x45; 40x60 mm
Tiết diện vuông: 6x6; 10x10; 12x12; 16x16; 20x20; 25x25; 30x30; 40x40mm
Tiết diện tròn: 10, 12, 16, 20, 25, 30, 40 mm

GVHD: Hoàng Anh Toàn

5

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

3 Theo kết cấu đầu dao: Dao tiện đầu thẳng, dao tiện dầu cong

Dùng để đầu thẳng thường dùng để gia công ngoài, còn dao tiện đầu cong
thường dùng để gia công lỗ, có thể là dao liền khối, ghép mảnh hoặc hàn
mảnh…

GVHD: Hoàng Anh Toàn

6

SV: Lâm Ngọc Tiến

Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

4. Phương pháp chế tạo: Dao nguyên khối, dao hàn mảnh, dao kẹp mảnh.
- Các mảnh dao được hàn với thân dao,
phương pháp này cho hiệu quả và năng
suất tương đối cao, khi dao hỏng ta có thể
thay thế mảnh dao khác bằng cách hàn
mảnh nhưng khó thay thế.
- Vật liệu làm không tốn nên giá thành
thấp,độ cứng vững không cao bằng dao
liền khối
Dao hàn mảnh
- Dao liền 1 khối, vật liệu tốn, dao hỏng
không thể thay thế được như dao ghép
mảnh.Vì thế nên giá thành cao
- Độ cứng vững cao.

Dao liền khối

Kẹp mảnh dao
Các mảnh dao được ghép với thân dao bởi các vít, phương pháp này cho năng
suất cao vì khi dao mòn ta chỉ việc thay các mảnh dao khác.vì thế giá thành
giảm. Độ cứng vững không cao.

GVHD: Hoàng Anh Toàn

7

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Theo vật liệu dụng cụ cắt: Dao thép gió, dao tiện hợp kim, dao tiện sứ,
dao tiện kim cương, dao tiện phủ…

5.

Mảnh dao bằng kim cương
Các mảnh dao được chế tạo bằng phương pháp luyện kim bột, có độ cứng cao
khoảng 87-92 HRA, có độ bền mòn, bền nhiệt cao
Gia công được các vật liệu cứng ở tốc độ cắt cao.
Có độ bền cơ học thấp, giòn chịu rung động thấp.
Giá thành cao

Dao thép gió
Dao chế tạo bằng thép gió, cắt được ở tốc độ thấp khoảng 35-50m/p, dùng
gia công thép các bon, gang,,.,.
Chịu va đập tương đối cao,giá thành rẻ.

GVHD: Hoàng Anh Toàn

8

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Mảnh dao phủ PVD, VCD
Mảnh dao được phun phủ VCD, PCD, có độ cứng cao, làm việc được tốc
độ cao, chịu nhiệt tốt, độ bền cơ học tốt.
Giá thành tương đối cao.

Ceramic cutting tools
Loại vật liệu này có độ cứng cao 91-95HRA
Độ bền nhiệt và độ bên mòn cao nhưng có độ bền cơ học thấp
Dùng để gia công hợp kim nhẹ, kim loại màu, vật liệu khó gia công như thép
và hợp kim bền nhiệt…thích hợp với gia công tinh ở tốc độ cao, lượng chạy
dao nhỏ, điều kiện cắt ít chịu rung động và va đập.

GVHD: Hoàng Anh Toàn

9

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

II. Nhóm dao phay
Phay là một trong những phương pháp cắt kim loại được sử dụng rộng
rãi nhất cho năng xuất cao nhất. Phay có thể dung gia công các bề mặt phẳng,
đề mặt phức tạp, gia công rãnh then, cắt đứt, gia công mặt tròn xoay, trục then
hoa, rãnh then hoa, gia công bánh rang…
Dao phay có nhiều kiểu, nhiều dạng nhất so với các loại dụng cụ cắt
khác. Chúng được phân loại như sau:
1. Theo kết cấu của răng:
- Dao phay răng nhọn

Dao phay răng nhọn có thể chế tạo nguyên khối hoặc răng dao chắp
Loại dao này dễ chế tạo, dễ mài mặt sau tuổi bền lớn hơn so với dao phay hớt
lưng 1,5-3 lần. Nhưng khó đảm bảo sự đồng nhất biên dạng răng sau những
lần mài lại.
- Dao phay hớt lưng

Dao phay lăn răng trục vít
GVHD: Hoàng Anh Toàn

10

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Dao phay đĩa môđun
Dao phay hớt lưng là loại dao phay có mặt sau của răng dao được hớt lưng

theo đường xoắn Acximet.
Dùng để gia công bánh răng.
2. Thao cách phân bố răng so với trục dao:
- Dao phay trụ

GVHD: Hoàng Anh Toàn

11

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

- Dao phay góc

- Dao phay mặt đầu

Dao phay làm bằng thép gió, hàn mảnh hoặc ghép mảnh hợp kim cứng, cho
năng suất cao khi phay, dùng để phay ( khỏa) mặt đầu.
- Dao phay định hình
GVHD: Hoàng Anh Toàn

12

SV: Lâm Ngọc Tiến

Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Dao phay làm bằng thép gió, hàn mảnh hoặc ghép mảnh hợp kim cứng dùng
để phay các mặt định hình.
3. Theo dạng răng
- Dao phay răng thẳng

GVHD: Hoàng Anh Toàn

13

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Dao phay làm bằng thép gió, hàn mảnh hoặc ghép mảnh, dùng để phay rãnh,
phay mặt đầu, phay các rãnh then…
- Dao phay răng nghiêng

- Dao phay răng cong
- Dao phay góc
- Dao phay rãnh xoắn
4. Theo Profin răng

GVHD: Hoàng Anh Toàn

14

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

- Dao phay ren

GVHD: Hoàng Anh Toàn

15

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Dao phay làm bằng thép gió, hàn mảnh hoặc ghép mảnh, dùng để phay ren
ngoài hoặc trong…
- Dao phay đĩa module

Dao phay làm bằng thép gió, hàn mảnh hoặc ghép mảnh, dùng để phay rãnh,
phay mặt đầu, phay các rãnh then, phay bánh răng….
- Dao phay vấu module

Dao phay làm bằng thép gió, hàn mảnh hoặc ghép mảnh, dùng để phay bánh
răng…
- Dao phay lăn răng

GVHD: Hoàng Anh Toàn

16

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Dùng để phay bánh răng ( răng thẳng, răng nghiêng…) phương pháp này cho
năng xuất cao.
- Dao phay rãnh

GVHD: Hoàng Anh Toàn

17

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Dao phay làm bằng thép gió, hàn mảnh hoặc ghép mảnh, dùng để phay các
loại rãnh như rãnh mang cá, rãnh chữ T…

GVHD: Hoàng Anh Toàn

18

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

III. Nhóm dao khoan
Khoan là phương pháp gia công lỗ, được sử dụng phổ biến hiện nay để
gia công các lỗ đã có sẵn, lỗ đặc, gia công lỗ tâm…Nếu sử dụng đồ gá vã mũi
khoan thích hợp có thể gia công được lỗ vuông, lỗ đa diện…
Các loại mũi khoan
1. Theo kết câu:
- Mũi khoan xoắn

- Mũi khoăn nòng súng

GVHD: Hoàng Anh Toàn

19

SV: Lâm Ngọc Tiến

Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Khoan được lỗ sâu mà 1 số mũi khoan khác không thực hiện được.
- Mũi khoan lỗ vuông

- Mũi khoan gẵn mãnh hợp kim cứng.
Mũi khoan được gắn mảnh kim cương, có thể làm việc vận tốc cao, chịu nhiệt
tốt nhưng độ bền cơ học không cao. Gia công được vật liệu cứng.
- Mũi khoan được phun phủ…..

Mũi khoan được ghép mảnh hợp kim đã được phun phủ VC hay PVD do đó
có độ cứng cao, làm việc ở vận tốc cao, nhiệt lớn, có độ bền cao.
2. Theo công dụng
- Mũi khoan vát mép

GVHD: Hoàng Anh Toàn

20

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Mũi khoan làm bằng thép gió, hàn mảnh hoặc ghép mảnh, dùng để khoan và

có thể vát mép các lỗ cùng 1 nguyên công khoan.
- Mũi khoan lỗ sâu

GVHD: Hoàng Anh Toàn

21

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Mũi khoan làm bằng thép gió, hàn mảnh hoặc ghép mảnh, dùng để khoan các
lỗ sâu.
- Mũi khoan lỗ tâm

Mũi khoan làm bằng thép gió, hàn mảnh hoặc ghép mảnh, dùng để khoan mồi
( khoan lỗ tâm).
- Mũi khoan lỗ nhỏ

GVHD: Hoàng Anh Toàn

22

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

GVHD: Hoàng Anh Toàn

Dụng Cụ Cắt

23

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

IV: Nhóm dao chuốt
Chuốt là một những phương pháp gia công kim loại bằng cắt gọt cho
năng xuất cao nhất vì:
- Chiều dài lưỡi cắt tham gia cắt lớn
- Lưỡi cắt liên tục tiếp xúc với bề mặt gia công
- Gia công thô, tinh, sửa đúng thực hiện trên một lần chuốt
Chuốt cho độ chính xác độ nhẵn bóng bề mặt cao.

1. Dao chuốt chia 2 loại cơ bản sau:
Dao chuốt trong: chuốt các mặt trong có profin khác nhau như dao chuốt lỗ
tròn, lỗ then hoa…

Chuốt then hoa
Dùng để chuốt các lỗ then hoa.

GVHD: Hoàng Anh Toàn

24

SV: Lâm Ngọc Tiến


Báo cáo thí nghiệm

Dụng Cụ Cắt

Dao chuốt rãnh then.
Có dạng hình chữ nhật hoặc vuông dùng để chuốt rãnh then.

Chuốt lỗ trụ
Dùng để chuốt các lỗ trụ phương pháp này cho năng suất cao, thường dùng
trong sản xuất loạt lớn, hàng khối.

GVHD: Hoàng Anh Toàn

25

SV: Lâm Ngọc Tiến