Tải bản đầy đủ (.pdf) (103 trang)

Các trường hấp dẫn, điện từ và mạnh coi như trường chuẩn trong một sự tiếp cận đại số

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (40.02 MB, 103 trang )

•^m

Muc Lyc

MÓ' BXTJ

1.1

1

B^n^ h9c va ct^ng- li^'c h9c

1.2 . ITinh hgc va ct^À so
, A

2.

^

« . . . o

« • • « « • « •

2
2

y^

1.3

'^"^^ l y tT^i '^"^







lo 4

Van die n ^ i i e n GUU

4
- . • . < • .

6

Ilìim Tnfc LU|lT ETQTJAv-^ERI^OlT v l 0 T!?OiaOH ofjA c I c TKTjtìTG
T y DO

.

o • • o

«.

9

2,1'

S)g,i so "biquaternion • • • • . • « • . • ^ • • o

9


2,2

^iauatemion va ten:^o'

12

2.3

B i q u a t e m i o n va% spino' • • « • • • • • . • • , •

I4

2.4

Gac phutiìi^ t r i n l i tx'ùtoH.-^ GO 6:±èn

I6

2«5

^ ' i so octonion

20

2.6

Phubiig: t r i n h son£r octonion cna li^t t y do

2.7


Tiubng vecto' t o n ^ quat

25

2.8

Trùbtig nuclon

30

2»S

'PiiìDlag t a o nuclon - n

o , . «

. »
ineson

, , .

23

34


3.

TliDW TIG .UÈ? DIH v i TUDKG TAO SlfilT TfP ,

•••

38

3»!

H§ t9a {Ì9 va h§ qtiy chieu

. • •

3.2

The cbuan va trubVig chuan

3.3

^a.c phufeìig t r i n h trubìig chuan cua tnvxmg hap dan

45

trong chan Idiong • • •
3«4

4.

48

^-^c phubtig* t r i n h Einstein - l'-Iasn-rell

Tmhia TAO vi^vd età


ROGLOIT

.39

• • • • • .

. • . . •

5^

63

4*1

^"iau fl" bat bién chiral

4.2

Khon^ gian ngòai va khong gian trong

72

4.3

Truti^ng Yang - T-iills co khoi l-y.ìD'ag • • • • • • .

77

4.4


Hau chuan f

81

4.5

i'^au chuan f - g

K

64

y4

Kfe LITJK

TII

• • • •

Lifli THAM EHAO ,

• • • • . « • • •

66

95

59



^mmmm^aaar-

1.

1«1

3oii;-;' hoc va (x^ù'i(: ly.'c h9c
uv"t V'"',t 1"^," l a su' l i e n a":) '•:hor,'': nnat ;-.:•/.':

"'•"

,

" .' ^^90, >^o^G noi. '•: .

."Lan a^t

...,•: ' - ' V

•-

•,•

cua l y thiiyet ::o . ^" -'Sy^ chup.c^ t a h i e u cton^.; h9c hoj;,c hinìi h9c l a
t ^ p h^*p fi9i,cau hinh kha dx chaT^ nh^-'^i. '^'/j'o'c "•^^o••^^: '':1:T7:'^'-: t o a
do--;-

••-


• .-.

•"-.

••-

-

-

-

..

.

.1

.;-.

;•

.:^

-

,

• '.-;;


. •'

..-

:

y -

bao gom cac phu»i:i.:;; tr.\ni'i chiiyex^L C^v.fy va phiic-nt.* tzin^i tri-tiiig ^ji
:-:ot

\: j.;;,!'

:^i.

tol ^

'.:.:on, • '"i'^.o cb^n l';.ia cac tip^-i hucn^; o'ia.p n':.;.:: '-^Vc'o

ve -^-- -^;-. ].y 'JroiVV *^l^n d^r • "^ ,

'190 co. 'ÌLÌC-

trùfeli:; ten:-:o' phan :amg

F ,

'


; h^n, to'; : h9c bao r^or noi t r

tronf; kìionr .'^an / inV-Cvski va tg,p h9;p

11191 iX'^'oìi.'.r \ni tr^i coi nhu' cuy ó:^.o CUT cac h.^/r. thu' « -3on'^' Iv'c h o c , jviat
iil'iaG . l a i thi' lv3p lot) cac oir,^ ccao v?. ùxivo'a'': tenxo* i' .
,j'





-

-

-co '.-ao 'oha.'

^ ^ [ •,



nhlSiK fl^y ^%o va i.r}-t*Qg thor. nian

-

*

phutU'^- trxnìi chi'.yén d^n;-'; Lorontz


va cac phubìi^ t r i n h txiiJo'n:^: >;a:a?'ell.
ilien n h i e n , n9i du»',' ohu ^•'•e^-; CUP. -x;t l y thuye"^' ".•

r- ' qri rion • lire

hoc ciia, n o , nhi-ng co mot dieu het cu'c fen • lu^i y l a HV: -ohfit t r i e n ctia
cac l;^" th-'ì-'^et vg.t 1-^ l^j. tQ,p t**:a"'ji'^ tir.i.ti'c liet e' su' thay t^oi c^ia
^.^^•-

thay

. • ' ^ '









djrig li/c ' .. '





-

/


,



- - • • •

• - -

,



, - • •

x r{?jniltonl^n, the:^

-

:-^

• -

\)Var


- . - . .

t


a

"a l y tuV:;o:" u'ng,


-•^

.-

'

.

a

--

_ ^

A

_ *

^

^

_

*


I

t'- o a c c!:g,i . /

. .

.u

•l'hoo

^ ' - -~
..

•"-•,".

A

'

. s a u ::;•

, . *»
.90-co«« dien
va co' hoc tufctig ^oi t i -

V-.. >^

/•


r^i

A

(1
[]
holV/

[]
• ^ _

'""^••'

,

'"^ '"•

"":-•••'•

vi.^c ,ch9n luj^, làia khon-;

i-,

-.^^.-": l y „

'^ - ' ; :;;-

c n c tut''ng t a o ce' han c u a t\^ r j h i e n , n h à vj"'-- 1:' , cli^'c la*^ ci/,t 'V'T ••^••';
.^.C V " , l o "'"? >*:


;'i9n n 9 t iihom chxu.vn diii/ . ^1-

:;; chon lu)?

'.-^^ • t h U 9 c v à o nm^c d:o Tìhù h(^T! e*.-ì oac •' '

' i tu^^

i.'^t c^.c

.

-• '

'-^: 1 -


..,[,]
au hol

'

V

A

V

f


T

'

*

- '^

-

3

'

•^

A

A

•V.

^

r

A

'


' l^
ft

:.:ot' bien biot'uatemì'

.%.-''

s

A

^

TIO'

•1-. r r

[•.x-uìrmt^,; ( h^ -,

tflnh

^^atemio \ ,
co o i u u a t e r n i :.: .
.xemanr.

.;au.c:-iy-

t hàn: mjt ::ien phu'c .

X t h e cac cau h o i t r é n aùy th^a:'h. no-'j

A

,

»

«^

1^ no "-: ...':a tt^ìD'c ohin:-

:ai l e n rà\

;u oj"

9n tu'


.•",::35S!W3s»

•-" ^-

la:

.• . :

khon--^ -ohai

- ..''

.'.:• c:''; . ; • •


', :;"ta "1^'ori-, .-ian v^t l y

la not t i n h chat n9i tgà ovp. l y rhu^et , raa -lày sinli

tu' nhuV;v .'?:ia t h i e t ben n;,oai quy dj-nh boi thu*c n i i i ^ m .
Tj?ai l ^ i nuatex'nion co n9t v j t r i ii'u txen tron:; cac hg so ,
xi\kt phat tu' c^nh. l y Fx^obenxus : a u a t e r n i o n i^- ._o ,-,;.'. •.•• phu'c no'
r9n .; Titiat cung iP-ang cac t i n h chat nhu' so th^i'c, t r u ' t i n h chat "iao
hoan cxia phep ^ilian . :.,eu cac tT§.:. l\*'n.'"'' vg.t Iv co' bau cTU-ir/ prtax uuan
theo "-a^ '^1"':^ ~ac ti-ih
t

.

'

nhu' so thy'c . ir-^ai t r - ' -.ot r,o nuy t a o , 'cihi
A*

A"

>

'

"ohai ohon 30 ^hu'c , fto quate:iniion , so octoriion v . y . , , 7x t5.nb.
•'chon.'^; '^iao hoan cua 'S^ì.\^V iihan _& d'info chung n^'hi9in 'ìa,;' '-;u ti-o:iig
Ixìih "v'i^'-'c v i rno, non n^u •:,• • \ hep ho cuy t a o .viao hoan, thx chì-a" t r
phai ch9n quaternion .

-'"i l y tVlai trer.

':3n m^t nli^xi :c:^t : ':^^ phu h^^ cua d; '

^^

ui'iiiatemxou vo*^, c:?.c hxfu t'ytb'ii ; ax^xi tu' xx>i\z ximi cha'o UQX tg.i hv.-a
Ix^u 'liti t n e ciò cua cac ca^u tl•ì^c ag-x so QUI CO t i n h u^'au
^ìhien tre.:' ; l i n h vyi'c ^i^n tu' hay con co t h : . .e' r9n;; sang cac Ixr."^^

- U o r a Ic'x nx9'i cou pay. xnu^c •
11 .anh iiol ctaag phat t r i ^ n l a v^t l y t^i
!•,'

' ^ t l y ag-x co

/^.U

X.

op cua r-9t chu7/-Cii
,:o .



<

'




'

-

.

'

.

r

1-

fc.],'.

' •

* •

.

-

' •

-

*


[]-

^

n

*





[]

[]

'.-PO* tb^T'b 'ot 1"" -^.oTi^et co hi'^T' 'lu'c

iquatem:.'.
*
^
,
5 ^:à (ì^^'c ru' l ; ;

-

49

A.


en ora

he-V2t 1'^" co ve so bf?'

•" ?, coi la, m^t txTAjii,;-; fco
,
,
'.uyet d i f n tu'
'* .

-

J A

.

^

CI
' : '•!•
'•il"'
*
1-- -*•
"
C'.PJÌ'

u•

••• -


•'^••ert thoji^:- t:n:t;ìi

. r - t e t e i o n i c l,- j • •" "

vat 1--.

^

• ["]

^

•^

*>




A

.

»

*

A


.

,

t

.

'

A

A

nar^^: vc'i txnl^ V '

/•

%

,T"0V";7Ì -

*

«f

V.

A


' *.

A

V.

-'^"ù 'UY.
..' '

D^r'O^'TOS
»

X

t

^ t u cu:

/'onioi' ^l^J -

C'L

A

v'- •••..e r:on.: l u ^ t r a n co w:

l?-r

t ]


^

vx'^c

it

•-•

••

^

A

'' • •_• •

/

^

A'

A

..ac -.•ax • "

•':

Van Ce n.'^nien cuu
.. ^ ru.t

^, r a m9t so k e t lu,;.
-v; ; ] ] - ' ' • t i e u t r x n h ba^/- t r 3 n , co' tr.e

':•-il '^.'--.•t'" f p

•'

--•!9'^ --.X' '-.'Cs'ù l''0 ii-'ì'P

1 . /S •;ìhubv*^v l i 9 n dong l i / c ì).9c,

Tnov

." . *; ".•/

o•

1;

•190 cua- l y t]uiy®t truSohg c h u a n l a l y t h u y o t dtiy nliat h i | n c o I d i '
j^',:;.•, t.;G t r . c a c wV:Vi*r.-;' t a : .

2 . 2on-_;' h9c tut'-'

n ci":a t-'i' •••hxau t h e o ::.ot r u ^ n •'^-'r^'ì

W

_ %


_A

l i nl.iif^rt van l a 0:9:1. ]';9c cxia .àior.,-- _•

,an the' • Dio"^ "''hac ' ^ i ^ . l a tao' t^.i r e i '"iof-i cu:- 'la tg.p Ic^.oi. ; *.
thox
."•.•"

*-...%

•• ^

v'^ ^y^-c. .:-'

,3,1 co .

l u j n an n?.y l a ni9t co F^mr da.u t i e n t h e o hutotig d o . Ghi'iv: t o i
^JG chnn-^ t o rèùxT neu tho' l a li'^ot cau t r u c 'l^l :;ó bioua.ternion t h x
e."e phutn/r t r x r J i ti-uVjti^; causai tutn^^- un-»; se l à cac DhuiD'n.-': t r x n h


" 7 -

tìinstein
d^.i so

•• ViaDC:iell ]cet h^p . '.'"iic mo' r ^ n g t h o ' t}.\ành iii9t cai.\ txnic
p c t o n i o n s e cho p h e p ^lìx

V 03,1 chubng 1 l a


G>.UV-/JI

'iicp v a o c a c t u t i ^ g t a o ridili •

• d^Jt vaai de n j h i e n ciVa , l i i ^ n

en

"^orri b a ' chuìDti'g chinfi ( c a c chutn?"-' 2 , 3 5 4 ; :
Ghub'ng 2 toin t.^t c a c k i e n tbj;'c co' b a n v e (kp. r.o b i c u c t e r t i i o n
V'-ì oct^-'D.ion, t r e n o c n': do xn^r l'ir'rr 'i^n.9- a'^à so
tnib'a. ; ti^i' do .

c a i Ci::";

• trxnl

J x r a c ,quen t h u 9 e coìi ouy x^a in^'

c u a e r o -nv^irrn-''" t r x n h

l a x v . ' s l l , F r o c a $ ..'ey! Véi
io:xub ronc; o c t o n i o n mc-l ma

o.':n;!n;"-tox o-"^.c r/ji-^ -:e aon," ^'ai t r o o-'s:ia t r 9 n ^ t'oor.;-.

, ^Jac :.:^nn

c r i ;'^:c.L,M". •loj-,;; n h u vax "cxo c u a p-iutn.., t r i n a l ' i r a c 1:1':;

•"ac ax^n

U.L

.

w'.ì..

a 4 loy'c'pvj^: bj.nh thi-'C l i i ^ n h i q v a t e r n i o n v a o c t o n i o n

-:;"•*•, ^-r.' t:*"'--'
d a n v a ui^ìh

••""• • • "Ì: •."

;

'

) txieo ';i7.an dient l y Mihuyet '

;•••

t ^ : c aX'-cbuan .

i j p c a c phiibUr t r x j i h E i n s t e i n - f-iaxwell k e t ho'pj
.-'.". '"•"•••' Ti' • • ; 'Cu e.
tho'. co th.o' l a d ^ i 20 bic|>i£:,tarùio.
ooton-i'on v a d a n 'f^en ia9t so h e '
nhi.i' v x ^ c tiv f'ici;


ria'! 0

f
-

' "

"•

dàn !n5,iih

dS t ^ i t i n b

••
'

«.


1

,





-


"

- ... -'•'
"•

3 thic''.

troi..::: d ò - c a c t h e


len sx : .'•".tvou v-t'.n. Thorv
0 : c •<' -ox nhxe^- "

da khon-'? "- •':!i7,^;' '--?• "^v^ fio'' « cTonr •.xen. va

" -•^" co xch • -j-'aQ :via

OH sy' giup do' n h i | t txnh

cim'": chan 'Gnaiiii cari.

cua t^-p t h e b9 mon T$t l y l y t h a y e t

va Phon^r Kìioa h9c txiiinrc D^.i.hoc '•^•on:-: TTQ^ I-là n o i , cua t ? t ca
oac cor):': c h i , cac ce QUnn C'i lx-^i.-( niar. tvong aria tx^xìili t i ^ n l'ianh
va hoan thành l u ^ an .


CfA CA3 •


-»ax r;o Tx'.ii'iaiemxoa "xu'o'c uex la, t'io';
ohiGU > x a c d^-hh t r
v-?^ U^*T:
»

'

'•

J , y<:.:

? rr. = jj- . (T
T;

. •-.

(T

A

'

ff-

= S

-

5


'

A

-t-

(T

t



...

-

£
a ce

'•

f

•^0

T-

r=


_

(T

'"!•*'Ti-'""

;

+-cr



r.-.-i

TU

9


TO' ;=

(T- -k- .'
(T

.

(T,

HtT


=
^

m

, :.

/

o

, ^on tg,:i. cac J

li

. ^ -^;f

,en lic^y

*

trcn.-; 10

n

^

1;. 1M


?

w

-^^^
^

A

^

t

«'

^

': sau.
1 -

.,.C*-^ , + j +

'I,..^
TT + H ss 2n

O

,

,,. t7


K TT =



=

^
r

TV^-*-'*

Oy

'm^



•-

;

3

+ X

•liT'..- r.

-'"'•


'\: 1 • '

•'"

•"•i-:-''.iat ori''*!

•••--:-"•

'
K :jfe 0 . "ir

..^-

^ •

O.

avy/c. ( t i n i r - ' i x n 1^

.acn^aterjron , ':a co h^ thu'c .:au:

iiay n'i'.;

co t h e b.

': ' -'•• ion co uio'c e r a Idioni; .

fl
. a,


.

. - A


n
Trong t:?5x-;'Dg b j ^
dao

M"

: ' ^ J^

; -o ton t^à-biquaterrdon n-ih^ch

cua bira"'.atr:)miort K :

^'

M""
s =

^

—-•••

-

M K"-l- M"^- N =


1

•2-^7)

^

n';;)

^•Ti?n nJiicn cac bÌTJì:r.tamxon co chuan bl''ri, ; 1 t^,© t'.an.'h m^t
ubóm Ix^on. • Absn , 'Jni'.ì • i

*"

'-i^u nl-oir lo l a U ( l , ^ ) . '^"-' "' --o

v j t l y c'^xa. no se dij.'o'c làrù sans' t o o' oh\it,r.
Tu' s y t r x n h bay t r e n , co t h e t h a y phep con.."; va phep nlian

t i n h chat : phep nhan o i q u a t e m i o n Jchong giao iioaxi va. co ub'c cua
kliong ( l ) •
t*uoi cvzig,trong '3^,i iO Tiiauaternion , n^-'^^'oai rSne-o nhan biousì.tex'nion
( 2 - 1 ) , con uti'a, vao phep nhrxi vo hub!ng :
1

'-'



2


^

'

"

Tu' do :

ouy r a

H,N =

N.il = 7 -

m'" i^'"^

l'2-lO)

''1.1

(l)

Bgà so n u a t e m i o n thon-- thuWig , rùiu' ^rrm t r l n l i ba>- tror.n: cac

t à i l i f u ve d^à so cQ.i cumi^^" ( xer.: ch.aj.v^ hgr. [.20 J )

o'nx 1?, mot à^i

so con cua OQX SO bxquaternxon, Oac phan tu' ciia d^x so con nay
t h o a r.ian t i n h cJiàt


M ^^ K

l a j ^ j . so co ;jn'3p cnxa •

. Tu' do de tha.-^^ dj.i so nun\G:crion

do


- 12

A

j)e t h a y '
LI . N s
m

.

'

.'-va vo hu-tng t r e n co cac t i r l i oiiat sau ;
I. , IT

,

( M . IT .ì ^

• Lll =: I-li . "ITL = I-i » Ì:


-"U

M . l:

n'LÌ =i 1

,
, .

m

2

''-'irìuatertiion va ten::o'
a.

Eia_u^.ternion va
^

^

4-'"^^cto' l o i ^ n t z

^

'^'"c^ v " " '

%


A

Vi

•''"•' i ì ' ' c ' ' ' "" •"• '''•'"<•' " -'^ ^"' -,-^,-.—,'• „ • ' i
A

.-" '''•'••_'^,t ^ r i ' ^ x o n

A

mo t a Li9t vecto' tx^oug- ra^t luion^s giaxi veo lo' pUu'c 4 chl.i'U , thx.fcVig
d'y-t-'c goi l a l:hong l i a n biqi''.-atemion .
"Cot t ^ p h'^i'p cac b5.on^-ternion

X

'•'•'.oa r a n l i e u l:Ì9n :

X — X

'2-12';

.'ac, oxc]_"L"'a'*;ernxo"'i tx^eh co x.^ia^rv j.rra'i .--a ^ihiut^; co -';a\Vc va co c::uar-:

fr)^ {:/")- - (IT)'

,

do (.'O ce t h e hoan -^oan dLCjri don'^ cnrair: vo'x c-ac v e c t c t r o n g Ivhon^

'/7sl:i • ''•h. t h e cac b i o u a t c m i o n i2-12Ì s? T^.IV-.-.^', -'oi l •;:i.an r.xiv :o'7
•-.-•

•'•iri-m---ì-

r-' r '

• "•'•-n.r.

?

.'--••n

...r/v. T"-"

e



'

\ a n veótc' fr:x "ibor.i^

^

^

A

.:.t dT'T''- i'-'-at v e i "'*lw.-


'

'. .'•ovr-;V:n' * T"

co
X"'*'

^rj-xon


' = ±A

L

1^

--^

^^

T ^ : 'expOìf ) L ) .^- A

• • - ' • - . • , , •

.•'

v / ' I , ^ ^

1


,

X

-•

,c T>hep oxen ao.i

1 / :^".,--. t i n h t i o n

z

x" =. X-(- A

3p bxer. : ox ir^ 1^ :

,

A = A**" ,

A ^ A A ,

3 / Phep nghjch dào khon.g thòi. g,\an :

X =-X

4 / Phép b i e n doi Loronts : X^=. L^a , L é
,-r.. ..^ ^.,.,.


o:q:^!'if ) t r r

,

^'"1,0.) •

• ' ' ^ i - ^ v ^ -^-^ .•,>-,.. .;;: .V-

4->^., 1^

ttaV-ng taig V':i pi-.ep bxen doi pna •
TThu' ths.nhora T J ( 1 , Q ) tron:--.' ICio

thuvv:': 00 t h -

•-•

- -'.

- l:_ --'

l a n mincuat tu'b'ng uSa^ v c l

• :

L = HK
t : ? 0 ' ' g do

^l'r


:

R =: R*^ ,

: : ' R ' ,=: 1



n =r H

n^K; ^

^'>14o)

/xa nhóm ir(l,':i) ,

+
: l ^

X =: R ' G

,

^'^-11-'!

'"•

/

,•


'^

1

- . N

.lón R ( l , q ) . ^'1 '•:
-Ì.IJ'HÌ;

"ol nlioni quay Idaon/

' il

"I

p

^^. ItSa

^


d

S

+ iì

ex


X

.. jtrrixo;

\

or

-^

%

t .

.^

'

^

A

r -. -, ^ ^

F = - P

fi-i:'^

p n -V' ^^^


- f^'-

(2^19)

F =: LPL

j

^latiatoimion va
Be rao t p s u i n e

t a so thy'c h i e n n}^i;'

C-]
;ol V-: ideisipoten new :

' ^..'^r^
. . * t r e n t u f n g div, J i ev u Icifn

S + ^ = 1

^ i
-r!'.

.1:-

-.i§n

E "E 5= 0


^-. -, 1)


" 1>

uati'nrl'-r

xg-;

^
trong do L

^

n thoa ìiian dxeu Kx^>n :

+3 = t,

(2-22)

t'

(2^23)

= Lt ,

la biquaternion tut'ng u^.g voi phép bxen doi lorents,

tue i:i L e ^^'1,^^ .

Do dieu hifn (2-22) , bicjuaternion t
'.-^t

phan phu'c d9c l^p . Tiep do

z% cix co h^.x tnàiih

bion lei '2-23) cho phep ta

da-'-^h dor.'- bimxatemio?.'. l ' 'ì r^t spine'h^à thanh ubasi - De thay
cac biquaternxon ao tg,o Tu.""'

i

xaean :rax cua

.CIJ- .-'-' bxqiiater-

nion . Thong th&'ng ta ch9n :
E

=

-|- r - + J^ )

; 2-2x)

'Ili do, dieu kifn (2-22) cho ta d^ug cua T :

vói ^


, ^^ ^
o ' ^,

C

.

.,9U bieu Hen boi ma t r g ^

2 x 2 , t a co :

?x

«;

7 vc'i
vc'i snino' h i § p
cho t h a y quan he tuti*ng '••.inh giu^ bi-^uaternion T
b i è n l.chonf^- chsjn

5 .

, A =. C I ") ,

A

Spin

'


'

.

hi^Tì --ìien co ohaci

biauaternion

K^ \

, t r o n g do



?

^

,

>?!

tubVv'; ulag dyt'c b i e u

:ien b e l

K^

l a toan 'ÙV: leun o:oi dau t h à n h



- lo

phan

m

-

cua. ra9t biaiiaternion bat ]^y M ( l )

Cac spino' phan bién khong chàrii va co chain t r o n g c^i so
biqua,ternion co dg,n- lan l u v t l a T
I-hi dó-dlng tbii'c £
H'H'

e

^ . i= 0

^^^^ ^r/X
se t u t ì i g u'n;-- vc'i uanrr thu'c

T r ^ ] E i = 0 . i;gòai r?. t a van co q.ua,n h^ ^.'n.en ~hu^>c .giife

spino' va teny:o' . Gy. t.f-ie : *TT ino t a mot 4-vecto' thy'c co chuan
bang 0, c^n

( 1'^"^ .|. f t ^ ) LÌS t a not 4 - v - c t c ' thya co ohran


khac lihon,'- .

2,4

Ciac phiit>lig t r x n h t r u t ì i g co li-^-n
Hot tx'ong nhviiig tfu t h e cua dg-i so b i q t i a t e r n i o n l a cho 'h'^p

.

.

, .

_

. .

. . „

.^

. . .

..^

.,

- . ,^


•toan 'dioug p h u t h u ^ c vao h^ quy c h i e u , tu'o l a t^^idong

thoa ivan

• ••';uy?i: l y "uìD^ng dox •

•Iji

P

l a big.uatornion cut-ng d9 di§n tu' txxLt--,
P

n . 4 - P . . C^ a-'
^

trong do , P
15: E
'^,
'
oa
a

rao minquat

De eh'

vt^'c 1^

,

'

C2-2é)

i.j

P ., =» "^v
ab
abc

S , (


.
,
:
^ =",:' "' ,
e ' ' ' '
- .
J

d^o ; .?, :

'-.. I^ =

:

(T. ~

(r%


.


5

>= i ^

£

^
5x'
co '(^he ^vQ'

I h i do hai cjp phuttig trxnh Maxv/ell tlOi
A

«

'

ron, . ,Mot plwtitì.g t r i u h biquatemior ce
3 P

^

^2-2f^^

0
A


>

A,

,

A :
A

^2 \ ^

A

'. . A

- -, 1

':?
^

V

A

a ^
h?.m 5

+ar ,


9. 1

=

0

3;. + A3 = 0
>

.

• _

/

-

^

.

-,

,

' ^ .

•.

^


F = -5

€ ( ^ I H C C C - : K : : ' :.-^^ ^... ;>:^

.M.L^/y/4C?


1

.'

j

--j

••

•':'•'

tìj"U9C

Q 7 = 0
tron^^ d o :

-

"^

(2-


^

' .

^- 'i

>

^

^

.IV r a theo n^'^r^en l y t.ac" dvr_'

t o i t : . i s u tu' i ^ t d9 Laegrant^xan :

1—

£, ^
ireng lo :
-in'/-»

'

2

P= ^ A ,
TTATr


I TI"'"

$^

'

C ^ ^

V I PIO

^

_ F. ?F

^

-2.(F.
.

A

co

:

= _ F. T' ^, (?À) =
r'SÀ)

+


2.F. T* ^A

ff

:o h^xig thu* nhat t r i f t t i e u k h i l a y t i c h phan
a^Ti do ~=7j.n nyTi • •:; •

~mVit '2--11 j , :"0 :

• Ttt' do ^r.T r a phut^ti'-: t r l n h (2-2:.') .
. *" "

co tho Ci_9n :
i^

=

- i - P.P

.Orong trùt-ng h^'p này lay ^^
b i e n djc l ^ p , *ta se t h u d^fe'c cac ph
b.

^ac phufeirig trxnli Proc.?.
<^-l ;

-

P,'3 A


-V'-eo A v* P
"*

•._••••', " • •' ^-rr;

' ^. '

?, ' 2 - 3 5 )

-


- 1

"x""'

• .'

:

nhu' (2-26) va
A

^

P

:= xrnA

,


^

A :^ x r J

,

i'

va minquat

(2-2^) , con

A C'^-:Ì

(2-36)
co ci'i.

thu'c :c;;,c d^nh

ni l à Irhoi ly.b'nr cua boson v e c t c •

A

If

\

j'g,t d9 Lara^an;:lan tutì*ng u'n • 1- ;


IC

e.

-

"5- ^ f'.^A -

Phf.tyng t r x n h V.eyl

:

^ f "
t r o n g do T

A.^P ) + -2_' p.F . A.A >.(2-3^)

=:

0

{2-40X

l à b i q u a t e r n i o n tut)^g riig v o i spino- h a i thàr.'ii phan

phaii uxen co chani «
l'l§.t do Lai'Tan;f;ian :

^ = -|-f .3f
d.


V2-41)

Phnbì-.g- t i ' ì n h iJirac :

51

^

i. f ^,

^ T

=

ii^ I

(2-42)

tron-' 0.0 T l à •-Icuaternion tu.bng ling vói s p i n e h ^ i t h à n h phan
h i | p bien tchong cham •
ì%\. d9 iagrangiaji :

(2-43)


PO

-


l e t thuc lime nay » chiin.'-: t a ha:/" l''--''-'^ y 1" hxnh thi^v- lu^^n
b i q u a t e r n i o n da u':

...

_,

d ^ g drjc b i § t gan g\u rJiau , x/^c uàehi de

' .

-ioi b^t l±.i

chung t a chu-'-en saug dg.i co octonion l'> sy' mo' ron/? try'c tic^i

2.V

;[yrLÌ <:o octonion
^ -^t
** dg.i so

Jg,i so octoni
so' hy hd^'U la

: 1 , o

e c h i e u , voti-I ca.c phan ''ri

, .. z: 1 , . . • ,7 ? tror.i,; do


•f'^hep nhan g i . ^ cac i^han tu' co' so'

et =. - 1 *

dyt'c ch9n nhu' t r c . r ccu-tg

t r x v h ^ i r j cita Cunaydin va Gureey :

A r.
"ren;; lo

a.-..,p

"-APG^'J

AB

^- ••^••^'

r..oan x o a n ph-an 2D^X" '••'
I

^AJ-SC"^ ^'

'""^'"^ A1C = 123,516,62.;,435,-471»673,572.

l e t h a y r a n g phep nhan do Idio
nhuVig l u a n ptiier\ ,

. ' x a l a nen


"

'^^r-,,

ir-.

X^ , X^ , 1...,

i a o hoan

1-

oat ky , t,^i Ire--- j..,-;^ "•: :
1 '
L
l a hoF.:-^ -

- "
• - •

" I S ' ' X V-C > -j -,
T^2' ?
-•

- -

>ung nhxf d o i v o i b i q u a t

^ r


-.-

X CX XL"*1^ 2 3'

^'^ -:^

0 1,2,1,
' '

' " ' • - . • ' '


w

^

X Si -^^cTn
' ' ^

0"

y - — • (J

r

J:

a-


^

' :toniou ba"

1:

^

A*

A

-

,

^

r^ -ss^ i r

I— 1'+ -rlT

"'

1 =. I +

Lien ÌK^y} octonion
-;'-

Lien h9*p h e c r a i t i c .


:

j ,

^ •'. -hih

•- 1" 4-

lij^-;.-' li-^u h^*;;::' sau, uTìg yo'i ipoi octonio}-

• .•

-

.ternion .

-^"ò n''^r.r •'^uti. ha.i.' octouior

Lie:

'

-\

:e vxe"

=- M 4- eF
- :-• •'*. r


/ ,

• ec 3 " = •

' :=. Il

:

X

=

K

:

X =» M

'-

'=1 I-I -<- elf

:1T ,

-f

oli ,

-


-^K

.

',2-4^^)

" Oac phep l i e n h^lp t r e n cuiig t h o a ip«an cac h'^ ^.ivi'c
•i £0 h i c i u a t e m i o n .
l'^bn-'.ri

U'!!! ;

?•*••.' '"'ctoni-^n

X '"•n'' a '"1 T-.T-- -'•• " >: ^ l à :

n(X) ss X X =a ì''^ K + N V -

(2-50)


'

_

A

. .

*•


";\ cvjig co h^ -thu'c :

.

n C - ^ ) = . nfX) n^Y) ,

tu'c l e

,

'

" l o n l a mot dg.! so h9'p thàrJa ,

TT-i-^^'-rts , '•'•' 1" ••''":..

1

-.

t r u t U g s o t i i ^ c no^!

1 .•- diTih. l y

:•') -•^'-'.i^-" ^n". Ì> .--i: •:•••'•:.,

TÌ9 thu^c ( 2 - 5 t ' •

, 0


l o khoM-" .1^;-..! l ti'ù'ong h^^p

(2-3l)

' '^ sjk '

'"""

o c t o n i o n chUa ub'c cua. ' l i o r ,

•ai ^o co "Phc^

•• •

..--•-

*^ -••:.n. t y i o c t o n i o n ngh^-ch aa.o

- o n , ti",:" •
X

oc"':r.:-.,:t.on

'xon '^o ""^

^o xi?-;:

•\


(T r -f-r 3" '

0" . (T s


(T

X ^ IT +
x.Y ^

=
DH

*-

0"

(T
• "*

=

.-^iar^ • ^ , " " ' , - ] , - ~

Y =. P + 0

^

^2




-" " '

^ '

^----^^

•^ :

-:-^;- ' 1 Y + Y " ^ == i : , P + H , i

'•^.-

'


f

V

^

A

^

^


'

^

Tru'c ng so M^'^u'c chi f d a i qr.yèt d\iv:'c cho b a i t o a n 2 so
':)irac

•ho bai toar;
dgà o.. .J.ifford ,
t i e p cua h a i dg,i so biqu3.ternion .'
'

. • *•

. •

y

l u y nh.ien b à i toan t r e r co t h e *^xai cuyet dy.t;'c t r p n g
Ibi'.e::- '• li'j ciia dj-ì so octoi.-X'."/" - ..•\'' "•"•^. ?
D ^

3 -h era

l'a co
D D = D:D

=n +

(2-56)

? ,--L,

;ol t h e du^ dy.b'c vao plmblig t r i n n con
D•r^x):

(2-37)

Di nhion , o' l S y 4 - ( t ) .^z-.^t o c t o n i o n , tu'c l à in9t hàm son^^
P

- \S'
j.ia"nn ''ne.jì
-, ì.oi xaoi'ih pb.av cur". •^z^. •••n-»-'-

o ^w^u T-hoa "'an

+.": T -1 Ti l i

phub*ng t r i n l i X i e i n - G o r l o n , nliu; phut'ng- t r i n l i J i r a c t}-iong thiiìjìig.
Khuiig v i o" dS,y X
nO'P-



nOTi

oc

t.L'i^'


co C thaà.:l ;ohan , tu'c l à e.i.-.,ife, t h e n ij;.v ty: -ilj
che-'' df"''!

" .^ •

.'.•-

.

• .

--

• '

"!'

-

t i n mo'i .
b.

3ien d o i lorentz cua hàm song
,.'....

" '_

•i-vv-' -, in -i-'-i >.(-x >\'''''ia"jOrnxon L



×