Sáng kiến kinh nghiệm cực hay cấp tiểu học

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Năm 2008 Bộ giáo dục và Đào tạo ra chỉ thị số 40/2008/CT- BGDĐT về việc
phát động phong trào thi đua: “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”
trong các trường phổ thông giai đoạn 2008 đến nay. Nội dung phong trào là sự kết
hợp chặt chẽ, tích cực giữa nhà trường và cộng đồng, nhằm hướng tới mục tiêu xây
dựng một môi trường giáo dục an toàn, bình đẳng, hiệu quả, phù hợp với điều kiện địa
phương, đáp ứng nhu cầu của xã hội. Qua thời gian thực hiện phong trào thi đua “Xây
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Các cấp học, trường học ở địa phương
đã không ngừng phấn đấu thực hiện và đạt được thành quả cao. Cho đến nay thì
phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” vẫn là một trong
những nhiệm vụ quan trọng của năm học.
Từ mục tiêu quan trọng đó, “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” chính là
hướng tới giáo dục học sinh phát triển toàn diện tập trung mọi nguồn lực của nhà
trường cho học sinh – tất cả vì học sinh thân yêu. Trường học thân thiện động viên
giáo viên nhiệt tình giảng dạy, yêu thương, tôn trọng, thân thiện với học sinh. Gia
đình và cộng đồng quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện cho học sinh phát huy hết mọi
tiềm năng trong môi trường giáo dục lành mạnh.
Trường học thân thiện, học sinh tích cực không tự nhiên mà có mà phải trải qua
một quá trình phấn đấu, nỗ lực gian khó và phối hợp nhiều lực lượng trong đó thầy và
trò là nòng cốt sau một quá trình khắc phục yếu kém, tự hoàn thiện trở thành mô hình
của trường chuẩn quốc gia. Trường phải mang đậm tính nhân văn và thể hiện được
tinh thần “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. “Mỗi thầy cô giáo là một tấm
gương đạo đức tự học, tự sáng tạo”.
Xuất phát từ nhận thức trên, tôi là giáo viên chủ nhiệm lớp, ý thức được những việc
cần làm và tầm quan trọng của phong trào. Nhất là đối với trường Tiểu họcVĩnh
Thành đang phấn đấu đạt chuẩn Quốc gia giai đoạn 2. Để thực hiện và phát huy hiệu
quả các nội dung của phong trào “Xây dưng trường học thân thiện, học sinh tích cực”
trong nhà trường, tôi đã thực hiện “Một số biện pháp xây dựng tập thể lớp thân
thiện, học sinh tích cực”.
PHẦN II: NỘI DUNG

1. Thực trạng:
Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” là sự kết hợp đồng
bộ của các tổ chức của mọi thành viên trong trường. Đó là Công đoàn, Đoàn thanh
niên, Đội thiếu niên, Hội cha mẹ học sinh. Trong đó có sự chỉ đạo của Chi bộ trường,
Ban lãnh đạo và cả tập thể Hội đồng Giáo dục. Có sự ủng hộ quan tâm của chính
quyền địa phương.
1


Chi bộ trường có kế hoạch hành động cho từng kì, từng năm học từ khi triển khai
phong trào cho đến nay.
Vai trò của Đội thiếu niên tiền phong, Đoàn thanh niên được thể hiện rõ nét trong
hoạt động dạy học giáo dục học sinh.
Tuy nhiên có những lúc, những nơi phong trào còn mơ hồ chung chung, thiếu cụ
thể, có khi chỉ hô trên khẩu hiệu hoặc chưa hiểu hết ý nghĩa việc làm của phong trào
này hay có những việc mình đã làm mà không biết. Có một số giáo viên ít quan tâm
hoặc do áp lực về chất lượng nên đã quên đi sự bình đẳng và hồn nhiên vô tư của các
em. Cũng có những giáo viên ít nhiều ảnh hưởng đến cuộc sống hiện đại và tình trạng
đạo đức hiện nay của học sinh mà thiếu đi sự tỉ mỉ, gần gũi với các em. Nhất là bậc
Tiểu học thì điều đó lại quan trọng vô cùng. Các biện pháp giáo dục trước đây đã cho
thấy những mặt hạn chế chưa phát huy được tính tích cực của học sinh.
Việc “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” là cụ thể hoá “Dạy tốt
học tốt” mà chúng ta đã tiến hành trước đây. Tuy nhiên trong hoàn cảnh hiện nay, dạy
tốt không phải chỉ có dạy và học chữ mà còn là các hoạt động tập thể của thầy và trò,
là sự tham gia của gia đình đoàn thể vào môi trường sư phạm. Dạy tốt còn là sự tham
gia tích cực rèn luyện hoạt động của học sinh. Thông qua hoạt động đó các em đã
được giáo dục, được nuôi dưỡng phát triển toàn diện về nhân cách.
Trong những năm qua, thầy và trò trường Tiểu học Vĩnh Thành đã và đang hưởng
ứng phong trào xây dựng trường học thân thiện một cách đồng bộ, đang từng bước
khắc phục và hoàn thiện một cách tốt nhất.

Hàng năm Đội thiếu niên của trường đã tổ chức được nhiều phong trào giáo dục có
ý nghĩa như thi kể chuyện về Bác Hồ, thi tìm hiểu về an toàn giao thông, rung chuông
vàng, người hướng dẫn viên du lịch để giới thiệu về trường mình”...
Chi bộ trường đã tham mưu với Chính quyền địa phương từng bước xây dựng cơ sở
vật chất ngày một khang trang đáp ứng yêu cầu dạy và học.
Trường có khuôn viên đẹp, sạch sẽ, với những bồn hoa, những hàng cây che bóng
mát được trồng và chăm sóc bởi bàn tay của thầy và trò. Tất cả học sinh được tiếp cận
với một môi trường giáo dục an toàn thuận lợi. Tuy nhiên qua hàng năm thực hiện
phong trào, tôi và đồng nghiệp vẫn còn gặp nhiều khó khăn.
Vĩnh Thành là xã thuần nông cuộc sống nhân dân còn khó khăn nên việc huy động
đóng góp còn hạn chế. Trường ở hai khu vực việc phát động và triển khai phong trào
còn bất cập.
Cán bộ giáo viên ít nhiều còn hạn chế trong việc nắm vững và vận dụng các nội
dung của phong trào. Vì vậy, sự quan tâm đồng bộ tới các em về mọi mặt có những

2


lúc vẫn còn thiếu. Đối tượng học sinh lớp hai còn nhỏ dại, các em chưa có ý thức tự
lập.
+ Có những hạn chế trong ý thức thói quen của học sinh và giáo viên.
+ Thiếu thời gian và một số điều kiện cơ sở vật chất cần thiết.
Do đó mà kết quả thu được từng năm ở một số mặt còn chưa cao như phong trào
“Giữ vở sạch, viết chữ đẹp” ở các lớp, phong trào tự học ở nhà chưa hiệu quả, số học
sinh yếu hàng năm vẫn còn tồn tại, học sinh nói tục nói bậy vẫn còn, học sinh tham
gia giao thông chưa an toàn...
Từ thực trạng trên và qua kinh nghiệm tích luỹ “Phong trào dạy tốt học tốt” trước
đây tôi tìm biện pháp khắc phục nhằm góp phần xây dựng phong trào thân thiện của
trường từng bước đạt hiệu quả cao.
2/ Giải pháp cụ thể:

a/ Xây dựng trường lớp xanh sạch đẹp an toàn thân thiện:
Giáo viên cho học sinh biết ý nghĩa của trường lớp xanh, sạch, đẹp là tạo cho các
em học tập, vui chơi lành mạnh các em thích đến trường.
- Vào đầu năm học cho học sinh học tập nội quy của trường.
- Giáo viên bổ sung thêm nội quy của lớp và in dán ở lớp học gồm:
+ Xếp hàng ngay ngắn trước giờ vào lớp và khi ra về.
+ Giữ vệ sinh chung trong lớp học (không xé giấy, vứt rác bừa bãi...)
+ Bàn ghế ngay ngắn, đầu tóc, quần áo gọn gàng.
+ Không nói tục nói bậy.
+ Giúp đỡ bạn khi bạn cần.
+ Giữ gìn đồ dùng trong lớp.
+ Các tiết tự học nghiêm túc, hăng say học và làm bài.
- Giúp học sinh hiểu cơ sở vật chất và các điều kiện hiện có của trường là tài sản
chung của mọi người, được ngân sách Nhà nước và sự đóng góp của cha mẹ các em.
- Tiếp nhận cơ sở vật chất của lớp mình đầu năm học như: Lớp học được làm mới:
sơn lại phòng học, bàn ghế mới đúng chuẩn, tủ đựng đồ dùng, bảng lớp, quạt trần,
bóng điện, bình lọc nước, đồ dùng vệ sinh...
+ Hỏi các em những thứ đó do đâu mà có ? (Do tiền của công sức của nhân dân,
của cha mẹ các em đóng góp, các em phải biết giữ gìn bảo vệ).
- Cho các em hiểu được cách trang trí ảnh Bác Hồ, các câu khẩu hiệu và năm điều
3


Bác Hồ dạy phía trên tường lớp học. Đó là quy định đồng thời thể hiện lòng biết ơn
đối với Bác Hồ và giáo dục các em làm theo 5 điều Bác Hồ dạy.
Các em hiểu được ý nghĩa của các tranh ảnh trang trí ở lớp học như bảng thi đua
hoa điểm tốt, nét chữ nết người, văn hay toán giỏi, sản phẩm tuổi thơ... Những thứ đó
nhằm để khẳng định những gì mà các em đã làm được trong học tập và sinh hoạt ở
trường ở lớp. Đây là những sản phẩm cần phải có trong lớp học và phải thường
xuyên bổ sung phong phú hơn, đẹp hơn. Hướng dẫn các em bố trí và sử dụng không

gian phòng học khoa học, hợp lí, khuyến khích các em biết lau chùi bàn ghế, quét
tường nhà, trần nhà.

- Cho các em hiểu được trường lớp là ngôi nhà thứ hai của mình. Từ đó ý thức cho
học sinh hiểu mối quan hệ, lễ phép tôn trọng nhau giữa các thành viên trong một gia
đình.
- Giáo dục các em biết chăm sóc và bảo vệ cảnh quan của trường như không bẻ cây,
không dẫm đạp lên bồn hoa, biết giữ gìn công trình vệ sinh. Trường có hai công trình
vệ sinh phục vụ cho thầy cô giáo và học sinh hàng ngày, giáo viên phân tích cho các
em hiểu nếu như nhà vệ sinh bẩn các em có muốn vào không? Và như thế trường, lớp
ta đã sạch đẹp chưa? Cho các em hiểu được giá trị lao động của các cô y tế, phục vụ
thường xuyên giội rửa hàng ngày. Từ đó các em biết giội rửa tiểu tiện đúng quy định
4


góp phần vệ sinh chung. Và đó là việc bảo vệ môi trường mà các em cần thực hiện
đúng.
- Cho các em quyền bình đẳng, tự đề xuất cách trang trí lớp, cách làm bình hoa
bằng ống nhựa hoặc can dầu, hộp xốp... Lớp có ba tổ chịu trách nhiệm trang trí chăm
sóc bình hoa đặt ở các cửa sổ. Giáo viên thường xuyên chú ý để nhắc nhở, tuyên
dương kịp thời nhằm tạo ra không khí thi đua. Vì thế ở lớp lúc nào cũng có 3 bình
cây cảnh xanh tốt, các em tự giác chăm sóc mà giáo viên không cần nhắc nhở.
- Giúp các em biết sắp đặt gọn gàng đồ dùng trong bàn học và dụng cụ vệ sinh như
chổi, sọt rác, thau rửa, bình lọc nước... Phân công trực nhật cụ thể từng tuần để giáo
viên đánh giá mức độ gọn gàng của các tổ.
- Lớp có bao gom giấy loại để góp vào kế hoạch nhỏ, giáo viên quy định em nào
có giấy nháp hoặc giấy loại thì gom vào bao bì, cuối tháng hoặc cuối tuần góp vào
quỹ kế hoạch nhỏ của Đội. Chính vì vậy mà hình thành cho các em ý thức tiết kiệm
và giữ sạch lớp học. Trong đợt thu gom giấy loại do Đội phát động, ngoài tiêu chuẩn
của từng em, lớp tôi còn thu gom thêm được 3 kg giấy loại trong các buổi học. Vì thế

mà lớp học không bao giờ có mẩu giấy loại vứt dưới nền nhà.
- Đầu năm học, trong giờ sinh hoạt tập thể hay tiết hoạt động ngoài giờ hướng dẫn
cho học sinh tự giới thiệu về gia đình theo định hướng của giáo viên:
Nơi mình ở, gia đình gồm mấy người, công việc của mỗi người trong gia đình,…
Yêu cầu học sinh ghi số điện thoại nhà hoặc của bố mẹ cho cô giáo để tiện trao đổi
và liên lạc.
Qua đó giáo viên hiểu và lưu ý hoàn cảnh của từng em và cho học sinh biết cần
đoàn kết giúp đỡ bạn ở những mặt nào.
Chia nhóm thân thiện theo bàn học theo khu vực xóm để các em tiện phân công
nhiệm vụ trao đổi thông tin với nhau, tìm tòi sản phẩm để xây dựng lớp sạch đẹp.
Quy định hoạt động của từng nhóm là:
- Đoàn kết thân ái.
- Cùng tiến bộ trong học tập.
- Kỉ luật trật tự trong sinh hoạt, học tập.
Các nhóm chịu trách nhiệm thực hiện thi đua, giáo viên đánh giá tổng kết theo đợt,
hoặc theo chủ đề. Ví dụ: Đợt thi đua chào mừng 20/11 cho các nhóm tự đánh giá,
nhận xét nhau theo tiêu chí trên và giáo viên tổng kết xếp loại A - B - C vào bảng thi
đua treo ở lớp như sau:

5


Tên nhóm

Kết quả thi đua
Tháng 9, 10

Đợt 20/ 11

Cuối kì I

Đợt 8/ 3

Cuối kì II

Nhóm 1

A

B

A

…

…

Nhóm 2

B

A

A

…

...

Nhóm 3

…

…

…

…

...

Nhóm 4

…

…

…

…

...

Việc làm này giáo viên cần duy trì thường xuyên. Từ đó tạo được ý thức tập thể,
những em nào muốn tự do nghịch ngợm cũng bị các bạn phê bình nhắc nhở.
Trước lúc vào lớp, giáo viên luôn quan sát bao quát bàn ghế, vệ sinh lớp, đồ dùng
cá nhân, nhằm động viên và nhắc nhở kịp thời những mặt tốt và mặt hạn chế, qua đó
mà tạo được thói quen nề nếp kỉ luật cho các em. Giáo viên kiểm tra bằng cách khích
lệ, gợi sự hứng thú của các em bằng những câu hỏi như: Lớp ta hôm nay sạch và gọn
gàng chưa? Bàn ghế thế nào? Chỉ vài phút đầu giờ, giáo viên chịu khó quan tâm nhắc

nhở mà hình thành được nề nếp và ý thức trách nhiệm cho học sinh.
Giáo viên thường bổ sung những cái mới như câu khẩu hiệu, sản phẩm tuổi hoa...
khuyến khích các em làm thơ, đọc thơ hay là múa hát để ca ngợi về mẹ, về cô giáo, về
Bác Hồ … theo các chủ đề. Những gì các em làm, cần tổ chức cho các em thể hiện
trước lớp để các em thực sự được tham gia được lĩnh hội. Hướng cho cả lớp xem đó là
“tài sản” có ích của lớp học, là trí tuệ của các em do vậy cần phải trân trọng giữ gìn và
làm giàu thêm cho những sản phẩm đó.
Muốn làm tốt được nội dung này, người giáo viên luôn nêu cao tinh thần trách
nhiệm, luôn tạo ra bầu không khí thi đua lành mạnh làm sạch đẹp cảnh quan trường
lớp.
b/ Tích cực đổi mới phương pháp dạy học.
Giáo viên là người chịu trách nhiệm thu hút sự học tập của các em. Vì vậy phải là
người tiên phong đổi mới phương pháp dạy học, lấy học sinh làm trung tâm.
Phương pháp cổ truyền là lấy thầy làm trung tâm, mọi hoạt động đều hướng về
thầy đã ăn sâu và ít nhiều vẫn còn ảnh hưởng đến thế hệ giáo viên hiện nay. Người
giáo viên phải thực sự mạnh dạn trong dạy học tích cực lấy học sinh làm trung tâm.
Muốn làm được điều đó người giáo viên cần phải:
Đổi mới tư duy, tự hoàn thiện các kĩ năng của một nhà giáo.
Xây dựng ý thức tự học tự làm hoàn thành bài tập của học sinh.
Xây dựng tinh thần hợp tác trong học nhóm, tổ chức học nhóm có hiệu quả,
6


VD: Khi dạy phân môn Luyện từ và câu với bài: Mở rộng vốn từ về học tập khi giải
quyết bài tập 1. Tìm các từ : Có tiếng học.
Có tiếng tập.
Giáo viên phân công nhóm 4 giao việc cụ thể các em thảo luận để tìm được nhiều
từ hơn (yêu cầu mỗi thành viên trong nhóm đều có ý kiến xây dựng). Hoặc khi dạy
tiết kể chuyện Người thầy cũ. Bài 3: Yêu cầu dựng lại (đoạn 2) theo vai: người dẫn
chuyện, chú bộ đội, thầy giáo. Đối với bài tập này yêu cầu học sinh thảo luận, góp ý

cho nhau để hoàn thành tốt vai diễn của mình.
Thông qua học nhóm học sinh có điều kiện trao đổi, tự học lẫn nhau có tinh thần
trách nhiệm để hoàn thành công việc chung.

Không vì chất lượng mà gây áp lực tinh thần cho các em, điều đó chỉ phản tác
dụng. Dạy học tích cực là một quá trình diễn ra trong tổng thể của nhiều môn học, bài
học.
- Giáo viên luôn gần gũi, thân thiện làm bạn với các em, kể cả những tình huống
xấu nhất cũng phải kiềm chế không nổi nóng mà phải kiên trì tháo gỡ dần. Với những
7


học sinh cá biệt nghịch ngợm, ham chơi ít chú ý học, giáo viên không chì chiết mà
tìm ra nguyên nhân để giáo dục.
- Tiếp cận công nghệ thông tin để soạn giảng điều đó làm phong phú thêm kiến
thức và hình ảnh cho giáo viên và học sinh. Cần có những tiết dạy điện tử khi cần
thiết phù hợp với bài sẽ thu hút học sinh học tập một cách sinh động và chất lượng
nhất. Động viên các em tham gia giải toán qua mạng ở nhà, ở trường và sưu tầm tài
liệu học tập.
- Khơi dậy ở các em nhu cầu hứng thú tình cảm:
Trong các tiết học tăng thời lượng, giáo viên sắp xếp thời gian sao cho hợp lý để
tổ chức những cuộc thi thiết thực như: Viết chữ đẹp; Ai nhanh mắt nhanh tay (giải
một số bài toán khó, bài toán vui, tìm số điền vào ô trống); Cuộc thi thử làm Cao Bá
Quát (tổ chức học thuộc các bài tập đọc, các bảng nhân chia, xác định các mẫu câu, ô
chữ bí ẩn...). Sau các cuộc thi, em nào có thành tích cao giáo viên ghi vào sổ theo dõi
thi đua, các nhóm tổ ghi nhận các thành tích của bạn để xếp loại.
Tạo cho các em cơ hội trải nghiệm càng nhiều càng tốt, với phương châm: “Tôi
nghe và tôi quên tôi nhìn và tôi nhớ tôi làm và tôi hiểu”. Đó là tự suy nghĩ, tự nghiên
cứu làm bài và sự hợp tác nhóm trong vui chơi, học tập. Giáo viên chỉ là người
hướng dẫn.

Khuyến khích học sinh trò chuyện với bố mẹ những hoạt động học tập và vui chơi
ở lớp, ở trường, kể những việc làm tốt của mình, của bạn ở lớp cho bố mẹ nghe. Qua
đó nhận được sự hỗ trợ từ nhiều mặt ở phụ huynh.
- Tính khôi hài, lắng nghe các em tâm sự. Một yếu tố thành công trong việc thu hút
các em học tập và hoạt động, tạo cho các em sự thoải mái an lành trong lớp học.
Trong những giờ học, bài học có lúc giáo viên cần bộc lộ tính khôi hài để liên hệ sự
việc một cách dí dỏm nhằm tạo không khí thoải mái gần gũi mà không áp đặt đối với
các em. Đây là một nghệ thuật giáo dục mà giáo viên cần rèn luyện.
- Tác phong cử chỉ, giọng nói của giáo viên:
Trong dạy học điều này không thể thiếu, thái độ ân cần, niềm nở khi các em vui,
khi các em buồn kể cả khi có lỗi. Cần động viên các em kịp thời. Khuyến khích sự
tiến bộ của các em về nhiều mặt dù ít dù nhiều. Từ đó làm cho các em tự tin mạnh
dạn hơn trong cuộc sống.
Giọng nói của giáo viên rất quan trọng. Cần thể hiện giọng nói truyền cảm, lời nói
mạch lạc, rõ ràng dễ hiểu gây được sự cuốn hút đối với học sinh. Khi dạy các bài tập
đọc, dạy kể chuyện giọng nói truyền cảm dễ đưa các em vào câu chuyện để các em
thấm thía hơn về cuộc sống tươi đẹp và hiểu nội dung bài học tốt nhất.
- Nhân gương điển hình:
8


Đây là một phương pháp quen thuộc trong tổ chức thi đua và gây dựng phong trào.
Nhưng để làm tốt phong trào trong lớp học thì giáo viên cần phải nghiên cứu kĩ về
thời gian, về nội dung và đề ra nhiệm vụ cụ thể. Giáo viên và học sinh cần đánh giá
những gương tốt trong học tập như tích cực xây dựng bài đạt nhiều điểm giỏi, giữ vở
sạch, viết chữ đẹp. Gương đoàn kết thật thà, gương ngoan ngoãn, lễ phép, gương giữ
gìn vệ sinh… qua từng đợt thi đua. Từ đó chia theo nhóm tuỳ điều kiện phấn đấu của
cá nhân mà đạt từng mặt.
Ví dụ: Em Anh ở tổ 1 đạt gương người tốt giúp bạn học tiến bộ, nhưng em Tâm ở tổ
2 lại đạt gương người tốt được của rơi tìm người trả lại, em Tuấn ở tổ 3 đạt gương

giữ gìn vệ sinh lớp học…làm như vậy tạo ra được không khí thi đua toàn diện trong
lớp.
Trong nội dung này có bảng tổng kết gương điển hình của giáo viên như sau:
TT

Tên HS

Các mặt được khen
Tích cực
xây dựng
bài

1

Anh

2

Tâm

3

Tuấn

Đạt nhiều

Giữ vệ sinh

điểm tốt

chung

Giữ
VSCĐ

Đoàn kết

với bạn bè

Được
của rơi
trả lại

Biết lễ
Phép

Tốt
Tốt
Tốt

… ………..
Bảng này cũng được tổ và cá nhân tự đánh giá xếp loại để báo cáo với giáo viên.
Dựa vào đó mà giáo viên đánh giá học sinh, tuyên dương những nhóm có nhiều
gương điển hình.
- Giáo viên luôn tạo phong thái nhẹ nhàng, thoải mái, gọn gàng, sạch đẹp, tươi vui
mỗi khi vào lớp.
Điều này gây được nhiều thiện cảm với các em ngay từ buổi đầu và để lại cho các
em nhiều ấn tượng sâu sắc. Từ đó mà thu hút học sinh trong học tập và lao động.
c/ Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh:
Để giúp các em có một kĩ năng sống hòa đồng, thân thiện giữa thầy và trò, giữa trò

và trò, giữa trò và thầy… Ngoài dạy chữ ra môi trường sư phạm còn dạy cho các em
trở thành con người phát triển toàn diện. Giáo viên phải dày công suy nghĩ và tế nhị
trong giáo dục mới thành công trong mặt này.

9


Giúp các em biết cư xử thân tình với nhau, giải quyết được những thắc mắc mâu
thuẫn thật thấu đáo chí tình. Từ đó hiểu ra lẽ phải biết kiềm chế cảm xúc, biết chia sẻ
cùng bạn. Vì thế lớp tôi còn có thêm câu khẩu hiệu do cô trò tự quy định treo ở lớp
là: “Nói lời hay dùng từ đẹp – Giúp bạn là giúp mình” .
Ứng xử có văn hoá, chung sống hoà bình, biết phòng chống các tai nạn giao thông
và tai nạn đuối nước,….
Giáo viên thường xuyên nhắc nhở câu giáo huấn này cùng với năm điều Bác Hồ
dạy mỗi khi có sự cố xảy ra trong lớp như: các em gây gỗ, nói bậy, ít quan tâm đến
bạn. Hướng các em cư xử với nhau theo lời dạy trên.
Giáo dục các em biết vệ sinh cá nhân như rửa tay bằng xà phòng. Đánh răng rửa
mặt, quần áo gọn gàng. Chú ý từng cử chỉ, thái độ để giáo dục học sinh biết lễ phép
với thầy cô giáo, với người lớn tuổi. Biết giúp đỡ cha mẹ những việc nhỏ phù hợp,
qua đó mà biết yêu thương quý trọng lao động.

Các em đang thực hành Rửa tay bằng xà phòng

Học sinh thực hành đánh răng, rửa mặt

Tôi luôn coi trọng phong trào “Đôi bạn cùng tiến” giúp nhau về từng mặt. Giao
trách nhiệm cho những em viết chữ đẹp ngồi cạnh những em viết chữ còn xấu để
kèm cặp bạn viết đẹp hơn. Em đọc tốt giúp em đọc còn yếu. Giáo viên theo dõi sự
tiến bộ của những em yếu mà đánh giá sự hợp tác giúp đỡ của đôi bạn.
10

Tôi mạnh dạn xây dựng thư viện lớp học bằng cách vận động những em có sách
giáo khoa thừa, sách truyện tranh, báo nhi đồng... thì góp chung vào tủ sách của lớp.
Xây dựng bộ đồ dùng chung của lớp bằng tiền quỹ của phụ huynh tự nguyện đóng
thêm đầu năm, giáo viên mua một số bút, thước, chì, màu, một số vở viết... Trong
quá trình học tập, em nào mất sách, quên bút, thước... thì giáo viên lấy đó cho học
sinh làm bài, xong rồi trả lại. Hoặc ủng hộ cho những bạn khó khăn trong lớp. Và
điều tôi làm thực sự có ý nghĩa. Đối với học sinh lớp 2 việc quên sách vở, bút thước
hoặc mất là chuyện bình thường. Vì vậy mà trong lớp học tôi luôn đáp ứng đồ dùng,
sách vở mỗi khi học sinh thiếu. Đối với những học sinh đọc còn yếu thì những tập
truyện tranh là sự lôi cuốn, giúp các em khám phá, tìm tòi, học hỏi và qua đó cũng là
cách rèn kĩ năng đọc một cách tự nhiên. Cuối năm tôi lại vận động những em có điều
kiện, những bạn không có em hoặc người thân học nữa góp sách vào xây dựng tiếp
thư viện sách cho năm sau.
Giáo viên liên hệ tới các bài đạo đức như: Quan tâm giúp đỡ bạn; Giữ gìn trường
lớp sạch đẹp; Giữ trật tự vệ sinh nơi công cộng;…Trong giờ học, cho học sinh đóng
vai hoạt động nhóm thể hiện các tình huống đa dạng, nhờ đó mà giáo dục các em kĩ
năng sống biết độ lượng vị tha. Biết khiêm tốn và hoà mình vào tập thể cùng bạn bè
tự tin trong giao tiếp. Hoạt động nhóm trong học tập và vui chơi, tư duy các em phát
triển, khả năng ứng xử được rèn luyện và giảm đi những thói ích kỷ cá nhân.
Trong hoạt động nhóm học tập và nhóm trò chơi, giáo viên đề ra các tiêu chí thi
đua nhằm ràng buộc các em với tập thể như sau:
+ Trật tự kỷ luật.
+ Hợp tác đồng đội.
+ Hiệu quả - thời gian.
Khi trình bày kết quả, giáo viên có thể chỉ định thành viên trong nhóm không nhất
thiết phải nhóm trưởng hoặc nhóm phó.
Từ suy nghĩ đó việc học nhóm trong năm nay của lớp tôi có hiệu quả hơn so với
lớp của năm trước. Các em thích học nhóm để thảo luận, để thi đua cùng nhau. Những

em ít nói, thiếu mạnh dạn nay đã tự tin trình bày nhiều ý kiến trước lớp, mặc dù còn
chưa được trôi chảy.
- Xây dựng bồi dưỡng năng lực đội ngũ cán bộ lớp, từ tổ trưởng, tổ phó đến lớp
trưởng, lớp phó. Đây là một cách làm có tính chiến lược trong việc xây dựng lớp học
thân thiện và tích cực. Có thể luân phiên từng kì mà thay đổi lớp trưởng, lớp phó…
cho phù hợp với khả năng của từng em. Nhằm rèn luyện kĩ năng lãnh đạo quyết đoán
và tinh thần trách nhiệm. Kinh nghiệm từ thực tế cho thấy tổ chức cán bộ tốt thì
phong trào đạt hiệu quả cao.
11


- Như vậy việc rèn luyện kĩ năng ứng xử văn hoá sống chan hoà là một nội dung
vô cùng quan trọng. Giáo viên cần quan tâm chia sẻ với các em mọi vui buồn trong
cuộc sống thì sẽ hình thành đạo đức, tư tưởng, lối sống và ý thức rèn luyện.
d/ Phát triển trò chơi dân gian tổ chức các hoạt động tập thể “vui tươi lành
mạnh”
Kết hợp với Đội thiếu niên ngoài hoạt động văn nghệ, thể thao theo chủ đề của
trường, của Đội. Qua đó mà động viên phong trào của lớp mình. Trong giờ hoạt động
tập thể, giáo viên phổ biến hướng dẫn các trò chơi như: Đánh hắt, đá kiện, kéo co,
nhảy sạp, nhảy dây,… và quy định cụ thể trong giờ chơi của lớp. Thời gian đầu giáo
viên chịu khó chơi với các em, để các em làm quen và hứng thú trò chơi. Xây dựng
câu lạc bộ văn nghệ của lớp biểu diễn ở trường hoặc ở lớp khi cần.
Tổ chức cho học sinh thi hát múa, đọc thơ, kể chuyện, thi hái hoa chất lượng, rung
chuông vàng, vẽ tranh làm báo tường dịp 8/3; 20/11; 19/5…tạo ra không khí “học mà
chơi, chơi mà học”
Ví dụ : Chủ đề 8/3 ngoài phát động làm báo tường ca ngợi về cô và mẹ, tôi tổ chức
cho học sinh thi hát, kể chuyện về mẹ hoặc cô giáo. Trong tiết hoạt động ngoài giờ,
tiết sinh hoạt tập thể giáo viên cũng chấm điểm tuyên dương để các em thật sự hiểu và
biết ơn về mẹ, về cô giáo. Khuyến khích các bạn trai giúp đỡ các bạn gái làm trực
nhật lớp… để tình bạn càng khăng khít hơn.

e/ Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị văn hoá cách
mạng ở địa phương.
- Đối với trường Tiểu học Vĩnh Thành là điểm di tích lịch sử văn hoá cần được giáo
dục thiết thực cho học sinh. Đây là một điều kiện thuận lợi để giáo dục các em hiểu
giá trị di tích văn hoá.
- Cần cho các em tìm hiểu về truyền thống lịch sử của trường xây dựng năm 1961.
Nơi đây Bác Hồ đã từng nói chuyện với Đảng bộ nhân dân xã Vĩnh Thành.
Tấm bia tưởng niệm ghi lời căn dặn của Bác với nhân dân. Hai cây đại thụ trước
cổng trường là kết quả của phong trào trồng cây do Bác Hồ kêu gọi trồng từ năm
1961… Nay trường được xây dựng khang trang với dãy nhà cao tầng, có phòng
truyền thống do ông Nguyễn Văn Thuần là cựu học sinh cũ của trường tài trợ.
Đặc biệt năm 1968 cô giáo Nguyễn Thị Thoàn vinh dự được Bác Hồ tặng thư khen
có nhiều thành tích trong dạy học. Với sự nỗ lực của tập thể giáo viên và học sinh,
trường đã đạt đơn vị văn hoá năm 2003 và đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 1 và đang xây
dựng đạt chuẩn giai đoạn 2, Khi đã hiểu được truyền thống của trường, học sinh có ý
thức tự hào về trường lớp của mình.

12


- Đội còn nhận chăm sóc, bảo vệ, giữ gìn các di tích lịch sử, văn hóa cách mạng ở
địa phương như: Nhà lưu niệm Bác Hồ ở Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Thành, nhà thờ họ
Nguyễn Như ở xóm Phú Văn. Tôi thường phân công cho các em học sinh lớp tôi cùng
với các anh chị lớp 4,5 ở xóm Phú Văn, hàng tuần vào chiều thứ bảy hoặc chủ nhật tới
nhà thờ họ Nguyễn Như để quét dọn, làm vệ sinh sạch sẽ. Em nhóm trưởng hàng tuần
báo cáo với cô giáo về công việc mà các em đảm nhận.
- Trong giờ học ngoại khoá, yêu cầu các em tìm hiểu cảnh quan của trường học, đọc
lời dạy của Bác ở bia tưởng niệm, tham quan phòng truyền thống của trường, nhà lưu
niệm Bác Hồ ở Uỷ Ban nhân dân xã và cho các em báo công với Bác.

Các em chăm sóc khu tưởng niệm Bác Hồ

Các em đang tìm hiểu Bia di tích Bác Hồ về
thăm Vĩnh Thành

Từ đó kiểm tra bản thu hoạch của các em:
+ Các em thấy được những hình ảnh gì ở Nhà lưu niệm, phòng truyền thống, cảnh
quan của trường?
+ Hãy ghi lại một dòng trong lời căn dặn của Bác với nhân dân xã Vĩnh Thành.
13


+ Em làm những gì để chăm sóc và bảo vệ những giá trị di tích của trường, của địa
phương.
Từ đó mà giáo viên định hướng chung cho các em bằng những việc làm cụ thể như
chăm học, lễ phép, thật thà biết bảo vệ tài sản có trong trường, trong địa phương như:
bàn ghế, bồn hoa, cây cảnh…, vâng lời thầy cô giáo.
Các em có trách nhiệm tuyên truyền, giới thiệu những giá trị văn hoá của địa
phương, của trường cho bạn bè, cho mọi người biết. Cho các em chơi tập làm “hướng
dẫn viên du lịch” để nói về trường em.
Những việc làm này giúp tôi thu được nhiều kết quả trong công tác chủ nhiệm lớp
trong những năm học 2012 – 2013; 2013- 2014 và 2014- 2015. Bước đầu các em đã
am hiểu và tự hào về trường mình, lớp mình. Biết bảo vệ cảnh quan của trường, của
lớp. Có những ấn tượng ban đầu về di tích lịch sử ở địa phương.
g/ Kết hợp giáo dục học sinh với gia đình và hội cha mẹ học sinh:
Đó là sự kết hợp hài hòa giữa ba môi trường. Với môi trường nhà trường thôi là
chưa đủ mà phải kết hợp ba môi trường: Gia đình, nhà trường và xã hội mới sản sinh
ra những người con ngoan, trò giỏi, hoà đồng với bạn bè, thầy cô. Trở thành con
người có ích trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội. Đó chính là yếu tố cần thiết
nhất.

Qua cuộc họp phụ huynh đầu năm và giữa học kì I tôi đã báo cáo tình hình đặc
điểm lớp và kế hoạch dạy học trong năm cho phụ huynh biết. Họ rất đồng tình ủng hộ.
Một số phụ huynh bổ sung thêm cho bản kế hoạch của lớp. Một số phụ huynh phát
biểu họ rất tin tưởng cách làm, cách giáo dục của tôi. Có phụ huynh đã nói “Chúng tôi
tưởng con chúng tôi đến đây chỉ để học chữ ai ngờ được học, được rèn luyện rất nhiều
kiến thức, thật là toàn diện, chúng tôi rất tin tưởng, rất yên tâm”.
Động viên phụ huynh tham gia ủng hộ mọi kế hoạch của trường, ủng hộ xây dựng
thêm cho lớp như mua thêm đồng hồ, bóng điện, quạt điện phục vụ học tập và sinh
hoạt cho học sinh. Giáo viên có trách nhiệm ghi vào sổ vàng của trường những tấm
lòng đóng góp của phụ huynh. Giáo viên tuyên truyền để phụ huynh xây dựng môi
trường thân thiện trong gia đình, mọi thành viên đều yêu thương tôn trọng nhau.
Người lớn phải gương mẫu trong cách sống và làm việc để con em học tập. Thường
xuyên trò chuyện và lắng nghe con cái chia sẻ ý kiến, nguyện vọng.
Bố trí chỗ học và kiểm tra việc học tập của các em hàng ngày.
Ủng hộ các hoạt động vui chơi học tập của các em ở trường. Đối với những em mà
gia đình bố mẹ ít quan tâm. Tôi trao đổi với Hội cha mẹ học sinh để họ gặp gỡ và góp
ý với gia đình.

14


Nhờ những cách làm trên mà mối quan hệ khăng khít giữa giáo viên và phụ huynh
được mật thiết hơn, đã tạo điều kiện phối hợp tốt hơn trong giáo dục các em. Tôi đã
gây được niềm tin và sự quý mến của phụ huynh với thầy cô giáo.
h/ Hợp tác chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm với giáo viên bộ môn .
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi thường xuyên trao đổi, đúc rút kinh nghiệm
qua các đợt thi đua, sinh hoạt chuyên môn tổ. Nội dung trao đổi thường là nề nếp của
lớp, chất lượng văn hoá qua các đợt kiểm tra… Mỗi cá nhân trong tổ đã xây dựng
những biện pháp hay, sát đúng với đối tượng học sinh. Ý kiến nào hay thì tôi học hỏi,
thấy lớp mình còn hạn chế mặt nào thì tôi tìm ra biện pháp khắc phục. Với sự phối

hợp với giáo viên bộ môn trong tổ và với các đồng nghiệp khác đã đem đến kết quả
cao trong vấn đề “ xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực” của học sinh toàn
trường trong năm học này.
i/ Xây dựng góc học tập trong lớp:
Nhằm giúp các em bày tỏ tình cảm với bạn bè và coi như đây là một mái ấm gia
đình thứ hai mà các em là những thành viên trong mái ấm đó, cần phải biết bảo quản
tài sản chung, gọn gàng, ngăn nắp. Sau mỗi buổi học, toàn trường đều nghe hai lệnh
trống: lệnh trống đầu là ba tiếng, cho học sinh sắp xếp sách vở, bàn ghế ngay ngắn ở
góc học tập của mình. Sau khoảng 3 phút mới có hồi trống dài là cho học sinh ra sân
xếp hàng ra về trật tự, nghiêm túc. Tạo cho các em có một thói quen trong cuộc sống
hàng ngày.
PHẦN III: KẾT LUẬN

1/ Kết quả thực hiện:
Trong năm học 2012 – 2013; 2013 – 2014; 2014 - 2015 qua ấp ủ và đúc rút kinh
nghiệm từ thực tế cùng với sự học hỏi bạn bè và tham khảo tài liệu tôi đã vận dụng
xây dựng phong trào “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” vào thực tế lớp chủ
nhiệm và đã thu được một số kết quả giáo dục nhất định được các bạn bè đồng nghiệp
và ban lãnh đạo ghi nhận cụ thể: năm học 2012 – 2013, 2013 – 2014 lớp tôi chủ
nhiệm đều đạt tập thể lớp tiên tiến xuất sắc. Chất lượng cuối kì, cuối năm về học sinh
giỏi, về chữ viết, về nề nếp đội... luôn được tuyên dương đạt tỉ lệ cao.
- Vai trò tích cực của học sinh được nhấn mạnh và được thể hiện đậm nét qua học
tập và hoạt động giáo dục.
- Không khí lớp học luôn thoải mái, học sinh tích cực nghiên cứu xây dựng bài.
- Học sinh yêu thích đến lớp, thích hoạt động và giao lưu với nhau.
- Lớp học luôn gọn gàng, ngăn nắp, các đồ dùng được các em giữ gìn bảo vệ.

15

- Phong trào giữ vệ sinh chung, tủ sách vì tình bạn, tham gia sinh hoạt đội, thi văn
nghệ, kế hoạch nhỏ, được các em nhiệt tình ủng hộ. Từ các thành tích đó của lớp đã
góp phần làm nên thành tích chung của trường. Trong năm học qua và năm học này
các phong trào của trường đều có thành tích cao so với toàn ngành như: Phong trào
giải toán qua mạng, thi tiếng Anh qua mạng, phong trào giao lưu văn nghệ thể thao,
phong trào giữ gìn trường lớp xanh sạch đẹp..., trong đó có cả lớp tôi.
Từ những biện pháp trên đã làm nên thành công trong dạy và học. Kết quả học tập
của lớp tôi năm 2013- 2014 học như sau:
Sĩ số HS

HS giỏi

HS khá

HSTB

Giữa HKI

28

6

11

11

Cuối HKI

28

8

14

6

2/ Bài học kinh nghiệm:
- Trường học thân thiện làm nên từ lòng quyết tâm, nhận thức đầy đủ về tinh thần
và năng lực giáo dục của cán bộ, giáo viên.
- Muốn có trường học thân thiện phải có lớp học thân thiện.
- Lớp học thân thiện được xây dựng từ nhóm, tổ thân thiện.
- Môi trường giáo dục càng thân thiện, học sinh càng tích cực.
- Luôn có sự đổi mới trong hoạt động và hình thức thi đua.
- Dạy học thực sự lấy học sinh làm trung tâm.
- Người giáo viên phải tích cực tham gia nghiên cứu, mạnh dạn biết trình bày và áp
dụng những đề tài sáng kiến vào thực tế.
- Mỗi thầy cô giáo phải là người có tâm, có tầm suy nghĩ bằng tất cả tấm lòng và
tình yêu thương các em.
Trong xu thế hiện nay xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực là mô hình
chung mà các nhà trường đều hướng tới nhằm đạt được các chuẩn mực quốc gia mà
bộ giáo dục quy định. Trường chuẩn quốc gia là hội tụ đầy đủ các yếu tố của trường
học thân thiện, học sinh tích cực.
Trong phong trào chung của trường Tiểu học Vĩnh Thành tôi đã tích luỹ từ thực tế
và qua tài liệu như học chuyên đề, đọc tài liệu báo Giáo dục thời đại – Thế giới trong
ta… Mà mạnh dạn xây dựng lớp học thân thiện do mình chủ nhiệm.
Trong quá trình đúc rút sáng kiến kinh nghiệm, tôi có rất nhiều thuận lợi đó là
được sự quan tâm của Ban giám hiệu trường, học hỏi được kinh nghiệm từ bạn bè
đồng nghiệp.
16

Bên cạnh đó tôi còn có một số mặt còn hạn chế là do lứa tuổi học sinh còn nhỏ,
các em chưa có ý thức tự lập trong sinh hoạt mà phần lớn còn nhờ sự giúp đỡ, hướng
dẫn của giáo viên. Tuy nhiên với lòng yêu nghề, tôi đã tìm tòi áp dụng trong thực tế
và đã đạt được kết quả bước đầu rất khả quan. Tôi đã vận dụng vào thực tế trong hai
năm học liên tiếp 2012 – 2013, 2013 – 2014 và được tập thể trường đánh giá cao. Vì
vậy năm học 2014 - 2015 này tôi tiếp tục bổ sung thêm, đưa vào vận dụng và mạnh
dạn trình bày sáng kiến của mình, hi vọng ít nhiều sẽ giúp cho các giáo viên chủ
nhiệm lớp định hướng rõ nét hơn trong việc xây dựng “Lớp học thân thiện, học sinh
tích cực”. Rất mong sự thành tâm góp ý của các đồng chí chuyên môn, của Hội đồng
khoa học để tôi hoàn thiện hơn, phát huy hiệu quả cao hơn đẻ góp phần phát huy hiệu
quả phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” của trường tiểu
học Vĩnh Thành.
Xin chân thành cảm ơn!
Vĩnh Thành, ngày 20 tháng 10 năm 2014
NGƯỜI VIẾT

17